ေက်ာ္ႏိုင္ - စည္ပင္ဥပေဒ၊ ကၽြန္ေတာ္ ႏွင့္ ဂ်င္း

ေက်ာ္ႏိုင္ - စည္ပင္ဥပေဒ၊ ကၽြန္ေတာ္ ႏွင့္ ဂ်င္း
(မိုးမခ) ႏို၀င္ဘာ ၂၁၊ ၂၀၁၇

အသစ္ထြက္မယ္ဆိုတဲ့ ရန္ကုန္ၿမိဳ့ေတာ္စည္ပင္သာယာေရးဥပေဒကို ကၽြန္ေတာ္ ေတာ္ေတာ္ေလး စိတ္ဝင္စားပါတယ္။ ဘာေၾကာင့္စိတ္ဝင္စားသလည္းဆိုေတာ့ စည္ပင္ဥပေဒအသစ္ဟာ ၁၉၂၂ ခုႏွစ္ ရန္ကုန္ျမဴနီစီပါယ္အက္ဥပေဒကို မွီျငမ္းေရးဆြဲတယ္လို႔ ၾကားသိရလို႔ပါ။ ဒါဆို ၁၉၂၂ ခုႏွစ္ ရန္ကုန္ျမဴနီစီပါယ္ အက္ဥပေဒဆိုတာႀကီးကိုေကာ ဘာေၾကာင့္စိတ္ဝင္စားသလည္းလို႔ ေမးၾကလိမ့္မယ္။ အေၾကာင္းက ဒီလိုပါ။

ကၽြန္ေတာ္အမွန္တကယ္စိတ္ဝင္စားတာက အဆင့္ျမင့္အေဆာက္အဦမ်ားရဲ့ အရည္အေသြးကို စိစစ္ထိန္းသိမ္းေရးေကာ္မတီလို႔ အဓိပၸါယ္သက္ေရာက္မယ့္ CQHP ဆိုတဲ့အဖြဲ႔ႀကီးက Mechanical Engineer ေတြ၊ တိတိက်က်ေျပာရရင္ မွတ္ပံုတင္စက္မႈအင္ဂ်င္နီယာေတြကို P&S system practice လုပ္ခြင့္ ျငင္းပယ္တယ္ဆိုတာကို စိတ္ဝင္စားတာပါ။ နိုင္ငံတကာမွာ အေဆာက္အဦအတြင္း P&S system (Building Service) ကို Mechanical Engineer ေတြ practice လုပ္ေနၾကသလို ျမန္မာနိုင္ငံအင္ဂ်င္နီယာေကာင္စီရဲ့ လမ္းညႊန္စာအုပ္မွာလည္း P&S system ကို Mechanical Engineer ေတြရဲ့ scope ေအာက္မွာ ထည့္ထားပါလ်က္နဲ႔ CQHP က ဘာေၾကာင့္ ျငင္းပယ္ေနသလည္းဆိုတာကို စိတ္ဝင္စားတာပါ။ အဲ့ဒီလို စိတ္ဝင္စားလို႔ ေလ့လာစံုးစမ္းတဲ့အခါ YCDC မွာ တာဝန္ထမ္းေဆာင္ခဲ့ဘူးတဲ့ ၿမိဳ့ျပအင္ဂ်င္နီယာ သက္ႀကီး၊ ရြယ္ႀကီးတစ္ေယာက္က စံုစမ္းစစ္ေဆးေရးေကာ္မတီရဲ့ေရွ႔ေမွာက္မွာ “၁၉၂၂ ခုနွစ္၊ ရန္ကုန္ျမဴနီစီပါယ္အက္ ဥပေဒမွာ P&S system ေတြကို ၿမိဳ့ျပအင္ဂ်င္နီယာေတြကိုသာ လုပ္ခြင့္ျပဳထားေၾကာင္း”၊ ထြက္ဆိုသြားတယ္လို႔ ၾကားသိရတဲ့အတြက္ ၁၉၂၂ ျမဴနီစီပါယ္ဥပေဒကို စိတ္ဝင္စားသြားတာပါ။

အဲ့ဒီလို စိတ္ဝင္စားသြားတဲ့အတြက္ ၁၉၂၂ ျမဴနီစီပါယ္ဥပေဒကို ရွာေဖြရာမွာ အဂၤလိပ္ဘာသာနဲ႔ေရးထားတဲ့ စာအုပ္ေတြ႔တဲ့အတြက္ ဖတ္ၾကည့္ၿပီး ၁၉၂၂ ျမဴနီစီပါယ္ဥပေဒမွာ P&S system ကို ၿမိဳ့ျပအင္ဂ်င္နီယာေတြကိုသာ လုပ္ခြင့္ျပဳတယ္ဆိုတာ မပါေၾကာင္း ေထာက္ျပတဲ့အခါ အဂၤလိပ္ဘာသာနဲ႔ေရးထားတဲ့အထဲမွာ မပါတာပါ။ ျမန္မာဘာသာနဲ႔ေရးထားတဲ့အထဲမွာ ပါပါတယ္ ... တဲ့။ ထူးေတာ့ ထူးဆန္းသားေနာ္။ ဒီေတာ့လည္း ျမန္မာလိုေရးထားတဲ့ ၁၉၂၂ ျမဴနီစီပါယ္ဥပေဒကို ရွာဖတ္ရေတာ့တာေပါ့။ ျမန္မာလိုေရးထားတဲ့အထဲမွလည္း မပါေၾကာင္း ေထာက္ျပတဲ့အခါမွာေတာ့ ဘာမွ တုန္႔ျပန္သံမၾကားရေတာ့ပါဘူး။ အဲ့ဒီလိုဇာတ္ေၾကာင္းရိွခဲ့တဲ့ ၁၉၂၂ ျမဴနိစီပါယ္ဥပေဒကို စိတ္လည္းဝင္စား။ အဂၤလိပ္လိုေကာ၊ ျမန္မာလိုေကာ အေခါက္ေခါက္ဖတ္ထားၿပီးျဖစ္လို႔ အဲ့ဒီဥပေဒထဲမွာ ဘယ္ဥပေဒေတြကေတာ့ ေခတ္မီေနဆဲျဖစ္တယ္၊ ဘယ္ဥပေဒေတြကေတာ့ လံုးဝ ေခတ္နဲ႔ မေလွ်ာ္ညီေတာ့ဘူး၊ ဘယ္ဥပေဒေတြကေတာ့ ေခတ္နဲ႔ေလွ်ာ္ညီေအာင္ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈလုပ္ရင္ ရမယ္ဆိုတာေတြ အေတြးထဲမွာ ရိွထားေတာ့ကာ စည္ပင္ဥပေဒအသစ္ဟာ ၁၉၂၂ ျမဴနီစီပါယ္ဥပေဒကို မွီျငမ္းထားတယ္ဆိုတာၾကားရေတာ့ ေတာ္ေတာ္ေလး စိတ္ဝင္စားသြားတာ ျဖစ္ပါတယ္။ (စကားခ်ပ္။ ။ စံု/ေကာ္ ကို လိမ္ညာထြက္ဆိုတဲ့ သက္ႀကီး၊ ရြယ္ႀကီး အင္ဂ်င္နီယာႀကီးကို ဘယ္လို အေရးယူေဆာင္ရြက္သလည္းဆိုတာလည္း စိတ္ဝင္စားပါတယ္)

အဲ့ဒီလိုစိတ္ဝင္စားတာနဲ႔အညီ စည္ပင္ဥပေဒသစ္ရဲ့ မူၾကမ္းကို ျပည္သူေတြကို ဘယ္ေတာ့မ်ားထုတ္ျပန္ေလမလည္းလို႔ ေစာင့္ေနခဲ့ပါတယ္။ ဥပေဒမူၾကမ္းဆိုတာ ျပည္သူေတြကို ခ်ျပရိုးထံုးစံ ရွိလို႔လားလို႔အေမးရိွခဲ့ရင္ ၁၉၇၄ အေျခခံဥပေဒကို နမူနာ ေပးရပါလိမ့္မယ္။ ဦးေနဝင္းဟာ ၁၉၇၄ အေျခခံဥပေဒ မူၾကမ္းကို ျပည္သူေတြဆီ ျဖန္႔ေဝခဲ့ပါတယ္။ သတင္းစာေတြထဲမွာ ရက္ေတြ ဆက္တိုက္ ေဖၚျပခဲ့သလို စာအုပ္မူၾကမ္းကိုလည္း ရပ္ကြက္၊ေက်းရြာေတြအထိ ျဖန္႔ခ်ိေပးခဲ့ၿပီး အဲ့ဒီေခတ္အခါက ပါတီေကဒါေလာင္း လို႔ သတ္မွတ္ထားတဲ့သူေတြက ျပည္သူေတြကို ရွင္းလင္းျပပါတယ္။ အဲ့ဒီတုန္းက အသက္ ၈ ႏွစ္သားဘဲရိွေသးတဲ့ကၽြန္ေတာ္ဟာ ဒီအေၾကာင္းေတြ ခုခ်ိန္ထိ မွတ္မိေနပါေသးတယ္။ ဦးေနဝင္းေတာင္ ၁၉၇၄ ဖြဲ႔စည္းပံုအေျခခံဥပေဒ မူၾကမ္းကို ျပည္သူကို ခ်ျပခဲ့ေသးေတာ့ ရန္ကုန္ၿမိဳ့ေတာ္စည္ပင္ဥပေဒမူၾကမ္းကိုလည္း ျပည္သူကိုခ်ျပလိမ့္မယ္လို႔ ေမွ်ာ္ေနခဲ့တာပါ။

ေမွ်ာ္ေနတုန္းမွာဘဲ ေအာက္တိုဘာလကုန္ပိုင္းေလာက္က FB page တစ္ခုေပၚမွာ စည္ပင္ဥပေဒမူၾကမ္းကို ေတြ႔လို႔ Download ဆြဲလိုက္ပါတယ္။ ပထမေတာ့ အဲ့ဒီဥပေဒမူၾကမ္းဟာ အစစ္မဟုတ္ဘဲ တစ္ေယာက္ေယာက္က ဂ်င္းထဲ့ထားသလားလို႔ ထင္လိုက္ပါေသးတယ္။ ဒါေပမယ့္ စာမ်က္ႏွာ ၂၀၀ နီးပါး၊ တိတိက်က်ေျပာရရင္ ၁၈၆ မ်က္ႏွာကို ဘယ္သူက အပင္ပန္းခံ type ရိုက္ၿပီး ဂ်င္းထဲ့ပါ့မလည္းလို႔ေတြးမိၿပီး အဲ့ဒီဥပေဒမူၾကမ္းကို စဖတ္ပါတယ္။ ဖတ္ရင္း၊ ဖတ္ရင္းနဲ႔ အဲ့ဒီဥပေဒမူၾကမ္းသာ အစစ္ျဖစ္လို႔ အဲ့ဒီဥပေဒသာ အတည္ျဖစ္သြားရင္ ငါတို႔ျပည္သူေတြ ဂ်င္းအႀကီးႀကီးအထည့္ခံရေတာ့မွာဘဲဆိုတာ သိလာပါတယ္။

https://www.dropbox.com/s/nmk41u4wgwzfbyc/YCDC_Law_Draft.pdf?dl=0

အဲဒါေၾကာင့္ ဥပေဒမူၾကမ္းကို ဒုတိယတစ္ေခါက္ထပ္ဖတ္ပါတယ္။ ဒုတိယတစ္ေခါက္ဖတ္ခ်ိန္မွာေတာ့ လက္ထဲမွာ ခဲတံ (သို႔) ေဘာပင္ ကိုင္ထားၿပီး ေတးမွတ္စရာေတြကို စာအုပ္ထဲမွာ ေတးမွတ္လိုက္သလို မွတ္စုထဲမွာလည္း ဘယ္စာမ်က္ႏွာက ဘယ္ပုဒ္မကို ျပန္ၾကည့္ရမယ္ဆိုၿပီး မွတ္ထားခဲ့ပါတယ္။ တတိယအေခါက္မွာေတာ့ ျပန္ၾကည့္ရမယ္ဆိုတဲ့ ပုဒ္မေတြအတြက္ comment ေပးခ်င္တာေတြကို ေရးလိုက္တယ္။ အဲ့ဒီအခ်ိန္အတြင္းမွာဘဲ အေရးႀကီးတယ္ထင္တာေလးေတြကို post တင္ျဖစ္ပါတယ္။

အခုေတာ့ စည္ပင္ဥပေဒမူၾကမ္းထဲမွာ ဘာ ဂ်င္းေတြပါသလည္းဆိုတာ post တစ္ခုခ်င္းေရးျဖစ္ပါလိမ့္မယ္။

ကၽြန္ေတာ္ စည္ပင္ဥပေဒမူၾကမ္းကို အခုလို အရမ္းစိတ္ဝင္စားသြားတာဟာ ဒီပို႔စ္ရဲ့ အစပိုင္းမွာ ေဖၚျပခဲ့သလိုဘဲ CQHP က ဆရာႀကီးမ်ားေၾကာင့္သာျဖစ္ေၾကာင္းပါ။

စည္ပင္ဥပေဒထဲက အဖထက္ သား (၁) လႀကီးေနေသာ ပုဒ္မမ်ား (ဂ်င္းနံပါတ္ - ၁)

စည္ပင္ဥပေဒက အဘယ့္ေၾကာင့္ အဖထက္ သားတစ္လႀကီးေနပါသလည္း။

ျပည္ေထာင္စုသမၼတ ျမန္မာႏိုင္ငံေတာ္ရဲ႕ အျမင့္ဆံုး ဥပေဒျပဳ အာဏာပိုင္အဖြဲ႕ဟာ ျပည္ေထာင္စုလႊတ္ေတာ္ျဖစ္ပါတယ္။

ျပည္ေထာင္စုလႊတ္ေတာ္ဟာ ျပည္သူ႔လႊတ္ေတာ္နဲ႔ အမ်ိဳးသားလႊတ္ေတာ္ (၂) ရပ္ေပါင္းျဖစ္ပါတယ္။

ျပည္ေထာင္စုသမၼတျမန္မာႏိုင္ငံေတာ္ရဲ႕ အျမင့္ဆံုးအုပ္ခ်ဳပ္မႈအာဏာပိုင္အဖြဲ႕ဟာ အစိုးရအဖြဲ႕ျဖစ္ပါတယ္။ အစိုးရအဖြဲ႕ရဲ႕အႀကီးအကဲဟာ ႏိုင္ငံေတာ္သမၼတျဖစ္ပါတယ္။ နိင္ငံေတာ္သမၼတဟာ ႏိုင္ငံေတာ္ရဲ႕ ဥေသွ်ာင္လည္းျဖစ္ပါတယ္။

ျမန္မာႏိုင္ငံရဲ႕ အျမင့္ဆံုးဥပေဒျပဳအဖြဲ႕ျဖစ္တဲ့ ျပည္ေထာင္စုလႊတ္ေတာ္က အတည္ျပဳၿပီး၊ ႏိုင္ငံေတာ္သမၼတက လက္မွတ္ေရးထိုးကာ "ျမန္မာႏိုင္ငံ အင္ဂ်င္နီယာေကာင္စီဥပေဒ" နဲ႔ "ျမန္မာႏိုင္ငံ ဗိသုကာေကာင္စီဥပေဒ" တို႔ကို အတည္ျပဳျပဌာန္းခဲ့ပါတယ္။

"ရန္ကုန္ၿမိဳ႕ေတာ္စည္ပင္သာယာေရး ဥပေဒ" ကို ရန္ကုန္တိုင္းေဒသႀကီးလႊတ္ေတာ္က အတည္ျပဳေပးရမွာျဖစ္ၿပီး ရန္ကုန္တိုင္းေဒသႀကီး ဝန္ႀကီးခ်ဳပ္က လက္မွတ္ေရးထိုးၿပီး အတည္ျပဳျပဌာန္းမွာ ျဖစ္ပါတယ္။

တစ္ခုသိထားရမွာက ျပည္နယ္၊ တိုင္းေဒသႀကီး ဝန္ႀကီးခ်ဳပ္ေတြကို ႏိုင္ငံေတာ္သမၼတက ေရြးခ်ယ္အမည္စာရင္းတင္သြင္းၿပီး သက္ဆိုင္ရာ ျပည္နယ္၊ တိုင္းေဒသႀကီး လႊတ္ေတာ္မ်ားက ခန္႔အပ္ခဲ့သူမ်ား ျဖစ္ပါတယ္။ တနည္းဆိုရရင္ ျပည္နယ္၊ တိုင္းေဒသႀကီးအစိုးရ ဝန္ႀကီးခ်ဳပ္ေတြဟာ ႏိုင္ငံေတာ္သမၼတက ေရြးခ်ယ္တာဝန္ေပးထားတဲ့ သူေတြသာျဖစ္ပါတယ္။

အထက္ပါအခ်က္အလက္မ်ားအရ "ျမန္မာႏိုင္ငံအင္ဂ်င္နီယာေကာင္စီဥပေဒ"၊ "ျမန္မာႏိုင္ငံဗိသုကာေကာင္စီဥပေဒ" ေတြနဲ႔ "ရန္ကုန္ၿမိဳ႕ေတာ္စည္ပင္သာယာေရးဥပေဒ" ေတြကို အတည္ျပဳျပဌာန္းတဲ့လႊတ္ေတာ္ေတြ၊ အတည္ျပဳလက္မွတ္ေရးထိုးတဲ့ ပုဂၢိဳလ္ေတြအၾကား "အာဏာ၊ အဆင့္အတန္း" ဘယ္ေလာက္ ကြဲျပားျခားနားတယ္ဆိုတာ သိသာထင္ရွားၿပီျဖစ္ပါတယ္။

အရပ္စကားနဲ႔ေျပာရရင္ အေဖ နဲ႔ သား ေလာက္ကြာပါတယ္။

ေနာက္တဆင့္တင္ျပပါ့မယ္။ အင္ဂ်င္နီယာေကာင္စီဥပေဒ၊ နည္းဥပေဒေတြအရ။ ဗိသုကာေကာင္စီဥပေဒ၊ နည္းဥပေဒေတြအရ။ ေကာင္စီအသီးသီးမွာ မွတ္ပံုတင္ထားတဲ့ မွတ္ပံုတင္အင္ဂ်င္နီယာမ်ားနဲ႔ လိုင္စင္ဗိသုကာမ်ားဟာ မိမိတို႔နဲ႔သက္ဆိုင္တဲ့ ပညာရပ္ဆိုင္ရာလုပ္ငန္းေတြ၊ နည္းပညာဆိုင္ရာလုပ္ငန္းေတြကို ျပည္ေထာင္စုသမၼတျမန္မာႏိုင္ငံေတာ္အတြင္း တရားဝင္လုပ္ကိုင္ခြင့္ေပးထားပါတယ္။ (ပူးတြဲပါ ဓါတ္ပံု ၁, ၂, ၃ တို႔ကိုၾကည့္ပါ)

ဒါေပမယ့္ အသစ္ျပဌာန္းေတာ့မယ့္ "ရန္ကုန္ၿမိဳ႕ေတာ္စည္ပင္သာယာေရး ဥပေဒမူၾကမ္း"၊ ပုဒ္မ ၄၀၉ (ဇ) မွာ "ရန္ကုန္ၿမိဳ႕ေတာ္စည္ပင္သာယာေရးေကာ္မတီက ထုတ္ေပးထားတဲ့လိုင္စင္မရွိရင္၊ (တနည္းအားျဖင့္ စည္ပင္မွာလိုင္စင္ေလွ်ာက္ၿပီးလိုင္စင္ေၾကးမေပးထားရင္) ဗိသုကာအင္ဂ်င္နီယာ၊ အေဆာက္အဦအင္ဂ်င္နီယာ သို႔မဟုတ္ အင္ဂ်င္နီယာအျဖစ္ ေဆာင္ရြက္ျခင္းမျပဳရ" လို႔ တားျမစ္ထားပါတယ္။

အဲ့ဒီေတာ့ ျပည္ေထာင္စုလႊတ္ေတာ္ကအတည္ျပဳၿပီး၊ ႏိုင္ငံေတာ္သမၼတက လက္မွတ္ေရးထိုးျပဌာန္းထားတဲ့ ဥပေဒေတြက လုပ္ပိုင္ခြင့္ျပဳထားတာေတြကို တိုင္းေဒသႀကီးလႊတ္ေတာ္က အတည္ျပဳျပဌာန္းၿပီး တိုင္းေဒသႀကီး ဝန္ႀကီးခ်ဳပ္က လက္မွတ္ေရးထိုးျပဌာန္းတဲ့ဥပေဒက တားျမစ္ခ်ဳပ္ခ်ယ္ထားတာဟာ ေလွ်ာ္ကန္သင့္ျမတ္ျခင္းရွိ၊ မရွိ အသိသာႀကီးျဖစ္ပါတယ္။

ဒါတင္မကေသးပါဘူး။ စည္ပင္ဥပေဒမူၾကမ္းရဲ႕ ျပစ္မႈနဲ႔ ျပစ္ဒါဏ္မ်ားအခန္း၊ အမွတ္စဥ္ (၂၇) မွာ ပုဒ္မ ၄၀၉ (ဇ) ကိုက်ဴးလြန္သူ၊ တနည္းအားျဖင့္ စည္ပင္ရဲ႕လိုင္စင္မရွိဘဲ ဗိသုကာအင္ဂ်င္နီယာ၊ အေဆာက္အဦအင္ဂ်င္နီယာ (သို႔မဟုတ္) အင္ဂ်င္နီယာလုပ္သူေတြကို ဒါဏ္ေငြ က်ပ္ (၁၀) သိန္းမွ သိန္း (၅၀) အထိ ခ်မွတ္မယ္လို႔ ေဖၚျပထားပါတယ္။ (ပူးတြဲပါ ေနာက္ဆံုးဓါတ္ပံု ႏွစ္ခုကို ၾကည့္ပါ)

အဲ့ဒီေတာ့ ျပည္ေထာင္စုလႊတ္ေတာ္ကအတည္ျပဳၿပီး၊ ႏိုင္ငံေတာ္သမၼတက လက္မွတ္ေရးထိုးျပဌာန္းထားတဲ့ ဥပေဒေတြက လုပ္ပိုင္ခြင့္ျပဳထားတာေတြကို တိုင္းေဒသႀကီးလႊတ္ေတာ္က အတည္ျပဳျပဌာန္းၿပီး တိုင္းေဒသႀကီး ဝန္ႀကီးခ်ဳပ္က လက္မွတ္ေရးထိုးျပဌာန္းမယ့္ ဥပေဒက ၿခိမ္းေျခာက္ဟန္႔တားေနတာဟာ ျဖစ္သင့္ပါရဲ႕လား။

အထက္ပါအခ်က္အလက္ေတြကို ျခံဳငံုသံုးသပ္ရရင္ စည္ပင္ဥပေဒအသစ္ မူၾကမ္းရဲ႕ပုဒ္မ ၄၀၉ (ဇ) ဟာ အရပ္စကားနဲ႔ေျပာရရင္ အေဖ့ထက္ သားက (၁) လႀကီးတဲ့ ပုဒ္မ ျဖစ္ေနပါတယ္။

ပုဒ္မ ၄၀၉ (ဇ) ဟာ စကားလံုးမ်ား ေျပာင္းလဲရမယ့္ ပုဒ္မျဖစ္ပါတယ္။

ပုဒ္မ ၄၀၉ (ဇ) ကို ေျပာင္းလဲျခင္းနဲ႔အတူ ပုဒ္မ ၈၁ (​​ဎ) နဲ႔ ပုဒ္မ ၁၀၆ (ခ)ပါစာသားမ်ားကိုလည္း ေျပာင္းလဲရမွာျဖစ္ပါတယ္။

စည္ပင္ဥပေဒထဲက ဓမၼာ၊ ေသာက၊ အင္းဝ၊ ရာဇာ (ဂ်င္းနံပါတ္ - ၂)

ဓမၼာ၊ ေသာက အင္းဝ၊ ရာဇာ ဆိုတာကို လူငယ္အမ်ားစု ၾကားဘူးၾကပါ့မလား မသိပါ။

ေရွးလူႀကီးအဆက္ဆက္ လက္ဆင့္ကမ္းလာခဲ့ေသာ စကားျဖစ္သည္။ အတူေပါင္းဖက္၍ မသင့္ေသာေန႔မ်ား၊ တနည္းဆိုေသာ္ ရန္ဖက္ေန႔မ်ားကို ညႊန္းဆိုေသာစကားျဖစ္သည္။ စေနေန႔ဖြား နွင့္ ၾကာသာပေတးဖြား၊ ေသာၾကာဖြားႏွင့္ တနလၤာဖြား၊ တနဂၤေႏြဖြားႏွင့္ ဗုဒၶဟူးဖြား၊ ဗုဒၶဟူးဖြားႏွင့္ အဂၤါဖြားတို႔သည္ ရန္ဖက္မ်ားျဖစ္သည္။ ေပါင္းဖက္ရန္မသင့္။ ဤေန႔မ်ား ေပါင္းဖက္လွ်င္ အက်ိဳးယုတ္မည္။ အထူးသျဖင့္ အိမ္ေထာင္ဖက္ေရြးခ်ယ္ရာတြင္ျဖစ္သည္။ အယူသည္းေသာ ေရွးလူႀကီးတို႔က ဤစာခ်ိဳးကို စိုးရိမ္တႀကီး လိုက္နာၾကသည္။ ကၽြန္ေတာ္တို႔ပ်ိဳရြယ္စဥ္ကမူ ထိုမွ်အေလးအနက္မထားေတာ့။ ယေန႔ေခတ္လူငယ္တို႔ဆိုလွ်င္ ၾကားဘူးၾကမည္ပင္ မထင္ေတာ့။

အသစ္ျပဌာန္းမည့္ ရန္ကုန္စည္ပင္ဥပေဒ မူၾကမ္းတြင္ ေပါင္းစပ္ရန္မသင့္ေသာ အရာနွစ္ခုကို ေပါင္းစပ္ေပးထားသည္ကိုေတြ႔ရသည္။ ဥပေဒၾကမ္းေရးဆြဲသူမ်ားသည္ အသက္ (၅၀) တန္းေအာက္မ်ားျဖစ္သည္မို႔ ဓမၼာ၊ ေသာက ကိုဘဲ မေၾကာက္ၾကေလသလား မေျပာတတ္ပါ။ သို႔တည္းမဟုတ္ အတိုင္ပင္ခံပုဂိၢဳလ္၏ ရင္ၾကားေစ့ေရးမူဝါဒကို အျပည့္အဝလိုက္နာေၾကာင္းျပသည့္အေနျဖင့္ ေပါင္းစပ္ရန္မသင့္ေသာအရာ ႏွစ္ခုကို ရေအာင္ေပါင္းစပ္ၾကည့္ၾကသည္လားမသိ။

ဥပေဒၾကမ္းေရးဆြဲသူတို႔ ဘယ္အရာေတြကို ေပါင္းစပ္ေပးထားၾကပါသလည္း။ အာဏာ ႏွင့္ စီးပြားေရးလုပ္ပိုင္ခြင့္ ျဖစ္သည္။ အျပည္ျပည္ဆိုင္ရာ နိုင္ငံေရးသေဘာတရားမ်ားတြင္ “အာဏာ” ႏွင့္ “စီးပြားေရးလုပ္ပိုင္ခြင့္” သည္ အင္းဝ၊ ရာဇာ ျဖစ္သည္။ မေပါင္းဖက္စေကာင္း။ လူတစ္ဦးတည္း၊ အဖြဲ႔အစည္းတစ္ခုတည္းက တၿပိဳင္နက္တည္းမွာ ရယူမထားသင့္ေသာ အရာနွစ္ခုျဖစ္သည္။ သို႔ေသာ္ ထိုအရာ နွစ္ခုကို “ရန္ကုန္ၿမိဳ့ေတာ္ စည္ပင္သာယာေရးဥပေဒ မူၾကမ္း” တြင္ “ဥပေဒ၊ ပုဒ္မ” တို႔ျဖင့္ ပူးေပါင္းေပးထားသည္။ ေဒသႏၱရ အာဏာပိုင္အဖြဲ႔အစည္း ဆိုသည့္ ရန္ကုန္ၿမိ့ဳေတာ္ စည္ပင္သာယာေရးေကာ္မတီကို အာဏာ ေတြေကာ၊ စီးပြားေရးလုပ္ပိုင္ခြင့္ေတြပါ ဥပေဒ၊ ပုဒ္မမ်ားျဖင့္ အပ္ႏွင္းထားပါသည္။ ပုဒ္မ (၂၇)၊ ပုဒ္မ (၃၂) ႏွင့္ ပုဒ္မ (၃၃) တို႔အရ။

အဆိုပါ ပုဒ္မ သံုးခုျဖင့္ အာဏာပိုင္အဖြဲ႔ (၇)ဖြဲ႕ ဖြဲ႔၍ လုပ္ပိုင္ခြင့္အာဏာမ်ား အပ္ႏွင္းထားသည္။ စီးပြားေရးအဖြဲ႔အစည္း (၄) ခု ဖြဲ႔၍ စီးပြားေရးလုပ္ငန္းမ်ား လုပ္ကိုင္ခြင့္ ျပဳထားသည္။ လုပ္ပိုင္ခြင့္ျပဳထားေသာ စီးပြားေရးလုပ္ငန္းမ်ားမွာ သိပ္ေတာ့ မမ်ားလွ။ (၁) တည္ေဆာက္ေရးလုပ္ငန္းမ်ား၊ (၂) ဝန္ေဆာင္မႈလုပ္ငန္းမ်ား၊ (၃) အပန္းေျဖလုပ္ငန္းမ်ား၊ (၄) အျခားစီးပြားေရးလုပ္ငန္းမ်ား ဟူ၍ျဖစ္ရာ ဘာမ်ား က်န္ရိွပါေသးသနည္း။

နိုင္ငံသားစီးပြားေရးလုပ္ငန္းရွင္ ဦးကႀကီးသည္ ဝန္ေဆာင္မႈလုပ္ငန္းတစ္ခု လုပ္ေဆာင္ခြင့္ရရန္ လိုင္စင္ေလွ်ာက္သည္။ ထိုဝန္ေဆာင္မႈလုပ္ငန္းသည္ စည္ပင္က စိတ္ဝင္စားသျဖင့္ လုပ္ရန္ႀကံစည္ေနေသာ လုပ္ငန္းျဖစ္ေနသည္။ မည္သူ လုပ္ကိုင္ခြင့္ရမည္နည္း။ တရားမွ်တမႈျဖစ္စြာ မည္သူ႔ကို လုပ္ကိုင္ခြင့္ေပးမည္နည္း။

နိုင္ငံသားစီးပြားေရးလုပ္ငန္းရွင္ ဦးခ သည္ အပန္းေျဖလုပ္ငန္းတစ္ခု လုပ္ေဆာင္ခြင့္ရရန္ လိုင္စင္ေလွ်ာက္သည္။ ထိုလုပ္ငန္းသည္ စည္ပင္က စိတ္ဝင္စားသျဖင့္ လုပ္ရန္ႀကံစည္ေနေသာ လုပ္ငန္းျဖစ္ေနသည္။ မည္သူ လုပ္ကိုင္ခြင့္ရမည္နည္း။ တရားမွ်တမႈျဖစ္စြာ မည္သူ႔ကို လုပ္ကိုင္ခြင့္ေပးမည္နည္း။

နိုင္ငံသားစီးပြားေရးလုပ္ငန္းရွင္ ဦးဂ…..
နိုင္ငံသားစီးပြားေရးလုပ္ငန္းရွင္ ဦးဃ….
…………………………………..
…………………………………..

ၿမိဳ႔ေတာ္အတြင္း တည္ေဆာက္ေရးလုပ္ငန္းမ်ား လုပ္ၾကမည္။ ကန္ထရိုက္တာ ဦးတ၊ ဦးထ၊ ဦးဒ…. ဦးအ တို႔ ေပ်ာ္ၾကသည္။ တင္ဒါေတြတင္ၾကမည္ေပါ့။ သို႔ေသာ္ စည္ပင္၏ "တည္ေဆာက္ေရးလုပ္ငန္းမ်ား လုပ္ေဆာင္မည့္ စီးပြားေရးအဖြဲ႔က" ထိုတည္ေဆာက္ေရးလုပ္ငန္းမ်ားကို လုပ္မည္တဲ့။

ဟုတ္ကဲ့ခင္ဗ်ာ။ ျပည္သူတို႔ ဘာလုပ္စားၾကရပါမည္လည္း။

စည္ပင္ဥပေဒက ျပည္သူမ်ားရဲ့အခန္းကဏၰကို လံုးဝလစ္လွ်ဴရႈထားသည္ေတာ့မဟုတ္ပါ။ စည္ပင္ဥပေဒမူၾကမ္းတြင္ ျပည္သူတို႔၏ အခန္းကဏၰကိုလည္း ပုဒ္မမ်ားျဖင့္ ျပဌာန္းထားေပးပါသည္။ အခြန္အမ်ိဳးမ်ိဳးေကာက္ခံျခင္း။ ပစၥည္းခြန္၊ အေထြေထြခြန္၊ မီးခြန္၊ ေရခြန္၊ အမိႈက္နွင့္ အညစ္အေၾကးခြန္၊ ပိုင္ဆိုင္ခြန္။ ျပည္သူတို႔ အခြန္ေပးစားၾကပါမည္။
စည္ပင္ဥပေဒ - မေယာင္ရာ ဆီလူးၿပီး၊ ကင္ဆာကိုေတာ့ ဥံဳဖြေတာင္ မမန္းေပး (ဂ်င္းနံပါတ္ -၃)
အခုတစ္ခါေျပာမွာကေတာ့ COI (Conflict of Interest) နဲ႔ ethics အေၾကာင္းျဖစ္ပါတယ္။

လက္ရိွ တာဝန္ႀကီးႀကီးေတြယူထားတဲ့ လူႀကီးအမ်ားစုကိုယ္တိုင္က COI ဆိုတာကို နားမလည္သလိုျဖစ္ေနေတာ့ COI နဲ႔ ethics ကို ကၽြန္ေတာ္နားလည္သလိုဘဲ ရွင္းျပပါ့မယ္။ ျမန္မာလိုေတာ့ ဘာသာမျပန္ေတာ့ပါဘူး။

ဥပမာ။ ။ သြင္းကုန္၊ထုတ္ကုန္ လုပ္ငန္းရွင္ႀကီးတစ္ဦးကို ကုန္သြယ္ေရးဝန္ႀကီး (သို႔မဟုတ္) စီမံဘဏၰာဝန္ႀကီးအျဖစ္ ခန္႔အပ္မယ္ဆိုရင္ အဲ့ဒီခန္႔အပ္မႈဟာ COI ရိွတဲ့ ခန္႔အပ္မႈလို႔ ေျပာလို႔ရပါတယ္။ အဲ့ဒီလူဟာ ကုန္သြယ္ေရးဆိုင္ရာမူဝါဒ၊ အေကာက္ခြန္ဆိုင္ရာ မူဝါဒတစ္ခု ခ်မွတ္ရာမွာ သူခ်မွတ္တဲ့ မူဝါဒဟာ သူ႔ကုမၸဏီရဲ့ အက်ိဳးစီးပြားကို လံုးဝ မငဲ့ကြက္ဘဲ ခ်မွတ္နိုင္ပါ့မလား။ တိုင္းျပည္အတြက္ ရာနႈန္းျပည့္အက်ိဳးရိွမယ့္ ကုန္သြယ္ေရးဆိုင္ရာ မူဝါဒဟာ သူ႔ကုမၸဏီရဲ့ အက်ိဳးစီးပြားကို ေတာ္ေတာ္ေလး ထိခိုက္ေစမယ္ဆိုရင္ အဲ့ဒီမူဝါဒကို သူခ်မွတ္ပါ့မလား။ အဲ့ဒီအစား တိုင္းျပည္အတြက္လည္း ထိုက္သင့္သေလာက္အက်ိဳးရိွ၊ သူ႔ကုမၸဏီအတြက္လည္း မထိခိုက္ေစမယ့္ မူဝါဒကို ခ်မွတ္ေလမလား။ အမ်ိဳးမ်ိဳးေတြးနိုင္ပါတယ္။ အမ်ိဳးမ်ိဳးျဖစ္နိုင္ပါတယ္။ ဒါဟာ COI ေၾကာင့္ပါ။

တဆက္တည္း ethics အေၾကာင္းေျပာပါ့မယ္။ အဲ့ဒီဝန္ႀကီးဟာ သူ႔ကုမၸဏီ အက်ိဳးယုတ္ရင္ယုတ္ပါေစ၊ တိုင္းျပည္အတြက္ရာႏႈန္းျပည့္အက်ိဳးရိွမယ့္မူဝါဒကို ခ်မွတ္လိုက္တယ္ဆိုရင္ေတာ့ သူဟာ သူ႔အလုပ္ကို ethics အျပည့္နဲ႔လုပ္သြားတယ္လို႔ ေျပာရပါမယ္။ ဒါေတာင္ သူ႔အေနနဲ႔ အဲ့ဒီဆံုးျဖတ္ခ်က္ကိုခ်ဘို႔ စဥ္းစားခ်ိန္မွာ သူ႔ကုမၸဏီအက်ိဳး နဲ႔ တိုင္းျပည္အက်ိဳး လြန္ဆြဲေနမွာပါ။ ဒါဟာ COI ျဖစ္ပါတယ္။

အဲ့ဒီဝန္ႀကီးဟာ သူ႔ကုမၸဏီ ထိခိုက္နစ္နာမႈမရိွေအာင္ တိုင္းျပည္အတြက္ အက်ိဳးထိုက္သင့္သေလာက္ဘဲရိွနိုင္မယ့္ မူဝါဒတစ္ခုကို ေရြးခ်ယ္ခ်မွတ္လိုက္ရင္ေတာ့ သူ႔လုပ္ရပ္ဟာ ethics မရိွတဲ့ လုပ္ရပ္ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီထက္ဆိုးတာက သူ႔ကုမၸဏီ အက်ိဳးရိွဘို႔အတြက္ တိုင္းျပည္အက်ိဳးမဲ့ေစမယ့္ မူဝါဒမ်ိဳးကို ခ်မွတ္နိုင္တာပါဘဲ။ ဒါဆိုရင္ေတာ့ အဲ့ဒီဝန္ႀကီးဟာ ethics (က်င့္ဝတ္သိကၡာ) မရိွယံုမက ယုတ္မာတယ္လို႔ေတာင္ ေျပာလို႔ရပါတယ္။ ဒါဆိုရင္ အေရးႀကီးရာထူးခန္႔အပ္မႈေတြမွာ COI ကင္းဘို႔ ဘယ္ေလာက္အေရးႀကီးတယ္ဆိုတာ သိသာၿပီျဖစ္ပါတယ္။ ခန္႔အပ္ခံရသူဟာ သူ႔အလုပ္ကို ethics အျပည္႔နဲ႔လုပ္မလား၊ ethics မရိွဘဲလုပ္မလား ဆိုတဲ့အဆင့္အထိ မေရာက္ေစဘဲ COI လံုးဝကင္းရွင္းေအာင္ ခန္႔ရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။

ဒီ post ရဲ့ေခါင္းစဥ္နဲ႔ဆိုင္တာ စေျပာပါ့မယ္။

စည္ပင္ဥပေဒမူၾကမ္းမွာ ဘာေတြမေယာင္ရာဆီလူးျဖစ္ေနသလဲ။

ပုဒ္မ ၂၆ (ဃ) မွာ”အမ်ားျပည္သူစုေဝးနိုင္သည့္ ေလဟာျပင္ေနရာမ်ား၊ အပန္းေျဖေနရာမ်ားတြင္ သာယာၿငီမ့္ေျငာင္းေသာ ေတးဂီတမ်ားျဖင့္ ေဖ်ာ္ေျဖေပးနိုင္ရန္ စီမံေဆာင္ရြက္ျခင္း” ဆိုၿပီး ျပဌာန္းထားပါတယ္။
ရန္ကုန္ၿမိဳ့ေတာ္စည္ပင္သာယာေရးေကာ္မတီဟာ အမ်ားျပည္သူအပန္းေျဖနိုင္ေအာင္ ေဆာင္ရြက္ေပးရမွာ မွန္ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ ဥပေဒ၊ ပုဒ္မ ျပဌာန္းၿပီး လုပ္ေစရေလာက္သည္အထိ လိုအပ္ပါရဲ့လား။

ပုဒ္မ ၇၁ မွာလည္း “ေကာ္မတီသည္ ၿမိဳ့ေတာ္နယ္နမိတ္အတြင္း ရာသီအလိုက္သီးပြင့္ၾကသည့္ သစ္သီးမ်ား၊ ပန္းမန္မ်ားကို အခါအားေလွ်ာ္စြာ ျပပြဲ၊ ၿပိဳင္ပြဲမ်ား က်င္းပျပဳလုပ္ေပးရမည္” လို႔ ေဖၚျပထားပါတယ္။

ပုဒ္မ ၇၁ မတို္င္မီ ပုဒ္မ ၇၀ မွာ “ေကာ္မတီသည္ ၿမိဳ့ေတာ္နယ္နမိတ္အတြင္း အပန္းေျဖေနရာမ်ားတြင္ သစ္သီးဝလံ၊ ပန္းမန္စိုက္ပ်ိဳးေရးဆိုင္ရာ ျပပြဲမ်ား၊ ေပ်ာ္ပြဲရႊင္ပြဲမ်ား၊ ပညာေပးေဟာေျပာပြဲမ်ား၊ ခင္းက်င္းျပဳလုပ္ဆာင္ရြက္နိုင္သည္။ အျခားအစိုးရဌာနမ်ား၊ ျပင္ပအဖြဲ႕အစည္းမ်ားက ခင္းက်င္းျပဳလုပ္လိုပါက ေကာ္မတီထံ သတ္မွတ္ထားသည့္ စည္းမ်ဥ္းစည္းကမ္းမ်ားႏွင့္အညီ ႀကိဳတင္ေလွ်ာက္ထားလာပါက ခြင့္ျပဳနိုင္သည္” လို႔ျပဌာန္းထားၿပီးပါၿပီ။

ဒါဆိုရင္ သစ္သီး ပန္းမန္ၿပိဳင္ပြဲေတြ လုပ္ဘို႔ ပုဒ္မ ၇၁ ျပဌာန္းတာဟာ လိုအပ္ပါရဲ့လား။ စည္ပင္ဟာ အဲ့ဒါေတြလုပ္သင့္တာ မွန္ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ ဥပေဒထဲမွာ ပုဒ္မနဲ႔ ထည့္သြင္းျပဌာန္းဘို႔လိုအပ္ပါရဲ့လား။

ကၽြန္ေတာ့္အျမင္မွာေတာ့ ပုဒ္မ ၂၆ (ဃ) နဲ႔ ပုဒ္မ ၇၁ တို႔ဟာ မေယာင္ရာ ဆီလူးတဲ့ ပုဒ္မေတြလို႔ ျမင္ပါတယ္။

ကင္ဆာကိုက်ေတာ့ ဥံဳဖြေလးေတာင္ လုပ္မေပးဘူးဆိုတာ ဘာကို ဆိုလိုပါသလည္း။

ဒီဥပေဒထဲမွာ COI နဲ႔ပါတ္သက္လို႔ ဘာမွ ထည့္သြင္းေဖၚျပထားျခင္း မရိွလို႔ပါ။

အခန္း (၃)၊ “စည္ပင္သာယာေရးေကာ္မတီမ်ား ေရြးေကာက္တင္ေျမွာက္ျခင္း” ေအာက္က ပုဒ္မေတြမွာ COI နဲ႔ပါတ္သက္တာ တစ္ခုမွ မပါပါဘူး။ ဒါေၾကာင့္ ဒီဥပေဒၾကမ္းဟာ ၁၉၂၂ ရန္ကုန္ျမဴနီစီပါယ္ဥပေဒကို မွီျငမ္းထားတယ္ဆိုတာ လံုးဝမယံုနိုင္တာပါ။ ဒီဥပေဒအတြက္ စကၤာပူက ကၽြမ္းက်င္သူေတြ အႀကံေပးတယ္ဆိုတာလည္း လံုးဝ မျဖစ္နိုင္ပါ။

စည္ပင္ေကာ္မတီဝင္အတြက္ ေရြးေကာက္ခံခြင့္ရိွတဲ့ ကိုယ္စားလွယ္ေလာင္းရဲ့ အရည္အခ်င္းကို ပုဒ္မ (၂၀) မွာဒီလို ေဖၚျပထားပါတယ္။

“ေရြးေကာက္ခံ ကိုယ္စားလွယ္ေလာင္းသည္ ဖြဲ႔စည္းပံုအေျခခံဥပေဒတြင္ပါဝင္ေသာ တိုင္းေဒသႀကီးလႊတ္ေတာ္ သို႔မဟုတ္ ျပည္နယ္လႊတ္ေတာ္ကိုယ္စားလွယ္မ်ား၏ အရည္အခ်င္းသတ္မွတ္ခ်က္မ်ားႏွင့္ ကိုက္ညီသူျဖစ္ရမည္”။

စည္ပင္ေကာ္မတီဝင္ေတြအတြက္ လိုက္နာရမယ့္ COI နဲ႔ လြတ္ေတာ္ကိုယ္စားလွယ္ေတြအတြက္ လိုက္နာရမယ့္ COI ေတြဟာ သေဘာသဘာဝျခင္း မတူဘူးဆိုတဲ့ တကယ့္အေျခခံအက်ဆံုး အခ်က္ကိုေတာင္မွ ဥပေဒၾကမ္းေရးဆြဲသူေတြ မသိၾကတာလား။ ဒါမွမဟုတ္ COI မလြတ္မကင္းသူေတြကို စည္ပင္ ေကာင္မတီထဲ ထည့္ဘို႔ ႀကိဳတင္ႀကံရြယ္ထားၾကလို႔လား။ ကာယကံရွင္ေတြဘဲ သိမွာျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ ျပည္သူေတြကေတာ့ အဲ့ဒီလိုျဖစ္ဘို႔ လက္မခံနိုင္ပါဘူး။ ေကာ္မတီဝင္ေတြ COI ကင္းဘို႔ ဥပေဒ၊ ပုဒ္မေတြ ပါရိွရမွာျဖစ္ပါတယ္။ COI နဲ႔ျငိတဲ့သူေတြ ေကာ္မတီဝင္အျဖစ္ ေရြးေကာက္ခံခြင့္မရိွတဲ့ပုဒ္မေတြ၊ ျပစ္ဒါဏ္ေတြ မပါ၊ ပါေအာင္ ထည့္ရပါမယ္။

ေကာ္မတီဝင္ေတြသာမဟုတ္ပါဘူး။ အာဏာပိုင္အဖြဲ႔ ၇ ဖြဲ႔မွာလည္း COI မကင္းတဲ့သူေတြ မပါေစရပါဘူး။ “အေဆာက္အဦမ်ား စနစ္တက်ရိွေရး အာဏာပိုင္အဖြဲ႔” မွာ ျပင္ပပညာရွင္လို႔ အမည္ခံၿပီး ေဆာက္လုပ္ေရးလုပ္ငန္းရွင္ ခရိုနီ၊ တိုင္ကြန္းေတြ မပါေစရပါဘူး။ “ေရစီးေရလာနွင့္ ေရဆိုးစီမံခန္႔ခြဲေရး အာဏာပိုင္အဖြဲ႔႔” မွာ ျပင္ပပညာရွင္လို႔အမည္ခံၿပီး ေရဆိုးေရညစ္ေတြထုတ္လႊတ္မယ့္စက္ရံုပိုင္ရွင္ေတြ မပါေစရပါဘူး။ အဲ့ဒီလိုမပါေစရေအာင္ တားျမစ္ထားတဲ့ပုဒ္မေတြ ဥပေဒၾကမ္းထဲမွာ မပါပါဘူး။

အေရးမပါတာေတြကိုေတာ့ ပုဒ္မေတြနဲ႔ ျပဌာန္းထားၿပီး အေရးႀကီးတဲ့ ပုဒ္မေတြက်ေတာ့ လံုးဝမပါသမို႔ ဒီ post ရဲ့ေခါင္းစဥ္ကို “မေယာင္ရာဆီလူးၿပီး ကင္ဆာကိုေတာ့ ဥံဳဖြလို႔ေတာင္ မန္းမေပးတဲ့ ဥပေဒ” လို႔ တင္စားလိုက္တာပါ။
(စာေရးသူ၏ ေဖ့စ္ဘြတ္ပို႔စ္ကို ခြင့္ေတာင္းျပီး တင္ပါတယ္)