ေနာင္ေက်ာ္ ● ၿငိမ္းခ်မ္းေရးခရီးႏွင့္ ေကြ႕ေကာက္မတ္ေစာက္ေသာ လမ္းမ်ား (၃) (နိဂံုး)
(မုိးမခ) ဒီဇင္ဘာ ၁၅၊ ၂၀၁၆
(မုိးမခ) ဒီဇင္ဘာ ၁၅၊ ၂၀၁၆
[၂၀၁၆ ခုႏွစ္ ဒီဇင္ဘာလတြင္ ျပန္ၾကားေရး ၀န္ႀကီးဌာန၊ စာေပဗိမာန္ကျပဳလုပ္မည့္ "ေခတ္ၿပိဳင္သမိုင္းဆိုင္ရာ စာေပစာ တမ္းဖတ္ပြဲ" အတြက္ စာတမ္းေတာင္း၍ တင္သြင္းခဲ့ေသာ္လည္း ပယ္ခ်ခံရသည့္စာတမ္း ျဖစ္သည္။]
၄။ ေဆြးေႏြးဖက္အေျပာင္းအလဲမ်ား
(က) အစိုးရန႔ဲလက္၀ဲအင္အားစု
(ခ) အစုိးရ၊ တိုင္းရင္းသားအင္အားစုမ်ားနဲ႕ လက္၀ဲပါတီ
(ဂ) အစိုးရႏွင့္ ဖက္ဒရယ္မူအတြက္ ေဆြးေႏြးပြဲမ်ား
၅။ လက္ရွိၿငိမ္းခ်မ္းေရးက ဘယ္သူ႕လက္ထဲမွာလဲ
၆။ ၿခံဳငံုသံုးသပ္ခ်က္
- နိဂံုး
- နိဂံုးအညႊန္း
---
အပိုင္း (၁) ႏွင့္ (၂) ျပန္ ဖတ္ရန္ --
ေနာင္ေက်ာ္ ● ၿငိမ္းခ်မ္းေရးခရီးႏွင့္ ေကြ႕ေကာက္မတ္ေစာက္ေသာလမ္းမ်ား (၁)
http://moemaka.com/archives/54983
http://blog.moemaka.com/2016/11/blog-post_925.html
ေနာင္ေက်ာ္ ● ၿငိမ္းခ်မ္းေရးခရီးႏွင့္ ေကြ႕ေကာက္မတ္ေစာက္ေသာလမ္းမ်ား (၂)
http://moemaka.com/archives/55045
http://blog.moemaka.com/2016/11/blog-post_845.html
---
၄။ ေဆြးေႏြးဖက္အေျပာင္းအလဲမ်ား
အခုဒီစာတမ္းေရးေနတဲ့ ၂၀၁၆ ေအာက္တိုဘာလကုန္ပိုင္းဆိုရင္ ျပည္တြင္းစစ္ျဖစ္ခဲ့တာ ၆၉ ႏွစ္နားနီးေနပါၿပီ။ အစိုးရအဖြဲ႔ အေနနဲ႔ေျပာရရင္ ဖဆပလအစိုးရ (၁၉၄၈-၅၈)၊ စစ္အာဏာသိမ္း (အိမ္ေစာင့္) အစိုးရ (၁၉၅၈ -၆၀)၊ ပထစဦးႏုအစိုးရ (၁၉၆၀-၆၂)၊ ေတာ္လွန္ေရးေကာင္စီ (မဆလနဲ႔တပါတီစစ္အာဏာရွင္) အစိုးရ (၁၉၆၂ -၈၈)၊ တတိယစစ္အာဏာသိမ္းအစိုးရ (န၀တနဲ႔ နအဖအစိုးရ) (၁၉၈၈-၂၀၁၀)၊ ဦးသိန္းစိန္ ျပည္ခိုင္ၿဖိဳးအစိုးရ (၂၀၁၀-၂၀၁၅) နဲ႔ အခုလက္ရွိဦးထင္ေက်ာ္၊ အမ်ဳိး သားဒီမိုကေရစီအဖြဲ႔ခ်ဳပ္ အစုိးရတို႔ျဖစ္ပါတယ္။
ေရွ႕ပိုင္းအစိုးရအဆက္ဆက္တို႔နဲ႔ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးေဆြးေႏြးပြဲေတြ မျဖစ္ခဲ့ပါဘူး။ ေတာ္လွန္ေရးေကာင္စီ အစိုးရနဲ႔ေဆြးေႏြးေတာ့ လည္း ပ်က္ခဲ့တယ္။ ၁၉၆၃ ေဆြးေႏြးပြဲၿပီးကတည္းက ၿငိမ္းခ်မ္းေရးေဆြးေႏြးပြဲႀကီးႀကီး မားမားမရွိခဲ့ပါဘူး။ ရွိခဲ့တဲ့ေဆြးေႏြး ပြဲေတြက တပါတီခ်င္း (တဖြဲ႔ခ်င္း) နဲ႔ပဲ ေဆြးေႏြးခဲ့ၾကတာျဖစ္ပါတယ္။ အဲဒီ ေဆြးေႏြးပြဲေတြမွာလည္း (၁၉၈၀ ၀န္းက်င္) မဆလစစ္အစိုးရက သူတို႔ဘက္က အသာစီးရယူခ်င္စိတ္၊ သူတို႔ လက္ေအာက္ထဲကို ေခါင္းလွ်ိဳ၀င္ေစခ်င္စိတ္ေတြေၾကာင့္ မေအာင္ျမင္ခဲ့ပါဘူး။ အဲဒါေတြကေတာ့ ဗမာျပည္ကြန္ ျမဴနစ္ပါတီနဲ႔ ေကအိုင္အိုတို႔နဲ႔ ေတြ႕ဆံုေဆြးေႏြးပြဲေတြမွာျဖစ္ပါတယ္။
အဲဒီကာလရွည္ႀကီးထဲမွာ အဓိကရွိေနခဲ့တာကေတာ့ အစိုးရဘက္ရဲ႕ထိုးစစ္ေတြပဲျဖစ္ပါတယ္။ အစိုးရအ ဆက္ဆက္ဟာလက္နက္ကိုင္ေတာ္လွန္ေရးအဖြဲ႔ေတြကို အျပဳတ္တိုက္ေရး၊ အျပတ္ေခ်မႈန္းေရးဘက္ကပဲမူတည္ စဥ္းစားခဲ့တာကိုေတြ႕ရ ပါတယ္။ ဒါေပမဲ့သူမျပဳတ္ကိုယ္မႏိုင္၊ ကိုယ္မျပဳတ္သူမႏိုင္တဲ့ အေျခအေနကဆက္ရွိလာ၊ ၾကာလာတဲ့အေပၚမွာ ႏိုင္ငံေရးျပသနာေၾကာင့္ျဖစ္လာခဲ့ရတဲ့ ျပည္တြင္းစစ္မီးကိုအစိုးရဘက္က ၿငိႇမ္းသတ္ဖုိ႔မစဥ္း စားခဲ့ဘူးလို႔ ေျပာရမွာပဲျဖစ္ပါတယ္။
ဒီေနရာမွာဆက္စပ္လာလို႔ စစ္ခ်ဳပ္ၿငိမ္းသြားေအာင္လုပ္တဲ့နည္း (၂) နည္းရွိတယ္ဆိုတာကို ေျပာျပခ်င္ပါတယ္။ ေရွ႕ကမ်ဳိး ဆက္ေတြရဲ႕ ေျပာခဲ့ၿပီးသားရွိတာမို႔ အဲဒါကိုပဲ ကိုးကားျပပါ့မယ္။
''စစ္ရပ္စဲတဲ့နည္းလမ္းႏွစ္နည္း၊ ႏွစ္မ်ဳိးရွိတာကို ကြၽန္ေတာ္ေတြ႕ရပါတယ္။ ပထမတနည္းကေတာ့ အျပဳတ္တိုက္ေရး၊ တ နည္းအားျဖင့္ တဘက္ကတဘက္ကို လက္နက္ခ်အ႐ႈံးေပးေစတဲ့နည္းျဖစ္ၿပီး ေနာက္တနည္းကေတာ့ တဘက္နဲ႔တဘက္ ေဆြးေႏြးေျဖရွင္းၿပီး ရပ္စဲတဲ့နည္းဆိုၿပီး ႏွစ္နည္းရွိပါ တယ္။'' ၁၃
ၿငိမ္းခ်မ္းေရးေဆြးေႏြးတယ္ဆိုတာ တဘက္နဲ႔တဘက္ ေဆြးေႏြးညွိႏႈိင္းေျဖရွင္းတဲ့နည္းပဲျဖစ္ပါတယ္။ ေဆြးေႏြးတဲ့ေနရာမွာ ျပသနာရဲ႕ဇာစ္ျမစ္ကိုျပန္ၾကည့္ၿပီး ရွိေနတဲ့အေျခအေနကို ႏိုင္ငံေရးအရအေျဖေကာင္းထြက္ ေအာင္ ညိွႏႈိင္းေဆြးေႏြးရင္း ႏွစ္ဘက္စလံုးက လက္ခံႏိုင္တဲ့ရလဒ္ျဖစ္လာေအာင္ အေျဖရွာၾကတာပဲျဖစ္ပါတယ္။ အဲဒီလိုအေျခအေနမ်ဳိးျဖစ္ေအာင္ ႀကိဳး စားခဲ့တဲ့ ေဆြးေႏြးပြဲေတြရွိခဲ့ဖူးပါသလားဆိုတာကို ျမန္မာႏိုင္ငံရဲ႕ျပည္တြင္း စစ္ေနာက္ခံကားေပၚကေန ရွာၾကည့္ၾကရဦးမွာ ပါ။ ရွာေတြ႔ၿပီဆိုရင္ ရွာေတြ႔တဲ့အခ်ိန္ဟာ ျပည္တြင္းၿငိမ္းခ်မ္းေရး ခရီးအေတာ္ေပါက္ေရာက္ေနခ်ိန္ (ဒါမွမဟုတ္) ၿငိမ္းခ်မ္းေရးရေနတဲ့အခ်ိန္ျဖစ္ပါလိမ့္မယ္။
အခုေတာ့ ျပည္တြင္းစစ္သမိုင္းေနာက္ခံကားထဲကေနၿပီး ေဆြးေႏြးဖက္ေတြအေၾကာင္းနဲ႔ အေျပာင္းအလဲေတြကို ဆြဲထုတ္ ၾကည့္ပါ့မယ္။
၄။ (က) အစိုးရနဲ႔လက္၀ဲအင္အားစု
ျပည္တြင္းစစ္အစကာလကို ၁၉၄၈ခုႏွစ္၊ မတ္လ (၂၈) ရက္လို႔ သတ္မွတ္ၾကတဲ့အေၾကာင္းေျပာခဲ့ၿပီးပါၿပီ။ အဲဒီမတိုင္ခင္ကာ လမွာ လက္နက္ကိုင္ေတာ္လွန္ေရးေတြ ရွိခဲ့ပါသလား။
''၁၉၄၇ ခုႏွစ္ ဇန္န၀ါရီလ ၂၃ ရက္ေန႔တြင္ ကြန္ျမဴနစ္ပါတီ (ဗမာျပည္) ကို မတရားသင္းေၾကညာ ၆၅၆၆၆ ျပည္တြင္းစစ္ အစကာလကို ၁၉၄၈ ခုႏွစ္၊ မတ္လ (၂၈) ရက္လို႔ သတ္မွတ္ၾကတဲ့အေၾကာင္း ေျပာခဲ့ၿပီးပါၿပီ။ အဲဒီမတိုင္ခင္ကာလမွာ လက္နက္ကိုင္ေတာ္လွန္ေရးေတြ ရွိခဲ့ပါသလား။
''၁၉၄၇ ခုႏွစ္ ဇန္န၀ါရီလ ၂၃ ရက္ေန႔တြင္ ကြန္ျမဴနစ္ပါတီ (ဗမာျပည္) ကို မတရားသင္းေၾကညာခဲ့ရျပန္သည္။ သခင္စိုးသည္ ၄င္း၏ေနာက္လိုက္မ်ားရွိရာေဒသမ်ားတြင္ အၾကမ္းဖက္နည္းမ်ားျဖင့္ အစိုးရဆန္႔ က်င္ေရးလႈပ္ရွားမႈမ်ားကိုျပဳလုပ္ခဲ့သည္။
ျပည္တြင္းစစ္ဆင္ႏႊဲရန္လည္းသခင္စိုးကလႈ႔ံေဆာ္ခဲ့သည္။ ရခိုင္ျပည္တြင္လည္း ကြန္ျမဴနစ္ပါတီ (ဗမာျပည္) ၏ လမ္းစဥ္ကို လက္ခံေသာ ဦးစိႏၱာႏွင့္ ဘံုေပါက္သာေက်ာ္တို႔သည္ ဗုိလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္းအစိုးရလက္ထက္မွစ၍ လက္နက္ကိုင္ပုန္ကန္ခဲ့ သည္။'' ၁၄
ဒါက ျပည္တြင္းစစ္ စျဖစ္တဲ့ကာလသတ္မွတ္ခ်က္နဲ႔ပတ္သက္လို႔ အဲဒီ့ကာလမတိုင္ခင္ရွိေနတဲ့အေျခ အေနကိုထုတ္ျပတာပါ။ ၁၉၄၈၊ မတ္လ ၂၈ ရက္တုန္းက ဗမာျပည္မမွာစျဖစ္ေတာ့မွပဲ ျပည္တြင္းစစ္ရယ္လို႔ သတ္မွတ္ခဲ့တာကိုလည္း သတိျပဳမိမယ္ ထင္ပါတယ္။ အဲဒီသတ္မွတ္ခ်က္ေနာက္ကြယ္မွာ ဘယ္လိုႏိုင္ငံေရးရည္ရြယ္ခ်က္ေတြရွိေနသလဲဆိုတာကိုပါ စဥ္းစားမိၾက လိမ့္မယ္ထင္ပါတယ္။
''ရဲေဘာ္ျဖဴမ်ားသည္ ဖဆပလအစိုးရ၏လက္၀ဲညီညႊတ္ေရးလမ္းစဥ္ကို လက္မခံႏိုင္ၾကသျဖင့္ ၁၉၄၈ခု ႏွစ္၊ ဇူလိုင္လ ၂၉ ရက္တြင္ေတာခိုကာ'' ၁၅ လက္နက္ကိုင္ေတာ္လွန္ခဲ့ၾကတယ္။
''၁၉၄၈၊ ၾသဂုတ္လ (၈ မွ ၁၉ အထိ) ဗုိလ္စိန္တင္ေခါင္းေဆာင္တဲ့ ဗမာ့ေသနတ္ကိုင္တပ္ရင္း (၁) ေတာခိုတယ္။ စစ္ဦးစီးဗုိလ္ ေဇယ်၊ တပ္ရင္းမွဴးဗုိလ္ရဲထြဋ္ဦးေဆာင္တဲ့ မဂၤလာဒံုတပ္ရင္းမွရဲေဘာ္အခ်ဳိ႕၊ ပဲခူးရွိ တပ္ရင္း (၆) မွ အရာရွိအၾကပ္တပ္သားမ်ားပါရဲေဘာ္အခ်ဳိ႕၊ စုစုေပါင္းအင္အား (၃၅၀) ခန္႔ဟာ စစ္ကား (၃၂) စီးျဖင့္ ၾသဂုတ္ (၁၉) ရက္မွာ အစိုးရကိုဆန္႔က်င္ေတာခိုခဲ့ၾကတယ္။ အဲဒီတပ္မေတာ္မွ ေတာခိုတပ္ေတြကို ''ေတာ္လုန္ေသာဗမာ့တပ္မေတာ္'' RBA လို႔ေခၚၾကတယ္'' ၁၆
ဒါေတြကို ထုတ္ျပေနတာဟာ ဗမာျပည္ရဲ႕ျပည္တြင္းစစ္သမိုင္းအေစာပိုင္းနဲ႔ ေနာက္ပိုင္းကာလေတြမွာ အစိုးရေတြနဲ႔ ၿငိမ္းခ်မ္း ေရးေဆြးေႏြးဖက္အေနအထားကိုေရာက္လာတဲ့ ၀ါဒေရးရာယံုၾကည္ခ်က္အရ လက္နက္ကိုင္ေတာ္လွန္ေရးလုပ္ခဲ့တဲ့အဖြဲ႔ ေတြကို ျပခ်င္လို႔ျဖစ္ပါတယ္။
''၁၉၅၈ ၾသဂုတ္လ (၁၅) ရက္မွာ ျပည္သူ႔ရဲေဘာ္ပါတီဟာ လက္နက္စြန္႔ေၾကာင္း ေၾကညာၿပီးတရား၀င္ ပါတီအျဖစ္ ရပ္တည္ သြားပါတယ္'' ၁၇
အဲဒါေၾကာင့္လည္း ၀ါဒသေဘာထားအရ လက္နက္ကိုင္ေတာ္လွန္ေရးလုပ္ေနတဲ့ပါတီဟာ ဗမာျပည္ကြန္ျမဴနစ္ပါတီနဲ႔ ကြန္ ျမဴနစ္ပါတီ၊ ဗမာျပည္ (အလံနီပါတီ) ပဲ အဓိကရွိေတာ့တယ္လို႔ေျပာႏိုင္ပါတယ္။ တိုင္းရင္းသားေတာ္လွန္ေရးပါတီေတြထဲမွာ လက္၀ဲ၀ါဒအေျခခံနဲ႔ ေတာ္လွန္ေရးလုပ္ေနတဲ့ပါတီအဖြဲ႔အစည္းေတြ ရွိေနေပမယ့္ လူမ်ဳိးနဲ႔ေဒသနာမည္ကိုပဲ ခံယူထားၾကတာ ကို ေတြ႔ရပါတယ္။
၁၉၆၃ခုႏွစ္မွာ ေတာ္လွန္ေရးေကာင္စီအစိုးရနဲ႔ ေဆြးေႏြးၾကတဲ့အေၾကာင္းကို 'ျပည္တြင္းၿငိမ္းခ်မ္းေရး ေဆြးေႏြးပြဲ၊ သမိုင္း၀င္ စာရြက္စာတမ္းမ်ား၊ အမွတ္-၁'ဆိုၿပီး ထုတ္ခဲ့တယ္။ အဲဒီထဲမွာ အလံနီကြန္ျမဴနစ္ပါတီ (ဗမာျပည္) နဲ႔ေဆြးေႏြးတဲ့အေၾကာင္းကို မွတ္တမ္းထဲမွာမေတြ႕ရပါ။ အဲဒီအစားသံုးပါတီ (ေကအဲန္ယူပါတီ၊ မြန္ ျပည္သစ္ပါတီ၊ ကရင္စီအမ်ဳိးသားတိုးတက္ေရးပါတီ)က ၁၉၆၃၊ ၾသဂုတ္ (၂၈) ရက္ေန႔စြဲနဲ႔ ေတာ္လွန္ေရးေကာင္စီ ကိုအေၾကာင္းျပန္ၾကားခ်က္ထဲမွာ အလံနီပါတီနဲ႔ပတ္သက္ၿပီး ဒီလိုေရးထားတာေတြ႔ရတယ္။
''….. …..၂၀.၈.၆၃ ေန႔ညျမန္မာ့အသံေရဒီယိုမွ ေတာ္လွန္ေရးေကာင္စီႏွင့္ အလံနီကြန္ျမဴနစ္ပါတီ (ဗမာ ျပည္တြင္းၿငိမ္းခ်မ္း ေရးအတြက္ ေတြ႕ဆံုေဆြးေႏြးေရး အၿပီးအပိုင္ဖ်က္သိမ္းလိုက္ေၾကာင္းေၾကညာသည္ကိုၾကား သိရပါသည္။ ဤေၾကညာ ခ်က္ကို ၾကားသိရသည့္အတြက္ ေတြ႕ဆံုေဆြးေႏြးျခင္းျဖင့္ ျပည္တြင္းၿငိမ္းခ်မ္းေရးကို မုခ်ျပန္လည္တည္ေဆာက္ႏိုင္ရမည္ဟု ေမွ်ာ္လင့္ယံုၾကည္လ်က္ရွိၾကကုန္ေသာ ျပည္သူလူထုႀကီးႏွင့္တကြ ကြၽန္ေတာ္တို႔သံုးပါတီအေနျဖင့္ ၀မ္းနည္းျခင္းျဖစ္မိပါ သည္'' ၁၈
အလံနီကြန္ျမဴနစ္ပါတီ (ဗမာျပည္) နဲ႔ေဆြးေႏြးပြဲဟာ အေစာပိုင္းကာလမွာကတည္းက ပ်က္သြားခဲ့တာနဲ႔ပတ္သက္လို႔ အဲဒီ ကာလက (၂၃၊ ၾသဂုတ္၊ ၁၉၆၃ထုတ္) လူထုသတင္းစာမွာ ေဖာ္ျပခဲ့တဲ့သတင္းမွာလည္း ဒီလို ေရးသားခဲ့ပါတယ္။
''အလံနီကြန္ျမဴနစ္ပါတီ (ဗမာျပည္) ႏွင့္ေတာ္လွန္ေရးေကာင္စီတို႔ ေဆြးေႏြးပြဲပ်က္ျပားသြားသည္ႏွင့္ ပတ္သက္၍ ထိုသတင္း ကိုၾကားရသည့္ေန႔မွာ စိတ္အထိခိုက္ဆံုးေန႔ပါပဲဟု ဆရာႀကီးသခင္ကိုယ္ေတာ္မႈိင္းက ယေန႔သတင္းေထာက္မ်ားကို ထုတ္ ေဖာ္ေျပာၾကားသည္။'' ၁၉
သတင္းေရးတဲ့ရက္ကို ၾသဂုတ္လ ၂၁ရက္ဆိုၿပီးေဖာ္ျပထားပါတယ္။ အလံနီပါတီဘက္ကဆက္ေဆြးေႏြး ဖို႔ကမ္းလွမ္းတဲ့ သတင္းေတြလည္း ဖတ္ရပါေသးတယ္။ ေတာ္လွန္ေရးေကာင္စီဘက္က မတုံ႔ျပန္ခဲ့လို႔ေဆြးေႏြးပြဲ ထပ္မျဖစ္ခဲ့ဘူးလို႔ ယူဆရ ပါတယ္။
၁၉၆၃ခုႏွစ္ေနာက္ပိုင္းမွာ မဆလအစိုးရနဲ႔ အလံနီကြန္ျမဴနစ္ပါတီတို႔ၾကားမွာ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးေဆြးေႏြးပြဲ လုပ္တယ္လို႔မၾကားရ ေတာ့ပါ။ ''၁၉၇၀ျပည့္ႏွစ္၊ ႏို၀င္ဘာလ (၁၀) ရက္ေန႔တြင္ သခင္စိုး၏ဇနီးေဒၚခင္စုႏွင့္လသား အရြယ္သား ခင္ေမာင္စိုး (ခ)သီတာေအးတို႔ႏွင့္အတူ အလင္း၀င္ခဲ့သည္။'' ၂၀
အဲဒီေနာက္ပိုင္းမွာ သခင္စိုးကိုအစိုးရက ႏိုင္ငံေတာ္သစၥာေဖာက္မႈနဲ႔ ႐ုံးတင္စစ္ေဆးၿပီး ေသဒဏ္ခ်တယ္။ ၁၉၈၀မွာ လြတ္ ၿငိမ္းခ်မ္းသာခြင့္နဲ႔ ေထာင္ကလြတ္တယ္။ သခင္စိုးအလင္း၀င္ၿပီးေနာက္ပိုင္းမွာ အလံနီကြန္ျမဴနစ္ပါတီလည္း လက္နက္ကိုင္ ေတာ္လွန္ေရးနယ္ပယ္ကေန ေပ်ာက္ကြယ္သြားတယ္လို႔သိရပါတယ္။
ႏိုင္ငံေရးသေဘာထားနဲ႔ လက္နက္ကိုင္ေတာ္လွန္ေရးပါတီဘ၀ကို တြန္းပို႔ခံခဲ့ရတဲ့ ဗမာျပည္ကြန္ျမဴနစ္ပါတီနဲ႔ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးေဆြးေႏြးပြဲကမ္းလွမ္းမႈေတြက လြတ္လပ္ေရးရၿပီးေခတ္၊ ျပည္တြင္းစစ္ျဖစ္ၿပီးေနာက္ပိုင္းကတည္းက တေလွ်ာက္လံုးရွိခဲ့ပါ တယ္။ တခါတေလ စာခ်င္းအေပးအယူလုပ္ၿပီးေဆြးေႏြးတာ၊ တခါတေလ လူခ်င္းေတြ႔ၿပီး ေဆြးေႏြးညိွႏႈိင္းတာမ်ဳိးေတြက ၁၉၈၀ ခုႏွစ္အထိ ရွိခဲ့ပါတယ္။
ဖဆပလေခတ္တုန္းကရွိခဲ့တဲ့ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးသေဘာထားေတြနဲ႔ပတ္သက္လို႔ ေဖာ္ျပခ်င္ေပမယ့္ စာတမ္းရွည္မွာစိုးလို႔ ခ်ဳံ႕ၿပီး တင္ျပပါ့မယ္။ အဲဒါကေတာ့ ၁၉၅၇၊ ေမလ (၁) ရက္တုန္းက ဗန္းေမာ္တင္ေအာင္ေရးခဲ့တဲ့ ''ျပည္တြင္းၿငိမ္းခ်မ္းေရးအတြက္ တခုတည္းေသာနည္းလမ္း''ဆိုတဲ့ ေဆာင္းပါးထဲက ၿငိမ္းခ်မ္းေရးမူ (၂) မူဆိုတာပဲ ျဖစ္ပါတယ္။
''ႏိုင္ငံေတာ္အစိုးရအဖြဲ႔က အလိုရွိေနသည္ဆိုေသာ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးတြင္
(၁) ေသာင္းက်န္သူမ်ားအားလံုး ႁခြင္းခ်က္မရွိ လက္နက္ခ်ရမည္။
(၂) ေနာက္ေနာင္တြင္ လက္နက္ကိုင္ေသာင္းက်န္းမႈမ်ားကို ေသတပန္သက္တဆံုး မျပဳလုပ္ေတာ့ပါဟူ၍ အတိအလင္း ၀န္ခံရမည္။
(၃) လက္နက္ခ်လာသူမ်ားအား ရာဇ၀တ္ျပစ္မႈႀကီးမ်ားရွိလွ်င္ ျပစ္မႈအေလ်ာက္ အျပစ္ဒဏ္ေပးမည္။ သို႔ရာတြင္ သက္ညႇာ စြာ စဥ္းစားႏိုင္သမွ် စဥ္းစားမည္ဟူေသာ အေျခခံအခ်က္အလက္မ်ားပါရွိသည္။
လက္နက္ကိုင္ေတာ္လွန္ေရးၾကသူမ်ားက အလိုရွိေနသည္ဆိုေသာ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးတြင္
(၁) တိုက္ခိုက္လ်က္ရွိေသာ ျပည္တြင္းစစ္ပြဲအား အျမန္ဆံုးရပ္စဲႏိုင္ေရးအတြက္ ႏွစ္ဦးႏွစ္ ဖက္ ေတြ႕ဆံုေဆြးေႏြးလိုသည္။
(၂) မတရားသင္းေၾကညာထားေသာ အသင္းအဖြဲ႕မ်ားကို တရား၀င္ခြင့္ရရွိေအာင္ ထုတ္ျပန္ ေၾကညာေပးပါ။
(၃) ဥပေဒစည္း၀ိုင္းႏွင့္ နယ္နိမိတ္အတြင္း၌သာလွ်င္ ႏိုင္ငံေရးအာဏာရယူေရးအတြက္ လုပ္ကိုင္သြားေတာ့မည္။
ဤတြင္ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးခ်င္း အတူတူပင္ျဖစ္ေသာ္လည္း အေျခခံကြဲလြဲခ်က္မ်ားရွိေနေသာ ႏိုင္ငံေတာ္အစိုးရအဖြဲ႕၏ ၿငိမ္းခ်မ္း ေရးမူႏွင့္ လက္နက္ကိုင္ေတာ္လွန္ေနၾကသူမ်ား၏ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးမူ (၂) မူကို ကြဲကြဲျပားျပား ေတြ႕ရွိေနရေပသည္။ ႏိုင္ငံေတာ္ အစိုးရ၏ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးမူသည္ စစ္႐ံႈးသူအား စစ္နုိင္သူက ေပးအပ္ေလ့ရွိေသာ ရာဇသံအမ်ဳိးအစားျဖစ္သည္ကို ေတြ႕ရွိ ေနရေပသည္။ (ဥပမာ-ဒုတိယကမၻာစစ္ႀကီး ၿပီးဆံုးခါနီး၌ မဟာမိတ္တို႔က ဂ်ာမနီႏွင့္ ဂ်ပန္တို႔အားေပးအပ္ခဲ့ေသာ ရာဇသံ မ်ား။)။ လက္နက္ကိုင္ေတာ္လွန္ေနၾကသူမ်ား၏ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးမူသည္ စစ္ပြဲတခု၌ သူမႏိုင္ကိုယ္မႏိုင္ရွိၾကေသာ အေျခအ ေနမ်ဳိး၌ ကမ္းလွမ္းခ်က္အမ်ဳိးအစားျဖစ္သည္။ (ဥပမာ-အင္း၀ဘုရင္မင္းေခါင္ႏွင့္ ရာဇဓိရာဇ္တို႔၏ ျပည္ၿမိဳ႕စစ္ပြဲ၌ စစ္ေျပၿငိမ္း ခဲ့ၾကသလို)၂၁
အဲဒီေဆာင္းပါးမွာ ျပည္တြင္းၿငိမ္းခ်မ္းေရးအဖြဲ႕ႀကီးရဲ႕"သူမသာ၊ ကိုယ္မနာ သင္ပုန္းေခ်ၿငိမ္းခ်မ္းေရးမူ" ကို လူတိုင္းက ႀကိဳက္ႏွစ္သက္ေထာက္ခံလာၾကတဲ့အတြက္ ပ်ဳိတိုင္းႀကိဳက္တဲ့ႏွင္းဆီခိုင္လိုမူမ်ဳိး ျဖစ္တယ္လို႔ ဆိုထားပါတယ္။
ေတာ္လွန္ေရးေကာင္စီေခတ္ ၁၉၆၃ မွာ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးေဆြးေႏြးပြဲလုပ္ေတာ့ အလံနီကြန္ျမဴနစ္ပါတီနဲ႔ အစိုးရအဖြဲ႕ကိုယ္စား လွယ္တို႔ သီးျခားေဆြးေႏြးသလို ဗမာျပည္ကြန္ျမဴနစ္ပါတီနဲ႔လည္း သီးျခာေးဆြးေႏြးခဲ့ပါတယ္။ ထူးျခားတယ္လို႔ ေျပာလို႕ရတာ ကေတာ့ ဗမာျပည္ကြန္ျမဴနစ္ပါတီက တိုင္းရင္းသားလက္နက္ကိုင္ေတာ္ လွန္ေရးအဖြဲ႕ေတြနဲ႔ တပ္ေပါင္းစုလုပ္ထားတဲ့ "အ မ်ဳိးသားဒီမိုကေရစီညီညြတ္ေရးတပ္ေပါင္းစု (မဒညတ)" မွာလည္းပါေနတာေၾကာင့္ မဒညတအဖြဲ႕၀င္အေနႏွင့္လည္း အစိုး ရနဲ႔ ေဆြးေႏြးပြဲမွာ ပါ၀င္ခဲ့ပါတယ္။
အဲဒီ ၁၉၆၃ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးေဆြးေႏြးပြဲဟာလည္း အစိုးရဘက္က အက်ပ္ကိုင္မႈေတြေၾကာင့္ ပ်က္ခဲ့ရပါ တယ္။
၄(ခ)။ အစိုးရ၊ တိုင္းရင္းသားေတာ္လွန္ေရးအင္အားစုေတြနဲ႔ ကြန္ျမဴနစ္ပါတီ
ၿငိမ္းခ်မ္းေရးေဆြးေႏြးပြဲသမိုင္းမွာ လူသိနည္းၿပီး မွတ္တမ္းတင္ထားတာလည္း ထင္ထင္ရွားရွားမရွိတဲ့ ေဆြးေႏြးပြဲေတြ ရွိခဲ့ဖူး ပါတယ္။ အဲဒီအထဲမွာ ၁၉၄၉ ခုႏွစ္၊ ဧၿပီ (၆) ရက္တုန္းက ကရင့္အမ်ဳိးသားအစည္းအ႐ံုး (KNU) နဲ႔ ဖဆပလအစိုးရတို႔ရဲ႕ ပထမအႀကိမ္ ေတြ႕ဆံုေဆြးေႏြးပြဲလည္း ပါ၀င္ပါတယ္။ အစိုးရနဲ႔ လက္နက္ကိုင္ ေတာ္လွန္ေရးအဖြဲ႕ေတြရဲဲ႕ ေတြ႕ဆံုေဆြးေႏြး ပြဲေတြကို အမ်ားသူငါ ျပည္သူလူထုေတြ မသိရတဲ့ အေၾကာင္းရင္း ေတြထဲမွာ ကၽြန္ေတာ္တို႔က အစိုးရရဲ႕ ထုတ္ျပန္ခ်က္ေတြကပဲ တဆင့္ သိခြင့္ရခဲ့ၾကလို႔ ျဖစ္ပါတယ္။ တခါတေလမွာ အခုလို ေ၀းကြာလွမ္းတဲ့ ႏွစ္ကာလေတြက ကိစၥေတြကို သိခြင့္မရ၊ မသိၾကတာက သမိုင္းမွာ တာ၀န္ရွိသူေတြက အဂတိတရားေလးပါးထဲက "ဘယာဂတိ" ေၾကာင့္ အမွန္ေရးရမွာကိုေၾကာက္ၿပီး သမိုင္းကို ထိန္၀ွက္ေဖ်ာက္ဖ်က္တာ၊ ဖံုးကြယ္တာ၊ အမွားကို အမွန္ျဖစ္ေအာင္ေရးခဲ့တာေတြေၾကာင့္ ျဖစ္ပါတယ္။
ေကအဲန္ယူ (KNU) နဲ႔ ဖဆပလအစိုးရတို႔ရဲ႕ ေတြ႕ဆံုေဆြးေႏြးပြဲအေၾကာင္းကို ဒီလိုမွတ္တမ္းတင္ထား တာ ဖတ္ရပါတယ္။ ဥကၠ႒မန္းဘဇံကိုယ္တိုင္ အသံသြင္းယူထားတဲ့ တိပ္ေခြကေန မူရင္းအတိုင္း ေဖာ္ျပထားတာလို႔ ဆိုပါတယ္။
"အင္းစိန္တိုက္ပြဲ (၁၁၁) ရက္အတြင္း တိုက္ပြဲျပင္းထန္ေနတဲ့အခ်ိန္မွာ ႏိုင္ငံေရးျပႆနာတခု ျဖစ္လာတယ္။ ျဖစ္ရတဲ့အ ေၾကာင္းကေတာ့ ကရင္ကိုတိုက္ဖို႔ ကြန္ျမဴနစ္ေတြနဲ႔ေစ့စပ္ရာမွာ ေစ့စပ္ပြဲပ်က္သြားေတာ့ ကၽြန္ေတာ္တို႔က ရင္ဘက္ကို လွည့္လာတယ္။ လွည္ပံုလွည့္နည္းက ကရင္ေတြကို စည္း႐ံုးေပးဖို႔ ရန္ကုန္မွာရွိေနတဲ့ အဂၤလိပ္သံအမတ္ႀကီး Mr. Boker (မစၥတာဘိုကာ)၊ အိႏၵိယ သံအမတ္ႀကီး Dr. Rauf (ေဒါက္တာရပ္ဖ္)၊ ပါကစၥတန္သံအမတ္ႀကီး Mr.M.D. Ali (မစၥတာအာလီ) တို႔အျပင္ ခရစ္ယာန္အဂၤလီကန္ ဂိုဏ္းခ်ဳ္ႀကီး Bishop West (ဘိေရွာ့၀က္စ္)၊ ဆာစံစီဖိုးသမီး မစၥဘေမာင္ခ်ိန္တို႔ကို ခ်ဥ္း ကပ္ၿပီး ကြၽန္ေတာ္တို႔နဲ႔ လာကမ္းလွမ္းတယ္။ ဥကၠ႒ေစာဘဦးႀကီးဆီ ဦးႏုက စာရးတယ္။ စာပါအေၾကာင္းအရာကေတာ့ "ခင္ဗ်ားတို႔နဲ႔ ကြၽန္ေတာ္တို႔ တိုက္ေနၾကတာမေကာင္းဘူး။ တိုင္းျပည္လည္း မီးေလာင္ကုန္ၿပီ။ ကရင္ေကာ ဗမာလူထုပါ ေသ ေၾကၾကတဲ့အတြက္ ျပႆနာကို ကြၽန္ေတာ္တို႔ ေတြ႕ဆံုေဆြးေႏြးမယ္။ ေျဖရွင္းမယ္" ဆိုၿပီးေတာ့ ကမ္းလွမ္းတယ္။ ဥကၠ႒ ေစာဘဦးႀကီးက ဒါကိုလက္ခံၿပီး ၁၉၄၉ ခုႏွစ္၊ ဧၿပီလ (၆) ရက္မွာ သြားေတြ႕တယ္။ …… ေတြ႕ဆံုေဆြးေႏြးရာမွာ ဖဆပ လအစိုးရဘက္က က်င္လည္စြာ နည္းပရိယာယ္မ်ား က်င့္သံုးႏိုင္ျခင္းေၾကာင့္လည္းေကာင္း၊ ၿဗိတိသွ်၊ အိႏၵိယ၊ ပါကစၥတန္၊ ဘိေရွာ့၀က္စ္၊ ဆာစံစီဖိုးသမီး မစၥကလာရာဘဲင္ ဘေမာင္ခ်ိန္တို႔ရဲ႕ ဆြဲေဆာင္ဖိအားေပးမႈေၾကာင့္လည္းေကာင္း၊ ေတြ႕ဆံုေစ့ စပ္ေရးမွာ လက္နက္ခ်ေရးသို႔ ေရာက္သြားတယ္။ KNU ဥကၠ႒ႀကီးေစာဘဦးႀကီးက ဖဆပလဘက္မွ တင္ျပလာတဲ့ လက္ နက္ခ်ေရးအစီအစဥ္ကို သေဘာတူလက္မွတ္ေရးထိုးလိုက္တယ္။"၂၂
ဒါဟာ ဗမာျပည္အစိုးရအဆက္ဆက္ရဲ႕ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးဆိုင္ရာ မလိမ့္တပ္တ္လုပ္မႈရဲ႕ သမိုင္းအစလို႔ ေျပာရမွာလည္းျဖစ္တယ္။ အဲဒီျဖစ္စဥ္မွာ ေစာဘဦးႀကီး လက္မွတ္ေရးထိုးခဲ့တာကို အဖြဲ႕အစည္းေခါင္းေဆာင္ေတြနဲ႔ ေဆြးေႏြးၾကတယ္။ လက္နက္ခ်တာ ျဖစ္ေနလို႔ လက္မခံဘူးဆိုၿပီး ၀ိုင္းေဆြးေႏြးေတာ့ ေစာဘဦးႀကီးကိုယ္တိုင္က လုပ္ရမယ့္အစီအစဥ္ကို အႀကံေပးတယ္။ ဦးႏု တို႔ ဖဆပလအစိုးရနဲ႔ မန္းဘဇံတို႔ရဲ႕ KNDO တို႔ေဆြးေႏြးတယ္။ ေဆြးေႏြးပြဲမေအာင္ျမင္ဘဲ ပ်က္သြားၿပီး အင္းစိန္တိုက္ပြဲဆက္ျဖစ္ခဲ့တယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။ ဒါဟာ တိုင္းရင္းသား လက္နက္ကိုင္ေတာ္လွန္ေရးအင္အားစုနဲ႔ အစိုးရေတြရဲ႕ ေဆြးေႏြး ဖက္ျဖစ္ခဲ့ၾကတဲ့ ကာလရဲ႕ အစဦးဆံုးေဆြးေႏြး ပြဲလို႔ ေျပာရင္ရမယ္ထင္ပါတယ္။
ေနာက္ပိုင္းကာလေတြမွာလည္း အစိုးရအဆက္ဆက္နဲ႔ ေကအဲန္ယူတို႔အၾကားမွာ ေဆြးေႏြးပြဲ ေတြရွိခဲ့ပါ ေသးတယ္။
"ကရင္အမ်ဳိးသားအစည္းအ႐ံုးအေနျဖင့္ ၁၉၄၈ ခုႏွစ္၊ ေဖေဖာ္၀ါရီလ (၁၁) ရက္ေန႔ ကရင္တမ်ဳိးသား လံုးဆိုင္ရာ ဆႏၵျပ ပြဲႀကီးတြင္ "ျပည္တြင္းစစ္အလိုမရွိ"ဟူေသာ ေႂကြးေၾကာ္သံကိုကိုင္စြဲ၍ ျပည္တြင္းစစ္ျဖစ္ပြားမႈကို ဆန္႔က်င္ေၾကာင္း၊ ႏိုင္ငံေရး ျပႆနာမ်ားအား ႏိုင္ငံေရးနည္းျဖင့္ ေျဖရွင္းေပးရန္ ေတာင္းဆိုေၾကာင္း အတိအလင္းေဖာ္ျပခဲ့သည္။ ထိုသို႔ေဖာ္ျပခဲ့႐ံုမက ၁၉၄၉ ခုႏွစ္ ကရင္အမ်ဳိးသား ေတာ္လွန္ေရးျဖစ္ပြားလာသည့္အခ်ိန္မွစ၍ ၁၉၄၉ တြင္ တႀကိမ္၊ စုစုေပါင္း (၄)ႀကိမ္မွ် အာဏာ လက္ ကိုင္ထားသူအဆက္ဆက္ႏွင့္ ေတြ႕ဆံုေဆြးေႏြးသည္။ သို႔ရာတြင္ ေတြ႕ဆံုေဆြေးႏြးပါသည္ ႏိုင္ငံေရးျပႆနာမ်ားကို လြတ္လပ္မွ်တစြာ ေဆြးေႏြးေျဖရွင္းႏိုင္သည့္အဆင့္သို႔မေရာက္မီ အပစ္အခတ္ရပ္ဆိုင္း ထားေရး ေဆြးေႏြးသည့္အဆင့္မွာပင္ အာဏာလက္ပိုင္ထားသူအဆက္ဆက္က ေတြ႕ဆံုေဆြးေႏြးေရး ကို တဖက္သတ္ဖ်က္ဆီးခဲ့ျခင္းမ်ားမွာ အလြန္တရာမွ်ပင္ ၀မ္းနည္းဖြယ္ေကာင္းလွေပသည္။"၂၃
ဒါကေတာ့ ဗမာျပည္အစိုးရအဆက္ဆက္နဲ႔ ေတြ႕ဆံုေဆြးေႏြးခဲ့တဲ့ KNU အဖြဲ႕ရဲ႕ ေခါင္းေဆာင္ တေယာက္ကေပးတဲ့ မွတ္ခ်က္လည္း ျဖစ္ပါတယ္။
ေနာက္ထပ္တိုင္းရင္းသားလက္နက္ကိုင္ေတာ္လွန္ေရးပါတီျဖစ္တဲ့ ရင္နီအမ်ဳိးသားတိုားတက္ေရးပါတီ (KNPP) ရဲ႕ အျမင္ကို လည္း ဒီလိုေျပာထားတာရွိပါတယ္။
"ၿငိမ္းခ်မ္ေရးႏွင့္ပတ္သက္၍ ေဆြးေႏြးမႈျပဳလုပ္တိုင္း အၾကမ္းဖက္နည္းျဖင့္ အာဏာရယူထားေသာ ဗမာစစ္အုပ္စုေတြကသာ တဖက္သတ္က်ခဲ့တာသာျဖစ္သည္။ ………..သာဓကျပရမည္ဆိုလွ်င္ ၁၉၆၃ ခုႏွစ္တြင္ ေတာ္လွန္ေရးေကာင္စီႏွင့္ သံုးပါတီေဆြးေႏြးပြဲ (မြန္ျပည္သစ္ပါတီ၊ ေကအဲန္ယပါတီ၊ ကရင္နီအမ်ဳိးသားတိုးတက္ေရးပါတီ) တြင္ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးကို ေရွး႐ႈ၍ ဤသံုးပါတီသည္ ေတာ္လွန္ေရဂး ေကာင္စီစစ္အုပ္စုႏွင့္ ေဆြးေႏြးခဲ့ပါသည္။ သို႔ေသာ္ ဤေဆြးေႏြးပြဲသည္ စစ္အုပ္စုမွ တဖက္သတ္မႈ ေၾကာင့္ ေအာင္ျမင္မႈမရွိခဲ့ပါ….။
တဖန္ ၁၉၉၅ ခုႏွစ္တြင္လည္း ကရင္နီအမ်ဳိးသားတိုးတက္ေရးပါတီအေနႏွင့္ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးကို ေရွး႐ႈၿပီး ကရင္နီတြင္ရွိသမွ် ႏိုင္ငံေရးအေျခခံမူအားလံုးကို စြန္႔လႊတ္ၿပီး ၀န္ခ်ေတာင္းပန္မႈ လုပ္ခဲ့သည့္တိုင္ န၀တစစ္အုပ္စုသည္ ကရင္နီအမ်ဳိးသားတိုးတက္ေရးပါတီအေပၚ မလိမ့္တပတ္ ျပဳလုပ္ခဲ့သည္။ ကရင္နီ အမ်ဳိးသားတိုးတက္ေရးပါတီအေပၚ ႏိုင္ငံေရးအျမတ္ထုတ္ၿပီး စစ္ေရးအရအေခ်ာင္အႏိုင္ယူလိုက္ျခင္း သာ ျဖစ္သည္။ စိတ္ရင္းေစတနာ ၄င္းတို႔မွာ လံုး၀မရွိ။….။
ႏိုင္ငံေရးႏွင့္ ပတ္သက္လာလွ်င္ ဗမာျပည္သူလူထုႀကီးတရပ္လံုးအား ကိုယ္စားျပဳမႈမရွိေသာ ဗမာစစ္အုပ္စုသည္ ျဖစ္သင့္တာ ထက္ မိမိတို႔ျဖစ္ခ်င္သည့္ဘက္ကိုသာ လက္နက္အားကိုးၿပီး လုပ္ခဲ့သည္။"၂၄
ဒါကလည္း အစိုးရနဲ႔ ေဆြးေႏြးဖက္ျဖစ္ခဲ့တဲ့ KNPP ရဲ႕ အျမင္သေဘာထားျဖစ္ပါတယ္။ ၁၉၆၃ ခုႏွစ္မွာ လုပ္ခဲ့တဲ့ ေတာ္လွန္ ေရးေကာင္စီ (အစိုးရ) နဲ႔ အမ်ဳိးသားဒီမိုကေရစီညီညြတ္ေရးတပ္ေပါင္းစု (မဒညတ) တို႔ရဲ႕ ေဆြးေႏြးပြဲပ်က္ျပားၿပီးတဲ့ေနာက္ ၁၉၆၃ ခုႏွစ္၊ ႏို၀င္ဘာလ (၁၅) ရက္ေန႔စြဲနဲ႔ (မဒညတ) ဗဟိုကိုယ္စားလွယ္က ျပည္သူလူထုသို႔ တင္ျပခ်က္ဆိုၿပီး ထုတ္ျပန္ ေၾကညာတဲ့စာထဲမွာ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ ဒီလိုေဖာ္ျပထား တာကို ဖတ္ရပါတယ္။
"(၃) မဒညတအေနျဖင့္ ယခုအေျခအေနတြင္ ျပည္တြင္းၿငိမ္းခ်မ္းေရးအတြက္ ႏွစ္ဦးႏွစ္ဘက္စလံုး ဆက္လက္ႀကိဳးပမ္း လွ်င္ ျဖစ္ေျမာက္ရရွိႏိုင္ေသာ အေျခအေနမ်ားရွိေသးသည္ဟူ၍ စြဲၿမဲစြာ ယံုၾကည္လ်က္ပင္ရွိပါသည္။ ယခုအခါ ၿငိမ္းခ်မ္းေရး အလင္းေရာင္ ထြက္ျပဴခါစျဖစ္ၿပီးမွ ျပည္တြင္းစစ္မီးအိနမ္သလႅာမ်ားႏွင့္ ထပ္မံ၍ ပိတ္ဖံုးမသြားေစခ်င္ပါ။
ထို႔ေၾကာင့္ ယခုကဲ့သို႔ ေဆြးေႏြးပြဲမ်ား ပ်က္သြားေစကာမူ၊ မိမိဘက္မွ တပ္မ်ားက ေတာ္လွန္ေရးေကာင္စီ၏တပ္မ်ားကို စတင္တိုက္ခိုက္ျခင္းမျပဳဘဲ လက္ေတြ႕ရထားၿပီျဖစ္ေသာ တစံုတရာ ေအးၿငိမ္းလာေသာအေျခအေနကို ထိန္းသိမ္းသြား၇န္ ဆက္လက္ႀကိဳးပမ္းမည္ ျဖစ္ပါသည္။…..။
မဒညတအဖြဲ႕အေနျဖင့္ ဤသေဘာထားအတိုင္း တျပည္လံုး အာသာငမ္းငမ္း ေတာင့္တေနေသာ ျပည္တြင္းၿငိမ္းခ်မ္းေရးရေရးအတြက္ ဆက္လက္ႀကိဳးပမ္သြားမည္ျဖစ္ ေၾကာင္း ျပည္သူလူထု ႀကီးအား တင္ျပအပ္ပါသည္။"၂၅
မဒညတဘက္က ဒီလိုသေဘာထားရွိခဲ့ေပမယ့္ ေတာ္လွန္ေရးေကာင္စီအစိုးရ (ေနာင္-ဖဆလ အစိုးရ) ဘက္ကေနၿပီး တႏိုင္ငံလံုး ၿငိမ္းခ်မ္းေရးေဆြးေႏြးပြဲကို ဆက္လုပ္တာမ်ဳိး မရွိေတာ့ပါဘူး။ အဖြဲ႕အားလံုးနဲ႔ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးေဆြးေႏြးတာမ်ဳိး မရွိေပမယ့္ တဖြဲ႕ခ်င္းခြဲထုတ္ၿပီး ေဆြးေႏြးတာမ်ဳိးေတာ့ လုပ္ခဲ့ပါတယ္။ ဒါကလည္း ႏိုင္ငံတကာ အေျခအေနနဲ႔ ပတ္သက္တယ္။ ၁၉၈၀ ၀န္းက်င္ကာလက ကမၻာမွာ ဆိုရွယ္နယ္ခ်ဲ႕ျဖစ္လာတဲ့ ဆုိဗီယက္အႏၱရာယ္နဲ႔အတူ အာရွမွာလည္း ဗိယက္နမ္က စစ္ေရးအရ အားေကာင္းခိုင္မာလာတဲ့ အေျခအေနေအာက္မွာ ဒီလိုေဆြးေႏြးပြဲေတြ ျဖစ္လာရတာပါပဲ။
၁၉၆၃ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးေဆြးေႏြးပြဲရပ္ဆိုင္းသြားခ်ိန္မွာ အစိုးရဘက္က တိုင္းျပည္သို႔ တင္ျပခ်က္ ဆိုၿပီး ထုတ္ျပန္ခဲ့တာေတြလည္း ရွိပါတယ္။ မဒညတနဲ႔ ေတြ႕ဆံုေဆြးေႏြးမႈကိစၥကို ဒီလိုထုတ္ျပန္ခဲ့ပါ တယ္။
"ေတာ္လွန္ေရးေကာင္စီ၏ ကမ္းလွမ္းဖိတ္ေခၚခ်က္အရ ဗမာျပည္ကြန္ျမဴနစ္ပါတိႏွင့္ ေကအဲန္ယူပါတီ၊ မြန္ျပည္သစ္ပါတီ၊ ကရင္နီအမ်ဳိးသားတိုးတက္ေရးပါတီတို႔ ပါ၀င္သည့္ (၃) ပါတီတို႔သည္ ေတာ္လွန္ေရးေကာင္စီႏွင့္ လာေရာက္ေဆြးေႏြးၾက ပါသည္။ ဤပါတီအဖြဲ႕အစည္း မ်ားသည္ ေတာ္လွန္ေရးေကာင္စီႏွင့္ ေဆြးေႏြးေနစဥ္ခ်င္းဦးစီးအဖြဲ႕ကိုပါ ထည့္သြင္း၍ အမ်ဳိး သားဒီမိုကေရစီ ညီညြတ္ေရးတပ္ေပါင္းစု (မဒညတ) ဗဟိုကိုယ္စားလွယ္အဖြဲ႕အေနျဖင့္ ေတာ္လွန္ေရးေကာင္စီႏွင့္ အပစ္အခတ္ရပ္စဲေရး ျပႆနာကို ေတြ႕ဆံုေဆြးေႏြးခဲ့ၾကပါသည္။ …. ၿငိမ္းခ်မ္းေရးေဆြးေႏြးပြဲ ရပ္ဆိုင္းလိုက္ရသည့္အေၾကာင္း ရင္းမွာ မဒညတအေနႏွင့္ စစ္ၿပိဳင္ အစိုးရေဖာ္ထုတ္ႏိုင္ေရးအတြက္ ႀကိဳးပမ္းအားထုတ္ေနမႈႏွင့္ ထိုအားထုတ္မႈကို ဆက္လက္ခြင့္ျပဳေနပါက တိုင္းျပည္ႏွစ္ျခမ္းကြဲသည္အထိ ႀကီးမားေသာအႏၱရာယ္က်ေရာက္မည္ကို ေတာ္ လွန္ေရးေကာင္ စီက ျမင္ေတြ႕လာေသာေၾကာင့္ ျဖစ္ပါသည္။"၂၆
တိုင္းျပည္ေခ်ာက္ထဲက်ေတာ့မယ္ဆိုတာမ်ဳိး၊ တိုင္းျပည္ႏွစ္ျခ်မ္းကြဲေတာ့မယ့္ အႏၱရာယ္ဆို တာမ်ဳိးေတြဟာ စစ္အစိုးရ အဆက္ဆက္ရဲ႕ သံုးေနက်လက္သံုးစကားေတြထဲမွာ ပါေလ့ရွိပါတယ္။ မဒညတဘက္က ထုတ္ျပန္ခဲ့တာနဲ႔ သေဘာထားနဲ႔ ကြဲလြဲမႈရွိေနတာကို သတိထားမိၾကလိမ့္မယ္ ထင္ ပါတယ္။ အဲဒီတုန္းက "ကခ်င္လြတ္လပ္ေရးေကာင္စီနဲ႔ ေတာ္လွန္ေရးေကာင္စီအစိုးရတို႔လည္း ေဆြး ေႏြးခဲ့ၾကပါေသးတယ္။ ၁၉၆၃၊ စက္တင္ဘာလ (၇) ရက္မွာ စတင္ေဆြးေႏြးခဲ့ၾကညပီး ႏို၀င္ဘာ ၁၅ ရက္၊ ရန္ကုန္မွာ ျပဳလုပ္တဲ့ေဆြးေႏြးပြဲကို သေဘာတူညီခ်က္မရလို႔ အၿပီးသတ္ရပ္ဆိုင္းလိုက္တယ္လို႔ အစိုးရက ေၾကညာပါတယ္။ ရဲနီေက်ာ္ဇံရႊီးေခါင္းေဆာင္တဲ့ရခိုင္ျပည္ကြန္ျမဴနစ္ပါတီနဲ႔ ၁၉၆၃ ခု၊ ဇူလိုင္ (၁၈) ရက္မွာ စတင္ေဆြး ေႏြးခဲ့တာမွာ သေဘာတူညီခ်က္မရလို႔ ႏို၀င္ဘာ (၁၈) ရက္က ငပလီစခန္းမွာ လုပ္တဲ့ေဆြးေႏြးပြဲကို အၿပီးသတ္ရပ္ ဆိုင္းလိုက္တယ္လို႔ အစိုးရက ေၾကညာပါတယ္။"၂၇
ဒါေတြဟာ ေတာ္လွန္ေရးေကာင္စီအစိုးရလက္ထက္ ၁၉၆၃ ခုႏွစ္မွာ လုပ္ခဲ့တဲ့ ၿငိမ္းခ်မ္းေရး ေဆြးေႏြးပြဲေတြရဲ႕ ေနာက္ဆံုး အျဖစ္အပ်က္ေတြ ျဖစ္ပါတယ္။ ၁၉၈၀ ၀န္းက်င္ကာလမွာ မဆလအစိုးရက ဗကပ၊ ေကအိုင္ေအတို႔နဲ႔ တဖြဲ႕ခ်င္းစီ ေဆြးေႏြး ခဲ့ၾကတာလည္း ရွိပါေသးတယ္။ အဲဒီ ေဆြးေႏြးပြဲေတြလည္း မေအာင္ျမင္ခဲ့ဘူးဆိုတာ ေတြ႕ရပါတယ္။
ျပည္တြင္းစစ္ရပ္စဲေရး၊ ျပည္တြင္းၿငိမ္းခ်မ္းေရးအတြက္ ႏွစ္ဘက္ေဆြးေႏြးတာနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး ဗမာျပည္ကြန္ျမဴနစ္ပါတီ ဗဟိုေကာ္မတီနဲ႔ ဗဟိုစစ္ေကာ္မရွင္ဥကၠ႒ သခင္ဗသိန္းတင္ရဲ႕ ျပည္သူလူထု ထံသို႔ တင္ျပခ်က္ထဲမွာ အစိုးရအေပၚ အေရးႀကီးတဲ့ မွတ္ခ်က္တခုကို ေတြ႕ရပါတယ္။ တျခား အေၾကာင္းအရာေတြ တင္ျပခ်င္ေပမယ့္ စာတမ္းရွည္မွာစိုးလို႔ ဒီမွတ္ခ်က္ေလးပဲ ေဖာ္ျပလိုက္ပါတယ္။
"ေစ့စပ္ေဆြးေႏြးေရးကို တဖက္သတ္ဖ်က္ဆီးသူေတြျဖစ္တယ္။ ဗမာျပည္မွာ ျပည္တြင္းစစ္ ျဖစ္ေနတာကို ဆက္လက္ရွည္ၾကာေအာင္ လုပ္ေနသူေတြျဖစ္တယ္။"၂၈
ဟုတ္မဟုတ္ဆိုတာကိုေတာ့ သမိုင္းကို ေခါက္တံု႔ေခါက္ျပန္လွန္ၿပီး သံုးသပ္ၾကည့္ရင္ ေတြ႕မိ ၾကလိမ့္မယ္လို႔ ေျပာခ်င္ပါတယ္။
၄(ဂ)။ အစိုးရႏွင့္ ဖက္ဒရယ္မူအတြက္ ေဆြးေႏြးပြဲမ်ား
၁၉၈၈ (ရွစ္ေလးလံုး) အေရးေတာ္ပံုႀကီးကို စစ္တပ္က အာဏာသိမ္းၿပီးေတာ့ ဆႏၵျပသပိတ္ေမွာက္ ေနသူေတြကို စစ္တပ္က အၾကမ္းဖက္ၿဖိဳခြဲခဲ့တာ အားလံုးသိၿပီးသားမို႔ ေျပာစရာမလိုေတာ့ဘူး ထင္ပါတယ္။ အဲဒီကာလေနာက္ပိုင္းမွာ လက္နက္ကိုင္ေတာ္လွန္ေရးလုပ္ဖို႔ ေတာထဲေရာက္သူေရာက္သြားၾက၊ ႏိုင္ငံေရးပါတီ ေထာင္သူေထာင္ၾကျဖစ္ေနတုန္းမွာပဲ ၿမိဳ႕ႀကီးေတြ (အထူးသျဖင့္-ရန္ကုန္နဲ႔ မႏၱေလး) က ႏိုင္ငံေရးလႈပ္ရွားမႈ ေတြ၊ လမ္းေပၚထြက္ဆႏၵျပမႈေတြက အရွိန္အဟုန္ေကာင္းေနခဲ့ပါေးတယ္။ ဒါေပမဲ့ န၀တစစ္အစိုးရက ဖိႏွိပ္ၿဖိဳခြဲ တာေတြ၊ ဖမ္းဆီးေထာင္ခ်တာေတြေၾကာင့္ ႏိုင္ငံေရးလႈပ္ရွားမႈေတြ တျဖည္းျဖည္း အရွိန္ေလ်ာ့က်သြားတယ္။ ၁၉၉၀ ေရြးေကာက္ပြဲလုပ္ေပးေတာ့လည္း အႏိုင္ရအမ်ဳိးသားဒီမိုကေရစီအဖြဲ႕ခ်ဳပ္ကို အာဏာလႊဲမေပးေတာ့တဲ့ အျပင္ ဖမ္းဆီးေထာင္ခ်ကာ၊ ႏုတ္ထြက္ဖို႔ ဖိအားေပးခဲံရတာေတြေၾကာင့္ ေရြးေကာက္ခံ NLD အမတ္ တခ်ဳိ႕လည္း ထိုင္းႏိုင္ငံနယ္စပ္ကို ေရွာင္တိမ္းၿပီး ႏိုင္ငံေရးလုပ္ရတာေတြ ရွိလာပါတယ္။
တခ်ိန္တည္းမွာပဲ န၀တစစ္အစိုးရက တိုင္းရင္းသားလက္နက္ကိုင္ေတာ္လွန္ေရးအင္အားစုေတြနဲ႔ တဖြဲ႕ခ်င္းစီ အပစ္အခတ္ရပ္စဲေရးလုပ္ၿပီး စစ္ေရးပဋိပကၡအရွိန္ကို ေလွ်ာ့ခ်တာမ်ဳိးေတြ လုပ္လာပါတယ္။ အျခား တဖက္မွာလည္း ထိုးစစ္ႀကီးေတြနဲ႔ အႀကီးအက်ယ္တိုက္ခုိက္တာမ်ုိးေတြ လုပ္ခဲ့ပါတယ္။
အဲဒီကာလမ်ဳိးမွာ ထိုင္းနယ္စပ္မွာ ဖြဲ႕စည္းခဲ့တဲ့ ျပည္ေထာင္စုျမန္မာႏိုင္ငံ အမ်ဳိးသားေကာင္စီက ျပည္ တြင္းၿငိမ္းခ်မ္းေရးနဲ႔ ပတ္သက္တဲ့ သေဘာထားေၾကညာခ်က္ကို ၁၉၉၅ ခုႏွစ္၊ မတ္လ (၃) ရက္မွာ ထုတ္ျပန္ခဲ့ တယ္။ အဲဒီအထဲက သေဘာထားတခ်ဳိ႕ကို ထုတ္ႏုတ္တင္ျပပါမယ္။
"၂။ ျမန္မာႏိုင္ငံ၌ ျပည္တြင္းစစ္ျဖစ္ရျခင္းအေၾကာင္းကို မွန္မွန္ကနက္န္ ႐ႈျမင္သံုးသပ္မႈျပဳ ၿပီးမွသာ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးတည္ေဆာက္ႏိုင္ရန္အတြက္ နည္းလမ္းမ်ား ရွာေဇြႏိုင္မည္ျဖစ္သည္။ ျမန္မာျပည္ ျပည္တြင္းၿငိမ္းခ်မ္းေရးမဲ့ရျခင္းအေၾကာင္းရင္းမ်ားထဲတြင္ အဓိကျပႆနာ ႏွစ္ခု ပါ၀င္ေနေပသည္။ ၄င္းတို႔မွာ -
(က) တိုင္းရင္းသားလူမ်ဳိး၏ ရသင့္ရထိုက္ေသာ အမ်ဳိးသားအခြင့္အေရးမ်ားကို ၿငိမ္းခ်မ္းစြာ တိုက္ပြဲ ၀င္ ေတာင္းဆိုမႈအား ျမန္မာႏိုင္ငံ၌ အုပ္ခ်ဳပ္ခဲ့ေသာ စစ္အစိုးရအဆက္ဆက္ႏွင့္ စစ္အာဏာရွင္ မ်ားက ျငင္းပယ္ခဲ့သျဖင့္ လက္နက္ကိုင္ေတာ္လွန္မႈသို႔ တြန္းပို႔ခံခဲ့ရျခင္း။
(ခ) ဒီမိုကေရစီႏ်င့္ လူ႔အခြင့္အေရးအတြက္ ျပည္သူလူထု၏ ၿငိမ္းခ်မ္းစြာ ေတာင္းဆိုတုိက္ပြဲ၀င္မႈ ကို စစ္အာဏာရွင္မ်ားက ရက္စက္စြာ ဖိႏွိပ္ခဲ့၍ ဒီမိုကေရစီလိုလားသူမ်ားသည္ နည္းမ်ဳိးစံုျဖင့္ ရပ္တည္တိုက္ပြဲ၀င္ေနၾကရျခင္း။ တို႔ျဖစ္သည္။
၃။ ေရရွည္တည္တံ့ခိုင္ၿမဲသည့္ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးကို တည္ေဆာက္ႏိုင္ရန္အတြက္ -
(က) ႏိုင္ငံေရးျပႆနာမ်ားကို ႏိုင္ငံေရးနည္းျဖင့္ ၿငိမ္းခ်မ္းစြာ ေဆြးေႏြးအေျဖရွာေရး၊
(ခ) ျပႆနာ၌ ပါ၀င္ပတ္သက္ေနေသာ အင္အားစုအားလံုး ပါ၀င္ေဆြးေႏြးေျဖရွင္းခြင့္ ရရွိေရး၊
(ဂ) ျပႆနာ၌ ပါ၀င္ပတ္သက္ေနသူမ်ား အခ်င္းခ်င္းအၾကား အျပန္အလွန္ေလးစားေရး ႏွင့္ တန္းတူအသိအမွတ္ျပဳေရးဟူေသာ မူမ်ားကို အေျခခံရေပမည္။"၂၉
ဒါကေတာ့ ျပည္တြင္းစစ္ျဖစ္ရျခင္းအေၾကာင္းရင္းနဲ႔ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးတည္ေဆာက္ဖို႔အတြက္ အေျခခံ သေဘာထားေတြကို ေဖာ္ျပထားတာျဖစ္ပါတယ္။
အဲဒီကာလေတြမွာ ရွိေနတဲ့အေျခအေနနဲ႔ တိုင္းျပည္အတြက္ အေရးတႀကီးေျဖရွင္းရမယ့္ ျပႆနာ ေတြနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ ၁၉၉၃ ခုငႏွစ္၊ မတ္လ (၂၈) ရက္ေန႔မွာ ထုတ္ျပန္ခဲ့တဲ့ ဗမာျပည္ကြန္ျမဴနစ္ပါတီ၊ ဗဟို စည္႐ံုးေရးေကာ္မတီရဲ႕ တိုင္းျပည္သို႔တင္ျပခ်က္ထဲမွာပါတဲ့ သေဘာထားကိုလည္း ေဖာ္ျပခ်င္ပါေသးတယ္။
"၃။ အစိုးရ တဘက္၊ ျပည္သူလူထုႀကီးက တဘက္ျဖစ္ေနေသာ ပဋိပကၡသည္ ဗမာ ျပည္ရွိ ပဋိပကၡေပါင္းစံုမ်ားစြာအနက္က အဓိကပဋိပကၡျဖစ္ၿပီး ဗမာျပည္ကြန္ျမဴနစ္ပါတီသည္ ျပည္သူလူထုဘက္ မွ ထာ၀ရရပ္တည္ြားမည္။ အဘက္ဘက္မွ ဆုတ္ယုတ္ပ်က္ျပားေနေသာ မ်က္ေမွာက္ဗမာျပည္ ေျပာင္းလဲတိုး တက္ေစရန္အတြက္ဆိုလွ်င္ -
(က) ျပည္တြင္းစစ္ကိုရပ္စဲၿပီး ျပည္တြင္းၿငိမ္းခ်မ္းေရးကို တည္ေဆာက္ရမည္။
(ခ) စစ္မွန္ေသာဒီမိုကေရစီစနစ္ကို က်င့္သံုးရမည္။
(ဂ) အမ်ဳိးသားအားလံုး တန္းတူေသြးစည္းညီညြတ္ရမည္ဟု ယူဆပါသည္"၃၀
ဒီသေဘာထားဟာ ဗမာျပည္ကြန္ျမဴနစ္ပါတီရဲ႕ တေလွ်ာက္လံုးတင္ျပခဲ့တဲ့ အလံ (၃) လက္သေဘာ ထားပဲျဖစ္ပါတယ္။ ၁၉၉၃ ခုႏွစ္တုန္းက အေျခအေနနဲ႔ ကိုက္ညီခဲ့သလို ဒီကေန႔ လက္ရွိအေျခအေနနဲ႔လည္း ကိုက္ညီေနတုန္းျဖစ္ပါတယ္။
အဲဒီလို ၿငိမ္းခ်မ္းေရးသေဘာထားအျမင္ေတြ ထုတ္ျပန္ေနဆဲကာလထဲမွာပဲ န၀တအစိုးရက Ceasefire ေခၚတဲ့ အပစ္အခတ္ရပ္စဲေရးေတြကို တိုင္းရင္းသားလက္နက္ကိုင္ေတာ္လွန္ေရးအဖြဲ႕ေတြနဲ႔ လုပ္ခဲ့ပါတယ္။ တခ်ဳိ႕အဖြဲ႕ေတြနဲ႔ အပစ္ရပ္လုပ္ၿပီးမွ ျပန္ပ်က္သြားတာေတြျဖစ္ခဲ့ပါတယ္။ (ဥပမာ-KNPP) အပစ္ရပ္ဆိုတဲ့အတိုင္း ပစ္ခတ္တိုက္ခိုက္မႈပဲ ရပ္စဲခဲ့တာျဖစ္ၿပီး ႏိုင္ငံေရးျပႆနာေျဖရွင္းတဲ့ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးေဆြးေႏြးပြဲေတြဆီကို ေရာက္မ လာခဲ့တာ ေတြ႕ရပါတယ္။
အဲဒီလိုနဲ႔ ၂၀၀၈ ဖြဲ႕စည္းပံုအေျခခံဥပေဒလမ္းေၾကာင္းအတိုင္းလုပ္ခဲ့တဲ့ ၂၀၁ဝ ေရြးေကာက္ပြဲနဲ႔ ျပည္ခိုင္ ၿဖိဳးပါတီအစိုးရလက္တာလယ္။ သမၼတဦးသိန္းစိန္အစိုးရလက္တလာၿပီး (၅) လအၾကာ ၂၀၁၁ ခုႏွစ္၊ ၾသဂုတ္လ (၁၈) ရက္မွာ တႏိုင္ငံလံုး ပစ္ခတ္တိုက္ခိုက္မႈရပ္စဲေရးကိစၥအတြက္ တရား၀င္ဖိ္တ္ေခၚကမ္းလွမ္းခ်က္ ထြက္ လာတယ္။ အဲဒါေၾကာင့္လည္း ၂၀၁၁ စက္တင္ဘာလမွာ တိုင္းရင္းသားလူမ်ဳိးမ်ားရဲက ညီလာခံတရပ္ကို ေခၚယူၿပီး ႏုိင္ငံေတာ္အစိုးရရဲ႕ ဖိတ္ေခၚကမ္းလွမ္းခ်က္ဟာ ႏိုင္ငံေရးေထာင္ခ်က္ျဖစ္မလား၊ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးအခြင့္ အလမ္းျဖစ္မလားဆိုၿပီး ေဆြးေႏြးေ၀ဖန္သံုးသပ္ခဲ့ၾကတယ္လို႔ ဖတ္ရတယ္။ အဲဒီေနာက္ပိုင္းမွာ တိုင္းရင္းသား လက္နက္ကိုင္ေတာ္လွန္ေရးအဖြဲ႕ (၁၄) ဖြဲ႕က သက္ဆိုင္ရာျပည္န္ယအစိုးရေတြနဲ႕၊ ျပည္ေထာင္စုအစိုးရနဲ႔ တဖြဲ႕ခ်င္းစီ အပစ္အခတ္ရပ္စဲေရးသေဘာတူစာခ်ဳပ္ေတြ ခ်ဳပ္ဆိုခဲ့ၾကပါေသးတယ္။ အဲဒီအေျခအေနအဆက္အစပ္ ကို ဒီလိုေရးထားတာ ေတြ႕ရတယ္။
"၂၀၁၂။ ေဖေဖာ္၀ါရီတြင္ တိုင္းရင္းသားလက္နက္ကိုင္အဖြဲ႕ေပါင္းစံုတို႔၏ အစည္းအေ၀းတရပ္ကို ျပန္ လည္ေခၚယူက်င္းပၿပီး တိုင္းရင္းသားလူမ်ဳိးမ်ားအေနျဖင့္ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးစီမံခ်က္ (Ethnic Peace Plan) တရပ္ ကို ေရးသားျပဳစုခဲ့ၾကသည္။ ၂၀၁၂ စက္တင္ဘာလတြင္ တိုင္းရင္းသားညီလာခံတရပ္ကို ထိုစဥ္က တရား၀င္ တည္ရွိခဲ့ၾကေသာ တိုင္းရင္းသားလူမ်ဳိးမ်ား၏ တပ္ေပါင္းစုႀကီး (၄)ခုမွ ပူးတြဲဦးေဆာင္၍ က်င္းပခဲ့ပါသည္။ ထိုတပ္ေပါင္းစုမ်ားမွာ အမ်ဳိးသားဒီမိုကေရစီတပ္ေပါင္းစု (NDF)၊ ျပည္ေထာင္စုတိုင္းရင္းသားလူမ်ဳိးမ်ားဒီမိုကေရ စီအဖြဲ႕ခ်ဳပ္-လြတ္ေျမာက္နယ္ေျမ (UNLDLA)၊ တိုင္းရင္းသားလူမ်ဳိးမ်ားေကာင္စီ (ENC) ႏွင့္ ညီညြတ္ေသာ တိုင္း ရင္းသားလူမ်ဳိးမ်ားဖက္ဒရယ္ေကာင္စီ (UNFC) တို႔ျဖစ္ပါသည္။ ထိုညီလာခံတြင္ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးျဖစ္စဥ္ကို ေရွ႕ ဆက္ ေဆာင္ရြက္ရန္ UNFC ကို တာ၀န္ေပးအပ္ၿပီး WGEC ေခၚ Working Group For Ethnic Coordination (တိုင္းရင္းသားလူမ်ဳိးမ်ား ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္ေရးအလုပ္အဖြဲ႕) ကိုလည္း ဖြဲဲ႕စည္းႏိုင္ခဲ့ပါသည္။"၃၁
အဲဒီေနာက္ပိုင္းမွာ အစိုးရနဲ႔ ေတြ႕ဆံုညိႇႏိႈင္းေဆြးေႏြးပြဲေတြ လုပ္ခဲ့တာကို အေသးစိတ္မတင္ျပေတာ့ပါ။ ၂၀၁၄ စက္တင္ဘာလမွာလုပ္တဲ့ အစိုးရနဲ႔ တိုင္းရင္းသားကိုယ္စားလွယ္ေတြရဲ႕ ေဆြးေႏြးပြဲမွာ ျပႆနာႀကီးေတြ ျဖစ္ခဲ့တာကို ဒီလိုေရးထားတယ္။
"၂၀၁၄၊ ၾသဂုတ္လ ေဆြးေႏြးပြဲေအာင္ျမင္မႈေၾကာင့္ စက္တင္ဘာလေဆြးေႏြးပြဲတြင္ စာခ်ဳပ္မူၾကမ္း တခုလံုးကို သေဘာတူညီႏိုင္ၾကလိမ့္မည္ဟု အားလံုးက ေမွ်ာ္လင့္ေစာင့္စားခဲ့ၾကသည္။ သုိ႔ရာတြင္ မေမွ်ာ္လင့္ ဘဲ လံုၿခံဳေရးဆိုင္ရာ ျပန္လည္ေပါင္းစည္းျခင္းကိစၥေၾကာင့္ ေဆြးေႏြးပြဲတခုလံုး ပ်က္သြားေတာ့မလို ျဖစ္ခဲ့ရ သည္။"၃၂
အဲဒီေနာက္ပိုင္း ႏို၀င္ဘာလထဲမွာ အစိုးရတပ္က ေအအိုင္အိုဌာနခ်ဳပ္၊ လိုင္ဇာမွာရွိတဲ့ ဗိုလ္သင္တန္း ေက်ာင္းကို အေျမာက္ႀကီးေတြနဲ႔ ပစ္ခတ္တာေၾကာင့္ ဗိုလ္ေလာင္း (၁၇) ဦးက်ဆံုးခဲ့တယ္။ အဲဒီျဖစ္ရပ္ေၾကာင့္ ဒီဇင္ဘာမွာ တရား၀င္ေဆြးေႏြးပြဲအေနနဲ႔ မလုပ္ႏိုင္ဘဲ နည္းပညာအရ ေဆြးေႏြးပြဲဆိုၿပီး တဆင့္ ေလွ်ာ့ခ်ေဆြး ေႏြးပြဲလုပ္ခဲ့ရတယ္။ တိုင္းရင္းသားဘက္က ေခါင္းေဆာင္ဟံသာနဲ႔ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ဂြမ္ေမာ္တို႔ မတက္သလို အစိုးရ ဘက္က တပ္မေတာ္အရာရွိႀကီးေတြလည္း မတက္ေရာက္ခဲ့ၾကဘူးလို႔ ဆိုပါတယ္။ ၂၀၁၅ ၊ ၾသဂုတ္လ (၇) ရက္ တုန္းက က်င္းပခဲ့ၿပီး၊ ၂၀၁၅၊ ေအာက္တိုဘာ (၁၅) ရက္မွာ တရား၀င္လက္မွတ္ေရးထိုးခဲ့တယ္။ အားလံုးပါ၀င္ ေရးမူကို အစိုးရဘက္က လက္မခံတဲ့အတြက္ အဖြဲ႕ (၈) ဖြဲ႕ပဲ လက္မွတ္ေရးထိုးႏိုင္ခဲ့တယ္။
အခု သမၼတ ဦးထင္ေက်ာ္အစိုးရလက္ထက္ ျပည္ေထာင္စုၿငိမ္းခ်မ္းေရးညီလာခံ၊ ၂၁ ရာစု ပင္လံု (ပထမအႀကိမ္) ကို ေနျပည္ေတာ္မွာ ၂၀၁၆၊ ၾသ(ုတ္လ (၃၁) ရက္ကေန စက္တင္ဘာလ (၃) ရက္ အထိ က်င္းပခဲ့တယ္။ ဒါေပမဲ့ NCA မွာ အားလံုးပါ၀င္ေရးအတြက္ ညိႇႏိႈင္းေဆြးေႏြးေနၾကရတုန္း ျဖစ္ပါတယ္။ အဲဒီညီလာခံက်င္းပၿပီး ရက္ပိုင္းထဲမွာပဲ အစိုးရတပ္ေတြက KIA ကို အႀီးအက်ယ္ထိုးစစ္ဆင္ခဲ့တယ္။ ကရင္ျပည္ နယျခ်မ္းမွာလည္း နယ္ျခားေစာင့္တပ္ (BGF) နဲ႔ အစိုးရတပ္ေတြေပါင္းၿပီး၊ DKBA ကို ထိုးစစ္ဆင္တယ္။ အပစ္ရပ္ (NCA) လက္မွတ္ေရးထိုးထားတဲ့ RCSS (SSA) နဲ႔လည္း တုက္ပြဲျဖစ္ေနတယ္ဆိုတဲ့ သတင္းေတြ ၾကား ေနရတယ္။
ျပည္သူလူထူဘက္ကလည္း ၿမိဳ႕ႀကီးတခ်ဳိ႕မွာ ထိုးစစ္ရပ္ဖို႔နဲ႔ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးရဖို႔အတြက္ ဆႏၵျပပြဲလုပ္တဲ့ သင္းေတြ ၾကားေနဖတ္ေနရတယ္။
ျပည္တြင္းစစ္ျဖစ္ခဲ့တာ ၇၉ ႏွစ္နီးပါးၾကာခဲ့ပါၿပီ။ ၿငိမ္း်ခမ္းေရးဟာ လာလိုလွ်င္ အနီးေလးျဖစ္ပါလ်က္နဲ႔ ခုထိ ခရီးက ေ၀းေနတုန္းပဲ ျဖစ္ပါတယ္။
၅။ လက္ရွိၿငိမ္းခ်မ္းေရးက ဘယ္သူ႔လက္ထဲမွာလဲ
ေနာ္ေ၀ႏိုင္ငံရဲ႕ ျပည္တြင္းစစ္သိုင္းမွာ အာဏာရအစိုးရအဆက္ဆက္က ျပည္တြင္းၿငိမ္းခ်မ္းေရး ရေအာင္လုပ္ဖို႔ကိစၥမွာ ေခါင္းမာခဲ့ၾကတာကို သတိျပဳမိတယ္ ၁၉၄၈ ကေန ၁၉၅၈ အထိ အာဏာရခဲ့တဲ့ ဖဆပလအစိုးရဟာလည္း သူမနာ ကိုယ္မနာၿငိမ္းခ်မ္းေရးထက္ သူပုန္ေတြအကုန္ လက္နက္ခ်အလင္း၀င္လာ ေရးဘက္မွာ ပိုၿပီးအာ႐ံုက်ခဲ့တယ္။ ၁၉၅၈-၆၀ အိမ္ေစာင့္အစိုးရ (ပထမအႀကိမ္ အာဏာသိမ္းစစ္အစိုးရ) လက္ ထက္မွာလည္း ၿငိမ္းခ်မ္းေရးရဖိုပထက္ အတိုက္အခံေတြကို ဖိႏွိပ္ဖို႔ပဲ စိတ္ထက္သန္ခဲ့တယ္။ ၁၉၆၂ မွာ အာဏာသိမ္းၿပီးတက္လာတဲ့ ဗိုလ္ေန၀င္းအစိုးရကလည္း ၿငိမ္းခ်မ္းေရးတကယ္လိုခ်င္တာမဟုတ္ဘဲ ျပည္သူလူ ထုကို ၿငိမ္းခ်မ္းေရးမ်က္လွည့္ျပပြဲလုပ္ဖို႔ပဲ ေဇာကပ္ေနခဲ့တာေၾကာင့္ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးနဲ႔ ေ၀းသထက္ ေ၀းၿပီး သူပုန္ေတြကို အျပဳတ္တိုက္ေရးထိုးစစ္ေတြ မ်ားသထက္မ်ားေအာင္လုပ္ရင္း တိုင္းျပည္မြဲလာေတာ့ ၁၉၈၈ မွာ ျပည္သူေတြရဲ႕ ခ်ဲလင္း (စိန္ေခၚ) သံေတြၾကားကေန ေနာက္တဆင့္ဆုတ္သြားခဲ့တယ္။ ကတုပ္က်င္းထဲက စစ္တပ္ကို ျပန္ထြက္ခိုင္းၿပီး တတိယအႀကိမ္ အာဏာသိမ္းစစ္အစိုးရကို ေမြးထုတ္လိုက္တယ္။ န၀တ၊ နအဖစစ္ အစိုးရလက္ထက္မွာလည္း ၿငိမ္းခ်မ္းေရးထက္ အပစ္အခတ္ရပ္စဲေရး (Cease-fire) လုပ္ၿပီး ႏိုင္ငံေရးအရ ေရရွည္ အာဏာဆုပ္ကိုင္ထားႏိုင္ေရးအတြက္ပဲ ေဇာင္းေပးထားခဲ့တယ္။ ၿပီးေတာ့ အာဏာကို ၾကာၾကာ ထိန္းခ်ဳပ္ထားၿပီး စစ္တပ္က ေရရွည္မွာ အာဏာဗဟိုခ်က္ေနရာမွာ ရွိေနေအာင္လို႔ ၂၀၀၈ ဖြဲ႕စည္းပံုကို ေရးဆြဲ ခဲ့တယ္။ ခုေတာ့ စစ္တပ္က ႏိုင္ငံေရးမွာ လႊမ္းမိုးႀကီးစိုးခြင့္ရယူထားတဲ့ ၂၀၁၈ ဖြဲ႕စည္းပံုယႏၱရားႀကီးက အရွိန္ ေကာင္းေကာင္းနဲ႔ လည္ပတ္ေနပါၿပီ။
၂၀၁၂ ဒီဇင္ဘာလတုန္းက လူထုပံုရိပ္ဂ်ာနယ္မွာ ကၽြန္ေတာ္ေရးသားခဲ့ေသာ စာပိုဒ္ကို ႀကံဳႀကိဳက္လို႔ ကိုးကားပါရေစ။
"ဟိုယခင္အစိုးရအဆက္ဆက္က ၿငိမ္းခ်မ္းေရးရေအာင္ မလုပ္ႏိုင္ခဲ့ေသာ၊ မလုပ္ခ်င္ခဲ့ေသာ အေမြဆိုးကို ယခုအစိုးရက ေခ်ဖ်က္ၿပီး စစ္မွန္ခိုင္မာ၊ အာမခံခ်က္ရွိေသာ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးကို တည္ေဆာက္ျပ ႏိုင္လွ်င္ ျမန္မာႏိုင္ငံ၏ သမုိင္းတြင္ စံျပအစိုးရျဖစ္မည္။ လက္ခေမာင္းခတ္၍ ဂုဏ္ယူ၀င့္ၾကြားႏိုင္ေသာ အစိုးရ ျဖစ္မည္။ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးရေအာင္ လုပ္ႏိုင္ေသာအစိုးရဟူသည္မွာ ျပည္တြင္းစစ္ ၆၅ႏွစ္တာကာလမွာ ေပၚမလာ ခဲ့ဖူးေသးပါ။ ျပည္ခိုင္ၿဖိဳးအစိုးရသည္ ဤဂုဏ္သိကၡာကို ရေအာင္ ယူသင့္ပါသည္။ ဒါမွလည္း နတ္လူသာဓု ေခၚမည့္အစိုးရ ျဖစ္လိမ့္မည္။"၃၃
ဒီေဆာင္းပါးနာမည္က "ၿငိမ္းခ်မ္းေရးခ်ဳိးငွက္က အစိုးရလက္ထဲမွာ" ဆိုတာျဖစ္ပါတယ္။ ျပည္ခိုင္ၿဖိဳးအစိုး ရလက္ထက္မွာ "တႏိုင္ငံလံုး ပစ္ခတ္တိုက္ိခုက္မႈရပ္စဲေရးသေဘာတူစာခ်ဳပ္" ကို လက္နက္ကိုင္ေတာ္လွန္ေရး အဖြဲ႕ေတြနဲ႔ ညိႇႏိႈင္းေဆြးေႏြးၿပီး အတည္ျပဳႏိုင္ခဲ့တာေတြ ရွိပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ အဖြဲ႕အားလံုး ပါ၀င္လက္မွတ္ထိုးႏိုင္ တဲ့အထိ မလုပ္ႏိုင္ခဲ့ပါဘူး။ အဲဒါကေတာ့ အားလံုးပါ၀င္ေရးမူကို သေဘာမတူခဲ့လို႔ ျဖစ္ပါတယ္။
ႏွစ္ေပါင္း (၇၀) နီးပါးျဖစ္ခဲ့တဲ့ ျပည္တြင္းစစ္ကို ခ်ဳပ္ၿငိမ္းေစဖို႔အတြက္ အခ်ိန္ယူၿပီး ညိႇႏိႈင္းေဆြးေႏြး အေျဖရွာရမယ္ဆိုတာကို ႏိုင္ငံေရးစိတ္၀င္စားသူတိုင္း သိၾက၊ နားလည္ၾကပါသည္။ ယံုၾကည္မႈ တည္ေဆာက္ ေရးကလည္း အေရးႀကီးတဲ့ေနရာမွာ ရွိတယ္ဆိုတာကို လက္ခံထားၾကပါတယ္။
"တႏိုင္ငံလံုး ပစ္ခတ္တိုက္ခိုက္မႈရပ္စဲေရးသေဘာတူစာခ်ဳပ္ ခ်ဳပ္ဆိုႏိုင္ေရး ညိႇႏိႈင္းေဆြးေႏြးပြဲမ်ားကို ၿခံဳငံု၍ သံုးသပ္ပါက မိမိတို႔ရင္ဆိုင္ရေသာ အခက္အခဲဆံုး ျပႆနာသည္ ယံုၾကည္မႈ (Trust) ထက္ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးကို ဖန္တီးယူရမည္ဟူေသာ သႏၷိ႒ာန္ခ်ျခင္း (Commitment)က ပို၍အေရးႀကီးသည္ဟု ထင္ခဲ့ပါသည္။… ခိုင္မာေသာ သႏၷိ႒ာန္သာရွိပါက မယံုၾကည္ရာက ယံုၾကည္ရာသို႔ ေျပာင္းႏိုင္မည္ဟု ျမင္ခဲ့သည္ ။ သို႔ရာတြင္ တကယ္လက္ေတြ႕ေဆြးေႏြးပြဲစားပြဲခံုေပၚသို႔ ေရာက္ၾကေသာအခါ ယံုၾကည္မႈ မရွိေသာေၾကာင့္ အႀကိမ္ႀကိမ္ေသာ ေဆြးေႏြးပြဲမ်ားတြင္ ေရွ႕မတိုးဘဲ ေနာက္ေၾကာင္း ျပန္လွည့္သည္မ်ားကို ႀကံဳရပါသည္။"၃၄
ဒီေကာက္ႏုတ္ခ်က္ကေတာ့ ေဆြးေႏြးပြဲျဖစ္စဥ္ထဲမွာ ဦးေဆာင္ပါ၀င္ခဲ့သူတေယာက္ရဲ႕ သံုးသပ္ခ်က္ပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ ျပည္တြင္းစစ္ရဲ႕အစဟာ ႏိုင္ငံေရးျပႆနာနဲ႔စခဲ့တာျဖစ္ေပမယ့္ စစ္ပြဲကေရရွည္ျဖစ္လာတဲ့အခါမွာ ႏွစ္ဘက္စလံုးရဲ႕ အနာတရေတြ၊ အာဃာတေတြကပါ ဒီျပႆနာရဲ႕ ေနာက္ဆက္တြဲပါ၀င္မႈျဖစ္လာပါတယ္။ အလိမ္ခံရတာ လွည့္စားခံရတာေတြ အႀကိမ္ေပါင္းမ်ားစြာနဲ႔ ေပါင္းလိုက္ေတာ့့ တဘက္နဲ႔ တဘက္မွာ သံသယ အျမင္လႊမ္းမိုးလာခဲ့တာေတြကို ေဆြးေႏြးပြဲစားပြဲ၀ိုင္းမွာ ထုတ္ေျပာတဲ့အဆင့္ျဖစ္လာတယ္။ မယံုၾကည္ မႈေတြက ေဆြးေႏြးပြဲမွာ ေရွ႕တန္းေရာက္လာတာမ်ဳိးေတြအထိ ျဖစ္လာတယ္။ အတိိတ္သမိုင္းျဖစ္ရပ္ေတြက လည္း ဒီအျမင္ကို အားေကာင္းေမာင္းသန္ျဖစ္ေအာင္ ပံ့ပိုးေနခဲ့တာေၾကာင့္လည္း ပါပါတယ္။
ဘယ္လိုပဲျဖစ္ျဖစ္ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးခ်ဳိးငွက္ကေတာ့ အစိုးရအဆက္ဆက္ရဲ႕လက္ထဲမွာ ရွိေနခဲ့တာ အေသ အခ်ာပဲျဖစ္ပါတယ္။ အခုအစိုးရရဲ႕ လက္ထဲမွာေရာ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးခ်ဳိးငွက္က ရွိေနပါၿပီလား။
၂၀၀၈ ဖြဲ႕စည္းပံုအေျခခံဥပေဒရဲ႕ အခနး္ (၁)၊ ပုဒ္မ ၆(စ)မွာ -
"ႏိုင္ငံေတာ္အမ်ဳိးသားႏိုင္ငံေရး ဦးေဆာင္မႈ အခန္းက႑တြင္ တပ္မေတာ္က ပါ၀င္ထမ္းေဆာင္ ႏုင္ေေရး"၃၅
ဆိုၿပီး ျပ႒ာန္းသတ္မွတ္ထားတယ္။ အခန္း ၅၊ ပုဒ္မ ၂၃၂ (ခ)၊ အပိုဒ္ (၂)မွာ -
"ကာကြယ္ေရး၀န္ႀကီးဌာန၊ ျပည္ထဲေရး၀န္ႀကီးဌာနႏွင့္ နယ္စပ္ေရးရာ၀န္ႀကီးဌာနမ်ား အတြက္ တပ္မေတာ္ကာကြယ္ေရးဦးစီးခ်ဳပ္ထံမွ သင့္ေလ်ာ္သည့္ တပ္မေတာ္သားမ်ား၏ အမည္စာရင္းကို ရယူရ မည္။"၃၆
ဆိုၿပီး ျပ႒ာန္းထားတာအပါအ၀င္ အမ်ဳိးသားကာကြယ္ေရးနဲ႔ လံုၿခံဳေရးေကာင္စီရဲ႕ ဖြဲ႕စည္းထားပံု၊ အေရးေပၚကာလဆိုင္ရာ ျပ႒ာန္းခ်က္မ်ားထဲက လုပ္ပိုင္ခြင့္ေတြ၊ လႊတ္ေတာ္အဆင့္အသီးသီးထဲက တပ္မေတာ္ သားကိုယ္စားလွယ္ ၂၅ ရာခိုင္ႏႈန္းကိစၥေတြမွာ တပ္မေတာ္က ၂၀၀၈ ဖြဲ႕စည္းပံုျပ႒ာန္းခ်က္အရ ဦးေဆာင္ခြင့္၊ စီမံခြင့္၊ အေကာင္အထည္ေဖာ္ေဆာင္ရြက္ခြင့္ေတြ ရယူထားပါတယ္။ ဒါဟာ ႏိုင္ငံေတာ္ရဲ႕ အမ်ဳိးသားႏိုင္ငံေရး ဦးေဆာင္မႈအခန္းက႑ကို တပ္မေတာ္က ပါ၀င္ထမ္းေဆာင္႐ံုမကဘဲ အပိုင္သိမ္းယူၿပီး ခ်ဳႈပ္ကိုင္ထားတာပဲ ျဖစ္ ပါတယ္။
ဒီကေန႔ လုပ္ေနတဲ့ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးျဖစ္စဥ္ကို ျပန္ၾကည့္ရေအာင္ပါ။
ႏိုင္ငံတကာမွာေရာ ဗမာျပည္သမိုင္းမွာပါ လက္နက္ကိုင္ေတာ္လွန္ေရးအဖြဲ႕အစည္း (သူပုန္) ေတြနဲ႔ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးေဆြးေႏြးၾကမယ္ဆိုရင္ အစိုးရနဲ႔ သူပုန္ပဲ ေဆြးေႏြးၾက႐ိုးထံုးစံရွိပါတယ္။ စစ္တပ္ဆိုတာ အစိုးရရဲ႕ အမိန္႔ညႊန္ၾကားမႈေအာက္မွာပဲ အၿမဲတမ္း ရွိခဲ့ပါတယ္။ စစ္တပ္က ပါတီကို အမိန္႔ေပးလို႔မရဘူး။ စစ္တပ္က အစိုးရကို အမိန္႔ေပးလို႔မရဘူးဆိုတာ အစဥ္အလာပဲျဖစ္ပါတယ္။ စစ္တပ္က ပါတီကို အမိန္႔ေပးရင္ အဲဒီေတာ္ လွန္ေရးပါတီရဲ႕ ႏိုင္ငံေရးက ပ်က္တတ္တယ္။ စစ္တပ္က အစိုးရကို အမိန္႔ေပးရင္ အဲဒီအစိုးဟာ ႐ုပ္ေသးအစိုးရ (ဒါမွမဟုတ္) အေတာင္အလက္မစံုတဲ့အစိုးရမ်ဳိးပဲ ျဖစ္တတ္ပါတယ္။
ဒီကေန႔သြားေနတဲ့ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးျဖစ္စဥ္ကိုၾကည့္ရင္ (ရာခိုင္ႏႈန္းေတြ၊ အေရအတြက္ေတြ မေျပာေတာ့ ပါဘူး) ၿငိမ္းခ်မ္းေရးေဆြးေႏြးဖက္ဟာ အစိုးရနဲ႔ သူပုန္တင္မကဘဲ စစ္တပ္ (တပ္မေတာ္) ကလည္း အဓိက ေဆြးေႏြးဖက္ထဲ ရွိေနတာကို ေတြ႕ရတယ္။ အဲဒီအထဲမွာမွ အဓိကအဆံုးအျဖတ္ဟာ စစ္တပ္နဲ႔ သူပုန္လက္ ထဲမွာရွိတယ္။ အစိုးရက တတိယေနရာကို ေရာက္ေနတယ္။ ၿပီးေတာ့ ထပ္ခြဲၾကည့္ဥႈီးမယ္ဆိုရင္ (၃)ဖက္စ လံုးက ၿငိမ္းခ်မ္းေရးရခ်င္၊ လုိခ်င္တယ္လို႔ေျပာထားတယ္။ သူပုန္ကလည္း ၿငိမ္းခ်မ္းေရး၊ စစ္တပ္ဘက္ကလည္း ၿငိမ္းခ်မ္းေရးလို႔ ေျပာၾကတယ္။ ဒါေပမဲ့ ထိုးစစ္ဆင္ႏႊဲေရးလုပ္တာ မလုပ္တာက စစ္တပ္ေခါင္းေဆာင္ေတြရဲ႕ သေဘာဆႏၵေပၚမွာ မူတည္ေနတယ္။ စစ္တပ္က ထိုးစစ္ေတြလုပ္လာရင္ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးအာမခံခ်က္ ပ်က္မယ္။ အစိုးရက စစ္တပ္ကို ထိုးစစ္ေတြ မလုပ္ပါနဲ႔၊ ရပ္ပါလို႔ ေျပာလို႔မရဘူး။ အခုလက္ရွိ ဦးထင္ေက်ာ္ အစိုးရလက္ထက္မွာမွ ဒီအေျခအေနျဖစ္လာမဟုတ္ပါ။ သမၼတဦးသိန္းစိန္လက္ထက္မွာကတည္းက တပ္က ေကအိုင္ေအကို တိုက္တယ္။ သမၼတက ထိုးစစ္ကိုရပ္ပစ္ဖို႔တားတယ္။ တပ္က မနာခံဘဲ ဆက္တိုက္ျပတယ္။ ဒါဟာ ၂၀၀၈ ဖြဲ႕စည္းပံုထဲက ကာခ်ဳပ္လုပ္ပိုင္ခြင့္နဲ႔ လုပ္တာလို႔ေျပာရင္ ရတယ္။ အစိုးရဖြဲ႕တဲ့အခါ ၀န္ႀကီး (၃) ေနရာ (ကာကြယ္ေရး၊ ျပည္ထဲေရး၊ နယ္စပ္) ကို ကာခ်ဳပ္ဆီက ေတာင္းရမယ္လို႔ ဆိုထားကတည္းက ကာကြယ္ေရးဦးစီးခ်ဳပ္ဟာ သမၼတနဲ႔ အၿပိဳင္ (ဒါမွမဟုတ္) အထက္မွာရွိေနၿပီးသားဆိုတာ ေျပာစရာမလိုေတာ့တဲ့ အေျခအေနျဖစ္ပါတယ္။ ဒီလိုအေျခအေနေအာက္မွာ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးနဲ႔ ပတ္သက္တဲ့ အဓိကအဆံုးအျဖတ္ဟာ စစ္တပ္လက္ထဲမွာရွိေနတယ္ဆိုတာ မထူးဆန္းေတာ့ဘူးလို႔ သတ္မွတ္ေရေတာ့မွာပဲ ျဖစ္ပါတယ္။
ဒီေနရာမွာ အေၾကာင္းတိုက္ဆိုက္လာလို႔ ၂၀၁၆၊ ေအာက္တိုဘာလထုတ္ "ယေန႔ေခတ္" မဂၢဇင္းမွာ ကၽြန္ေတာ္ေရးခဲ့တဲ့ေဆာင္းပါးထဲက သေဘာထားတခုကို ထုတ္ႏုတ္ျပပါရေစ။
”ဘက္ (၃)ဘက္ရွိေနတဲ့ ေနရာမွာ အဓိကအဆံုးအျဖတ္ကို ေပးမယ့္သူဟာလည္း စစ္တပ္ (တပ္မေတာ္) ပဲ ျဖစ္ေနတာလည္း ထူးျခားတဲ့အေျခအေနလို႔ ေျပာရမယ္ထင္ပါတယ္။ သူပုန္နဲ႔ အစိုးရက ၿငိမ္းခ်မ္းေရးကို (ေသေလာက္ေအာင္) ရခ်င္ယူခ်င္ေနေစဦးေတာ့၊ စစ္တပ္က "ဟင့္အင္း" ဆိုၿပီး ျငင္းသံေလး ထြက္လာရင္ "ဘိုးဘိုးေအာင္" လည္း ၀င္ကယ္လို႔မရပါဘူး။ အစိုးရကို ဘာေတာ့ မလုပ္နဲ႔၊ ဒါပဲလုပ္ပါလို႔ စစ္တပ္ကေျပာရင္လည္း "စစ္တပ္က အစိုးရရဲ႕ ညႊန္ၾကားခ်က္အတိုင္းလုပ္ရမယ္၊ ၾသဇာမေပးနဲ႔" လို႔ ေျပာရဲတဲ့၊ ေျပာလို႔ရတဲ့ အေျခအေနမဟုတ္ပါဘူး။ လက္ရွိေမာင္းႏွင္ေနတဲ့ ယႏၱရားႀကီးဟာ ၂၀၀၈ ေချခဥက လက္ညိႇဳးထိုး ထားတဲ့အတိုင္း လည္ပတ္ေနရတာ၊ အဲဒီယႏၱရားႀကီးရဲ႕ ခလုတ္ကို ကိုင္ထားတာက စစ္တပ္ပဲ မဟုတ္လား။"၃၇
ဒါေၾကာင့္ လက္ရွိၿငိမ္းခ်မ္းေရးက ဘယ္သူ႔လက္ထဲမွာရွိေနသလဲဆိုရင္ စစ္တပ္ (တပ္မေတာ္) လက္ထဲမွာပဲ အဓိကရွိေနတယ္လို႔ ေျပာရမွာျဖစ္ပါတယ္။ စစ္တပ္လက္ခုပ္ထဲက ၿငိမ္းခ်မ္းေရးလို႔ တင္စားခ်င္ရင္ လည္း ရပါတယ္။ အခုအစိုးရလက္ထဲမွာေတာ့ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးခ်ဳိးျဖဴငွက္မရွိတာက ေသခ်ာပါတယ္။
၆။ ၿခံဳငံုသံုးသပ္ခ်က္
ဒီစာတမ္းမွာ ျပည္တြင္းစစ္ စျဖစ္ခဲ့ရတာနဲ႔ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးရေအာင္ ႀကိဳးပမ္းေဆာင္ရြက္မႈေတြ၊ လႈပ္ရွားမႈ ေတြကို အၾကမ္းဖ်င္းတင္ျပခဲ့ပါတယ္။ ျပည္တါင္းစစ္ အႏွစ္ (၇၀) နီးပါးမွာ စစ္ရပ္စဲဖို႔၊ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးရဖို႔ ႀကိဳးစား ခဲ့ေပမယ့္ အခုအထိ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးမရခဲ့ရတာ ဘာေၾကာင့္လဲဆိုတာကို စဥ္းစားတဲ့အခါမွာ ျပည္တြင္းစစ္ ဘာ ေၾကာင့္ျဖစ္ရသလဲဆိုတာကိုပါ ထည့္သြင္းစဥ္းစားဖို႔ လိုအပ္ပါတယ္။ ေရာ၈ါသိမွ ေဆးရွိမွာလို႔ ဆိုတတ္ၾက သလို ေရာဂါသိေပမယ့္ ေဆးမရိွိေသးတာေတြ၊ ေဆးရွိေပမယ့္ အဲဒီေဆးကို ေရာ၈ါကုဖိဳ႔ ထုတ္မသံုးတာေတြလည္း ရွိ တတ္ၾကသကို သတိထိားမိၾကမယ္ထင္ပါတယ္။
(၁) ျပည္တြင္းစစ္ စျဖစ္ခဲ့ရတာဟာ အာဏာရအစိုးရက လြတ္လပ္စြာ ေရးသားေျပာဆိုခြင့္၊ စု႐ံုးခြင့္၊ ဆႏၵျပခြင့္အပါအ၀င္ ဒီမိုကေရစီအခ၊ြင့္အေရးေတြကို မေပးဘဲ ခ်ဳိးေဖာက္ဆန္႔က်င္႐ံုသာမကဘဲ အတိုက္အခံ ပါတီကို ဖမ္းဆီးခဲ့တာေၾကာင့္ (ေတာထဲေမာင္းခ်ခဲ့တာေၾကာင့္) ျပည္တြင္းစစ္ စျဖစ္ဃဲ့တာပါ။ ျပည္တြင္းစစ္ က်ယ္ ျပန္႔လာတာရတာကေတာ့ ပင္လံုစာခ်ဳပ္မွာပါတဲ့ ကတိက၀တ္ေတြကို အေကာင္အထည္မေဖာ္ေပးဘဲ ျငင္းပယ္ေခ်ာင္ထိုးထားခဲ့လို႔ တိုင္းရင္းသားလူမ်ဳိးစုေတြရဲ႕ လက္နက္ကိုင္ေတာ္လွန္ေရးေတြျဖစ္လာတာကေန စစ္မီးဧရိယာ က်ယ္ျပန္႔ခဲ့တာျဖစ္ပါတယ္။ အာဏာရအစိုးရအဆက္ဆက္ဟာ ဒီမိုကေရစီကို ကာကြယ္ျမႇင့္တင္ တာမ်ဳိး မလုပ္ခဲ့ဘဲ ခ်ဳိးေဖာက္ဖ်က္ဆီးခဲ့မႈရဲ႕ ဆိုးက်ဳိးဆက္လို႔ ေျပာရမွာပဲ ျဖစ္ပါတယ္။
(၂) ျပည္တြင္းစစ္ဟာ အစိုးရေၾကာင့္ျဖစ္ရတယ္ဆိုတာကို အဓိကအေနနဲ႔ ေတြ႕ရပါတယ္။ (သမိုင္း အမွန္ကို ျပန္ေလ့လာဖို႔လည္း အႀကံျပဳခ်င္ပါတယ္။)
(၃) ျပည္တြင္းစစ္ ရပ္စဲေရးကို သူပုန္ေတြဘက္က တရားမွ်တမႈရွိရွိ ႏိုင္ငံေရးအရ ေဆြးေႏြးေျဖရွင္း ခ်င္ၾကေပမယ့္ အစိုးရေတြအဆက္ဆက္က လက္နက္ခ်အညံ့ခံေစခ်င္ခဲ့တာကို ေတြ႕ရပါတယ္။
(၄) ျပည္သူလူထုႀကီးအမ်ားစုက လိုလားတဲ့ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးဆႏၵကို အစိုးရအဆက္ဆက္က ဂ႐ုမစိုက္ ဘဲ စစ္ဆက္တိုက္ေရးလမ္းေပၚမွာ ဆက္ရွိေနခဲ့တာေၾကာင့္ လူထုဆန္႔က်င္ေရးသေဘာထားရွိတဲ့ အစိုးရေတြကို ေရွ႕ပိုင္းအစိုးရေတြကို) သတ္မွတ္ရမွာျဖစ္ပါတယ္။
(၅) အစိုးရအဆက္ဆက္ဟာ ႏိုင္ငံေရးေၾကာင့္ျဖစ္လာတဲ့ ျပည္တြင္းစစ္ကို ႏိုင္ငံေရးနည္းအရ မေျဖ ရွင္းဘဲ စစ္ေရးနည္းလမ္းအရ ေျဖရွင္းရင္း လက္နက္ကိုင္ေတာ္လွန္ေရးအဖြဲ႕အားလံုးကို ေသာင္းက်န္းသူေတြ အျဖစ္ ျမင္လာေအာင္ လူထုကို လိမ္ညာ၀ါဒျဖန္႔ မိႈင္းတိုက္ခဲ့တာလည္း ေတြ႕ရပါတယ္။
(၆) စစ္ပြဲဆက္ရွိေနရင္ အာဏာခ်ဳပ္ကိုင္ႏိုင္မႈ ပိုၿမဲၿမံတာေၾကာင့္ရယ္၊ စစ္ပြဲေၾကာင့္ စီးပြားျဖစ္လာ တာေၾကာင့္ရယ္၊ အာဏာနဲ႔ စီးပြားရဲ႕ အက်ဳိးဆက္ကေန ယႏၱရားပိုမိုခိုင္မာလာတာေၾကာင့္ရယ္ေတြေပၚမွာ အေျခခံၿပီး ျပည္တြင္းစစ္ခ်ဳပ္ၿငိမ္းေရးထက္ စစ္မီးဆက္လက္ေတာက္ေလာင္ေနေရးကို အစိုးရေတြက အာ႐ံုစိုက္ ခဲ့ၾကတာ ေတြ႕ရပါတယ္။
(၇) ျပည္တြင္းၿငိမ္းခ်မ္းေရးအတြက္ အဟန္႔အတားေတြထဲမွာ တခုကေတာ့ ႏိုင္ငံေရးအေျခခံေပၚ က စစ္တိုက္ခဲ့ၾကတဲ့သူပုန္ေတြအေပၚ ႏိုင္ငံေရးအရ တန္းတူသေဘာမထားဘဲ အထက္စီးကေန ၾကည့္ျမင္ သေဘာထားခဲ့ၾကတာကိုပါ ေတြ႕ခဲ့ၾကတာ ျဖစ္ပါတယ္။
(၈) အခုလက္ရွိၿငိမ္းခ်မ္းေရးျဖစ္စဥ္ဟာ သမၼတဦးသိန္းစိန္လက္ထက္က ေဆာင္ရြက္ခဲ့မႈရဲ႕အဆက္ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီၿငိမ္းခ်မ္းေရးျဖစ္စဥ္မွာ အဓိကက်တဲ့ အဆံုးအျဖတ္ဟာ အစိုးရနဲ႔ လက္နက္ကိုင္ေတာ္လွန္ေရး အဖြဲ႕ေတြရဲ႕ လက္ထဲမွာမရွိဘဲ တပ္မေတာ္ကာကြယ္ေရးဦးစီးခ်ဳပ္နဲ႔ စစ္တပ္ကိုယ္စားလွယ္ေတြရဲ႕ လက္ထဲမွာပဲ ရွိေနတာကို ထူးျခားတဲ့အေျခအေန အခင္းအက်င္းတခုအေနနဲ႔ ေတြ႕ေနရပါတယ္။
လတ္တေလာကာလဟာ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးအေပၚ ျပည္သူလူထုရဲ႕ အာ႐ံုစိုက္မႈ ျပန္လည္ျမင့္တက္လာတဲ့ ကာလလို႔ ေျပာႏိုင္ပါတယ္။ ျပည္တြင္းစစ္ေၾကာင့္ တိုင္းျပည္ရဲ႕ စီးပြားေရးလည္း နာလန္မထူျဖစ္ခဲ့ရ၊ ဒီမိုကေရစီ လည္း က်ဳိးေၾကခဲ့ရ၊ ပညာေရး က်န္းမာေရး အသံုးစရိတ္ေတြလည္း စစ္စရိ္တ္ျဖစ္ခဲ့ရ၊ စစ္ေၾကာင့္ စစ္အာဏာ ရွင္စနစ္လည္း ပိုမိုခိုင္မာေတာင့္တင္းခဲ့ရပါတယ္။ စစ္ေၾကာင့္ ဘ၀ပ်က္ခဲ့ရ၊ အနာဂတ္ ေပ်ာက္ခဲ့ရတဲ့ တိုင္းသူ ျပည္သားေတြရဲ႕ မ်က္ႏွာကိုၾကည့္ၿပီး တိုင္းျပည္ေကာင္းစားတိုးတက္ေရး၊ ေပမီေဒါက္မီ တိုင္းျပည္ျဖစ္ေရးဘက္ ကို မ်က္ႏွာမူၾကဖို႔ လိုအပ္သထက္ လိုအပ္လာပါၿပီ။
ဒီအေျခအေနေကာင္းကို ရရွိပိုင္ဆိုင္ဖို႔ဆိုရင္ တိုင္းျပည္ထဲမွာ စစ္မက္ကင္းၿပီး ၿငိမ္းခ်မ္းေရးရတဲ့ အေျခ အေနရွိေနဖို႔ လိုအပ္ပါတယ္။ လက္ရွိႏိုင္ငံေရးျဖစ္စဥ္ထဲမွာ လက္နက္ကိုင္ေတာ္လွန္ေရးအဖြဲ႕အစည္းအားလံုး ပါ၀င္လာတဲ့ အေျခအေနရွိလာေအာင္၊ အားလံုးရဲ႕ ၿငိမ္းခ်မ္းခ်င္တဲ့ဆႏၵေတြကို ႏိုင္ငံေရးအရ တန္းတူအဆင့္ အတန္းနဲ႔ ေဆြးေႏြးညိႇႏိႈင္းၿပီး အေကာင္းဆံုး၊ အေျပလည္ဆံုးအေျခအေနရလာေအာင္ ၀ိုင္း၀န္းေဆာင္ရြက္ၾကဖို႔ လိုအပ္ပါတယ္။
ဒီအတြက္ လတ္တေလာ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးျဖစ္စဥ္ထဲမွာ တာ၀န္ရွိေနၾကသူေတြရဲ႕ အဓိကတာ၀န္ရွိေနသူ ေတြက တိုင္းျပည္မ်က္ႏွာ၊ ျပည္သူလူထုမ်က္ႏွာ၊ တိုင္းျပည္နဲ႔ လူထုတရပ္လံုးရဲ႕ အနာဂတ္ကံၾကမၼာအေရးကို ေလးေလးနက္နက္ေတြးၿပီး ၿငိမ္းခ်မ္းေရးတိုင္းျပည္ျဖစ္ေအာင္ အားထုတ္ၾကပါလို႔ တိုက္တြန္းလိုက္ပါတယ္။
နိဂံုး
ႏွစ္ (၇၀) နီးပါးျဖစ္ခဲ့တဲ့ ျပည္တြင္းစစ္နဲ႔ ရွိခဲ့တဲ့ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးလႈပ္ရွားမႈေတြ၊ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးအေကာင္ အထည္ေဖာ္ေရးျဖစ္စဥ္ေတြကို အခ်ိန္တိုအတြင္းမွာ တင္ျပဖို႔ႀကိဳးစာတးဲ့ ဒီစာတမ္းဟာ ျပည့္စံုတဲ့စာတမ္းမျဖစ္ ႏိုင္ဘူးဆိုတာကို နားလည္ထားၿပီးသားျဖစ္ပါတယ္။
စာတမ္းေရးဖို႔ မာတိကာစဥ္တုန္းက ၿငိမ္းခ်မ္းေရးဆိုင္ရာ (အစိုးရဘက္၊ သူပုန္ဘက္၊ ၿငိမ္းခ်မ္းေရး ႀကိဳး ပမ္းသူဘက္) သေဘာထားအျမင္ေတြနဲ႔ ျပည္တြင္းစစ္ေၾကာင့္ ဆံုး႐ံႈးခဲ့တဲ့လူ႔အသက္ေတြ၊ အိုးအိမ္ေတြ၊ ရြာေတြ၊ တန္ဖိုးေတြ၊ စစ္စရ္ိတ္ကုန္က်မႈေတြ၊ ဒုကၡသည္စခန္းအေရအတြက္ေတြ၊ အိမ္နီးခ်င္းတိုင္းျပည္ေတြနဲ႔ ျပည္တြင္း ထဲက ဒုကၡသည္စာရင္းကိန္းဂဏန္းေတြ အပါအ၀င္ အေတာ္မ်ားမ်ားကို ထည့္သြင္းေဖာ္ျပဖို႔ စဥ္းစားခဲ့ေပမယ့္ ရတဲ့အခ်ိန္အတိုင္းအတာ၊ စာမ်က္ႏွာအကန္႔အသတ္ေတြေၾကာင့္ မေဖာ္ျပႏိုင္ခဲ့တာကိုလည္း ၀န္ခံရမွာ ျဖစ္ပါ တယ္။
ၿငိမ္းခ်မ္းေရးလမ္းမွာ ဖဲ့ခ်န္ထားခံရတာေတြ၊ လွည့္ျပန္သြားတာေတြအေၾကာင္းေရာ၊ တိုက္ပြဲၾကားထဲမွာ ခ်ဳိးျဖဴငွက္ကေလး ရွင္ေနေသးသလား၊ ေသသြားၿပီလား၊ ဒဏ္ရာေတြေၾကာင့္ ျပန္မထႏုိင္ေတာ့ဘူးလားဆိုတဲ့ စူးစမ္းသံုးသပ္မႈေတြလည္း ထည့္သြင္းေဖာ္ျပဖို႔ စဥ္းစားခဲ့ေပမယ့္ မေရးျဖစ္ခဲ့ပါဘူးဆိုတာကိုလည္း ၀န္ခံခ်င္ပါ ေသးတယ္။
ဘာပဲျဖစ္ျဖစ္၊ အခုတင္ျပခဲ့စာတမ္းဟာ ဗမာျပည္ရဲ႕ ျပည္တြင္းစစ္နဲ႔ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးအေၾကာင္းကို ေကာက္ ေၾကာင္းဆြဲႏိုင္ေလာက္ေအာင္ အေထာက္အပံ့ျဖစ္ေစခဲ့မယ္ဆိုရင္ ေရးသားရက်ဳိးနပ္ပါၿပီ။
အားလံုးကို ေက်းဇူးတင္ပါသည္။
ေနာင္ေက်ာ္
နိဂံုးအညႊန္း
၁။ ဦးေရႊေအာင္၊ ဘ၀အျမင္သစ္၊ စာ- ၂၂-၃၃။
၂။ သိန္းေဖျမင့္၏ ေက်ာ္ၿငိမ္း၊ စာ-၁၂၃။
၃။ သခင္တင္ျမင္၊ ဘံုဘ၀မွာျဖင့္ ထက္ၾကပ္မကြာ၊ စာ-၁၂၁၊ ၁၂၂၊ ၁၄၄။
၄။ ဗိုလ္မွဴးခ်ဳပ္ေဟာင္းေက်ာ္ေဇာ၊ ဆိုင္းစုမွသည္ မန္ဟိုင္းဆိသို႔၊ စာ-၁၄၄-၅။
၅။ ျပည္တြင္းၿငိမ္းခ်မ္းေရးသေဘာထား၊ ဗိုလ္မွဴးခ်ဳပ္ေက်ာ္ေဇာမိန္႔ခြန္း၊ စာ-၁၅။
၆။ ဗိုလ္မွဴးခ်စ္ေကာင္း၊ အႏွစ္ႏွစ္ဆယ္၊ စာ-၁၂၆။
၇။ ဆရာႀကီးသခင္ကိုယ္ေတာ္မိႈင္း၏ ျပည္တြင္းၿငိမ္းခ်မ္းေရးလႈပ္ရွားမႈမွတ္တမ္း၊ စာ-၆။
၈။ ျပည္တြင္းၿငိမ္းခ်မ္းေရးသေဘာထား…၊ G.S. ဦးထြန္းတင္၏ အမွာစာ။
၉။ ဆရာႀကီးသခင္ကိုယ္ေတာ္မိႈင္း၏ ျပည္တြင္းၿငိမ္းခ်မ္းေရးလႈပ္ရွားမႈမွတ္တမ္း၊ စာ-၃၅၂။
၁၀။ ဥာဏ္ေမာင္ခ်စ္ အို…ေရႊခ်ဳိးျဖဴငဲ့"ကူ" ပါလွည့္၊ ပိေတာက္ပြင့္သစ္မဂၢဇင္း၊ ၂၀၁၁၊ ႏို၀င္ဘာလထုတ္။
၁၁။ ဆရာႀကီးသခင္ကိုယ္ေတာ္မိႈင္း၏ ……….၊ စာ- ၄၃၀-၄၃၁
၁၂။ ေအာင္ေစာဦး၊ လြတ္လပ္ေရးေရႊရတု၊ ျပည္တြင္းစစ္ႏွစ္ငါးဆယ္ (စာအုပ္၏ တတိယပိုင္း)။
၁၃။ ဗိုလ္မွဴးခ်ဳပ္ေက်ာ္ေဇာ၏ မိန္႔ခြန္း (ျပည္တြင္းၿငိမ္းခ်မ္းေရးသေဘာထား…)၊ စာ- ၅၃။
၁၄။ ၁၉၅၈-၁၉၆၂ ျမန္မာ့ႏိုင္ငံေရး (ပထမတြဲ)၊ စာ- ၇၅။
၁၅။ ၁၉၅၈-၁၉၆၂ ျမန္မာ့ႏိုင္ငံေရး (ပထမတြဲ)၊ စာ- ၈၁။
၁၆။ ၀င္းတင့္ထြန္း၊ ဗမာျပည္ကြန္ျမဴနစ္ပါတီေန႔စြဲစဥ္သမိုင္း (အက်ဥ္းခ်ဳပ္)၊ စာ - ၅၉။
၁၇။ ၀င္းတင့္ထြန္း၊ ဗမာျပည္ကြန္ျမဴနစ္ပါတီေန႔စြဲစဥ္သမိုင္း (အက်ဥ္းခ်ဳပ္)၊ စာ - ၈၀။
၁၈။ ျပည္တြင္းၿငိမ္းခ်မ္းေရးေဆြးေႏြးပြဲ စာ-၁၀၄။
၁၉။ ဆရာႀကီးသခင္ကိုယ္ေတာ္မိႈင္း၏ ျပည္တြင္းၿငိမ္းခ်မ္းေရးလႈပ္ရွားမႈမွတ္တမ္း၊ စာ-၄၁၁။
၂၀။ ဆရာႀကီးသခင္စိုး (ေဆာင္းပါးစုစည္းစာအုပ္)၊ စာ - ၁၀၄။
၂၁။ ေအာင္ေစာဦး၊ လြတ္လပ္ေရးေရႊရတု၊ ျပည္တြင္းစစ္ႏွစ္ငါးဆယ္၊ စာ - ၄၁၊ ၄၂။
၂၂။ ေအာင္ေစာဦး၊ လြတ္လပ္ေရးေရႊရတု၊ ျပည္တြင္းစစ္ႏွစ္ငါးဆယ္၊ စာ - ၂။
၂၃။ ကရင္အမ်ဳိးသားအစည္းအ႐ံုးဥကၠ႒ႀကီးေစာဘိုျမ၏ အမွာစာ၊ ေအာင္ေစာဦး၊ လြတ္လပ္ေရးေရႊရတု၊ ျပည္တြင္းစစ္ႏွစ္ငါးဆယ္။
၂၄။ ကရင္နီအမ်ဳိးသားတိုးတက္ေရးပါတီ အေထြေထြအတြင္းေရးမွဴးခ်ဳပ္ ရီမာန္ထူး၏အမွာစာ၊ ေအာင္ေစာဦး၊ ၄င္းစာအုပ္။
၂၅။ ျပည္တြင္းၿငိမ္းခ်မ္းေရးေဆြးေႏြးပြဲ၊ စာ-၂၄၉၊ ၂၅၀။
၂၆။ ေအာင္ေစာဦး လြတ္လပ္ေရးေရႊရတု ….. ၊ စာ - ၃၃၂။
၂၇။ ေအာင္ေစာဦး လြတ္လပ္ေရးေရႊရတု ….. ၊ စာ - ၃၃၆။
၂၈။ ေအာင္ေစာဦး လြတ္လပ္ေရးေရႊရတု ….. ၊ စာ - ၃၄၈။
၂၉။ ေအာင္ေစာဦး လြတ္လပ္ေရးေရႊရတု ….. ၊ စာ - ၄၂၇။
၃၀။ ေအာင္ေစာဦး လြတ္လပ္ေရးေရႊရတု ….. ၊ စာ - ၄၃၂။
၃၁။ ဆလိုင္းလ်န္မႈန္း (ျပည္တြင္းၿငိမ္းခ်မ္းေရးႀကိဳးပမ္းမႈ (အတြဲ-၁) အမွာစာ - III
၃၂။ ဆလိုင္းလ်န္မႈန္း (ျပည္တြင္းၿငိမ္းခ်မ္းေရးႀကိဳးပမ္းမႈ (အတြဲ-၁) အမွာစာ - VI
၃၃။ ေနာင္ေက်ာ္၊ ခ်ဳိးကူသံေလးကို မလြမ္းဘူးလားအေမ၊ စာ - ၆၇။
၃၄။ ဆလိုင္းလ်န္မႈန္း (ျပည္တြင္းၿငိမ္းခ်မ္းေရးႀကိဳးပမ္းမႈ (အတြဲ-၁)၊ အမွာစာ - VI
၃၅။ ၂၀၀၈ ခုႏွစ္၊ ဖြဲ႕စည္းပံုအေျခခံဥပေဒ၊ စာ - ၃။
၃၆။ ၂၀၀၈ ခုႏွစ္၊ ဖြဲ႕စည္းပံုအေျခခံဥပေဒ၊ စာ - ၈၆။
၃၇။ ေနာင္ေက်ာ္၊ ႀကံေဖာ္ႀကံဖက္ ၃ေယာက္သားအနက္တြင္မွ…၊ ယေန႔ေခတ္၊ ၂၀၁၆၊ ေအာက္တိုဘာ။