ေပ်ာ္ေတာ္ဆက္သာဂိ - အေမရိကန္၀န္ၾကီးနဲ႔ သံအမတ္ ၀င္ကယ္လိုုက္တဲ့ ျမန္မာျပည္၊ (သူတိုု႔ ဆီက စိတ္ကူးယဥ္တီဗီစီးရီး)
ေပ်ာ္ေတာ္ဆက္သာဂိ - အေမရိကန္၀န္ၾကီးနဲ႔ သံအမတ္ ၀င္ကယ္လိုုက္တဲ့ ျမန္မာျပည္၊ (သူတိုု႔ ဆီက စိတ္ကူးယဥ္တီဗီစီးရီး)
(မိုုးမခ) ေဖေဖာ္၀ါရီ ၁၅၊ ၂၀၁၆
“မင္းတိုု႔အေမရိကန္စီးရီးက လူသတ္ေနတာခ်ည္းပဲ။ ငါတိုု႔ အာရွစီးရီးကေတာ့ လူလိမ္ေတြအေၾကာင္းေတြမ်ားတယ္ … ” တ့ဲ။
အေမရိကန္က ေပၚျပဴလာတီဗီစီးရီးေတြက ပစ္ၾက ခတ္ၾက သတ္ၾက ျဖတ္ၾကတာေတြ မ်ားပါတယ္။ အာရွက ေပၚျပဴလာတီဗီစီးရီးေတြက အခ်င္းခ်င္း လိမ္ညာ လွည့္ျဖားတာေတြ မ်ားတယ္လိုု႔ ဆိုုခ်င္တာပါ။ ျမန္မာျပည္မွာ ျပေနတဲ့ အာရွတီဗီစီးရီးေတြမွာ မိသားစုုေတြ ကုုမၼဏီေတြ အေမြလုုၾက၊ အာဏာလုုၾက၊ လိမ္ညာၾက၊ လွည့္ျဖားၾကတာေတြ မကုုန္ႏိုုင္ မခမ္းႏိုုင္ ၾကည့္ၾကတာကိုုး။ အေမရိကန္မွာကေတာ့ သိပ္ျပီး မာယာမ်ားျပမေနဘူး၊ မေက်နပ္တာနဲ႔ ဒိုုင္းဆိုု ေသျပီဆရာပဲ။
ထားပါေတာ့။ ေျပာခ်င္တာက အခုု အေမရိကန္မွာ ျပေနတဲ့ တီဗီစီးရီးတခုုထဲက ဇာတ္လမ္းတိုုတခုုအေၾကာင္းပါ။ Madam Secrectary လိုု႔ ေခၚပါတယ္။ မဒမ္ႏိုုင္ငံျခားေရး၀န္ၾကီး ေပါ့။ ဟယ္လရီကလင္တန္လိုု ႏိုုင္ငံျခားေရး၀န္ၾကီး အမ်ဳိးသမီးကို ဇာတ္အိမ္တည္ထားတဲ့ ရုုပ္သံဇာတ္လမ္းတြဲ ျဖစ္ပါတယ္။ ျမန္မာျပည္မွာေတာ့ တရုုတ္ျပည္က သြင္းေနတဲ့ ဟတ္ဒစ္နဲ႔ ေကာ္ပီကူးျပီး ၀ယ္ၾကည့္လိုု႔ရတဲ့ ခိုုးကူးဆိုုင္ေတြမွာ ၀ယ္ၾကည့္လိုု႔ ရေလာက္ျပီ ထင္ပါတယ္။
မဒမ္စကၠထရီက သူတိုု႔ျပည္တြင္းေရး ျပည္ပေရးေတြက အေၾကာင္းအရာေတြကိုု ပြဲၾကည့္ပရိသတ္စိတ္၀င္စားေအာင္ ဇာတ္အိမ္တည္ျပီး ဇတ္လမ္းတြဲေတြ လုုပ္တာ ျဖစ္ပါတယ္။ အေမရိကန္ႏိုုင္ငံျခားေရး၀န္ၾကီးက အီရန္သြားလည္တုုန္း ဗုုံးေဖာက္ခြဲ လုုပ္ၾကံခံရလိုု႔ မေသဘဲ က်န္ရစ္တာတိုု႔၊ အေမရိကန္ဓားစာခံေတြကိုု အေမရိကန္စစ္တပ္က ၀င္ကယ္တဲ့အခါ သူ႔လူ ကိုုယ့္ဘက္သား သူလ်ဴိေတြကိုု အၾကမ္းဖက္သမားေတြ လက္ထဲမွာ လက္လြတ္စပယ္ ပစ္ထားခဲ့တာတိုု႔ စတဲ့ စိတ္၀င္စားဖြယ္ရာ ဇာတ္အိမ္ေတြ ျဖစ္ပါတယ္။ ဟုုတ္တာ မဟုုတ္တာ အပထား၊ မ်က္ေမွာက္ ႏိုုင္ငံေရးေတြကိုု တီဗီစီးရီးထဲမွာ ဇာတ္အိမ္သြင္း လုုပ္ဇာတ္ခင္းျပတာဟာ ၾကည့္ခ်င္စရာပဲ ဆိုုၾကပါစိုု႔။
ဒါနဲ႔ တေန႔က်ေတာ့ မဒမ္စကၠထရီဇာတ္လမ္းမွာ ၀န္ၾကီးမမ ျမန္မာျပည္သြားတဲ့ အေၾကာင္း ပါလာေတာ့တာပါပဲ။ အခုုခ်ိန္မွာ ပစိဖိတ္၀န္းက်င္ႏိုုင္ငံမ်ား စီးပြားေရးသေဘာတူညီခ်က္ လက္မွတ္ထိုုးႏိုုင္ဖိုု႔ လက္ရွိသမၼတ အုုိဘားမား ၾကိဳးစားေနခ်ိန္ျဖစ္ပါတယ္။ ေတာင္အေမရိကႏိုုင္ငံေတြနဲ႔ ေျပာဆိုုေဆြးေႏြး လက္မွတ္ထိုုးဖိုု႔ ျပင္ဆင္ေနခ်ိန္မွာ အာရွက ပစိဖတ္ႏိုုင္ငံမ်ားနဲ႔လည္း လက္မွတ္ထိုုးဖိုု႔ ၾကိဳးပမ္းေနၾကပါတယ္။ ဒါကိုု ဇာတ္အိမ္တည္ျပီး အေမရိကန္၀န္ၾကီးမမ က ျမန္မာျပည္သြားလည္ျပီးေတာ့ ျမန္မာေတြကိုု လက္မွတ္ထိုုးဖိုု႔ သြားေရာက္ ဆြယ္တရားေဟာတဲ့ ဇတ္ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ ဇတ္လမ္းမ်ားရ့ဲ ထုုံးစံျဖစ္တဲ့ ဒရာမာလိုု႔ ေျပာမလား၊ ထိုုးကြက္လိုု႔ ေျပာမလား အခ်က္ကေတာ့ တရုုတ္ ျမန္မာ ဆက္ဆံေရးကိုု ဇာတ္လမ္းရဲ့ ဗဟိုုခ်က္မမွာ ထည့္ထားတာ ျဖစ္ပါတယ္။ ျပီးေတာ့ တရုုတ္ကေဆာက္ေနတဲ့ ဆည္မ်ားအေၾကာင္းပါ။
တရုုတ္က ျမန္မာျပည္မွာ ဆည္ေတြ ပိ္တ္ဆိုု႔ျပီး ေဆာက္ေနပါသတဲ့။ ျမန္မာျပည္သူေတြက လယ္ယာေျမေတြ ဆုုံးရႈံး ပ်က္စီးေနရလိုု႔ ဆန္႔က်င္ ကန္႔ကြက္ေနၾကပါသတဲ့။ အေမရိကန္ကေတာ့ ျမန္မာျပည္ ေခတ္မီတိုုးတက္ဖိုု႔အတြက္ တရုုတ္ဆည္ေတြေဆာက္တာကိုု လက္ခံပါသတဲ့။ သည္ေတာ့ ျမန္မာျပည္က သမၼတၾကီး သန္းေရႊက ၾကည္ၾကည္ျဖဴျဖဴ လက္မွတ္ထိုုး သေဘာတူဖိုု႔ အေမရိကန္၀န္ၾကီးမမက သြားျပီး နားခ်ရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ စကားခ်ပ္က ဇာတ္လမ္းထဲမွာ ျမန္မာသမၼတက သန္းေရႊပါ။ သိန္းစိန္ မဟုုတ္ပါ။ သန္းေရႊက ဇာတ္လမ္းထဲမွာ ထိုုင္းမင္းသားလိုု ငယ္ငယ္ ေခ်ာေခ်ာ (သန္းေရႊေျမးလိုု ပုုံမ်ဳိးပါ)။ အဂၤလိပ္လိုုလည္း အေတာ္ ေျပာႏိုုင္ပါတယ္။ ကဲ ၾကည့္စမ္းပါဦးဗ်ာ။ ျမန္မာျပည္ကိုု တရုုတ္ျပည္က ဆည္ေတြ ဘာေတြ ေဆာက္ျပီး ခ်ယ္လွယ္ခ်င္တိုုင္း ခ်ယ္လွယ္တာကိုု အေမရိကန္က အားေပးသတဲ့ေလ။ ကဲ အဲသည္မွာ ဇာတ္ရွိန္က သည္လိုု လွည့္လုုိက္ပါတယ္။ အေမရိကန္က လႊတ္ထားတဲ့ အေမရိကန္သံအမတ္ၾကီးက ဗုုဒၶဘာသာ၀င္တဲ့ ခင္ဗ်ာ။ အျပင္ကနဲ႔ နီးစပ္ပါတယ္။ ျပီးေတာ့ ျမန္မာ့အေရးလည္း စိတ္၀င္စားသတဲ့။ သည္ေတာ့ အေမရိကန္ရဲ့ ေပၚလစီကိုု ဆန္႔က်င္ကန္႔ကြက္ေနသူကေတာ့ တျခားသူမဟုုတ္၊ အေမရိကန္သံအမတ္ၾကီး ကိုုယ္တိုုင္ပါတဲ့ ခင္ဗ်။ ဇာတ္ရွိန္က တက္လာျပီေနာ္။ ျဖစ္ခ်င္ေတာ့ ႏိုုင္ငံျခားေရး၀န္ၾကီးမမ ျမန္မာျပည္ေရာက္ေတာ့ အေမရိကန္သံအမတ္ၾကီးက ကတုုံးၾကီးနဲ႔ ျဖစ္ေနပါျပီ။ သင္ကန္းစီးထားတာတဲ့ ခင္ဗ်ာ။ အေမရိကန္သံအမတ္ၾကီးဟာ သင္ကန္း၀တ္ၾကီးနဲ႔ ျမန္မာအစုုိးရရဲ့ တရုုတ္ေပၚလစီကိုု ဆန္႔က်င္ကန္႔ကြက္ လမ္းေပၚထြက္ျပီး မပီကလာ ပီကလာနဲ႔ “ဒိုု႔ အေရး ဒိုု႔ အေရး” ေအာ္ေနတာကိုု ရိုုက္ျပထားပါတယ္။
ကဲ … အဲသည္မွာတင္ အေမရိကန္သံအမတ္ သင္ကန္း၀တ္ၾကီးလည္း သံအမတ္အျဖစ္က ျပဳတ္ျပီး ေထာင္ထဲ ေရာက္သြားပါေလေရာဗ်ာ။ သံအမတ္ၾကီး ေမႊလိုုက္တဲ့ ႏိုုင္ငံေရးအေရးအခင္းမွာ ႏိုုင္ငံျခားေရး၀န္ၾကီးခင္မ်ာ ဟိုုေျပး ဒီေျပးေပါ့ခင္ဗ်ာ။ ဒါနဲ႔ အေမရိကန္သံအမတ္ျပဳတ္ သင္ကန္း၀တ္ၾကီးက သမၼတၾကီး သန္းေရႊ (ပရဲဆီးဒင့္ ေရႊ) ကိုု ေနျပည္ေတာ္မွာ သြားႏႈတ္ဆက္တယ္တဲ့ဗ်ာ။ သူလည္း ျမန္မာျပည္အတြက္ ေစတနာထားတယ္၊ ျပည္သူေတြ တရုုတ္လက္က လြတ္ေစခ်င္တယ္၊ အခုု အေမရိကန္ေတြက တရုုတ္နဲ႔ ပင္းျပီး ျမန္မာျပည္ကိုု သဘာ၀ေဘးအႏၱရာယ္ က်ေရာက္ေအာင္ လုုပ္ေနတယ္လိုု႔ သြားရွင္းျပတာတဲ့ ဆိုုပဲ။ သန္းေရႊေလးကလည္း ျမန္မာျပည္အတြက္ အက်ဳိးရွိတာဆိုုရင္ ခုုနင္က ပစိဖိတ္၀န္းက်င္ႏိုုင္ငံမ်ား စီးပြားေရးသေဘာတူညီခ်က္ကိုု လက္မွတ္မထိုုးပဲ ေနမယ္ဆိုု ေနပစ္လိုုက္မယ္လိုု႔ သေဘာထားေပးသဗ်။ သိုု႔ေသာ္လည္း အေမရိကန္ရုုပ္သံတိုု႔ ထုုံးစံအတိုုင္း အၾကမ္းဖက္ခန္းက ပါမွျဖစ္မွာကိုုး။ ေနျပည္ေတာ္ေရာက္ သံအမတ္ျပဳတ္ သင္ကန္း၀တ္ အေမရိကန္ၾကီးက သမၼတၾကီး ေရႊကိုု ေသနတ္နဲ႔ ထုုတ္ခ်ိန္ျပီး ျပန္ေပးဆြဲလိုုက္ေတာ့တာပဲ ခင္ဗ်ာ။ ပစိဖိတ္ကုုန္သြယ္ေရးစာခ်ဳပ္ကိုု ကန္႔ကြက္ဖိုု႔ ေတာင္းဆိုုပါသတဲ့။
သင္ကန္း၀တ္ အၾကမ္းဖက္သမားလိုု႔ အေမရိကန္ႏိုုင္ငံျခားေရး၀န္ၾကီးမမက သူ႔အေမရိကန္သံအမတ္ျပဳတ္ကိုု သမုုတ္လိုုက္ပါတယ္။ ဒါဟာ ၀ါဒျဖန္႔ခ်ိေရးေထာင့္က ၾကည့္ရင္ တီဗီဇာတ္လမ္းေရးသူဟာ မသိမသာနဲ႔ ဗုုဒၶဘာသာအယူအဆကိုုပါ ဇာတ္ညႊန္းထဲ ဆြဲထည့္လိုုက္တာ သိသာပါတယ္။ ဗုုဒၶဘာသာ၀င္ေတြက အလယ္အလတ္လမ္းကိုု လိုုက္တယ္လည္း ေျပာေသးတယ္၊ အခုု အေမရိကန္သံအမတ္ျပဳတ္ ဗုုဒၶဘာသာ၀င္ သင္ကန္း၀တ္ၾကီးက လက္နက္တကားကားနဲ႔ အၾကမ္းဖက္ေနတယ္လိုု႔ ႏိုုင္ငံျခားေရး၀န္ၾကီးမမ က ညီးညဴျပပါတယ္။ အဲသည္မွာ အဆုုံးမေတာ့ အလယ္အလတ္လမ္းစဥ္အျဖစ္ ႏွစ္ဖက္စလုုံးက အေလ်ာ့ေပး ေစ့စပ္လိုုက္ၾကပါ သတဲ့။ သံအမတ္ျပဳတ္ၾကီး ေတာင္းဆုုိသလိုု ကုုန္သြယ္ေရးစာခ်ဳပ္ကိုု လုုံး၀ ဖ်က္ဆီးလိုုက္တာ မလုုပ္ပါ။ ကုုန္သြယ္ေရးစာခ်ဳပ္ထဲမွာ တရုုတ္ေတြက ျမန္မာျပည္အတြက္ ေရေကာင္း၊ ေရသန္႔ အလုုံအေလာက္ အျမဲ ရရွိေနဖိုု႔ အာမခံခ်က္ ေပးပါတယ္ဆိုုတဲ့ ကတိက၀တ္ကိုု စာခ်ဳပ္ထဲမွာ ျဖည့္စြက္ ထည့္သြင္း ခ်ဳပ္ဆိုုလိုုက္ျခင္းျဖင့္ အားလုုံး လိုုက္ေလ်ာႏိုုင္တဲ့ အေျခအေနကိုု ေရာက္ရွိေစခဲ့တယ္လိုု႔ ဇာတ္သိမ္းမွာ ဖြဲ႔ဆိုုလိုုက္ပါတယ္။ တီဗီဇတ္လမ္းက ဖြဲ႔တဲ့ Middle Way ဆိုုတာက အစြန္း ၂ ဖက္ကလူေတြ၊ အယူအဆေတြ အလယ္အလတ္မွာ လာဆုုံစည္းခိုုင္းတာကိုု ဆိုုလိုုပုုံ ရပါတယ္။ သည္လိုုနဲ႔ ပုုံျပင္ေလးက ဒါပါလိုု႔ ဇာတ္သိမ္းပါတယ္ ခင္ဗ်။
ကဲ … ပရိသတ္ၾကီး၊ အေမရိကန္ ရုုပ္သံဇာတ္လမ္းတဲြေတြက သူမ်ားျပည္တြင္းေရးေတြကိုု လုုပ္ခ်င္သလိုုလုုပ္ ရိုုက္ခ်င္သလိုု ရိုုက္ျပလိုုက္တာမ်ား ျမင္ၾကတဲ့ အတိုုင္းပါပဲ။ သူတုုိ႔ ရိုုက္ျပတဲ့ သူမ်ားႏိုုင္ငံေတြအေၾကာင္း - ရုုရွားတိုု႔၊ အီရန္တိုု႔၊ မကၠဆီကိုုတိုု႔ အေၾကာင္း ဇာတ္လမ္းေတြဟာ ဘာမွ မသိသူအတြက္ကေတာ့ အထူးအဆန္း စိတ္၀င္စားစရာ မွတ္သားစရာ ေနမွာပါ။ သည္လုုိနဲ႔ ကိုုယ့္တိုုင္းျပည္ျဖစ္တဲ့ ျမန္မာျပည္အေၾကာင္း ဒုုတ္ဒုုတ္ထိ ဇာတ္လမ္းဆင္ရိုုက္ျပလိုုက္ေတာ့မွပဲ သူတိုု႔ေတြ ေျပာသမွ် ျပသမွ် အကုုန္လုုံး ေခါင္းညိတ္ လက္ခံရမယ့္အစား ခ်င့္ခ်ိန္ျပီး ယုုံရမယ္ဆိုုတာ သေဘာေပါက္မိပါတယ္ ခင္ဗ်။ ဟဲ့ေကာင္ေလး … ေဖ့စ္ဘြတ္ေျပာတိုုင္းလည္း မယုုံနဲ႔၊ အေမရိကန္ ရုုပ္သံဇာတ္လမ္းေတြ ၾကည့္ျပီးလည္း မယုုံၾကနဲ႔လိုု႔ ေျပာရမလိုုေပါ့ခင္ဗ်ာ။
သိုု႔ေသာ္လည္း သူတုု႔ိ ဇာတ္ညႊန္းဆရာသမားေတြရဲ့ ျပင္ပက ျဖစ္ရပ္နဲ႔ အနီးစပ္ဆုုံး မီွးျငမ္းျပီး စိတ္ကူးယဥ္ဇာတ္လမ္းဆင္ပုုံကေတာ့ ခ်ီးက်ဴးအသိအမွတ္ျပဳရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ ျမန္မာျပည္မွာလည္း သည္လိုု စိတ္ကူးယဥ္ ႏိုုင္ငံေရး ၀တၳဳဇာတ္လမ္းေတြ ေပၚလာေစခ်င္တာေပါ့ဗ်ာ။ ဥပမာ - မတ္လမွာ ရာထူးျပဳတ္ေတာ့မယ့္ သမၼတစိန္ဟာ စစ္တပ္ၾကီး မသိေအာင္ တိုုင္းျပည္ဘ႑ာေတြ ခိုုးျပီး တရုုတ္ျပည္ထဲကိုု ေျမသည္စက္အၾကီးၾကီးေတြနဲ႔ ၀ွက္ျပီး သယ္ေနတာကိုု အင္န္အယ္ဒီအမတ္ေတြ၊ ၈၈ ေက်ာင္းသားအုုပ္စုုေတြက ကြန္မန္ဒိုုေတြလိုု ၀င္စီးျပီး ေဖာ္ထုုတ္ ကာကြယ္ရတဲ့ ဇာတ္လမ္းလိုုမ်ဳးိဆိုု ၾကည့္လိုု႔ သိပ္ေကာင္းမွာေပါ့။ အဲသည္ထဲမွာ သမၼတစိန္ဘက္က ပင္းေနတဲ့ ရဲမွဴးခ်ဳပ္ေတြ၊ လူ၀င္မႈၾကည့္ၾကည္ေရးေတြ၊ ျပည္ထဲေရး၀န္ၾကီးေတြကိုု ကာခ်ဳပ္ကိုုယ္တိုုင္ အမိန္႔နဲ႔ ဖယ္ရွားလိုုက္ရတဲ့ ဇာတ္သိမ္းမ်ဳိးဆိုု ေအာ္စကာေလာက္ေတာ့ ရေကာင္းပါရဲ့။