ေဒါက္တာသိန္းလြင္ (NNER) ● ပညာေရး၀န္ႀကီးဌာန၏ အမ်ဳိးသားပညာေရးမဟာဗ်ဴဟာစီမံကိန္း (၂၀၁၆-၂၀၂၁) အေပၚ ေ၀ဖန္ခ်က္


ေဒါက္တာသိန္းလြင္ (NNER) ● ပညာေရး၀န္ႀကီးဌာန၏ အမ်ဳိးသားပညာေရးမဟာဗ်ဴဟာစီမံကိန္း (၂၀၁၆-၂၀၂၁) အေပၚ ေ၀ဖန္ခ်က္
(မုိးမခ) မတ္ ၁၈၊ ၂၀၁၇

စာတမ္းရွင္ - ေဒါက္တာသိန္းလြင္ (NNER)

(ဤစာတမ္းကို ေရးသားသူ ေဒါက္တာသိန္းလြင္ (NNER) သည္ အဂၤလန္ႏိုင္ငံရွိ နယူးကာဆယ္တကၠသိုလ္မွ ပညာေရးဆိုင္ရာမူဝါဒႏွင့္ သင္႐ိုး ၫႊန္းတမ္း ဖြံ႕ၿဖိဳးေရးဘာသာရပ္မ်ား ျဖင့္ ပညာေရးဆိုင္ရာ မဟာဘြဲ႕ႏွင့္ ပါရဂူဘြဲ႕မ်ား ရရွိထားသူျဖစ္သည္။

ေဝဖန္ပိုင္းျခားစဥ္းစားျခင္းကို အားေပးေသာဆရာအတတ္ပညာ သင္တန္း (Thinking Classroom Foundation) ကိုတည္ေထာင္ခဲ့သူျဖစ္ ၿပီး၊ ပညာေရးစနစ္ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲ ေရးႏိုင္ငံလံုးဆိုင္ရာကြန္ရက္ (NNER) ၏အဖြဲ႕ဝင္တဦးလည္းျဖစ္သည္။)

ပညာေရး၀န္ႀကီးဌာနမွ ထုတ္ျပန္ေၾကညာသည့္ "အမ်ဳိးသားပညာေရး မဟာဗ်ဴဟာစီမံကိန္း (၂၀၁၆-၂၀၂၁" ကို မူၾကမ္းေရးဆြဲစဥ္က ပညာေရးစနစ္ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရး ႏိုင္ငံလံုးဆိုင္ရာကြန္ရက္ (NNER) အား အသိေပး ဖိတ္ၾကားျခင္းမရွိခဲ့ပါ။ NNER သည္ အစိုးရမဟုတ္ေသာ လူထုပညာေရး အဖြဲ႕အစည္းမ်ားစြာႏွင့္ ပညာရွင္မ်ားပါ၀င္ေသာ ကြန္ရက္ျဖစ္ပါသည္။ NNER တြင္ပါ၀င္ေသာ အဖြဲ႕ အစည္းမ်ားႏွင့္ အဖြဲ႕၀င္မ်ားသည္ ပညာေရး မဟာဗ်ဴဟာစီမံကိန္းအတြက္ အႀကံဉာဏ္မ်ား ေပးခြင့္မရခဲ့ပါ။ Global Partnership for Education (GPE) ၏ အတိုင္ပင္ခံပုဂၢိဳလ္ Mr. Mathias Rwehere ရန္ကုန္ၿမိဳ႔သို႔ ေရာက္ရွိစဥ္ ၂၀၁၇ ဇန္န၀ါရီလ (၂၂) ရက္ေန႔တြင္ NNER အဖြဲ႕၀င္မ်ားႏွင့္ ေတြ႕ဆံုမွသာ အထက္ပါ ပညာ ေရးမဟာဗ်ဴဟာစီမံကိန္း (၂၀၁၆-၂၀၂၁) ကို စတင္သိရွိရပါသည္။ ျမန္မာႏိုင္ငံ ပညာေရး၀န္ႀကီးဌာနက GPE ထံမွ ပညာေရးေထာက္ပံ့ေငြ အေမရိကန္ ေဒၚလာ သန္း (၇၀) ေက်ာ္ ေလွ်ာက္ထားသျဖင့္ GPE  အတိုင္ပင္ခံပုဂၢိဳလ္က အစိုးရမဟုတ္ေသာ လူထုအဖြဲ႕  အစည္းမ်ားႏွင့္ ေတြ႕ဆံု၍ ပညာေရး၀န္ႀကီးဌာန၏ မဟာဗ်ဴဟာ စီမံကိန္းအေၾကာင္း လာေရာက္ေမးျမန္းစဥ္ ေတြ႕ဆံုျခင္း ျဖစ္ပါသည္။

GPE ၏ လိုအပ္ခ်က္အရ ပညာေရးမဟာဗ်ဴဟာစီမံကိန္းကို အေကာင္အထည္ေဖာ္ရန္အတြက္ ပညာေရးက႑ဆိုင္ရာ ေပါင္းစပ္ညိႇႏိႈင္းေရးေကာ္မတီ (ESCC) ကို ဖြဲ႕စည္းရာတြင္ လူထုပညာေရးအဖြဲ႕ အစည္းမ်ားမွ ေရြးခ်ယ္ေစလႊတ္ေသာ ကိုယ္စားလွယ္ (၂) ဦး ပါ၀င္ရန္ကိုလည္း GPE က အဆိုျပဳထား ပါသည္။ သို႔ရာတြင္ NNER သည္ အသင္းအဖြဲ႕အျဖစ္ မွတ္ပံုတင္ထားျခင္းမရွိဟူေသာ အေၾကာင္းျပခ်က္ျဖင့္ ESCC တြင္ ပါ၀င္ခြင့္မရွိဟု ပညာေရး၀န္ႀကီးဌာနမွ ကန္႔သတ္ထားေၾကာင္း သိရွိရပါသည္။

NNER အေနျဖင့္ ေပါင္းစပ္ညိႇႏိႈင္းေရးလမ္းေၾကာင္းမွေန၍ ပညာေရး၀န္ႀကီးဌာနအား ေ၀ဖန္ အႀကံျပဳခြင့္ မရရွိသျဖင့္ အမ်ဳိးသားပညာေရးမဟာဗ်ဴဟာစီမံကိန္းအေပၚ ေ၀ဖန္သံုးသပ္ခ်က္ကို ေရးသား ေဖာ္ျပလိုက္ပါ သည္။

(၁) လူထုအဖြဲ႕အစည္းမ်ား၏ အခန္းက႑ ေမွးမွိန္ေနဆဲ
ပထမဦးစြာ ေ၀ဖန္ေထာက္ျပလိုသည့္အခ်က္မွာ အစိုးရ၏ ပညာေရးလုပ္ငန္းမ်ားတြင္ လူထုအဖြဲ႕ အစည္းမ်ား၏ ပါ၀င္ႏိုင္မႈ အခြင့္အလမ္း နည္းပါးေနျခင္း ျဖစ္ပါသည္။ ကမၻာ့ကုလသမဂၢမွ ဦးေဆာင္သည့္ ေရရွည္တည္တံ့ေသာ ဖြံ႕ၿဖိဳးေရးအတြက္ ပညာေရး (SDG-4) ႏွင့္ ျမန္မာႏိုင္ငံဌာေန တိုင္းရင္းသားမ်ား၏ ပညာေရးအခြင့္အေရးဆိုင္ရာကိစၥမ်ားကို တိုင္ပင္ေဆြးေႏြးရန္အတြက္ NNER သည္ ၂၀၁၆ ေအာက္တို ဘာလတြင္ ပညာေရး၀န္ႀကီးဌာနသို႔ ေတြ႕ဆံုခြင့္ေတာင္းခဲ့ပါသည္။ ယေန႔အထိ အေၾကာင္းျပန္ၾကားျခင္း မရွိေသးပါ။

ထို႔ျပင္ လူထုအဖြဲ႕အစည္းမ်ား၏ ပညာေရးျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရး ႀကိဳးပမ္းအားထုတ္မႈမ်ားကိုလည္း အသိအမွတ္ျပဳျခင္းမရွိပါ။ အမ်ဳိးသားပညာေရးမဟာဗ်ဴဟာစီမံကိန္း (၂၀၁၆-၂၀၂၁) အႏွစ္ခ်ဳပ္ စာမ်က္ႏွာ (၁၂) စာပိုဒ္ (၄.၂) တြင္ "အမ်ဳိးသားပညာေရးဥပေဒ ပိုမိုခိုင္မာေစရန္အတြက္ ၂၀၁၅ ခုႏွစ္တြင္ အမ်ဳိးသားပညာေရး ဥပေဒကို ျပင္ဆင္သည့္ ဥပေဒကိုလည္း ျပ႒ာန္းေပးခဲ့ပါသည္" ဟု ေဖာ္ျပထားသည္။ အမ်ဳိးသားပညာေရးဥပေဒ ကို ျပင္ဆင္သည့္ဥပေဒ (၂၀၁၅) ေပၚေပါက္လာျခင္းမွာ ၂၀၁၅ ေဖေဖာ္၀ါရီလ အတြင္း က်င္းပခဲ့သည့္ အစိုးရ၊ လႊတ္ေတာ္၊ ဒီမိုကေရစီပညာေရးသပိတ္ေကာ္မတီႏွင့္ NNER တို႔ ပါ၀င္ခဲ့ သည့္ ေလးပြင့္ဆိုင္ေဆြးေႏြးပြဲ၏ ရလဒ္မ်ားကို လႊတ္ေတာ္သို႔ တင္သြင္းခဲ့သျဖင့္၊ လႊတ္ေတာ္မွ ျပင္ဆင္ ျပ႒ာန္းခဲ့ျခင္းျဖစ္ပါသည္။ ေလးပြင့္ဆိုင္ ေဆြးေႏြးပြဲေပၚေပါက္လာျခင္းမွာလည္း အမ်ဳိးသားပညာေရးဥပေဒ (၂၀၁၄) ကို ျပင္ဆင္ေရးအတြက္ သပိတ္ေမွာက္ေက်ာင္းသားမ်ားက ေတြ႕ဆံုေဆြးေႏြးရန္ ေတာင္းဆိုခဲ့ ၾကျခင္းေၾကာင့္ ျဖစ္ပါသည္။ ဤအျဖစ္အပ်က္မ်ားသည္ ျမန္မာႏိုင္ငံပညာေရးသမုိင္းတြင္ ထင္ထင္ရွားရွား ေပၚေပါက္ခဲ့သျဖင့္ ပညာေရး၀န္ႀကီးဌာနအေနျဖင့္ ႀကိဳက္သည္ျဖစ္ေစ၊ မႀကိဳက္သည္ျဖစ္ေစ၊ သမုိင္း အျဖစ္ အပ်က္မ်ားကို ထိမ္ခ်န္မထားသင့္ပါ။

(၂) လူမ်ဳိးမ်ားဆိုင္ရာ ကိုယ္ပိုင္ျပ႒ာန္းခြင့္ ပါ၀င္ျခင္းမရွိ
ဒုတိယေ၀ဖန္လိုသည့္အခ်က္မွာ ပညာေရးမဟာဗ်ဴဟာစီမံကိန္းတြင္ ဒီမုိကေရစီ ဖက္ဒရယ္ႏိုင္ငံ စနစ္ကို ဦးတည္သည့္ ပညာေရးျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈမ်ား ပါ၀င္ျခင္းမရွိပါ။ ႏိုင္ငံေတာ္၏ အတိုင္ပင္ခံ ပုဂၢိဳလ္ဦးေဆာင္ေသာ ၂၁ ရာစုပင္လံုၿငိမ္းခ်မ္းေရးေဆြးေႏြးပြဲမ်ား က်င္းပကာ ဒီမိုကေရစီ ဖက္ဒရယ္ ျပည္ ေထာင္စုထူေထာင္ရန္ ျပင္ဆင္ေနသည့္ကာလတြင္၊ ပညာေရးျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈသည္ တိုင္းရင္းသားလူမ်ဳိး မ်ား၏ ကိုယ္ပိုင္ျပ႒ာန္းခြင့္ကို ဦးတည္သင့္သည္။ အစိုးရႏွင့္ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးေဆြးေႏြးလ်က္ရွိၾကေသာ တိုင္းရင္းသား လက္နက္ကိုင္ေတာ္လွန္ ေရးအဖြဲ႕မ်ားသည္ သက္ဆိုင္ရာေဒသအသီးသီးတြင္ စာသင္ေက်ာင္း မ်ားတည္ေထာင္၍ ကေလးမ်ား၏ ပညာေရးကို ေဆာင္ရြက္ခဲ့ၾကသည္မွာ ႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာ ၾကာရွိၿပီ ျဖစ္ပါသည္။ အေျခခံပညာၿပီးဆံုး၍ ႏိုင္ငံျခားတကၠသိုလ္မ်ားတြင္ သြားေရာက္ပညာသင္ၾကားသူမ်ား၊ ရပ္ရြာ ဖြံ႕ၿဖိဳးေရး ေဆာင္ရြက္ေနသူမ်ားလည္း အမ်ားအျပား ရွိၾကပါသည္။ အဆိုပါ တိုင္းရင္းသားေဒသ ပညာေရး ကို အသိအမွတ္ျပဳရန္ ပညာေရးမဟာဗ်ဴဟာ စီမံကိန္းတြင္ ပါ၀င္ျခင္းမရွိပါ။

ျမန္မာႏိုင္ငံအစိုးရသည္ ဌာေနတိုင္းရင္းသားမ်ား၏ အခြင့္အေရးဆိုင္ရာ ကုလသမဂၢ၏ ေၾကညာ စာတမ္း (UNDRIP) ကိုလည္းသေဘာတူလက္မွတ္ေရးထိုးထားေၾကာင္း သိရပါသည္။ အဆိုပါ သေဘာ တူညီခ်က္အရလည္း ဌာေနတိုင္းရင္းသားမ်ား ထူေထာင္ထားေသာ ေက်ာင္းမ်ား၊ ေဒသဆိုင္ရာ သင္႐ိုး ညႊန္းတမ္းမ်ား၊ ဆရာဆရာမမ်ား၊ ေက်ာင္းသားမ်ားကို အသိအမွတ္ျပဳရပါမည္။ အစိုးရ၏ အသိအမွတ္ျပဳမႈ မခံရေသာေၾကာင့္ ဌာေနတိုင္းရင္းသားေက်ာင္းမ်ားမွ ေက်ာင္းသားမ်ား အစိုးရေက်ာင္းမ်ားကို ေျပာင္းေရႊ႕ ရန္ႏွင့္ ျပည္တြင္းတကၠသိုလ္မ်ားတက္ေရာက္ရန္ အခက္အခဲမ်ား ရင္ဆိုင္ၾကရပါသည္။

(၃) ေဒသအလိုက္ ေရးဆြဲေသာ သင္႐ိုးညႊန္းတမ္း (Local Curriculum) မ်ားကို ခြင့္ျပရန္လိုအပ္
ပညာေရးမဟာဗ်ဴဟာစီမံကိန္းတြင္ သင္႐ိုးညႊန္းတမ္းႏွင့္ ပတ္သက္၍ ၂၁ ရာစုဆိုင္ရာ ကၽြမ္းက်င္မႈ မ်ားကို အေလးေပးရန္၊ သင္႐ိုးညႊန္းတမ္းေရးဆြဲသူမ်ား၏ စြမ္းေဆာင္ရည္ကို ျမႇင့္တင္ေပးရန္ႏွင့္ သင္႐ိုး ညႊန္းတမ္းႏွင့္ ဖတ္စာအုပ္မ်ားကို အသံုးျပဳတတ္ရန္အတြက္ ဆရာဆရာမမ်ားကို သင္တန္းေပးရန္တို႔ ပါရွိပါ သည္။ ဤေဖာ္ျပခ်က္သည္ သင္႐ိုးညႊန္းတမ္းကို ဗဟိုမွေရးဆြဲၿပီး ဖတ္စာအုပ္မ်ားလည္း ဗဟိုမွပင္  ေရးဆြဲ မည္ဟု အဓိပၸာယ္ရပါသည္။ လက္ေတြ႕တြင္လည္း သူငယ္တန္းႏွင့္ ပထမတန္းဖတ္စာမ်ားကို အထက္ပါ အတိုင္း ေရးဆြဲထားၿပီးျဖစ္သည္။ ပညာေရး၀န္ႀကီးဌာနမွ အသစ္ေရးဆြဲမည့္ သင္႐ိုးညႊန္းတမ္းသည္ ေက်ာင္းသားမ်ား၏ ကၽြမ္းက်င္မႈကိုေပးရန္ ရည္ရြယ္သည္ဟုဆိုေသာ္လည္း၊ ဗဟိုမွ ေရးဆြဲသည့္ သင္႐ိုး ညႊန္းတမ္းသည္ ေဒသဆိုင္ရာ လိုအပ္ခ်က္မ်ားႏွင့္ ကိုက္ညီမႈမရွိေၾကာင္းကို ျမန္မာႏိုင္ငံပညာေရးသမိုင္းက သက္ေသျပၿပီး ျဖစ္ပါသည္။

သင္႐ိုးညႊန္းတမ္းကို ဗဟိုမွ ျပ႒ာန္းၿပီး ဗဟိုမွေရးသာ ဖတ္စာအုပ္တမ်ဳိးတည္းကို ျမန္မာႏိုင္ငံ ေဒသအသီးသီးတြင္ အသံုးျပဳေစျခင္းေၾကာင့္၊ သင္႐ိုးညႊန္းတမ္းေရးဆြဲသူတို႔၏ ယဥ္ေက်းမႈ၊ ဓေလ့ထံုးစံႏွင့္ တန္ဖိုးထားမႈမ်ားက လႊမ္းမိုးေနေၾကာင္း ေတြ႕ရွိထားၿပီး ျဖစ္ပါသည္။ ဗဟိုမွ ေရးဆြဲေသာ သင္႐ိုးေၾကာင့္ ျပည္နယ္အသီးသီးရွိ တိုင္းရင္းသားကေလးငယ္မ်ားသည္ ေက်ာင္းတြင္ ေပ်ာ္ရႊင္မႈမရွိၾကဘဲ၊ မူလတန္းပင္ မၿပီးမွီ ေက်ာင္းထြက္ၾကပါသည္။

ျမန္မာႏိုင္ငံကဲ့သို႔ ယဥ္ေက်းမႈ၊ ဓေလ့ထံုးစံ၊ ဘာသာစကား ကြဲျပားသည့္ တိုင္းရင္းသားလူမ်ဳိးမ်ား စုေပါင္းေနထိုင္သည့္ ႏိုင္ငံတြင္ ေဒသအလိုက္ ေရးဆြဲေသာ သင္႐ိုးညႊန္းတမ္းမ်ားကို ခြင့္ျပဳသင့္ပါသည္။ ေဒသ တခုမွ တခုသို႔ ေျပာင္းေရႊ႕ပညာသင္ယူရာတြင္ အခက္အခဲ နည္းပါးေစရန္အတြက္ ေဒသအားလံုး ပါ၀င္ ညိႇႏိႈင္းေရးဆြဲေသာ သင္႐ိုးညႊန္းတမ္းေက်ာ႐ိုး (Core Curriculum) လည္း ရွိသင့္ပါသည္။ အဆိုပါ သင္႐ိုးညႊန္းတမ္း ေက်ာ႐ိုးကို အေျခခံ၍ ေဒသအသီးသီးတြင္ ေဒသလိုအပ္ခ်က္ႏွင့္ ကိုက္ညီေသာ ေဒသ ဆိုင္ရာ အသိဉာဏ္မ်ား (Local Wisdom) ပါ၀င္ေသာ သင္႐ိုးညႊန္းတမ္းမ်ားကို ခြင့္ျပဳလွ်င္ ျပည္နယ္ အသီးသီးမွ ကေလးမ်ား၏ ပညာေရးတိုးတက္လာပါမည္။

(၄)    မိခင္ဘာသာစကားအေျချပဳ ဘာသာစကား (၃) မ်ဳိးစနစ္ကို အားေပးသင့္  
ပညာေရးမဟာဗ်ဴဟာစီမံကိန္း၏ အေျခခံပညာက႑တြင္ "တိုင္းရင္းသားဘာသာစကားႏွင့္ ယဥ္ ေက်းမႈကို သင္ယူခြင့္ျ့ပဳၿပီး တိုင္းရင္းသားဘာသာစကားကို စာသင္ခန္းသံုး ဘာသာစကားအျဖစ္ အသံုးျပဳ ရန္ ခြင့္ျပဳထားပါသည္" ဟု ေဖာ္ျပထားပါသည္။ ဤေဖာ္ျပခ်က္ေၾကာင့္ တိုင္းရင္းသားဘာသာစကားမ်ား သင္ၾကားခြင့္ရွိၿပီဟု ေျပာဆိုၾကေသာ္လည္း၊ ပညာေရး၀န္ႀကီးဌာန၏ လက္ေတြ႕ေဆာင္ရြက္ခ်က္မ်ားမွာ အခက္အခဲမ်ားစြာ ရွိေနပါသည္။ ေက်ာင္းခ်ိန္ျပင္ပတြင္သာ တိုင္းရင္းသားဘာသာစကားသင္ၾကားျခင္း၊ ျမန္မာဖတ္စာမ်ားကို တိုင္းရင္းသားဘာသာမ်ားသို႔ ျပန္ဆိုသင္ၾကားျခင္း၊ သင္ၾကားမည့္ဆရာမရွိျခင္း စ သည့္ အခက္အခဲမ်ားႏွင့္ ရင္ဆိုင္ေနရပါသည္။ ေက်ာင္းခ်ိန္ျပင္ပသင္တန္းသို႔ ေက်ာင္းသားမ်ား စိတ္၀င္ စားမႈနည္းပါးပါသည္။ တေန႔တာလံုး စာသင္ခဲ့ရသျဖင့္ ပင္ပန္းႏြမ္းနယ္ျခင္း၊ မိသားစု၏ အလုပ္အကိုင္ မ်ားကို ကူညိရန္ရွိျခင္း၊ က်ဴရွင္တက္ရျခင္းတို႔ေၾကာင့္ ညေနသင္တန္းမ်ားကို စိတ္၀င္စားမႈမရွိၾကပါ။ သင္ ၾကားသည့္ စာႏွင့္ အေၾကာင္းအရာမ်ားမွာလည္း ျမန္မာဖတ္စာအုပ္ကို ဘာသာျပန္သင္ၾကားရသျဖင့္ တိုင္း ရင္းသားလူမ်ဳိးတို႔၏ ႐ိုးရာယဥ္ေက်းမႈ၊ ေဒသဆိုင္ရာတို႔ႏွင့္ အဆက္အစပ္မရွိျခင္းေၾကာင့္လည္း သင္ ယူရန္ အခက္အခဲရွိပါသည္။ ထို႔ျပင္ အစိုးရေက်ာင္းမ်ားတြင္ ဆရာခန္႔ထားမႈမွာလည္း ေဒသခံမ်ားမွ ေရြးခ်ယ္ခြင့္ မရွိဘဲ ပညာေရး၀န္ႀကီးဌာနမွ တိုက္႐ိုက္ခန္႔အပ္သျဖင့္ ျပည္နယ္မ်ားသို႔ လာေရာက္ တာ၀န္ယူၾကေသာ ဆရာဆရာမမ်ားသည္ ေဒသခံဘာသာစကားႏွင့္ ယဥ္ေက်းမႈမ်ားကို နားလည္ တတ္ကၽြမ္းမႈ မရွိၾကပါ။

ျမန္မာႏိုင္ငံကဲ့သို႔ ဘာသာစကားမ်ားစြာရွိေသာ ႏိုင္ငံမ်ားတြင္ က်င့္သံုးေနသည့္ မိခင္ဘာသာ စကား အေျချပဳဘာသာစကားစံု ပညာေရး (Mother Tongue Based Multilingual Education) စနစ္ကို အေကာင္ အထည္ေဖာ္ၿပီး ေဒသခံမ်ားမွ ဆရာဆရာမခန္႔အပ္မႈတြင္ ပါ၀င္ခြင့္ရွိလွ်င္ ျပည္နယ္အသီးသီးရွိ တိုင္းရင္းသား ကေလးငယ္မ်ား၏ ပညာေရးအခြင့္အလမ္း ပိုမိုေကာင္းမြန္လာမည္ျဖစ္ပါသည္။ ဘာသာ စကား သင္ၾကားမႈဆိုင္ရာ ကၽြမ္းက်င္သူမ်ား၏ သုေတသနအရ မိခင္ဘာသာစကား အေျချပဳ ဘာသာ စကားစံု ပညာေရးစနစ္သည္ ကေလးမ်ားေက်ာင္းတြင္ ေပ်ာ္ရႊင္ျခင္း၊ သင္ၾကားသင္ယူေသာ ဘာသာရပ္ အသီးသီးကို နားလည္ျခင္း၊ မိမိဘာသာစကား၏ တည္ေဆာက္ပံုကို နားလည္သျဖင့္ ဒုတိယ၊ တတိယ ဘာသာစကားမ်ား သင္ယူရန္ လြယ္ကူျခင္း စသည့္ အက်ဳိးေက်းဇူးမ်ားရရွိပါသည္။

"ဘာသာစကား ၁၃၅ မ်ဳိးဘယ္လိုသင္မလဲ" ဟု စိုးရိမ္ၾကသူမ်ားအတြက္ နည္းလမ္းမ်ားရွိပါသည္။ ျပည္နယ္အသီးသီးရွိ ေက်းလက္ႏွင့္ ေတာင္ေပၚေဒသမ်ားသည္ ဘာသာစကားတူသူ လူမ်ဳိးမ်ားသာ ေက်းရြာမ်ားတြင္ စုေပါင္းေနထိုင္ေလ့ရွိပါသည္။ ကေလးမ်ားတတ္ကၽြမ္းသည့္ ေက်းရြာသံုး ဘာသာစကား ကို မိခင္ဘာသာစကားအျဖစ္ ေရြးခ်ယ္၍ မိခင္ဘာသာစကား၊ ျမန္မာဘာသာစကားႏွင့္ အဂၤလိပ္ဘာသာ စကား တို႔ကို ေက်ာင္းသံုးဘာသာစကားမ်ားအျဖစ္ သတ္မွတ္ႏိုင္ပါသည္။ ၿမိဳ႕ႀကီးမ်ားတြင္ ေနထိုင္ၾကသည့္ တိုင္းရင္းသား  ကေလးငယ္မ်ားသည္ မ်ားေသာအားျဖင့္ ျမန္မာစကားတတ္ကၽြမ္းၿပီးျဖစ္၍၊ ျမန္မာဘာသာ စကားကို မိခင္ဘာသာစကားအျဖစ္ သတ္မွတ္ႏိုင္ပါသည္။ ဥပမာ - အင္းစိန္ၿမိဳ႕ရွိ ရပ္ကြက္တခုတြင္ ကရင္ တိုင္းရင္းသားမ်ားႏွင့္ ဗမာတိုင္းရင္းသားမ်ား ေနထိုင္ၾကလွ်င္ အဆိုပါရပ္ကြက္ရွိ မူလတန္းေက်ာင္းတြင္ မိခင္ဘာသာစကား (ျမန္မာ)၊ ဒုတိယဘာသာစကား (ကရင္) ႏွင့္ တတိယဘာသာစကား (အဂၤလိပ္) တို႔ကို သင္ၾကားသည့္ ဘာသာစကား (၃) မ်ဳိး စနစ္ကိုလည္း သံုးႏုိင္ပါသည္။

စာသင္ေက်ာင္းတခုအတြက္ မိခင္ဘာသာစကားကို ေရြးခ်ယ္သတ္မွတ္ရာတြင္ သက္ဆိုင္ရာ ေက်ာင္းမွ ဆရာဆရာမမ်ား၊ ေက်ာင္းသားမိဘမ်ားႏွင့္ ရပ္ရြာမွ ပညာေရးေဆာင္ရြက္သူမ်ား ညိႇႏိႈင္းတိုင္ပင္ ဆံုးျဖတ္သည့္ ေက်ာင္းအေျချပဳစီမံခန္႔ခြဲခြင့္ရွိသင့္ပါသည္။ ဆရာဆရာမမ်ားခန္႔အပ္ရာတြင္လည္း ဗဟိုမွ ခန္႔အပ္သည့္ စနစ္အစား သက္ဆိုင္ရာ ဆရာဆရာမႏွင့္ ေဒသခံမ်ား၏ ေရြးခ်ယ္ခြင့္လည္း ရွိသင့္ပါသည္။ မိခင္ဘာသာစကားအေျချပဳ ဘာသာစကားစံုပညာေရးသည္ ကေလးမ်ား၏ သင္ယူမႈကို အားေပးရာ ေရာက္ပါသည္။ ပညာေရးတြင္ ေဒသခံတို႔၏ ပါ၀င္ခြင့္ပိုမိုရရွိျခင္း၊ ဘာသာစကားႏွင့္ ယဥ္ေက်းမႈတို႔ကို ေလးစားတန္ဖိုးထားျခင္းသည္ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးအတြက္ အေထာက္အကူျဖစ္သည္ဟု ယံုၾကည္ပါသည္။

(၅) အဆံုးသတ္စာေမးပြဲမ်ား လႊမ္းမိုးေနဆဲ
အမ်ဳိးသားပညာေရး မဟာဗ်ဴဟာစီမံကိန္း၏ ပညာရည္စစ္ေဆးအကဲျဖတ္ျခင္းႏွင့္ စာေမးပြဲမ်ား က်င္းပျခင္းက႑တြင္ အေၾကာင္းအရာအခ်က္အလက္မ်ားကို အလြတ္က်က္မွတ္ေျဖဆိုရေသာ စာေမးပြဲ စနစ္မွ ေက်ာင္းသားမ်ား၏ ကၽြမ္းက်င္မႈႏွင့္ ပညာရည္ဖြံ႕ၿဖိဳးတိုးတက္မႈတို႔ိကို တိုင္းတာေသာ စာေမးပြဲစနစ္ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမည္ဟု ေဖာ္ျပထားသည္။ သို႔ရာတြင္ စစ္ေဆးအကဲျဖတ္ျခင္းဆိုင္ရာလုပ္ငန္းစဥ္မ်ားသည္ သင္ယူမႈ၏ အဆံုးသတ္တြင္ စစ္ေဆးေသာ စာေမးပြဲမ်ားကိုသာ ရည္ညႊန္းထားသည္ကို ေတြ႕ရသည္။ ပညာ ေရး၀န္ႀကီးဌာန၏ တာ၀န္ရွိသူတဦးက စစ္ေဆးအကဲျဖတ္ျခင္းႏွင့္ ပတ္သက္၍ အခန္းဆံုးစစ္ေဆးျခင္း မ်ားႏွင့္ လပတ္စာေမးပြဲရမွတ္မ်ားကို ေပါင္းၿပီး အမွတ္ (၈၀) အထက္ရလွ်င္ (A)၊ အမွတ္ (၆၀) ႏွင့္ (၈၀) ၾကားတြင္ရ လွ်င္ (B)၊ အမွတ္ (၆၀) ေအာက္ရလွ်င္ (C) စသည္ျဖင့္ သတ္မွတ္မည္ျဖစ္ေၾကာင္း မၾကာေသး ခင္က ရွင္းလင္းေျပာၾကားခဲ့သည္။ ဤစစ္ေဆးနည္းႏွင့္ အမွတ္ေပးနည္းမ်ားသည္ အဆံုးသတ္စစ္ေဆးျခင္း (Summative Assessment) အမ်ဳိးအစားသာျဖစ္သည္။ အဆံုးသတ္စစ္ေဆးျခင္းသည္ သင္ၿပီးသမွ် ဘယ္ ေလာက္ ရသြားသည္ (ဘယ္ေလာက္မွတ္မိသည္) ကိုသာ တိုင္းတာျခင္း (Assessment of Learning)  သာျဖစ္သည္။ ေျပာင္းလဲက်င့္သံုးသင့္သည့္ စစ္ေဆးနည္းအမ်ဳိးအစားမ်ားမွာ သင္ယူမႈကို အားေပးရန္ စစ္ေဆးျခင္း (Assessment for Learning) ႏွင့္ စစ္ေဆးမႈႏွင့္ သင္ယူမႈထပ္တူျဖစ္ျခင္း (Assessment as Learning) တို႔ျဖစ္သည္။

စစ္ေဆးနည္းစနစ္မ်ားကို ေျပာင္းလဲႏိုင္ရန္အတြက္ သင္႐ိုးညႊန္းတမ္းႏွင့္ သင္ၾကား/သင္ယူ နည္း စနစ္မ်ားကိုလည္း ေျပာင္းရပါမည္။ သင္႐ိုးညႊန္းတမ္းကို ယခုလက္ရွိ အခ်က္အလက္ေပးေသာ သင္႐ိုးညႊန္း တမ္း အမ်ဳိးအစား (Content Based) မွ ကၽြမ္းက်င္မႈကို ေပးေသာ သင္႐ိုးညႊန္းတမ္း (Competence Based) သို႔ ေျပာင္းရပါမည္။ သင္ၾကား/သင္ယူနည္းစနစ္မ်ားကိုလည္း မွတ္စုေပး၊ အလြတ္က်က္၊ အလြတ္ေျဖနည္းစနစ္ အစား တင္ၾကြစြာသင္ယူျခင္းႏွင့္ စဥ္းစားဆင္ျခင္ျခင္း (Active Learning and Critical Thinking) ရပ္ရြာအေျချပဳ ေက်ာင္းျပင္ပတြင္သင္ယူျခင္း (Community Based Learning)၊ ရပ္ရြာအက်ဳိးျပဳလုပ္ငန္းမ်ားတြင္ ပါ၀င္ျခင္းျဖင့္ သင္ယူျခင္း (Service Learning)၊ စူးစမ္းေလ့လာ သင္ယူ ျခင္း (Enquiry Based Learning)၊ စီမံခ်က္မ်ားေရးဆြဲအေကာင္အထည္ေဖာ္ျခင္းျဖင့္ သင္ယူျခင္း (Project Based Learning) စသည္တို႔ကို ေျပာင္းလဲ က်င့္သံုးမွသာ အဆိုပါ သင္ယူမႈမ်ားကို အေထာက္ အကူျပဳေသာ စစ္ေဆးနည္းမ်ားကို အသံုးျပဳႏိုင္ပါမည္။

ထို႔ျပင္ တကၠသိုလ္၀င္ခြင့္ကိုလည္း ဆယ္တန္းေအာင္မွတ္ျဖင့္ ကန္႔သတ္သည့္စနစ္ကို ျပင္သင့္ပါ သည္။ တကၠသိုလ္အလိုက္ ၀င္ခြင့္စနစ္ထားရွိၿပီး၊ ေက်ာင္းသားမ်ား ၀ါသနာပါရာဘာသာရပ္ကို ေရြးခ်ယ္ ခြင့္ရွိသင့္ပါ သည္။

(၆) ဆရာဆရာမမ်ား၏ လြတ္လပ္ခြင့္ဆံုး႐ံႈးေနဆဲ
ပညာေရးမဟာဗ်ဴဟာစီမံကိန္း၏ ဆရာဆရာမမ်ားက႑တြင္ ဆရာဆရာမမ်ား ရာထူးတိုးမႈႏွင့္ ပတ္သက္၍ ယခင္က လုပ္သက္ေပၚမူတည္၍ မူလတန္းျပမွ အလယ္တန္းျပ၊ အထက္တန္းျပ  အဆင့္ဆင့္ ရာထူး တိုးျမႇင့္သည့္စနစ္မွ စြမ္းေဆာင္ရည္ေပၚမူတည္၍ ရာထူးတိုးသည့္စနစ္သို႔ ေျပာင္းလဲမည္ ျဖစ္ ေၾကာင္း ေဖာ္ျပထားသည္။ ဤအခ်က္နွင့္ပတ္သက္၍ ပညာေရး၀န္ႀကီးကလည္း စြမ္းေဆာင္ရည္ နည္း သည့္ ဆရာ၊ဆရာမမ်ားကို ေ၀းေ၀းကိုေျပာင္းေရႊ႕မည္ဟု မၾကာေသးခင္က မိန္႔ခြန္းတခုတြင္ ထည့္သြင္း ေျပာၾကားခဲ့သည္။ ညံ့သည္ဆရာ၊ ဆရာမမ်ားကို ေ၀းလံေခါင္းဖ်ားေဒသႏွင့္ ျပည္နယ္မ်ားသို႔ ေစလႊတ္ မည္ဟု အဓိပၸာယ္ရ၍ အဆိုပါေဒသမ်ားသည္ ဆရာညံ့မ်ားႏွင့္သာ ထုိက္တန္သည္ဟု ဆိုလိုရာေရာက္ သျဖင့္ ေ၀ဖန္မႈမ်ားက်ယ္က်ယ္ျပန္႔ျပန္႔ ထြက္ေပၚလာခဲ့သည္။

ပညာေရးမဟာဗ်ဴဟာစီမံကိန္းေဖာ္ျပခ်က္ႏွင့္ ၀န္ႀကီး၏သေဘာထားတို႔သည္ ဆရာ ဆရာမမ်ား ႏွင့္ ပတ္သက္သမွ် ဗဟိုကသာ ဆံုးျဖတ္မည့္အခ်က္မွာ ထင္ရွားေပၚလြင္လ်က္ရွိသည္။ ဆရာ ဆရာမမ်ား၏ လြတ္လပ္ခြင့္မ်ား ဆံုးရႈံးလ်က္ရွိသည္။ ဆရာ ဆရာမတဦးသည္ မိမိအလုပ္လုပ္လိုသည့္ ေဒသႏွင့္ ေက်ာင္းကို ကိုယ္တိုင္ေရြးခ်ယ္ဆံုးျဖတ္မႈရွိသင့္သည္။ သက္ဆိုင္ရာေဒသႏွင့္ ေက်ာင္းမ်ားမွလည္း မိမိတို႔ ေဒသ/ေက်ာင္းတို႔၏ လိုအပ္ခ်က္ႏွင့္ကိုက္ညီမည့္ ဆရာ၊ဆရာမမ်ားကို ေရြးခ်ယ္ခန္႔ထားႏိုင္ခြင့္ ရွိသင့္ သည္။ ဆရာ၊ဆရာမမ်ား၏ အလုပ္အကိုင္ေနရာေရြးခ်ယ္မႈကို ဗဟုိခ်ဳပ္ကိုင္မႈမျပဳသင့္ပါ။

ထို႔ျပင္ သင္ၾကားလိုသည့္ပညာေရးအဆင့္ (မူ/လယ္/ထက္) ႏွင့္ ဘာသာရပ္နယ္ပယ္ကိုလည္း ဆရာအတတ္ပညာ ေကာလိပ္တက္ေရာက္စဥ္ကတည္းက မိမိႏွစ္သက္ရာကို ေရြးခ်ယ္ေစသင့္သည္။ ပညာေရးအဆင့္ အသီးသီးရွိ ဆရာ ဆရာမမ်ားကိုလည္း တန္းတူတန္ဖိုးထားသင့္သည္။

(၇) ေက်ာင္းသားသမဂၢမ်ာ လြတ္လပ္စြာဖြဲ႔စည္းခြင့္မရေသး
ပညာေရး၀န္ႀကီးဌာန၏ ပညာေရးမဟာဗ်ဴဟာစီမံကိန္းတြင္ ေက်ာင္းသားသမဂၢမ်ား ဖြဲ႔စည္းရန္ ကိစၥ ပါ၀င္ျခင္းမရွိပါ။ မဟာဗ်ဴဟာစီမံကိန္း၏ အဆင့္ျမင့္ပညာက႑တြင္ တကၠသိုလ္ပဋိဥာဥ္ ေရးဆြဲရန္ အတြက္ လုပ္ငန္းစဥ္တခုအေနျဖင့္သာ ထည့္သြင္းထားသည္။ အမ်ဳိးသားပညာေရးဥပေဒ (၂၀၁၄) ႏွင့္ ျပင္ဆင္သည့္ဥပေဒ (၂၀၁၅) တို႔တြင္ ေက်ာင္းသားသမဂၢမ်ားကို တကၠသိုလ္ပဋိဥာဥ္ႏွင့္အညီ ဖြဲ႔စည္းရန္ ပါ၀င္သည္။ သို႔ရာတြင္ တကၠသိုလ္ပဋိဥာဥ္မ်ား မရွိေသးပါ။ ၅-ႏွစ္ စီမံကိန္းအတြင္း ေရးဆြဲရန္အတြက္ လုပ္ငန္းစဥ္အျဖစ္သာ ေဖာ္ျပထားသည္။

ဤကဲ့သို႔ ေက်ာင္းသားသမဂၢမ်ား တရား၀င္ဖြဲ႔စည္းရန္အတြက္ တိက်ေသခ်ာေသာ ဥပေဒ ျပ႒ာန္း ျခင္း မရွိေသးပဲ ရန္ကုန္တိုင္းအစိုးရႏွင့္ အမ်ဳိးသားဒီမိုကေရစီအဖြဲ႔ခ်ဳပ္ လူႀကီးတခ်ဳိ႕က ေက်ာင္းသားသမဂၢ အေဆာက္အဦကို ရန္ကုန္တကၠသိုလ္ေက်ာင္းသားသမဂၢ အေဆာက္အဦေနရာေဟာင္းတြင္ ေဆာက္လုပ္ ရန္ ၂၀၁၇ ေဖေဖာ္၀ါရီလအတြင္းက ႀကိဳးပမ္းခဲ့ၾကသည္။ ၁၉၆၂ တြင္ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေန၀င္းေခါင္းေဆာင္သည့္ စစ္တပ္က အာဏာသိမ္းယူခဲ့ၿပီးေနာက္ ေက်ာင္းသားသမဂၢအေဆာက္အဦကို မိုင္းခြဲဖ်က္ဆီးခဲ့သည္။ ေက်ာင္းသားမ်ားစြာေသဆံုး ဒဏ္ရာရၾကၿပီး၊ အမ်ားအျပားဖမ္းဆီးခံခဲ့ၾကရသည္။ စစ္အုပ္ခ်ဳပ္ေရးကာလ တေလွ်ာက္ ေက်ာင္းသားမ်ားက စစ္အာဏာရွင္စနစ္ကို ကန္႔ကြက္ဆႏၵျပခဲ့ၾကသည္။ ဆႏၵျပေက်ာင္းသား မ်ားစြာ ဖမ္းဆီး၊ ေထာင္ခ်၊ ေက်ာင္းထုတ္ခံၾကရသည္။

နယ္ခ်ဲ႕ဆန္႔က်င္ေရး၊ လြတ္လပ္ေရး၊ ဒီမုိကေရစီေရး ႏွင့္ စစ္အာဏာရွင္စနစ္ ခ်ဳပ္ၿငိမ္းေရး တိုက္ပြဲ မ်ားတြင္ ပါ၀င္ခဲ့သည့္ သမိုင္းတန္းဖိုးႀကီးမားလွသည့္ ေက်ာင္းသားသမဂၢ၏ အခန္းက႑ကို မ်က္ကြယ္ ျပဳ၍မရပါ။ အာဏာရပါတီႏွင့္ အစိုးရတို႔အေနျဖင့္ တိုက္ပြဲ၀င္ေက်ာင္းသားမ်ဳိးဆက္မ်ားႏွင့္ က်ယ္က်ယ္ ျပန္႔ျပန္႔ ေဆြးေႏြးတိုင္ပင္ျခင္းမရွိဘဲ၊ ေက်ာင္းသားသမဂၢအေဆာက္အဦကိစၥကို အလ်င္စလို မဆံုးျဖတ္သင့္ ပါ။ ေက်ာင္းသားမ်ား၏ အသက္မ်ား၊ ဘ၀မ်ား၊ ဆံုး႐ႈံးပ်က္စီးခံခဲ့ၾကရသည့္ သမိုင္းအျဖစ္အပ်က္မ်ားကို အေလးအနက္ျပဳ၍ ေက်ာင္းသားမ်ားအစဥ္တစိုက္ ေတာင္းဆိုခဲ့ၾကသည့္ ေက်ာင္းသားသမဂၢမ်ား လြတ္ လပ္စြာ ဖြဲ႔စည္းခြင့္ကို ဦးစြာေဆာင္ရြက္သင့္ပါသည္။

(၈) မသန္စြမ္းကေလးငယ္မ်ား ပညာသင္ၾကားခြင့္တန္းတူမရွိေသး
မသန္စြမ္းကေလးငယ္အားလံုး ပညာသင္ၾကားခြင့္ အခြင့္အလမ္း အညီအမွ်ရရွိရန္အတြက္ မည္ သည့္ ေက်ာင္းတြင္မဆို တက္ေရာက္သင္ယူခြင့္ရွိသည့္ ဥပေဒျပ႒ာန္းရန္လိုအပ္ပါသည္။ အမ်ဳိးသား ပညာေရးဥပေဒ တြင္လည္းေကာင္း၊ ျပင္ဆင္သည့္ ဥပေဒတြင္လည္းေကာင္း၊ ပညာေရး မဟာဗ်ဴဟာ စီမံကိန္းတြင္လည္းေကာင္း၊ အထူးေက်ာင္းမ်ားကိုသာဦးစားေပးထားသည္ကို ေတြ႕ရသည္။ အထူးေက်ာင္း မရွိေသာေဒသမွ မသန္စြမ္း ကေလးမ်ားအဖို႔ ေက်ာင္းေနခြင့္ရရန္ ခက္ခဲလ်က္ရွိပါသည္။ မသန္စြမ္း ပညာေရးအဖြဲ႔မ်ား၏ ေလ့လာေတြ႕ရွိ ခ်က္အရ၊ ယမန္ႏွစ္ေက်ာင္းဖြင့္ရာသီတြင္ မသန္စြမ္းကေလးမ်ားကို ေက်ာင္းမ်ားမွလက္ခံရန္ ျငင္းပယ္သည့္ အျဖစ္အပ်က္မ်ား မ်ားစြာရွိေၾကာင္းသိရွိရသည္။

ပညာေရးမဟာဗ်ဴဟာစီမံကိန္းတြင္ ေရွ႕ေျပးစမ္းသပ္သည့္ေက်ာင္းမ်ား၌ မသန္စြမ္းကေလးမ်ား သြားႏိုင္ရန္ လမ္းမ်ား ထည့္သြင္းေဆာက္လုပ္ရန္၊ ဆရာ ဆရာမမ်ားကို သင္တန္းေပးရန္၊ ဆရာအတတ္ သင္ေကာလိပ္မ်ားတြင္ မသန္စြမ္းကေလးမ်ားႏွင့္ပတ္သက္၍ ထည့္သြင္းသင္ၾကားရန္တို႔ကို လုပ္ငန္းစဥ္ အေနျဖင့့္ ထည့္သြင္းထားသည္ကိုေတြ႕ရပါသည္။ သို႔ရာတြင္ မသန္စြမ္းကေလးမ်ား မည္သည့္ေက်ာင္းမဆို တက္ေရာက္ႏိုင္သည့္ မူ၀ါဒႏွင့္ဥပေဒျပ႒ာန္းျခင္းမရွိေသးပါ။ ဥပေဒျပ႒ာန္းျခင္းမရွိေသးသျဖင့္ မသန္စြမ္း ကေလးမ်ားကို ေက်ာင္းမ်ားက အလြယ္တကူျငင္းပယ္ေလ့ရွိပါသည္။ ထုိ႔ျပင္ မသန္စြမ္းကေလးမ်ား အတြက္ ေလ့က်င့္ထား သည့္ ဆရာမရွိေသးသျဖင့့္လည္း၊ မသန္စြမ္းကေလးမ်ားကို ျငင္းပယ္ျခင္းလည္း ျဖစ္ႏိုင္ပါသည္။ ၿမိဳ႕နယ္အလိုက္ ေက်ာင္းတေက်ာင္းလွ်င္ အနည္းဆံုး ဆရာ၊ဆရာမ တဦးစီကိုဖိတ္ေခၚ၍ သင္တန္းမ်ားပို႔ခ်ၿပီး လာမည့္စာသင္ႏွစ္တြင္ မသန္စြမ္းကေလးမ်ား မည္သည့္ေက်ာင္းမဆုိ တက္ေရာက္ ႏိုင္သည့္ အခြင့္အလမ္းမ်ား ဖန္တီးေပးသင့္ပါတယ္။

(၉) ဗဟိုမွခ်မွတ္သည့္ အရည္အေသြးသည္ ေဒသဆိုင္ရာႏွင့္ ကိုက္ညီမႈမရွိႏိုင္
'ပညာေရး၀န္ႀကီးဌာန အရည္အေသြးအာမခံမႈစနစ္' ကို မဟာဗ်ဴဟာေျမာက္ တြန္းအားအျဖစ္ အမ်ဳိးသား ပညာေရးမဟာဗ်ဴဟာစီမံကိန္းတြင္ ထည့္သြင္းထားပါသည္။ ပညာေရးအရည္အေသြးကို ဗဟိုမွ ခ်မွတ္ တိုင္းတာျခင္းသည္ ေဒသဆိုင္ရာ၊ လူမ်ဳိးဆိုင္ရာႏွင့္တဦးခ်င္းဆိုင္ရာ လိုအပ္ခ်က္မ်ားႏွင့္ ကိုက္ညီမႈ မရွိပါ။ ျမန္မာႏိုင္ငံ ပညာေရးတြင္ လက္ရွိတိုင္းတာေနေသာစနစ္မွာ အမွတ္မ်ားမ်ား၊ ဂုဏ္ထူးမ်ားမ်ား ပါ ေသာ ေက်ာင္းသားအရည္အေသြးရွိသည္၊ ေအာင္ခ်က္ရာခိုင္ႏႈန္းမ်ားေသာေက်ာင္း အရည္အေသြးရွိသည္ ဟု ထင္မွတ္ေနၾကပါသည္။ အလြတ္က်က္၊ အလြတ္ေျဖ၊ ခိုးခ်၊ မသာမႈမ်ားစြာရွိေသာ စာေမးပြဲစနစ္ျဖင့္ ေက်ာင္းသားမ်ား၏ အရည္အေသြးကိုလည္းေကာင္း၊ ဆရာ၊ဆရာမမ်ား၏ အရည္အေသြးကိုလည္းေကာင္း တိုင္းတာ၍မရႏိုင္ပါ။

အရည္အေသြးဆုိင္ရာစံမ်ားကို တစံုတဦး (သို႔မဟုတ္) တစုတဖြဲ႔ကသတ္မွတ္လွ်င္ ထိုပုဂၢဳိလ္ တို႔၏ တန္ဖိုးထားမႈမ်ားကသာ လႊမ္းမိုးေနၿပီး အျခားသူမ်ား၏ တန္ဖိုးထားမႈမ်ားႏွင့္ ကိုက္ညီမႈ မရွိႏိုင္ပါ။ ထို႔ေၾကာင့္ အရည္အေသြးစံသတ္မွတ္ရာတြင္ သက္ဆိုင္သူအားလံုး ပါ၀င္ရန္လိုအပ္ပါသည္။ ေက်ာင္းသား မ်ား၊ ဆရာမ်ား၊ မိဘမ်ား၊ ပညာရွင္မ်ား၏ အရည္အေသြးဆိုင္ရာ အျမင္သေဘာထားကို ရယူသင့္ပါသည္။ ယဥ္ေက်းမႈ၊ ဓေလ့ထံုးစံ၊ ယံုၾကည္မႈႏွင့္ တန္ဖိုးထားမႈ ကြဲျပားသူမ်ား၏ အျမင္မ်ားလည္း ထည့္သြင္းပါ၀င္ သင့္ပါသည္။

ေယဘုယ်အေနျဖင့္ အရည္အေသြးကို ရႈေထာင့္မ်ဳိးစံုမွၾကည့္ျမင္သင့္ပါသည္။ ကေလး၏ဉာဏ္ရည္ ဉာဏ္ေသြးတခုတည္းအေပၚ တိုင္းတာျခင္းသည္ မျပည့္စံုပါ။ ကေလး၏ ကာယ၊ ဉာဏ၊ စာရိတၱ၊ မိတၱ၊ အစရွိသည့္ ဘက္စံုဖြံ႔ၿဖိဳးမႈကိုလည္း တိုင္းတာသင့္ပါသည္။ ထုိ႔ျပင္ ပညာေရး၏မ႑ိဳင္ေလးရပ္ (Four Pillars of Education) ျဖစ္ေသာ အသိဉာဏ္ျမင့္မားေရး (Learning to Know) ၊ အသံုးခ်စြမ္းရည္ရရွိေရး (Learning to Do)၊ ေက်ာင္းသား၏ဘ၀ရည္မွန္းခ်က္ကို ျဖည့္ဆည္းႏိုင္ေရး (Learning to Be) ႏွင့္ ပညာ ေရးအားျဖင့္ မတူကြဲျပားမႈရွိသူမ်ား ၿငိမ္းခ်မ္းစြာ အတူတကြေနထိုင္ႏိုင္ေရး (Learning to Live Together) တို႔ကိုလည္း အေျခခံထားသင့္ပါတယ္။

ထုိ႔ျပင္ ပညာရည္စစ္ေဆးတုိင္းတာမႈ (Quality Assurance) ကုိ လြတ္လပ္ေသာပညာရွင္မ်ားျဖင့္ ေဆာင္ ရြက္သင့္ပါသည္။ ဟာကြက္မရိွေအာင္ စဥ္းစားထားေသာ အရည္အေသြးဆုိင္ရာစံမ်ားကုိ စုေပါင္း ခ်မွတ္၍ အဂတိကင္းရွင္းစြာ တိုင္းတာသင့္ပါသည္။ ပညာေရးအရည္အေသြးတုိင္းတာမႈကုိ ပညာေရး အဆင့္အသီးသီးႏွင့္ ေဒသအသီးသီး၊ ေက်ာင္းအသီးသီးတြင္ ထိထိေရာက္ေရာက္ က်ယ္က်ယ္ျပန္႕ျပန္႕ ေဆာင္ရြက္သင့္ပါသည္။ ပညာေရးအရည္အေသြးတုိင္းတာမႈအတြက္ ကုန္က်စရိတ္ကုိ ႏုိင္ငံေတာ္ဘ႑ာ မွ က်ခံသင့္ပါသည္။

(၁၀) အႀကံျပဳခ်က္မ်ား
ျမန္မာႏုိင္ငံပညာေရး ေအာင္ျမင္စြာ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲႏုိင္ေရးအတြက္ ေအာက္ပါအခ်က္မ်ားကုိ အႀကံျပဳ အပ္ပါသည္။

o   ပညာေရးမူ၀ါဒႏွင့္ ဥပေဒမ်ားေရးဆဲြရာတြင္ ပညာေရးလုပ္ငန္းမ်ားေဆာင္ရြက္ေနသည့္ လူထုအဖဲြ႕ အစည္းမ်ား ပါ၀င္ခြင့္ရိွသင့္သည္။ အေကာင္အထည္ေဖာ္သည့္က႑တြင္လည္း အစုိးရပညာေရးဌာန မ်ားႏွင့္ လူထုအဖဲြ႕အစည္းမ်ား ညိွႏိႈင္းေဆာင္ရြက္သင့္သည္။ အစုိးရတာ၀န္မယူႏုိင္ေသးသည့္က႑ မ်ားတြင္ လူထုအဖဲြ႕အစည္းမ်ားမွ ပါ၀င္ေဆာင္ရြက္ႏုိင္ၿပီး၊ လူထုလုိလားခ်က္မ်ားကုိလည္း အစုိးရသုိ႔ တင္ျပႏုိင္ပါသည္။

o   ျမန္မာႏုိင္ငံ၏ ပညာေရးမူ၀ါဒသည္ ဖက္ဒရယ္ႏုိင္ငံေရးစနစ္ကုိ ဦးတည္သည့္ ပညာေရးလြတ္လပ္ခြင့္ ရိွသင့္ပါသည္။ တုိင္းရင္းသားလူမ်ဳိးမ်ား စုေပါင္းေနထုိင္သည့္ ႏုိင္ငံျဖစ္သည့္အေလွ်ာက္ လူမ်ဳိးအသီး သီး၏ ကုိယ္ပုိင္ျပ႒ာန္းခြင့္ႏွင့္ ေဒသအလုိက္ ကုိယ္ပုိင္ျပ႒ာန္းခြင့္မ်ားရိွသင့္သည္။ ထုိ႔ျပင္ ဌာေနတုိင္း ရင္းသားမ်ားႏွင့္ လူထုအဖဲြ႕အစည္းမ်ားက တည္ေထာင္ထားေသာ ေက်ာင္းမ်ားႏွင့္ အစုိးရပညာေရး ႒ာနတုိ႔ ေတြ႕ဆံုညိွႏိႈင္းၿပီး၊ အဆုိပါ ေက်ာင္းမ်ားကုိ တရား၀င္အသိအမွတ္ျပဳႏုိင္ေရးအတြက္ စတင္ ေဆာင္ရြက္သင့္ပါသည္။

o   ေဒသအလုိက္ေရးဆဲြေသာ သင္ရုိးညႊန္းတမ္းမ်ားကုိ ခြင့္ျပဳသင့္သည္။ သုိ႔မွသာ ေဒသခံတုိ႔၏ ယဥ္ေက်း မႈ၊ ဓေလ့ထံုးစံ၊ တန္ဖုိးထားမႈမ်ား၊ သမုိင္းအစဥ္အလာမ်ားႏွင့္ သက္ဆုိင္ရာလူမ်ဳိးအသီးသီး၏ ပညာ ဉာဏ္မ်ား (Local Wisdom) ေလ့လာသင္ယူႏုိင္ပါမည္။ သုိ႔ရာတြင္ ေဒသတခုႏွင့္တခု ကေလးမ်ား ေက်ာင္းေျပာင္းေရႊ႕ သင္ယူရာတြင္ လြယ္ကူရန္ ဘံုရည္မွန္းခ်က္မ်ား ပါ၀င္ေသာ သင္ရုိးညႊန္းတမ္း (Core Curriculum) တခုလည္း ရိွသင့္ပါသည္။

o   ျမန္မာႏုိင္ငံသည္ တုိင္းရင္းသားလူမ်ဳိးမ်ားစြာ စုေပါင္းေနထုိင္သည့္ ႏုိင္ငံျဖစ္သည့္အေလွ်ာက္ မိခင္ ဘာသာစကား အေျချပဳဘာသာစကား (၃) မ်ဳိးစနစ္က်င့္သံုးသင့္ပါသည္။ ကေလးမ်ား ေက်ာင္းေန ေပ်ာ္ၿပီး ပညာရပ္မ်ားသင္ယူႏုိင္ပါမည္။ မိခင္ဘာသာစကား၊ ျမန္မာဘာသာစကားႏွင့္ အဂၤလိပ္ဘာသာ စကား (၃) မ်ဳိးစလံုး ကၽြမ္းက်င္စြာ တတ္ေျမာက္ႏုိင္သည့္စနစ္ ျဖစ္ပါသည္။

o   ျမန္မာႏုိင္ငံ ေဒသအသီးသီးတြင္ လူတုိင္းအက်ဳံး၀င္၍ (inclusive) ရာသက္ပန္သင္ယူႏုိင္မႈ (lifelong learning) ကုိ အားေပးသည့္ အရည္အေသြးပညာေရး (quality) ကုိ ကေလးတုိင္း အညီအမွ် (equity) ရရိွေစရန္ ေဆာင္ရြက္သင့္သည္။ သင္ၾကားနည္းစနစ္မ်ား ႏွင့္ စစ္ေဆးသည့္ နည္းစနစ္ မ်ားကုိလည္း ျပဳျပင္သင့္သည္။ ေက်ာင္းသားမ်ားကုိယ္တုိင္ အားထုတ္သင္ယူ၍ စဥ္းစားဆင္ျခင္မႈကုိ ျမွင့္တင္သည့္ သင္ၾကားသင္ယူမႈမ်ားကုိ အားေပးသင့္သည္။ အလြတ္က်က္မွတ္ေျဖဆုိရသည့္ စာေမး ပဲြမ်ားအစား ေက်ာင္းသားမ်ား၏သင္ယူမႈကုိ အားေပးျမွင့္တင္သည့္ စစ္ေဆးနည္းမ်ားကုိ အသံုးျပဳသင့္ သည္။ တကၠသိုလ္၀င္ခြင့္စနစ္ကိုလည္း ျပဳျပင္သင့္သည္။

o ဆရာဆရာမမ်ား၏ အရည္အေသြးျမင့္မားေရးကုိလည္း ဦးစားေပးေဆာင္ရြက္သင့္သည့္ အျခား အသက္ေမြး၀မ္းေက်ာင္းမ်ား၏ လစာထက္ မနိမ့္ေသာ လံုေလာက္သည့္လစာ ခ်ီးျမွင့္သင့္သည္။ ဆရာ ဆရာမမ်ား စိတ္၀င္စားသည့္ ပညာေရးက႑ႏွင့္ ဘာသာရပ္မ်ား ေရြးခ်ယ္ခြင့္ႏွင့္ အလုပ္အကုိင္ေနရာ ေရြးခ်ယ္ခြင့္မ်ား ရိွသင့္သည္။

o   ျမန္မာႏုိင္ငံသမုိင္းတြင္ အစဥ္အလာႀကီးမားေသာ ေက်ာင္းသားမ်ား၏ အခန္းက႑ကုိ အေလးအနက္ ထားသင့္သည္။ ေက်ာင္းသားသမဂၢမ်ား လြတ္လပ္စြာဖဲြ႕စည္းခြင့္ ရိွသင့္သည္။

o   မသန္စြမ္းကေလးငယ္မ်ား၏ ပညာေရးကုိလည္း က်န္းမာေရးရႈေထာင့္တမ်ဳိးတည္းမွ ရႈျမင္ျခင္းထက္ လူမႈေရးရႈေထာင့္၊ ယဥ္ေက်းမႈရႈေထာင့္ အစရိွသည့္ ရႈေထာင့္အသီးသီးမွ ရႈျမင္၍ ကေလးအားလံုးႏွင့္ တန္းတူ မည္သည့္ေက်ာင္း၊ မည္သည့္ဘာသာရပ္၊ မည္သည့္ေဒသမဆုိ ပညာသင္ယူႏုိင္မည့္ အခြင့္ အလမ္းမ်ား ဖန္တည္းေပးသင့္သည္။ မသန္စြမ္းကေလးမ်ားသည္ ကေလးအားလံုးႏွင့္တန္းတူ အရည္ အေသြးရိွေသာ ပညာရရိွေရး အတြက္ လုိအပ္ေသာေထာက္ပံ့ကူညီမႈမ်ား ေပးသင့္သည္။

o   ပညာေရးအရည္အေသြး (Quality Assurance) တုိင္းတာရာတြင္ အရည္အေသြးဆုိင္ရာစံမ်ားကုိ ဗဟုိ မွ ခ်မွတ္ျခင္းထက္ ပညာေရးႏွင့္သက္ဆုိင္သူအားလံုး ေဒသအားလံုး ပါ၀င္ခ်မွတ္သည့္ အရည္အေသြး စံ မ်ားျဖစ္သင့္သည္။ အရည္အေသြးကုိရႈျမင္ရာတြင္ စီးပြားေရးတုိးတက္မႈအျပင္ တခုသာမျဖစ္ေစဘဲ၊ လူသား ဖံြ႕ၿဖိဳးေရးဆုိင္ရာ အရည္အေသြးမ်ား ပါ၀င္သင့္သည္။


နိဂံုး။
ျမန္မာႏုိင္ငံ၏ ပညာေရးစနစ္သည္ ႏုိင္ငံသားအားလံုး၏ ဘံုရည္မွန္းခ်က္ (Common Goal) ကုိ ဦးတည္သင့္သည္။ အထူးသျဖင့္ ျမန္မာႏုိင္ငံတြင္ စုေပါင္းေနထုိင္ၾကသည့္ တုိင္းရင္းသားလူမ်ဳိးအသီးသီး၏ ရည္ မွန္းခ်က္မ်ားထည့္သြင္း ပါ၀င္သင့္သည္။

ႏုိင္ငံေခါင္းေဆာင္တဦး (သုိ႔မဟုတ္) အစုိးရတရပ္သည္ မိမိ၏ပညာေရးရည္မွန္းခ်က္ေနာက္သုိ႔ ႏုိင္ငံသားအားလံုး၊ တုိင္းရင္းသားလူမ်ဳိးမ်ားအားလံုးကုိ လုိက္ေစျခင္းသည္၊ လူမ်ဳိးမ်ား၏ လုိအပ္ခ်က္၊ ႏုိင္ငံ သားမ်ား၏ လုိအပ္ခ်က္ႏွင့္ ကုိက္ညီမႈမရိွႏုိင္ပါ။ ႏုိင္ငံေခါင္းေဆာင္ (သုိ႕မဟုတ္) အစုိးရ၏ ေဆာင္ရြက္ ခ်က္မ်ားသည္ (ႏုိင္ငံသားမ်ားကုိခ်စ္၍ ေဆာင္ရြက္သည္ျဖစ္ေစ) အမ်ား၏ ဆႏၵႏွင့္ ထပ္တူမက်ႏုိင္ပါ။ မိသားစုတခုအတြင္း၌ပင္ မိဘက သားသမီး၏ ဆႏၵမပါဘဲ ဆူပူႀကိမ္းေမာင္းရုိက္ႏွက္၍ ေက်ာင္းသြားခုိင္း ျခင္းသည္ သားသမီးကုိခ်စ္၍ ေဆာင္ရြက္သည္ဆုိေစကာမူ၊ မိဘက သူ၏ဆႏၵကုိသာ  ဦးစားေပးလုပ္ ေဆာင္ျခင္းျဖစ္သည္။ သားသမီး ေက်ာင္းမသြားလုိသည့္ အေျခအေနအေၾကာင္းျခင္းရာကုိ ေလ့လာစူးစမ္း ေမးျမန္းသင့္သည္။ ေက်ာင္းတြင္ မတရားအႏုိင္က်င့္ခံေနရသလား၊ ခဲြျခားဆက္ဆံျခင္းခံရသလား၊ ဘာသာ စကားအခက္အခဲရိွလား စသည္ျဖင့္ သိေအာင္လုပ္ၿပီးမွသာ မိမိသားသမီးေပ်ာ္ေပ်ာ္ရႊင္ရႊင္ ေက်ာင္းသြားႏုိင္ ေအာင္ ေဆာင္ရြက္ေပးသင့္သည္။

ပညာေရးတြင္လည္း ႏုိင္ငံသားမ်ား၊ တုိင္းရင္းသားလူမ်ဳိးမ်ား၏ အေတြ႕အႀကံဳခံစားခ်က္ႏွင့္ ဆႏၵ မ်ားကုိ သိရိွေအာင္လုပ္ၿပီးမွသာ မူ၀ါဒမ်ား၊ ဥပေဒမ်ား၊ အေကာင္အထည္ေဖာ္မႈမ်ား ေဆာင္ရြက္သင့္သည္။ အမ်ဳိးသားပညာေရးမဟာဗ်ဴဟာစီမံကိန္းကုိလည္း ႏုိင္ငံသားမ်ား၊ တုိင္းရင္းသားမ်ားႏွင့္ ေဆြးေႏြးတုိင္ပင္ ညိွႏိႈင္းၿပီးမွသာ ေရးဆဲြသင့္သည္။ အစုိးရႏွင့္တကြ တုိင္းရင္းသားလူမ်ဳိးမ်ား၊ ႏုိင္ငံသားမ်ား၏ ပညာေရး ဘံုရည္မွန္းခ်က္ကုိ ဦးတည္ေသာ ပညာေရးမူ၀ါဒမ်ားခ်မွတ္ရန္ အႀကံျပဳအပ္ပါသည္။

ေလးစားစြာျဖင့္
ေဒါက္တာသိန္းလြင္ (NNER)
၂၀၁၇ မတ္လ (၁၀) ရက္။


အမ်ိဳးသားပညာေရး မဟာဗ်ဴဟာ စီမံကိန္း (NESP) စာအုပ္မ်ားကို ျမန္မာႏိုင္အစိုးရ ျပန္ၾကားေရးဝန္ႀကီးဌာန Website အင္တာနက္ စာမ်က္ႏွာတြင္ ရယူ ဖတ္႐ႈႏိုင္ပါသည္။

http://www.moe.gov.mm/?q=nesp-2016-2021