ေအာင္သူၿငိမ္း ● ျပည္ထြက္ခန္း - အပုိင္း (၃)

ေအာင္သူၿငိမ္း ● ျပည္ထြက္ခန္း - အပုိင္း (၃)
(မုိးမခ) ႏုိဝင္ဘာ ၂၊ ၂၀၁၇

က်ေနာ္တို႔ ေတာင္ကုန္းတခုကို ခက္ခက္ခဲခဲ တက္ေနရတယ္။ ပံုမွန္လမ္းမဟုတ္ဘူး။ ႏြားကုန္သည္ေတြ ျဖတ္သန္းသြားၾက လို႔ ဗြက္ထူထူထေနတဲ့ လမ္းပဲ။ က်ေနာ္တို႔ဆိုတာက က်ေနာ္ရယ္၊ ကိုမင္းလြင္ရယ္၊ က်ေနာ္တို႔ ေဆးတကၠသိုလ္-၂ ကေန ေနာက္ပိုင္း ေဆး-၁ ကို ေျပာင္းသြားတဲ့ ကိုမင္းလြင္တို႔အတန္းက ကိုဝင္းမင္းရယ္၊ ကိုသက္ေဌးႏိုင္ရယ္၊ ေနာက္ထပ္ လမ္းမွာ ထပ္ၿပီးေတြ႔ၾကလို႔ မိတ္ေဆြျဖစ္၊ ပါလာၾကတဲ့ ေမာ္လၿမိဳင္က ကိုနႏၵ၊ ေရွ႕ေန ကိုမ်ဳိးျမင့္၊ ပုသိမ္က ေက်ာင္းဆရာ ကို မင္းဆန္း မင္းပဲ။ ကိုမင္းဆန္းမင္းကေတာ့ နာမည္အရင္းဟုတ္ပံု မရဘူး။ လွ်ဳိ႕ဝွက္နာမည္တခုခု ယူထားတာလည္း ျဖစ္ႏိုင္ပါတယ္။ သူက မုတ္ဆိတ္ပသိုင္းေမြးနဲ႔၊ ပိန္ပိန္သြယ္သြယ္၊ ေခ်ေခြဗားရား ဒီဇိုင္းမ်ဳိးဖမ္းထားတယ္။ ေနာက္ပိုင္း ေတာထဲေရာက္ေတာ့ လည္း ဘယ္ရီဟက္တလံုးကို ရွာၿပီး က်ဴးဘားေျပာက္က်ားေခါင္းေဆာင္ ေခ်ေခြဗားရားပံု အျပည့္ ဖမ္းေတာ့တယ္။ ပိုဆိုးတာ ကေတာ့ က်ေနာ့္ဖိနပ္ျပတ္သြားခဲ့တယ္။ ေျခပလာနဲ႔ ေလွ်ာက္ေနရတယ္။ သူမ်ားေတြက သူတို႔ဖိနပ္ယူစီးဖို႔ ေျပာပါတယ္။ က်ေနာ္ ယူစီးရင္ သူတို႔လည္း ေျခပလာ ျဖစ္လိမ့္မယ္။

က်ေနာ္ မွားတာကလည္း ထြက္လာေတာ့ ပိန္းတန္းသားေရဖိနပ္နဲ႔ ဒီေတာေတာင္ခရီးဆိုေတာ့ ဖိနပ္ျပတ္ေတာ့တာေပါ့။ က်ေနာ္ထြက္လာေတာ့ အိမ္ကို ဘာမွမေျပာျဖစ္ဘူး။ ဒီအတိုင္း အဝတ္တထည္ ကိုယ္တခုထြက္ခ်လာတယ္။ သူငယ္ခ်င္းေတြ စုေပးတဲ့ ေက်ာပိုးအိတ္ငယ္တလံုး အက်ၤ ီ ၂ ထည္၊ ပုဆိုး ၂ ထည္ေလာက္ပါတယ္။ မွတ္ပံုတင္ကေတာ့ သူမ်ားမွတ္ပံုတင္တခုကို လိုရမယ္ရ ငွားေပးလိုက္တယ္။ ရုပ္ကလည္း မတူပါဘူး။ သိၾကတဲ့အတိုင္း မွတ္ပံုတင္က ကေလးရုပ္ေတြဆိုေတာ့ ဒီလိုပဲ ညာလို႔ရႏိုင္မယ္ ထင္တာေပါ့။ ျပည္ေတာ္ထြက္ခန္းစေတာ့ ေအာက္တိုဘာလလယ္။

က်ေနာ္နဲ႔အတူ ကိုမင္းလြင္ပါလာတယ္။ မထြက္ခင္ညမွာပဲ ကိုမင္းလြင္က သူနဲ႔အတန္းတူ၊ ေနာက္ပိုင္းမွာ ေဆး-၁ ကို ေျပာင္းသြားတဲ့ ကိုဝင္းမင္းနဲ႔ ေတြ႔တယ္။ ေလွ်ာေမြးက်ဆံုးသြားတဲ့အေၾကာင္း ေျပာျပေတာ့ ကိုဝင္းမင္းငိုတယ္။ ၿပီးေတာ့ ေနာက္တေန႔သူလည္းေတာထဲ လိုက္မယ္ဆိုၿပီး ေျပာတယ္။ အမွန္မွာက ကိုဝင္းမင္းတို႔အေဖ (စိုက္/ဘဏ္ အရာရွိ) က စစ္ေတြေျပာင္းဖို႔အတြက္ သူရန္ကုန္ေရာက္လာတာ။ ေနာက္တေန႔မွာ စစ္ေတြကို ေလယာဥ္နဲ႔ ထြက္ရမွာ။ စစ္ေတြကို သူ မလိုက္ေတာ့ဘူး။ ေတာထဲပါလာတယ္။ သူနဲ႔အတူ ဘိုကေလးက သူ႔သူငယ္ခ်င္း ကိုသက္ေဌးႏိုင္ (ယခု ၾသစေၾတလ်) လည္း လိုက္လာခဲ့တယ္။ က်ေနာ္တို႔ကို လမ္းျပေပးမယ့္သူက စက္မႈတကၠသိုလ္ကတေယာက္ပဲ။ သူ႔မွာ အဆက္အသြယ္ရွိ တယ္၊ လမ္းေၾကာင္း ရွိတယ္ ဆိုတာကိုး။

က်ေနာ္တို႔ အေဝးေျပး ပစ္ကပ္ကားငယ္ေလးေတြနဲ႔ ေအာင္ဆန္းကြင္းကေန ေမာ္လၿမိဳင္ကို စထြက္တယ္။ လမ္းမွာ အစစ္အေဆး မရွိသေလာက္ပါပဲ။ ေမာ္လၿမိဳင္ေရာက္ေတာ့ ေရာင္လယ္လယ္။ ဒါနဲ႔ပဲ ခ်စ္သူရည္းစားေတြ ခဏတျဖဳတ္ခ်ိန္း တတ္ၾကတဲ့ ခပ္ေမွာင္ေမွာင္၊ ခပ္စုတ္စုတ္ ဟိုတယ္တခုမွာ ၃-၄ ရက္ ေသာင္တင္ေနတယ္။ ဘာအလုပ္မွ မရွိဘူး။ ေန႔လည္ ထမင္းထြက္စား၊ ၿမိဳ႕ထဲလည္၊ သိပ္လည္း ဟိုသြားသည္သြား မလည္ရဲဘူး။ ေနကလည္းပူေတာ့ တေန႔တာ အခ်ိန္မ်ားမ်ားကို ဟိုတယ္ေလးမွာ ျပန္အိပ္အခ်ိန္ျဖဳန္းေပါ့။ ဟိုတယ္ကိုေတာ့ သူတို႔ကုန္သည္ေတြ၊ ကုန္လာေစာင့္တယ္ လို႔ ေျပာထားတယ္။ ယံုခ်င္စရာ ေကာင္းလိုက္တာ။ ဧည့္စာရင္းစစ္မယ္ဆိုလို႔ ဟိုတယ္ ဟိုနား၊ သည္နား ေျပာင္းအိပ္ရ ေသးတယ္။

ဒီလိုနဲ႔ လမ္းေၾကာင္းအဆက္အသြယ္ရွိပါတယ္ဆိုတဲ့ စက္မႈတကၠသိုလ္က ကိုယ္ေတာ္က ရန္ကုန္ျပန္တယ္။ ရန္ကုန္မွာ သူ႔ အလုပ္ေတြရွိေသး ဆိုတယ္။ ဒါနဲ႔ က်ေနာ္တို႔ တိုင္ပင္ၾကရတယ္။ ရန္ကုန္ျပန္မွာလား- ကိုယ့္ဘာသာ ဆက္လမ္းေၾကာင္းရွာ မွာလားေပါ့။ ျပန္မယ္ဆိုရင္ေတာ့ သိကၡာက်တယ္။ အိမ္ျပန္ေရာက္ရင္လည္း မ်က္ႏွာမလွဘူး။ ဆက္သြားမယ္ဆိုၿပီး ဆံုးျဖတ္ၾကတယ္။ ေက်ာင္းက နီးစပ္ရာေတြ လိုက္ေမးျမန္းရတယ္။ ေကာလာဟလ သတင္းေတြကလည္း အမ်ားႀကီး၊ ဘုရားသံုးဆူစခန္းမွာ ေမာ္လၿမိဳင္သပိတ္တုန္းက လက္သံေျပာင္ခဲ့တဲ့ ရဲလူထြက္ ဦးမ်ဳိးခ်စ္က ဦးေဆာင္ေနတယ္လို႔လည္း ဆိုတယ္။ ေတာ္ေတာ္နင္သြားတယ္။ သြားလို႔ ျဖစ္ပါ့မလားေပါ့။ လူမိုက္ေတြ ဦးေဆာင္ေနတယ္ဆိုရင္ေတာ့ ပဲခူးရိုးမ လူသတ္ခန္းမ်ဳိးဆိုက္ရခ်ည္ရဲ႕ဆိုၿပီး ပူပန္ေနမိတယ္။ ေနာက္ေတာ့ သတင္းၾကားျပန္တာက ေဆးတကၠသိုလ္ (မႏၱေလး) က ေဒါက္တာႏိုင္ေအာင္ဆိုတာ ဘုရားသံုးဆူစခန္းမွာ ဥကၠ႒လုပ္ေနတယ္၊ အစားအေသာက္ အကူအညီတခ်ဳိ႕လည္း စရေနၿပီ ၾကားရတယ္။ နည္းနည္းစိတ္ေအးသြားတယ္။ ပညာတတ္တေယာက္ ဦးေဆာင္ေနတယ္ ဆိုတာကိုး။

ေနာက္ေတာ့ ေမာ္လၿမိဳင္ေဒသခံ ေဆး-၂ ေက်ာင္းသားတေယာက္ဆီကေနၿပီး၊ ေတာထဲက ျပန္လာၿပီး အခုေတာ့ ငွက္ဖ်ား ဖ်ားေနသူတေယာက္ သူတို႔ရပ္ကြက္ထဲရွိေနတယ္ဆိုတဲ့ သတင္းၾကားရတယ္။ ဒါနဲ႔ ခ်က္ခ်င္း အဲဒီအိမ္ဆီ က်ေနာ္တို႔ ေပါက္ခ်သြားၾကတယ္။ အိမ္ကေတာ့ သာမန္သစ္သားနဲ႔ ဖက္မိုးအိမ္ကေလးပါပဲ။ လူတေယာက္က ျခင္ေထာင္ထဲလဲေန တယ္။ အိမ္ကလည္း ခပ္ေမွာင္ေမွာင္၊ က်ေနာ္တို႔ တံခါးေလးကိုငံု႔လို႔ အိမ္ထဲဝင္ ထိုင္၊ မိတ္ဆက္လိုက္ၾကတယ္။ သူက ဝါေဖ်ာ့ေနတယ္။ လူမမာမွန္း သိသာတယ္။ ဘုရားသံုးဆူငွက္ဖ်ား ဆိုတာကလည္း ဆိုး-ဆိုသကိုး။ အဲဒီလူငယ္က ေျပာ တယ္။ "အေျခအေနေကာင္းတယ္။ ေက်ာင္းသား တေထာင္ေလာက္ ေရာက္ေနၾကၿပီ။ တခ်ဳိ႔လည္း မြန္အဖြဲ႔ထဲ ဝင္သြား ၾကတယ္။ အစားအေသာက္ အကူအညီေတြ ရွိေနၿပီ။ သူက စည္းရံုးေရးတာဝန္နဲ႔ ျပန္ဆင္းလာတာ။ အခု အဖ်ားေကာင္း သြားတာနဲ႔ လူသစ္စည္းရံုး၊ သူျပန္မယ္ ဆိုတယ္။ က်ေနာ္တို႔က ဘယ္လိုသြားသလဲဆိုတဲ့ လမ္းေၾကာင္းကို ေမးၾကတယ္။

"မင္းကြာ … ငါေျပာသားပဲ။ ဒီေကာင္ေတြကို က်ဴပင္ခုတ္ က်ဴငုတ္မက်န္ေအာင္ ရွင္းၿပီးမွ ျပန္လာခဲ့ဆိုတာ၊ အခုေတာ့ အလုပ္မဟုတ္ဘူးကြာ" သူ႔ အစ္ကိုဆိုသူက ေဘးမွာ လမ္းပတ္ေလွ်ာက္ေနရင္း တျဗစ္ေတာက္ေတာက္ ေျပာေနတယ္။ သူက စြပ္က်ယ္လက္ျပတ္နဲ႔ ပုဆိုးတိုတုိ။ လူက ခပ္တုတ္တုတ္ခိုင္ခိုင္။ အသံကေတာ့ ေဒသအသံ၊ မြန္သံဝဲတယ္။ "ဒါဆို ငါကိုယ္တိုင္သြားမယ္၊ ခ်မယ္… ဒီေကာင္ေတြ"။ ဒီလိုနဲ႔ သူ႔အစ္ကို ကိုနႏၵဆိုသူက ေနာက္တေန႔ က်ေနာ္တို႔အဖြဲ႔နဲ႔ ပါလာ တယ္။ သူ႔မွာ လမ္းစားရိတ္မရွိဘူး။ က်ေနာ္တို႔က ခံေပး။ သူက လမ္းျပကူညီမယ္။ သူ႔ညီကေတာ့ စည္းရံုးေရးတာဝန္ၿပီး ရင္၊ ေတာထဲျပန္မယ္ဆိုတဲ့သူလည္း ခုအခ်ိန္အထိ ျပန္မေတြ႔ရေတာ့ဘူး။

ဒီလိုနဲ႔ ေနာက္တေန႔ ေမာ္လၿမိဳင္-ေရး ရထားနဲ႔ ထြက္လာၾကတယ္။ ေရးၿမိဳ႕နားနီးတဲ့ မုကၠနင္ရြာမွာ ဆင္းၾကတယ္။ ရထားက ေတာ့ ခပ္ေခ်ာင္ေခ်ာင္ပဲ။ သူမ်ားအေျပာ ျပန္ၾကားရတာ၊ သပိတ္ၿပီးစကာလ ရက္မ်ားဆိုရင္ ရထားနဲ႔ ေတာခိုမယ္ဆိုၿပီး ထြက္သြားၾကတာ၊ ရထားက အျပည့္အက်ပ္၊ ေခါင္မိုးေတြေပၚကေတာင္ စီးၿပီး လူေတြ ပါသြားၾကတယ္ ဆိုတယ္။ ရထား လမ္းေဘး အခ်ဳိ႔ရြာေတြမွာ စစ္စခန္းေတြရွိတယ္။ စစ္သားေတြကလည္း "သြားၾက… သြားၾက" ဆိုၿပီး လက္ျပႏႈတ္ဆက္ တယ္။ ရထားေပၚကလူေတြကလည္း "ေခြးမသားေတြ… ျပန္လာမယ္။ ျပန္ခ်မယ္" လို႔ ေအာ္ၾကတယ္။ တကယ္ေတာ့ ေတာထဲကို ျပႆနာေအးေရာ၊ ေမာင္းထုတ္လိုက္တာလည္း ျဖစ္ႏိုင္တာပဲ။ ဒါမွမဟုတ္ရင္လည္း စစ္အာဏာသိမ္းၿပီးခါစ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးမစိုးမိုးေသးေတာ့ ဘယ္လိုေဆာင္ရြက္ရမယ္ ေသခ်ာ ညႊန္ၾကားထားတာ မရွိတာလည္း ျဖစ္ႏိုင္တယ္။

ဒီလိုနဲ႔ က်ေနာ္တို႔ မုကၠနင္ရြာသူႀကီး အိမ္မွာပဲ စတည္းခ်ၾကတယ္။ ေဆးေက်ာင္းသားေတြ ေတာခိုလာတယ္ဆိုေတာ့ လည္း ရြာကလူေတြက ပစားေပးၾကတယ္။ လာၾကည့္ၾကတယ္။ (အခုအခ်ိန္မွာေတ့ာ မုကၠနင္မွာ တပ္ရင္း ၁၀၆ ထိုင္ ေနၿပီ၊ အဲသည္အခ်ိန္တုန္းကေတာ့ ဘာအုပ္ခ်ဳပ္ေရး၊ ကာဖ်ဴး၊ ေနဝင္မီးၿငိမ္း အမိန္႔ ဘာမွ မရွိဘူး)။ ေရာက္တဲ့ညပဲ တန္ေဆာင္တိုင္ပြဲ ရွိေနတယ္။ က်ေနာ္တို႔က ေရာက္ေရာက္ခ်င္းညပဲ ပြဲခင္းလည္ၾကတယ္။ ညမထြက္ရ အမိန္႔မရွိတဲ့ ရြာရဲ႔ အရသာကလည္း တမ်ဳိးပဲလို႔ ၾကည္ႏူးခံစားေနမိတယ္။ ရြာလူႀကီးသား ၂ ေယာက္ကလည္း သပိတ္ကာလတုန္းက ေဒသခံ သပိတ္ေခါင္းေဆာင္ ေက်ာင္းသားေတြဆိုေတာ့ ျပႆနာမရွိဘူး။ ေနာက္တရက္-ႏွစ္ရက္ၾကာေတာ့ မြန္ျပည္သစ္ပါတီ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးအဖြဲ႔တခုနဲ႔ ဆက္ေပးတယ္။ သူတို႔စခန္းကလည္း ေဝးေဝးမဟုတ္ဘူး၊ ရြာျပင္မွာပဲ။ ေနာက္ေတာ့ မြန္အုပ္ခ်ဳပ္ ေရးအဖြဲ႔ဆီ လိုက္သြားၾကတယ္။ ေတြ႔တဲ့သူတိုင္းက ျပန္ဖို႔၊ ေက်ာင္းျပန္တက္ဖို႔ တိုက္တြန္းၾကတယ္။ ေတာထဲမွာ ပင္ပန္း မယ္၊ ငတ္မယ္၊ ျပတ္မယ္ … စသည္ျဖင့္ ေျပာၾကတယ္။ က်ေနာ္တို႔ကေတာ့ ရဲရဲေတာက္၊ ခ်မယ္.. ႏွက္မယ္ခ်ည္းပဲ။

က်ေနာ္တို႔ အုပ္စုကို ရြာနီးခ်ဳပ္စပ္မွာပဲ တပတ္ေလာက္ လွည့္ေနတယ္။ ေန႔တိုင္းခရီးသြားရတယ္။ ျခံဳတိုး၊ ေရေပါင္ေလာက္ ရွိတဲ့ ေရနက္ကြင္းလယ္ကြင္းေတြကို ျဖတ္၊ ေနာက္တရြာေရာက္ ညအိပ္ေပါ့။ ေနာက္ပိုင္းမွာ ျပန္သိတာ.. ဒီရြာေတြက မေဝးဘူး။ နီးနီးေလးကို ဟိုလွည့္၊ သည္လွည့္ သြားေနရတာ။ အရုေတာင္ေက်းရြာ ဘုန္းႀကီးေက်ာင္းကိုေရာက္ေတာ့ ဆရာေတာ္ကလည္း မြန္သံဝဲဝဲနဲ႔ နားခ်တယ္။ "ေျခေထာက္ေပါက္.. ေရာက္၊ ေျခေထာက္မေပါက္… မေရာက္"။ သူဆို လိုတာက ေျခေထာက္ေတြနာက်ဥ္ ေပါက္ျပဲမွ ေရာက္မယ္လို႔ ေျပာတာ။ ဆင္းရဲပင္ပန္းမယ္။ ဒုကၡေရာက္မယ္။ ျပန္လို႔ ရေသးတယ္လို႔ ေျပာတယ္။ တကယ္ေတာ့ သူတို႔မြန္အဖြဲ႔က ဒီလိုလုပ္ေနတာ အေၾကာင္းတခ်ဳိ႔ေၾကာင့္ ျဖစ္ႏိုင္တယ္။ တခုက က်ေနာ္တို႔ကို စိတ္ဓာတ္စမ္းသပ္ေနတာ၊ စိတ္မခိုင္ရင္ ဒီမွာကတည္းကလ လွည့္ျပန္။ ေနာက္တခုကေတာ့ ပို႔ရမယ့္ ခရီးအတြက္ လူမ်ားေအာင္စုေဆာင္းေနတာလည္း ျဖစ္ႏိုင္တယ္။ ဒီလိုနဲ႔ပဲ ပုသိမ္က ေက်ာင္းဆရာ ကိုဆန္းမင္း၊ ေမာ္လၿမိဳင္က ေရွ႔ေန ကိုမ်ဳိးညြန္႔တို႔က က်ေနာ္တို႔ခရီးစဥ္မွာ ေပါင္းမိလာၾကတယ္။ ေနာက္ျပႆနာတခုရွိေသးတယ္။ က်ေနာ္တို႔ ျမန္မာျပည္ထဲ ၈၈၈၈ အေရးေတာ္ပံုႀကီး ၿခိမ့္ၿခိမ့္သဲ ဆင္ႏႊဲေနၾကခ်ိန္မွာ ဘုရားသံုးဆူေဒသမွာ မြန္နဲ႔ ကရင္ တပ္ဖြဲ႔ေတြ စစ္အႀကီးအက်ယ္ ျဖစ္ၾကတယ္။ အဓိကကေတာ့ နယ္ေျမအျငင္းပြားမႈ ျပႆနာပဲ။ အစိုးရသတင္းစာေတြမွာ သတင္းတိုေတြ ေဖာ္ျပတယ္။ က်ေနာ္တို႔က မယံုၾကသလို၊ သတိလည္း မထားမိၾကဘူး။ ဒီမွာက တကယ္ေဆာ္ေနၾက တာ။ အခုေတာ့ မဟာမိတ္တပ္ဖြဲ႔ေတြ ၾကားဝင္ျဖန္ေျဖမႈနဲ႔ ေျပေအးၾကၿပီဆိုေပမယ့္ သိပ္ေတာ့ မၿငိမ္းေသးဘူး။ က်ေနာ္ တို႔ အရင္က တက္သြားတဲ့ ေက်ာင္းသားတအုပ္ မြန္-ကရင္တပ္ဖြဲ႔ေတြ တိုက္ပြဲၾကားထဲ ၾကားညႇပ္ရတဲ့အျဖစ္မ်ဳိး ျဖစ္ခဲ့ေသး တယ္။ ဒီလိုကိစၥေတြေၾကာင့္ နယ္ေျမေအးခ်မ္းမႈ သတင္းနားစြင့္ အေျခေစာင့္ေနတာလည္း ျဖစ္ႏိုင္တယ္။ က်ေနာ္တို႔က ေရာက္ခ်င္လွၿပီ။

မထြက္ခင္မွာ ေမာ္လၿမိဳင္မွာရွိတုန္း က်ေနာ္တို႔ေက်ာင္းက ေက်ာင္းၿပီးလို႔ ေဆးခန္းဖြင့္ေနတဲ့ ေဒါက္တာမင္းစိုးလင္းကို သြားေတြ႔ၾကတယ္။ သူက မြန္လူမ်ဳိး၊ တကၠသိုလ္မ်ား မြန္စာေပ၊ ယဥ္ေက်းမႈအသင္းမွာ ဦးေဆာင္ၿပီး၊ ေနာက္ပိုင္း အဲဒီ တကၠသိုလ္မ်ား မြန္အသင္းက အလွမယ္ (Queen) နဲ႔ အိမ္ေထာင္က်တယ္လို႔ က်ေနာ္တို႔ ၾကားဖူးတယ္။ သူက မြန္ျပည္ သစ္ပါတီသတင္း၊ ေတာထဲကသတင္း နည္းနည္းပါးပါး သိႏိုင္တယ္ထင္လို႔ သူ႔ေဆးခန္းကိုလည္း သြားေမးၾကတယ္။ သူက ေျပာတယ္။

"အေျခအေနကေတာ့ ေကာင္းတယ္ဗ်။ ႏိုင္ငံတကာက အကူအညီ ေဒၚလာ ၂-သန္းလား၊ ၃-သန္းလား လာမယ္လို႔ ၾကားတယ္။ ဒါေပမယ့္ လက္နက္ေတြအတြက္ မဟုတ္ဘူးဗ်။ လူသားခ်င္းစာနာမႈ အကူအညီပါပဲ။ စားေသာက္ေနထိုင္ဖို႔ ေပါ့။ ဒါေပမယ့္ ၃-၄ ရက္ေစာင့္အံုး။ ဒီသတင္းကို ဘီဘီစီသတင္းဌာနက ေၾကညာလိမ့္မယ္။ အဲဒီလို ေသခ်ာမွသြားပါ" သူက ေျပာတယ္။ အိုး…. ဒီေလာက္ေသခ်ာေနမွေတာ့ ဘာေစာင့္စရာ လိုမလဲ။ က်ေနာ္တို႔ သြားၿပီေပါ့။ သူေျပာသလို ဘီဘီစီ သတင္းကလည္း မၾကားပါဘူး။ က်ေနာ္တို႔လည္း သတင္းေတြ ေစာင့္မေနခဲ့ဘူး။ ထြက္ခဲ့ၿပီ။

က်ေနာ္တို႔ ဘာျဖစ္လို႔ လက္နက္ကိုင္ေတာ္လွန္ေရးလမ္းေၾကာင္းကို ေရြးၾကတာလဲ။ ျပန္စဥ္းစားၾကည့္မိတယ္။ တခုက ေတာ့ ရက္ရက္စက္စက္ ေခ်မႈန္းခံရလို႔ ေဒါသအေလ်ာက္ တုံ႔ျပန္တာ။ ေနာက္တခုကေတာ့ အၾကမ္းမဖက္ဆႏၵျပပြဲေတြနဲ႔ ေတာင္းဆိုတာ က်ေနာ္တို႔ လိုအင္ဆႏၵမျပည့္ဝခဲ့ဘူး။ အစိုးရလုပ္သူေတြက ျပည္သူ႔ဆႏၵကို လိုက္ေလ်ာ မနားေထာင္ခဲ့ ဘူး။ က်ေနာ္တို႔အတြက္ ၿငိမ္းခ်မ္းစြာ ေတာင္းဆိုမႈေတြ လမ္းပိတ္သြားၿပီ၊ အၾကမ္းဖက္နည္းလမ္းပဲ ရွိေတာ့တယ္လို႔ စဥ္းစား မိၾကတာလည္း ျဖစ္ႏိုင္တယ္။

ေနာက္တခုကေတာ့ က်ေနာ္တို႔ဟာ ယံုမွတ္မွားခ်က္ (myth) ေတြနဲ႔ ႀကီးျပင္းခဲ့ရတယ္။ သင္ၾကားခံခဲ့ၾကရတယ္။ အထူးသျဖင့္ေတာ့ ျမန္မာ့လြတ္လပ္ေရးကို ဦးေဆာင္ခဲ့တဲ့ ရဲေဘာ္သံုးက်ိပ္ကိစၥပါပဲ။ က်ေနာ္တို႔ ျမန္မာ့လြတ္လပ္ေရး ႀကိဳးပမ္းစဥ္ကာလက ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္း ဦးေဆာင္တဲ့ ရဲေဘာ္သံုးက်ိပ္က စတင္ခဲ့တယ္။ သူတို႔ဟာ တိုင္းျပည္က ထြက္လို႔ ဂ်ပန္မွာ စစ္ပညာသင္တယ္။ ဂ်ပန္အကူအညီနဲ႔ ျမန္မာႏိုင္ငံကို ျပန္သိမ္းတယ္။ ၿပီးေတာ့ အဂၤလိပ္ေတြ ဒုတိယ ကမၻာစစ္ ေႏွာင္းကာလ ျပန္ဝင္လာေတာ့လည္း၊ မတ္လ ၂၇ ရက္ေန႔မွာ "အနီးကပ္ဆံုး ရန္သူကိုရွာတိုက္ၾက" ဆိုတဲ့ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္းမိန္႔ခြန္းနဲ႔ ဂ်ပန္ကို ျပန္ေတာ္လွန္ထုတ္လိုက္တယ္။ စသည္ျဖင့္ သူရဲေကာင္းပံုျပင္ေတြ ဖတ္ခဲ့ၾက ရတယ္။ အဲဒီေခတ္က ကမၻာစစ္ႀကီးနဲ႔ ေနာက္ခံအေျခအေနကို နည္းနည္းပဲ သိခဲ့ရတယ္။ ေျပာရေၾကးဆိုရင္ ဂ်ပန္ကို ျပန္ တိုက္ထုတ္ခဲ့တဲ့ အဂၤလိပ္၊ အေမရိကန္ဒီဝီဇံ (Divisions) တပ္မႀကီးေတြ အေၾကာင္း အနည္းအပါးေတာင္ မသိခဲ့ရဘူး။ အဲသည္အခ်ိန္က ေလာ့ဒ္ ေမာင့္ဘက္တန္က သီဟိုဠ္ကၽြန္း၊ ကန္ဒီမွာ ထိုင္တဲ့ အေရွ႔ေတာင္အာရွ အမိန္႔ေပးဌာနခ်ဳပ္က စစ္ကို ကြပ္ကဲေနခဲ့တယ္။ ေျမာက္ပိုင္းစစ္မ်က္ႏွာ အမိန္႔ေပးဌာနခ်ဳပ္ (Northern Combat Area Command) မွာ အေမရိကန္တပ္ေတြက ၿဗိတိသွ်တပ္မႀကီး ၁၄ ကို ပံ့ပိုးေပးေနတယ္။ ခ်င္းတြင္းျမစ္၊ အလယ္ပိုင္းေဒသေတြမွာ ၿဗိတိသွ် အမွတ္ ၁၄ တပ္မေတာ္နဲ႔အတူ တရုတ္တပ္ေတြက ေမၿမိဳ႔အထိ စစ္ဆင္ၾကတယ္။ ရန္ကုန္ဖက္က်ေတာ့ ကမ္းတက္တပ္ ေတြ၊ ေလတပ္ဗံုးၾကဲမႈေတြနဲ႔ တိုက္စစ္ဆင္ၾကတာမ်ဳိး က်ေနာ္တို႔ မသိခဲ့ၾကဘူး။ ဒီေတာ့လည္း က်ေနာ္တို႔က ရဲေဘာ္ ၃ က်ိပ္ကို အားက်လို႔ တို႔လည္း လက္နက္ယူျပန္တိုက္ၾကမယ္ ဆိုတာမ်ဳိး ေတြးမိၾကတာလည္း ျဖစ္ႏိုင္တယ္။ အဲသည္ေတာ့ လည္း ရဲေဘာ္ 'အက်ိပ္တစ္ေထာင္' ျဖစ္ၾကရတာေပါ့။

ဘာျဖစ္လို႔ လူေတြက သူပုန္ထၾကရပါသလဲ။ ပါေမာကၡ တက္ဒ္ ေရာဘတ္ကားကေတာ့ သူ႔စာအုပ္ Ted Robert Gurr, "Why Men Rebel" (2011) မွာ ရွင္းျပဖူးတယ္။ [ၾကံဳေတာ့မွ ဒီကိစၥကို ဆက္ေဆြးေႏြးျဖစ္မယ္။] က်ေနာ္တို႔ ေတာထဲရွိ စဥ္ကေတာ့ လူ႔အခြင့္အေရးေၾကညာစာတန္း၊ စကားခ်ီး နိဒါန္းမွာ ေဖာ္ျပထားတဲ့ စာသားကို သိပ္သေဘာက်ၾကတယ္။

'Whereas it is essential, if man is not to be compelled to have recourse, as a last resort, to rebellion against tyranny and oppression, that human rights should be protected by the rule of law'
From Preamble of the UDHR....
"လူခပ္သိမ္းတို႔သည္ တရားလက္လြတ္ ႏွိပ္စက္ကလူျပဳမႈ၊ အုပ္စိုးမႈႏွင့္ ဖိစီး ညႇဥ္းပန္းမႈတို႔ကို ေနာက္ဆံုးမလႊဲမေရွာင္သာ လက္နက္စြဲကိုင္ကာ ေတာ္လွန္ျခင္း၊ ပုန္ကန္ျခင္း မျပဳေစရန္ လူ႔အခြင့္ အေရးမ်ားကို ဥပေဒျဖင့္ ထိန္းသိမ္းကာကြယ္ေပးရမည္ လို႔ ေဖာ္ျပထားတယ္။ ဖိႏွိပ္လာရင္ ေတာ္လွန္ခြင့္ ရွိတယ္လို႔ လည္း ခံယူခဲ့ၾကတယ္။

တခါ ေပၚလ္ ေကာ္လီယာ (Paul Colier, 2000) ရဲ႔ Economic Causes of Civil Conflict and Their Implications for Policy (လူမႈပဋိပကၡမ်ားႏွင့္ ၎တို႔၏ မူဝါဒအေပၚ သက္ေရာက္ရိုက္ခတ္မႈမ်ား) စာတန္းကို ဖတ္ျဖစ္တယ္။ ဒါကေတာ့ ေတာ္လွန္ေရးလုပ္ၿပီး ကာလအေတာ္ၾကာမွ ဖတ္ျဖစ္တာပါ။ သူကေတာ့ စစ္ပြဲေတြဟာ မေတာ္ေလာဘ (Greed) ေတြ ေၾကာင့္ ျဖစ္တာလား၊ (Grievance) ထိခိုက္ နစ္နာရမႈအေၾကာင္းေတြေၾကာင့္ ျဖစ္ရတာလားဆိုၿပီး ေမးခြန္းထုတ္ထား တယ္။ က်ေနာ္တို႔ဖတ္ဖူးၾကတာက သူပုန္ထမႈ စစ္ပြဲေတြမွာ လူအမ်ား ေရြးခ်ယ္ထားၾကတဲ့ ႀကီးျမတ္မႈ (Chosen Glory)၊ ေရြးခ်ယ္ထားၾကတဲ့ စိတ္ဒဏ္ရာ (Chosen Trauma) မ်ဳိးေတြ ရွိတတ္ၾကတယ္။ ဥပမာ- မြန္ေတြမွာ ဟံသာဝတီက်ဆံုး ခန္း၊ က်ေနာ္တို႔လို အင္အားစုေတြမွာ မေအာင္ျမင္ျဖစ္ခဲ့ရတဲ့၊ ေသြးထြက္သံယို ေခ်မႈန္းခံခဲ့ရတဲ့ (8888) လူထုအေရး ေတာ္ပံုႀကီးမ်ဳိးေပါ့။ ဒါေတြကို အေၾကာင္းျပဳလို႔ လႈံ႔ေဆာ္ၾကတယ္။ စိတ္ဓာတ္ေမြးၾကတယ္။ တိုက္ပြဲကို ဆက္လက္ သယ္ေဆာင္ၾကတယ္။

ဒီအခါမွာ ေတာ္လွန္ေရးက လႈပ္ရွားမႈကို ဆႏၵျပပြဲ ဆက္လက္သယ္ေဆာင္ပံု တစ္မ်ဳိး (Extension of protest) လား။ ေတာ္လွန္ေရးေတြက ဆံုးရႈံးသြားရတဲ့ ဆႏၵျပပြဲက နည္းတမ်ဳိးလားေပါ့။ ေမးခြန္းထုတ္ပါတယ္။ သပိတ္ ေမွာက္ ဆႏၵျပပြဲေတြကို စိတ္ထက္သန္ၾကသူ လူနည္းစုကေလးက စတင္ေလ့ ရွိၾကပါတယ္။ လူသိပ္နည္းလြန္းရင္ အစိုးရ က ဖိႏွိပ္ေခ်မႈန္း၊ ဒါကလည္း စိတ္နာစရာအေၾကာင္း ျဖစ္ေစပါတယ္။ အကယ္၍ ဒီသပိတ္ဆႏၵျပပြဲေတြမွာ လူထုေတြ ပူးေပါင္းပါဝင္လာၾကတယ္ ဆိုရင္ျဖင့္ ေခ်မႈန္းခံရမယ့္ အႏၱရာယ္ ေလ်ာ့နည္းလာပါတယ္။ သို႔ေပေသာ္လည္း ဒီလိုသပိတ္ ႀကီးေတြ ေခ်မႈန္းခံရတဲ့အခါ လူအမ်ားစုက ျပန္ေၾကာက္သြားပါတယ္။ ဒီလိုေၾကာက္သြားတဲ့ လူစုႀကီး (ေကာ္လီယာ ကေတာ့ mass of cowards လို႔သံုးပါတယ္။) ဒီအခ်ိန္မွာ အရွိန္မေသႏိုင္ၾကတဲ့ လူနည္းစုကေလး ရွိပါတယ္။ အစြန္းေရာက္ၾကသူေတြေပါ့။ သူတို႔ကေတာ့ ေျပာက္က်ားရဲေဘာ္ေတြအျဖစ္ ေတာခို လက္နက္ကိုင္ လႈပ္ရွားၾကပါေတာ့တယ္။ ေၾကာက္ေနတဲ့ လူအုပ္ႀကီးကလည္း အဲသလိုစြန္းထြက္လာတဲ့ လူနည္းစုကေလးကို သူရဲေကာင္းေျမႇာက္ၿပီး၊ ထိုးခ်လိုက္တယ္လို႔ ေကာ္လီယာက၊ ေတာင္ပိုင္း ကယ္လီဖိုးနီးယားတကၠသိုလ္က ပါေမာကၡ တီမူး ကူရန္ (Timur Kuran. 1989. ‘Sparks and Prairie Fires: a Theory of “Unanticipated Political Revolution’ ကို ကိုးကားလို႔ ေဖာ္ျပပါတယ္။ ကူရန္က "မီးပြားမွသည္ ပေရရီ ျမက္ခင္း သဖြယ္ မီးပင္လယ္သို႔၊ ေမွ်ာ္လင့္မထားသည့္ ႏိုင္ငံေရး ေတာ္လွန္မႈဆိုင္ရာ သီအိုရီတခု" စာတန္းေရးခဲ့သူပါ။

က်ေနာ္တို႔ ၾကားဖူးေနက် ဟာသပံုျပင္ကေလး တခုရွိပါတယ္။ တခါက သေဘၤာတစင္းကေန ကေလးတေယာက္ ေရထဲ ျပဳတ္က်ေတာ့ ကယ္သူမရွိဘဲ၊ သေဘၤာေပၚကေန လူအုပ္ႀကီးက ေအာ္ဟစ္ေနၾကတယ္။ အဲဒီအခ်ိန္မွာ သေဘၤာေပၚက အဖိုးႀကီးတေယာက္ ခုန္ခ်သြားပါတယ္။ သူက ကေလးကို ကယ္တင္ဆယ္ယူခဲ့ပါတယ္။ လူအားလံုး မ်က္ေစ့ေတြကေတာ့ ဒီအဖိုးႀကီးကို ရဲရင့္ပါေပ့။ သူရဲေကာင္းပီသပါေပ့ဆိုၿပီး ၾကည့္ၾကတာေပါ့။ အဖိုးႀကီးက ျပန္တက္လာေတာ့ ေမးတယ္။ "ဘယ္သူလဲ… ငါ့ကို ကန္ခ်လိုက္တာ" တဲ့။

အဲသလိုပါပဲ။ က်ေနာ္တို႔ကိုလည္း လူေၾကာက္တအုပ္ႀကီးက သူရဲေကာင္းတင္ၿပီး၊ ေရထဲကန္ခ်ခဲ့ၾကတယ္။