ဇင္လင္း - ေရြးေကာက္ပြဲနဲ႕ လူထု ေမွ်ာ္လင့္ခ်က္
(မိုုးမခ) ဇူလိုုင္ ၆၊ ၂၀၁၅
လတ္တေလာ ျမန္မာႏိုင္ငံဟာ အလြန္တရာ အႏၱရာယ္ႀကီးတဲ့ သမိုင္းအေကြ႕အခ်ိဳးတခုကို ေရာက္ရွိေနတယ္လို႕ဆိုရ ပါလိမ့္မယ္။ ဘာေၾကာင့္လဲ။ ျပည္သူလူထုအမ်ားစုက လက္ရွိ စစ္အာဏာရွင္ေခတ္ရဲ႕ အေမြျဖစ္တဲ့ ၂၀၀၈ ဖြဲ႕စည္းပုံ အေျခခံဥပေဒကို လုံး၀ လက္မခံႏိုင္ေတာ့ဘူးလို႕ အတိအလင္းထုတ္ေဖၚေျပာဆိုလာလို႕ ျဖစ္ပါတယ္။ ျပင္ရုံနဲ႕ ေက်နပ္စရာ မရွိ။ အသစ္ျပန္ေရးဆြဲမွ ျဖစ္မယ္ လို႕ေတာင္ ေ၀ဖန္သူေတြ ရွိလာပါတယ္။ ဘယ္လိုပဲဆိုဆို၊ လက္ရွိဖြဲ႕စည္းပုံကို တမ်ိဳးတဖုံ ေတာ့ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲၾကဖို႕လိုတာကေတာ့ အေသအခ်ာပါပဲ။ တကယ္ေတာ့ ဖြဲ႕စည္းအုပ္ခ်ဳပ္ပုံ အေျခခံ ဥပေဒဆိုတာ အစိုးရနဲ႕ ျပည္သူတို႕အၾကား ခ်ဳပ္ဆိုထားတဲ့ Social Contract ပါပဲ။ ႏိုင္ငံသားအခ်င္းခ်င္း(တနည္း-အစိုးရနဲ႕ျပည္သူ) အၾကား အျပန္အလွန္ ဘယ္ပုံဘယ္နည္း ျပဳမူဆက္ဆံၾကမယ္ဆိုတာ ညွိႏိႈင္း သေဘာတူ ခ်ဳပ္ဆိုထားၾကတဲ့ လူမႈဆက္ဆံေရး စာခ်ဳပ္လို႕ ေယဘုယ်အားျဖင့္ ဆိုႏိုင္ပါတယ္။
လက္ရွိ ၂၀၀၈ ဖြဲ႕စည္းပုံကို ျပည္သူလူထုက ဘာေၾကာင့္ လက္မခံႏိုင္ေတာ့တာလဲ။ ဘာေၾကာင့္ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲ ခ်င္ ၾကတာလဲ။ ဒီေမးခြန္းနဲ႕ ပတ္သက္လို႕ သက္ဆိုင္သူတို႕ ကိုယ္တိုင္ မလိမ္တမ္း၊ မညာတမ္း ေျဖၾကည့္ၾကမယ္ ဆိုရင္ အေျဖက အလြန္ရိုးရွင္း ပါတယ္။ သမိုင္းျဖစ္စဥ္ျဖစ္ရပ္ဆိုတာ ဖုံးဖိထိန္ခ်န္ထားလို႕ရႏိုင္တဲ့ ကိစၥ မဟုတ္ပါဘူး။
၁၉၈၈ လူထုရဲ႕ဆႏၵ အစစ္အမွန္က “ဒီမိုကေရစီေရး၊ တန္းတူညီမွ်ေရးနဲ႕လြတ္လပ္ေရး” ပါပဲ။ ဒါကို ၁၉၉၀ ေရြးေကာက္ပြဲမွာ လူထုက သူတို႕ရဲ႕ မဲဆႏၵ စစ္စစ္မွန္မွန္နဲ႕ေဖၚထုတ္ျပသခဲ့ျပီးျဖစ္ပါတယ္။
ဒါကို စစ္အာဏာရွင္လူတစုက မိုက္မိုက္မည္းမည္း လူထုဆႏၵကို ဖီဆန္ျပီး အမ်ိဳးသားညီလာခံ အတုတခု ဇြတ္ ဖန္တီး ခဲ့ၾကတာ မွတ္မိၾကဦးမယ္ ထင္ပါတယ္။ ျပည္တြင္းျပည္ပ ဆန္႕က်င္ေနတဲ့ၾကားက အဲဒီ ညီလာခံကို (၁၄)ႏွစ္ၾကာ ျပဳလုပ္ခဲ့တယ္။ စစ္အာဏာရွင္ေတြ ေရးဆြဲခဲ့တဲ့ ၂၀၀၈ ဖြဲ႕စည္းပုံမူၾကမ္းဆိုတာကို အဲဒီညီလာခံက ဇြတ္ခ်ေပးခဲ့တယ္။
၂၀၀၈ ေမလဆန္းမွာ နာဂစ္မုန္တိုင္းေၾကာင့္ ႏိုင္သူႏိုင္ငံသားေတြ သိန္းနဲ႕ခ်ီ ေသေက်ပ်က္စီးၾကတာကိုမွ မေထာက္ထားပဲ၊ အဲဒီ ေမလမွာ လူထုဆႏၵခံယူပြဲ အတု တခုကို ဇြတ္လုပ္ျပန္တယ္။ မဲလိမ္ျပီး လူထု ၉၀ ရာႏႈန္းေက်ာ္ေထာက္ခံတယ္လို႕ အရွက္မရွိ ဇြတ္လိမ္ျပန္တယ္။
နာဂစ္မုန္တိုင္းအတြင္း ေသကုန္တဲ့ လူေတြကိုေတာင္ မဲစာရင္းထဲ ထည့္ျပီး မဲေပးခိုင္းခဲ့တယ္။ ဒီလိုနဲ႕ ျပည္သူလူထုကို ျခိမ္းေျခာက္ အၾကပ္ကိုင္ လိမ္လည္ျပီး၂၀၀၈ ဖြဲ႕စည္းပုံ ဇြတ္ျပ႒ာန္းလိုက္တာျဖစ္တယ္။
ဒါနဲ႕ျပီးသလားဆိုေတာ့ မျပီးေသး။ ၂၀၁၀ ေရြးေကာက္ပြဲ ဆိုတာကိုလည္း အဲဒီပုံစံအတိုင္း မဲလိမ္ျပီး စစ္တပိုင္းအစိုးရအျဖစ္ ထပ္ အုပ္ခ်ဳပ္ ၾကျပန္တယ္။ အေျပာင္ေျမာက္ဆုံး ပ်က္လုံးကေတာ့ လူထုက ေရြးခ်ယ္တင္ေျမွာက္ခံရတဲ့ လူထုအစိုးရပါလို႕ လိမ္ရဲၾကတဲ့ ကိစၥပါပဲ။
ခ်ီလီအာဏာရွင္ ပီႏိုေရွး ေလာက္ေတာင္ သတိၲမရွိၾကပါ။ ပီႏိုေရွးလို လူထုက ေထာက္ခံ/ မေထာက္ခံ လြတ္လပ္တဲ့ ဆႏၵခံယူမႈ မလုပ္ရဲၾကသူေတြပါ။
ဒီေတာ့ ၂၀၀၈ ဖြဲ႕စည္းပုံဆိုတာ စာရြက္ အလြတ္ေပၚမွာ လူထုကို အတင္းအဓမၼလက္မွတ္ထိုးခိုင္းခဲ့တဲ့ Social Contract ပါပဲ။ လူထုက ဘုမသိ ဘမသိ လက္မွတ္ထိုးခဲ့ရတဲ့ ဖြဲ႕စည္းပုံ ျဖစ္ေနမွေတာ့ အခုလို ႏိုင္ငံေရးအသိအျမင္ ႏိုးၾကားလာၾကခ်ိန္မွာ ၂၀၀၈ ဖြဲ႕စည္းပုံကို ျပင္ရုံမက အသစ္ျပန္ေရးခ်င္သည့္တိုင္ လူထုဘက္က လြန္က်ဴးတာ ဘာမွ်မရွိပါ။
ဖြဲ႔စည္းပံု အေျခခံ ဥပေဒတရပ္ဟာ ေရရွည္တည္တန္႕ဖို႕ဆိုရင္ လူတုိင္း တေလးတစား တန္ဖိုးထားတဲ့ စံခ်ိန္စံညႊန္း ေတြ ရွိရပါလိမ့္မယ္။ လြတ္လပ္မႈ၊ တရားမွ်တမႈ၊ တန္းတူရည္တူ ခြင့္တူညီမႈေတြကို တန္ဖိုးထား အာမခံတဲ့ တာ၀န္ယူမႈ တာ၀န္ခံမႈရွိတဲ့ အစိုးရမ်ဳိးကို ျပည္သူလူထုက လိုခ်င္တာ ျဖစ္တယ္။ ဒါေၾကာင့္ ျပည္သူလူထုရဲ႕ဘဝ ၿငိမ္းခ်မ္းသာယာမႈကို ဖန္တီး ေပးႏိုင္စြမ္းရွိတဲ့ အစိုးရမ်ိဳးကို ဖြဲ႕စည္းရာမွာ အေထာက္အကူျပဳမယ့္ ဖြဲ႕စည္းပုံအေျခခံဥပေဒ ျဖစ္ဖို႕လိုပါတယ္။ ဖြဲ႔စည္းပံုဆိုတာဟာ အဲဒီလို ႏိုင္ငံသူ ႏိုင္ငံသားမ်ားရဲ႕စံ တန္ဖိုးထားမႈေတြကို ေဖာ္ေဆာင္ေပးႏိုင္စြမ္းတဲ့ Social Contract ျဖစ္ရမယ္။ ျပည္သူလူထု ဆႏၵသေဘာထား နဲ႕ကိုက္ညီမႈရွိတဲ့ ဥပေဒ ျဖစ္ရမယ္။
ဒီေတာ့ ၂၀၀၈ ဖြဲ႔စည္းပံုအရ လႊတ္ေတာ္ကိုယ္စားလွယ္ေတြအားလံုးက ေရြးေကာက္ခံေတြ မဟုတ္တာ ေတြ႕ရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဖြဲ႔စည္းပံုမွာ ၇၅% က ေရြးေကာက္ခံရသူေတြလို႕ပဲ ေယဘုယ် ဆိုၾကပါစို႕။ ၂၅% က စစ္ဦးစီးခ်ဳပ္က တိုက္ရိုက္ခန္႔အပ္ခံရသူေတြ ျဖစ္တယ္။ ဒီလူေတြက အထက္အမိန္႕ကို ေျမ၀ယ္မက် နာခံၾကရတဲ့၊ စစ္တပ္က လာသူေတြ ျဖစ္တယ္။ ေရြးေကာက္ပြဲက ေရြးတင္ခံရသူမဟုတ္ရင္ ဒီမုိကေရစီနည္းအရ အလြန္အရုပ္ဆိုးရုံမက ရွက္စရာလည္း ေကာင္းပါတယ္။ ဒါကို ၾကည့္ျခင္းအားျဖင့္ ၂၀၀၈ ဖြဲ႔စည္းပံုကို ဒီမုိကေရစီဖြဲ႔စည္းပံုလို႔ ဘယ္နည္းနဲ႕မွ မသတ္မွတ္ႏိုင္ပါ။ ဒီမုိကေရစီ လႊတ္ေတာ္မွာ အမတ္ေတြအားလံုးဟာ ေရြးေကာက္ခံေတြ ျဖစ္ရပါလိမ့္မယ္။ ဒါေၾကာင့္ ၂၀၀၈ ဖြဲ႕စည္းပုံမွာ ဒီမိုကေရစီနဲ႕ အဆန္႕က်င္ဆုံး အခ်က္ကို ေျပာပါဆိုရင္ တပ္မေတာ္က ခန္႕အပ္တယ္ဆိုတဲ့ ၂၅% ကိစၥပါပဲ။
၂၀၁၅ခုႏွစ္ ဇြန္ ၂၅ ရက္က ဖြဲ႕စည္းပံုအေျခခံဥပေဒ ပုဒ္မ ၄၃၆ နဲ႕ ပုဒ္မ ၅၉(စ) ျပင္ဆင္ႏိုင္ေရးအတြက္ ျပည္ေထာင္စု လႊတ္ေတာ္ အစည္းအေ၀းမွာ မဲခြဲဆံုးျဖတ္ပါတယ္။ လံုေလာက္တဲ့ ေထာက္ခံမဲ မရရွိခဲ့ပါ။ ပုဒ္မ ၅၉(ဃ) အတြက္သာ လံုေလာက္တဲ့ ေထာက္ခံမဲ ၇၅ ရာခုိင္ႏႈန္းေက်ာ္ ရရွိခဲ့ပါတယ္။
ပုဒ္မ ၅၉ (ဃ) ရဲ႕ မူလျပ႒ာန္းခ်က္က “ႏုိင္ငံေတာ္ အေရးအရာမ်ားျဖစ္ေသာ ႏုိင္ငံေရး၊ အုပ္ခ်ဳပ္ေရး၊ စီးပြားေရး၊ စစ္ေရးစသည့္ အျမင္မ်ားရွိရမည္” လို႕ဆိုပါတယ္။ ျပင္ဆင္ခ်က္မွာကေတာ့ “ႏုိင္ငံေတာ္ အေရးအရာမ်ားျဖစ္ေသာ ႏုိင္ငံေရး၊ အုပ္ခ်ဳပ္ေရး၊ စီးပြားေရး၊ ကာကြယ္ေရး စသည့္ အျမင္မ်ားရွိရမည္” လို႕ ဆိုပါတယ္။ အံ႕စရာပါပဲ။ “စစ္ေရး” ဆိုတဲ့ စကားလံုးေနရာမွာ “ကာကြယ္ေရး” ဆိုတဲ့ စကားလံုးနဲ႕ အစားထိုးလုိက္ပါသတဲ့။ အေတာ္ ရက္ရက္ေရာေရာ ျပင္ဆင္ေပးလိုက္တဲ့ သေဘာပါပဲ။ ဒီ ျဖစ္စဥ္က ဘာကို ျပသေနသလဲ ဆိုရင္ တပ္မေတာ္သည္ ျပည္သူလူထုဘက္က မဟုတ္…ဆိုတာကို ညႊန္ျပေနတဲ့ သေဘာပါပဲ။ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္း ျဖစ္ေစခ်င္တဲ့ တပ္မေတာ္အမ်ိဳးအစား မဟုတ္တာကေတာ့ ေသခ်ာေနပါတယ္။
ဖြဲ႕စည္းပံုအေျခခံဥပေဒ ျပင္ဆင္ေရးအတြက္ ျပည္ေထာင္စု လႊတ္ေတာ္မွာ မဲခြဲဆံုးျဖတ္ရာမွာ ေရြးေကာက္တင္ေျမႇာက္ခံ မဟုတ္တဲ့ စစ္တပ္ ကိုယ္စားလွယ္ေတြက ဗီတိုအာဏာ ကိုင္ထားတာေတြ႕ႏိုင္တယ္။ ျပည္ေထာင္စု လႊတ္ေတာ္ထဲမွာ တပ္ ကိုယ္စားလွယ္ ၁၆၆ ဦးကို တပ္ခ်ဳပ္က ခန္႕ထားပါတယ္။ ဖြဲ႕စည္းပံု အေျခခံဥပေဒ ျပင္ဖို႕ တပ္ ကိုယ္စားလွယ္ ေထာက္ခံမဲ မရရင္၊ ေထာက္ခံမဲ ၇၅ ရာခုိင္ႏႈန္းေက်ာ္ မရႏုိင္ပါ။ ဒါေၾကာင့္ လႊတ္ေတာ္ထဲမွာ၊ ဘယ္ ဥပေဒကိုမွ ျပင္မရပါ။
တပ္ကုိယ္စားလွယ္ေတြက ကာကြယ္ေရးဦးစီးခ်ဳပ္ရဲ႕ အမိန္႕ကို နာခံျပီး ျပည္သူ႕အက်ိဳးျပဳ ဥပေဒမွန္သမွ်ကို ဆန္႕က်င္ ကန္႔ကြက္ ေနရင္၊ ဖြဲ႕စည္းပံုအေျခခံ ဥပေဒျပင္ဆင္ေရးကို လႊတ္ေတာ္ထဲမွာ လုပ္ယူလို႕ မရေၾကာင္း လူထုက ျမင္လာပါ လိမ့္မယ္။ ေလာေလာဆယ္ တျပည္လုံး အတိုင္းအတာနဲ႕ မဲစာရင္းမွားယြင္းမႈ အမ်ားအျပား ေပၚေပါက္ေနတာ ကလည္း ၂၀၁၀ တုံးကလို မဲလိမ္ မဲခုိးမႈေတြ ျဖစ္ေပၚလာႏိုင္တယ္လို႕ လူထုက စိုးရိမ္ေနပါတယ္။ အလားတူ ျဖစ္ခဲ့ရင္ လြတ္လပ္ျပီး တရားမွ်တတဲ့ ေရြးေကာက္ပြဲ ျဖစ္ဖို႕ ေမွ်ာ္လင့္ခ်က္ေပ်ာက္ကြယ္သြားႏိုင္တယ္။ လႊတ္ေတာ္ထဲမွာ ဖြဲ႕စည္းပံု အေျခခံ ဥပေဒ ကို ျပင္ဆင္ႏုိင္ျခင္းမရွိတာ ထင္ရွားေနခ်ိန္မွာ၊ ေရြးေကာက္ပြဲမွာလည္း မဲ မသမာမႈေတြ ျဖစ္ခဲ့ရင္၊ ေမွ်ာ္လင့္ ခ်က္မဲ့ေနတဲ့ လူထုက လႊတ္ေတာ္ျပင္ပ နည္းနဲ႕ အေျခခံဥပေဒ ျပင္ဆင္ေရး အားထုတ္လာၾကဖြယ္ ျမင္ေနရပါတယ္။ အခုေတာင္ ေက်ာင္းသားေက်ာင္းသူအခ်ိဳ႕က စတင္ကန္႕ကြက္လာတာ ျမင္ေတြ႕ေနရပါျပီ။
ဒီမိုကေရစီ ႏိုင္ငံေတာ္ ထူေထာင္ရာမွာ ျပည္သူလူထု ေရြးခ်ယ္တင္ေျမႇာက္တဲ့အစိုးရ အမ်ိဳးအစားကသာ ႏိုင္ငံကို ဦးေဆာင္ ႏိုင္တာျဖစ္တယ္။ ဘယ္ဒီမိုကေရစီႏိုင္ငံမွာမွ လူထုကေလးစားတဲ့ တပ္မေတာ္မ်ိဳးက လႊတ္ေတာ္ႏိုင္ငံေရးမွာ ၀င္ပါဖို႕ ႀကိဳးစားေလ့ မရွိပါ။ ဒါေၾကာင့္ သမၼတဦးသိန္းစိန္နဲ႕ ကာကြယ္ေရးဦးစီးခ်ဳပ္တို႕အေနနဲ႕ လက္ရွိ အေျခအေနေတြကို နက္နက္ရိႈင္းရိႈင္း ရႈျမင္ေလ့လာၾကျပီး ျပည္သူလူထုရဲ႕ ေမွ်ာ္လင့္ခ်က္ကို မ်က္ကြယ္မျပဳဘဲ၊ ဖြဲ႕စည္းပုံအေျခခံဥပေဒ ျပန္ျပင္ေရးကိစၥ အဆင္ေျပေအာင္ အေျမာ္အျမင္ႀကီးႀကီးထား ကူညီသင့္တယ္လို႕ ထင္ျမင္ယူဆမိပါေၾကာင္း။ ။
((၂၀၁၅ ဇူလိုင္လ (၆) ရက္၊ တနလၤာေန႕ထုတ္ ((ဒီလိႈင္း)) ဂ်ာနယ္မွာ ေဖၚျပခဲ့တဲ့
ေဆာင္းပါး))