ေခါင္းမာသည့္ ရီပတ္ဘလစ္ကန္မ်ားကို အေမရိကန္လႊတ္ေတာ္မွာ ဒီမိုကရက္အမတ္မ်ား ထိုင္သပိတ္ ဆင္ႏြဲခဲ့
(ႏိုင္ငံတကာသာဂိ၊ မိုးမခ) ဇြန္ ၂၄၊ ၂၀၁၆
ဇြန္ ၁၃ ရက္ေန႔က ေသနတ္သမားတဦးရဲ့ အၾကမ္းဖက္သတ္ျဖတ္မႈေၾကာင့္ ဖေလာ္ရီဒါ၊ ၾသလန္ဒို ႏိုက္ကလပ္မွာ လူ ၄၉ ဦး ေသဆုံးျပီးေနာက္မွာ အေမရိကန္လႊတ္ေတာ္ ၂ ရပ္ကေန တင္းၾကပ္တဲ့ ေသနတ္ကိုင္ေဆာင္ခြင့္ ဥပေဒမ်ား ျပဌာန္းကာကြယ္ႏိုင္ဖို႔ ဒီမိုကရက္ပါတီအမတ္ေတြက ေတာင္းဆိုခဲ့ၾကပါတယ္။ ေသနတ္ကိုင္ေဆာင္ခြင့္ကို အထိခိုက္မခံလိုတဲ့ ရီပတ္ဘလစ္ကန္အမတ္ေတြ အားလုံးက အဆိုပါဥပေဒၾကမ္းေတြကို ျငင္းဆန္ေနၾကတာေၾကာင့္ ဒီမိုကရက္အမတ္ေတြဟာ ဇြန္ ၂၂ မွာ ေအာက္လႊတ္ေတာ္ၾကမ္းျပင္မွာ ထိုင္သပိတ္ေမွာက္ျပီး ကန္႔ကြက္ ဆႏၵျပခဲ့ၾကပါတယ္။ ရီပတ္ဘလစ္ကန္ေတြဟာ လူမ်ားစုအမတ္ေတြျဖစ္ေနတာေၾကာင့္ သူတို႔ရဲ့ လႊတ္ေတာ္ေျပာေရးဆိုခြင့္ေခါင္းေဆာင္အမတ္ျဖစ္တဲ့ ေပါလ္ရိုင္ရယ္က ေအာက္လႊတ္ေတာ္ကို ဇူလိုင္ ၄ ရက္ေနာက္ပိုင္းအထိ ရုတ္သိမ္းလိုက္ေၾကာင္း တဖက္သတ္ေၾကညာျပီးေတာ့ တုန္႔ျပန္ခဲ့ပါတယ္။ ဒီမုိကရက္ေတြရဲ့ ထိုင္သပိတ္ေၾကာင့္ ေအာက္လႊတ္ေတာ္မွာ အလုပ္ဆက္လုပ္ မရႏိုင္ျဖစ္ေနခ်ိန္မွာ အခုလို လႊတ္ေတာ္ကို ရပ္ဆိုင္းလိုက္တာ၊ ေရႊ႔ဆိုင္းလိုက္တာမို႔ ဒီမုိကရက္အမတ္ေတြရဲ့ ထိုင္သပိတ္ဟာ အလကားျဖစ္သြားရသလို ဆိုေပမယ့္ ဒီမုိကရက္အမတ္ေတြက သူတို႔ မိန္႔ခြန္းေတြ ဆန္႔က်င္ကန္႔ကြက္မႈေတြကို သူတို႔ ဖုန္းေတြကေန ေဖ့စ္ဘြတ္၊ တြစ္တာ၊ အင္တာနက္ေတြကေန ထပ္ဆင့္ ထုတ္လႊင့္ခဲ့ၾကတာမို႔ အေမရိကန္တျပည္လုံးက ျပည္သူေတြနဲ႔ သတင္းဌာနေတြက သိရွိ နားလည္ သေဘာေပါက္သြားၾကတယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။
အဲသည္မတုိင္ခင္ ဇြန္ ၂၀ တုန္းက အထက္လႊတ္ေတာ္မွာ ေသနတ္ကိုင္ေဆာင္ခြင့္ဆိုင္ရာ ထိန္းခ်ဳပ္ၾကပ္မတ္ေရး အဆိုတင္ခဲ့ရာမွာ ရီပတ္ဘလစ္ကန္မဲအမ်ားစုက ပယ္ခ်ျငင္းဆန္ခဲ့ၾကပါတယ္။ အဲသည္တုန္းက အဆိုတင္ခြင့္ ရဖို႔ရာကိုေတာင္ ဒီမုိကရက္အထက္လႊတ္ေတာ္အမတ္တဦးက အေမရိကန္လႊတ္ေတာ္နည္းဥပေဒတခုျဖစ္တဲ့ Filibuster နည္းကို သုံးျပီးေတာ့ အထက္လႊတ္ေတာ္ၾကမ္းျပင္မွာ ေတာက္ေလ်ာက္ရပ္ျပီး အဆိုတင္သြင္းတာကို ၁၅ နာရီ ၾကာ တိုက္ပြဲဆင္ခဲ့ရတာပါ။ Filibuster လုပ္ျပီဆိုတာနဲ႔ လႊတ္ေတာ္ဟာ အျခားလုပ္ငန္းေတြ လုပ္ခြင့္ မရွိေတာ့ဘဲ အဲသည္အမတ္ ၾကမ္းျပင္ကေန ဆုတ္ခြာတဲ့အထိ ေစာင့္ဆိုင္းရတာမို႔ လႊတ္ေတာ္လုပ္ငန္းေတြ အားလုံး ရပ္ဆိုင္းသလို ျဖစ္တာေၾကာင့္ လႊတ္ေတာ္ရဲ့ ရပ္သပိတ္ေမွာက္တယ္လို႔ ဆိုရမွာျဖစ္ပါတယ္။ အထက္လႊတ္ေတာ္တုန္းက ရပ္သပိတ္ေၾကာင့္ အဆိုတင္ခြင့္ ရခဲ့ေသာ္လည္း ရီပတ္လဘလစ္ကန္ အမတ္အမ်ားစုက ပယ္ခ်လိုက္တာပါပဲ။
အထက္လႊတ္ေတာ္ကို တင္သြင္းတဲ့ ေသနတ္ကိုင္ေဆာင္ခြင့္ ထိန္းသိမ္းၾကပ္မတ္ေရးအဆိုက အေမရိကန္အစုိးရရဲ့ အၾကမ္းဖက္သမားအျဖစ္ စာရင္းေပါက္သူမ်ားရဲ့ ေသနတ္၀ယ္ယူခြင့္ကို တားဆီးႏိုင္ဖို႔ ျဖစ္ပါတယ္။ ရီပတ္ဘလစ္ကန္ေတြကေတာ့ ဘယ္လိုနည္းနဲ႔မွ ေသနတ္ကိုင္ေဆာင္ခြင့္ကို ဥပေဒနဲ႔ ၾကပ္မတ္တာကို လက္မခံႏိုင္ၾကပါဘူး။ အဲသည္အမတ္ေတြေနာက္မွာ ၾသဇာၾကီးတဲ့ အေမရိကန္ရိုင္ဖယ္အသင္းက ေထာက္ခံအားေပးေနတာမို႔ ဒီကိစၥဟာ အေမရိကန္မွာ ဘယ္ေတာ့မွ ေအာင္ျမင္မွာ မဟုတ္တဲ့ အေရးျဖစ္တယ္လို႔ အမ်ားက သုံးသပ္ၾကပါတယ္။
အဲသည္အတြက္ ေအာက္လႊတ္ေတာ္က လူနည္းစု ဒီမုိကရက္အမတ္ေတြက အစကတည္းက ရႈံးမယ့္အဆိုကို လႊတ္ေတာ္မွာ တင္သြင္းခြင့္ေလး ရရင္ေတာင္ ရီပတ္ဘလစ္ကန္အမတ္ေတြက ကန္႔ကြက္မဲေပးျပီး ဖ်က္ခ်မွာကို တရား၀င္ထင္ရွားေစခ်င္တာေၾကာင့္ သူတို႔ေတြက အဆိုတင္ခြင့္ ၾကားနာခြင့္ ရေရးကို ထိုင္သပိတ္တိုက္ျပီး ေတာင္းဆိုခဲ့ၾကတာပါ။ အမ်ားသိတဲ့အတိုင္း လႊတ္ေတာ္ဥကၠဌက ခြင့္ျပဴမွ အဆိုတင္ခြင့္ရတာမို႔ ရီပတ္ဘလစ္ကန္ေတြက သူတုိ႔မၾကိဳက္တဲ့ အဆိုကို လႊတ္ေတာ္ၾကမ္းျပင္ေပၚေတာင္ ခ်ျပခြင့္ ေပးၾကတာ မဟုတ္ပါဘူး။ သည္ေတာ့လည္း လႊတ္ေတာ္ဥကၠဌက (သူတို႔အေခၚ House Speaker) က လႊတ္ေတာ္ကို အလုပ္ဆက္လုပ္လို႔ မရမယ့္အတူတူ၊ ၾကားနာခြင့္ တင္သြင္းခြင့္ မဲေပးခြင့္ ေဆာင္ရြက္ရမယ့္အစား တခါတည္းလႊတ္ေတာ္ကို ေနာက္လအထိ ေရႊ႔ဆိုင္း ရုတ္သိမ္းေၾကာင္း ေၾကညာျပီး အႏိုင္ယူလိုက္တာ ျဖစ္ပါေတာ့တယ္။
ဇြန္ ၂၃ မနက္ခင္းမွာေတာ့ ဒီမုိကရက္လႊတ္ေတာ္အမတ္ေတြက ထိုင္သပိတ္ကို ရုတ္သိမ္းေၾကာင္း ထုတ္ျပန္ပါတယ္။ ေနာက္လႊတ္ေတာ္ျပန္စရင္ေတာ့ ဆက္လက္ တုိက္ပြဲ၀င္ၾကဦးမယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။ အေမရိကန္သမိုင္းမွာ အခုလို လႊတ္ေတာ္တြင္း ထိုင္သပိတ္ဆင္ႏႊဲရတယ္ဆိုတာ အထင္ကရ အေရးအခင္းတခုအျဖစ္ ေမာ္ကြန္းတြင္ေတာ့မွာ ျဖစ္ပါတယ္။ ၁၉၆၀ ခုႏွစ္ေတြတုန္းက အေမရိကန္ျပည္မွာ civil rights movement လို႔ေခၚတဲ့ ႏိုင္ငံသားအခြင့္အေရး လူတိုင္းရရွိေရး တိုက္ပြဲကာလမွာတုန္းကသာ လႊတ္ေတာ္တြင္း ဆႏၵျပလႈပ္ရွားမႈေတြ ျဖစ္ေပၚခဲ့ဖူးပါတယ္။ ေနာက္ပိုင္း လႊတ္ေတာ္ျပင္ပမွာပဲ သပိတ္ဆိုတာ ရွိခဲ့ပါတယ္။ အိုဘားမားလက္ထက္မွာ လူငယ္ေတြက ျမိဳ့ၾကီးေတြမွာ Occupy Movement လုပ္ခဲ့ၾကသလို အခုက်ေတာ့ အမတ္ေတြကိုယ္တိုင္ Occupy Movement ေတြလုပ္ၾကတဲ့အထိ ေခါင္းမာေသာ လက္ယာစြန္းေရာက္ေသာ ေရွးရိုးအစြဲၾကီးလြန္းေသာ ရီပတ္ဘလစ္ကန္ လူျဖဴ သက္ၾကီးအမတ္အမ်ားစုကို ဆန္႔က်င္ဆႏၵျပေနရတဲ့ အျဖစ္ကို ေရာက္ေနရပါျပီ။
သူတို႔လုိပဲ လက္ယာစြန္းေရာက္ ေခါင္းမာတဲ့ ရီပတ္ဘလစ္ကန္ သမၼတေလာင္း တစ္ေျပးေနသူ ေဒၚနယ္ထရန္႔နဲ႔ ေနာက္လိုက္ ေနာက္ပါမ်ား ေခါင္းေထာင္ ထၾကြေနတဲ့ အေမရိကန္ေရြးေကာက္ပြဲကာလမွာ ရီပတ္ဘလစ္ကန္ေတြ ေခါင္းမာမႈ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရးကို ဆန္႔က်င္ ပိတ္ဆို႔ေနမႈေတြ တိုးသထက္ တုိးေနတာေၾကာင့္ အေမရိကန္ႏိုင္ငံေရး အေျပာင္းအလဲ အလွည့္အေျပာင္းကာလဟာ စိတ္၀င္စားစရာ အေရးတၾကီး ကာလျဖစ္တယ္လို႔ အကဲခတ္ေတြက ဆိုေနၾကပါတယ္။