(မိုုးမခ) ဇူလိုုင္ ၁၁၊ ၂၀၁၆
(အေတြးအျမင္ - အမွတ္ ၂၈၈ -၂၀၁၆ ဇြန္လ)
‘ေစ်း’ ဆုိတဲ့ေဝါဟာရကို ငယ္စဥ္ကေလးဘဝကစၿပီး ၾကားခဲ့သိခဲ့တာပါ။ မနက္တုိင္း ‘ေဖေဖနဲ႔ေမေမ ေစ်းသြားတယ္’ ဆုိတဲ့စကားကို ၾကားဖူးခဲ့တယ္။ တကယ္လည္း ေဖေဖက ကားေမာင္းၿပီး ေမေမက ေဖ့ေဖ့ေ ဘးမွာထုိင္ၿပီး ေစ်းဝယ္ထြက္တယ္ေပါ့။
ကိုယ္ကုိယ္တုိင္အရြယ္ေရာက္ေတာ့လည္း ကုိယ့္ရဲ႕အထက္အစ္ကိုနဲ႔ေစ်းသြားရတာ မွတ္မိပါတယ္။ ေဖေဖက ေနာက္ပုိင္းေစ်းလုိက္ပုိ႔တာ အမွတ္မရေတာ့ပါ။ ေမာင္ႏွမႏွစ္ေယာက္ ႀကံဳရင္ႀကံဳသလုိ သံေစ်း၊ ေမာ္တင္ေစ်း ၊ သိမ္ႀကီးေစ်း သြားၾကပါတယ္။ အမ်ားဆံုးသြားတာက သံေစ်းျဖစ္ပါတယ္။
ကုိယ္ေနတဲ့အိမ္က ျပည္လမ္းမီးရထားခံုး(ကုန္း) နဲ႔နီးတယ္။ ရန္ကုန္ေထာင္ႀကီးနဲ႔ နီးတယ္။ ဒီေတာ့ အနီးဆံုး သံေစ်းသြားတာမွတ္မိတယ္။ အစ္ကိုလတ္က ကားေမာင္းၿပီး စာေရးသူက ေစ်းျခင္းေတာင္းကိုင္ၿပီး ေဘးကထုိင္ေပါ့။
ေစ်းသြားရင္ ေမေမက မွာတက္တယ္။ ငါးအရွင္ေတြမဝယ္နဲ႔၊ ၾကက္လည္း အရွင္ေတြမဝယ္နဲ႔။ လုပ္ၿပီး သားေရာင္းတာပဲဝယ္တဲ့။ သံေစ်းေရာက္ရင္ ငါးေတြက အားလံုးလုိလုိရွင္ေနၿပီး ၾကက္ေတြကလည္း ျခင္းေတာင္းေတြထဲမွာ ေအာ္ဟစ္ေနတာခ်ည္းပါပဲ။ ေမာင္ႏွမႏွစ္ေယာက္ မ်က္စိပ်က္၊ မ်က္ႏွာပ်က္နဲ႔ ေမေမ မွာတဲ့ငါးေတြ ၾကက္ေတြရွာရတာ ေတာ္ေတာ္ခက္ပါတယ္။ ေစ်းသည္ေတြကလည္း ထူးဆန္းတဲ့ ေစ်းဝယ္သူ ေမာင္ႏွမကို ေငးၾကည့္လ်က္ေပါ့။
ငယ္ငယ္က ေစ်းဝယ္တဲ့ေစ်းေတြထဲမွာ သံေစ်းကို မွတ္မိေနတယ္။ အခုေတာ့ သံေစ်းကိုမေရာက္ တာၾကာလုိ႔ မွတ္မိဖုိ႔မလြယ္ေတာ့ပါဘူး။
ေနာက္ ေဖေဖပင္စင္ယူၿပီး ေတာင္ဥကၠလာပေျပာင္းေနၾကတယ္။ ေတာင္ဥကၠလာပမွာေတာ့ နႏၵဝန္ ေစ်းနဲ႔ ကန္ဘဲ့ေစ်းကို မွတ္မိတယ္။ နႏၵဝန္ေစ်းက သံေစ်းနဲ႔ဆင္တူတယ္လို႔ ထင္မိတယ္။ ကန္ဘဲ့ေစ်းက ေတာ့ လမ္းေဘးတဖက္တခ်က္မွာေရာင္းတာျဖစ္လုိ႔ ေစ်းဝယ္ရတာ အရသာတမ်ဳိး ခံစားရတယ္။ ေတာင္ ဥကၠလာပေရာက္ေတာ့ စာေရးသူဆယ္တန္းေအာင္ပါၿပီ။ ၁၉၆၆ ပါ။ ညီမေတြလည္း ေစ်းေတြဘာေတြ ဝယ္ တတ္ေနပါၿပီ။
အခုလုိေစ်းေတြရွိသလုိ အိမ္ဆုိင္ေစ်းဆုိင္ေတြ ဟုိးကတည္းက ရွိခဲ့တယ္။ ၁၉၅၀ ပတ္ဝန္းက်င္ နယူးလင္းလမ္း ( စကားဝါပင္လမ္း ) မွာ ေနစဥ္ကတည္းက ၿခံေထာင့္မွာ ေစ်းဆုိင္ေလးရွိတယ္။ အခုေခတ္ စကားနဲ႔ဆုိ ကုန္စံုဆုိင္ေပါ့။ ဆီ၊ ဆန္၊ ဆား၊ ငရုတ္၊ ၾကက္သြန္၊ ၾကက္ဥ အားလံုးေရာင္းတယ္။ အခုေခတ္ ကုန္စံုဆုိင္က စားေေသာက္ကုန္မေရာင္းဘဲ တျခား သံ၊ တူ၊ မီးေခ်ာင္း၊ မီးလံုး၊ မီးဖုိ အစံုေရာင္းတယ္။ အဲဒီၿခံေထာင့္က ေစ်းဆုိင္ကလည္း ေစ်းၿပီးရင္ အလြန္အသံုးဝင္ပါတယ္။ ငယ္ငယ္တုန္းက ၾကက္ဥတလံုး ဆယ္ျပား ၊ တက်ပ္ဖုိးဆယ္လံုးနဲ႔ ဝယ္ခဲ့ရတာ အဲဒီဆုိင္ေလးပဲဆုိတာ မွတ္မိတယ္။
အခု ေတာင္ဥကၠလာပေရာက္ေတာ့လည္း အဲဒီလုိဆုိင္မ်ဳိးေတြ လမ္းေတြထဲမွာ ရွိတယ္။ ဒီေတာ့ ေစ်းမွာ ေမ့ခဲ့တာ၊ အိမ္မွာ ထမင္းဟင္းခ်က္ဖုိ႔ပစၥည္းျပတ္ရင္ အဲဒီေစ်းဆုိင္ေလးေတြက အသံုးတည့္ပါတယ္။
ေတာင္ဥကၠလာပမေျပာင္းခင္ ဝယ္ျဖစ္တဲ့ေစ်းက စေကာ့ေစ်းလို႔ေခၚတဲ့ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေစ်းလည္း ပါပါ တယ္။ အဲဒီမွာ အက်ႌခ်ဳပ္၊ အတြင္းခံအက်ႌဝယ္တဲ့အခါဝယ္၊ ေအာ္ဒါမွာခ်ဳပ္တဲ့အခါ ခ်ဳပ္ပါတယ္။ ေမေမအပ္ ေနက် အပ္ခ်ဳပ္ဆုိင္က ‘ေရႊၾကည္ဝင္း’ အပ္ခ်ဳပ္ဆုိင္ပါ။ ဘယ္ေတာ့မွာ ရက္ခ်ိန္းအတိအက် မၿပီးပါဘူး။ အဲဒီ အပ္ခ်ဳပ္ဆုိင္မွာ ႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာအပ္ခဲ့တာ ျပည္ရိပ္သာကိုေရာက္ၿပီးသည္အထိ အပ္ဆဲပါပဲ။ မိဘနဲ႔ေနစဥ္ ကတည္းက ရက္ခ်ိန္းမမွန္တာ အိမ္ေထာင္က်ၿပီး ကေလးေတြရတဲ့အထိ ရက္ခ်ိန္းမမွန္ခဲ့ပါဘူး။ ဒီလုိျဖစ္ေပ မယ့္လည္း စေကာ့ေစ်းက အဲဒီ ေရႊၾကည္ဝင္းအပ္ခ်ဳပ္ဆုိင္ကို စြဲစြဲၿမဲၿမဲအပ္ၿပီး ခ်ဳပ္ခဲ့ပါတယ္။ ရက္ခ်ိန္းေပးလုိ႔ သူ႔ဆုိင္ရွိရာ အေပၚထပ္ကိုေရာက္ရင္ ကုိယ္အပ္ခဲ့တဲ့ပိတ္စကို သူ႔ရဲ႕မွန္ဗီရုိထဲမွာ ေနရာမယြင္းဘဲ ေတြ႔ခဲ့တာ ခ်ည္းပါပဲ။ သူက ေနာက္ထပ္ရက္ခ်ိန္းေပးပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ အဲဒီရက္မွာလည္း အက်ႌမရပါဘူး။ ႏွစ္ခါသံုးခါ အနည္းဆံုးသြားေရြးရတာ မွတ္မိပါတယ္။ အိမ္ေထာင္က်ၿပီးေတာ့ ေယာကၡမျဖစ္သူက ေခၽြးမကို အက်ႌေရြး ဖုိ႔လုိက္ပုိ႔တာ မ်က္ႏွာပူရပါတယ္။ သမီးမိန္းကေလးမရွိတဲ့ သားတေယာက္ပဲေမြးထားတဲ့ မိဘကေတာ့ မိန္း ကေလးေတြက အက်ႌအပ္ရင္ ဒီလုိပဲလုိ႔ ထင္မလားမသိပါ။
ေတာင္ဥကၠလာပေစ်းအေၾကာင္း ေျပာပါ့မယ္။ ၁၉၆၅-၆၆ မွာ ေတာင္ဥကၠလာပကို ေျပာင္းပါတယ္။ ေဖေဖလည္း အသက္ ၄၆ ႏွစ္မွာ ပင္စင္ေပးျခင္း ခံရပါတယ္္။ ေတာင္ဥကၠလာပမွာေတာ့ ကန္ဘဲ့ေစ်းနဲ႔ နႏၵဝန္ေစ်းသြားျဖစ္ပါတယ္။ ၿမိဳ႕စြန္ကေစ်းေတြျဖစ္လို႔ ဝယ္လုိ႔ေကာင္းပါတယ္။ လူလည္း အဲဒီတုန္းက ဒီေလာက္မမ်ားေသးပါဘူး။ ေတာင္ဥကၠလာပနဲ႔နီးတဲ့ ရန္ကင္းက ဂြတ္တလစ္ေစ်း ရွိပါတယ္။ အဲဒီေစ်းေတာ့ မမွတ္မိပါဘူး။ ဘာျဖစ္လုိ႔လဲဆုိေတာ့ ေတာင္ဥကၠလာပေရာက္ၿပီး စီးပြာေရးတကၠသိုလ္တက္ၿပီး အိမ္ေထာင္ က်လုိ႔ပါပဲ။ အိမ္ေထာင္က်ေတာ့ သခ်ာၤဆရားႀကီးေနတဲ့ ျပည္ရိပ္သာလမ္းကို ေသွ်ာင္ေနာက္ဆံထံုး ပါရပါ တယ္။
ျပည္ရိပ္သာေရာက္ေတာ့ လွည္းတန္းေစ်းနဲ႔ရင္းႏွီးရပါတယ္။ တခါတရံ သုခလမ္းမွာရွိတဲ့ ကမာရြတ္ ေစ်း၊ သံတံတားလမ္းနားက ဂြေစ်းကုိ သြားပါတယ္။ ႀကံဳသလုိဝယ္တာျဖစ္ပါတယ္။ သံေစ်းကိုေရာက္ေတာ့ မေရာက္ေတာ့ပါ။ သိမ္ႀကီးေစ်းကိုေတာ့ အေျခာက္အျခမ္းဝယ္္ဖုိ႔သြားျဖစ္ပါတယ္။ မီးရထားရံုး (ရန္ကုန္ ဘူတာႀကီး) နားမွာ ကုန္တုိက္ (၁) ေပၚလာပါတယ္။ သိမ္ႀကီးေစ်းမွာ ကုန္တုိက္ (၂) ဖြင့္ပါတယ္။ ဒါက လည္း အသစ္အဆန္းေစ်းပါပဲ။
ကုန္တုိက္ (၁) ဖြင့္ေတာ့ စာေရးသူ လပ္ထပ္ကာစျဖစ္လုိ႔ ေယာကၡမျဖစ္သူနဲ႔ မီးဖုိေခ်ာင္သံုးပစၥည္း ေတြဝယ္တာမွတ္မိပါတယ္။ ကုိရီးယားက ဖြင့္တဲ့ဆုိင္္မွာ ပုိက္ဆံအိတ္၊ ဆပ္ျပာ၊ အသံုးအဆာင္ေတြဝယ္တာ လည္း မွတ္မိပါတယ္။ စေကာ့ေစ်းကိုေတာ့ အရင္ကေလာက္ မေရာက္ေတာ့ပါ။ ဒါေပမဲ့ စေကာ့ေစ်းက သားငါး ေရာင္းတဲ့ေနရာ၊ စေကာ့ေစ်းေနာက္ဘက္က တံတားေပၚေရာင္းတဲ့ ေစ်းေတြကိုေတာ့ လြမ္းမိတာ အမွန္ပါပဲ။
အိမ္ရွင္မေတြနဲ႔ ေစ်းကေတာ့ ခြဲလုိ႔မရတာ အမွန္ျဖစ္ပါတယ္္။ ဘယ္ေနရာေရာက္ေရာက္ ဟင္းခ်က္ စရာေတြ႔ရင္ မဝယ္ဘဲမေနႏုိင္ပါဘူး။ ေယာက်္ားျဖစ္သူက ဘယ္ေလာက္ေျပာေျပာ တခုခုေတာ့ ရေအာင္ ဝယ္တတ္ပါတယ္။ တခါတေလ ‘မင္းေစ်းဝယ္ခ်င္ရင္ ေနာက္္ေခါက္လုိက္ပို႔ပါမယ္’ ဆုိတာေတာင္ ေနာက္ တေခါက္က ေနာက္တေခါက္ျဖစ္ၿပီး ႀကံဳတုန္းလည္း ရေအာင္ဝယ္တက္ပါတယ္။ ငယ္ငယ္တုန္းက အျဖစ္ အပ်က္ေတြပါ။ ခုမ်ားေတာ့ ေစ်းက္ို ဒီေလာက္သံေယာဇဥ္မထားႏုိင္ေတာ့ပါဘူး။
ေစ်းအစား ကုန္တုိက္ေတြ၊ စတိုးဆုိင္ႀကီးေတြ အစားဝင္ေနၿပီးျဖစ္လို႔လည္း ပါပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ အဲဒီ ဆုိင္ေတြကလည္း အိမ္ရွင္မေတြအတြက္ လုိအပ္တဲ့ပစၥည္းေတြ တဆုိင္တည္းမရပါဘူး။ ဒီဆုိင္မွာရွိတာ ဟုိ ဆိုင္မွာမရိွဘူး။ အနည္းဆံုး ႏွစ္ေနရာေလာက္သြားမွ ကုိယ္လုိခ်င္တဲ့ပစၥည္းရပါတယ္။ ပုိဆုိးတာက အဲဒီဆုိင္ ေတြဟာ တေနရာနဲ႔တေနရာ မနီးၾကပါဘူး။ ဒီေတာ့ ေစ်းကိုပစ္ပယ္လုိ႔မရျပန္ပါဘူး။ ေစ်းက အသံုးဝင္ဆဲပါ ပဲ။
လမ္းေဘးေစ်းသည္ေတြဆီကလည္း ဝယ္ရဆဲပါပဲ။ ကုန္တုိက္ေတြ၊ ပလာဇာေတြ၊ ေပၚလာပါတယ္။ ေစ်းလို႔ေခၚလို႔ရသလုိ အဘက္ဘက္ကတုိးတက္ေနတဲ့ေခတ္ႀကီးမွာ ေစ်းမဟုတ္တာေတာ့ အမွန္ပါပဲ။ ေရာင္းသူေတြက ေစ်းသည္လုိ႔ ေခၚလုိ႔မရေတာ့ပါဘူး။ သူတို႔က ဝန္ထမ္းေတြျဖစ္လို႔ ဝန္ထမ္းလို႔ေခၚရမွာပါ။ မီးဖုိေခ်ာင္သံုး ပစၥည္းစံု၊ စားေသာက္ကုန္ေတြ၊ သားငါးက အစ ရပါတယ္။ ဝန္ထမ္းလို႔ေခၚရမယ့္ ေစ်း ေရာင္းတဲ့သူေတြနဲဲ႔လည္း သိပ္ေတာ့ သဟဇာတမျဖစ္ေသးတာအမွန္ပဲ။ သူတို႔က ပစၥည္းဘယ္ေလာက္ ေရာင္းရေရာင္းရ လခစားဆုိေတာ့ တခါတေလ စိတ္မပါတာေတြ ေတြ႔ရတယ္။ တခ်ိဳ႕က်ေတာ့လည္း ပင္ ကိုယ္စိတ္ေကာင္းရွိတဲ့ ဝန္ထမ္းေတြျဖစ္လို႔ ေျပာလို႔ဆိုလုိ႔ ေကာင္းပါတယ္။
အဲဒီကုန္တုိက္လုိ႔ေခၚတဲ့ေနရာေတြက အဝတ္အထည္အသံုးအေဆာင္ အကုန္ေရာင္းပါတယ္။ ဆုိင္ ခန္းႀကီးေတြဟိန္းေနသလို ေစ်းေတြကလည္း ေခါင္ခုိက္ေနပါတယ္။ အဲဒီေနရာက ဝန္ထမ္းေတြကေတာ့ သူ တို႔ေရာင္းတဲ့ပစၥည္းေတြ ေစ်းေခါင္ခုိက္ေနသလုိ သူတို႔အမူအရာကလည္း ေခါင္ကိုခုိက္ေနပါတယ္။ ဝယ္သူ ကိုလည္း အထင္အျမင္ေသးတဲ့အမူအရာနဲ႔ ၾကည့္တတ္ပါတယ္။ ေစ်းသည္နဲ႔ဝယ္သူ ၾကည္ျဖဴဖို႔ဆုိတာေတာ့ အဲဒီဆုိင္က ဝန္ထမ္းေတြနဲ႔ မျဖစ္ႏုိင္ပါဘူး။
အဲဒီ ေစ်းႀကီးတဲ့ဆုိင္ကပဲ ေစ်းခ်ပါတယ္ဆုိလုိ႔ေတာ့ ဝယ္ႏုိင္မယ္မထင္လုိက္ပါနဲ႔။ ေသာင္းဂဏန္း သိန္းဂဏန္းပါပဲ။ ဒီလုိအခိ်န္မွာဆုိ သခ်ၤာဆရာႀကီးရဲ႕အေတြ႔အႀကဳံကို နားေထာင္ၾကည့္ေစခ်င္ပါတယ္။ ‘ ဟုိမွေစ်းခ်တယ္ဆုိတာ တကယ္ေစ်းခ်တာ။ သူတုိ႔အေနနဲ႔ ဆုိင္ရွင္းတယ္လုိ႔ဆုိရမယ္။ အဲဒီအခ်ိန္မွာ ကုိယ္ လုိခ်င္ေတြ ေစ်းေပါေပါနဲ႔ ဝယ္လို႔ရတယ္။ ႏွစ္တစ္ႏွစ္ရဲ႕ေနာက္ဆံုးလဆုိရင္လည္း စာအုပ္ေတြ အလကား နီးပါးေရာင္းတယ္။ အထူးသျဖင့္ ကေလးဖတ္တဲ့ ႏွစ္စဥ္တႏွစ္တခါထုတ္ေနတဲ့စာအုပ္ေတြကို ေစ်းေပါေပါနဲ႔ ေရာင္းတယ္။ ၂၀၁၅ ႏွစ္ကုန္မွာ ၂၀၁၅ ကထုတ္တဲ့စာအုပ္ကို ေစ်းေပါေပါနဲ႔ ဝယ္ဖတ္ရတယ္ဆုိေတာ့ မဆုိး ဘူးေပါ့’။
သူေျပာတာကိုအားက်ၿပီး ဂ်ဴနီယာနဲ႔သားအမိႏွစ္ေယာက္ ေစ်းခ်တဲ့ကုန္ပစၥည္းေတြဝယ္ဖို႔ ဟန္ျပင္ ၾကတာမေအာင္ျမင္ခဲ့ပါဘူး။ ေမေမရွိစဥ္တုန္းက ၃၈ လမ္းေစ်းက လမ္းေဘးကအထည္ေလးေတြ ေလွ်ာက္ ဝယ္တာကိုသတိရမိတယ္္။ သခ်ၤာဆရာႀကီးက ျပင္သစ္မွာပညာေတာ္သင္သြားေနတာဆုိေတာ့ ဘဘ မ်က္စိေနာက္ေအာင္ ေခၽြးမနဲ႔ေယာက္ကၡမ ေစ်းဝယ္ထြက္တာ သတိရပါတယ္။
ဘယ္ေလာက္ပဲတုိးတက္ၿပီး လကမာၻကိုေျခခ်ၿပီး၊ အဂၤါၿဂိဳဟ္မွာ ခုိလႈံဖုိ႔ႀကီးစားေနတဲ့ ေခတ္ႀကီးမွာ ေစ်းဆုိတာ မေပ်ာက္ကြယ္ႏုိင္ပါဘူး။ ေစ်းဟာ အၿမဲစည္ကားေနပါတယ္။ ေရာင္းသူေရာဝယ္သူမွာ ခင္ခင္ မင္မင္နဲ႔ေရာင္းၾကဝယ္ၾကဆဲပါပဲ။ အခါႀကီးရက္ႀကီး ေစ်းပိတ္ရက္ေတြမွာေတာင္ ေစ်းရုံႀကီးပိတ္ေပမယ့္ ပ်ံက်ေစ်း သည္ေတြ ရွိေနတာမုိ႔ စားသံုးသူအတြက္ အဆင္ေျပပါတယ္။
အိမ္ရွင္မေတြ မီးဖုိေခ်ာင္နဲ႔ဆက္ႏြယ္ေနသလုိ ေစ်းဆုိတာ ကြယ္ေပ်ာက္ဖုိ႔ ခဲယဥ္းပါတယ္။ အိမ္ရွင္မ ေတြကုိ ေစ်းသြားရတာေပ်ာ္သလားလို႔ေမးရင္ မေပ်ာ္ပါဘူးလို႔ေျဖၾကမယ္ထင္ပါတယ္။ ဒါေပမဲ့…သူတို႔က မေပ်ာ္ေပမယ့္ မလုပ္မျဖစ္လုပ္ရမယ့္ကိစၥပဲေလ။ ဒီေတာ့ ေပ်ာ္ပါတယ္လို႔အသံတုိးတုိးနဲ႔ ေျပာရမလုိျဖစ္ေန တယ္။ မိသားစုစကားဝုိင္းလု႔ိတင္စားတဲ့ ထမင္းဝိုင္းေလးအတြက္ေစ်းက မရွိမျဖစ္လုိအပ္ခ်က္ျဖစ္ေနတာ ကိုး။
တကၠသုိလ္ေရႊရီဝင္း ။ အေတြးအျမင္ - အမွတ္ ၂၈၈ -၂၀၁၆ ဇြန္လ