ေမာင္ေမာင္စိုုး - ျမန္မာလူထု လက္ခံႏိုင္မည္မဟုတ္သည့္ တရုတ္ကုမၸဏီ၏ ျမစ္ဆုံသေဘာထား ေၾကညာခ်က္ - အပိုင္း ၁
(မိုုးမခ) ဇြန္ ၁၅၊ ၂၀၁၆
ဧရာဝတီျမစ္ဆုံ ျမစ္ညႇာျမစ္ဝွမ္းေရအား လွ်ပ္စစ္ကုမၼဏီလီမီတက္ ဧရာဝတီျမစ္ဆုံ ျမစ္ညႇာျမစ္ဝွမ္း ေရအား လွ်ပ္စစ္ကုမၸဏီ လီမီတက္ Upstream Ayeyawady Confluence Basin Hydropower Co.,ltd. ACHC ကုမၸဏီကို ၂၀၁၀ ခုႏွစ္ ဇြန္လ ၁၁ ရက္ေန႔က ေနျပည္ေတာ္တြင္ မွတ္ပုံတင္၍ ျမန္မာႏိုင္ငံ၏ဖက္စပ္ကုမၸဏီတခုအျဖစ္ႏွင့္ ဧရာဝတီျမစ္ဆုံ ႏွင့္ျမစ္ညႇာေဒသ ေရအား လွ်ပ္စစ္ ထုတ္လုပ္ေရးကိုလုပ္ေဆာင္ခ့ဲသည္ဟု ဆိုသည္။ အဆိုပါ ACHC ကုမၸဏီအား တရုတ္အစိုးရပိုင္ CPI China Power Investment ေကာ္ပေရးရွင္းမွ ၈၀% ျမန္မာအစိုးရမွ အခမဲ့ရွယ္ရာ ၁၅% ေအးရွားေဝါ ကုမၸဏီမွ ၅% ျဖင့္ ဖြဲ႔စည္းထားသည္။
လက္ရွိအခ်ိန္တြင္ CPI သည္ တရုတ္ႏ်ဴကလီယား လွ်ပ္စစ္နည္းပညာကုမၸဏီႏွင့္ ေပါင္း၍ SPIC
State Power Investment Corparation အျဖစ္ေျပာင္းလဲဖြဲ႔စည္းထားသည္။ CPI ျဖစ္ေစ SPIC ျဖစ္ေစ တရုတ္အစုိးရပိုင္ျဖစ္ၿပီး ေအးရွေဝါကုမၸဏီကေတာ့ ေလာ္စစ္ဟန္၏သားျဖစ္သူ ဦးထြန္းျမင့္နိုင္ပိုင္ဆိုင္သည့္ ကုမၸဏီျဖစ္သည္။
အဆိုပါ ACHC ကုမၼဏီသည္ ၂၀၁၆ ဇြန္လ ၁၁ ရက္ေန႔ ထုတ္ျပန္ခ်က္တရပ္ ထုတ္ျပန္ခ့ဲပါသည္။ ထိုေၾကညာခ်က္တြင္ ထုတ္ျပန္ခ်က္အရ ၎ကုမၸဏီသည္ ၂၀၀၆ မွ ၂၀၀၉ အတြင္း ျမန္မာႏိုင္ငံ၏ တည္ဆဲဥပေဒအရ အမွတ္ ၁ လ်ပ္စစ္စြမ္းအားဝန္ႀကီးဌာနႏွင့္ MOU /MOA ႏွင့္ ျမစ္ဆုံေရအား လွ်ပ္စစ္စက္ရံုႏွင့္ ပတ္သက္၍ JVA စသည့္ စာခ် ဳပ္မ်ားခ် ဳ ပ္ဆို၍၎ ၂၀၁၀ ျပည့္ႏွစ္တြင္ ခ်ီေဗြ ေရအားလ်ပ္စစ္စက္ရံုႏွင့္ လိုင္ဇာေရအားလ်ပ္စစ္စက္ရံု JVA စာခ်ဳပ္ခ်ဳပ္ဆို၍၎ ျမန္မာ အစိုးရ ( နအဖ ) သည္ အဆိုပါေရအား လွ်ပ္စစ္ရံု ၃ ခုအား အထူးခြင့္ျပဳမိန္႔ ခ်ထားခ့ဲရသည္ဟု ဆိုသည္။
၎တို႔ ACHC အေနႏွင့္ ျမစ္ဆုံေရအားလွ်ပ္စစ္ႏွင့္ ခ်ီေဗြေရအားလွ်ပ္စစ္တို႔အား ၂၀၀၉ ဒီဇင္ဘာ ႏွင့္ ၂၀၁၀ ဒီဇင္ဘာလတြင္ ဆက္တိုက္စတင္ လုပ္ေဆာင္ခ့ဲသည္ဟု ဆိုပါသည္။ ၎တို႔ ACHC အေနႏွင့္ စီမံကိန္းျဖစ္ ေျမာက္ႏုိင္စြမ္းအစီခံစာ၊ EIA ၊ တမံႏွင့္စီမံကိန္းေဘးကင္းလံုၿခံဳေရးႏွင့္ နယ္ပယ္တြင္း ငလွ်င္ဒဏ္ ေဘးကင္းခုခံႏိုင္ေရးစသည့္အစီရင္ခံစာမ်ားကို ၂၀၀၉ ခုႏွစ္တုန္းက လွ်ပ္စစ္စြမ္းအားဝန္ႀကီးဌာနႏွင့္အျခား သက္ဆိုင္ရာ ဌာနမ်ားမွ စစ္ေဆး အတည္ျပဳခဲ့သည္ဟု ဆိုပါသည္။
သုိ႔ေသာ္ ACHC ၏ထုတ္ျပန္ေၾကညာခ်က္တြင္ အားနည္းခ်က္မ်ား သေဘာမေတြ႔စရာ မ်ားစြာ ပါသည္ ျဖစ္ရာ တက္ႂကြသူ သဘာဝပတ္ဝန္းက်င္ထိန္းသိမ္းေရးလႈပ္ရွားသူမ်ား အရပ္ဖက္ လူအဖြဲ႔ အစည္းမ်ားအပါအဝင္ လူထုမ်ား၏လက္သင့္ခံႏိုင္ျခင္းမရွိဘဲ တုံ႔ျပန္ေဝဖန္ခံခ့ဲရေတာ့မွာ သဘာဝ က်သည္ဟု ဆိုရမည္။
ထုတ္ျပန္ခ်က္ႏွင့္လက္ေတြ႔ လက္ေတြ႔ ေတြ႔ရသည္မွာ ျမစ္ဆုံ ျမစ္ညႇာျမစ္ဝွမ္းတေလွ်ာက္ တည္
ေဆာက္မည့္ဆည္မ်ားႏွင့္ ပတ္သက္၍ EIA ေခၚ သဘာဝပတ္ဝန္းက်င္ အက်ဳိးသက္ေရာက္မႈ အစီရင္ခံစာျပဳ စုမည့္အဖြဲ႔၏လုပ္ငန္းမ်ားသည္ ၂၀၀၉ ဇန္နဝါရီမွ စတင္ႏိုင္ၿပီး ၂၀၀၉ ဇြန္မွ လုပ္ငန္းမ်ား လက္စသတ္ႏိုင္ၿပီး ႏွစ္ကုန္ပိုင္းမွ အဆိုပါ EIA အစီရင္ခံစာကိုတင္ျပႏိုင္ပါသည္။
သုိ႔ေသာ္ ျမစ္ဆုံဆည္ေဆာက္လုပ္၍ ေရနစ္ျမဳ ပ္ေဒသရွိ ေက်းရြာမ်ား ေျပာင္းေရႊ႕ျခင္းအား ၂၀၀၉ ႏွစ္ဆန္းကတည္းက ေျပာင္းေရႊ႕ေနၿပီျဖစ္သည္။
CPI အေနႏွင့္ အဆိုပါေျပာင္းေရႊ႕မည္သူမ်ားေနထိုင္မည့္သူမ်ား ေနထိုင္မည့္ အိမ္ရာမ်ားကို ၂၀၀၈ ကတည္းက စတင္ေဆာက္လုပ္ခ့ဲျခင္း ျဖစ္သည္။ ထို႔ျပင္ ၂၀၀၉ ခုႏွစ္ အဆိုပါ ရြာမ်ားကို ေျပာင္းေရႊ႕ခ်ိန္ထိ အဆိုပါ ျမစ္ဆုံ ျမစ္ညႇာျမစ္ဝွမ္း ဆည္မ်ားေဆာက္လုပ္ျခင္းႏွင့္ပတ္သက္သည့္ SIA ေခၚ လူမႈဘဝအက်ဳိးသက္ေရာက္မႈအကဲျဖတ္မႈႏွင့္ပတ္သက္၍ လုပ္ေဆာင္ျခင္းမေတြ့ရသလို ေနာက္ပိုင္းတြင္ SIA အစီရင္ခံစာတခု ထြက္ေပၚလာသည္ကို မေတြ႔ရေပ။
သို႔ျဖစ္ရာ CPI အေနႏွင့္ အရပ္သားမ်ားေျပာင္းေရႊ႕ျခင္းလုပ္ငန္းမ်ားကို မည္သည့္ EIA အစီရင္ခံစာ မည္သည့္ SIA အစီရင္ခံစာမွ ထြက္ေပၚမလာမီ ေဆာင္ရြက္ခ့ဲျခင္းျဖစ္သည္ဟု ဆိုရပါမည္။ ထိ႔ုျပင္ ျမန္မာအစိုးရႏွင့္ပူးေပါင္း၍ ACHC ကုမၸဏီဖြဲ႔စည္းျခင္းကို ၂၀၁၀ ဇြန္လ ၁၁ ရက္ေန႔ကမွ စတင္ မွတ္ပုံတင္ခ့ဲသည္ဟု ဆိုေပရာ အဆိုပါ အရပ္သားမ်ားေျပာင္းေရႊ႕ျခင္းကို ACHC ကုမၸဏီ အေနႏွင့္လုပ္ေဆာင္ျခင္းမဟုတ္ဘဲ တရုတ္ CPI ေကာ္ပိုေရးရွင္းႏွင့္ ျမန္မာအာဏာပိုင္ တို႔ ပူးေပါင္းလုပ္ေဆာင္သည္ဟုသာ ဆိုရေပမည္။
ထို႔ျပင္ ၂၀၀၉ ခုႏွစ္နွစ္ကုန္ပိုင္တြင္ ေပၚထြက္ခ့ဲသည့္ EIA အစီရင္ခံစာတြင္လည္း ျမစ္ဆုံဆည္ တည္ေဆာက္ရန္မသင့္ဟု မွတ္ခ်က္ေပး ေဖာ္ျပပါရွိၿပီး ျဖစ္သည္။ ထို႔ေၾကာင့္ လက္ေတြ႔တြင္ CPI ၏ ျမစ္ဆုံဆည္တည္ေဆာက္ေရးတြင္ RIA/SIA အစီရင္ခံစာမ်ားကို ေစာင့္ဆိုင္းျခင္းမရွိဘဲ ထိုစဥ္ျမန္မာအစိုးရအာဏာပိုင္မ်ားႏွင့္ သေဘာတူညီခ်က္ရယူကာ ေဆာင္ရြက္ခ့ဲသည္ဟု ဆိုရပါမည္။
ရြာမ်ားေျပာင္းေရႊ႕ျခင္းႏွင့္ေလ်ာ္ေၾကး
ACHC ၏ထုတ္ျပန္ခ်က္တြင္ အရပ္သားရြာမ်ားအား ေရႊ႕ေျပာင္းရာတြင္ ကုမၸဏီမွ အရပ္သားမ်ား အား အဓမၼေျပာင္းေရႊ႕ခိုင္းမရွိသက့ဲ့သုိ႔ ဤသုိ႔လည္း လုပ္ပိုင္ခြင့္မရွိပါဟု ဆိုခ့ဲသည္။ ဤအခ်က္ႏွင့္ပတ္သက္၍ ကုမၸဏီမွ တိုက္ရိုက္အဓမၼေရႊ႕ေျပာင္းျခင္းမရွိဟုဆိုႏိုင္ေသာ္လည္း ကုမၸဏီႏွင့္ သေဘာတူညီထားသည့္ ေဒသခံအာဏာပိုင္မ်ား၏ အဓမၼေျပာင္းေရႊ႕ျခင္းခံခ့ဲရသည္ ကေတာ့ ျဖစ္ရပ္မွန္ဟု ဆိုရပါမည္။
အဆိုပါ ေျပာင္းေရႊ႕လာသူမ်ားႏွင့္ CPI အေနႏွင့္အိမ္ယာေဆာက္လုပ္ေပးျခင္း စာဝတ္ေနေရး ကူညီေထာက္ပ့ံေပးျခင္းတို႔ကို CPI အေနႏွင့္ေပးခ့ဲသည္ေတာ့ အမွန္ပင္ျဖစ္ေသာ္လည္း ထိုသူမ်ား အားလုံးသည္ မိမိဆႏၵအရ ေျပာင္းေရႊ႕လာျခင္းျဖစ္သည္ဟူ၍ ဆို၍ မရေပ။ အလားတူပင္ ထိုေဒသရွိေတာေတာင္ျမစ္ေခ်ာင္းမ်ားတြင္ သဘာဝအရ အစဥ္အလာအရ အိုးအိမ္ေဆာက္ လုပ္ရန္ သစ္ဝါး သက္ငယ္စသည္မ်ား အစားအေသာက္အတြက္ အသားငါးမ်ား သဘာဝအေလ်ာက္ ဘိုးစဥ္ေဘာင္ဆက္ရွာေဖြစားေသာက္ႏိုင္ခ့ဲသည့္ အခြင့္အလမ္းဆုံးရွံဳးမႈကို မည္သုိ႔ မည္ပုံ CPI ကေလ်ာ္ေၾကးေပးမည္ဆိုသည္ကိုေတာ့ ရွင္းလင္းစြာမသိရေပ။
ႏိုင္ငံတကာေထာက္ခံမႈဆိုသည္မွာ
ACHC ၏ထုတ္ျပန္ခ်က္တြင္ ျမစ္ဆုံစီမံက္ိန္းသည္ ႏိုင္ငံတကာ စံခ်ိန္စံညႊန္းမ်ားႏွင့္ ျပည့္စုံ၍ ႏိုင္ငံတကာ၏ ေထာက္ခံမႈရသည္ဟူ၍၎ ခ်ီေဗြေရအားလွ်ပ္စစ္ေၾကာင့္ ျမစ္ႀကီးနား အထက္ပိုင္း တြင္ လ်ပ္စစ္မီးရသျဖင့္ ႏိိုင္ငံတကာ၏ ခ်ီးက်ဴးမႈရသည္ဟူ၍၎ ေဖာ္ျပပါရွိ ေသာ္လည္း မည္သည့္ႏိုင္ငံတကာအဖြဲ႔အစည္းမွ မည္သည့္အခ်ိန္တြင္ မည္သုိ႔အသိမွတ္ျပဳသည္ဆိုသည္ ကိုမေတြ႔ရေပရာ အမ်ားျပည္သူတို႔အေနႏွင့္ ACHC ၏ထုတ္ျပန္ခ်က္ကို ယုံၾကည္ရန္ ခက္ခဲေပသည္။
ACHC ၏ အရပ္ဖက္အဖြဲ႔အစည္းမ်ားသုိ႔ တု႔ံျပန္ခ်က္
အရပ္ဖက္အဖြဲ႔အစည္းမ်ားသုိ႔ ျပန္လည္တုံ႔ျပန္ခ်က္မ်ား စိတ္ပ်က္ဖြယ္ေကာင္းသည္ဟု ဆိုရပါမည္။ ပထမတခုအေနႏွင့္ အရပ္ဖက္အဖြဲ႔အစည္း တခုက ၂၀၁၄ ႏွင့္ ၂၀၁၅ အတြင္း ACHC ကုမၼဏီမွ ဝန္ထမ္းမ်ား ေရႊက်င္ျခင္း အရပ္သားမ်ား၏ အိမ္ေမြးတိရစၧာန္မ်ားအား သတ္စားသည္ဟူသည့္ စြပ္စြဲခ်က္မ်ားကို ျပန္လည္ေျဖရွင္းရာတြင္၎ ဒုတိယအေနႏွင့္ ျမစ္ဆုံစီမံကိန္း ရပ္တန္႔ေပးရန္ ေဒသခံမ်ားအား မိမိမူလရပ္ရြာသုိ႔ ျပန္လည္အေျခခ်ခြင့္ေပးေရး အိတ္ဖြင့္ေပးစာႏွင့္ပတ္သက္ၿပီး ေျဖရွင္းရာတြင္၎ ေတြ႔ရသည္။
ACHC ၌ မူအရျပန္လည္တုံ႔ျပန္ေျဖရွင္းခြင့္္ရွိပါသည္။ သုိ႔ေသာ္ တိက်ေသာေျဖရွင္းခ်က္ျဖစ္ရန္ လိုသည္။ ပထမအခ်က္ႏွင့္ပတ္သက္၍ ကုမၸဏီ၏ေတာင္းဆိုခ်က္အရ ကခ်င္ျပည္နယ္အစိုးရက ေဒသခံမီဒီယာမ်ားႏွင့္အတူ ကြင္းဆင္းစစ္ေဆးၿပီး မဟုတ္မွန္ေၾကာင္း သက္ေသျပခ့ဲၿပီဟုဆိုသည္။ သုိ႔ေသာ္ တိက်ေသာ သတင္းအခ်က္အလက္မပါရွိေပ။ မည္သည့္အခ်ိန္ မည္သူေတြက ဦးေဆာင္ စစ္ေဆး၍ မည္သူေတြအတည္ျပဳသည္ဆိုသည္ေရာ မည္သည့္အရပ္ဖက္အဖြဲ႔အစည္းက ထုတ္ျပန္ခ့ဲသည္ဆိုသည္ေရာ မေတြ႔ရေပ။
ဒုတိယအခ်က္အေနႏွင့္ေျဖရွင္းရာတြင္လည္း တိက်ေသာအခ်က္ အလက္မေတြ႔ရေပ။ ဆိုရလွ်င္ သူတို႔၏ ကြင္းဆင္းစစ္ေဆးခ်က္အရမမွန္ဟုသာဆိုၿပီး လက္မွတ္အတုမ်ား အႀကိမ္ႀကိမ္ျပန္လက္မွတ္ထိုးျခင္းမ်ား ဖိအားေပးလက္မွတ္ထိုးျခင္းမ်ားရွိခ့ဲသည္ဟု ဆိုခ့ဲသည္။ မည္သည့္အရပ္ဖက္အဖြဲ႔အစည္းက ျပဳလုပ္ခ့ဲသည္ဟုမေဖာ္ျပခ့ဲေပ။ ထိုအဖြဲ႔အစည္းမ်ားႏွင့္ပတ္သက္၍ ACHC ၏ ထုတ္ျပန္ေၾကညာခ်က္တြင္ ေဖာ္ျပထားသည္မွာ " ပုတ္ခတ္စြပ္စြဲ သည္" ဟူ၍၎ " သူတို႔သည္လိမ္လည္လွည့္ဖ်ားျခင္းႏွင့္ လီဆယ္လုပ္ႀကံျခင္းျဖင့္ လက္မွတ္ေရးထိုးဖိုင္မ်ားဖန္တီးခ့ဲသည္။ အဆိုပါလုပ္ရပ္သည္ အဖြဲ႔အစည္းတခုခုမွ ၎တို႔၏ လူသိမေပးဝံ့ေသာ ၾကံစည္ခ်က္ကို ျဖစ္ေျမာက္ႏိုင္ရန္အတြက္ အစုိးရႏွင့္ျပည္သူမ်ားကို လိမ္ညာျခင္းသာျဖစ္ပါသည္ " ဟူ၍၎ ေဖာ္ျပထားသည္။
အဆိုပါ ACHC ၏သေဘာထားေဖၚျပခ်က္မ်ားကို အျပဳ သေဘာတုံ႔ျပန္ေျဖရွင္းမႈထက္ ျပန္လည္ထိုးႏွက္တိုက္ခိုက္ေနသည္ျဖစ္ရာ ရလဒ္ေကာင္းရရန္ ခဲယဥ္းသည္ဟု ဆိုရပါမည္။
အဆိုပါ ACHC ၏ ထုတ္ျပန္ခ်က္ႏွင့္ပတ္သက္ၿပီး ၂၀၁၆ ေမလ ၁၀ ရက္ေန႔ က ျမစ္ဆုံစီမံကိန္း ရပ္တန္႔ေပးရန္ သမတထံ အိတ္ဖြင့္ေပးစာေပးပို႔သည့္ ေဒသခံအဖြဲ႔အစည္းျဖစ္သည့္ ( Mungchying Rawtjat MRJ ) အား ဦးေဆာင္သူ ေဒၚဂ်ာေခါင္က " က်မတို႔ကို စြပ္စြဲရင္လည္း ေျဖရွင္းဖို႔ အသင့္ရွိပါတယ္။ က်မတို႔ ေဒသခံေတြရဲ႕ေနာက္မွာ အဖြဲ႔အစည္းတခုခု ရွိေနတယ္လို႔ ေျပာခ်င္တယ္ထင္တယ္။ က်မတိ႔ုေဒသခံအဖြဲ႔အစည္း MRJ မွာဆိုရင္ ေဒသခံအားလုံးပါတယ္။ ျမစ္ဆုံစီမံကိန္းက ေဒသခံတင္မကဘဲ ယုဇနကုမၸဏီရဲ႕ေျမသိမ္းမႈေျဖရွင္းေပးဖိ႔ုေတာင္းဆိုေနတဲ့ ဟူးေကာင္းေဒသခံေတြပါတယ္။ စီမံကိန္းေတြေၾကာင့္ ဒုကၡေရာက္ေနတဲ့ ေဒသခံျပည္သူေတြ ပူးေပါင္းထားတဲ့ အဖြဲ႔အစည္း ျဖစ္ပါတယ္။ က်မတို႔ ေဒသခံေတြ ေပါင္းၿပီးလုပ္ေနတဲ့အဖြဲ႔အစည္းျဖစ္ၿပီး ေနာက္ကေန ေသြးထိုးေနတဲ့ သူေတြလည္း မရွိပါဘူး။ က်မတို႔လိုအပ္ခ်က္ကို က်မတို႔ကိုယ္တိုင္ အစိုးရဆီမွာ ေတာင္းတာပါ။ က်မတို႔က ျမစ္ဆုံစီမံကိန္းကိုရပ္ဆိုင္းဖို႔ က်မတို႔ေဒသခံေတြရဲ့ေနရပ္ကို လြတ္လြတ္ လပ္လပ္ေနထိုင္စားေသာက္ခြင့္ရွိေအာင္ ေတာင္းဆိုျခင္းျဖစ္ပါတယ္။ က်မတို႔က ဘယ္သူကိုမွ အတင္း အဓမၼလက္မွတ္ထိုးခိုင္းတာမဟုတ္ဘူး " ဟူ၍ တု႔ံျပန္ေျပာဆိုခ့ဲသည္ဟု Eleven Media သတင္းတြင္ေဖာ္ျပခ့ဲပါသည္။
သို႔ျဖစ္ရာ CPI အေနႏွင့္ အရပ္သားမ်ားေျပာင္းေရႊ႕ျခင္းလုပ္ငန္းမ်ားကို မည္သည့္ EIA အစီရင္ခံစာ မည္သည့္ SIA အစီရင္ခံစာမွ ထြက္ေပၚမလာမီ ေဆာင္ရြက္ခ့ဲျခင္းျဖစ္သည္ဟု ဆိုရပါမည္။ ထိ႔ုျပင္ ျမန္မာအစိုးရႏွင့္ပူးေပါင္း၍ ACHC ကုမၸဏီဖြဲ႔စည္းျခင္းကို ၂၀၁၀ ဇြန္လ ၁၁ ရက္ေန႔ကမွ စတင္ မွတ္ပုံတင္ခ့ဲသည္ဟု ဆိုေပရာ အဆိုပါ အရပ္သားမ်ားေျပာင္းေရႊ႕ျခင္းကို ACHC ကုမၸဏီ အေနႏွင့္လုပ္ေဆာင္ျခင္းမဟုတ္ဘဲ တရုတ္ CPI ေကာ္ပိုေရးရွင္းႏွင့္ ျမန္မာအာဏာပိုင္ တို႔ ပူးေပါင္းလုပ္ေဆာင္သည္ဟုသာ ဆိုရေပမည္။
ထို႔ျပင္ ၂၀၀၉ ခုႏွစ္နွစ္ကုန္ပိုင္တြင္ ေပၚထြက္ခ့ဲသည့္ EIA အစီရင္ခံစာတြင္လည္း ျမစ္ဆုံဆည္ တည္ေဆာက္ရန္မသင့္ဟု မွတ္ခ်က္ေပး ေဖာ္ျပပါရွိၿပီး ျဖစ္သည္။ ထို႔ေၾကာင့္ လက္ေတြ႔တြင္ CPI ၏ ျမစ္ဆုံဆည္တည္ေဆာက္ေရးတြင္ RIA/SIA အစီရင္ခံစာမ်ားကို ေစာင့္ဆိုင္းျခင္းမရွိဘဲ ထိုစဥ္ျမန္မာအစိုးရအာဏာပိုင္မ်ားႏွင့္ သေဘာတူညီခ်က္ရယူကာ ေဆာင္ရြက္ခ့ဲသည္ဟု ဆိုရပါမည္။
ရြာမ်ားေျပာင္းေရႊ႕ျခင္းႏွင့္ေလ်ာ္ေၾကး
ACHC ၏ထုတ္ျပန္ခ်က္တြင္ အရပ္သားရြာမ်ားအား ေရႊ႕ေျပာင္းရာတြင္ ကုမၸဏီမွ အရပ္သားမ်ား အား အဓမၼေျပာင္းေရႊ႕ခိုင္းမရွိသက့ဲ့သုိ႔ ဤသုိ႔လည္း လုပ္ပိုင္ခြင့္မရွိပါဟု ဆိုခ့ဲသည္။ ဤအခ်က္ႏွင့္ပတ္သက္၍ ကုမၸဏီမွ တိုက္ရိုက္အဓမၼေရႊ႕ေျပာင္းျခင္းမရွိဟုဆိုႏိုင္ေသာ္လည္း ကုမၸဏီႏွင့္ သေဘာတူညီထားသည့္ ေဒသခံအာဏာပိုင္မ်ား၏ အဓမၼေျပာင္းေရႊ႕ျခင္းခံခ့ဲရသည္ ကေတာ့ ျဖစ္ရပ္မွန္ဟု ဆိုရပါမည္။
အဆိုပါ ေျပာင္းေရႊ႕လာသူမ်ားႏွင့္ CPI အေနႏွင့္အိမ္ယာေဆာက္လုပ္ေပးျခင္း စာဝတ္ေနေရး ကူညီေထာက္ပ့ံေပးျခင္းတို႔ကို CPI အေနႏွင့္ေပးခ့ဲသည္ေတာ့ အမွန္ပင္ျဖစ္ေသာ္လည္း ထိုသူမ်ား အားလုံးသည္ မိမိဆႏၵအရ ေျပာင္းေရႊ႕လာျခင္းျဖစ္သည္ဟူ၍ ဆို၍ မရေပ။ အလားတူပင္ ထိုေဒသရွိေတာေတာင္ျမစ္ေခ်ာင္းမ်ားတြင္ သဘာဝအရ အစဥ္အလာအရ အိုးအိမ္ေဆာက္ လုပ္ရန္ သစ္ဝါး သက္ငယ္စသည္မ်ား အစားအေသာက္အတြက္ အသားငါးမ်ား သဘာဝအေလ်ာက္ ဘိုးစဥ္ေဘာင္ဆက္ရွာေဖြစားေသာက္ႏိုင္ခ့ဲသည့္ အခြင့္အလမ္းဆုံးရွံဳးမႈကို မည္သုိ႔ မည္ပုံ CPI ကေလ်ာ္ေၾကးေပးမည္ဆိုသည္ကိုေတာ့ ရွင္းလင္းစြာမသိရေပ။
ႏိုင္ငံတကာေထာက္ခံမႈဆိုသည္မွာ
ACHC ၏ထုတ္ျပန္ခ်က္တြင္ ျမစ္ဆုံစီမံက္ိန္းသည္ ႏိုင္ငံတကာ စံခ်ိန္စံညႊန္းမ်ားႏွင့္ ျပည့္စုံ၍ ႏိုင္ငံတကာ၏ ေထာက္ခံမႈရသည္ဟူ၍၎ ခ်ီေဗြေရအားလွ်ပ္စစ္ေၾကာင့္ ျမစ္ႀကီးနား အထက္ပိုင္း တြင္ လ်ပ္စစ္မီးရသျဖင့္ ႏိိုင္ငံတကာ၏ ခ်ီးက်ဴးမႈရသည္ဟူ၍၎ ေဖာ္ျပပါရွိ ေသာ္လည္း မည္သည့္ႏိုင္ငံတကာအဖြဲ႔အစည္းမွ မည္သည့္အခ်ိန္တြင္ မည္သုိ႔အသိမွတ္ျပဳသည္ဆိုသည္ ကိုမေတြ႔ရေပရာ အမ်ားျပည္သူတို႔အေနႏွင့္ ACHC ၏ထုတ္ျပန္ခ်က္ကို ယုံၾကည္ရန္ ခက္ခဲေပသည္။
ACHC ၏ အရပ္ဖက္အဖြဲ႔အစည္းမ်ားသုိ႔ တု႔ံျပန္ခ်က္
အရပ္ဖက္အဖြဲ႔အစည္းမ်ားသုိ႔ ျပန္လည္တုံ႔ျပန္ခ်က္မ်ား စိတ္ပ်က္ဖြယ္ေကာင္းသည္ဟု ဆိုရပါမည္။ ပထမတခုအေနႏွင့္ အရပ္ဖက္အဖြဲ႔အစည္း တခုက ၂၀၁၄ ႏွင့္ ၂၀၁၅ အတြင္း ACHC ကုမၼဏီမွ ဝန္ထမ္းမ်ား ေရႊက်င္ျခင္း အရပ္သားမ်ား၏ အိမ္ေမြးတိရစၧာန္မ်ားအား သတ္စားသည္ဟူသည့္ စြပ္စြဲခ်က္မ်ားကို ျပန္လည္ေျဖရွင္းရာတြင္၎ ဒုတိယအေနႏွင့္ ျမစ္ဆုံစီမံကိန္း ရပ္တန္႔ေပးရန္ ေဒသခံမ်ားအား မိမိမူလရပ္ရြာသုိ႔ ျပန္လည္အေျခခ်ခြင့္ေပးေရး အိတ္ဖြင့္ေပးစာႏွင့္ပတ္သက္ၿပီး ေျဖရွင္းရာတြင္၎ ေတြ႔ရသည္။
ACHC ၌ မူအရျပန္လည္တုံ႔ျပန္ေျဖရွင္းခြင့္္ရွိပါသည္။ သုိ႔ေသာ္ တိက်ေသာေျဖရွင္းခ်က္ျဖစ္ရန္ လိုသည္။ ပထမအခ်က္ႏွင့္ပတ္သက္၍ ကုမၸဏီ၏ေတာင္းဆိုခ်က္အရ ကခ်င္ျပည္နယ္အစိုးရက ေဒသခံမီဒီယာမ်ားႏွင့္အတူ ကြင္းဆင္းစစ္ေဆးၿပီး မဟုတ္မွန္ေၾကာင္း သက္ေသျပခ့ဲၿပီဟုဆိုသည္။ သုိ႔ေသာ္ တိက်ေသာ သတင္းအခ်က္အလက္မပါရွိေပ။ မည္သည့္အခ်ိန္ မည္သူေတြက ဦးေဆာင္ စစ္ေဆး၍ မည္သူေတြအတည္ျပဳသည္ဆိုသည္ေရာ မည္သည့္အရပ္ဖက္အဖြဲ႔အစည္းက ထုတ္ျပန္ခ့ဲသည္ဆိုသည္ေရာ မေတြ႔ရေပ။
ဒုတိယအခ်က္အေနႏွင့္ေျဖရွင္းရာတြင္လည္း တိက်ေသာအခ်က္ အလက္မေတြ႔ရေပ။ ဆိုရလွ်င္ သူတို႔၏ ကြင္းဆင္းစစ္ေဆးခ်က္အရမမွန္ဟုသာဆိုၿပီး လက္မွတ္အတုမ်ား အႀကိမ္ႀကိမ္ျပန္လက္မွတ္ထိုးျခင္းမ်ား ဖိအားေပးလက္မွတ္ထိုးျခင္းမ်ားရွိခ့ဲသည္ဟု ဆိုခ့ဲသည္။ မည္သည့္အရပ္ဖက္အဖြဲ႔အစည္းက ျပဳလုပ္ခ့ဲသည္ဟုမေဖာ္ျပခ့ဲေပ။ ထိုအဖြဲ႔အစည္းမ်ားႏွင့္ပတ္သက္၍ ACHC ၏ ထုတ္ျပန္ေၾကညာခ်က္တြင္ ေဖာ္ျပထားသည္မွာ " ပုတ္ခတ္စြပ္စြဲ သည္" ဟူ၍၎ " သူတို႔သည္လိမ္လည္လွည့္ဖ်ားျခင္းႏွင့္ လီဆယ္လုပ္ႀကံျခင္းျဖင့္ လက္မွတ္ေရးထိုးဖိုင္မ်ားဖန္တီးခ့ဲသည္။ အဆိုပါလုပ္ရပ္သည္ အဖြဲ႔အစည္းတခုခုမွ ၎တို႔၏ လူသိမေပးဝံ့ေသာ ၾကံစည္ခ်က္ကို ျဖစ္ေျမာက္ႏိုင္ရန္အတြက္ အစုိးရႏွင့္ျပည္သူမ်ားကို လိမ္ညာျခင္းသာျဖစ္ပါသည္ " ဟူ၍၎ ေဖာ္ျပထားသည္။
အဆိုပါ ACHC ၏သေဘာထားေဖၚျပခ်က္မ်ားကို အျပဳ သေဘာတုံ႔ျပန္ေျဖရွင္းမႈထက္ ျပန္လည္ထိုးႏွက္တိုက္ခိုက္ေနသည္ျဖစ္ရာ ရလဒ္ေကာင္းရရန္ ခဲယဥ္းသည္ဟု ဆိုရပါမည္။
အဆိုပါ ACHC ၏ ထုတ္ျပန္ခ်က္ႏွင့္ပတ္သက္ၿပီး ၂၀၁၆ ေမလ ၁၀ ရက္ေန႔ က ျမစ္ဆုံစီမံကိန္း ရပ္တန္႔ေပးရန္ သမတထံ အိတ္ဖြင့္ေပးစာေပးပို႔သည့္ ေဒသခံအဖြဲ႔အစည္းျဖစ္သည့္ ( Mungchying Rawtjat MRJ ) အား ဦးေဆာင္သူ ေဒၚဂ်ာေခါင္က " က်မတို႔ကို စြပ္စြဲရင္လည္း ေျဖရွင္းဖို႔ အသင့္ရွိပါတယ္။ က်မတို႔ ေဒသခံေတြရဲ႕ေနာက္မွာ အဖြဲ႔အစည္းတခုခု ရွိေနတယ္လို႔ ေျပာခ်င္တယ္ထင္တယ္။ က်မတိ႔ုေဒသခံအဖြဲ႔အစည္း MRJ မွာဆိုရင္ ေဒသခံအားလုံးပါတယ္။ ျမစ္ဆုံစီမံကိန္းက ေဒသခံတင္မကဘဲ ယုဇနကုမၸဏီရဲ႕ေျမသိမ္းမႈေျဖရွင္းေပးဖိ႔ုေတာင္းဆိုေနတဲ့ ဟူးေကာင္းေဒသခံေတြပါတယ္။ စီမံကိန္းေတြေၾကာင့္ ဒုကၡေရာက္ေနတဲ့ ေဒသခံျပည္သူေတြ ပူးေပါင္းထားတဲ့ အဖြဲ႔အစည္း ျဖစ္ပါတယ္။ က်မတို႔ ေဒသခံေတြ ေပါင္းၿပီးလုပ္ေနတဲ့အဖြဲ႔အစည္းျဖစ္ၿပီး ေနာက္ကေန ေသြးထိုးေနတဲ့ သူေတြလည္း မရွိပါဘူး။ က်မတို႔လိုအပ္ခ်က္ကို က်မတို႔ကိုယ္တိုင္ အစိုးရဆီမွာ ေတာင္းတာပါ။ က်မတို႔က ျမစ္ဆုံစီမံကိန္းကိုရပ္ဆိုင္းဖို႔ က်မတို႔ေဒသခံေတြရဲ့ေနရပ္ကို လြတ္လြတ္ လပ္လပ္ေနထိုင္စားေသာက္ခြင့္ရွိေအာင္ ေတာင္းဆိုျခင္းျဖစ္ပါတယ္။ က်မတို႔က ဘယ္သူကိုမွ အတင္း အဓမၼလက္မွတ္ထိုးခိုင္းတာမဟုတ္ဘူး " ဟူ၍ တု႔ံျပန္ေျပာဆိုခ့ဲသည္ဟု Eleven Media သတင္းတြင္ေဖာ္ျပခ့ဲပါသည္။
သုိ့ျဖစ္ရာ ACHC ၏တုန့္ျပန္ခ်က္သည္ ျဖစ္ရပ္အေပၚအေျချပဳ ၍ အေျချပဳ ရွင္းလင္းသည္ထက္ တဖက္အရပ္ဖက္အဖြဲ႔အစည္းအား ထိုးႏွက္တိုက္ခိုက္မႈသာျပဳလုပ္ေနသည္ျဖစ္ရာ အမ်ားျပည္သူ လက္ခံႏိုင္ရန္ မျဖစ္ႏိုင္ဟု ဆိုရေပမည္။ ထို႔ျပင္ " မေကာင္းဉာဏ္ရွိေသာျပည္သူ အခ်ဳိ႕မွ တမင္ သက္သက္ လြဲေခ်ာ္ေအာင္လုပ္ေဆာင္ျခင္းေၾကာင့္ " ဟူအသုံးအႏႈန္းသည္ ျမစ္ဆံုစီမံကိန္းႏွင့္ ပတ္သက္၍ ေဝဖန္သုံးသပ္ေနၾကေသာ ျပည္သူမ်ား အရပ္ဖက္အဖြဲ႔အစည္းမ်ား သဘာဝ ပတ္ဝန္းက်င္ထိမ္းသိမ္းေရးအသင္းအဖြဲ႔မ်ားကို ဝါးလုံးရွည္ႏွင့္ သိမ္းက်ဳံးရမ္းသက့ဲသုိ႔ျဖစ္၍ အက်ဳိးသက္ေရာက္မႈေကာင္းမည္မဟုတ္ေခ် ။
ဆက္လက္ေဖာ္ျပပါမည္
Mg Mg Soe ( ေမာင္ေမာင္စိုး )
