ေဒါက္တာခင္ေမာင္၀င္း (သခ်ာၤ) - ေလာက၏အေႁဖကို သခ်ၤာနည္းႁဖင့္ ရွာခဲ့ေသာ သမိုင္း

ေဒါက္တာခင္ေမာင္၀င္း (သခ်ာၤ) - ေလာက၏အေႁဖကို သခ်ၤာနည္းႁဖင့္ ရွာခဲ့ေသာ သမိုင္း
(အေတြးအျမင္မဂၢဇင္း၊ အမွတ္စဥ္ ၉၁) မိုးမခ၊ ေအာက္တိုဘာ ၂၄၊ ၂၀၁၇

လြန္ခဲ့ေသာ ႏွစ္ေပါင္း ၂၅၀ဝ ေလာက္က အိႏၵိယႏိုင္ငံတြင္ ပညာရွိႄကီးတစ္ဦးသည္ လူငယ္မ်ားကို ဉာဏ္စမ္းတစ္ခု ေမးေနသည္။ ထိုဉာဏ္စမ္းကို မေမးမီ အဝတ္တစ္ခုကို ထက္ဝက္ဆုတ္၍ ႁပသည္။ ရရွိလာေသာ တစ္ဝက္ကို ေနာက္ထပ္တစ္ဝက္ ဆုတ္လိုက္သည္။ ဤနည္းအတိုင္း တစ္ဝက္ တစ္ဝက္ ဆုတ္ႁပသည္။

ဤသို႔ဆုတ္ႁပရင္းေမးလိုက္သည္မွာ ''ဒီလိုပဲ အခုလို စုတ္ႃပဲသြားရင္ ေနာက္ဆံုးဘာရမလဲ'' ဟု ႁဖစ္သည္။

လူငယ္တစ္ဦးက မေႁဖရဲေႁဖရဲႁဖင့္ ေႁဖလိုက္သည္။ ''ေနာက္ဆံုး အဝတ္စအေသးဆံုးေလး ရမွာေပါ့''

''ေအး ... ဟုတ္ေတာ့ ဟုတ္တယ္။ အဲဒီအဝတ္စကေလးကို ေနာက္ထပ္ဆုတ္လိုက္ရင္ေကာကြာ'' ဟု ဆက္ေမးသည္။

''ပိုေသးတဲ့ အဝတ္စကေလး ရမွာေပါ့''

''ဟုတ္တယ္ေလ။ ဒါေပမဲ့ ေနာက္ဆံုး ဘာရမလဲ။ အသံုးေကာ ရွိပါ့မလားကြာ''

''ဒါေတာ့ ကြ်န္ေတာ္လည္း မသိေတာ့ဘူး''

''ဟုတ္တယ္။ ဒီေမးခြန္းကို ေႁဖဖို႔မလြယ္တာအမွန္ပဲ။ ငါထင္တာေတာ့ ဘယ္ေလာက္ေသးတဲ့ အပိုင္းကေလးပဲရရ ထပ္ပိုင္းႏိုင္မွာပဲ ထင္တယ္''

သခ်ၤာနည္းႁဖင့္ ဤႁပႆနာကို ေလ့လာႂကည့္ပါက မည္မွ်ေသးေသာအရာကိုမဆို ေနာက္ထပ္ပိုေသးငယ္ေအာင္ ပိုင္းႏိုင္လိမ့္မည္ဟူေသာ အယူအဆသည္ မွန္လိမ့္မည္ဟု  ထင္စရာႁဖစ္ေနသည္။

ဤကဲ့သို႔ တြက္ႂကည့္ႏိုင္သည္။

တစ္ကို တူညီေသာႏွစ္ပိုင္းပိုင္းလွ်င္ 1/2 ရသည္။ 1/2 ကို ေနာက္ထပ္ ႏွစ္နဲ႔စားေသာ္ 1/4 ရသည္။ 1/4 ကို ႏွစ္နဲ႔ထပ္စားလွ်င္ 1/8 ရသည္။ ဤနည္း အတိုင္း ဆယ္ႄကိမ္အထိပိုင္းလွ်င္ 1/1024 ရသည္။
အကယ္၍ အႄကိမ္ႏွစ္ဆယ္အထိပိုင္းလွ်င္ 1/1048576 ရသည္။

သခ်ၤာနည္းႁဖင့္ မည္မွ်ေသးငယ္ေသာ သုညမဟုတ္သည့္ ဂဏန္းမ်ားကိုမဆို ပိုငယ္သြားေအာင္ ထက္ဝက္ပိုင္းသြားႏိုင္သည္။ အဆံုးမရွိေအာင္ ထက္ဝက္ပိုင္းသြားႏိုင္သည္။ သို႔ေသာ္ သခ်ၤာနည္းႁဖင့္ ဤသို႔ႁပဳလုပ္ႏိုင္တိုင္း လက္ေတြ႕အရာဝတၳဳမ်ားကို မဆံုးမရွိ ပိုင္းသြားႏိုင္ပါ့မလား။

ဤေမးခြန္း၏အေႁဖကို ဂရိ (Greek) ႏိုင္ငံရွိ ေရွးပညာရွိႄကီးမ်ားသည္ ႄကိဳးစား၍ရွာႂကသည္။
ဂရိဒႆနပညာရွင္ ဒီမိုခရစ္တပ္ (Democritus, 460 B.C.) က ဤသို႔ဆိုသည္။

''ကြ်န္ေတာ္ထင္တာကေတာ့ ဘယ္အရာဝတၳဳကိုပဲႁဖစ္ႁဖစ္ ထပ္ကာထပ္ကာ ပိုင္းသြားရင္ ေနာက္ဆံုးေတာ့
မပိုင္းႏိုင္ေတာ့ဘဲ အရာဝတၳဳတစ္ခုခုကို ရလိမ့္မယ္။ အဲဒါကို အက္တမ္ (actom) လို႔ ေခၚတယ္''

ဂရိဘာသာစကားတြင္ အက္တမ္ဟူေသာေဝါဟာရသည္ အေသးငယ္ဆံုးႁဖစ္၍ ေနာက္ထပ္ခြဲစိတ္၍ မရေသာ အရာဝတၳဳဟု အဓိပၸာယ္ရသည္။

ခရစ္ႏွစ္ ၁၅၀ဝ ေနာက္ပိုင္းတြင္ ႐ူပေဗဒပညာရွင္မ်ား၊ ဓာတုေဗဒ ပညာရွင္မ်ားႏွင့္ ဒႆနပညာရွင္မ်ားသည္ အရာဝတၳဳမ်ား တည္ေဆာက္ထားပံု သဘာဝႏွင့္ ပတ္သက္၍ စူးစမ္းရွာေဖြႂကႁပန္သည္။

ခရစ္ႏွစ္ ၁၈၁၀ ခုႏွစ္တြင္

အဂၤလိပ္လူမ်ိဳး ဂြ်န္ဒယ္လတြန္ (John Delton) ႏွင့္


အီတလီလူမ်ိဳး အာဘိုဂေရးတိုး (Avogrado) တို႔သည္ အက္တမ္အေႂကာင္းႏွင့္ပတ္သက္ေသာ အခ်က္အလက္သစ္မ်ားကို ေတြ႕ရွိခဲ့သည္။ သခ်ၤာတိုးတက္မႈတို႔သည္ တစ္လမ္းစီသြားေနႂကဆဲ ႁဖစ္သည္။

၁၈၃၀ ခုႏွစ္တြင္ ေနာင္အခါ အက္တမ္ဆိုင္ရာသေဘာတရားႏွင့္ သခ်ၤာသေဘာတရားတို႔ ဆံုစည္းေပးမည့္ အုပ္စုသီအိုရီ (Group Theory) အမည္ရွိေသာ သခ်ၤာဘာသာသစ္တစ္ခု ေပၚေပါက္လာသည္။

 
ထိုဘာသာရပ္ ကို တီထြင္သူမွာ ႁပင္သစ္လူမ်ိဳး ဂါလြာ (Galois, 1811-1832) ႁဖစ္သည္။ သူသည္ အသတ္မခံရမီညတြင္ (၃၁) မ်က္ႏွာရွိေသာ စာတမ္းတစ္ေစာင္ကို ေရးသားႁပဳစုခဲ့သည္။ ထိုစာတမ္းပါအခ်က္အလက္မ်ားကို ေနာက္ပိုင္း သခ်ၤာပညာရွင္မ်ားသည္ ႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာႂကာေအာင္ ခဲခဲယဥ္းယဥ္း အဓိပၸာယ္ေဖာ္ခဲ့ႂကရသည္။

ႏွစ္ဆယ္ရာစုႏွစ္အစေလာက္တြင္ ပလင့္၏ သီအိုရီ (Plank's Theory) သည္ ေခတ္သစ္ အက္တမ္ဆိုင္ရာ သီအိုရီကို မ်ားစြာအက်ိဳးႁပဳခဲ့ ႁပန္သည္။


ပလင့္၏သီအိုရီကိုတီထြင္သူ ဂ်ာမန္လူမ်ိဳး မက္(စ္)ပလင့္  (Mark Plank, ၁၈၅၈-၁၉၄၇) သည္ ႐ူပေဗဒပညာရွင္ႁဖစ္ေသာ္လည္း သူ႔တစ္သက္တြင္ လက္ေတြ႕စမ္းသပ္မႈတစ္ခုသာ လုပ္ဖူးသည္ဟု ဆိုသည္။ သူသည္ အေႁခခံအားႁဖင့္ လက္ေတြ႕သိပံၸပညာကို ဦးစားမေပးဘဲ သခ်ၤာပညာႏွင့္ သိပၸံအေတြးအေခၚ သီအိုရီပိုင္းကို ဦးစားေပးေသာေႂကာင့္ႁဖစ္သည္။


၁၉၁၃ ခုႏွစ္တြင္ ဒိန္းလူမ်ိဳး နီး(လ္)ဘိုး Niel Bohr (၁၈၈၅- ၁၉၆၂) သည္ အက္တမ္၏တည္ေဆာက္ပံုကို ေရွးဦးစြာေဖာ္ႁပႏိုင္ခဲ့သည္။ သူ၏ေဖာ္ႁပခ်က္အရ အက္တမ္၏ပံုသဏၭာန္သည္ စႂကဝဠာတည္ေဆာက္ပံု
ႏွင့္ အလြန္ဆင္တူေလသည္။ အလယ္တြင္ ေနႏွင့္ပမာတူေသာ နယူးကလိယပ္ (nucleus) ေခၚေသာအရာရွိသည္။ ထိုနယူးကလိယပ္ကို အီလက္ထရြန္ (electron) ဟုေခၚေသာ အမႈန္ကေလးမ်ား လွည့္ပတ္ေနပံုမွာ ေနကို ကမၻာ ႏွင့္ ႃဂိဳဟ္မ်ား လွည့္ပတ္ေနသည့္အလားပမာ ႁဖစ္ေလသည္။

လြန္ခဲ့ေသာႏွစ္ေပါင္းတစ္ရာေလာက္က ဂါလြာ တီထြင္ခဲ့ေသာ အုပ္စုသီအိုရီကို အက္တမ္ဆိုင္ရာသီအိုရီတြင္ ႏွစ္ဆယ္ရာစုႏွစ္တြင္ ေကာင္းစြာသံုးႏိုင္ခဲ့သည္။ ေရွးဦးစြာ အသံုးႁပဳႏိုင္သူမ်ားမွာ

 
အီတလီလူမ်ိဳး အင္ရီကို ဖယ္မီ (Enrico Fermi, ၁၉၀၁-၁၉၅၄) ႏွင့္

 
 ေပါ(လ္)ဒီရပ္ (Paul Dirac) (၁၉၀၁- ) တို႔ ႁဖစ္ႂကသည္။ ထို႔ေနာက္ နီး(လ္)ဘိုးႏွင့္ အႁခား႐ူပေဗဒပညာ
ရွင္မ်ားလည္း အလားတူသခ်ၤာကို အက္တမ္ဆိုင္ရသီအိုရီတြင္ သံုးလာႂကသည္။

ယေန႔အေႁခအေနမွာ ေလာကႄကီး၏အေႁဖကိုရွာရာတြင္ အေထာက္အကူႁပဳေနေသာ ဘာသာရပ္ႏွစ္ခု ရွိသည္။ ၎တို႔မွာ အမႈန္႐ူပေဗဒ (particle physics) ႏွင့္ ေကာ(စ္)ေမာ္ေလာ္ဂ်ီ (cosmology) တို႔ ႁဖစ္ႂကသည္။ အမႈန္႐ူပေဗဒသည္ အရာဝတၳဳအားလံုးကို ႁပဳလုပ္ထားေသာ အငယ္ဆံုး အမႈန္ကေလးမ်ားကို ရွာေဖြေသာ ဘာသာရပ္ႁဖစ္သည္။ ေကာ(စ္)ေမာ္ေလာ္ဂ်ီမွာ ကြ်ႏု္ပ္တို႔လက္လွမ္းမီသေလာက္ ေလာကတြင္ အႄကီးဆံုးေသာအရာ ႁဖစ္သည့္ စႂကဝဠာႄကီး၏ ေမြးဖြားရာအစႏွင့္ ေႁပာင္းလဲေနပံုကို ေလ့လာေသာ ဘာသာရပ္ႁဖစ္သည္။

ထို႔ေႂကာင့္ ေလာက၏ တည္ေဆာက္ပံုကို သိပၸံပညာရွင္မ်ား၊ ဒႆနပညာရွင္မ်ားႏွင့္ သခ်ၤာပညာရွင္မ်ား ရွာေဖြခဲ့ႂကေသာသမိုင္းကို ႁပန္ႂကည့္ေသာ္ ဤသို႔ေတြ႕ရ၏။

လြန္ခဲ့ေသာ ႏွစ္ေပါင္း ၂၅၀ဝ ေလာက္က အဝတ္တစ္စကို အပိုင္းပိုင္းဆုတ္ႁပႃပီး ''ဒီလိုပဲ အခုလို စုတ္ႃပဲသြားရင္ ေနာက္ဆံုး ဘာရမလဲ'' ဟုေမးရာကစခဲ့သည္။

ထိုမွတစ္ဆင့္ ဒီမိုခရစ္တပ္၏ အက္တမ္ဟူေသာအေတြးအေခၚ ႁဖစ္လာသည္။ ထို႔ေနာက္ ၁၈၁၀ ခုႏွစ္ေလာက္က ဂြ်န္ဒယ္လတြန္ႏွင့္ အဘိုဂေရတိုတို႔၏ ေလ့လာခ်က္မ်ား၊ ဂါလြာ၏ သခ်ၤာတီထြင္မႈ၊ မက္(စ္)ပလင့္၏ သခ်ၤာႏွင့္ ႐ူပေဗဒသီအိုရီမ်ား၊ နီး(လ္)ဘိုး၏ အက္တမ္တည္ေဆာက္ပံု ရွင္း
လင္းခ်က္၊ ဖယ္မီႏွင့္ ဒီရပ္တို႔၏ သခ်ၤာႏွင့္ ႐ူပေဗဒနယ္ပယ္တြင္ အသံုးႁပဳပံု မ်ား ရွိခဲ့သည္။ ယခုေနာက္ဆံုးတြင္ အမႈန္႐ူပေဗဒႏွင့္ ေကာ့(စ္)ေမာ္ေလာ္ဂ်ီတို႔ကိုသံုး၍ ေလာကအေႁဖရွာႁခင္းတို႔ ႁဖစ္ေပၚလာသည္။

အေတြြးးအႁမင္ စာစဥ္(၉၁)