ေသာ္တာသစ္ - အစဥ္အလာကိုပုန္ကန္ခဲ့သူ(သို႔) လိုက္နာခဲ့သူအမ်ိဳးသမီး စာေရးဆရာ
(မိုုးမခ) ဧျပီ ၁၃၊ ၂၀၁၇
(ဂ်ာနယ္ေက်ာ္ မမေလး ႏွစ္ ၁၀၀ ျပည့္ အထိမ္းအမွတ္)
၂၀၁၇ ခုႏွစ္၊ ဧၿပီ (၁၃) ရက္ေန႔တြင္ ျမန္မာစာေပေလာကတြင္ ၾသဇာၾကီးမားခဲ့ေသာ စာေရးဆရာမၾကီး ဂ်ာနယ္ေက်ာ္မမေလး ႏွစ္ (၁၀၀) ျပည့္ပါသည္။ ဂ်ာနယ္ေက်ာ္မမေလးဟု ဆိုလွ်င္ ဂ်ာနယ္ေက်ာ္ဦးခ်စ္ေမာင္ ကြယ္လြန္ၿပီးေနာက္ပိုင္း ဒုကၡသုကၡမ်ိဳးစံုၾကားက ခင္ပြန္းသည္၏ ဆႏၵအတုိင္း ဂ်ာနယ္ေက်ာ္ကို ဆက္လက္ထုတ္ေ၀ခဲ့သူ၊ အာဏာရပါတီ၏ အျငိဳအျငင္ကို ခံ၍ ျပည္သူ႕ဟစ္တုိင္ကို ထုတ္ေ၀ခဲ့သူ၊ ေလာကဓံအနိမ့္အျမင့္ အတက္အက် ၀ဲဂယက္မ်ိဳးစံုၾကားတြင္ မယိုင္လဲသြားေအာင္ ၾကံ႕ၾကံ႕ခံႏုိင္ခဲ့သူ လူမမယ္ကေလးသံုးေယာက္၏ သားသည္မိခင္တစ္ဦး၏ ပံုရိပ္ကို ျမင္ေယာင္မိပါသည္။
၂၀၁၇ ခုႏွစ္၊ ဧၿပီ (၁၃) ရက္ေန႔တြင္ ျမန္မာစာေပေလာကတြင္ ၾသဇာၾကီးမားခဲ့ေသာ စာေရးဆရာမၾကီး ဂ်ာနယ္ေက်ာ္မမေလး ႏွစ္ (၁၀၀) ျပည့္ပါသည္။ ဂ်ာနယ္ေက်ာ္မမေလးဟု ဆိုလွ်င္ ဂ်ာနယ္ေက်ာ္ဦးခ်စ္ေမာင္ ကြယ္လြန္ၿပီးေနာက္ပိုင္း ဒုကၡသုကၡမ်ိဳးစံုၾကားက ခင္ပြန္းသည္၏ ဆႏၵအတုိင္း ဂ်ာနယ္ေက်ာ္ကို ဆက္လက္ထုတ္ေ၀ခဲ့သူ၊ အာဏာရပါတီ၏ အျငိဳအျငင္ကို ခံ၍ ျပည္သူ႕ဟစ္တုိင္ကို ထုတ္ေ၀ခဲ့သူ၊ ေလာကဓံအနိမ့္အျမင့္ အတက္အက် ၀ဲဂယက္မ်ိဳးစံုၾကားတြင္ မယိုင္လဲသြားေအာင္ ၾကံ႕ၾကံ႕ခံႏုိင္ခဲ့သူ လူမမယ္ကေလးသံုးေယာက္၏ သားသည္မိခင္တစ္ဦး၏ ပံုရိပ္ကို ျမင္ေယာင္မိပါသည္။
အလႊာမ်ိဳးစုံက အမ်ိဳးသမီးတုိ႔၏ ဘ၀အေထြေထြႏွင့္ ၎တုိ႔၏ ခံစားခ်က္ကို ကေလာင္သြားႏွင့္ ေထာင့္ေစ့ေအာင္ ျခယ္မႈန္းႏုိင္ခဲ့သျဖင့္ ဂ်ာနယ္ေက်ာ္မမေလး၏ ကေလာင္သည္အမ်ိဳးသမီးထုကို ကုိယ္စားျပဳႏုိင္ေသာ အသံတစ္သံဟုပင္ မွတ္ယူႏုိင္ပါသည္။ သည္လိုဆိုလွ်င္ဂ်ာနယ္ေက်ာ္မမေလးကိုဣတၳိယ၀ါဒီတစ္ဦးဟုမွတ္ယူႏိုင္မလား စဥ္းစားစရာရွိသည္။
အမ်ိဳးသမီးအေရးကိစၥကို စိတ္၀င္စားသူတိုင္း ဣတၳိယ၀ါဒကို လက္ခံသူ ျဖစ္ႏုိင္ပါသည္။ သို႔ေသာ္ ပံုစံခ်င္းေတာ့ ကြဲျပားပါသည္။ ေရွးရိုးစြဲအစဥ္အလာကို ယံုၾကည္လက္ခံသည့္ ဣတၳိယ၀ါဒ (conservative feminism)၊ အရင္းရွင္ဖိႏွိပ္မႈကို တြန္းလွန္သည့္ ဣတၳိယ၀ါဒ (socialist feminism)၊ အမ်ိဳးသားကို မတရားေသာလူ႔ေဘာင္စနစ္၏ လက္သည္အျဖစ္ မွတ္ယူကာ ၎တုိ႔ၾကီးစိုးမႈကုိ အျမစ္ျပတ္ေခ်မႈန္းလိုေသာ ဣတၳိယ၀ါဒ (radical feminism)၊ လြတ္လပ္၍ တန္းတူညီမွ်ခြင့္ကို ေတာင္းဆိုေသာ ဣတၳိယ၀ါဒ (liberal feminism) အစရွိသျဖင့္ မ်ိဳးစံုရွိပါသည္။
အမ်ိဳးသမီးတိုင္း ဣတၳိယ၀ါဒီ တစ္မ်ိဳးမဟုတ္ တစ္မ်ိဳးႏွင့္ အက်ံဳး၀င္ႏုိင္ပါသည္။ ထို႔ေၾကာင့္ ဂ်ာနယ္ေက်ာ္မမေလးသည္လည္း ဣတၳိယ၀ါဒီတစ္ဦးပင္ ျဖစ္သည္။ သို႔ေသာ္ သူ၏ ရပ္တည္ခ်က္သည္ လြတ္လပ္မႈ၊ တရားမွ်တမႈႏွင့္ အစဥ္အလာက ထမ္းပိုးဆင့္လိုက္ေသာ အမ်ိဳးသမီးတစ္ဦး၏ ၀တၱရားတို႔အၾကားတြင္မလူးသာမလြန္႔သာ ရွိခဲ့သည္ကုိေတြ႕ရပါသည္။
ဂ်ာနယ္ေက်ာ္မမေလး၏ စာေပခရီးအစသည္ပစ္စာတစ္ေစာင္မွ စတင္ခဲ့သည္။ အမ်ိဳးသမီးတစ္ဦး ၾကက္ေတာင္ရိုက္ျခင္း၊ အမ်ိဳသားမ်ားႏွင့္ ရင္းရင္းႏွီးႏွီးသြားလာျခင္းအေပၚ ျမင္ျပင္းကပ္ၿပီး ပို႔ခဲ့ေသာ ပစ္စာကုိ တုန္႔ျပန္စာေရးရာက သူ၏ စာေပခရီးအစျဖစ္လာသည္။ ထုိ႔အျပင္ ဘိုကေလးျမိဳ႕၏ တုိ႔ဗမာအစည္းအရံုး၀င္၊ တက္ေခတ္အမ်ိဳးသမီး ဥကၠဌအျဖစ္ အမ်ိဳးသမီးႏုိင္ငံေရးလႈပ္ရွားမႈတြင္ ဦးေဆာင္သူတစ္ဦးျဖစ္ခဲ့၍လည္း မတင္လိႈင္သည္ အမ်ိဳးသမီးအေရးႏွင့္ပတ္သက္လွ်င္ အစဥ္အလာကို ေက်ာ္လြန္ျမင္တတ္သူဟု ယူဆႏုိင္ပါသည္။ ျမန္မာ့အလင္းသတင္းစာတြင္ ၁၉၃၆ တြင္ ပံုႏွိပ္ေဖာ္ျပခံရသည့္ ဘိုကေလးမတင္လိႈင္၏ ပထမဆံုးေသာ ေဆာင္းပါးအမည္မွာ “အမ်ိဳးသမီးမ်ား ဏၾကီးသတ္ ဥာဏ္ရွိၾကရန္” ျဖစ္ပါသည္။
အမ်ိဳးသမီးတုိ႔၏ ခံစားခ်က္မ်ားကုိေရးဖြဲ႕ရာတြင္အိမ္အကူမိန္းကေလးအေၾကာင္းမွသည္ရုပ္ရွင္မင္းသမီးအေၾကာင္းအထိ အလႊာစံုပါခဲ့သည္။ သူ႕၀တၳဳကတဆင့္ ဖခင္ႏွင့္ ခင္ပြန္းသည္ၾကား ခံစားခ်က္လြန္ဆြဲခဲ့ရေသာ မိန္းကေလးအေၾကာင္း (မုန္း၍မဟူ)၊ ႏုိင္ငံေရးအရႈပ္အေထြးႏွင့္ စစ္၏ ေနာက္ဆက္တြဲသားေကာင္မိန္းကေလးမ်ားအေၾကာင္း (ေသြး၊ အျဖဴႏွင့္ သူမ)၊ ဘာသာေရးကိုင္းရိႈင္းၿပီး အစြဲအလန္းၾကီးတတ္ေသာ အမယ္ၾကီးအေၾကာင္း (ေလာကီရတာနာ)ႏွင့္ ကတၳီပါကားလိပ္ ေနာက္ကြယ္က ရုပ္ရွင္မင္းသမီးဘ၀ (မာလာရီ) ကို စာနာစိတ္ႏွင့္ဖတ္ခ့ဲရပါသည္။
ဂ်ာနယ္ေက်ာ္မမေလးအေနႏွင့္လည္း သူ႔၀တၳဳမ်ားကတဆင့္ ေပးခ်င္ေသာရသမွာ အမ်ိဳးသမီးတုိ႔၏ ဘ၀အဖံုဖံုကို နားလည္ခံစားေပးရန္က ဦးဆံုးရည္ရြယ္ခ်က္ျဖစ္လိမ့္မည္ဟု ယူဆပါသည္။ သည္ေနာက္တြင္မွ အမ်ိဳးသမီးတုိ႔၏ ေရွးရိုးစြဲ အျမင္မ်ား ေျပာင္းလဲရန္၊ ခြန္အားသတၱိရွိရန္၊ ရဲ၀ံ့ရန္အားေပးလိုသည့္သေဘာကိုေတြ႕ရပါသည္။
“မိန္းမမ်ားသည္ အရွက္ႏွင့္ လူလုပ္ၾကသူမ်ားျဖစ္၍ ဇက္ရဲရင္ရမည္ဟူေသာ ေယာက်ာ္းတို႕၏ ခြန္အားတြင္ မိန္းမေတြ အနတဂၢမ အရံွဳးေပးၾကရသည္။ သို႕ေသာ္ မိန္းမတိုင္း မ်က္စိမိွတ္ၾကမည္ မဟုတ္” (“စိတ္”၊ ဂ်ာနယ္ေက်ာ္ မမေလး) လိင္ပိုင္းဆိုင္ရာ ႏုိင္ထက္စီးနင္းအျပဳခံရေသာ မေစာလင္း၏ ရဲ၀ံ့မႈသည္ အမ်ိဳးသားတုိ႔ ျပဳသမွ် ႏုရပါမည္ဟူေသာ အရိုးစြဲလာသည့္အျမင္ကို ေျပာင္းလဲရန္ တြန္းအားတစ္ရပ္ျဖစ္ခဲ့သည္။
သို႔ေသာ္ အမ်ိဳးသမီးအေရးကိစၥႏွင့္ပတ္သက္လွ်င္ ဂ်ာနယ္ေက်ာ္မမေလးတြင္ အစဥ္အလာကုိ မလြန္ဆန္ႏုိင္ေသာ၊ တနည္းအားျဖင့္ နာခံေသာ အယူအစြဲတုိ႔ကိုလည္း ေတြ႕ရပါသည္။ ဥပမာ - သူ၏ နာမည္ေက်ာ္၀တၳဳတစ္ပုဒ္ျဖစ္ေသာ “ရင္ႏွင့္ေအာင္ေမႊး” တြင္ ဇာတ္ေကာင္ ေမာ္ ၏ စရိုက္ကို ေဖာ္က်ဴးရာတြင္ သူ၏ မိန္းမပီသက်ိဳးႏြံ ပိျပားပံုကို ေလးစားညႊတ္ႏူးေအာင္ ေရးသားခဲ့သည္။ “ရင္နင့္ေအာင္ေမႊး”၏ အမွာစာတြင္ “၀တၳဳဇာတ္လမ္းႏွင့္ ရည္ရြယ္ခ်က္ကို ကြၽန္မ ပထမစဥ္းစားရသည္။ ကြၽန္မ၏အာရံုထဲ၌ အမ်ဳိးသမီးမ်ားအတြက္ အက်ဳိးျပဳေစမည့္ ဇာတ္လမ္း တပုဒ္ေရးရန္ အၾကမ္းအားျဖင့္ အေတြးေပၚလာသည္။ ျမန္မာအမ်ဳိးသမီးေလး တစ္ဦး၏ ေကာင္းျမတ္ေသာအရည္အေသြးျဖစ္သည့္ မိန္းမ ပီသမႈကို ျမန္မာ့ယဥ္ေက်းမႈမ်ဳိးရုိးစဥ္လာ၊ ဓေလ့ထံုးစံ၊ စည္းကမ္းစသည္မ်ားျဖင့္စပ္ေဖ်ာ္၍ ပံုစံေလာင္းကာ ရုပ္လံုးေဖာ္ျပရန္ စိတ္ကူးရရွိသည္။ ျမန္မာအမ်ဳိးသမီးကေလးတဦးျဖစ္လာလွ်င္ ေလာကီေရးရာႏွင့္ ၾကည့္လွ်င္ေသာလလည္းေကာင္း၊ ေလာကုတၱေရးရာႏွင့္ၾကည့္လွ်င္ ေသာ္လည္းေကာင္း၊ ယဥ္ေက်းမႈႏွင့္ၾကည့္လွ်င္ေသာ္လည္းေကာင္း လိုက္နာက်င့္သံုးမွတ္ယူ ျပဳမႈရမည့္ အခ်က္ အလက္တို႔မွာ မ်ားေျမာင္လွရကား ယင္းအခ်က္အလက္မ်ားထဲမွ အေျခခံျဖစ္ ေသာ ရတနာသံုးပါး ၾကည္ညိဳသူ၊ အနေႏၱာအနႏၱဂိုဏ္း၀င္ မိဘ၏ဂုဏ္ေက်းဇူးကိုသိတတ္၍ မိဘကို ရိုေသေလးစားသူ၊ ကုသိုလ္ေကာင္းမႈတို႔၌ အလြန္ေမြ႕ေလ်ာ္တတ္သူ ေရာင့္ရဲတတ္ေသာ စိတ္ႏွလံုးရွိသူ၊ လံု႔လ၀ီရိယဇြဲရွိသူ၊ ႏူးညံ့ သိမ္ေမြ႕သူ၊ ပညာရွိသူ၊ ယဥ္ေက်းလိမၼာသူ၊ မိန္းမပီသသူ စသည့္အခ်က္မ်ားျဖင့္ ပံုေလာင္း၍ ရုပ္လုံးထုရာ၌ ၀တၳဳထဲ၌သာရွိေသာ စိတ္ကူးယဥ္ဇာတ္ေကာင္မ်ဳိးမျဖစ္ေစဘဲ တကယ့္လူ႔ေလာကထဲ၌ရွိေသာ သဘာ၀က်နသည့္ ဇာတ္ေကာင္ကေလး ျဖစ္ေစရန္ အားထုတ္ဖို႔ႀကိဳးစားရမည္ျဖစ္ေနသည္” ဟူ၍ သူ၏ ခံယူခ်က္ကို လွစ္ဟထားသည္။
ထိုနည္းတူ “သူလိုမိန္းမ” တြင္လည္း..
“မိန္းမဆိုတာ ေၾကာက္သင့္မွ ေၾကာက္ရမယ္၊ ရွက္သင့္မွ ရွက္ရမယ္၊ တကယ့္မိန္းမ ျဖစ္ခ်င္ရင္ မိန္းမအမူအရာႏွင့္ ေယာက်္ားစိတ္ ရွိရမယ္။ ေယာက်္ားအမူအရာနဲ႔လည္း မိန္းမစိတ္ရွိရမယ္”
ဟူေသာ ေရးသားခ်က္ ပါ၀င္ပါသည္။ သည္စာပိုဒ္မွ စကားလံုးမ်ားကို စစ္ထုတ္အနက္ျပန္ၾကည့္လွ်င္ စာေရးသူသည္ မိန္းမ၏ သေဘာမွာ မည္သို႔ရွိရမည္၊ ေယာက်္ား၏ သေဘာမွာ မည္သို႔ရွိရမည္ဆိုသည္တြင္ အစဥ္အလာ သတ္မွတ္ခ်က္အတိုင္း ျမင္ေနေသးသည္ကို ေတြ႕ရပါသည္။ မိန္းမဟူသည္ ၾကင္နာ၊ သနားတတ္သူ၊ ေယာက်္ားဟူသည္ ရဲ၀ံ့ျပတ္သားသူ၊ သတၱိဗ်တၱိရွိသူအျဖစ္ ဆိုလိုေနေၾကာင္း မွတ္ယူရသည္။
အလားတူစြာ “မိန္းမပီပီ” ၀တၳဳတိုကုိလည္း အမ်ိဳးသမီးမ်ား အိမ္တြင္းမႈေစ့စပ္ ေသခ်ာပိုင္ႏုိင္ေစရန္ ပညာေပးလို၍ ေရးသားခဲ့ျခင္းျဖစ္သည္။ သူ၏ ေပ်ာက္ဆံုးသြားေသာ စာမူ“မိန္းမ” ၀တၳဳတြင္အမိ၀မ္းမွ ကၽြတ္ကတည္းက အမ်ိဳးသမီးမ်ား ၾကံဳေတြ႕ခံစားရသည္မ်ားကို ေရးသားသည္ဟုဆိုေသာ္လည္း “မိန္းမျဖစ္လွ်င္ မိန္းမ ပီသဖို႔ရာ အဓိကအခ်က္ ထားသည္” ျဖစ္ေၾကာင္း ဖြင့္ဟထားပါသည္။ သည္အျခင္းအရာမ်ားကို ၾကည့္၍ အမ်ိဳးသမီး အခြင့္အေရးႏွင့္ ပတ္သက္လွ်င္ ဂ်ာနယ္ေက်ာ္မမေလးသည္ ပြင့္လင္းလြတ္လပ္ေသာ အျမင္ကို လက္ခံေသာ္လည္း သူ႕အျမင္တပိုင္းတစသည္ ရိုးရာအစဥ္အလာကိုပင္ ျပန္လည္အေျခခံေနေၾကာင္း ေတြ႕ရပါသည္။
ဂ်ာနယ္ေက်ာ္ဦးခ်စ္ေမာင္ႏွင့္ အိမ္ေထာင္က်ၿပီးသည့္ေနာက္ပိုင္း သူ၏ စြန္႔လႊတ္အနစ္နာခံမႈက ပို၍ ထင္ရွားပါသည္။
ထိုသို႔ေသာ အနစ္နာခံမႈမွာ “ပါရမီျဖည့္ဘက္” ဟူေသာ အစဥ္အလာက ေပးသည့္ ဇနီးေကာင္းရာထူး သတ္မွတ္ခ်က္ကို မက္ေမာေနျခင္းေၾကာင့္ မဟုတ္ဘဲ၊ ေမတၱာသက္သက္ကိုသာ အေျခခံေသာ ေရြးခ်ယ္မႈျဖစ္ပါသည္။ ေဒၚမမေလးသည္ ဦးခ်စ္ေမာင္ႏွင့္ ပတ္သက္လွ်င္ သူ၏ ျဖစ္တည္မႈကို “ဆႏၵအေလ်ာက္ ေရြးခ်ယ္ျခင္း” အျဖစ္ အမည္တပ္ႏုိင္ေသာ္လည္း ခင္ပြန္းသည္ ကြယ္လြန္ၿပီးေနာက္ပိုင္းတြင္ လူမႈေရး၊ စာေပေရးရာႏွင့္ မိသားစုကိစၥမ်ားတြင္ ထိန္းသိမ္းရျခင္း၊ ျမိဳသိပ္ရျခင္းမ်ားမွာ “၀တၱရားအရ ေရြးခ်ယ္ရျခင္း၊ မလြန္ဆန္ႏုိင္ျခင္း၊ လုပ္ေဆာင္ရျခင္း” မ်ားျဖစ္ပါသည္။ သူ ရွင္သန္ခဲ့ရေသာ ေခတ္၊ စနစ္၊ ၾကီးျပင္းရေသာ ၀န္းက်င္ကို ထည့္တြက္လွ်င္ ဂ်ာနယ္ေက်ာ္မမေလးသည္ လံုး၀ပြင့္လင္းလြတ္လပ္ျခင္း လမ္းေၾကာင္းသို႔ မဦးတည္ဘဲ၊ ထံုးတမ္းစဥ္လာကို အလြန္အက်ဴး ေသြဖယ္ျခင္းမရွိသည့္ တိုးတက္ေရး အယူအဆသာ ရွိခဲ့ရျခင္းအေပၚ ပိုမိုနားလည္ႏုိင္ပါသည္။
ေရွးရိုးစြဲအစဥ္အလာကို လက္ခံေသာ ဣတၳိယ၀ါဒ (conservative feminism) ကို အဓိပၸာယ္ဖြင့္ဆုိရာတြင္ မိန္းမပီသမႈကို အားေပးသည့္၀ါဒ၊ ေယာက်္ားၾကီးစိုးမႈကို လက္ခံေသာ ၀ါဒအျဖစ္ အနက္ျပန္ဆိုမႈမွာ လြဲမွားသည္ဟု ေစာဒကတက္သူမ်ားလည္း ရွိသည္။ ဣတၳိယ၀ါဒ၏ သေဘာတရားမွာ အမ်ိဳးသားမ်ားႏွင့္ တန္းတူညီမွ်ခြင့္ကို ဦးတည္သျဖင့္၊ အစဥ္အလာအရ ဖိႏွိပ္မႈကို ခ်ိဳးဖ်က္သည္ျဖစ္ရာ၊ ေရွးရိုးစြဲႏွင့္ ဣတၳိယ၀ါဒ သည္ႏွစ္မ်ိဳးကို ေပါင္းစပ္၍ မရႏုိင္ဟုလည္း ဆိုၾကသည္။ သို႔ေသာ္ အမ်ိဳးသမီးအေရးတြင္ အလႊာစံု၊ အေရာင္စံု၊ ေနာက္ခံအျခင္းအရာအစံု (intersectionality) ကို ထည့္သြင္းစဥ္းစားလာေသာအခါ ေရွးရိုးစြဲတုိ႔သည္လည္း လြတ္လပ္ပြင့္လင္းေသာ အျမင္ကို တစ္ပိုင္းတစ္စလက္ခံကာ ဣတၳိယ၀ါဒီလႈပ္ရွားမႈမ်ားတြင္ ပါ၀င္ခြင့္မရွိဘူးလားဟု ေမးစရာမ်ားရွိခဲ့သည္။
သည္အေၾကာင္းကို အေျခခံ၍ ေရွးရိုးစြဲအစဥ္အလာ ဣတၳိယ၀ါဒပုံစံသစ္ (new conservative feminism)
ထြက္ေပၚလာခဲ့သည္။ သို႔ဆုိလွ်င္ ဂ်ာနယ္ေက်ာ္မမေလး၏ အမ်ိဳးသမီးေရးရာအျမင္သည္ သည္အမ်ိဳးအစားတြင္ အက်ံဳး၀င္ပါလိမ့္မည္။
အခ်ဳပ္အားျဖင့္ ဆိုရပါလွ်င္ ဂ်ာနယ္ေက်ာ္မမေလးသည္ သူကုိယ္တုိင္ အမ်ိဳးသမီးမ်ား ဘ၀တိုးတက္ေရးကို အားေပးသူ၊ ျမွင့္တင္သူ ျဖစ္ေသာ္လည္း၊ ကုိယ္တုိင္ကမူ သူ႕ကုိယ္သူ ဣတၳိယ၀ါဒီျဖစ္ေၾကာင္း၊ မည္သို႔ေသာ အမ်ိဳးအစားတြင္ ပါ၀င္ေၾကာင္း ထုတ္ေဖာ္ေျပာဆိုျခင္း မရွိခဲ့ပါ။ သူ၏ ေရးသားခ်က္မ်ားကတဆင့္ ေကာက္ခ်က္ခ်ရျခင္းသာ ျဖစ္ပါသည္။
မည္သို႔ဆိုေစ ပံုႏွိပ္စက္ အခ်ိဳးဖ်က္ခံရ၊ အျမတ္ေတာ္ခြန္ ထုေထာင္းခံရ၊ ကေလးသံုးေယာက္ ေက်ာင္းစရိတ္ရွာရ၊ အၾကိမ္ၾကိမ္အလီလီ အိမ္ေျပာင္းေရႊ႕ရ၊ ႏိုင္ငံေရးျပစ္မႈေၾကာင့္ အထိန္းသိမ္းခံရ စေသာ ျပႆနာေပါင္း
ေသာင္းေျခာက္ေထာင္ၾကားတြင္ ေလာကဓံအေပၚ သူ၏ ခံႏုိင္ရည္အားကိုေတာ့ မေလးစားဘဲ မေနႏုိင္ပါ။ သည္လို ေရွ႕ေဆာင္စံျပျဖစ္ခဲ့ျခင္းသည္ အမ်ိဳးသမီးစာဖတ္ပရိသတ္အေပၚမွာေရာ၊ အမ်ိဳးသမီး စာေရးသူဆိုလွ်င္ တစ္မွတ္ေလွ်ာ့တြက္ေလ့ရွိေသာ အသိုင္းအ၀ိုင္းမွာပါ သက္ေရာက္မႈ ရွိေစခဲ့ပါသည္။
သည္ ေက်းဇူးတရားကား ရွင္သန္ဆဲျဖစ္သည္။ ထို႔ေၾကာင့္လည္း ျမန္မာအမ်ိဳးသမီးအေရး ရႈျမင္ေလ့လာမႈတြင္ ဂ်ာနယ္ေက်ာ္မမေလးကုိဦးထိပ္ထားစရာ ျဖစ္လာေလသည္။
အမ်ိဳးသမီးအေရးကိစၥကို စိတ္၀င္စားသူတိုင္း ဣတၳိယ၀ါဒကို လက္ခံသူ ျဖစ္ႏုိင္ပါသည္။ သို႔ေသာ္ ပံုစံခ်င္းေတာ့ ကြဲျပားပါသည္။ ေရွးရိုးစြဲအစဥ္အလာကို ယံုၾကည္လက္ခံသည့္ ဣတၳိယ၀ါဒ (conservative feminism)၊ အရင္းရွင္ဖိႏွိပ္မႈကို တြန္းလွန္သည့္ ဣတၳိယ၀ါဒ (socialist feminism)၊ အမ်ိဳးသားကို မတရားေသာလူ႔ေဘာင္စနစ္၏ လက္သည္အျဖစ္ မွတ္ယူကာ ၎တုိ႔ၾကီးစိုးမႈကုိ အျမစ္ျပတ္ေခ်မႈန္းလိုေသာ ဣတၳိယ၀ါဒ (radical feminism)၊ လြတ္လပ္၍ တန္းတူညီမွ်ခြင့္ကို ေတာင္းဆိုေသာ ဣတၳိယ၀ါဒ (liberal feminism) အစရွိသျဖင့္ မ်ိဳးစံုရွိပါသည္။
အမ်ိဳးသမီးတိုင္း ဣတၳိယ၀ါဒီ တစ္မ်ိဳးမဟုတ္ တစ္မ်ိဳးႏွင့္ အက်ံဳး၀င္ႏုိင္ပါသည္။ ထို႔ေၾကာင့္ ဂ်ာနယ္ေက်ာ္မမေလးသည္လည္း ဣတၳိယ၀ါဒီတစ္ဦးပင္ ျဖစ္သည္။ သို႔ေသာ္ သူ၏ ရပ္တည္ခ်က္သည္ လြတ္လပ္မႈ၊ တရားမွ်တမႈႏွင့္ အစဥ္အလာက ထမ္းပိုးဆင့္လိုက္ေသာ အမ်ိဳးသမီးတစ္ဦး၏ ၀တၱရားတို႔အၾကားတြင္မလူးသာမလြန္႔သာ ရွိခဲ့သည္ကုိေတြ႕ရပါသည္။
ဂ်ာနယ္ေက်ာ္မမေလး၏ စာေပခရီးအစသည္ပစ္စာတစ္ေစာင္မွ စတင္ခဲ့သည္။ အမ်ိဳးသမီးတစ္ဦး ၾကက္ေတာင္ရိုက္ျခင္း၊ အမ်ိဳသားမ်ားႏွင့္ ရင္းရင္းႏွီးႏွီးသြားလာျခင္းအေပၚ ျမင္ျပင္းကပ္ၿပီး ပို႔ခဲ့ေသာ ပစ္စာကုိ တုန္႔ျပန္စာေရးရာက သူ၏ စာေပခရီးအစျဖစ္လာသည္။ ထုိ႔အျပင္ ဘိုကေလးျမိဳ႕၏ တုိ႔ဗမာအစည္းအရံုး၀င္၊ တက္ေခတ္အမ်ိဳးသမီး ဥကၠဌအျဖစ္ အမ်ိဳးသမီးႏုိင္ငံေရးလႈပ္ရွားမႈတြင္ ဦးေဆာင္သူတစ္ဦးျဖစ္ခဲ့၍လည္း မတင္လိႈင္သည္ အမ်ိဳးသမီးအေရးႏွင့္ပတ္သက္လွ်င္ အစဥ္အလာကို ေက်ာ္လြန္ျမင္တတ္သူဟု ယူဆႏုိင္ပါသည္။ ျမန္မာ့အလင္းသတင္းစာတြင္ ၁၉၃၆ တြင္ ပံုႏွိပ္ေဖာ္ျပခံရသည့္ ဘိုကေလးမတင္လိႈင္၏ ပထမဆံုးေသာ ေဆာင္းပါးအမည္မွာ “အမ်ိဳးသမီးမ်ား ဏၾကီးသတ္ ဥာဏ္ရွိၾကရန္” ျဖစ္ပါသည္။
အမ်ိဳးသမီးတုိ႔၏ ခံစားခ်က္မ်ားကုိေရးဖြဲ႕ရာတြင္အိမ္အကူမိန္းကေလးအေၾကာင္းမွသည္ရုပ္ရွင္မင္းသမီးအေၾကာင္းအထိ အလႊာစံုပါခဲ့သည္။ သူ႕၀တၳဳကတဆင့္ ဖခင္ႏွင့္ ခင္ပြန္းသည္ၾကား ခံစားခ်က္လြန္ဆြဲခဲ့ရေသာ မိန္းကေလးအေၾကာင္း (မုန္း၍မဟူ)၊ ႏုိင္ငံေရးအရႈပ္အေထြးႏွင့္ စစ္၏ ေနာက္ဆက္တြဲသားေကာင္မိန္းကေလးမ်ားအေၾကာင္း (ေသြး၊ အျဖဴႏွင့္ သူမ)၊ ဘာသာေရးကိုင္းရိႈင္းၿပီး အစြဲအလန္းၾကီးတတ္ေသာ အမယ္ၾကီးအေၾကာင္း (ေလာကီရတာနာ)ႏွင့္ ကတၳီပါကားလိပ္ ေနာက္ကြယ္က ရုပ္ရွင္မင္းသမီးဘ၀ (မာလာရီ) ကို စာနာစိတ္ႏွင့္ဖတ္ခ့ဲရပါသည္။
ဂ်ာနယ္ေက်ာ္မမေလးအေနႏွင့္လည္း သူ႔၀တၳဳမ်ားကတဆင့္ ေပးခ်င္ေသာရသမွာ အမ်ိဳးသမီးတုိ႔၏ ဘ၀အဖံုဖံုကို နားလည္ခံစားေပးရန္က ဦးဆံုးရည္ရြယ္ခ်က္ျဖစ္လိမ့္မည္ဟု ယူဆပါသည္။ သည္ေနာက္တြင္မွ အမ်ိဳးသမီးတုိ႔၏ ေရွးရိုးစြဲ အျမင္မ်ား ေျပာင္းလဲရန္၊ ခြန္အားသတၱိရွိရန္၊ ရဲ၀ံ့ရန္အားေပးလိုသည့္သေဘာကိုေတြ႕ရပါသည္။
“မိန္းမမ်ားသည္ အရွက္ႏွင့္ လူလုပ္ၾကသူမ်ားျဖစ္၍ ဇက္ရဲရင္ရမည္ဟူေသာ ေယာက်ာ္းတို႕၏ ခြန္အားတြင္ မိန္းမေတြ အနတဂၢမ အရံွဳးေပးၾကရသည္။ သို႕ေသာ္ မိန္းမတိုင္း မ်က္စိမိွတ္ၾကမည္ မဟုတ္” (“စိတ္”၊ ဂ်ာနယ္ေက်ာ္ မမေလး) လိင္ပိုင္းဆိုင္ရာ ႏုိင္ထက္စီးနင္းအျပဳခံရေသာ မေစာလင္း၏ ရဲ၀ံ့မႈသည္ အမ်ိဳးသားတုိ႔ ျပဳသမွ် ႏုရပါမည္ဟူေသာ အရိုးစြဲလာသည့္အျမင္ကို ေျပာင္းလဲရန္ တြန္းအားတစ္ရပ္ျဖစ္ခဲ့သည္။
သို႔ေသာ္ အမ်ိဳးသမီးအေရးကိစၥႏွင့္ပတ္သက္လွ်င္ ဂ်ာနယ္ေက်ာ္မမေလးတြင္ အစဥ္အလာကုိ မလြန္ဆန္ႏုိင္ေသာ၊ တနည္းအားျဖင့္ နာခံေသာ အယူအစြဲတုိ႔ကိုလည္း ေတြ႕ရပါသည္။ ဥပမာ - သူ၏ နာမည္ေက်ာ္၀တၳဳတစ္ပုဒ္ျဖစ္ေသာ “ရင္ႏွင့္ေအာင္ေမႊး” တြင္ ဇာတ္ေကာင္ ေမာ္ ၏ စရိုက္ကို ေဖာ္က်ဴးရာတြင္ သူ၏ မိန္းမပီသက်ိဳးႏြံ ပိျပားပံုကို ေလးစားညႊတ္ႏူးေအာင္ ေရးသားခဲ့သည္။ “ရင္နင့္ေအာင္ေမႊး”၏ အမွာစာတြင္ “၀တၳဳဇာတ္လမ္းႏွင့္ ရည္ရြယ္ခ်က္ကို ကြၽန္မ ပထမစဥ္းစားရသည္။ ကြၽန္မ၏အာရံုထဲ၌ အမ်ဳိးသမီးမ်ားအတြက္ အက်ဳိးျပဳေစမည့္ ဇာတ္လမ္း တပုဒ္ေရးရန္ အၾကမ္းအားျဖင့္ အေတြးေပၚလာသည္။ ျမန္မာအမ်ဳိးသမီးေလး တစ္ဦး၏ ေကာင္းျမတ္ေသာအရည္အေသြးျဖစ္သည့္ မိန္းမ ပီသမႈကို ျမန္မာ့ယဥ္ေက်းမႈမ်ဳိးရုိးစဥ္လာ၊ ဓေလ့ထံုးစံ၊ စည္းကမ္းစသည္မ်ားျဖင့္စပ္ေဖ်ာ္၍ ပံုစံေလာင္းကာ ရုပ္လံုးေဖာ္ျပရန္ စိတ္ကူးရရွိသည္။ ျမန္မာအမ်ဳိးသမီးကေလးတဦးျဖစ္လာလွ်င္ ေလာကီေရးရာႏွင့္ ၾကည့္လွ်င္ေသာလလည္းေကာင္း၊ ေလာကုတၱေရးရာႏွင့္ၾကည့္လွ်င္ ေသာ္လည္းေကာင္း၊ ယဥ္ေက်းမႈႏွင့္ၾကည့္လွ်င္ေသာ္လည္းေကာင္း လိုက္နာက်င့္သံုးမွတ္ယူ ျပဳမႈရမည့္ အခ်က္ အလက္တို႔မွာ မ်ားေျမာင္လွရကား ယင္းအခ်က္အလက္မ်ားထဲမွ အေျခခံျဖစ္ ေသာ ရတနာသံုးပါး ၾကည္ညိဳသူ၊ အနေႏၱာအနႏၱဂိုဏ္း၀င္ မိဘ၏ဂုဏ္ေက်းဇူးကိုသိတတ္၍ မိဘကို ရိုေသေလးစားသူ၊ ကုသိုလ္ေကာင္းမႈတို႔၌ အလြန္ေမြ႕ေလ်ာ္တတ္သူ ေရာင့္ရဲတတ္ေသာ စိတ္ႏွလံုးရွိသူ၊ လံု႔လ၀ီရိယဇြဲရွိသူ၊ ႏူးညံ့ သိမ္ေမြ႕သူ၊ ပညာရွိသူ၊ ယဥ္ေက်းလိမၼာသူ၊ မိန္းမပီသသူ စသည့္အခ်က္မ်ားျဖင့္ ပံုေလာင္း၍ ရုပ္လုံးထုရာ၌ ၀တၳဳထဲ၌သာရွိေသာ စိတ္ကူးယဥ္ဇာတ္ေကာင္မ်ဳိးမျဖစ္ေစဘဲ တကယ့္လူ႔ေလာကထဲ၌ရွိေသာ သဘာ၀က်နသည့္ ဇာတ္ေကာင္ကေလး ျဖစ္ေစရန္ အားထုတ္ဖို႔ႀကိဳးစားရမည္ျဖစ္ေနသည္” ဟူ၍ သူ၏ ခံယူခ်က္ကို လွစ္ဟထားသည္။
ထိုနည္းတူ “သူလိုမိန္းမ” တြင္လည္း..
“မိန္းမဆိုတာ ေၾကာက္သင့္မွ ေၾကာက္ရမယ္၊ ရွက္သင့္မွ ရွက္ရမယ္၊ တကယ့္မိန္းမ ျဖစ္ခ်င္ရင္ မိန္းမအမူအရာႏွင့္ ေယာက်္ားစိတ္ ရွိရမယ္။ ေယာက်္ားအမူအရာနဲ႔လည္း မိန္းမစိတ္ရွိရမယ္”
ဟူေသာ ေရးသားခ်က္ ပါ၀င္ပါသည္။ သည္စာပိုဒ္မွ စကားလံုးမ်ားကို စစ္ထုတ္အနက္ျပန္ၾကည့္လွ်င္ စာေရးသူသည္ မိန္းမ၏ သေဘာမွာ မည္သို႔ရွိရမည္၊ ေယာက်္ား၏ သေဘာမွာ မည္သို႔ရွိရမည္ဆိုသည္တြင္ အစဥ္အလာ သတ္မွတ္ခ်က္အတိုင္း ျမင္ေနေသးသည္ကို ေတြ႕ရပါသည္။ မိန္းမဟူသည္ ၾကင္နာ၊ သနားတတ္သူ၊ ေယာက်္ားဟူသည္ ရဲ၀ံ့ျပတ္သားသူ၊ သတၱိဗ်တၱိရွိသူအျဖစ္ ဆိုလိုေနေၾကာင္း မွတ္ယူရသည္။
အလားတူစြာ “မိန္းမပီပီ” ၀တၳဳတိုကုိလည္း အမ်ိဳးသမီးမ်ား အိမ္တြင္းမႈေစ့စပ္ ေသခ်ာပိုင္ႏုိင္ေစရန္ ပညာေပးလို၍ ေရးသားခဲ့ျခင္းျဖစ္သည္။ သူ၏ ေပ်ာက္ဆံုးသြားေသာ စာမူ“မိန္းမ” ၀တၳဳတြင္အမိ၀မ္းမွ ကၽြတ္ကတည္းက အမ်ိဳးသမီးမ်ား ၾကံဳေတြ႕ခံစားရသည္မ်ားကို ေရးသားသည္ဟုဆိုေသာ္လည္း “မိန္းမျဖစ္လွ်င္ မိန္းမ ပီသဖို႔ရာ အဓိကအခ်က္ ထားသည္” ျဖစ္ေၾကာင္း ဖြင့္ဟထားပါသည္။ သည္အျခင္းအရာမ်ားကို ၾကည့္၍ အမ်ိဳးသမီး အခြင့္အေရးႏွင့္ ပတ္သက္လွ်င္ ဂ်ာနယ္ေက်ာ္မမေလးသည္ ပြင့္လင္းလြတ္လပ္ေသာ အျမင္ကို လက္ခံေသာ္လည္း သူ႕အျမင္တပိုင္းတစသည္ ရိုးရာအစဥ္အလာကိုပင္ ျပန္လည္အေျခခံေနေၾကာင္း ေတြ႕ရပါသည္။
ဂ်ာနယ္ေက်ာ္ဦးခ်စ္ေမာင္ႏွင့္ အိမ္ေထာင္က်ၿပီးသည့္ေနာက္ပိုင္း သူ၏ စြန္႔လႊတ္အနစ္နာခံမႈက ပို၍ ထင္ရွားပါသည္။
ထိုသို႔ေသာ အနစ္နာခံမႈမွာ “ပါရမီျဖည့္ဘက္” ဟူေသာ အစဥ္အလာက ေပးသည့္ ဇနီးေကာင္းရာထူး သတ္မွတ္ခ်က္ကို မက္ေမာေနျခင္းေၾကာင့္ မဟုတ္ဘဲ၊ ေမတၱာသက္သက္ကိုသာ အေျခခံေသာ ေရြးခ်ယ္မႈျဖစ္ပါသည္။ ေဒၚမမေလးသည္ ဦးခ်စ္ေမာင္ႏွင့္ ပတ္သက္လွ်င္ သူ၏ ျဖစ္တည္မႈကို “ဆႏၵအေလ်ာက္ ေရြးခ်ယ္ျခင္း” အျဖစ္ အမည္တပ္ႏုိင္ေသာ္လည္း ခင္ပြန္းသည္ ကြယ္လြန္ၿပီးေနာက္ပိုင္းတြင္ လူမႈေရး၊ စာေပေရးရာႏွင့္ မိသားစုကိစၥမ်ားတြင္ ထိန္းသိမ္းရျခင္း၊ ျမိဳသိပ္ရျခင္းမ်ားမွာ “၀တၱရားအရ ေရြးခ်ယ္ရျခင္း၊ မလြန္ဆန္ႏုိင္ျခင္း၊ လုပ္ေဆာင္ရျခင္း” မ်ားျဖစ္ပါသည္။ သူ ရွင္သန္ခဲ့ရေသာ ေခတ္၊ စနစ္၊ ၾကီးျပင္းရေသာ ၀န္းက်င္ကို ထည့္တြက္လွ်င္ ဂ်ာနယ္ေက်ာ္မမေလးသည္ လံုး၀ပြင့္လင္းလြတ္လပ္ျခင္း လမ္းေၾကာင္းသို႔ မဦးတည္ဘဲ၊ ထံုးတမ္းစဥ္လာကို အလြန္အက်ဴး ေသြဖယ္ျခင္းမရွိသည့္ တိုးတက္ေရး အယူအဆသာ ရွိခဲ့ရျခင္းအေပၚ ပိုမိုနားလည္ႏုိင္ပါသည္။
ေရွးရိုးစြဲအစဥ္အလာကို လက္ခံေသာ ဣတၳိယ၀ါဒ (conservative feminism) ကို အဓိပၸာယ္ဖြင့္ဆုိရာတြင္ မိန္းမပီသမႈကို အားေပးသည့္၀ါဒ၊ ေယာက်္ားၾကီးစိုးမႈကို လက္ခံေသာ ၀ါဒအျဖစ္ အနက္ျပန္ဆိုမႈမွာ လြဲမွားသည္ဟု ေစာဒကတက္သူမ်ားလည္း ရွိသည္။ ဣတၳိယ၀ါဒ၏ သေဘာတရားမွာ အမ်ိဳးသားမ်ားႏွင့္ တန္းတူညီမွ်ခြင့္ကို ဦးတည္သျဖင့္၊ အစဥ္အလာအရ ဖိႏွိပ္မႈကို ခ်ိဳးဖ်က္သည္ျဖစ္ရာ၊ ေရွးရိုးစြဲႏွင့္ ဣတၳိယ၀ါဒ သည္ႏွစ္မ်ိဳးကို ေပါင္းစပ္၍ မရႏုိင္ဟုလည္း ဆိုၾကသည္။ သို႔ေသာ္ အမ်ိဳးသမီးအေရးတြင္ အလႊာစံု၊ အေရာင္စံု၊ ေနာက္ခံအျခင္းအရာအစံု (intersectionality) ကို ထည့္သြင္းစဥ္းစားလာေသာအခါ ေရွးရိုးစြဲတုိ႔သည္လည္း လြတ္လပ္ပြင့္လင္းေသာ အျမင္ကို တစ္ပိုင္းတစ္စလက္ခံကာ ဣတၳိယ၀ါဒီလႈပ္ရွားမႈမ်ားတြင္ ပါ၀င္ခြင့္မရွိဘူးလားဟု ေမးစရာမ်ားရွိခဲ့သည္။
သည္အေၾကာင္းကို အေျခခံ၍ ေရွးရိုးစြဲအစဥ္အလာ ဣတၳိယ၀ါဒပုံစံသစ္ (new conservative feminism)
ထြက္ေပၚလာခဲ့သည္။ သို႔ဆုိလွ်င္ ဂ်ာနယ္ေက်ာ္မမေလး၏ အမ်ိဳးသမီးေရးရာအျမင္သည္ သည္အမ်ိဳးအစားတြင္ အက်ံဳး၀င္ပါလိမ့္မည္။
အခ်ဳပ္အားျဖင့္ ဆိုရပါလွ်င္ ဂ်ာနယ္ေက်ာ္မမေလးသည္ သူကုိယ္တုိင္ အမ်ိဳးသမီးမ်ား ဘ၀တိုးတက္ေရးကို အားေပးသူ၊ ျမွင့္တင္သူ ျဖစ္ေသာ္လည္း၊ ကုိယ္တုိင္ကမူ သူ႕ကုိယ္သူ ဣတၳိယ၀ါဒီျဖစ္ေၾကာင္း၊ မည္သို႔ေသာ အမ်ိဳးအစားတြင္ ပါ၀င္ေၾကာင္း ထုတ္ေဖာ္ေျပာဆိုျခင္း မရွိခဲ့ပါ။ သူ၏ ေရးသားခ်က္မ်ားကတဆင့္ ေကာက္ခ်က္ခ်ရျခင္းသာ ျဖစ္ပါသည္။
မည္သို႔ဆိုေစ ပံုႏွိပ္စက္ အခ်ိဳးဖ်က္ခံရ၊ အျမတ္ေတာ္ခြန္ ထုေထာင္းခံရ၊ ကေလးသံုးေယာက္ ေက်ာင္းစရိတ္ရွာရ၊ အၾကိမ္ၾကိမ္အလီလီ အိမ္ေျပာင္းေရႊ႕ရ၊ ႏိုင္ငံေရးျပစ္မႈေၾကာင့္ အထိန္းသိမ္းခံရ စေသာ ျပႆနာေပါင္း
ေသာင္းေျခာက္ေထာင္ၾကားတြင္ ေလာကဓံအေပၚ သူ၏ ခံႏုိင္ရည္အားကိုေတာ့ မေလးစားဘဲ မေနႏုိင္ပါ။ သည္လို ေရွ႕ေဆာင္စံျပျဖစ္ခဲ့ျခင္းသည္ အမ်ိဳးသမီးစာဖတ္ပရိသတ္အေပၚမွာေရာ၊ အမ်ိဳးသမီး စာေရးသူဆိုလွ်င္ တစ္မွတ္ေလွ်ာ့တြက္ေလ့ရွိေသာ အသိုင္းအ၀ိုင္းမွာပါ သက္ေရာက္မႈ ရွိေစခဲ့ပါသည္။
သည္ ေက်းဇူးတရားကား ရွင္သန္ဆဲျဖစ္သည္။ ထို႔ေၾကာင့္လည္း ျမန္မာအမ်ိဳးသမီးအေရး ရႈျမင္ေလ့လာမႈတြင္ ဂ်ာနယ္ေက်ာ္မမေလးကုိဦးထိပ္ထားစရာ ျဖစ္လာေလသည္။