တူေမာင္ညဳိ ● “သံတမန္ေတြ မ်က္ႏွာအငယ္ရဆံုးကာလ” တဲ့

တူေမာင္ညဳိ ● “သံတမန္ေတြ မ်က္ႏွာအငယ္ရဆံုးကာလ” တဲ့
(မုိးမခ) မတ္ ၂၆၊ ၂၀၁၇

ႏုိင္ငံျခားေရးဝန္ႀကီးဌာန (MOFA) သက္တမ္း အႏွစ္ ၇၀ ခရီးဆုိတဲ့ သတင္းစာေဆာင္းပါး ဖတ္ရပါတယ္။

ေဆာင္းပါးရွင္က ၁၉၈၈ ကေန ၂၀၁၀ အတြင္းကာလကို “သံတမန္ေတြမ်က္ႏွာအငယ္ရဆံုးကာလ” သံုးသပ္ေဖာ္ျပဝန္ခံ ထားၿပီး “သံတမန္ဆိုတဲ့ ဆက္သြယ္ေရးလမ္းေၾကာင္းဟာ ႏွစ္ႏုိင္ငံစစ္ျဖစ္ေနရင္ေတာင္ ဖြင့္ထားရတဲ့ဆက္ဆံေရးေပမယ့္ အေရးတယူ အဖက္မလုပ္ဘူး၊ မဆက္ဆံဘူးဆိုတဲ့ အေျခအေနမ်ိဳးလည္း ႀကံဳဖူးသြားရပါတယ္” လုိ႔ ရင္ဖြင့္ထားပါတယ္။

၁၉၈၈ မွ ၂၀၁၀ ကာလဆိုတာ (နဝတ-နအဖ) စစ္အစုိးရအုပ္စုိးခဲ့တဲ့ကာလျဖစ္ပါတယ္။

“ျပည္တြင္းေရးကို ဝင္ေရာက္စြက္ဖက္ေႏွာင့္ယွက္တဲ့ ျပည္ပႏုိင္ငံမ်ားအားဆန္႔က်င္ၾက၊ ျပည္ပအားကိုးပုဆိန္ရုိး- အဆုိးျမင္ ဝါဒီ NLD” ဆိုတဲ့ ဂါထာေတာ္ကုိ စစ္အစုိးရက ေန႔ညမျပတ္ ရြတ္ဖတ္ခဲ့ၾကတဲ့ကာလလည္းျဖစ္ပါတယ္။ အေမရိကန္က ဆို ရင္ သံရံုးယာယီတာဝန္ခံအဆင့္ပဲထားၿပီး ခ်ိဳးႏွိမ္ထားခဲ့တာပါ။ အဲဒီအခ်ိန္ကာလအတြင္း (၁၈-၉-၁၉၉၁ မွ ၁၅-၁၁- ၁၉၉၈ အထိ) ႏုိင္ငံျခားေရးဝန္ႀကီးအျဖစ္ ဦးအုန္းေဂ်ာ္တာဝန္ယူခဲ့တာပါ။ ဒါေၾကာင့္ (နဝတ) စစ္အစုိးရေခတ္တေလွ်ာက္လံုး ဦး အုန္းေဂ်ာ္ဟာ ႏုိင္ငံျခားေရးဝန္ႀကီးအျဖစ္ Diplomacy is first line of defence ဆိုတဲ့စကားနဲ႔အညီ (နဝတ) စစ္အုပ္စုအတြက္ ကာလအၾကာဆံုးအသံုးေတာ္ခံခဲ့သူျဖစ္ပါတယ္။

ထုိကာလအတြင္း ျပည္တြင္းမွာစစ္အစုိးရက အၾကမ္းဖက္ဖိႏွိပ္ခဲ့တာေတြနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး ကုလသမဂၢနဲ႔ႏုိင္ငံတကာက ျပစ္ တင္ ေဝဖန္ခဲ့သမွ်ကိုႏုိင္ငံျခားေရးဝန္ႀကီးနဲ႔ႏုိင္ငံျခားေရးဝန္ႀကီးဌာနဟာ စစ္အစုိးရအတြက္ ဒုိင္းသဖြယ္ခုခံကာကြယ္ခဲ့တာပါ။ (နဝတ) စစ္အစုိးရေခတ္ဟာ (၁၈-၉-၁၉၈၈ မွ ၁၅ -၁၁- ၁၉၉၇ အထိ) ျဖစ္ပါတယ္။ အဲဒီေနာက္ ဦးဝင္းေအာင္ဟာ ႏုိင္ ငံျခားေရးဝန္ႀကီးအျဖစ္ (နအဖ) စစ္အစုိးရရဲ႕ အမႈေတာ္ကို ဆက္လက္ထမ္းရြက္ပါတယ္။

(၁၉၄၇ - ၂၀၁၇) ဆုိတဲ့ ႏွစ္ေပါင္း (၇၀) ကာလထဲမွာ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္းကေန ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ အထိ ႏုိင္ငံျခားေရး ဝန္ႀကီး ၂၃ ဦးရွိေၾကာင္း စာရင္းျပဳစုေဖာ္ျပထားပါတယ္။ အဲဒီ ႏုိင္ငံျခားေရးဝန္ႀကီး ၂၃ ဦးကို အခ်ိန္ကာလအလိုက္ တည္ရွိခ့ဲ/ တည္ရွိဆဲ ဥပေဒအရ အခုလို  ပုိင္းျခားၾကည္လုိ႔ရႏုိင္မယ္ ထင္ပါတယ္။

- ၁၉၃၅ အက္ဥပေဒအရ ႏုိင္ငံျခားေရးဝန္ႀကီး
- ၁၉၄၇ အေျခခံဥပေဒ ေဘာင္ထဲက ႏုိင္ငံျခားေရးဝန္ႀကီး
- ၁၉၇၄ အေျခခံဥပေဒ ေဘာင္ထဲက ႏုိင္ငံျခားေရးဝန္ႀကီး
- ၂၀၀၈ အေျခခံဥပေဒေဘာင္ထဲက ႏုိင္ငံျခားေရးဝန္ႀကီး

က်ေနာ့္သေဘာကေတာ့ လြတ္လပ္ေရးေခတ္ဦး၊ ဖဆပလအစုိးရေခတ္ ႏုိင္ငံျခားေရးဝန္ႀကီးေတြနဲ႔ စစ္အုပ္စုက ပံုစံမ်ိဳးမ်ိဳးနဲ႔ အုပ္စုိးေနတဲ့ ကာလေတြအတြင္း ႏုိင္ငံျခားေရးဝန္ႀကီးေတြဆိုၿပီး  ႏွစ္မ်ိဳးႏွစ္စားပဲ ခြဲျခားလုိပါတယ္။ အဲဒီလိုခြဲျခားမယ္ဆုိရင္ ...

လြတ္လပ္ေရးေခတ္ဦးနဲ႔ (ဖဆပလ)အစုိးရေခတ္ ႏုိင္ငံျခားေရးဝန္ႀကီး ဦးေရဟာ (၈) ဦးပဲရွိပါလိမ့္မယ္။

ပထမဆံုးႏုိင္ငံျခားေရးဝန္ႀကီးလို႔ ေဆာင္းပါးထဲမွာေဖာ္ျပထားတဲ့ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္းကိုေတာ့ ႏုိင္ငံျခားေရးဝန္ႀကီးမ်ားအ နက္ လုပ္ႀကံသတ္ျဖတ္ျခင္းခံရတဲ့ တဦးတည္းေသာ ႏိုင္ငံျခားေရးဝန္ႀကီးဝန္ႀကီးျဖစ္တယ္လုိ႔ ေျပာရမလားမသိပါဘူး။

က်န္တဲ့ ႏုိင္ငံျခားေရးဝန္ႀကီး ၁၅ ဦးကေတာ့ စစ္အုပ္စုက ပံုစံမ်ိဳးစံုနဲ႔ အုပ္ခ်ဳပ္ခဲ့တဲ့ကာလေတြအတြင္း ႏုိင္ငံျခားေရးဝန္ႀကီးဌာန မွ တာဝန္ထမ္းေဆာင္ခဲ့/ထမ္းေဆာင္ဆဲဝန္ႀကီးေတြလို႔ ဆုိရမွာပါ။ စစ္အုပ္စုက ေတာ္လွန္ေရးေကာင္စီ၊ (မဆလ ၁၉၇၄ အေျခခံ ဥပေဒ) ၊ (နဝတ-နအဖ) ၊ (၂၀၀၈ အေျခခံဥပေဒ) စသျဖင့္ ပံုစံမ်ိဳးစံုနဲ႔ အုပ္စုိးခဲ့/အုပ္စုိးေနတာပါ။

ဗိုလ္ေနဝင္းစစ္အုပ္စုက (ေတာ္လွန္ေရးေကာင္စီ/မဆလ) အစုိးရ ဆုိတဲ့ ပံုစံနဲ႔ အုပ္စိုးစဥ္ကာလမွာ ႏိုင္ငံျခားေရးဝန္ႀကီးအျဖစ္ တာဝန္ယူခဲ့ သူ (၉) ဦးရွိတဲ့အနက္ ဦးသီဟန္ မွတပါး က်န္အားလံုးဟာ  စစ္ဗိုလ္ေတြျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေတာင္ “အိမ္ေစာင့္အစိုးရ” ဆုိတဲ့ကာလကိုတြက္ၾကည့္ရင္ စစ္အုပ္စုခန္႔တဲ့ ႏုိင္ငံျခားေရးဝန္ႀကီးကို စာရင္းထည့္ရင္ျဖစ္ေသးတယ္။

ဗိုလ္ခ်ဳပ္မွဴးႀကီးေစာေမာင္ (၂၀-၉ -၁၉၈၈) ကေန ဦးဉာဏ္ဝင္း (၃၀- ၃ - ၂၀၁၁) အထိ (၄) ဦး ကိုေတာ့ (နဝတ-နအဖ) စစ္အုပ္စုက ခန္႔တဲ့ႏုိင္ငံျခားေရးဝန္ႀကီးေတြျဖစ္ပါတယ္။ ၄ ဦး စလံုး  စစ္ဗုိလ္ေတြခ်ည္းျဖစ္ပါတယ္။

ယေန႔စစ္အုပ္စုက “ ၂၀၀၈ အေျခခံဥပေဒ” ပံုစံနဲ႔အုပ္စိုးေနစဥ္ကာလမွာေတာ့ ႏုိင္ငံျခားေရးဝန္ႀကီးက (၂) ဦးပဲရွိပါေသးတယ္။
- ဦးဝဏၰေမာင္လြင္ (၁-၄- ၂၀၁၁) မွ (၃၀-၃-၂၀၁၆) [သူလည္း စစ္ဗိုလ္ပါပဲ]
- ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ (၁-၄- ၂၀၁၆ မွ ယေန႔အထိ) တာဝန္ထမ္းေဆာင္ဆဲ ႏုိင္ငံျခားေရးဝန္ႀကီး၊

ဖခင္နဲ႔သမီးဟာ ႏုိင္ငံျခားေရးဝန္ႀကီးဌာနမွာတာဝန္ထမ္းေဆာင္တဲ့တုိက္ဆုိင္မႈကို ထူးျခားမႈတစ္ခုအျဖစ္ႏုိင္ငံျခားေရး ဒုဝန္ ႀကီး ဦးေက်ာ္တင္က ထုတ္ေဖာ္ေျပာဆုိပါတယ္။ ႏုိင္ငံေတာ္၏ အတိုင္ပင္ခံပုဂၢိဳလ္/ ႏုိင္ငံျခားေရးဝန္ႀကီးဆုိတဲ့ထူးျခားမႈ လည္းပါတာေပါ့။

အစုိးရတုိင္းမွာ စစ္တပ္အထက္မွာရွိတဲ့ကာကြယ္ေရးဝန္ႀကီးဌာနဆုိတာကို လက္်ာဖက္က ကုိင္ထားသလိုအျခား လက္ဝဲဖက္ ကလည္း ႏုိင္ငံျခားေရးဝန္ႀကီးဌာနကို ကိုင္ထားေလ့ရွိပါတယ္။ Diplomacy is first line of defence ဆိုတယ္ မဟုတ္လား။ ဒီေတာ့ စစ္တပ္က second line ေပါ့။ ဒီဌာန ၂ ခုဟာ အစိုးရတုိင္းအတြက္ သိပ္အေရးပါ ပါတယ္။

 ဒီဌာနႏွစ္ရဲ႕ရာထူးေတြကို အာဏာရ ပါတီအစုိးရ (သုိ႔)  အာဏာသိမ္းအစိုးရရဲ႕အဓိကပုဂၢိဳလ္က သူ႔စိတ္ႀကိဳက္ေနရာခ်ထားေလ့ ရွိပါတယ္။ ၁၉၄၈ ခုႏွစ္၊ ဇန္နဝါရီလ ၄ ရက္ေနာက္ပုိင္း အာဏာရလာတဲ့ (ဖဆပလ) အစုိးရကလည္း ဦးႏု အလုိက် ႏုိင္ငံ ျခားေရးဝန္ႀကီး ေတြ၊ ကာကြယ္ေရးဝန္ႀကီးေတြ ခန္႔ခဲ့တာပါပဲ။

ထုိနည္းတူ ၁၉၆၂ မတ္လ မွာ အာဏာသိမ္းခဲ့တဲ့ ဗိုလ္ေနဝင္းစစ္အုပ္စုက ဖြဲ႔စည္းခဲ့တဲ့ “အစိုးရ” အဆက္ဆက္မွန္သမွ်မွာ လည္းႏုိင္ငံျခားေရးဝန္ႀကီး၊ ကာကြယ္ေရးဝန္ႀကီးေတြကို ဗို္လ္ေနဝင္းစိတ္ႀကိဳက္ခန္႔ခဲ့တာျဖစ္ပါတယ္။ ဗိုလ္ေနဝင္းစစ္အုပ္စုက စစ္တပ္ႀကီးတခုလံုးကို ခ်ဳပ္ကုိင္ထားႏုိင္ေလေတာ့ “ကာခ်ဳပ္” ေတြကိုလည္း သူ႔စိတ္ႀကိဳက္ခန္႔ခဲ့တာပါပဲ။

 နိဂံုးခ်ဳပ္ရရင္ (MOFA) အႏွစ္ ၇၀ ခရီးအတြင္းမွာ ႏုိင္ငံျခားေရးဝန္ႀကီး အမိ်ဳးအစား ၂ မ်ိဳးပဲေတြ႔ရွိရပါတယ္။

၁။ အရပ္သားအစုိးရက ခန္႔အပ္တဲ့ အရပ္သားႏုိင္ငံျခားေရးဝန္ႀကီး (၁၉၄၇ မွ ၁၉၆၀ ထိ စုစုေပါင္း ၈ ဦး ရွိပါတယ္)

၂။ စစ္အုပ္စု/စစ္အစုိးရက ပံုစံတမ်ိဳမ်ိဳးနဲ႔အုပ္စိုးေနစဥ္ ခန္႔အပ္တဲ့ စစ္သားနဲ႔အရပ္သားႏုိင္ငံျခားေရးဝန္ႀကီး --- ဟူ၍ျဖစ္ပါ တယ္။ ၁၉၆၂ မွ ယေန႔အထိ စုစုေပါင္း ၁၅ ဦးရွိပါတယ္။

ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ကို ဒီစာရင္းထဲထည့္သြင္းရတာေတာ့အားနာပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ စစ္အုပ္စုက “၂၀၀၈ အေျခခံဥပေဒ” ကိုစိတ္ႀကိဳက္ေရးၿပီးအတည္ျပဳထားတာမို႔ စစ္အုပ္စုက ပံုစံတမ်ိဳးမ်ိဳးနဲ႔ အုပ္စုိးေနတဲ့ကာလမို႔ ထည့္သြင္းရျခင္းသာ ျဖစ္ပါ တယ္။

(ကာလံု)  ၁၁ ဦးထဲမွာေတာ့ ႏုိင္ငံျခားေရးဝန္ႀကီးကလည္း တစ္ဦးအပါအဝင္ျဖစ္ပါတယ္။

ႏုိင္ငံတကာနယ္ပယ္မွာ စစ္အစုိးရအဖို႔ ေအးစက္သြားခဲ့တဲ့၊ အဖက္လုပ္ခ်င္းမခံခဲ့ရတဲ့၊ မ်က္ႏွာငယ္ခဲ့ရတဲ့ ကာလရွည္ဟာ “၂၀၀၈ အေျခခံဥပေဒ”ကို ေဒၚေအာင္ဆန္းစုက အရွိ အရွိတုိင္းျမင္တယ္လုိ႔ ေျပာဆိုလက္ခံၿပီးတဲ့ေနာက္ (၂၀၁၂ ၾကားျဖတ္ ေရြးေကာက္ပြဲ ဝင္ၿပီးတဲ့ေနာက္) တိတ္တဆိတ္ အဆံုးသတ္သြားပံုရပါတယ္။

တားျမစ္ပိတ္ဆို႔ကန္႔သတ္မႈေတြ (Sanctions) ရုပ္သိမ္းေပးခဲ့ၿပီး၊ အေမရိကနဲ႔ဥပေရာပကိုစစ္ဗိုလ္ေတြနဲ႔ အေပါင္းပါ ခရုိနီေတြ ေျခဆန႔္ႏုိင္ခဲ့ၾကပါၿပီ။ လူထုဆႏၵျပပြဲကို ဘယ္လိုေခ်မႈန္းရမယ္၊ ကိုင္တြယ္ရမယ္ဆုိတဲ့ “ယဥ္ေက်းေသာနည္းလမ္းေတြ” ကို လည္း နည္းေပးလမ္းျပလုပ္ေနၾကပါၿပီ။ ဆရာသမားေတြရဲ႕နည္းလမ္းေတြကို တပည့္တပန္းေတြကေက်ာင္းသားေတြ အ လုပ္သမားလယ္သမား ဆႏၵျပမႈေတြမွာ လက္ေတြ႔လက္စြမ္းျပေနၾကပါတယ္။ ဆရာထက္ တပည့္လက္ေစာင္းထက္ျပ ေနပါတယ္။ အခုဆုိရင္ လက္ပံေတာင္းေဒသမွာ မတ္လ ၂၄ ရက္ေန႔က ရဲတပ္ဖြဲ႔က ရာဘာက်ည္ဆံနဲ႔ပစ္ခတ္ၿဖိဳခြဲလို႔ ေဒသခံျပည္သူေတြ ဒဏ္ရာရရွိသြားပါတယ္။

စစ္အုပ္စုနဲ႔ အေနာက္အုပ္စုႏုိင္ငံႀကီးတႏုိင္ငံအၾကားမွာေတာ့  ျပန္လည္ရင္ၾကားေစ့သင့္ျမတ္သြားခဲ့ပါၿပီ။ အေမရိကန္ေရတပ္ စစ္ေရယာဥ္ USNS FALL RIVER (T-EPF-4) က “တူးပုိ႔သီခ်င္း” နဲ႔ လာေရာက္သီဆိုေဖ်ာ္ေျဖေနၿပီမဟုတ္လား။ သံတမန္ေတြ မ်က္ႏွာ ျပန္လည္ပြင့္လန္းလာတဲ့ကာလမ်ားလား။

ျပည္တြင္းက “အမ်ိဳးသားျပန္လည္သင့္ျမတ္ေရး” ကေတာ့ ထူးၿပီး ျခားနားမလာေသးပါဘူး။

ျပည္တြင္းစစ္ရပ္စဲေရး၊ ျပည္တြင္းၿငိမ္းခ်မ္းေရး၊ ၂၀၀၈ အေျခခံဥပေဒျပဳျပင္ေရးတုိ႔ဆုိတာေတြကေတာ့ “ျပည္ထဲအေရး ေပါက္နဲ႔ေက်း” ဆုိတာလုိ ဒီအေရးဒီအရာေတြနဲ႔ပတ္သက္လာရင္ ဒီခ်ဳပ္ပါတီအစုိးရဟာ  စစ္အုပ္စုနဲ႔ကာခ်ဳပ္ရဲ႕မ်က္ႏွာ၊ စကားသြား၊ စကားလာေတြထဲကေန သင့္ျမတ္ေရးမွန္ဘီလူးနဲ႔ စူးစမ္းရွာေဖြၾကည့္ရႈေနၾကရတဲ့ပံုပါပဲ။

ညႊန္း
- ေမႏွင္းေအး - “ႏုိင္ငံျခားေရးဝန္ႀကီးဌာနသက္တမ္း အႏွစ္ (၇၀) ခရီး ” - ျမန္မာ့အလင္းသတင္းစာ (၁၇-၃-၂၀၁၇) စာမ်က္ ႏွာ ၆ ႏွင့္ ၈