ေမာင္ေမာင္စုိး ● အလြတ္သေဘာ ေတြ႕ဆံုေဆြးေႏြးျခင္း
(မုိးမခ) ဇန္နဝါရီ ၄၊ ၂၀၁၇
(မုိးမခ) ဇန္နဝါရီ ၄၊ ၂၀၁၇
● ေဆြးေႏြးပြဲမ်ား
လက္ရွိ ျမန္မာျပည္ျငိမ္းခ်မ္းေရးလုပ္ငန္းစဥ္တြင္ တရားဝင္ေတြ႕ဆံုေဆြးေႏြးပြဲမ်ား က်င္းပေနၿပီး တရားဝင္ေဆြးေႏြးပြဲမွ ရရွိေသာသေဘာတူခ်က္မ်ားႏွင့္ ျငိမ္းခ်မ္းေရးလုပ္ငန္းစဥ္ကို တဆင့္ၿပီးတဆင့္တက္ေနၾကျခင္းျဖစ္ေပသည္။ လက္ရွိျငိမ္းခ်မ္းေရးလုပ္ငန္းစဥ္တြင္ပါဝင္ေသာ ေတြ႕ဆံုေဆြး ေႏြးပြဲမွာ ရည္ရြယ္ခ်က္ ၂ မ်ဳိး ပုံစံႏွစ္မ်ဳိးရွိသည္ဟုဆိုရပါမည္။
တမ်ဳိးမွာ NCA လက္မွတ္ထိုးၿပီးေသာအဖြဲ႕ ၈ ဖြဲ႕ႏွင့္ ေဆြးေႏြးျခင္းျဖစ္ၿပီး ဒုတိယတမ်ဳိးမွာ NCA လက္မွတ္မထိုးေသးေသာ အဖြဲ႕မ်ားအား NCA လက္မွတ္ထိုးေရးဦးတည္ခ်က္ႏွင့္ ေဆြးေႏြးျခင္းျဖစ္သည္။ NCA လက္မွတ္ထိုးၿပီးေသာ အဖြဲ႕မ်ားႏွင့္ ျပဳ လုပ္ေသာ ေဆြးေႏြးပြဲမ်ားအား NCA စာခ်ဳပ္တြင္ပါဝင္ေသာ အင္စတီက်ဴးရွင္းမ်ားဟုဆိုၾကသည့္ JICM ( Joint Implentation Coordination Meeting) တနိုင္ငံလုံးပစ္ခတ္ပစ္ခတ္တိုက္ခိုက္မႈ ရပ္စဲေရးဆိုင္ရာ ညႇိနႈိင္းအစည္းအေဝး၊ UPDJC (Union PeaceDialouge Joint Committee ျပည္ေထာင္စုျငိမ္းခ်မ္းေရးေဆြးေႏြးမႈ ပူးတြဲေကာ္မတီ၊ JMC (Joint Military Committee) အပစ္အခတ္ရပ္စဲေရးပူးတြဲေစာင့္ၾကည့္ေရးေကာ္မတီ၊ UPC (Union Peace Confrence) ျပည္ေထာင္စုျငိမ္း ခ်မ္းေရးညီလာခံ စသည့္ေကာ္မတီမ်ား အစည္းအေဝးမ်ားညီလာခံမ်ား၌ ေဆြးေႏြးၾကသည္။ ဤေတြ႕ဆံုေဆြးေႏြးမႈ အားလုံး သည္ တရားဝင္ျဖစ္သည္။
NCA လက္မွတ္မထိုးေသးသည္ အဖြဲ႕မ်ားႏွင့္ေဆြးေႏြးသည့္ပုံစံမွာ ႏွစ္ဖက္ကိုယ္စားလည္မ်ားေတြ႕ဆံုေဆြးေႏြးၾကသည့္ပုံစံ ျဖစ္သည္။ ထုိ႔ျပင္ NCA မထိုးေသးသည့္ အဖြဲ႕မ်ားအား သီးျခားစီေဆြးေႏြးသည့္ပုံစံလည္းျဖစ္သည္။ UWSA ႏွင့္ NDAA မိုင္းလားအဖြဲ႕ ႏွစ္ဖြဲ႕အား သီးျခားပုံစံျဖင့္လည္းေကာင္း၊ UNFC အဖြဲ႕ ၇ ဖြဲ႕ကို သီးျခားပုံစံျဖင့္လည္းေကာင္း၊ TNLA/MNDAA/AA အဖြဲ႕ ၃ ဖြဲ႕အားသီးျခားပုံစံျဖင့္လည္းေကာင္း၊ NSCN (K) နာဂအဖြဲ႕အား သီးျခားပုံစံျဖင့္လည္းေကာင္း ေဆြးေႏြးခ့ဲၾကသည္။ ယခု ၂၀၁၆ ႏွစ္ကုန္ပိုင္း ေျမာက္ပိုင္းစစ္ပြဲျဖစ္ျဖစ္ၿပီးေနာက္ နာဂမွအပ က်န္အဖြဲ႕မ်ားသည္ ပို၍ စုစည္းဆက္စပ္ေဆြးေႏြး လာၾကသည္။ ထိုေဆြးေႏြးမႈအားလုံးသည္ အပစ္ရပ္ၿပီး ႏိုင္ငံေရးေဆြးေႏြးပြဲဆီသုိ႔ တက္လွမ္းနိုင္ရန္ ေဆြးေႏြးၾကျခင္းျဖစ္ၿပီး NCA ထိုးၿပီး အဖြဲ႕မ်ားက့ဲသုိ႔ တိက်ေသာပုံစံမရွိဘဲအေျခအေနႏွင့္ လိုက္ေလ်ာညီေထြျဖစ္သည့္ပုံစံႏွင့္ ေဆြးေႏြးၾကျခင္းျဖစ္ပါ
သည္။
လက္ရွိ NLD အစိုးရလက္ထက္ NRPC ႏွင့္ ျငိမ္းခ်မ္းေရးေကာ္မရွင္တုိ႔မွျပဳလုပ္ေနသည့္ ေဆြးေႏြးအားလုံးလိုလိုသည္ တရားဝင္ေဆြးေႏြးပြဲမ်ားျဖစ္ၾကသည္။ ေဆြးေႏြးပြဲတြင္ ေဆြးေႏြးၾကသည့္ အေၾကာင္းအရာအားလုံးသည္လည္းေကာင္း သေဘာတူ ညီခ်က္မ်ား သည္လည္းေကာင္း တရားဝင္ျဖစ္သည္။ တဖက္ကၾကည့္လ်င္ အေၾကာင္းရာတခုကို လက္ခံသည္ သုိ႔မဟုတ္ လက္မခံဆိုသည္ကတရားဝင္ျဖစ္သည္။ သုိ႔ျဖစ္ရာ ႏွစ္ဖက္ သေဘာတူေသာအေၾကာင္းအရာႏွင့္ပတ္သက္၍ ျပႆနာမၾကီး ေသာ္လည္း ႏွစ္ဖက္ညိႇႏႈိင္း၍မရသည့္အေၾကာင္း အရာမ်ား ေရာက္သြားလ်င္ ေရွ႕ဆက္ရန္ ခက္ခဲသြားသည္ကို ေတြ႕ရ သည္။
ဤသုိေသာ အေျခအေနေရာက္သြားလ်င္ လက္ရွိ NCA ထိုးၿပီးေသာအဖြဲ႕မ်ားထက္ NCA မထိုးရေသးေသာ အဖြဲ႕မ်ားႏွင့္ ေရွ့ဆက္ရန္ ခက္ခဲသြားတတ္သည္။ NCA ထိုးၿပီးေသာအဖြဲ႕မ်ားႏွင့္ပတ္သက္၍လည္း လက္ရွိ အမ်ဳိးသားအဆင့္နိုင္ငံေရးေဆြးေႏြးပြဲမ်ား၌ အေျခခံအခ်က္မ်ားကိုသာ ေဆြးေႏြးေနၾကေပရာ အခက္အခဲမရွိေသးေသာ္လည္း ေရွ႕ဆက္၍ ဖက္ဒရယ္အေျခခံမူတိက်ေသာျပည္နယ္မ်ား၏အခြင့္အေရးႏွင့္ လက္နက္ကိုင္တပ္ဖြဲ႕မ်ားဆိုင္ရာျပႆနာကို ေဆြးေႏြးၾကလ်င္ ညိွႏႈိင္း သေဘာတူခ်က္မရ၍ ေရွ့ဆက္ရန္ ခက္ခဲသည့္ အေျခအေနမ်ဳိး ၾကံဳေတြ႕ရနိုင္ပါသည္။ ဤသုိ႔ေသာ အေျခအေနမ်ဳိးအား မည္သုိ႔ေျဖရွင္းေက်ာ္လႊားၾကမည္ကို စဥ္းစားသုံးသပ္ၾကရန္လိုအပ္ပါသည္။
● တရားဝင္ေဆြးေႏြးပြဲ၏ သေဘာသဘာဝ
ျငိမ္းခ်မ္းေရးလုပ္ငန္းစဥ္အတြင္း တရားဝင္ ေဆြးေႏြးပြဲမ်ားဆိုသည္မွာ ႏွစ္ဖက္သေဘာတူနိုင္မည့္အခ်က္မ်ားကို ညိႇႏႈိင္းရယူ ျခင္း ျဖစ္သည္။
တရားဝင္ မွတ္တမ္းမွတ္ရာျဖင့္ မည္သည့္ေန့ရက္တြင္ မည္သည့္အဖြဲ႕အစည္းမွ မည္သူက မည္သုိ႔ေျပာသည္ဆိုျခင္းကို ျပဳစုထားသည္ျဖစ္ရာ ပါဝင္ေဆြးေႏြးသူအားလုံးသည္ မိမိစကားမကြၽံေစရန္အတြက္ သတိၾကီးစြာထား၍ ေျပာဆိုၾကသည္မွ ဓမၼတာျဖစ္သည္။ ထို့ျပင္ႏွစ္ဖက္စလုံးက မိမိတုိ႔အတြက္ မူအျဖစ္သတ္မွတ္ထားသည္ကို တင္းတင္းၾကပ္ၾကပ္ ကိုင္တြယ္ေလ့ ရွိၾကသည္။ မိမိမူအားထိခိုက္နိုင္သည္ဟုယူဆပါက လြယ္လြယ္ႏွင့္ ေလွ်ာ့မေပးနိုင္ၾကေခ်။ ဆိုရလ်င္ ေဆြးေႏြးပြဲတြင္ပါဝင္သူအားလုံးသည္ သက္ ေတာင့္သက္သာမရွိၾကေပ။ စိတ္တင္းၾကပ္မႈရွိသည္ဟုလည္း ဆိုနိုင္သည္။ အဘယ္ေၾကာင့္ဆိုေသာ္ လက္ရွိေဆြးေႏြးပြဲမ်ားတြင္ တက္ေရာက္ေဆြးေႏြးေနၾကသည့္ သူအားလုံးသည္ မိမိအထက္မွခ်ေပးသည့္ မူဝါဒေပၚလစီမ်ားကိုအတိမ္းအေစာင္းျဖစ္မည္ကို စုိးရိမ္စိတ္ရွိၾက၍ျဖစ္သည္။
လက္ရွိျငိမ္းခ်မ္းေရးေဆြးေႏြးပြဲမ်ားသည္ ပဋိပကၡျဖစ္ေနေသာ ဖက္မ်ားက ထိပ္တိုက္တိုက္ရိုက္ေဆြးေႏြးၾကျခင္းျဖစ္သည္။ ၾကားခံေစ့စပ္ညိႇႏႈိင္းေပးသူ မပါဝင္ေပ။ ဆိုလိုသည္မွာ ႏွစ္ဖက္လက္ခံႏိုင္သည္ သေဘာတူညီခ်က္တခုကို ေစ့စပ္ညိွႏႈိင္းေပး သူမပါရွိေပ။ သုိ႔ျဖစ္ရာ ညိႇႏႈိင္း၍ မရသည့္အခ်ိန္ကာလသုိ႔ေရာက္လ်င္ ေရွ႕မတိုးသာ ေနာက္မဆုတ္သာ အေျခအေနမ်ဳိးကို ၾကံဳ ၾကရေတာ့သည္။
လက္ရွိအခ်ိန္တြင္ ၾကားမွ ေစ့စပ္ညိွႏႈိင္းေပးသူ (negotiator) ထားရွိရန္လည္း လက္ရွိအေျခအေနတြင္ မလြယ္ကူလွေပ။ ႏွစ္ဖက္ယုံၾကည္စိတ္ခ်ေသာ ျပည္တြင္းမွ လူပုဂၢိဳလ္တေယာက္ သုိ႔မဟုတ္ အစုအဖြဲ႕တခု ထားရွိရန္လည္း မျဖစ္နိုင္ ျပည္ပ မွသူမ်ား ထားရွိရန္လည္း ျပည္တြင္းေရးျပႆနာကို ျပည္ပမွအဝင္မခံႏိုင္ဆိုသည့္မူအရ မျဖစ္နိုင္သည့္အေျခအေနျဖစ္သည္။ထုိ႔သုိ႔အေျခအေနေအာက္တြင္ ျငိမ္းခ်မ္းေရးေဆြးေႏြးပြဲမ်ား လိပ္ခဲတင္းတင္းျဖစ္ေနၿပီး ေရွ႕ဆက္မတိုးနိုင္သည့္ အေျခအ ေနမ်ဳိးၾကံဳခ်ိန္မ်ားကို ေက်ာ္လႊားနိုင္ရန္ "အလြတ္သေဘာေဆြးေႏြးပြဲမ်ား" ကိုက်င္းပ၍ ေျဖရွင္းေက်ာ္လႊားသင့္သည္ဟု သုံး သပ္ရပါသည္။
● အလြတ္သေဘာ ေဆြးေႏြးပြဲမ်ား
အလြတ္သေဘာေဆြးေႏြးပြဲဆိုသည္ကေတာ့ မွတ္တမ္းမဝင္ပါ။ ဆံုးျဖတ္ခ်က္ သေဘာတူညီခ်က္ထြက္ရန္လည္းမလိုပါ။ ပဋိပကၡျဖစ္ေနေသာဖက္မ်ား ေတြ႕ဆံု၍ ႏွစ္ဖက္သေဘာထားမ်ားကို ပြင့္လင္းလြတ္လပ္စြာ ေဆြးေႏြး၍ အျမင္ဖလွယ္ျခင္းျဖစ္ ပါသည္။ ျပႆနာကို မည္သည့္ရႈ ေဒါင့္က ခ်ဥ္းကပ္ေျဖရွင္းပါက ေျဖရွင္းနိုင္မည္ကို ဦးစြာညိႇႏႈိင္း၍ ရနိုင္သည္။ တဖက္ ႏွင့္တဖက္ မိမိတုိ႔သေဘာထားကို လြတ္လပ္စြာဖလွယ္နိုင္သည္။ လူပုဂၢိဳလ္အရရင္းႏွီးမႈ တည္ေဆာက္နိုင္သည္။ တေယာက္ ႏွင့္တေယာက္ တဖက္ႏွင့္တဖက္ ပို၍နားလည္မႈ ရနိုင္သည္။ ထိုမွတဆင့္ တဖက္က မည္သည့္အခ်က္ကိုမည္သည့္အဆင့္ထိ ေလ်ွာ့ေပးနိုင္သည္ကို တြက္ဆ၍ရနိုင္သက့ဲသုိ႔ မိမိဖက္ကမည္သည့္အခ်က္ကို ေလ်ွာ့ေပးပါက ညိႇႏႈိင္း၍ အေျဖထြက္နိုင္ မည္ကို သေဘာေပါက္နိုင္သည္။ ၾကိဳ တင္ညိႇႏႈိင္းမႈလည္းျပဳလုပ္နိုင္သည္။
သုိ႔ျဖစ္ရာ အလြတ္သေဘာေတြ႕ဆံုမႈမ်ားမွ ပထမရရွိနိုင္သည့္ အက်ဳိးေက်းဇူးမွာ ႏွစ္ဖက္အဖြဲ႕အစည္းမွ လူမ်ား တဖက္ႏွင့္ တဖက္ နားလည္မႈတည္ေဆာက္နိုင္ျခင္းျဖစ္သည္။ ယခုျငိမ္းခ်မ္းေရးေဆြးေႏြးပြဲမ်ားတြင္ ေတြ႕ၾကသူမ်ားသည္ သူစိမ္းမ်ားျဖစ္ သည္။ ထုိ႔ျပင္ လူမ်ဳိးဓေလ့ထုံးတမ္းစဥ္လာမတူယုံၾကည္ကိုးကြယ္မႈ မတူ ျဖတ္သန္းၾကီးျပင္းၾကရသည့္ ဘဝမတူၾကသည့္အျပင္ ထိုအေျခခံမ်ားေပၚေန၍ စဥ္းစားမႈ မ်ားလည္း မတူၾကေပ။ ထုိ႔ျပင္ႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာ ျပင္းထန္စြာ လက္နက္ကိုင္တိုက္ခိုက္ခ့ဲၾကၿပီး နားက် ည္းဘြယ္ရာ အခ်ိန္ကာလမ်ားစြာကို ေက်ာ္ျဖတ္ခ့ဲၾကသူမ်ားျဖစ္သည္။
ယခုေဆြးေႏြးေနၾကသည္မွာ သာမန္ကုန္သြယ္မႈ သေဘာတူမႈ တခုရယူၾကသည္မဟုတ္သက့ဲသုိ႔ တနိုင္ငံႏွင့္တနိုင္ငံ သ ေဘာတူညီမႈတခု ေဆြးေႏြးရယူျခင္းမ်ဳိးလည္းမဟုတ္ေပ။ ႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာ အေသအေၾကတိုက္ခိုက္လာခ့ဲၾကသူမ်ား ျငိမ္း ခ်မ္းစြာအတူတကြေနထိုင္ၾကရန္ နည္းလမ္းရွာေနျခင္းျဖစ္သည္။ သုိ႔ျဖစ္ရာ အတူတကြေနထိုင္နိုင္ၾကရန္အတြက္ တဖက္ႏွင့္ တဖက္နားလည္မႈ ရွိၾကရန္လိုသည္။ ထိုသုိ႔အေျခအေနမ်ားေရာက္ရန္ အလြတ္သေဘာ ေတြ႕ဆံုမႈမ်ား မ်ားစြာျပဳ လုပ္ၾကရန္ လိုအပ္သည္။ အလြတ္သေဘာေတြ႕ဆံုျခင္း အလြတ္သေဘာစကားဝိုင္းမ်ားဖန္တီးျခင္း အတူတကြစားေသာက္ျခင္း စသည္ တုိ႔ျဖင့္ တဖက္ႏွင့္နားလည္မႈကို ပိုမိုတည္ေဆာက္နိုင္မည့္ အခြင့္အလမ္းမ်ားရရွိမည္ျဖစ္သည္။ တဖက္ႏွင့္တဖက္ အျပန္အ လွန္ေလးစားမႈကိုလည္း တည္ေဆာက္သြားနိုင္ပါမည္။
အလြတ္သေဘာေတြ႕ဆံုျခင္းမ်ားမွ ဒုတ္ိယ ရရွိနိုင္သည့္အက်ဳိးေက်းဇူးမွာ တဖက္က ကိုင္စြဲထားမူဝါဒ စဥ္းစားခ် ဥ္းကပ္ပုံ လိုခ်င္သည့္ရည္မွန္းခ်က္မ်ားကို သိရွိနိုင္မည္ျဖစ္ၿပီး မည္သည့္အခ်က္ကို ကိုင္စြဲႏိုင္ပါက ျပႆနာကိုေျဖရွင္းနိုင္မည္ဆိုသည္ကို ႏွစ္ဖက္စလုံးသေဘာေပါက္နိုင္သည္။ ထုိ႔ျပင္တရားဝင္ေဆြးေႏြးပြဲမ်ားမတိုင္မွီ သေဘာတူနိုင္သည့္အခ်က္မ်ားကို ၾကိဳ တင္ညိွႏႈိင္း၍လည္း ရရွိထားနိုင္ပါသည္။ ထုိ႔ျပင္ ျပႆနာပိုမိုၾကီးထြားမလာနိုင္ေစရန္ မည္သုိ႔ေရွာင္ကြင္းေက်ာ္လႊားရမည္ကို အလြတ္သေဘာ အေျဖရွာနိုင္မည္ျဖစ္သည္။
တကယ္တမ္းဆိုလ်င္ ၂၀၁၆ ခုႏွစ္ ဇူလိုင္လတြင္ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕၌ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ႏွင့္ UNFC ေခါင္းေဆာင္မ်ား ေတြ႕ဆံုျခင္းသည္ အလြတ္သေဘာေတြ႕ဆံုျခင္းျဖစ္သည္။ ေနာက္ပိုင္းတြင္ ထိုသုိ႔အလြတ္သေဘာေတြ႕ဆံုေဆြးေႏြးျခင္းမ်ဳိးမေတြ႕ရေတာ့ေပ။ ထိပ္ပိုင္းေခါင္းေဆာင္မ်ားသာမက အလယ္အလတ္ပိုင္းေခါင္းေဆာင္မ်ား အဓိက ျငိမ္းခ်မ္းေရးေဆြးေႏြး ပြဲကို တာဝန္ယူထားသည့္ တာဝန္ရွိသူမ်ား အလြတ္သေဘာ မၾကာခဏ လစဥ္လိုလို ေတြ႕ဆံုရန္ စီစဥ္ျခင္းျဖင့္ ျငိမ္းခ်မ္းေရးေဆြးေႏြးပြဲလုပ္ငန္းစဥ္အတြင္း ျဖစ္ေပၚလာတတ္သည့္ အၾကပ္အတည္းကို ေက်ာ္လႊားရန္ သင့္ေပသည္။
ၿပီးခ့ဲေသာ သမတေဟာင္းဦးသိန္းစိန္လက္ထက္ MPC ၏ ျငိမ္းခ်မ္းေရးလုပ္ငန္းစဥ္အတြင္း တရားဝင္ေဆြးေႏြးပြဲ ၈ ၾကိမ္ ရွိခ့ဲသက့ဲသုိ႔ အလြတ္သေဘာေတြ႕ဆံုေဆြးေႏြးမႈ အၾကိမ္ ၄၀ ခန္႔ရွိသည္ဟုသိရွိရသည္။ ယခင္ျငိမ္းခ်မ္းလုပ္ငန္းစဥ္အေတြ႕အၾကံဳမ်ားထဲမွ သင့္ေတာ္သည့္အခ်က္မ်ားကိုေသခ်ာစြာသုံးသပ္ၿပီး ဆက္လက္သယ္ေဆာင္သင့္သည္ဟု ယူဆပါသည္။
ႏွစ္ဖက္ၾကားသုိ႔ ကူးလူဆက္ဆံၿပီး ညိႇႏႈိင္းေပးသူမရွိသည့္ လက္ရွိျငိမ္းခ်မ္းေရးေဆြးေႏြးပြဲအၾကပ္အတည္းမ်ားကို အလြတ္ သေဘာေတြ႕ဆံုပြဲမ်ား မၾကာခဏက်င္းပျခင္းကို ျငိမ္းခ်မ္းေရးေဆြးေႏြးပြဲလုပ္ငန္းစဥ္၏ အစိတ္အပိုင္းအျဖစ္ထည့္သြင္းေဆာက္ရြက္ျခင္းသည္ ျငိမ္းခ်မ္းေရးလုပ္ငန္းစဥ္ေဆြးေႏြးပြဲမ်ားတြင္ မၾကာခဏေတြ႕ၾကံဳရမည္ျဖစ္သည့္ အၾကပ္အတည္း မ်ား ကို ေက်ာ္လႊားနိုင္မည့္ နည္းလမ္းတခုဟု သုံးသပ္ရပါသည္။
ၿပီးပါျပီ
ေမာင္ေမာင္စိုး (Mg Mg Soe)