ၿငိမ္းခ်မ္းေအး - လိုအပ္ေနတဲ့ တကိုယ္ေရ တည္းျဖတ္မႈ
(The Ladies News Journal / မိုးမခ) ဇြန္ ၂၈၊ ၂၀၁၆
စာေရးသူ တေယာက္၊ အႏုပညာရွင္ တေယာက္ဟာ ေရးသားတင္ျပလိုတဲ့ အေၾကာင္းအရာ၊ စာ၊ ဓာတ္ပံု၊ ကာတြန္း၊ ရုပ္ရွင္ အစရွိတဲ့ ဖန္တီးမႈေတြ၊ အျမင္အာေဘာ္ စာေတြမွာ တည္းျဖတ္သူ အယ္ဒီတာ လက္ထဲ မထည့္ခဲ့ ကိုယ္တိုင္ တည္းျဖတ္ရတဲ့ အဆင့္ကိုလည္း ေက်ာ္ျဖတ္ရပါေသးတယ္။ ဒါကို Self-censorship လို႔ ေခၚပါတယ္။ ဒီလို လုပ္ရျခင္းမွာ အေၾကာင္းအမ်ိဳးမ်ိဳး ရွိတတ္ပါတယ္။
သိပ္မေကာင္းလွတဲ့ ရည္ရြယ္ခ်က္နဲ႔ ဆိုရင္ေတာ့ အဂတိတရားေၾကာင့္လည္း မိမိ ဖန္တီးမႈ ဒါမွမဟုတ္ ယံုၾကည္ရာ အေတြးအျမင္တခုခုကို တည္းျဖတ္မႈ လုပ္ရတာရွိပါတယ္။ ေၾကာက္လို႔၊ ခ်စ္လို႔၊ မုန္းလို႔ေပါ့။ လြတ္လပ္စြာ ေျပာဆိုေရးသားထုတ္ေဖာ္ခြင့္ကို ျပင္းျပင္းထန္ထန္ ဖိႏွိပ္ေလ့ရွိတဲ့ အာဏာရွင္တိုင္းျပည္ေတြမွာေတာ့ ဖန္တီးသူ စာေရးဆရာ၊ ကဗ်ာဆရာ၊ ပန္းခ်ီဆရာ၊ ျပဇာတ္ဆရာမ်ားဟာ ကိုယ္ယံုၾကည္ရာ၊ ကိုယ္ခံစားရာကို ထုတ္ေဖာ္ရာမွာ အာဏာလက္နက္ကိုင္ထားသူေတြကို ေရွာင္ၿပီး ဝွက္ၿပီး ကြယ္ၿပီး စကားလံုးေတြ၊ ခံစားမႈေတြကို ကိုယ့္ဘာသာ တည္းျဖတ္ သြယ္ဝိုက္ ေဖာ္ထုတ္ရပါတယ္။ စစ္သံဖိေနာက္ေအာက္မွာ ႏွစ္ငါးဆယ္ေက်ာ္ ျပင္းထန္တဲ့ ဖိႏွိပ္မႈ ခံခဲ့ရတဲ့ ဗမာျပည္က အႏုပညာဖန္တီးသူမ်ားဟာ ဒီလိုအလုပ္ေတြကို ကၽြမ္းက်င္ၾကပါတယ္။
၂၀၀၃ ဒီပဲယင္းမွာ လူသတ္၊ အၾကမ္းဖက္ခံခဲ့ရတဲ့ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္နဲ႔လူထုအေၾကာင္း သြယ္ဝိုက္ဖြဲ႕ဆိုတဲ့ ကဗ်ာဆရာ ၾကည္ေမာင္သန္း (လွသန္း) ရဲ႕ ဒီပရဂၤ (ဇြန္၊၂၀၀၈ ခ်ယ္ရီ မဂၢဇင္း ပံုႏွိပ္) ကဗ်ာလိုမ်ိဳးေတြဆိုရင္ စာေပကင္ေပတိုင္လို႔ နာမည္ေက်ာ္လွတဲ့ နအဖ စစ္အစိုးရရဲ႕ စိစစ္ေရးဆင္ဆာဗိုလ္အဖြဲ႕ကို လွလွပပ ေက်ာ္လြန္ ပံုႏွိပ္စာ အျဖစ္ေရာက္ခဲ့တယ္။ ေနာက္ပိုင္း စစ္ဗိုလ္ခ်ဳပ္မ်ား ကဗ်ာကို သေဘာေပါက္ခ်ိန္ လိုက္ဖမ္းတာက တက႑ေပါ့။
ပန္းခ်ီဆရာ၊ ဝတၳဳတိုဆရာ၊ ေရဒီယိုအသံလႊင့္ဆရာ၊ ရုပ္ရွင္ဒါရိုက္တာ ဆရာ ဝင္းေဖရဲ႕ စာေပ၊ ရုပ္ရွင္ အႏုပညာဖန္တီးမႈေတြမွာလည္း ဖိႏွိပ္အုပ္ခ်ဳပ္သူရဲ႕ တည္းျဖတ္မႈေတြ အျပင္ သူမ်ား တည္းျဖတ္တာကို မခံခ်င္လို႔ တဖက္လွည့္ ဖန္တီးခဲ့ရတဲ့ စာေတြ၊ ရုပ္ရွင္ေတြ အမ်ားႀကီးရွိခဲ့ပါတယ္။ တိုင္းျပည္ကို ေခ်ာက္ထဲက်မွာ စိုးလို႔ ကယ္တင္ရပါတယ္ဆိုတဲ့ စစ္အစိုးရ အဆက္ဆက္ရဲ႕ ေက်းဇူးေတာ္ ခ်ီးမြမ္းခန္း ဖြင့္ ဝါဒျဖန္႔ေနမႈကို ဘႀကီးသိန္းနဲ႔ ေမာင္ခ်ဴးရဲ႕ ဇာတ္လမ္းကိုဖြဲ႕တဲ့ မ်က္မွန္ (ေရႊအျမဳေတမဂၢဇင္း ၊ ဩဂုတ္၊ ၁၉၈၉) ဝတၳဳတိုမွာ ေက်းဇူး အေၾကာင္း ထပ္ခါထပ္ခါ အေျပာခံေနရတဲ့ ေမာင္ခ်ဴးဟာ ဘႀကီးသိန္း ဝယ္ေပးတဲ့ မ်က္မွန္ကို ရိုက္ခြဲပစ္လိုက္ပံုနဲ႔ ကြယ္ဝွက္ပံုေဖာ္ သေရာ္ပါတယ္။ ရွမ္းဂီတစာဆို စိုင္းခမ္းလိတ္ရဲ႕ သီးခ်င္းေတြမွာဆိုရင္လည္း ေနာက္ကြယ္မွာ ဝွက္ၿပီး ပါးပါးေလးထည့္ထားတဲ့ သီခ်င္းေတြ အျပည့္နဲ႔ပါပဲ။ လူနည္းစုတိုင္းရင္းသားေတြခံစားေနရတဲ့ မညီမွ်မႈကို အႏုပညာနဲ႔ တည္းျဖတ္ ပံုေဖာ္တဲ့ “ျဖတ္သားသြားတယ္၊ မနားတယ္” ေလာပိတမဟာဓာတ္အားလိုင္းေနာက္ခံ သီခ်င္းလို သီခ်င္းေတြ ရွိခဲ့ပါတယ္။ ဗမာျပည္က အႏုပညာဖန္တီးသူတိုင္းမွာ ဒီလို ထုတ္ကုန္ပစၥည္းေတြ ရွိၾကတာခ်ည္းပါပဲ။ ဆိုခဲ့တာေတြက ဥပမာ ထုတ္ႏႈတ္ျခင္းသာပါ။
ဒီလို မိမိဘာသာ တည္းျဖတ္ ကြယ္ဝွက္ သြယ္ဝိုက္ ရမႈကို ဆရာ ဝင္းေဖကေတာ့ “ႏြံထဲကၾကာေတြပါ” လို႔ ေျပာဖူးပါတယ္။ ဆိုးရြားလွတဲ့ ေခတ္စနစ္ႏြံအိုင္ထဲကေန လွပတဲ့ ၾကာပန္းေတြ ဖူးပြင့္ႏိုင္ခဲ့ျခင္းဆိုတဲ့ သေဘာပါ။ ဒီလို ဒဲ့ေျပာရင္ ျပႆနာတက္ ဒုကၡေရာက္မယ့္ ကိစၥေတြကို ဟိုျဖတ္၊ ဒီလွည့္ရင္း ဇာတ္လမ္းထဲမွာ လက္ေတြ႕ၾကံဳဆံုေနရတဲ့ အၿမီးအေမာက္ မတည့္မႈေတြကို ေခြးေျပာခိုင္း၊ ေၾကာင္ေျပာခိုင္းလုပ္ရတဲ့ သူ႔ရဲ႕ စာေရးျခင္းအတတ္ပညာ ထုတ္ကုန္ေတြကို ပဥၥလက္သရုပ္မွန္ (Magical Realism) နည္းနဲ႔ အႏုပညာပံုေဖာ္မႈေတြလို႔ ႏိုင္ငံတကာ စာေပေဆြးေႏြးပြဲေတြမွာ သတ္မွတ္ခံရေၾကာင္း ဆရာဝင္းေဖက စာေပေဟာေျပာပြဲ တခုမွာ ျပန္လည္ ေဝမွ်ဖူးပါတယ္။
ဒါက လြတ္လပ္စြာထုတ္ေဖာ္ခြင့္မွာ ကန္႔သတ္မႈေတြေၾကာင့္ ကိုယ္တိုင္ ဆင္ဆာလုပ္ တည္းျဖတ္ရင္းနဲ႔ ရခဲ့တဲ့ အေကာင္းရလဒ္သေဘာေတြပါ။
စာနယ္ဇင္းလြတ္လပ္ခြင့္၊ အႏုပညာလြတ္လပ္ခြင့္နဲ႔ ကိုယ္တိုင္တည္းျဖတ္ရမႈ Freedom of Expression Vs. Self-Censorship ဆိုတဲ့ အေၾကာင္းအရာႀကီးမွာ အျငင္းပြားဖြယ္ရာ အျမင္အမ်ိဳးမ်ိဳး ရွိႏိုင္ပါတယ္။ အႏုပညာ ခံစားမႈကို ေဖာ္ထုတ္ရာမွာ ရသကို ပံုေဖာ္ရာမွာ Self-Censorship လုပ္စရာမလို ဆိုတဲ့ ေနရာ၊ အေျခအေန ဖန္တီးထားဖို႔ လိုတာလည္း မွန္ပါတယ္။
ဒါေပမဲ့ အႏုပညာဖန္တီးမႈပဲ ျဖစ္ျဖစ္၊ လြတ္လြတ္လပ္လပ္ အျမင္သေဘာထား ေျပာဆို ေရးသားတာမ်ိဳပဲျဖစ္ျဖစ္မွာ အဂတိနဲ႔ ေၾကာက္လို႔၊ ခ်စ္လို႔၊ မုန္းလို႔၊ ပုဂၢိဳလ္ေရး လိုလားလို႔ မလိုလားလို႔ ေဖာ့ေရးျခင္း၊ တည္းျဖတ္ျခင္း၊ ဖိေရးျခင္း၊ ျပင္းျပင္းထန္ထန္ေရးျခင္းေတြဟာလည္း အေလးထား ဆင္ျခင္ရမယ့္ ကိစၥပါ။ အထူးသျဖင့္ မတူကြဲျပားမႈေတြကို အေျခခံၿပီး သာေစ/နာေစ တဲ့ အသံုးအႏႈန္းေတြ သံုးတာမ်ိဳး အထူးသတိထား ေရွာင္ၾကဥ္ႏိုင္ရင္ ေကာင္းပါတယ္။ ဒါက ယဥ္ေက်းမႈပါ။ လူႀကီးလူေကာင္း၊ ႏိုင္ငံႀကီးသားေကာင္၊ စာေရးဆရာေကာင္း၊ အႏုပညာ ဖန္တီးသူေကာင္း ျဖစ္လိုရင္ ေစာင့္ထိန္းရမွာျဖစ္သလို သာမန္လူတိုင္းမွာလည္း ေန႔စဥ္ေျပာဆိုသံုးႏႈန္းရမွာ ရွိသင့္ ရွိအပ္တဲ့ Common Courtesy/Decency လူပီသတဲ့ယဥ္ေက်းမႈ ျဖစ္ပါတယ္။
ဇာတိ ေနာက္ခံ လူမႈအလႊာ လူတန္းစား၊ အလုပ္အကိုင္၊ က်ား-မ လိင္၊ လိင္တိမ္းညြတ္မႈ၊ အသားအေရာင္၊ လူမ်ိဳး၊ ဘာသာ၊ သဘာဝအားနည္းခ်က္၊ က်န္းမာေရးခ်ိဳ႕ယြင္းခ်က္ အစရွိတဲ့ မတူညီ ကြဲျပားျခားနားမႈေတြေၾကာင့္ ျဖစ္ေလ့ရွိတဲ့ ဓေလ့၊ သေဘာသဘာဝနဲ႕ အေၾကာင္းအရာေတြကို နင္းႏွိမ္ ေျပာျခင္း (သို႔မဟုတ္) ခ်ီးေျမွာက္ေျပာျခင္းမ်ိဳးေတြဟာ လူအမ်ား သက္ေရာက္ေစတဲ့ ေနရာ၊ ေဒသေတြမွာ ေျပာမိ၊ ျပဳမိ၊ ဆိုမိရင္ မယဥ္ေက်းတဲ့ သေဘာကို ၂၁ ရာစုေခတ္ ယဥ္ေက်းၿပီး လူသားတိုင္း နားလည္က်င့္သံုးသင့္ပါတယ္။
ဒါကို လူထုပံုရိပ္ျဖစ္ေနတဲ့ေက်ာ္ၾကားသူ Public Figure ေခါင္းေဆာင္ေတြ လူၾကားေကာင္းေအာင္၊ အေႏွာင့္အသြားလြတ္ေအာင္ ႏိုင္ငံေရးအက်ိဳး မွန္ကန္မႈ ပံုေဖာ္ခ်င္လို႔ Political Correctness လုပ္ ဇြတ္ ယဥ္ေက်းျပတဲ့ သေဘာလို႔လည္း ေထာက္ျပခ်င္ၾကပါမယ္။ မွန္ပါတယ္၊ Freedom of Expression Vs. Self-Censorship Vs. Political Correctness မွာ လက္ဝဲ၊ လက္ယာ ႏိုင္ငံေရးဝါဒ၊ ေရွးရိုးစြဲ၊ လစ္ဘရယ္ မတူညီမႈေတြနဲ႔ ကမၻာ့စာမ်က္ႏွာမွာလည္း အျငင္းပြားေနရဆဲ ျဖစ္ပါတယ္။
မည္သို႔ဆိုေစ.. Political Correctness ရမႈ မရမႈေၾကာင့္ ဟုတ္သည္ ျဖစ္ေစ၊ မဟုတ္သည္ ျဖစ္ေစ မတူကြဲျပားမႈ သေဘာ သဘာဝေတြနဲ႔ ဇာတိ ေနာက္ခံ အလုပ္အကို ေတြ မွီတည္ လူ႔တန္ဖိုးျဖတ္၊ သတ္မွတ္ ခြဲျခားမႈ စကားေတြကိုေတာ့ ဆိုခဲ့သလို ယဥ္ေက်းၿပီး လူသားတိုင္း သတိထား ေရွာင္ရမွာပဲျဖစ္ပါတယ္။
ဥပမာ - အသက္ေမြး ဝမ္းေက်ာင္းရတဲ့ အလုပ္အကိုင္ ျဖစ္တဲ့ တံခါးေစာင့္၊ လံုျခံဳေရး၊ ဧည့္ႀကိဳေတြကို လာသမွ်လူ (အလုပ္သေဘာအရ) ျပဴငွာႀကိဳဆို ဝပ္တြားခယရလို႔၊ အထုပ္ထမ္း ပစၥည္းသယ္ရလို႔ နိမ့္က်သူေတြလို႔ သတ္မွတ္ျခင္းမ်ိဳးေတြဟာ မယဥ္ေက်းမႈကို ျပသရာ ေရာက္ပါတယ္။
ေရွာင္ၾကဥ္သင့္တာေတြကေတာ့ အမ်ားႀကီးပါပဲ။ ဥပမာ စကားလံုးေတြနဲ႔ ေဆြးေႏြးပါ့မယ္။
လူအေတာ္မ်ားမ်ား ခုအခ်ိန္ထိေတာင္ ႏႈတ္က်ိဳးေနဆဲျဖစ္တဲ့ အိမ္ေဖာ္၊ အိမ္အကူ အလုပ္သမား (Domestic Helper) ကို “အေစခံ၊ အခိုင္းအေစ၊ အေစအပါး (Servant/Maid)” လို႔ သံုးစြဲျခင္း မ်ိဳးပါ။ လူလူခ်င္း ကၽြန္ျပဳႏိုင္တဲ့ ပေဒသရာဇ္စနစ္ရဲ႕ အေငြ႕အသက္ မကုန္ေသးတဲ့? အိမ္ရွင္ကို ဘုရားထူး၊ လက္အုပ္ခ်ီရတဲ့ လြန္ခဲ့တဲ့ေခတ္ေဟာင္းမွာ “အေစခံ” ဆိုတဲ့ စကားလံုးဟာ ဂုဏ္သေရရွိ၊ ေခတ္ပညာတတ္၊ လူခ်မ္းသာ ဆိုသူမ်ားရဲ႕ ႏႈတ္ဖ်ားမွာ တင့္တယ္ေကာင္း တင့္တယ္ႏိုင္ေပမယ့္ လူအခ်င္းခ်င္း ခြဲျခားဆက္ဆံ၊ ႏွိမ့္ခ်မႈကို စက္ဆုပ္ရြံ႕ရွာ ေရွာင္ၾကဥ္ၿပီး လူတိုင္းမွာ တူညီစြာ ေမြးရာပါ တည္ရွိလာတဲ့ လူ႕ဂုဏ္သိကၡာနဲ႔အညီ အားလံုး တန္းတူညီမွ် ေနႏိုင္ေအာင္ ႀကိဳးစားရမယ့္ ယဥ္ေက်းတဲ့ ေခတ္သစ္ကမၻာ အတြက္ေတာ့ အဲစကားလံုးဟာ မသတီ စရာ ခြဲျခားႏွိမ့္ခ် ရိုင္းစိုင္းတဲ့ အသံုးအႏႈန္းသာ ျဖစ္သြားပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ “အေစခံ (Servant/Maid)” ဆိုတဲ့ စကားလံုးအစား “အိမ္တြင္းအကူ အလုပ္သမား / အိမ္တြင္းအလုပ္ ကူညီသူ (Domestic Worker/Helper) ” စတဲ့ အသံုးအႏႈန္းေတြ အစားထိုး သံုးစြဲႏိုင္ဖို႔ လိုပါတယ္။
အလားတူပဲ မဟာဖိုဝါဒ၊ ေယာက္်ားဗဟိုျပဳ (Patriarchy) အရ က်ားမ်ားသာ စြမ္းေဆာင္ႏိုင္၊ သိႏိုင္၊ ျမင္ႏိုင္၊ လုပ္ႏိုင္ တယ္ဆိုတဲ့ ေယာက္်ားႀကီးဝါဒ (Male Chauvinism) သေဘာ အနက္ သက္ေရာက္တဲ့ Chairman” ၊ Policeman ၊ Fireman ၊ Mailman ၊ Doorman ၊ Tradesman စတဲ့ က်ားဗဟိုျပဳ အသံုးအႏႈန္းေတြ အစား Chairperson ၊ Police Officer ၊ Firefighter ၊ Mailperson ၊ Doorperson ၊ Tradesperson စတဲ့ “Man” က်ား အသံုးအႏႈန္းေနရာမွာ က်ာ-မ တန္းတူ ခြဲျခားေဖာ္ျပမႈမရွိတဲ့ Gender-neutral Term “Person” ကို သတိထား သံုးႏိုင္ရင္ ေကာင္းပါတယ္။
အသားအေရာင္ ကြဲျပားသူေတြကို ခြဲျခားဆက္ဆံသလို မျပဳမိေစဖို႕အတြက္လည္း အာဖရိကႏြယ္ဖြား အေမရိကန္၊ အာဖရိကႏြယ္ဖြား အဂၤလိပ္၊ အိႏၵိယႏြယ္ဖြား ဘယ္ႏိုင္ငံသား၊ တရုတ္ႏြယ္ဖြား ဘယ္ႏိုင္ငံသား စတဲ့ ယဥ္ေက်းဖြယ္ စကားေတြကို ေျပာင္းလဲ သံုးလာရပါတယ္။ အရင္တုန္းက အသံုးေတြျဖစ္တဲ့ “နီဂရိုး၊ ကပၸလီ၊ လူမည္း၊ ကုလား” စတဲ့ အသံုးဟာ ေခတ္သစ္ ကမၻာ ယဥ္ေက်းတဲ့ လူ႕အဖြဲ႕အစည္းအတြက္ မသင့္ေလ်ာ္တဲ့အတြက္ ေရွာင္ၾကဥ္လာရပါတယ္။
ဥပမာ အဂၤလိပ္လူမ်ိဳး ကမၻာေက်ာ္ လွ်ိဳ႕ဝွက္သည္းဖို စာေရးဆရာမႀကီး အာဂၢသာခရစၥတီ (၁၈၉၀-၁၉၇၆) ရဲ႕ နာမည္ႀကီး ဝတၳဳတပုဒ္ျဖစ္တဲ့ “Ten Little Indians (And Then There Were Non)” ရဲ႕ မူလ ပထမပံုႏွိပ္ထုတ္ေဝစဥ္ ၁၉၃၉ ခုႏွစ္ က နာမည္က “Ten Little Niggers” ပါ။ အာဖရိကန္အႏြယ္လူမ်ိဳးေတြကို နီဂရိုး (နစ္ဂါ) လို႔ သံုးႏႈန္းျခင္းဟာ ႏွိမ္ခ်ခြဲျခားမႈျဖစ္သလို ကာယကံရွင္ေတြကိုယ္တိုင္လည္း မႏွစ္သက္တာေၾကာင့္ လူအခ်င္းခ်င္းတန္ဖိုးထားတဲ့ လြတ္လပ္ယဥ္ေက်းမတဲ့ ေနာက္ပိုင္းေခတ္စနစ္ေတြမွာ အဲဒီလို မသံုးႏႈန္းတာေၾကာင့္ အာဂၢသာခရစၥတီ နဲ႔ မိသားစုဟာ အဲဒီ ဝတၳဳ ေနာက္ပိုင္း ျပန္လည္ထုတ္ေဝမႈေတြပါ နာမည္ကို တည္းျဖတ္ျပင္ဆင္ ေျပာင္းလဲခဲ့ၿပီး ယဥ္ေက်းမႈကို ျပႏိုင္ခဲ့ပါတယ္။
ဒါ့အျပင္ မတူကြဲျပားတဲ့ လိင္တိမ္းညြတ္မႈေတြရွိတဲ့ သူမ်ိဳးေတြကိုလည္း ႏွိမ္ခ်၊ ေလွာင္ေျပာင္ ေစတဲ့ သေဘာမ်ိဳး၊ အသံုးအႏႈန္းမ်ိဳး မျဖစ္ေအာင္လည္း ေရွာင္ၾကဥ္ရပါတယ္။ ျမန္မာ ဗန္းစကား “အေျခာက္၊ ေဘာျပား” စတဲ့ ရင့္သီးတဲ့ စကားလံုးေတြကို မသံုးစြဲဘဲ “လိင္တူခ်င္း ကာမတိမ္းညြတ္သူမ်ား (ဝါ) လိင္တူခ်စ္သူမ်ား” စသလို ယဥ္ေက်းဖြယ္ သံုးႏႈန္းေခၚေဝၚၿပီး သူတပါး ရဲ႕ လြတ္လပ္စြာ ေရြးခ်ယ္ခြင့္နဲသဘာဝ အခြင့္အေရး ကို ေလးစား၊ အသိအမွတ္ျပဳေၾကာင္းလည္း ယဥ္ေက်းမတဲ့ ကမၻာမွာ ျပသရပါတယ္။ ဒါမွလည္း ေခတ္သစ္ရဲ႕ မတူကြဲျပားမႈ သေဘာေတြကို လက္သင့္ခံႏိုင္တဲ့ ယဥ္ေက်းတဲ့ ေခတ္လူသား စစ္စစ္ ျဖစ္လာမွာပါ။
က်န္းမာေရးခ်ိဳ႕ယြင္းခ်က္ ရွိေနသူေတြ ျဖစ္တဲ့ မ်က္စိမျမင္၊ နားမၾကား၊ ဆြံ႕အ ေနသူမ်ားကိုလည္း “အျမင္၊အၾကား၊ အာရံု ခ်ိဳ႕တဲ့သူ၊ ဆြံအသူ” စတဲ့ နားခံဖြယ္အသံုးသာ သံုးစြဲရၿပီး “နားကန္း/ပင္း၊ မ်က္ကန္း၊ အ အ” လို႔မသံုးသင့္ပါဘူး။ အဂၤလိပ္လိုဆိုရင္လည္း Blind ၊ Deaf စတဲ့ ရင့္သီးတဲ့ စကားလံုးေတြကို ေရွာင္ကာ Visually Impaired ၊ Hearing Impaired ဆိုၿပီး သူမ်ားရဲ႕ အားနည္းခ်က္ကို ဖိနင္းေျပာဆိုမႈ မျပဳဘဲ စာနာ၊ နားလည္၊ ေဖးမ တဲ့ အသံုးအႏႈန္းမ်ိဳး သံုးရပါတယ္။ ျမန္မာမွာလည္း အခု တြင္က်ယ္လာၿပီျဖစ္တဲ့ “မသန္မစြမ္း” လို႔ မေခၚဘဲ “မသန္စြမ္း” လို႔ ေခၚတဲ့ သေဘာပါပဲ။
ဒါေတြက အေလးအနက္ျပဳ သတိထားလိုက္ရင္ လူတိုင္းက်င့္ၾကံ လက္ေတြ႕ က်င့္သံုးေျပာဆိုႏိုင္ပါတယ္။ အထူးသျဖင့္ အယ္ဒီတာ တည္းျဖတ္သူ စာတည္းဆရာစားပြဲကို ျဖတ္စရာမလိုဘဲ အျမင္၊ အာေဘာ္ သဘာထား၊ စာ၊ ကဗ်ာ၊ ရုပ္ပံုေတြကို မိမိဘာသာ တကို္ယ္ေရ လူအမ်ား ပရိသတ္ဆီ တင္ဆက္လို႔ အင္မတန္လြယ္ကူေနတဲ့ အြန္လိုင္းလူမႈကြန္ရက္ အင္တာနက္ေခတ္မွာ ဒီလို မိမိကိုယ္တိုင္ က်င့္ဝတ္စံႏႈန္းမ်ားနဲ႔အညီ တည္းျဖတ္ႏိုင္မႈ အရည္အခ်င္း ရွိဖို႔ ႀကိဳးစားသင့္ပါတယ္။ မၾကားဝံ့မနာသာ မ်ားနဲ႔ ေန႔စဥ္ ျပည့္ႏွက္ေနတဲ့ ျမန္မာအင္တနက္ေလာက အတြက္ ပိုလို႔ ႀကိဳးစားေလ့လာ ေခတ္သစ္ယဥ္ေက်းမႈကို တည္ေဆာက္သင့္ပါတယ္။
ဒါ့အျပင္ ပိုမိုအကဲဆတ္ အႏုစိတ္တဲ့ အေၾကာင္းအရာ တခုကေတာ့ မတူကြဲျပားမႈ ဓေလ့ထံုးစံေတြကို ေလွာင္ေျပာင္ျခင္းပါ။ နတ္ကိုးကြယ္မႈ၊ လူ (ဘိုးေတာ္) ကိုးကြယ္မႈေတြကို စစ္မွန္တဲ့ ဘာသာသာသနာ ဆိုတဲ့ ရႈေထာင့္တခုတည္းက ရပ္တည္ သေရာ္ျခင္းမ်ိဳးေတြပါ။ သူတပါးကို မထိခိုက္ေစတဲ့ လြတ္လပ္စြာ ကိုးကြယ္ယံုၾကည္ဆည္းကပ္မႈေတြကို အက်ိဳးအေၾကာင္း ေဝဖန္ေထာက္ျပတာမ်ိဳးပဲ လုပ္အပ္ပါတယ္၊ ေလွာင္ေျပာင္သေရာ္ျခင္းကေတာ့ မယဥ္ေက်းရာ ေရာက္ပါတယ္။ ဒီလိုကိစၥမွာလည္း လူအမ်ား တကိုယ္ေရ တည္းျဖတ္ႏိုင္ရပါမယ္။
ေဝဖန္ေထာက္ျပျခင္းမွာလည္း မတူကြဲျပားတဲ့ ဓေလ့အေပၚ ျပင္းထန္သက္ေရာက္မႈရွိတဲ့ စကားလံုးသံုးမႈေတြဟာ ဆင္ျခင္တတ္ရပါတယ္။ စာေရးသူ က်ေနာ္ရဲ႕ ကိုယ္ေတြ႕ ျဖစ္စဥ္ကိုပဲ ဥပမာျပပါမယ္။
ၿပီးခဲ့တဲ့ ဧၿပီလ သၾကၤန္တြင္းမွာ လႈပ္ခတ္သြားခဲ့တဲ့ က်ေနာ့္ရဲ႕ “လူအခ်င္းခ်င္း ရွိခိုးျခင္း ကင္းေဝပါေစ” ေဆာင္းပါးဆိုရင္ ေရးသားစဥ္က ေခါင္းစဥ္ကို အေလးအနက္ျပဳေစခ်င္လို႔ တည္းျဖတ္မႈ မလုပ္ခဲ့ပါဘူး။ အဲဒီေဆာင္းပါး အာေဘာ္ျဖစ္တဲ့ ပေဒသရာဇ္စနစ္၊ သက္ဦးဆံပိုင္ အာဏာရွင္စနစ္ေခတ္အတိုင္း အုပ္စိုးသူ လူတန္းစားကို လူနဲ႔လူခ်င္း ရွိခိုးေနရတဲ့ ဓေလ့ေပ်ာက္သင့္ၿပီျဖစ္ေၾကာင္း တိုက္တြန္းခ်က္ သေဘာကို လြန္ခဲ့တဲ့ ေလးငါးႏွစ္အတြင္း အႀကိမ္ႀကိမ္ ပံုႏွိပ္ခဲ့ရာမွာ ေခါင္းစဥ္မွာ “လူအခ်င္းခ်င္း” ဆိုတဲ့ စကားကို ကိုယ္တိုင္ တည္းျဖတ္ခဲ့တာ ရွိသလို၊ ေဆာင္းပါးပံုႏွိပ္ခဲ့ရာ စာနယ္ဇင္းမ်ားရဲ႕ အယ္ဒီတာမ်ားက တည္းျဖတ္ခဲ့တာလည္း ရွိပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ ဆိုခဲ့တဲ့ သၾကၤန္တြင္း ျပန္ထုတ္ခ်ိန္မွာေတာ့ ေဆာင္းပါးအစမွာ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ရဲ႕ စကား “ရဟန္းသံဃာမပါဘူး၊ ရွိခိုးစရာမလို” ဆိုတဲ့ ညႊန္းဆိုမႈကို ထိပ္ကတင္ေရးသားခဲ့ျခင္းနဲ႔အတူ ဘုန္းႀကီး၊ သံဃာ မပါ လူအခ်င္းခ်င္း သေဘာကို သာ ေဆာင္တယ္၊ ဒါကို အသားေပး ေရးသားေထာက္ျပတယ္ ဆိုတဲ့ ရိုးသားတဲ့ စိတ္အခံနဲ႔ ေခါင္းစဥ္တည္းျဖတ္မႈ မလုပ္ခဲ့ပါဘူး။
ဒါကို ဘာသာေရး၊ လူမ်ိဳးေရး အေျခခံၿပီး ေသြးထိုးလိုသူ၊ ေသြးကြဲေစလိုသူေတြက ေဆာင္းပါးက သဘာတရား အႏွစ္ အတြင္း စာကိုယ္ကို မဖတ္ဘဲ ေခါင္းစဥ္နဲ႔ ရန္ကုန္တိုင္းဝန္ႀကီးခ်ဳပ္ ဦးၿဖိဳးမင္းသိန္းရဲ႕ တရားဝင္လူမႈကြန္ရက္စာမ်က္ႏွာက ဓာတ္ပံုကို တြဲ အသားေပးေထာက္ျပ ေဝဖန္ၾကရင္းနဲ႔ ေဆာင္းပါးရဲ႕ ဆိုလိုရင္း ပစ္ခ်က္က လြဲကုန္ျဖစ္ခဲ့ရတယ္။
ဒီအတြက္ စာေရးသူ က်ေနာ္နဲ႔ ရန္ကုန္တိုင္းအစိုးရအဖြဲ႕ဝင္ ကရင္တုိင္းရင္းသား လူမ်ိဳးေရးရာ၀န္ႀကီး ေဒၚေနာ္ပန္းသဥၨာမ်ိဳး တို႔ သၾကၤန္အၿပီးႏွစ္ဆန္းႏွစ္ရက္ေန႔မွာ ေတြ႕ဆံုခဲ့တယ္။ သၾကၤန္အတက္ေန႔သတင္းစာရွင္းလင္းပြဲပါ စြပ္စြဲခ်က္ေတြ မမွန္ကန္ေၾကာင္း ရွင္းျပခဲ့ရတယ္။ ဒီမိုကေရစီစံခ်ိန္မီ ဘာသာေရးေလာင္းရိပ္ကင္းတဲ့ Secular လူမႈႏိုင္ငံေရးစနစ္ တည္ေဆာက္ခ်င္ရင္ တရားဝင္ အစိုးရအဖြဲ႕စနစ္နဲ႔ ဆက္စပ္တဲ့ တရားဝင္ စာမ်က္ႏွာေတြမွာ ဘာသာေရးဆက္စပ္ဓာတ္ပံုေတြ မတင္သင့္ေၾကာင္းနဲ႔ ဘာသာေရး ယဥ္ေက်းမႈ ဓေလ့ေတြဟာ ပုဂၢလိက အတြက္သာ ျဖစ္ရမယ္ ျဖစ္ေၾကာင္း၊ ေဒသ အစိုးရအဖြဲ႕ရဲ႕ တရားဝင္ စာမ်က္ႏွာေပၚ မေရာက္သင့္ေၾကာင္းေတြ ရွင္းျပရာမွာလည္း ဝန္ႀကီး ဘက္က အျပဳသေဘာေဆာင္တဲ့ နားလည္မႈ ရခဲ့တယ္။ ဒါဟာ ေဒသအစိုးရအဖြဲ႕တခုရဲ႕ ျပည္သူ႔ဆက္ဆံေရးအဖြဲ႕ Public Relation Team ရဲ႕ တကိုယ္ေရ တည္းျဖတ္မႈ Self-Censorship အားနည္းမႈပါ။ အလားတူပဲ ေထာက္ျပသူ က်ေနာ့္ဘက္မွာလည္း Self-Censorship အားနည္းခဲ့ပါတယ္။
ဒီမိုကေရစီအစုိးရစနစ္ရဲ႕ ႏိုင္ငံေရးမွန္ကန္မႈ အရ ရပ္တည္ရမယ့္ သေဘာကို ေဇာင္းေပးၿပီး က်ေနာ့္ရဲ႕ မိမိဘာသာ တည္းျဖတ္မႈ မလုပ္ခဲ့တဲ့ ေခါင္းစဥ္ဟာ လူမ်ိဳးေရး၊ ဘာသာေရး ေသြးထိုးလိုသူေတြရဲ႕ ပေယာဂအကပ္ခံခဲ့ရပါတယ္။ ရန္ကုန္သၾကၤန္ပြဲမွာ လိႈင္းဘြဲ႕က ကရင္ကေလးငယ္ေတြရဲ႕ ဒံုးယိမ္းအက ပါဝင္ႏိုင္ေအာင္ ေစတနာသန္႔သန္႔နဲ႔ ဦးေဆာင္ ဦးစီးေခၚလာတဲ့ ဘံုေက်ာ္ေက်ာင္း ဆရာေတာ္ ဦးပ႑ဝံသနဲ႔ ကရင္ ဒါယကာမ်ားျဖစ္တဲ့ ဦးမန္းဖိုးေစာ၊ ကိုေက်ာ္စြာတို႔နဲ႔ ကန္ေတာ့ခဲ့သူ ကေလးငယ္မ်ားရဲ႕ အလုပ္ေကာင္း တခုကို မလိုသူေတြရဲ႕ တရားလြန္ေထာက္ျပႏိုင္စရာ ျဖစ္သြားခဲ့တယ္။ ဆရာေတာ္နဲ႔ အဖြဲ႕ စိတ္ပိုင္းဆိုင္ရာ ထိခိုက္ေစသလို ျဖစ္သြားခဲ့တယ္။ ဆရာေတာ္နဲ႔အဖြဲ႕ဟာ ကရင္လူမ်ိဳးကေလးငယ္ေတြ ပညာေရးနဲ႔ လူမႈဘဝျမင့္မားေရး အတြက္ ပရဟိတလုပ္ငန္းေတြကို စြမ္းစြမ္းတမံေဆာင္ရြက္ေနၾကသူမ်ား ျဖစ္ပါလ်က္နဲ႔ အခုလို ကရင္လူမ်ိဳးခ်င္း ဘာသာေရးအရ သပ္လွ်ိဳခ်င္စရာ ပံုေဖာ္ခံခဲ့ရျခင္းဟာ ရန္ကုန္တိုင္းဝန္ႀကီးခ်ဳပ္ရဲ႕ တရားဝင္စာမ်က္ႏွာက တည္းျဖတ္မႈ မလုပ္ခဲ့တဲ့ ဓာတ္ပံုေၾကာင့္ ျဖစ္သလို ေထာက္ျပခဲ့တဲ့ က်ေနာ့္ရဲ႕ ေဆာင္းပါး ေခါင္းစဥ္ေၾကာင့္လည္း ပါပါတယ္။
ကေလာင္သြား စူးရွမႈက မလိုလားအပ္ဘဲ မရည္ရြယ္တဲ့ ဓေလ့ထံုးစံ ယဥ္ေက်းမႈ မတူ လူအုပ္စု ျဖစ္တဲ့ ရိုးရာအရ ရွိခိုးကန္ေတာ့တဲ့ ဓေလ့မွာ အသားက်ႏွစ္လိုေပ်ာ္ဝင္ေနတဲ့ ကရင္ ဗုဒၶဘာသာ လူနည္းစုကိုပါ ရိုက္ခတ္သြားတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ႏွစ္ဆန္းႏွစ္ရက္ေန႔မွာပဲ ဆရာေတာ္ရဲ႕ ေက်ာင္းကို သြားေတြ႕ ရွိခိုးကန္ေတာ့ရင္း ေဆာင္းပါးသေဘာကို ရွင္းျပခဲ့ရတယ္။ ဆရာေတာ္နဲ႔ ေနာက္လိုက္ ဒါယကာ ကရင္ ဗုဒၶဘာသာဝင္ လူနည္းစုေတြ စိတ္မခ်မ္းမေျမ့ျဖစ္ခဲ့ရျခင္း အတြက္ စိတ္မေကာင္းျဖစ္ေၾကာင္း ဆိုခဲ့ရတယ္။ ဒီ ျဖစ္စဥ္မွာ ဆရာေတာ္က သေဘာထားႀကီးစြာနဲ႔ ခ်ီးျမွင့္ခဲ့တဲ့ ဆံုးမၾသဝါဒစကားနဲ႔ ေမတၱာဓာတ္ကို နာခံယူရင္း ၿငိမ္းၿငိမ္းခ်မ္းခ်မ္း အဲဒီခ်ိန္ ဧၿပီလကတည္းက ၿပီးဆံုးခဲ့ပါတယ္။
အခုဒီေဆာင္းပါးမွာ အဆိုပါျဖစ္စဥ္ကို ဥပမာ ထည့္ဆိုျခင္းက Self-Censorship လိုအပ္တဲ့ ေနရာေတြ ရွိေၾကာင္း ထင္ရွားေစလိုတဲ့အတြက္ ကိုယ္ေတြ႕နဲ႔ ယွဥ္ဆိုျပျခင္းပါ။ အင္မတန္ သိမ္ေမြ႕နက္နဲ အေလးထားရမယ့္ အေရးအသား၊ အေျပာအဆို တကိုယ္ေရ တည္းျဖတ္ျခင္း လိုအပ္ပံုကို ေခတ္သစ္ အင္တာနက္ကြန္ရက္ေတြမွာ ကိုယ္တိုင္လည္း စာေရးသူ၊ အျမင္ေဖာ္ထုတ္သူ ျဖစ္ႏိုင္ေနတဲ့ စာဖတ္သူ လူအမ်ား ဆင္ျခင္နားလည္ သေဘာေပါက္ေစလိုတဲ့ ရည္ရြယ္ရင္းပါပဲ။
ျပန္ခ်ဳပ္ရရင္ အုပ္စိုးသူကို ေၾကာက္လို႔ မိမိဘာသာ တည္းျဖတ္ရတာမ်ိဳး မဟုတ္ဘဲ မတူကြဲျပားမႈေတြအေပၚ ထိခိုက္ေစမႈ အသံုးအႏႈန္းေတြကို ေရွာင္ၾကဥ္တဲ့ ယဥ္ေက်းမႈအရ ျပဳလုပ္ရတဲ့ တကိုယ္ေရ တည္းျဖတ္မႈဓေလ့ကို ျမန္မာ အြန္လြန္း၊ ပံုႏွိပ္ စာနယ္ဇင္း၊ ဆိုရွယ္မီဒီယာ အင္တာနက္ ကြန္ရက္ ေနရာတိုင္းမွာ အျမစ္တြယ္ရွိေစခ်င္ပါတယ္။ လူတိုင္း အသိ၊ သတိနဲ႔ ဉာဏ္နဲ႔ယွဥ္၊ ႏွလံုးသားနဲ႔ ခံစားၿပီး ေရးသားေျပာဆို ေဝဖန္ေထာက္ျပၾကဖို႔ တိုက္တြန္းလိုပါတယ္။ မတူညီတဲ့ ေနာက္ခံအေနအထားနဲ႔ လူသားအခ်င္းခ်င္း ႏိုင္ငံသားအခ်င္းခ်င္း ခ်စ္ျခင္းေမတၱာ တည္ေဆာက္ႏိုင္ကာ လြတ္လပ္ ေခတ္မီ ယဥ္ေက်းတဲ့ ဒီမိုကေရစီ ျမန္မာ့လူေဘာင္ကို တည္ေဆာက္ႏိုင္ေစေၾကာင္း ေမွ်ာ္ရည္လ်က္ ေရးသားတင္ျပလိုက္ပါတယ္။
ၿငိမ္းခ်မ္းေအး
ဇြန္ ၀၅၊ ၂၀၁၆
(ျပန္လည္ေဝဖန္ရန္ - nyeinchanaye81@gmail.com)
The Ladies News Journal တြင္လည္း ေဖာ္ျပခဲ့သည္။
http://theladiesnewsjournal.com/articles/mon-2016-06-27-1634/2642
https://web.facebook.com/News.TheLadies/posts/585829561592017:0