တူေမာင္ညိဳ - စစ္အုပ္စုမ်က္ႏွာကို မွန္လို အရိပ္လို တၾကည့္ၾကည့္လုပ္ေနရတဲ့
စစ္အုပ္စု ၿငိျငင္မွာကို စုိးထိတ္ေနရတဲ့ ႏုိင္ငံေရးပါတီမ်ိဳး မျဖစ္ေစနဲ႔
မိုုးမခ၊ ဇန္န၀ါရီ ၂၉ ၊ ၂၀၁၇
“၈၈ မ်ိဳးဆက္မ်ား” အပါအဝင္ “ ၁၉၆၂ ခုႏွစ္မွ ၂၀၀၇ အထိ ႏိုင္ငံေရး မ်ိဳးဆက္ေတြ” ပါ၀င္တဲ့ ႏိုင္ငံေရးပါတီတစ္ခုကို တည္ ေထာင္ဖို႔ ျပင္ဆင္ စုိင္းျပင္းေနၾကတယ္၊ ဖိုရမ္ေတြလုပ္ၿပီး ညွိႏိႈင္းေနၾကတယ္ ဆုိတဲ့ သတင္းေတြၾကားရ၊ ဖတ္ရပါတယ္။
ဒီသတင္းေတြ ၾကားရ၊ ဖတ္ရၿပီးတဲ့ေနာက္ ေပၚလာတဲ့ ထင္ျမင္ခ်က္ကို တင္ျပလိုက္ပါတယ္။
၁၉၆၂ ကေန ၂၀၁၇ အထိ ဆုိတဲ့ ျဖတ္သန္းသြားတဲ့ သမုိင္းကာလကို ပထမဆံုး စဥ္းစားမိပါတယ္။ ႏွစ္ကာလ အားျဖင့္ ေျပာရရင္ ရာစုႏွစ္ ထက္ဝက္နီးပါးကာလႀကီးျဖစ္ပါတယ္။ ဘယ္လိုအုပ္စိုးသူေတြ ဘယ္နည္းဘယ္ပံုနဲ႔ အုပ္စိုးသြားခဲ့သလဲဆိုတဲ့ ဘက္က ေနၾကည့္မိေတာ့။ ဘယ္လိုပံုစံနဲ႔အုပ္စိုးခဲ့၊ အုပ္စိုးခဲ့ အရင္းခံအုပ္စိုးသူဟာ မေျပာင္းမလဲဘဲ စစ္အုပ္စုပဲ ျဖစ္ၿမဲျဖစ္ေနတာကိုေတြ႔ရွိရပါတယ္။
၁၉၆၂ ခုႏွစ္ကို မွတ္တိုင္တစ္ခုအျဖစ္ထားၿပီးေျပာရရင္ စစ္အုပ္စုဟာ ျမန္မာ့ႏုိင္ငံေရးဇာတ္ခံုေပၚကို ေျပာင္တက္လာတဲ့ ကာလ ျဖစ္တယ္ဆိုတာ ေတြ႔ရပါလိမ့္မယ္။ အမည္အားျဖင့္ သဏၭာန္အားျဖင့္ “ေတာ္လွန္ေရးေကာင္စီ” ျဖစ္ၿပီး၊ ဒီစစ္အုပ္စုကို ဗိုလ္ေနဝင္းက အမွဴးျပဳပါတယ္။ ၁၉၆၂ ကေန ၁၉၇၄ ထိ “ေတာ္လွန္ေရးေကာင္စီ” က စိုးမိုးအုပ္ခ်ဳပ္ခဲ့တယ္။
စစ္အုပ္စုက ဒီနာမည္နဲ႔ ႏုိင္ငံေရးဇာတ္ခံုေပၚတက္လာတဲ့အတြက္ ပထမဦးစြာ “၁၉၄၇ အေျခခံဥပေဒ” ဖ်က္သိမ္းပါတယ္။ ဒုတိယအားျဖင့္ ႏုိင္ငံေရးအေသြးအေရာင္မ်ိဳးစံုနဲ႔တည္ရွိေနတဲ့ ႏုိင္ငံေရးပါတီေတြကို ဖ်က္သိမ္းပစ္ပါတယ္။ တတိယအခ်က္ တကၠသုိလ္ ေက်ာင္းသားေတြကို သတ္ျဖတ္ၿပီး၊ သမုိင္းဝင္ (တကသ) အေဆာက္အအံုကို ဒုိင္းနမိုက္နဲ႔ၿဖိဳခ်ခဲ့ပါတယ္။ ဒါဟာ စစ္အုပ္စုရဲ႕ ဖ်က္မရတဲ့ အမည္းစက္ေတြ၊ ရာဇဝင္မွာ ထာဝစဥ္တြင္ေနမယ့္ ရာဇဝတ္မႈႀကီးေတြျဖစ္ပါတယ္။
၁၉၇၄ ကေန ၁၉၈၈ အထိကာလအပုိင္းအျခားက ဗိုလ္ေနဝင္းစစ္အုပ္စုက (မဆလ)တပါတီအုပ္စိုးမႈသဏၭာန္နဲ႔ ဖိႏွိပ္ အုပ္စိုး ပါတယ္။ “၁၉၇၄ အေျခခံဥပေဒ” ကို ဗိုလ္ေနဝင္းစစ္အုပ္စုက စိတ္ႀကိဳက္ေရးဆြဲၿပီးအတည္ျပဳပါတယ္။ ထိုစဥ္က ေရပန္းစားေနတဲ့ “ဆုိရွယ္လစ္လိႈင္း” ကို တက္စီးပါတယ္။ ေတာ္လွန္ေရးေကာင္စီးဥကၠ႒ဗိုလ္ေနဝင္းက (မဆလ) ပါတီဥကၠ႒ႀကီးဦးေနဝင္းကို ေခ်ာေမြ႔စြာ အာဏာလႊဲေျပာင္းေပးပါတယ္။ ၁၉၇၄ အေျခခံဥပေဒအရ (မဆလ) ပါတီ တစ္ခုတည္းသာ တည္ေထာင္ခြင့္ရွိပါတယ္။
၁၉၆၂ ခုႏွစ္ကေန ၁၉၈၈ခုႏွစ္အထိ (၂၆)ႏွစ္တာကာလ အတြင္းမွာ ေျမေပၚမွာ ဘယ္ႏုိင္ငံေရးပါတီမွ တရားဝင္တည္ေထာင္ ခြင့္မရွိပါ။ ၿမိဳ႕ေပၚမွာ (မဆလ)၊ ေတာထဲမွာ (ဗကပ) လို႔ ဆိုတဲ့ ေခတ္ပါ။ အဲဒီကာလအတြင္းမွာေပၚေပါက္ခဲ့တဲ့ ဗိုလ္ေနဝင္း စစ္အုပ္စု ဆန္႔က်င္ေရးလႈပ္ရွားမႈေတြ အစီအရီေပၚခဲ့တယ္။ ၇ ရက္ဇူလိုင္၊ ၁၉၇၄- ၇၅- ၇၆၊ ၁၉၈၇ ေငြစကၠဴ စတဲ့ လႈပ္ရွားမႈေတြ စဥ္ဆက္ မျပတ္ေပၚေပါက္ခဲ့ၿပီးေနာက္ ၁၉၈၈ မွာ ဒီမိုကေရစီအေရးေတာ္ပံုႀကီးေပၚေပါက္လာတယ္။
“၁၉၈၈ ဒီမုိကေရစီအေရးေတာ္ပံုႀကီး” က (မဆလ) ပါတီအုပ္စုိးမႈနဲ႔ ၁၉၇၄ အေျခခံဥပေဒကို တုိက္ဖ်က္ႏုိင္ခဲ့တယ္။ ႏုိင္ငံေရး ပါတီေတြ တရားဝင္ဖြဲ႔စည္းလာႏုိင္ခဲ့တယ္။ ဗိုလ္ေနဝင္းအမွဴးျပဳတဲ့ (မဆလ) စစ္အုပ္စုကို ႏုိင္ငံေရးကန္႔လန္႔ကာ ေနာက္ပုိ႔ ပစ္ႏုိင္ခဲ့တယ္။ စစ္အုပ္စုက (နဝတ - နဖအ) ဆုိတဲ့ ပံုစံနဲ႔ပြဲထြက္လာခဲ့ျပန္တယ္။ “၁၉၈၈ ဒီမိုကေရစီအေရးေတာ္ပံုႀကီး” ဟာ ျမန္မာ့ႏုိင္ငံေရး လႈပ္ရွားမႈ သမုိင္းမွာ လူထုပါဝင္မႈအမ်ားဆံုးနဲ႔အႀကီးမားဆံုးလူထုလႈပ္ရွားမႈႀကီးျဖစ္ပါတယ္။
၁၉၈၈ ဒီမိုကေရစီအေရးေတာ္ပံုႀကီးရဲ႕ေအာင္သီး ေအာင္ႏွံ ေတြကို ျမင္သေလာက္ေဖာ္ျပရရမယ္ဆုိရင္
“၈၈ မ်ိဳးဆက္မ်ား” အပါအဝင္ “ ၁၉၆၂ ခုႏွစ္မွ ၂၀၀၇ အထိ ႏိုင္ငံေရး မ်ိဳးဆက္ေတြ” ပါ၀င္တဲ့ ႏိုင္ငံေရးပါတီတစ္ခုကို တည္ ေထာင္ဖို႔ ျပင္ဆင္ စုိင္းျပင္းေနၾကတယ္၊ ဖိုရမ္ေတြလုပ္ၿပီး ညွိႏိႈင္းေနၾကတယ္ ဆုိတဲ့ သတင္းေတြၾကားရ၊ ဖတ္ရပါတယ္။
ဒီသတင္းေတြ ၾကားရ၊ ဖတ္ရၿပီးတဲ့ေနာက္ ေပၚလာတဲ့ ထင္ျမင္ခ်က္ကို တင္ျပလိုက္ပါတယ္။
၁၉၆၂ ကေန ၂၀၁၇ အထိ ဆုိတဲ့ ျဖတ္သန္းသြားတဲ့ သမုိင္းကာလကို ပထမဆံုး စဥ္းစားမိပါတယ္။ ႏွစ္ကာလ အားျဖင့္ ေျပာရရင္ ရာစုႏွစ္ ထက္ဝက္နီးပါးကာလႀကီးျဖစ္ပါတယ္။ ဘယ္လိုအုပ္စိုးသူေတြ ဘယ္နည္းဘယ္ပံုနဲ႔ အုပ္စိုးသြားခဲ့သလဲဆိုတဲ့ ဘက္က ေနၾကည့္မိေတာ့။ ဘယ္လိုပံုစံနဲ႔အုပ္စိုးခဲ့၊ အုပ္စိုးခဲ့ အရင္းခံအုပ္စိုးသူဟာ မေျပာင္းမလဲဘဲ စစ္အုပ္စုပဲ ျဖစ္ၿမဲျဖစ္ေနတာကိုေတြ႔ရွိရပါတယ္။
၁၉၆၂ ခုႏွစ္ကို မွတ္တိုင္တစ္ခုအျဖစ္ထားၿပီးေျပာရရင္ စစ္အုပ္စုဟာ ျမန္မာ့ႏုိင္ငံေရးဇာတ္ခံုေပၚကို ေျပာင္တက္လာတဲ့ ကာလ ျဖစ္တယ္ဆိုတာ ေတြ႔ရပါလိမ့္မယ္။ အမည္အားျဖင့္ သဏၭာန္အားျဖင့္ “ေတာ္လွန္ေရးေကာင္စီ” ျဖစ္ၿပီး၊ ဒီစစ္အုပ္စုကို ဗိုလ္ေနဝင္းက အမွဴးျပဳပါတယ္။ ၁၉၆၂ ကေန ၁၉၇၄ ထိ “ေတာ္လွန္ေရးေကာင္စီ” က စိုးမိုးအုပ္ခ်ဳပ္ခဲ့တယ္။
စစ္အုပ္စုက ဒီနာမည္နဲ႔ ႏုိင္ငံေရးဇာတ္ခံုေပၚတက္လာတဲ့အတြက္ ပထမဦးစြာ “၁၉၄၇ အေျခခံဥပေဒ” ဖ်က္သိမ္းပါတယ္။ ဒုတိယအားျဖင့္ ႏုိင္ငံေရးအေသြးအေရာင္မ်ိဳးစံုနဲ႔တည္ရွိေနတဲ့ ႏုိင္ငံေရးပါတီေတြကို ဖ်က္သိမ္းပစ္ပါတယ္။ တတိယအခ်က္ တကၠသုိလ္ ေက်ာင္းသားေတြကို သတ္ျဖတ္ၿပီး၊ သမုိင္းဝင္ (တကသ) အေဆာက္အအံုကို ဒုိင္းနမိုက္နဲ႔ၿဖိဳခ်ခဲ့ပါတယ္။ ဒါဟာ စစ္အုပ္စုရဲ႕ ဖ်က္မရတဲ့ အမည္းစက္ေတြ၊ ရာဇဝင္မွာ ထာဝစဥ္တြင္ေနမယ့္ ရာဇဝတ္မႈႀကီးေတြျဖစ္ပါတယ္။
၁၉၇၄ ကေန ၁၉၈၈ အထိကာလအပုိင္းအျခားက ဗိုလ္ေနဝင္းစစ္အုပ္စုက (မဆလ)တပါတီအုပ္စိုးမႈသဏၭာန္နဲ႔ ဖိႏွိပ္ အုပ္စိုး ပါတယ္။ “၁၉၇၄ အေျခခံဥပေဒ” ကို ဗိုလ္ေနဝင္းစစ္အုပ္စုက စိတ္ႀကိဳက္ေရးဆြဲၿပီးအတည္ျပဳပါတယ္။ ထိုစဥ္က ေရပန္းစားေနတဲ့ “ဆုိရွယ္လစ္လိႈင္း” ကို တက္စီးပါတယ္။ ေတာ္လွန္ေရးေကာင္စီးဥကၠ႒ဗိုလ္ေနဝင္းက (မဆလ) ပါတီဥကၠ႒ႀကီးဦးေနဝင္းကို ေခ်ာေမြ႔စြာ အာဏာလႊဲေျပာင္းေပးပါတယ္။ ၁၉၇၄ အေျခခံဥပေဒအရ (မဆလ) ပါတီ တစ္ခုတည္းသာ တည္ေထာင္ခြင့္ရွိပါတယ္။
၁၉၆၂ ခုႏွစ္ကေန ၁၉၈၈ခုႏွစ္အထိ (၂၆)ႏွစ္တာကာလ အတြင္းမွာ ေျမေပၚမွာ ဘယ္ႏုိင္ငံေရးပါတီမွ တရားဝင္တည္ေထာင္ ခြင့္မရွိပါ။ ၿမိဳ႕ေပၚမွာ (မဆလ)၊ ေတာထဲမွာ (ဗကပ) လို႔ ဆိုတဲ့ ေခတ္ပါ။ အဲဒီကာလအတြင္းမွာေပၚေပါက္ခဲ့တဲ့ ဗိုလ္ေနဝင္း စစ္အုပ္စု ဆန္႔က်င္ေရးလႈပ္ရွားမႈေတြ အစီအရီေပၚခဲ့တယ္။ ၇ ရက္ဇူလိုင္၊ ၁၉၇၄- ၇၅- ၇၆၊ ၁၉၈၇ ေငြစကၠဴ စတဲ့ လႈပ္ရွားမႈေတြ စဥ္ဆက္ မျပတ္ေပၚေပါက္ခဲ့ၿပီးေနာက္ ၁၉၈၈ မွာ ဒီမိုကေရစီအေရးေတာ္ပံုႀကီးေပၚေပါက္လာတယ္။
“၁၉၈၈ ဒီမုိကေရစီအေရးေတာ္ပံုႀကီး” က (မဆလ) ပါတီအုပ္စုိးမႈနဲ႔ ၁၉၇၄ အေျခခံဥပေဒကို တုိက္ဖ်က္ႏုိင္ခဲ့တယ္။ ႏုိင္ငံေရး ပါတီေတြ တရားဝင္ဖြဲ႔စည္းလာႏုိင္ခဲ့တယ္။ ဗိုလ္ေနဝင္းအမွဴးျပဳတဲ့ (မဆလ) စစ္အုပ္စုကို ႏုိင္ငံေရးကန္႔လန္႔ကာ ေနာက္ပုိ႔ ပစ္ႏုိင္ခဲ့တယ္။ စစ္အုပ္စုက (နဝတ - နဖအ) ဆုိတဲ့ ပံုစံနဲ႔ပြဲထြက္လာခဲ့ျပန္တယ္။ “၁၉၈၈ ဒီမိုကေရစီအေရးေတာ္ပံုႀကီး” ဟာ ျမန္မာ့ႏုိင္ငံေရး လႈပ္ရွားမႈ သမုိင္းမွာ လူထုပါဝင္မႈအမ်ားဆံုးနဲ႔အႀကီးမားဆံုးလူထုလႈပ္ရွားမႈႀကီးျဖစ္ပါတယ္။
၁၉၈၈ ဒီမိုကေရစီအေရးေတာ္ပံုႀကီးရဲ႕ေအာင္သီး ေအာင္ႏွံ ေတြကို ျမင္သေလာက္ေဖာ္ျပရရမယ္ဆုိရင္
၁၉၇၄ အေျခခံဥပေဒဖ်က္သိမ္းႏုိင္ခဲ့တယ္။
(မဆလ) ပါတီကို ဖ်က္သိမ္းပစ္ႏုိင္ခဲ့တယ္။
ဗိုလ္ေနဝင္းနဲ႔ (မဆလ)ထိပ္သီးတစုကို ႏုိင္ငံေရးဇာတ္ခံုေပၚကေန ဖယ္ရွားႏုိင္ခဲ့တယ္။
ႏုိင္ငံေရးပါတီေတြ တရားဝင္ဖြဲ႔စည္းခြင့္ရရွိလာတယ္။
၁၉၉၀ ေရြးေကာက္ပြဲ ေအာင္ပြဲခံႏုိင္ခဲ့တယ္။
လူထုက သူတုိ႔ေခါင္းေဆာင္အျဖစ္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ကို ေရြးခ်ယ္ခဲ့ၾကတယ္။
ေက်ာင္းသားလူငယ္ေတြ ႏုိင္ငံေရးႏိုးၾကားလာၾကတယ္။
ဒီလို ေအာင္သီးေအာင္ႏွံေတြကိုရရွိခဲ့ေပမယ့္ စစ္အုပ္စုကတလက္ကုိင္ တပ္/ခါးပိုက္ေဆာင္တပ္ အျဖစ္ ခ်ဳပ္ကိုင္ထားျခင္းခံရတဲ့ စစ္တပ္ကုိေတာ့ ေျပာင္းလဲသြားေအာင္မလုပ္ႏုိင္ခဲ့ၾကဘူး။ ၁၉၈၈ ဒီမုိကေရစီအေရးေတာ္ပံုႀကီးက တပ္ထဲကို ႀကီးႀကီးမားမား ဂယက္ရုိက္ ခဲ့ေပမယ့္ တပ္ဟာ ျပည္သူလူထုဘက္/ဒီမုိကေရစီဘက္ကို ျပတ္ျပတ္သားသားမ်က္ႏွာမူႏုိင္ျခင္းေတာ့မရွိခဲ့ဘူး။ တပ္ဗုိလ္ တပ္သားအခ်ိဳ႕ ဒီမုိကေရစီအေရးေတာ္ပံုႀကီးမွာ ကုိယ္တုိင္ကုိယ္က်ပါဝင္ခဲ့ၾကတယ္။ တပ္နယ္ေတြက ၁၉၉၀ ေရြးေကာက္ပြဲမွာ ဒီခ်ဳပ္ပါတီကို မဲေတြ ေပး ခဲ့ၾကတယ္။ စစ္အုပ္စုကတပ္ကို ဆက္ၿပီး တလက္ကိုင္လုပ္ထားႏုိင္ဆဲ/ ခါးပုိက္ေဆာင္ထားႏုိင္ဆဲျဖစ္တဲ့အတြက္ အာဏာဟာ ျပည္သူ လူထုလက္ထဲကို ျပတ္သားရွင္းလင္းစြာေရာက္ရွိမလာခဲ့ဘူး။
စစ္အုပ္စုဟာ သူတုိ႔ကုိင္ထားႏုိင္တဲ့အာဏာနဲ႔ ၁၉၈၈ ဒီမိုကေရစီအေရးေတာ္ပံုႀကီးကို မိုက္မိုက္ကန္းကန္းေခ်မႈန္းပါတယ္။ လက္စားေခ်ပြဲႀကီးႏႊဲပါတယ္။ (နဝတ)စစ္အစုိးရဟာ ၁၉၈၈ဒီမိုကေရစီအေရးေတာ္ပံုႀကီးနဲ႔ အေရးေတာ္ပံုႀကီးမွာပါဝင္ခဲ့ၾကသူေတြ ဦးစီး ခဲ့ၾကသူေတြကို အညွိဳးတႀကီးနဲ႔ ေသြးရူးေသြးတန္းလက္စားေခ်ပါတယ္။ တစတစနဲ႔၁၉၈၈အေရးေတာ္ပံုႀကီးရဲ႕ေအာင္သီးေအာင္ႏွံေတြကို ရုပ္သိမ္းပစ္ဖို႔လုပ္ပါတယ္။ ႏုိင္ငံေရးပါတီေတြကိုဖ်က္သိမ္းပစ္ပါတယ္။ ေနာက္ဆံုးမွာ ၁၉၉၀ေရြးေကာက္ပြဲရလဒ္ကိုပါ ဖ်က္သိမ္းပစ္ခဲ့ပါ တယ္။
တစတစ အသာစီးရလာတဲ့ စစ္အုပ္စုဟာ “၂၀၀၈ အေျခခံဥပေဒ” ကို အသက္သြင္းၿပီး၊ စည္းကမ္းျပည့္ဝတဲ့ ဒီမုိကေရစီ ဆိုတာ ကို ပြဲထုတ္လာျပန္တယ္။
၂၀၀၈ အေျခခံဥပေဒဟာ တကယ္ေတာ့ “၁၉၈၈ ဒီမုိကေရစီအေရးေတာ္ပံုႀကီး”ကို လက္စားေခ်တာပါ။ ႏုိင္ငံေရးသမားေတြ ႏုိင္ငံေရးပါတီေတြကို ထာဝစဥ္အႏုိင္ယူထားႏုိင္ဖို႔ အကြက္ခ်ၿပီး ေရးဆြဲထားတဲ့ အေျခခံဥပေဒျဖစ္ပါတယ္။ ဒီလိုအႏုိင္ယူထားႏုိင္ေအာင္ စိတ္ႀကိဳက္ပုဒ္မေတြကို ကြက္ျပည့္ထည့္သြင္းေရးထားတာပါ။ လူထုက ေရြးေကာက္တင္ေျမွာက္သူေတြကို ပုိင္ပုိင္ႏုိင္ႏုိင္ထိန္းခ်ဳပ္ထား ေအာင္ အကြက္ခ်ၿပီး ေရးထားတဲ့ အေျခခံဥပေဒျဖစ္ပါတယ္။ စစ္အုပ္စုက သေဘာမတူဘဲ ျပင္မရေအာင္ ေရးထားတာပါ။ ပုဒ္မ ၅၉ (စ) ကေတာ့ ပုဂၢိဳလ္ေရး အညွိဳးအာဃာတနဲ႔ ထည့္သြင္းေရးဆြဲထားတာပါ။ ဒါ့အျပင္ အျခားေသာ “တည္ဆဲဥပေဒ” ဆုိတာေတြရွိပါေသးတယ္။ “ႏုိင္ငံေရးပါတီမ်ား မွတ္ပံုတင္ျခင္း ဥပေဒ” ဆုိတာကေတာ့ ႏုိင္ငံေရးပါတီေတြကို ခ်ဳပ္ကိုင္ထားတဲ့ မတရားတဲ့ဥပေဒတစ္ခုပါပဲ။
ဒါေၾကာင့္ ၁၉၆၂ ကေန ၂၀၁၇ အထိကာလအတြင္း ေပၚလာရတဲ့ ႏုိင္ငံေရးပါတီေတြရဲ႕ဘဝဟာ စစ္အုပ္စု လက္ခုပ္ထဲက ေရလုိဘဝမ်ိဳးပဲ ဆုိတာေတြ႔ရပါလိမ့္မယ္။ “ႏုိင္ငံေရးအာဏာ” ဆုိတာကလည္း စစ္အုပ္စုလက္ထဲက အျခား ဘယ္သူ႔လက္ထဲကိုမွ ေရာက္မသြားခဲ့ေသးဘူး။ ဗိုလ္ေနဝင္းစစ္အုပ္စုကေန ဗိုလ္သန္းေရႊစစ္အုပ္စုလက္ထဲကိုေတာ့ လႊဲေျပာင္းေရာက္ရွိသြားပါတယ္။
၁၉၆၂ ကေန ၁၉၈၈ ကာလအထိ ႏုိင္ငံေရးပါတီဖြဲ႔စည္းခြင့္ လံုးဝပိတ္ပင္ထားခဲ့ၿပီး။ (မဆလ) တပါတီပဲ ႏုိင္ငံေရးလုပ္ခြင့္ရွိခဲ့ တယ္။ “ပါတီႏုိင္ငံေရး - အမ်ိဳးသားႏုိင္ငံေရး” ဆိုၿပီး စစ္အုပ္စုက ခြဲျခားတာမလုပ္ခဲ့ပါဘူး။
ပါတီႏုိင္ငံေရးကို စစ္အုပ္စုက (မဆလ)နာမည္နဲ႔ ကန္ထရုိက္ယူေမာင္ပုိင္စီးထားတဲ့ကာလေပါ့။ ဒီအခ်ိန္ကာလမွာ “အမ်ိဳးသား ႏုိင္ငံေရး”ဆုိတဲ့အလံုးကို စစ္အုပ္စုကသူတုိ႔ပါးစပ္ထဲမထည့္ေသးဘဲ။ လက္ထဲဆုပ္ကုိင္ထားတုန္းျဖစ္ပါတယ္။ စစ္တပ္ဟာ (မဆလ)ပါတီ ကို အသက္ေပးကာကြယ္ခဲ့တာေပါ့။ ကာခ်ဳပ္ မွန္သမွ်၊ ေထာက္လွမ္းေရးညြန္ခ်ဳပ္မွန္သမွ် ဗိုလ္ေနဝင္း ခန္႔ခဲ့တာခ်ည္း ျဖစ္ပါတယ္။ ခန္႔ခဲ့ သမွ် ကာခ်ဳပ္တုိင္းဟာ ဗိုလ္ေနဝင္းအေပၚ သစၥာေစာင့္သိခဲ့ၾကသူေတြခ်ည္းပဲျဖစ္ပါတယ္။
၁၉၈၈ ဒီမိုကေရစီအေရးေတာ္ပံုႀကီးျဖစ္လာၿပီး ႏုိင္ငံေရးပါတီေတြ မလြဲသာမေရွာင္သာ ဖြဲ႔ခြင့္ေပးရတဲ့ကာလေရာက္ေတာ့မွ “အမ်ိဳးသားႏုိင္ငံေရး” ဆိုတဲ့အလံုးကို စစ္အုပ္စုက သူတုိ႔ပါးစပ္ထဲကေန မထုတ္ေတာ့ဘူး။ ႀကံ့ဖြံ႔အသင္းကို အမ်ိဳးသားႏုိင္ငံေရးလုပ္ဖုိ႔ ကန္ထရုိက္ေပးခဲ့တယ္။
၂၀၀၈ အေျခခံဥပေဒ အသက္ဝင္လာတဲ့ အခုကာလမွာေတာ့ “အမ်ိဳးသားႏုိင္ငံေရး” ဆုိတာကို စစ္အုပ္စုက စစ္အုပ္စုက မူပုိင္ အျဖစ္ျပန္ၿပီး သိမ္းပုိက္ထားပါတယ္။ သကၤန္းဝတ္အခ်ိဳ႕ကို “အမ်ိဳးသားေရး”ဆိုတဲ့ ဆုိင္းဘုတ္ေထာင္ၿပီး လိုင္စင္ခ်ေပးထားတယ္။ “ ပါတီႏုိင္ငံေရး” လုပ္ဖို႔ကိုေတာ့ ႀကံ့ဖြံ႔ပါတီကို လက္ခြဲေပးၿပီး၊ လက္လႊဲထားပါတယ္။
၁၉၈၈ ကေန ၂၀၁၁ ခုႏွစ္ ၊ ႏုိဝင္ဘာလ ၁၈ ရက္ေန႔ မတုိင္မီအထိ (၁၉၉၀ ေရြးေကာက္ပြဲအႏုိင္ရရွိခဲ့တဲ့ ) ဒီခ်ဳပ္ပါတီရဲ႕အေန အထားကိုပဲၾကည့္ပါ၊ ထန္းလ်က္လံုးေခြးလ်က္သလို လံုးပါးပါးေအာင္ စစ္အုပ္စုက လုပ္ခဲ့တာကို ဒီတုိင္းႀကိတ္ခံခဲ့ရတယ္ မဟုတ္လား။
ဒီေတာ့ ဖြဲ႔စည္းမယ္ဆိုတဲ့ ႏုိင္ငံေရးပါတီဟာ စစ္အုပ္စုလက္ခုပ္ထဲက ေရလိုဘဝမွာေနၾကမွာလား။ စစ္အုပ္စုအလိုက် ဟုိခြက္ ထဲကေန ဒီခြက္ထဲေျပာင္းထည့္ ဟိုပံုစံ၊ ဒီနာမည္ေျပာင္းေနရတဲ့ဘဝကိုပဲ အေျပာင္းအလဲအျဖစ္ ေက်နပ္ေနၾကရမွာလား၊ သာယာေနၾက ရမွာလား။
ႏုိင္ငံေရးပါတီဖြဲ႔တာဟာ ဒီမုိကေရစီရရွိေရး၊ ျပည္တြင္းစစ္ရပ္စဲေရး၊ စစ္မွန္တဲ့ဖက္ဒရယ္ျပည္ေထာင္စုတည္ေဆာက္ေရး အဖက္ဖက္က နိမ့္က်ဆိုးဝါးလွတ့ဲ အလုပ္သမားလယ္သမား ျပည္သူမ်ားရဲ႕ဘဝျမွင့္တင္ေပးေရး ဆုိတဲ့ဦးတည္ခ်က္ေတြကို ျပည္သူလူထု ကိုဦးေဆာင္ၿပီး ျပည္သူလူထုနဲ႔အတူ ဒိုးဒုိးေဒါက္ေဒါက္ ခ်ီတက္ေလွ်ာက္လွမ္းဖို႔ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီလမ္းကို တကယ္တမ္းေလွ်ာက္လွမ္းတဲ့ အခါမွာ ေရွာင္လႊဲ လုိ႔မရႏုိင္ဘဲ စစ္အုပ္စုနဲ႔ ထိပ္တုိက္ေတြ႔ကို ေတြ႔မွာျဖစ္ပါတယ္။ ခ်ီတက္ရမယ့္ခရီးလမ္းကို စစ္အုပ္စုက ပိတ္ရပ္ ထားတာပါ။
စစ္အုပ္စုကို လုပ္သမွ်ကို ေကြ႕ေရွာင္ေနမယ္။ ေဝ့လည္လည္ လုပ္ေနမယ္၊ ႀကိတ္မွတ္သည္းခံေနမယ့္ေနာက္ထပ္ ပါတီတစ္ခု ျပည္သူေတြက လိုလားေတာ့မယ္ မထင္ပါဘူး။ ဒီခ်ဳပ္ပါတီ တစ္ခုထဲနဲ႔တင္ လံုေလာက္ျပည့္စံုေနပါၿပီ။ ဒါေၾကာင့္ တည္ေထာင္ဖုိ႔ စုိင္းျပင္းေနတဲ့ နိုင္ငံေရးပါတီဟာ ဘယ္သူေတြပါဝင္မယ္/ မပါဝင္ဘူးဆိုတာထက္ ဒီမုိကေရစီအေရးကို ဒီခ်ဳပ္ပါတီထက္ ပုိၿပီး၊ ဘယ္လို ထူးျခားတာေတြမ်ား လုပ္ေဆာင္ျပႏုိင္မွာလဲဆုိတဲ့အခ်က္ကသာ စိတ္ဝင္စားစရာျဖစ္မွာပါ။ ဒီလိုထူးျခားမႈေတြမရွိဘူး၊ သမရုိးက်ပဲ၊ “ဒုတိယဖိုးစိန္ႀကီး” ပါပဲ ဆုိရင္ေတာ့ ရင္ခုန္စရာေကာင္းလိမ့္မယ္လုိ႔ မထင္မိပါဘူး။
ဒီေတာ့ ၁၉၆၂ ကေန ၂၀၁၇ အထိ ကာလအပုိင္းအျခားမွာ ႏိုင္ငံေရးပါတီေတြ ေပၚေစေပ်ာက္ေစ တည္ေစၿမဲေစဆုိတာ စစ္အုပ္စုသေဘာထားအေပၚမွာအဓိကတည္မွီေနတယ္ဆိုတာ သိပ္ကုိ ထင္ရွားပါတယ္။ စစ္အုပ္စုကို ဆန္႔က်င္တဲ့ပါတီမွန္သမွ် စစ္အုပ္စု က အေႏွးနဲ႔အျမန္ဆုိသလို ေခ်မႈန္းဖ်က္သိမ္းပစ္တာပါပဲ။ စစ္အုပ္စုကိုမဆန္႔က်င္ဘဲ ဒီမုိကေရစီအေရးကို ပီပီျပင္ျပင္ လြတ္လြတ္ လပ္လပ္ ျပည့္ျပည့္ဝဝ လုပ္ေဆာင္ႏုိင္မွာ မဟုတ္ပါဘူး။ “၂၀၀၈ အေျခခံဥပေဒနဲ႔ စည္းကမ္းျပည့္ဝေသာ ဒီမုိကေရစီ” ဆုိတာ စစ္အုပ္စု စိတ္ႀကိဳက္ခင္းထားတဲ့ေဘာင္၊ စစ္အုပ္စုအတြက္ လက္ဦးမႈအရွိဆံုးခြင္ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီခြင္ထဲမွာ သမရိုးက်ပဲ လႈပ္ရွားေနမယ္ဆို ရင္ေတာ့ ဘာထူးမွာမုိ႔လုိ႔လဲ။
စစ္အုပ္စုဟာ အေျခခံဥပေဒကို ဖ်က္သိမ္းတယ္။ ႏုိင္ငံေရးပါတီဖ်က္သိမ္းတယ္။ စစ္တပ္ကို ေမာင္ပုိင္စီးတယ္။ခါးပုိက္ေဆာင္ တပ္အျဖစ္လုပ္ထားတယ္။ အေျခခံဥပေဒစိတ္ႀကိဳက္ေရးတယ္။ တပါတီႏိုင္ငံေရးကို ေမာင္ပုိင္စီးၿပီးလုပ္ခဲ့တယ္။ အခုလည္း စိတ္ႀကိဳက္ အေျခခံဥပေဒေရးဆြဲတယ္။ အတည္ျပဳခဲ့တယ္။ အမ်ိဳးသားႏုိင္ငံေရးနဲ႔ ဒုိ႔အေရးသံုးပါးကို စစ္အုပ္စုက ေမာင္ပိုင္စီးထားတယ္။ ပါတီ ႏုိင္ငံေရးကို နယ္ပယ္သတ္မွတ္ေပးၿပီး ကုမၸဏီလုိင္စင္ခ်ေပးသလို အကန္႔အသတ္ေတြ၊ စည္းကမ္းေတြနဲ႔ လုပ္ပိုင္ခြင့္ေပးထားတယ္။
ဒီလိုစစ္အုပ္စုက သတ္မွတ္ေပးထားတဲ့ မတရားတဲ့စည္းကမ္းေတြ၊ အမိန္႔၊ဥပေဒေတြကို ေလးစားလိုက္နာထိန္းသိမ္း ကာကြယ္ ပါ့မယ္ လို႔ စစ္အုပ္စုထံ ခံဝန္ကတိျပဳလက္မွတ္ေရးထိုးထားရတဲ့ ပါတီမ်ိဳးေတာ့ ျပည္သူေတြက မလိုခ်င္ပါဘူး။
ျပည္သူေတြရဲဲ႕မ်က္ႏွာကို မၾကည့္ႏုိင္ဘဲ၊ စစ္အုပ္စုမ်က္ႏွာကို မွန္လို၊ အရိပ္လုိၾကည့္ၿပီးလႈပ္ရွားေနရတဲ့၊ စစ္အုပ္စုၿငိဳျငင္မွာကို စုိးထိတ္ေနရတဲ့ ႏုိင္ငံေရးပါတီမ်ိဳးေတာ့ ဘယ္လိုႏုိင္ငံေရးအေရာင္အေသြး၊ ဘယ္လိုနာမည္နဲ႔ပဲျဖစ္ေစ၊ ျဖစ္ႏုိင္ရင္ မဖြဲ႔စည္းပါနဲ႔လို႔ အေလး အနက္ ေမတၱာရပ္ခံပါရေစ။