က်ေနာ္တို႔ ျမန္မာေတြ ပိုမိုေပ်ာ္ရႊင္လာၾကပါသလား
●—————————————————————
'ေပ်ာ္ရႊင္မႈ' ကို အဓိပၸါယ္ဖြင့္ၾကရာမွာ နယ္ပယ္ ကိုးခု (9 domains) နဲ႔ တိုင္းတာမႈ ၃၃ ခုကို သတ္မွတ္ထားတာမ်ဳိး ေတြ႔ရ ပါတယ္။ နယ္ပယ္ေတြကေတာ့ (၁) ပညာေရး၊ (၂) က်န္းမာေရး (၃) လူေနမႈ အဆင့္အတန္း (၄) စိတ္ပိုင္းဆိုင္ရာ သာယာ ဝေျပာမႈ (၅) လူမႈရပ္ရြာ ရွင္သန္ဖြံ႔ၿဖိဳးမႈ (၆) ယဥ္ေက်းမႈ စံုလင္ေထြျပားရွိျခင္းႏွင့္ ၾကံ့ၾကံ့ခံႏိုင္မႈ (၇) ေဂဟ သဘာဝဝန္းက်င္ စံုလင္ေထြျပားမႈႏွင့္ ၾကံ့ၾကံ့ခံႏိုင္မႈ (၈) အခ်ိန္အသံုးခ်မႈ နဲ႔ ေနာက္ဆံုး (၉) ေကာင္းမြန္ေသာ အစိုးရ အုပ္ခ်ဳပ္ေရး စနစ္.. စတာေတြ ထည့္သြင္းထားပါတယ္။
● ေအာင္သူျငိမ္း
Institute for Strategy and Policy- Myanmar ၏ သင္တန္းေရးရာ ဒါရိုက္တာ ဦးေအာင္သူျငိမ္းက ေရးသားခဲ့သည့္ ေဆာင္းပါးမွ ေကာက္ႏုတ္ခ်က္ ျဖစ္ပါသည္။ ေဆာင္းပါး အျပည့္အစံုကို ေအာက္တြင္ ဖတ္ရႈႏိုင္ပါသည္။
________________________________________________
ေအာင္သူၿငိမ္း ● က်ေနာ္တို႔ ျမန္မာေတြ ပိုမိုေပ်ာ္ရႊင္လာၾကပါသလား
(မုိးမခ) မတ္ ၂၂၊ ၂၀၁၇
Institute for Strategy and Policy- Myanmar
မႏွစ္က ဒီအခ်ိန္မ်ဳိးမွာ က်ေနာ္ ဒီေမးခြန္းပဲ ေမးခဲ့ပါတယ္။ "က်ေနာ္တို႔ ျမန္မာေတြ ပိုမိုေပ်ာ္ရႊင္လာၾကပါသလား"။ အဲဒါ အျပင္ နီးစပ္ရာ မိတ္ေဆြ အခ်ဳိ႔ကိုလည္း ဒီေမးခြန္း ေမးၾကည့္ျဖစ္ပါတယ္။ ေပ်ာ္ရင္ ဘာေၾကာင့္ ပိုမို ေပ်ာ္ရႊင္လာပါသလဲ။ မေပ်ာ္ရင္ ဘာေၾကာင့္ ဆိုၿပီး ေမးၾကည့္တာပါ။ အေၾကာင္းကေတာ့ မေန႔က (မတ္လ ၂၀ ရက္) ဟာ "ႏိုင္ငံတကာ ေပ်ာ္ရႊင္မႈေန႔" (International Day of Happiness) လို႔ ကမာၻ႔ ကုလသမဂၢက သတ္မွတ္ ထားပါတယ္။ ၂၀၁၂ ခုႏွစ္၊ ကုလသမဂၢ အေထြေထြ ညီလာခံကေနၿပီး ဆံုးျဖတ္ခ်က္ အမွတ္ A/RES/66/281 နဲ႔ သတ္မွတ္ခဲ့တာပါ။
အဲဒီ ဆံုးျဖတ္ခ်က္အရ 'ေပ်ာ္ရႊင္မႈ' ဆိုတာ လူသားေတြရဲ႕ အေျခခံက်တဲ့ ပန္းတိုင္ပါတဲ့၊ စီးပြားေရး ဖြံ႔ၿဖိဳးမႈ သာမက၊ ေရရွည္ တည္တံ့တဲ့ ဖြံ႔ၿဖိဳးမႈ၊ သာယာ ဝေျပာမႈ.. စသည္ကိစၥ အားလံုးနဲ႔ သက္ဆိုင္ ပတ္သက္ေနပါတယ္။ အဲသည္ ေနာက္ပိုင္းမွာေတာ့ ၂၀၁၂ ခုႏွစ္က စတင္ၿပီး ကုလသမဂၢက ကမကထျပဳလို႔ ကမၻာ့ေပ်ာ္ရႊင္မႈ အစီရင္ခံစာ (World Happiness Report) ကို သုေတသနျပဳ ထုတ္ေဝ ခဲ့ပါတယ္။ ႏိုင္ငံ ၁၅၅ ခု ရဲ႔ လူသား ေပ်ာ္ရႊင္မႈ အဆင့္ေတြကို အမွတ္ေပး တိုင္းတာထားပါတယ္။ ဒီသုေတသနျပဳမႈကို ေရရွည္ တည္တံ့တဲ့ ဖြံ႔ၿဖိဳးမႈ အေျဖမ်ားဆိုင္ရာ ကြန္ရက္ Sustainable Development Solutions Network (SDSN) က ဦးေဆာင္ သုေတသနျပဳခဲ့ပါတယ္။
'ေပ်ာ္ရႊင္မႈ' ကို အဓိပၸါယ္ ဖြင့္ၾကရာမွာ နယ္ပယ္ ကိုးခု (9 domains) နဲ႔ တိုင္းတာမႈ ၃၃ ခုကို သတ္မွတ္ထားတာမ်ဳိး ေတြ႔ရ ပါတယ္။ နယ္ပယ္ေတြကေတာ့ (၁) ပညာေရး၊ (၂) က်န္းမာေရး (၃) လူေနမႈ အဆင့္အတန္း (၄) စိတ္ပိုင္းဆိုင္ရာ သာယာ ဝေျပာမႈ (၅) လူမႈရပ္ရြာ ရွင္သန္ဖြံ႔ၿဖိဳးမႈ (၆) ယဥ္ေက်းမႈ စံုလင္ေထြျပားရွိျခင္းႏွင့္ ၾကံ့ၾကံ့ခံႏိုင္မႈ (၇) ေဂဟ သဘာဝဝန္းက်င္ စံုလင္ေထြျပားမႈႏွင့္ ၾကံ့ၾကံ့ခံႏိုင္မႈ (၈) အခ်ိန္အသံုးခ်မႈ နဲ႔ ေနာက္ဆံုး (၉) ေကာင္းမြန္ေသာ အစိုးရ အုပ္ခ်ဳပ္ေရး စနစ္.. စတာေတြ ထည့္သြင္းထားပါတယ္။
ယခု အစီရင္ခံစာမွာေတာ့ ဒုကၡ သို႔မဟုတ္ စိတ္ပ်က္ အားငယ္ရမႈ (misery) ဆိုတာ ကိုလည္း အဓိပၸါယ္ ဖြင့္ခဲ့ပါတယ္။ ဘဝရဲ႔ ေက်နပ္အားရမႈ (life satisfaction) အတြက္ တန္ဖိုးထားခ်က္ ေတြ ျဖတ္ေတာက္ ေလ်ာ့ေပါ့ခံရတဲ့ အေျခအေနပါ။ အကယ္၍ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးမႈ၊ ပညာေရး နိမ့္က်ရမႈ၊ အလုပ္အကိုင္ မရွိမႈ၊ တစ္ဦးတည္း အထီး က်န္ေနထိုင္ရမႈ၊ ကိုယ္ကာယ မက်န္းမာျခင္း၊ စိတ္ပိုင္း မက်န္းမာျခင္း… စတဲ့ အေျခအေနေတြကို အဆံုးသတ္ နိဂံုးခ်ဳပ္ႏိုင္ တဲ့အခါ လူဦးေရရဲ႔ ရာခိုင္ႏႈန္းအခ်ဳိ႔ကို အခုလို စိတ္ပ်က္အားငယ္ရတဲ့ ဒုကၡ အေျခအေနေတြကေန ကယ္တင္ေပးႏိုင္ပါလိမ့္မယ္ လို႔လည္း ဆိုပါတယ္။
က်ေနာ္တို႔ အိမ္နီးခ်င္း ထိုင္းႏိုင္ငံကေတာ့ မႏွစ္ကထက္ ပိုေပ်ာ္ရႊင္လာတယ္ ဆိုပဲ။ ကမၻာတစ္ဝွမ္း တိုင္းတာတဲ့ ကမၻာ့ေပ်ာ္ရႊင္မႈ ညႊန္းကိန္း (World Happiness Report 2017) အစီရင္ခံစာ အရ ၃၂ ေနရာခ်ိတ္ပါတယ္။ အာရွ-ပစိဖိတ္ေဒသထဲ မွာေတာ့ နယူးဇီလန္ (၆)၊ ၾသစေၾတလ် (၉)၊ စကၤာပူ (၂၆) အဆင့္ ခ်ိတ္ၾကပါတယ္။ ယခုထိုင္း စစ္အာဏာသိမ္း အစိုးရ တက္လာေတာ့ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ႀကီးက "အားလံုးကို ေပ်ာ္ရႊင္ေစခ်င္သူ" ဆိုၿပီး ေႂကြးေၾကာ္သံ ျပဳထားခဲ့တာပါ။ က်ေနာ္တို႔ျမန္မာ ေတြလည္း ပိုေပ်ာ္ရႊင္လာပံု ရပါတယ္။ (၂၀၁၃ ေပ်ာ္ရႊင္မႈ အစီရင္ခံစာ) မွာ ျမန္မာက အဆင့္ (၁၂၁) ကေန ဒီႏွစ္ (၂၀၁၇) အစီရင္ခံစာမွာေတာ့ အဆင့္ (၁၁၄) တက္လာပါတယ္။
ကၽြန္ေတာ္တို႔ ျမန္မာေတြေရာ၊ ေပ်ာ္ရႊင္ၾကပါသလား။ က်ေနာ္တို႔ မႏွစ္ကထက္၊ ဒီႏွစ္ပိုၿပီး ေပ်ာ္ရႊင္လာၾကပါသလား။ ေပ်ာ္ရႊင္မႈဆိုတာ ဘာလဲ၊ ဘယ္လိုအခ်က္ေတြက လူတစ္ဦးရဲ႔ ေပ်ာ္ရႊင္မႈကို ဆံုးျဖတ္ပါသလဲ .. နီးစပ္ရာ မိတ္ေဆြအခ်ဳိ႔ကို က်ေနာ္ စနစ္တက် စစ္တမ္း မဟုတ္ေပမယ့္၊ ဟိုေမးသည္ေမး ေမးၾကည့္မိပါတယ္။
မႏွစ္က မိတ္ေဆြ အမ်ဳိးသမီးတစ္ဦးကေတာ့ 'ေပ်ာ္ပါတယ္' လို႔ ေျဖခဲ့သူက "ဒီႏွစ္ေတာ့ မေပ်ာ္ပါဘူး" တဲ့။ မႏွစ္က ေပ်ာ္ရႊင္ တယ္သူေျဖရတဲ့ အေၾကာင္းက အေႂကြးေတြ ေက်သြားတယ္၊ ေနေရး၊ စားေရး ဖိစီးမႈေတြ ေလ်ာ့က်သြားတယ္လို႔ ေျဖခဲ့ပါ တယ္။ ဒါေပမယ့္ ဒီႏွစ္ "ျမန္မာျပည္ထဲ ျပန္ေျပာင္းေရႊ႔လာၿပီး ကတည္းက မေပ်ာ္ရႊင္ပါဘူး"လို႔ ဆိုပါတယ္။ "မိသားစုနဲ႔ ခြဲခြာ ေနရလို႔၊ အလုပ္ခြင္ နဲ႔ သြားလာ ဆက္ဆံရတဲ့ ဝန္းက်င္မွာ ဖိအားေတြ မ်ားတယ္။ လူေတြနဲ႔ အလုပ္လုပ္ရတာ စိတ္တိုင္း မက်၊ အားမရတာေတြ ျဖစ္တယ္" လို႔ ေျဖပါတယ္။
ဌာန တစ္ခုမွာ သုေတသန လက္ေထာက္ လုပ္ေနသူ တစ္ေယာက္ကေတာ့ မႏွစ္ကေတာ့ 'သိပ္မေပ်ာ္ပါ' လို႔ ေျဖခဲ့ပါတယ္။ ဒီႏွစ္ေတာ့ အကုန္စင္းလံုးေခ်ာ မဟုတ္ေပမယ့္ သူေပ်ာ္ပါတယ္လို႔ ေျဖပါတယ္။ အေၾကာင္းကေတာ့ အိမ္ေထာင္က်ၿပီး၊ မၾကာေသးခင္က ကေလးရခဲ့ပါတယ္။ ဖခင္ အသစ္က်ပ္ခၽြတ္ပါ။ အလုပ္အကိုင္အသစ္ရၿပီး ျမဲေနခဲ့ၿပီ။ ႏိုင္ငံအေျခအေနက မေခ်ာေမြ႔ေသးေသာ္လည္း အျပဳသေဘာ (positive) ျမင္တယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။
အသိ ႏွစ္ဦးေလာက္ကို ေမးၾကည့္ပါတယ္။ သူတို႔က မေပ်ာ္ရႊင္ပါဘူးလို႔ ေျဖၾကၿပီး ႏိုင္ငံေရး အေၾကာင္းေတြေၾကာင့္ မ်ားပါတယ္။ တေယာက္ကေတာ့ နယ္မွာ စီးပြားေရး လုပ္ငန္းႀကီးတခုကို ဦးစီးေနသူပါ။ သူကေတာ့ သူ မေပ်ာ္ရႊင္ရတဲ့ အေၾကာင္း ကို စာရင္းထိုး ေဖာ္ျပပါတယ္။ ၁) လံုျခံဳမႈ မရွိသလို ခံစားရျခင္း၊ ၂) အလုပ္အကိုင္ ေရရာမႈ မရွိျခင္း၊ ၃) အစီအစဥ္ (Plan) ခ်ရန္ပင္ ခက္ခဲျခင္းနွင့္ လုပ္ငန္း အာမခံနိုင္မႈ မရိွျခင္း၊ ၄) ေငြေၾကး လည္ပတ္မႈ ရပ္ဆိုင္းသြားျခင္း၊ ၅) နီးရာဓား ေၾကာက္ေနရျခင္း၊ ၆) ရာဇဝတ္မႈ ထူေျပာလာျခင္း၊ ၇) ဌာနဆိုင္ရာ ရံုးလုပ္ငန္းမ်ား ပိုမို ၾကန္႔ၾကာျခင္း (အဆင့္မ်ားျခင္း၊ ဆံုးျဖတ္ခ်က္မေပးနိုင္ျခင္း၊ ကန္႔သတ္မႈမ်ားျခင္း၊ ပညာပိုျပလာျခင္း)၊ ၈) ကုန္ေစ်းနႈန္း၊ ယာဥ္ ကား ယႏၲရား ေစ်းတက္လာျခင္း၊ ၉) အစိုးရ ပံ့ပိုးမႈ ဘာမွ် ထူးျခားမလာဘဲ အခြန္ျဖင့္္ ႏွိပ္စက္ျခင္း… စသည္တို႔လို႔ ျဖစ္ပါတယ္။ သူတစ္ဦးခ်င္း ပုဂၢိဳလ္ေရးပိုင္း ေရာလို႔ ေမးၾကည့္ပါတယ္။ "ေရႊျပည္ေတာ္ ပိုေဝး သြားသေယာင္ေယာင္" လို႔ ေျဖပါတယ္။
နယ္ဖက္က အရပ္ဖက္ ဖြံ႔ၿဖိဳးေရးကိစၥေတြ တက္တက္ႂကြႂကြ လုပ္ေနသူ မိတ္ေဆြ တေယာက္ကေတာ့ "သိပ္မေပ်ာ္ပါ" လို႔ ေျဖပါတယ္။ "ယခင္ႏွစ္က ေမ်ွာ္လင့္ခ်က္အသစ္ေတြ ရွိတယ္ ခံစားရတယ္၊ ယခုႏွစ္ စည္းလံုးမႈ ပ်က္ျပားျခင္းနဲ႔ ႏိုင္ငံေရး သမားမ်ားရဲ႕ အရည္အေသြးေပၚ အားမရမႈေၾကာင့္" စိတ္ပ်က္ရပါတယ္လို႔ ေျဖပါတယ္။ သူ႔ တစ္ကိုယ္ေရအေနနဲ႔ေတာ့ ဘဝကို ေက်နပ္ပါတယ္။ "မိသားစုပိုင္းကေတာ့ ေကာင္းပါတယ္၊ သားက သေဘၤာသား လုပ္ခြင့္ရေနၿပီ၊ သမီးက ေဆး ၂ စတက္ေနၿပီ၊ ကိုယ္ပိုင္ခ်ိန္ ပိုရလာတယ္၊ ေရြးခ်ယ္စရာ ရွိလာၿပီ" လို႔ ေျဖပါတယ္။
အျခား မိတ္ေဆြတဦးကေတာ့ သူမေပ်ာ္တာကို ခုလို ရွင္းျပပါတယ္။ "ႏိုင္ငံေရးအရ မႏွစ္က ပိုေပ်ာ္တယ္၊ မျမင္ရေသးတဲ့ အစိုးရအတြက္ ႀကိတ္ျပီး ေမွ်ာ္လင့္မိတယ္၊ တိုက္ပြဲတခု ေအာင္ျမင္တဲ့ ခံစားမႈနဲ႔၊ က်ေနာ္ ဘုန္းႀကီးပါ ဝတ္ပစ္လိုက္တယ္၊ ပါတီက ဦးေဆာင္ထားႏိုင္ၿပီ၊ အေျပာင္းလဲေတြ အတြက္ အျခားသူေတြထက္ က်ေနာ္က ပိုၾကည္ႏူးျဖစ္ခဲ့တယ္" ဆိုၿပီး ရွင္း ျပပါတယ္။ "ဒီႏွစ္ အစိုးရနဲ႔ အမတ္ေတြ လုပ္ရပ္ ပါတီရဲ႕လုပ္ရပ္ဟာ က်ေနာ့္အတြက္ မေပ်ာ္ဘူးေလ" ဆိုၿပီး မၾကာေသးမီ က တံတားနာမည္ေပး ကိစၥေတြအေပၚ သေဘာထားကြဲလြဲ ဆႏၵျပပြဲေတြ အထိ ျဖစ္ရတဲ့ကိစၥကို ရည္ညႊန္း ေျပာဆိုပါတယ္။
ျပည္ပကေန ယခင္က တက္ႂကြလႈပ္ရွားသူ၊ ယခုေတာ့ ျပန္တြင္းျပန္ၿပီး စာေရး၊ ကဗ်ာေရး လုပ္ေနတဲ့ မိတ္ေဆြတစ္ဦးကို ၂၀၁၃ ခုႏွစ္တုန္းက ေမးၾကည့္ခဲ့ပါတယ္။ သူက 'ဒီႏွစ္ ပိုေပ်ာ္တယ္ဗ်' လို႔ ေျဖခဲ့ပါတယ္။ 'အေျပာင္းအလဲေတြက ပိုျမန္ဆန္ လာတယ္။ ရင္ခုန္ စိတ္လႈပ္ရွားဖြယ္ ျဖစ္လာတယ္။ က်ေနာ္က မီးပံုႀကီးကို အခုမွ အနီးကပ္ ထိုင္ၾကည့္ေနရတာဗ်။ ေပ်ာ္တယ္ ဗ်' လို႔ ဆိုပါတယ္။ အခု သူ႔ကိုပဲ ျပန္ေမးၾကည့္ပါတယ္။ ဒီႏွစ္ေကာ။ "မေပ်ာ္ရႊင္ပါ။ အသစ္နဲ႔ အေဟာင္းၾကားမွာ အသက္ရႈ ၾကပ္လြန္းလို႔ပါ" လို႔ ေျဖပါတယ္။ မႏွစ္က သူေျဖတဲ့ မီးပံုႀကီးကို ထိုင္ၾကည့္ေနရသူ တစ္ဦးအျဖစ္ေရာ.. ဘယ္လို ဆက္လက္ ခံစားေနရသလဲ ဆိုေတာ့ "က်ေနာ္ဟာ မီးပံုႀကီးရဲ႕အနီးကိုလည္း မကပ္ရဲ၊ မီးပံုႀကီးကုိလည္း ေက်ာေပး မထားႏိုင္လို႔ အသက္ရႈ ၾကပ္ေနတဲ့ အေၾကာင္း" ေျဖပါတယ္။
ေပ်ာ္ရႊင္မႈဟာ ႏိႈင္းရတရားလို အခ်ိန္အခါအလိုက္ ေျပာင္းလဲႏိုင္ပံုရပါတယ္။ ၿမိဳ႔ျပ-ေက်းလက္ ေနထိုင္ရာ ေဒသအေပၚမွာလည္း ကြာျခားမႈ ရွိႏိုင္ပါတယ္။
အစီရင္ခံစာ ေတြ႔ရွိခ်က္ေတြအရ
۞ ပိုခ်မ္းသာတဲ့ ႏိုင္ငံေတြမွာ ပိုေပ်ာ္ရႊင္ၾကပါသတဲ့။ ဒါေပမယ့္ ဝင္ေငြထက္စာရင္၊ လူမႈေရး အေၾကာင္းအခ်က္၊ လူမႈေရး ပံ့ပိုးမႈ၊ လူတစ္ဦးခ်င္း လြတ္လပ္မႈ အတိုင္းဆ၊ အက်င့္ပ်က္ျခစားမႈ ကင္းပျခင္းတို႔က ပိုလို႔ အေရးပါတယ္။
۞ လူေနမႈ ျမင့္လာတာနဲ႔အမွ် အခ်ိန္တစ္ခုမွာ ေပ်ာ္ရႊင္မႈ ျမင့္လာတယ္ ဆိုပါတယ္။ ကမၻာတစ္ခုလံုး ျခံဳၾကည့္ရင္ လြန္ခဲ့တဲ့ ႏွစ္ ၃၀ အတြင္း နည္းနည္း ပိုေပ်ာ္လာတယ္ ဆိုပါတယ္။
۞ အလုပ္အကိုင္မဲ့မႈက မေပ်ာ္ရႊင္မႈကို မ်ားစြာ ျဖစ္ေစပါတယ္။ အလုပ္ လံုျခံဳေရး၊ လုပ္ငန္းခြင္ ဆက္ဆံေရး၊ လုပ္ငန္းအတြင္း ေက်နပ္မႈေတြလည္း လိုအပ္ပါတယ္။ လစာနဲ႔ အလုပ္ခ်ိန္ သင့္ေတာ္မႈလည္း အေရးပါ ပါတယ္။ ျပဳမူေနထိုင္ ေကာင္းရင္၊ လူက ပိုေပ်ာ္ရႊင္ပါတယ္တဲ့။
۞ စိတ္ပိုင္းဆိုင္ရာ က်န္းမာေရးကလည္း ႏိုင္ငံေတြရဲ႔ ေပ်ာ္ရႊင္မႈအတြက္ အေရးႀကီးတဲ့ အခ်က္ပါ။ ခ်မ္းသာတဲ့ ႏိုင္ငံ ေတြမွာေတာင္ စိတ္ေဝဒနာရွင္ ေလးပံုတစ္ပံုပဲ ကုသမႈ ရၾကပါတယ္။ ဆင္းရဲတဲ့ႏိုင္ငံေတြက ပိုဆိုးပါတယ္။
۞ မိသားစုဘဝ တည္ၿငိမ္မႈ၊ အိမ္ေထာင္ျမဲတာကလည္း မိဘေတြနဲ႔ ကေလးေတြရဲ႔ ေပ်ာ္ရႊင္မႈအတြက္ အေရးပါပါတယ္။
۞ တိုးတက္တဲ့ ႏိုင္ငံေတြမွာေတာ့ အမ်ဳိးသမီးေတြက အမ်ဳိးသားေတြထက္ ပိုေပ်ာ္ရႊင္တယ္လို႔ ေတြ႔ရပါတယ္။ ဆင္းရဲတဲ့ ႏိုင္ငံေတြက ရလဒ္ကေတာ့ ေရာေထြးေနပါတယ္။
۞ လူလတ္ပိုင္းအရြယ္မွာ ေပ်ာ္ရႊင္မႈ အနည္းဆံုးပါတဲ့။ (ရုန္းကန္ေနရတာ မဟုတ္လား)။
လူေတြရဲ႔ ေပ်ာ္ရႊင္မႈ၊ ေၾကကြဲ ဝမ္းနည္းရမႈေတြဟာ တစ္ဦးခ်င္းကိစၥ မဟုတ္ပါဘူး။ အစိုးရ မူဝါဒေတြရဲ႔ သက္ေရာက္မႈ အေၾကာင္းအခ်က္ေတြလည္း ျဖစ္ပါတယ္။ ႏိုင္ငံ အေတာ္မ်ားမ်ားက လူေတြရဲ႔ ေပ်ာ္ရႊင္မႈအတြက္ မူဝါဒေတြကို ဦးတည္ လုပ္ေဆာင္ေနၾကပါၿပီ။ ယခုအစီရင္ခံစာကို ဦးေဆာင္ တည္းျဖတ္သူ တစ္ဦးျဖစ္တဲ့ ကိုလံဘီယာ တကၠသိုလ္၊ ေျမကမၻာ အ င္စတိက်ဴက ပါေမာကၡ ဂ်က္ဖရီဆက္ (Jeffery Sachs) ကေတာ့ "လူေတြအတြက္ တကယ့္ကို အေရးပါတဲ့ ကိစၥေတြ အတြက္ ကိုက္ညီမယ့္၊ မူဝါဒေတြခ်မွတ္ဖို႔ ကမၻာေပၚမွာ ပိုၿပီး ေတာင္းဆိုမႈေတြ ျမင့္မားလာေနပါတယ္။ မူဝါဒ ခ်မွတ္သူေတြ အတြက္ အေရးႀကီးတဲ့ အခ်က္ကေတာ့ လူထုေတြ ေပ်ာ္ရႊင္မႈကို ဘယ္လို ျမႇင့္တင္ၾကမလဲ ဆိုတဲ့ ေမးခြန္းပါ" လို႔ ေျပာခဲ့ပါတယ္။
က်ေနာ္တို႔ ျမန္မာလူထုေတြ ေပ်ာ္ရႊင္ၾကပါရဲ႔လား။
ေအာင္သူၿငိမ္း
■ အကိုးအကား
http://worldhappiness.report/