လွေက်ာ္ေဇာ ● ဝ ေတာင္တန္းက လြမ္းပန္းခ်ီ

လွေက်ာ္ေဇာ ● ဝ ေတာင္တန္းက လြမ္းပန္းခ်ီ
ေဆာင္းပါးအမွတ္ (၆)
(မုိးမခ) ႏုိဝင္ဘာ ၂၇၊ ၂၀၁၇

● ကာလဝမ္းေရာဂါတိုက္ဖ်က္ခဲ့စဥ္က
အခုတေလာ ရန္ကုန္မွာ H1N1 ရာသီတုပ္ေကြးေရာဂါက်ေရာက္ေနလို႔ အဲဒီေရာဂါနဲ႔ပတ္သက္တဲ့အေၾကာင္းအရာေတြ ကာ ကြယ္နည္းေတြ သတင္းဌာနအသီးသီးက လႊင့္ေပးေနတာၾကားေနရပါတယ္။ ကြၽန္မက ကူးစက္ေရာဂါကာကြယ္ေရး တိုက္ ဖ်က္ေရးဆိုင္ရာလုပ္ငန္းမ်ားကို သိပ္ဝါသနာပါပါတယ္။ လုပ္ႏိုင္ရင္ လုပ္ႏိုင္သေလာက္ အက်ိဳးရွိလို႔ပါ။ အထူးသျဖင့္ ကိုယ့္ မ်က္စိေအာက္ေရာဂါေတြျဖစ္ေနခ်ိန္မွာ လူေတြက ဆရာဝန္ေတြ ေဆးဝန္ထမ္းေတြ စကားသိပ္နားေထာင္ပါတယ္။ တေန႔က ဆရာဝန္ႀကီးတေယာက္ေျပာသြားသလိုဘဲ လူေတြအေၾကာက္လြန္ေနတာလည္း ေကာင္းတယ္။  ကြၽန္ေတာ္တို႔ေျပာတာေတြနားေထာင္လို႔ ကာကြယ္ေရးလုပ္ငန္းေတြေအာင္ျမင္တယ္တဲ့။

ဟုတ္ပါတယ္။ ဒီလိုအခ်ိန္မ်ဳိးမွာ က်န္းမာေရးပညာေပးရတာ သိပ္ေအာင္ျမင္ပါတယ္။ အစိုးရက လက္ဦးမႈရွိရွိ ပြင့္လင္း ျမင္ သာမႈရွိရွိ တာဝန္ယူစြာေျဖရွင္းေပးႏိုင္ရင္ ျပည္သူလူထုနဲ႔ အစိုးရၾကား နားလည္မႈေတြရရွိၿပီး ယံုၾကည္မႈေတြတိုးလားႏိုင္ပါ တယ္။ ႏိုင္ငံတကာဆက္ဆံေရးကလည္း တိုးတက္ေကာင္းမြန္လာလို႔ ကုလသမဂၢတို႔ ကမာၻ႔က်န္းမာေရးအဖြဲ႔ (WHO) တို႔ရဲ႕ဘက္စံုအကူအညီမ်ားလည္းရေနတာ ဝမ္းေျမာက္ဖြယ္ေတြ႕ေနရပါတယ္။

 ရဲေဘာ္ေအးေငြ(ဘယ္ဘက္အစြန္) ၁၉၇၆ ႏုိင္ငံေရးဦးေဆာင္အဖြဲ႕၀င္မ်ားနဲ႔အတူ

ဒီသတင္းေတြနားေထာင္ရင္း တခ်ိန္တခါက  ကြၽန္မပါဝင္လုပ္ေဆာင္ရခဲ့ဖူးတဲ့ ကာလဝမ္းေရာဂါတိုက္ဖ်က္ေရးလုပ္ငန္းေတြကို ျပန္လည္သတိရလာေနမိပါတယ္။

၁၉၈၂ ခုႏွစ္ မိုးတြင္းကာလႀကီး ဗမာျပည္ကြန္ျမဴနစ္ပါတီရဲ႕အေျခခံစစ္ေဒသတခုျဖစ္တဲ့ (၈၁၅) စစ္ေဒသ (ယခု ရွမ္းအထူး ေဒသ - ၄) က သူတို႔ေဒသမွာ ကာလဝမ္းေရာဂါျဖစ္ပြားေနၿပီး လူအေသအေပ်ာက္ေတြမ်ားေနတာေၾကာင့္ ဗဟိုကကူညီ ေျဖရွင္းေပးဖို႔ ေၾကးနန္းပို႔လာပါတယ္။ ကြၽန္မက ေဆးသင္တန္းတခုအၿပီး ေနာက္သင္တန္းအတြက္ ျပင္ဆင္ေနခ်ိန္ပါ။ ေက်ာင္း သားအစံုမေရာက္ေသးတာေၾကာင့္ ေက်ာင္းမဖြင့္ႏိုင္ေသးလို႔ႏႈိင္းယွဥ္ခ်က္အရ ကြၽန္မက အားေနသလိုျဖစ္ေနပါ တယ္။ ဒါ့ေၾကာင့္ ဗဟိုေထာက္ပံ့ေရးဌာနႀကီးမွဴးလည္းျဖစ္၊ ပါတီရဲ႕ဒုဥကၠဌလည္းျဖစ္တဲ့သခင္ေဖတင့္က ကြၽန္မကိုေခၚၿပီး ၈၁၅ စစ္ေဒသကိုသြားကူညီဖို႔ တာဝန္ေပးလိုက္ပါေတာ့တယ္။ ကြၽန္မလည္း ေနာက္ေက်ာင္းေကာ္မတီဝင္တဦးျဖစ္တဲ့ ကို အိုက္ေအး (ယခု ျမစ္ႀကီးနား) နဲ႔အတူ သြားေရာက္ခဲ့ပါတယ္။

အျမန္သြားဖို႔လိုတာတေၾကာင္း၊ နယ္စပ္တေၾကာ ေရာဂါျဖစ္ေနတာေၾကာင့္တေၾကာင္း၊ လမ္းျဖတ္သြားေရးအတြက္ တဘက္ ႏိုင္ငံကို အကူအညီေတာင္းလိုက္ေတာ့ ကားတစီးအျမန္စီစဥ္ေပးလို႔ ၂ ရက္နဲ႔ ကြၽန္မတို႔ ၈၁၅ ေဒသေရာက္သြားပါေတာ့ တယ္။ ဒါ့အျပင္ ေဒသဆိုင္ရာတာဝန္ခံက လိုအပ္တဲ့အကူအညီရွိရင္ေျပာပါဆိုလာလို႔ ကာလဝမ္းေရာဂါ ကာကြယ္ေဆးမ်ား အျမန္မွာေပးပါရန္ ေျပာခဲ့ပါတယ္။

ဒီလိုနဲ႔ ကြၽန္မတို၂ ေယာက္ ၈၁၅ စစ္ေဒသဌာနခ်ဳပ္ရံုးစိုက္ရာ တ႐ုတ္ - ဗမာ - လာအိုနယ္စပ္က မန္ဖိုင္ကိုေရာက္သြားပါေတာ့ တယ္။ ေရႊႀတိဂံနယ္ေျမ အစိတ္အပိုင္းေပါ့။ အဲဒီတုန္းက ၈၁၅ စစ္ေဒသရဲ႕ ႏိုင္ငံေရးမွဴးဟာ ရဲေဘာ္ေအးေငြ (အရံဗဟို ေကာ္ မတီဝင္ ၁၉၈၅ တတိယကြန္ဂယက္မွာ ဗဟိုေကာ္မတီဝင္အျပည့္ျဖစ္လာ) ျဖစ္ပါတယ္။ သူက အဲဒီတာဝန္ယူတာ သိပ္မၾကာ ေသးပါဘူး။ ၈၁၅ စစ္ေဒသစထူေထာင္ကတည္းက ေတာက္ေလ်ာက္ႏိုင္ငံေရးမွဴးအျဖစ္ တာဝန္ယူခဲ့သူက ရဲေဘာ္ေဖ ေသာင္း (ေလထီး ဗဟိုေကာ္မတီဝင္) ပါ။ ေနာက္ပိုင္း သူက ေျမာက္ပိုင္းဗ်ဴရိုေျပာင္းသြားရလို႔ ရဲေဘာ္ေအးေငြက တာဝန္ယူ ေနတာပါ။

ဒီေနရာမွာႀကံဳႀကိဳက္လို႔ ရဲေဘာ္ေအးေငြအေၾကာင္း ေျပာျပခ်င္ပါတယ္။ စိတ္ဝင္စားစရာ သမိုင္းေနာက္ခံရွိလို႔ပါ။ ဒါ့အျပင္ ကြယ္လြန္ကုန္ၾကျပီျဖစ္တဲ့  ေခါင္းေဆာင္ရဲေဘာ္ႀကီးမ်ားအေၾကာင္း တေစ့တေစာင္းထုတ္ေဖၚဂုဏ္ျပဳခ်င္တာလည္း ပါပါ တယ္။
၁၉၄၀ ခုႏွစ္ကာလမ်ားမွာ ႏိုင္ငံတကာအကူအညီ (တ႐ုတ္ကြန္ျမဴနစ္ပါတီအပါ) ရွာဖို႔ သခင္ေအာင္ဆန္းက အေရွ႕ဘက္ႀကံဳ ရာ သေဘၤာနဲ႔ထြက္ရာမွာ အမြိဳင္ေရာက္ၿပီး ဂ်ပန္ေရာက္သြားပါေတာ့တယ္။ ဒီတင္ ဗမာျပည္က်န္ခဲ့တဲ့ေခါင္းေဆာင္မ်ားကတျခားလမ္းမ်ားရွာဖို႔ စဥ္းစားလုပ္ေဆာင္ခဲ့ပါတယ္။ သခင္ဗဟိန္းက သူတို႔ေက်ာင္းေနဘက္သူငယ္ခ်င္း ဝါးခယ္မသား သခင္ ေအးေငြကို ရွမ္းျပည္ဘက္တက္ၿပီး တ႐ုတ္ကြန္ျမဴနစ္မ်ားနဲ႔ အဆက္ရွာဖို႔လႊတ္လိုက္ပါတယ္။ သူက တ႐ုတ္ကျပားျဖစ္ေလ ေတာ့ လမ္းခရီးမွာအဆင္ေျပႏိုင္တယ္လို႔လည္း တြက္ပံုရပါတယ္။ အဲဒီကာလက တ႐ုတ္ျပည္မွာ ကူမင္တန္နဲ႔ ကြန္ျမဴနစ္တို႔ ပူးေပါင္းၿပီး ဂ်ပန္ခုခံေရးစစ္ပြဲဆင္ႏႊဲေနၿပီး အႏိုင္ႏိုင္ငံေရာက္ေနတဲ့တ႐ုတ္မ်ား (အိုဗာဆီးမ်ား) က အသင္းအဖြဲ႕မ်ားဖြဲ႕ကာ ေငြအားတတ္ႏိုင္သူက ေငြအား လူအားတတ္ႏိုင္သူမ်ားက လူအားစိုက္ထုတ္ၿပီး တ႐ုတ္ျပည္မႀကီးကို ကူညီေနၾကပါတယ္။ မဟာမိတ္ႏိုင္ငံမ်ားကလည္းေထာက္ပံ့ေနတာပါ။ အိႏၵိယကေန ဗမာျပည္ျဖတ္ၿပီး တ႐ုတ္ျပည္အေနာက္ျခမ္းေပါက္တဲ့ လီဒို လမ္းမႀကီးတေလွ်ာက္ အကူအညီမ်ားပို႔ေနတာပါ။ (မွတ္ခ်က္။ ။ ၁၉၄၂ ဂ်ပန္မ်ား ရဲေဘာ္သံုးက်ိပ္ဦးစီးတဲ့ ဘီအိုင္ေအတပ္  နဲ႔အတူ ဗမာျပည္ဝင္တဲ့ရည္ရြယ္ခ်က္ေတြထဲမွာ ဒီေထာက္ပံ့ေရးလမ္းေၾကာင္းႀကီးျဖတ္ေတာက္ေရးလည္း ပါပါတယ္။)

ဒါနဲ႔ ကိုေအးေငြ ရွမ္းျပည္ လား႐ႈိးကို ေရာက္လာပါတယ္။ ဒီမွာတင္ေတြ႕တဲ့ တ႐ုတ္စစ္သား (ကူမင္တန္) မ်ားနဲ႔ေရာေႏွာၿပီးတ႐ုတ္ျပည္ထဲေရာက္လာပါတယ္။ အဲဒီတုန္းက တ႐ုတ္ကြန္ျမဴနစ္ပါတီေခါင္းေဆာင္မ်ားက ယင္အန္းမွာ ဗဟိုစခန္းခ်ေန တာပါ။ ဘာအေထာက္အထားမွ ဟုတ္တိပတ္တိမပါတဲ့သူ႔ကို ေရွ႕တန္းစခန္းတခုျဖစ္တဲ့ေနရာ (ေပါင္အန္းလို႔ မွတ္မိေနပါ တယ္။ သိပ္မေသခ်ာပါ။) မွာပဲထားၿပီး အဲဒီစခန္းမွာဖြင့္ထားတဲ့ စာသင္ေက်ာင္းမွာ အဂၤလိပ္စာသင္ဆရာလုပ္ခိုင္းထားပါ တယ္။

ဗမာတျပည္လံုး ဂ်ပန္လက္ေအာက္ေရာက္သြားေတာ့ သူ ဗမာျပည္နဲ႔ လံုးဝအဆက္အသြယ္ျပတ္သြားပါေတာ့တယ္။ သူက တ႐ုတ္ကျပားသာျဖစ္တယ္။ တ႐ုတ္စာ တ႐ုတ္စကား မတတ္ပါဘူး။ အဲဒီေက်ာင္းမွာပဲ သူက တ႐ုတ္စာသင္ရင္း သူ႔ကို တ ႐ုတ္စာသင္ေပးတဲ့ဆရာမ (ပီကင္းတကၠသိုလ္ေက်ာင္းသူ ဂ်ပန္ေတာ္လွန္ေရးလုပ္ဖို႔ေတာခိုလာသူ) နဲ႔ လက္ထပ္ခဲ့ပါတယ္။ ၁၉၄၉ တ႐ုတ္ျပည္ေတာ္လွန္ေရးေအာင္ျမင္ေတာ့ တ႐ုတ္ကြန္ျမဴနစ္ေခါင္းေဆာင္ေတြ ပီကင္းေျပာင္းၾကပါတယ္။ ဒီေတာ့မွ သူ႕ေယာကၡမဟာ တ႐ုတ္ကြန္ျမဴနစ္ပါတီက တပ္ေပါင္းစုလုပ္ငန္းဘက္ဆိုင္ရာ ေခါင္းေဆာင္တေယာက္ျဖစ္ေနမွန္းသိပါ ေတာ့တယ္။ ဒီမ်က္ႏွာနဲ႔ပဲ သူူက တ႐ုတ္ဗဟိုဌာနရဲ႕ ဗမာဘာသာျပန္ျဖစ္လာပါေတာ့တယ္။

 

ရဲေဘာ္ေဖေသာင္း (ညာဘက္အစြန္) ၁၉၈၅ တတိယကြန္ဂရက္ကာလ

၁၉၅၀ ခုႏွစ္မ်ားမွာ ဝန္ႀကီးခ်ဳပ္ဦးႏု တ႐ုတ္ျပည္လာလည္ေတာ့ ဥကၠဌေမာ္စီတုန္းနဲ႔ေတ႔ြရာမွာ သူက ဘာသာျပန္ပါ။ ဒီတင္ ဦးႏုနဲ႔ပါလာတဲ့ ဗိုလ္ေအာင္ႀကီး (ေနာင္ဗိုလ္မွဴးခ်ဳပ္ ေတာ္လွန္ေရးေကာင္စီဒုဥကၠဌ မဆလေခတ္မွာျပဳတ္သြား) က သူ႔ကို မွတ္မိသြားပါတယ္။ ဗိုလ္ေအာင္ႀကီးရဲ႕ပထမဇနီးက ဝါးခယ္မသူ သခင္ေအးေငြေဆြမ်ဳိးပါ။ ဒီေတာ့ ဦးႏုက ျပန္ေတာင္းပါေတာ့ တယ္။ ဒီတင္ တ႐ုတ္ပါတီက သူ႔ကိုပီကင္းကို ေဆးကုဖို႔ေရာက္ေနတဲ့ ဗမာျပည္ကြန္ျမဴနစ္ပါတီက ဒုဥကၠဌ သခင္ဗသိန္းတင္ (ေနာင္ ၁၉၇၅ မွာ ဥကၠဌ) ဆီလႊဲေပးလိုက္ပါေတာ့တယ္။ သူလည္း အဲဒီေတာ့မွ ကိုယ့္ပါတီနဲ႔ျပန္အဆက္ရၿပီးေတာက္ ေလွ်ာက္ ဥကၠဌ အတြင္းေရးမွဴးအျဖစ္ တာဝန္ထမ္းလာပါတယ္။ ကြၽန္မတို႔ပန္ဆန္းေနစဥ္ကာလမ်ားမွာလည္း ပီကင္းရွိမိသား စုဆီ ၂ ႏွစ္တခါေလာက္ တခါတလေလာက္ ခြင့္ျပန္တတ္ပါတယ္။ ၁၉၈၉ ခုႏွစ္ ပါတီဖရိုဖရဲျဖစ္သြားၿပီးေနာက္မွ (သူ႔အသက္ လည္း ၇ဝ ေက်ာ္မွ) ပီကင္းမိသားစုဆီျပန္သြားေနရာက ၁၉၉၀ လြန္ႏွစ္မ်ားမွာ ကြယ္လြန္သြားပါတယ္။

သူက ဗဟိုရံုး ရံုးအုပ္အျဖစ္ေတာက္ေလ်ာက္ေနလာၿပီး ဗဟိုရံုးကရဲေဘာ္ေတြနဲ႔ သူငယ္ခ်င္းေပါင္းေပါင္းေနတာ။ ကေလး လည္း အင္မတန္ခ်စ္တတ္ပါတယ္။ ကေလးေတြကို အစလြန္အေနာက္လြန္လို႔ ကေလးေတြ ငိုရ ယိုရလို႔ ကေလးအေမေတြ နဲ႔သူ႔မွာ တက်က္က်က္ျဖစ္ရတာေတြလည္း တခါတေလ ၾကားရပါတယ္။ အဲဒီကေလးအေမေတြဘဲ သူေနထိုင္မေကာင္းရင္ သူ႔အဝတ္ေတြယူေလွ်ာ္ေပးၾက၊ ကေလးေတြအတြက္ မရွိမဲ့ ရွိမဲ့ခ်က္ျပဳတ္ထားတဲ့ အရိုးျပဳတ္ရည္ေလး ၾကက္ဥေပါင္းေလးေတြ လာခြဲေဝေပးၾကတာလည္း ေတြ႕ရတတ္ပါတယ္။ သူ႔လွ်ိဳ႕ဝွက္ခ်က္ကေတာ့ သူ႕အေပၚအက်ႌအိတ္ကပ္ထဲမွာ သူဗမာျပည္က
ထြက္လာကတည္းကပါလာတဲ့ ေမရွင္ဓာတ္ပံုအေသးေလးတပံုရွိပါတယ္။ သူက ေမရွင္ ခေရစီေလ။ လူထုလုပ္ငန္းေဒသ လုပ္ငန္းမလုပ္ဖူးလို႔ အတင္းေတာင္းဆိုေနလို႔ ဥကၠဌက သူ႔ကို (၈၁၅) စစ္ေဒသကို ႏိုင္ငံေရးမွဴးအျဖစ္ လႊတ္ထားတာပါ။

ကြၽန္မတို႔ မန္ဖိုင္ေရာက္ေတာ့ သူက ဝမ္းသာအယ္လဲၾကိဳဆိုပါတယ္။ သူက ကြၽန္မနဲ႔ေရာ ကိုအိုက္ေအးနဲ႔ေရာ အလြန္ရင္းႏွီးပါ တယ္။ အဲဒီညက အေတာ္ညဥ့္နက္တဲ့အထိထိုင္ၿပီးစကားေတြေျပာခဲ့ၾကတာ သတိရမိပါေသးတယ္။

ဝမ္းေရာဂါျဖစ္ပြားေနတာက စန္းေတာင္ခရိုင္မွာပါ။ မန္ဖိုင္က ၅ ရက္ခရီးသြားရမယ္။ မိုးတြင္းျဖစ္ေတာ့ လူသြားလမ္းေတြက လည္း ခ်ံဳႏြယ္ပိတ္ေပါင္းဖံုးေနျပီျဖစ္တယ္။ ဒါ့ေၾကာင့္ မန္ဖိုင္မွာ ခရီးလမ္းအေျခအေနေတြ ျဖစ္ပြားေနတဲ့ေရာဂါအေျခအေန ေတြစံုစမ္းရပါတယ္။ လမ္းကေတာ့ ေရွ႕ကရွင္းလင္းခုတ္ထြင္ေပးရင္ လူေတြေတာ့သြားလို႔ရႏိုင္တယ္။ ျမင္းေတာ့သြားႏိုင္မယ္ မဟုတ္ဘူးတဲ့။ ဒီေတာ့ ေဆးဝါးပစၥည္းပစၥယေတြ လူေတြနဲ႔ပဲသယ္ရလိမ့္မယ္တဲ့။ ေရာဂါစျဖစ္တာက ထိုင္းဘက္ကျပန္လာတဲ့ ကုန္သည္တဦးကစျဖစ္တာတဲ့။ သူတို႔ေဒသခံမ်ားကေတာ့ အဲဒီကာလကေပၚကာစ ဂ်ပန္ကလာတဲ့ အာခ်ီႏိုမိုတို အခ်ိဳမႈန္႔ကို တရားခံအျဖစ္ စြပ္စြဲၾကပါတယ္။ အဲဒီအခ်ိဳမႈန္႔ကို လူေတြကသိပ္ႀကိဳက္ၿပီး ကုန္သည္ေတြကလည္း ဒါေတြပဲသယ္ လူေတြက လည္း ဘာစားစား ဒါပျဲဲဖဴးစားေနလို႔ျဖစ္တာလို႔ ေျပာၾကပါတယ္။ တိုက္ဆိုင္မႈျဖစ္ဟန္ရွိပါတယ္။ ကြၽန္မတို႔ခရီးလမ္းအတြက္ ျပင္ဆင္ၿပီးခါနီးမွာပဲ တဘက္ႏိုင္ငံက သူတို႔ဆီမွာ ကာကြယ္ေဆးေတြေရာက္လာျပီလို႔ အေၾကာင္းၾကားလာလို႔ သြားလက္ခံ ယူၿပီး ခရီးစထြက္ရပါေတာ့တယ္။

လမ္းခရီးကေတာ့ သူတို႔ႀကိဳေျပာထားတဲ့အတိုင္းပါပဲ။ ေရွ႕ကရဲေဘာ္ ၂ ေယာက္က ဓါးတစ္လက္စီနဲ႔ ပိတ္ေနတဲ့ခ်ံဳေတြကို ရွင္းေပးၿပီး လမ္းထြင္ေပးရပါတယ္။ လူ ၁ ေယာက္ ၂ ေယာက္သြားသာရံုလမ္းကေလးပါပဲ။ စန္ေတာင္ပတ္လည္ကရြာေတြမွာ ျဖစ္ေနတာပါ။ ဒိုင္နယ္ေတြကို ႀကိဳအေၾကာင္းၾကားထားလို႔ သူတို႔နယ္အစပ္ေတြမွာ ဒိုင္နယ္တာဝန္ခံေတြကႀကိဳေနၿပီး ေရာဂါျဖစ္ေနတဲ့ရြာေတြဆီ ကြၽန္မတို႔ကို ေခၚသြားပါတယ္။ ကြၽန္မတို႔ေဆးအဖြဲ႔မွာ ဗဟိုကလာတဲ့ ကြၽန္မတို႔ (၂) ေယာက္နဲ႔ မန္ဖိုင္ေဆးရံုကဆရာဝန္ သူနာျပဳ (၅) ဦးေလာက္ ပါလာပါတယ္။ ကြၽန္မတို႔ ခရီးသြားတဖြဲ႕လံုး ခရီးမစတင္စဥ္ကတည္းကကာကြယ္ေဆးမ်ားထိုးေပးထားၿပီး လမ္းခရီးတေလွ်ာက္ေရွာင္ရန္ ေဆာင္ရန္မ်ားကိုေျပာထားပါတယ္။ အထူးသျဖင့္ လမ္း ခရီးမွာ မအီမသာစျဖစ္ရင္ ခ်က္ျခင္းေျပာဖို႔ေျပာထားရပါတယ္။

ကြၽန္မ (၈၁၅) စစ္ေဒသရဲ႕အားေကာင္းခ်က္မ်ားကို ဒီမွာစေတြ႕ရပါတယ္။ အေစာပိုင္းကတည္းကႀကံဳဖူးၾကားဖူးတာေတြ လည္းရွိပါတယ္။ တကယ္ေတာ့ (၈၁၅) စစ္ေဒသရဲ႕ေဒသခံေတြမွာ အခါလူမ်ဳိးက အမ်ားစုျဖစ္ပါတယ္။ အေတာ့္ကို ေခတ္ ေနာက္က်ရွာပါတယ္။ နယ္စြန္နယ္ဖ်ား ေတာႀကိဳအံုၾကားမ်ားမွာ ေနထိုင္ၾကတဲ့ လူမ်ဳိးစုေလးတစုျဖစ္တာေၾကာင့္ပါ။ ဘယ္ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးမွ စနစ္တက်ေရာက္မထားခဲ့ပါဘူး။ ယာေတြ ထြန္စိုက္ၾကၿပီး သစ္ဥသစ္ဖုနဲ႔ ေရာစားၾကရသူေတြပါ။ အဝတ္ အစားဆိုတာကလည္း အရွက္ဖံုးရံုဝတ္ႏိုင္တာပါ။ အယူအစြဲအလန္းအေတာ္ႀကီးၿပီး နတ္ကိုးကြယ္ၾကပါတယ္။သူတို႔ေဒသမွာရွမ္းလူမ်ဳိးက လူမ်ဳိးႀကီးပါ။ တျခားလူမ်ဳိးစုေတြျဖစ္တဲ့့လြယ္ (ပေလာင္)၊ လားဟူ၊ ဝ စတာေတြလည္း အနဲအက်ဥ္းရွိပါတယ္။

အဲဒီေဒသထဲကို ကြၽန္မတို႔ပါတီက ၁၉၇၁ မွာ နယ္စိမ္းတိုးၿပီး အေျခခံေဒသတည္ေဆာက္ခဲ့တာပါ။ ဦးစီးသူကေတာ့ ၈၁၅ စစ္ ေဒသရဲ႕ႏိုင္ငံေရးမွဴးအျဖစ္ေတာက္ေလွ်ာက္တာဝန္ထမ္းေဆာင္ခဲ့တဲ့ ရဲေဘာ္ေဖေသာင္း (၁၉၂၆-  ၂ဝဝ၆) ပါ။ ေလထီးဆင္းရဲေဘာ္ေဟာင္းႀကီးျဖစ္ၿပီး၊ ၁၉၇၅ ကတည္းက ဗဟိုေကာ္မတီဝင္အျဖစ္ တာဝန္္ထမ္းေဆာင္ခဲ့သူပါ။

ကြၽန္မတို႔ေရာက္ခ်ိန္ ၁၉၈၂ ခုႏွစ္မွာ သူက ေျမာက္ပိုင္းတိုင္းကို ေျပာင္းသြားပါျပီ။ ဒါေပမဲ့ သူရဲ႕အေျခခံေဒသတည္ေဆာက္ခဲ့ စဥ္ ကႀကိဳးပန္းေဆာင္ရြက္ခ်က္ေတြကို ေကာင္းေကာင္းသိရွိေလ့လာႏိုင္ခဲ့ပါတယ္။ ကြၽန္မတို႔ ဗဟိုကျဖစ္ျဖစ္၊ အေရွ႕ေျမာက္ စစ္ေဒသကျဖစ္ျဖစ္၊ သင္တန္းေတြေလ့လာေရးေတြအတြက္ စစ္ေဒသအသီးသီးက သင္တန္းသားမ်ားေခၚယူေလ့က်င့္ ေပးပါတယ္။ အဲဒီသင္တန္းေတြမွာ ၈၁၅ စစ္ေဒသကသင္တန္းသားမ်ားက အျမဲနာမည္ေကာင္းရတတ္ပါတယ္။ ဗမာစကား၊ ဗမာစာေကာင္းေကာင္း ကြၽမ္းက်င္မႈ၊ စည္းကမ္းလိုက္နာတာေကာင္းမႈ၊ ႏိုင္ငံေရးအရႏႈိးၾကားမႈ စတာ စတာေတြမွာပါ။

အခုလည္း ကြၽန္မခရီးစဥ္မွာပါလာတဲ့ ၈၁၅ စစ္ေဒသရဲေဘာ္မ်ားရဲ႕စနစ္က်မႈ၊ ဘာကိစၥမဆိုစီစဥ္ေဆာင္ရြက္ရာမွာ အေသး စိတ္ေသေသသပ္သပ္ေဆာင္ရြက္ႏိုင္မႈ၊ လံုျခံဳေရးဆိုင္ရာကိစၥမ်ားမွာ သတိႀကီးမႈ၊ စတာေတြေတြ႕ရပါတယ္။ ဒီေနရာမွာ ကြၽန္မ ဥပမာေလးတခုေျပာျပခ်င္ပါတယ္။ ကြၽန္မတို႔အတြက္ ၈၁၅ စစ္ေဒသ ဒုႏိုင္ငံေရးမွဴး ရဲေဘာ္တင့္လိႈင္ (၈၅ အရံဗဟို ေကာ္မတီဝင္) က သူတို႔ကင္းတပ္ကရဲေဘာ္ေလးေတြကို အကူရဲေဘာ္မ်ား (ကိုယ္ရံ) အျဖစ္ ထည့္ေပးလိုက္ပါတယ္။ ည စခန္းခ်တဲ့ အိမ္ (မ်ားေသာအားျဖင့္ ဘုန္းႀကီးေက်ာင္းမ်ား) ေရာက္တာနဲ႔ သူတို႔က အိပ္ယာခင္းဖို႔ေနရာရွာၿပီး အသင့္ပါလာတဲ့ ပိုးသတ္ေဆးမံႈ႕မ်ားကို ဖ်န္းပါတယ္။ ၿပီးမွ အိပ္ယာအဆင္သင့္ခင္းထားပါတယ္။ ကြၽန္မတို႔တေတြ ညအစည္းအေဝးေတြ ေဟာေျပာပြဲေတြအၿပီး ျပန္ေရာက္လာတာနဲ႔ေရေႏြးပူပူကိုဇလံုနဲ႔ထည့္လာၿပီး မ်က္ႏွာသစ္ခိုင္း ေျခေထာက္ လက္ေထာက္ ေဆးခိုင္းပါေတာ့တယ္။ ဒီလိုနဲ႔ တေန႔လံုးပင္ပန္းထားသမွ် အေမာေျပလန္းဆန္းသြားပါေတာ့တယ္။ ၾကမ္းပိုးေဘးကေဝးလို႔ အိပ္ေရးဝဝအိပ္ရေတာ့ ေနာက္ေန႔ လန္းလန္းဆန္းဆန္း တက္တက္ႂကြႂကြနဲ႔ ခရီးဆက္ႏိုင္ပါေတာ့တယ္။ ခရီးတေလွ်ာက္ လည္းဘာပစၥည္းမွေပ်ာက္က်န္ခဲ့တာ၊ ေမ့က်န္ခဲ့တာမရွိခဲ့ပါဘူး။ ဘာအတိုင္အေတာမွလည္း မခံရပါဘူး။ အေတာ္အဆင္ေျပ စိတ္ခ်မ္းသာရတဲ့ခရီးပါပဲ။ အလြန္ေခတ္ေနာက္က်ရွာတဲ့လူေတြကို ကာလတိုေလးအတြင္း စည္းစနစ္က်နတဲ့ ယဥ္ေက်းသပ္ရပ္တဲ့လူေတြျဖစ္လာတာကိုေတြ႕ရေတာ့၊ စိတ္ထဲ အေတာ္ၾကည္ႏူးမိပါတယ္။ ဒါေတြအားလံုးက ရဲေဘာ္ေဖေသာင္းရဲ႕ ႀကိဳးပန္းအားထုတ္ခဲ့မႈေတြကိုေဖၚျပေနပါတယ္။ ဒါ့ေၾကာင့္လည္း အခါေဒသခံမ်ားက သူ႔ကို ကယ္တင္ရွင္ႀကီးအျဖစ္၊ ေက်းဇူးရွင္ ႀကီးအျဖစ္ အသိအမွတ္ျပဳလက္ခံထားဟန္ရွိပါတယ္။

ကြၽန္မတို႕ခရီးစဥ္အေၾကာင္းဆက္ရရင္  ကြၽန္မတို႔အတြက္ လမ္းခရီးအဆင္ေျပဖို႔ မန္ဖိုင္ဌာနခ်ဳပ္က ရံုးေကဒါတေယာက္ ထည့္ေပးလိုက္ပါတယ္။ သူက လမ္းခရီးအစီအစဥ္ေတြေရးဆြဲၿပီးသြားရမဲ့ ဒိုင္နယ္ေတြကိုဆက္သားေတြႀကိဳလႊတ္ထားပါ တယ္။ ေၾကးနန္းသတင္းမ်ားနဲ႔ ေျမျပင္က အခိုင္အမာသတင္းမ်ားဟာ တခါတရံကြဲလြဲတတ္တာေၾကာင့္ သူကေဆးအဖြဲ႕ဝင္ရမဲ့ရြာမ်ားအေျခအေနသိေအာင္လုပ္တာပါ။ အဲဒီသူေတြျပန္ေရာက္လာၿပီး သူတို႔စံုစမ္းသိရွိခဲ့ရသမွ်ေတြကို အေျခခံ ဝိုင္းစဥ္း စားေဆြးေႏြးၿပီးမွ ေနာက္ရက္သြားရမဲ့ခရီးကို စီစဥ္ရပါတယ္။

မန္ဖိုင္ကထြက္ခါစရြာမ်ားမွာ ေရာဂါျဖစ္ပြားသူမရွိလို႔  ကြၽန္မတို႔ဝင္ေရာက္တဲ့ရြာတိုင္း ရြာေကဒါမ်ားကိုစုၿပီး ဝမ္းေရာဂါကာ ကြယ္ေရးအတြက္ေဟာေျပာပြဲမ်ားကိုျပဳလုပ္ပါတယ္။ အျပင္ကအစားအစာမ်ားမသြင္းရန္နဲ႔ ေရကိုႀကိဳခ်က္ေသာက္ဖို႔ေဟာ ေျပာရပါတယ္။ ပါလာတဲ့ေရသန္႔ေဆးျပားမ်ားလည္း ေပးခဲ့ပါတယ္။ ေရာဂါျဖစ္လာသူမ်ားရွိရင္လည္း ဘယ္လိုျပဳစုရမယ္။ ထပ္မပ်ံ႕ပြားေအာင္ ဘယ္လိုလုပ္ရမယ္ဆိုတာေတြလည္းေျပာျပပါတယ္။ ေရနဲ႔ဆားသၾကားရည္ မ်ားမ်ားတိုက္ေပးဖို႔အ ေၾကာင္းလည္း ေျပာရပါတယ္။ သူတို႔အရပ္ မွာအုန္းသီးမ်ားေပါလို႔ အုန္းရည္မ်ားမ်ားတိုက္ေပးဖို႔လည္း ေျပာရပါတယ္္။

ကာလဝမ္းေရာဂါဟာအစာအိမ္အူလမ္းေၾကာင္းကူးစက္ေရာဂါျဖစ္တာေၾကာင့္ဝမ္းပ်က္ ဝမ္းေလွ်ာေရာဂါအမ်ဳိးမ်ဳိးအတြက္မၾကာခန က်န္းမာေရးပညာေပးေဟာေျပာမႈမ်ားလုပ္ထားတာေၾကာင့္ေဒသခံမ်ားအတြက္ေတာ့ဒီကာကြယ္ေရးလုပ္ငန္းမ်ားဟာသိပ္စိမ္းမေနပါဘူး။ကူးစက္ေရာဂါမ်ားရဲ႕သေဘာသဘာဝအတိုင္း ေရာဂါျဖစ္ပြားမႈစက္ဝန္းကိုတေနရာရာကေနျဖတ္ျပစ္ႏိုင္ရင္ အက်ိဳးသက္ေရာက္မႈေကာင္းတာေၾကာင့္ပညာေပးေဟာေျပာရာမွာ ပံုဆြဲေဟာေျပာမႈေတြဟာအလြန္ထိေရာက္ပါတယ္။ေဒသခံအိမ္မ်ားကလည္းအိမ္ခန္းအလယ္မွာမီးမျပတ္တဲ့မီးဖိုရွိတာေၾကာင့္ ျပာပူမ်ားကအဆင္သင့္ရွိေနတတ္ပါတယ္။အဲဒီျပာပူမ်ားကိုပိုးသတ္ရန္အတြက္(အညစ္အေၾကးမ်ားေပၚျပာပူမ်ားပက္ဖ်န္းျခင္း)အသံုးျပဳႏိုင္ပါတယ္။

စန္ေတာင္နယ္ထဲဝင္လာေတာ့ ေရာဂါျဖစ္ပြားမႈေတြကို ျဖိဳးျဖိဳးေျဖာက္ေျဖာက္ေတြ႕လာရပါတယ္။ အေသအေပ်ာက္ေတြ လည္း စေတြ႕လာရပါျပီ။ တခါတေလ လူေသအေလာင္းေတြကို ေဖာင္ေပၚတင္ေမွ်ာခ်လႊတ္လိုက္တာေတြ ေတြ႕ရတဲ့အခါ ကမ္းေပၚဆြဲလာခိုင္းၿပီး မီး႐ႈိ႕ သၿဂႋဳဟ္ေပးရပါတယ္။ သူတို႔ေဒသဓေလ့က အဲသလိုအစိမ္းေသ (႐ုတ္တရက္ေသဆံုးတာ)ဆို ရင္ ေရေမွ်ာရတဲ့ဓေလ့ရွိပါတယ္။ အဲဒီေခ်ာင္းေတြမွာဘဲ လူေတြက ေရခ်ိဳးၾက သံုးေရ ေသာက္ေရခပ္ၾကတာေၾကာင့္ ေအာက္ ဘက္အရပ္ေတြမွာ ေရာဂါေတြကူးစက္တတ္ေၾကာင္းေတြ ေျပာရေဟာရပါတယ္။ အဲဒီေနာက္ပိုင္းေတာ့ လူေသ အေလာင္း ေရေမွ်ာတဲ့ အက်င့္အေတာ္ေပ်ာက္သြားတယ္လို႔ ၾကားရပါတယ္။

အဲသလိုရြာေတြမ်ဳိးေရာက္ရင္ေတာ့ အလုပ္ကိုခ်ာခ်ာလည္သြားတာပါပဲ။ ေရာဂါျဖစ္ေနတဲ့အိမ္ကို တဖြဲ႕က သြားကုစရာရွိကု၊ ကူညီႏိုင္တာကူညီ၊ အိမ္အနီးအနားပတ္ဝန္းက်င္ ပိုးသတ္သူကပိုးသတ္၊ က်န္လူမ်ားကေတာ့ ရြာသားေတြစုေဝးခိုင္းၿပီး ေရာဂါနဲ႔ပတ္သက္တဲ့ပညာေပးေဟာေျပာပြဲေတြလုပ္၊ ၿပီးတာနဲ႔ လူတိုင္းကိုကာကြယ္ေဆးေတြထိုးေပး၊ ေရသန္႔ေဆးျပားနဲ႔ပိုး သတ္ေဆးေတြေဝေပးရပါတယ္။ ပိုးသတ္ေဆးကိုေတာ့ အမ်ားအားျဖင့္ ရြာတာဝန္ခံေတြကိုပဲေပးခဲ့တာမ်ားပါတယ္။ လမ္းတ ေလွ်ာက္ေတြ႕သမွ် လူတိုင္းကိုလည္း ကာကြယ္ေဆးထိုးေပးပါတယ္။ ရြာျပင္ေရာက္ေနတဲ့သူမ်ားကလည္း (ကြၽဲေက်ာင္း၊ ႏြားေက်ာင္း) ေဆးအဖြဲ႕ေတြ႕တာနဲ႔ တားၿပီးေတာ့ကို ေဆးထိုးခိုင္းၾကပါတယ္။ ေရာဂါခံစားေနၾကရတာေတြ၊ အေသအေပ်ာက္ မ်ားေနတာေတြျမင္ေနရေတာ့ ဆရာဝန္ေတြစကား အေတာ္နားေထာင္ၾကပါတယ္။

ပေလာင္ရြာတရြာဆိုရင္  ကြၽန္မတို႔ရြာအဝင္လမ္းမွာတင္ လူေသေလာင္းေတြ ထမ္းထုတ္လာတာေတာင္ႀကံဳရပါတယ္။ ေဆးအဖြဲ႕ထဲကေဆးဝန္ထမ္း (၂) ေယာက္ကိုလိုက္သြားခိုင္းၿပီး သူတို႔ဓေလ့နဲ႔လည္းမဆန္႔က်င္၊ က်န္းမာေရးနဲ႔လည္း ကိုက္ ညီတဲ့ သၿဂႋဟ္နည္းေတြကိုေျဖာင့္ဖ်ေျပာဆိုၿပီး သၿဂႋဳဟ္ခိုင္းရပါတယ္။ တကယ္ေတာ့ အေျခခံလူထုေတြဟာ သူတို႔အက်ိဳး စီးပြားအတြက္ ေျပာတာ လုပ္ကိုင္တာဆိုတာ သေဘာေပါက္သြားရင္ (ယံုၾကည္သြားရင္) နာခံၾက လိုက္လုပ္ေဆာင္ၾကပါ တယ္။ သူတို႔အခ်င္းခ်င္းၾကားလည္း အျပန္အလွန္ သတင္းဖလွယ္ၾက၊ သေဘာမေပါက္ေသးသူမ်ားကို သေဘာေပါက္ေအာင္ ေျပာေဟာေပးၾကပါတယ္။ လူထုလုပ္ငန္းေတြလုပ္ၾကရာမွာ မိမိရဲ႕အေျခခံေစတနာကို သိနားလည္သြားရင္ သိပ္အလုပ္ျဖစ္ပါ တယ္။ အဲ သူတို႔သေဘာမေပါက္ေသးရင္ေတာ့ စိတ္ရွည္လက္ရွည္ေစာင့္ဖို႔လိုပါတယ္။ ႏွစ္ရွည္လမ်ားစြဲလမ္းေနတဲ့ ဓေလ့ထံုးစံမ်ားကိုစြန္႔လႊတ္ဖို႔ဆိုတာကလည္း သူတို႔အဖို႔သိပ္လြယ္လွတာမဟုတ္ပါဘူး။ သူတို႔ရဲ႕စိုးရိမ္ပူပန္မႈေတြ၊ မသိနားမလည္မႈ ေတြကိုနားလည္ေပးဖို႔လိုပါတယ္။ အထူးသျဖင့္ လူနဲစုမ်ားႏွင့္ဆက္ဆံရာမွာ သိပ္သတိထားရပါတယ္။ သူတို႔လူမ်ဳိးအခ်င္း ခ်င္းေခါင္းေဆာင္ (ဥပမာ ရြာေကဒါမ်ားကို) အရင္စည္းရံုးရၿပီး သူတို႔ကတဆင့္ ပညာေပးေဟာေျပာရတာပါ။

ဒီလိုနဲ႔ ကြၽန္မတို႔အဖြဲ႕ စန္ေတာင္ခရိုင္ရံုးကို ေရာက္လာပါေတာ့တယ္။ ဒီေနရာမွာ ကြၽန္မတို႔လုပ္ငန္းအဆံုးသတ္ပါတယ္။ ေရာဂါအေျခအေနေတြကလည္း အေတာ္ျငိမ္က်သြားပါျပီ။ ကြၽန္မတို႔ေဆးအဖြဲ႕နဲ႔ လမ္းမက်တဲ့ရြာမ်ားကိုလည္း ေဆးအဖြဲ႕ မွာပါလာတဲ့ေဒသခံေဆးလုပ္သားေတြကို လႊတ္ရပါတယ္။သူတို႔ကတဆင့္ ရြာခံေဆးလုပ္သားေတြ ေကဒါေတြကို က်န္းမာ ေရးပညာေပးေဟာေျပာမႈေတြ လုပ္ခိုင္းရပါတယ္။ လိုအပ္တဲ့ေနရာမ်ားမွာလည္း ကာကြယ္ေဆးေတြထိုးေပးရပါတယ္။ ကြၽန္မတို႔အဖြဲ႕အေနနဲ႔ ကာကြယ္ေဆးမ်ားအေတာ့္ကို လံုလံုေလာက္ေလာက္ပါသြားတာပါ။

အျပန္ခရီးမွာေတာ့ စန္ေတာင္ကေနမန္ဖိုင္အထိ နမ္းေလြေခ်ာင္းတေလွ်ာက္ ေဖာင္နဲ႔ေမွ်ာခ်တာျဖစ္ေလေတာ့ ခရီးကျမန္ လည္းျမန္ သက္လည္းသက္သာသြားပါတယ္။ စစ္ေဒသရံုးခ်ဳပ္မွာ လုပ္ငန္းအစီရင္ခံေတာ့ စစ္ေဒသေခါင္းေဆာင္ေတြေရာ၊အနီးအနားေဒသမ်ားက တာဝန္ခံေကဒါအေတာ္မ်ားမ်ားလည္း တက္ေရာက္နားေထာင္ၾကပါတယ္။ ဗဟိုကိုေက်းဇူးတင္ စကားလည္း ဝိုင္းဆိုၾကပါတယ္။

ေနာက္ေန႔မွာေတာ့ မန္ဖိုင္ေဆးရံုမွာ ေဆးအဖြဲ႕ရဲ႕ နိဂံုးခ်ဳပ္အစည္းအေဝးျပဳလုပ္ပါတယ္။ ေဆးအဖြဲ႕ဝင္အားလံုးေရာ ေဆးရံု ကလုပ္သားမ်ားေရာ စစ္ေဒသတာဝန္ခံတခ်ိဳ႕ေရာ တက္ေရာက္ပါတယ္။ ေဆးအဖြဲ႕မွာပါဝင္ခဲ့တဲ့ မန္ဖန္ေဆးရံုက ဆရာဝန္ ေလးက (အဖြဲ႕တဖြဲ႕လံုးစုေပါင္းေဆြးေႏြးျပဳစုထားတဲ့) နိဂံုးခ်ဳပ္စာတန္းကိုဖတ္ျပၿပီး ဝိုင္းဝန္းေဆြးေႏြးေဝဖန္အႀကံဳျပဳတာေတြ ျပဳလုပ္ပါတယ္။ အဓိကကေတာ့ ေနာင္ႏွစ္ေတြမွာ ႀကိဳတင္ကာကြယ္ေရးမ်ားအတြက္ ဘာေတြလုပ္ေဆာင္သင့္တယ္ဆိုတာ ေတြပါပါတယ္။ ဗဟိုကလုပ္ေဆာင္ေပးရမယ့္ ေတာင္းဆိုခ်က္မ်ားကိုလည္း တင္ျပၾကပါတယ္။

ေနာက္ႏွစ္မွာလည္း ဝမ္းေရာဂါျဖစ္ေၾကာင္းထပ္ၾကားရလို႔ ဗဟိုက ကိုအိုက္ေအးကို ထပ္လႊတ္လိုက္ပါေသးတယ္။ သိပ္မျပင္း ထန္လွပါဘူး။ ေနာက္ပိုင္းေတာ့ လံုးဝမျဖစ္ေတာ့ပါဘူး။ ဒီလိုနည္းနဲ႔ ကြၽန္မတို႔တေတြ အလြန္ျပင္းထန္တဲ့ (ကူးစက္မႈႏႈံးအရေရာ ေရာဂါအေျခအေနအရေရာ) ကာလဝမ္းေရာဂါကိုလူထုအားနဲ႔ေပါင္းစပ္ၿပီး တိုက္ဖ်က္ပစ္ႏိုင္ခဲ့ဘူးပါတယ္။

တကယ္ေတာ့ကူးစက္ေရာဂါဆိုတာ ကမာၻဦးေခတ္ထဲကရွိခဲ့ၿပီး လူသားေတြကအႏိုင္မခံအရႈံးမေပးစိတ္ဓာတ္နဲ႔ တိုက္ပြဲဆင္ လာၾကရာမွာ ေဆးသိပြံသုေတသနပညာေတြအဆင့္ေတြျမင့္လာၿပီး ပဋိဇီဝေဆးအမ်ဳိးမ်ဳိး ကာကြယ္ေဆးအမ်ဳိးမ်ဳိး ေပၚထြက္ လာတာ  စတာေတြေၾကာင့္တျဖည္းျဖည္းနဲ႔ အႏိုင္ဘက္ေရာက္လာေနပါတယ္။ တခ်ိဳ႕ကူးစက္ေရာဂါမ်ားဟာ လံုးဝရွာမရ ႏိုင္ေလာက္ေအာင္ေပ်ာက္သြားပါျပီ။ ေနာက္ဆံုးကမာၻက်န္းမာေရးအဖြဲ႕အစည္း (WHO) ရဲ႕ေျပာဆိုခ်က္အရဆိုရင္ ကာ ကြယ္ ေဆးတိုးျခင္းျဖင့္ ကူးစက္ေရာဂါ (၂၅) မ်ဳိးကို ကာကြယ္ႏိုင္ေနျပီလို႔ သိရပါတယ္။ (တခ်ိန္ထဲမွာလည္းကူးစက္ေရာဂါ အသစ္ အဆန္းေတြေပၚလာတာ၊ ေဆးမတိုးတဲ့ေရာဂါပိုးေတြအျဖစ္ေျပာင္းသြားတာ စတဲ့ျပႆနာေတြလည္း ရွိလာေနပါ တယ္။)

အခုေနာက္ပိုင္းကုလသမဂၢကဦးေဆာင္လုပ္ေဆာင္ခဲ့တဲ့ ...
၁။ ေထာင္စုႏွစ္ဖြံ႕ျဖိဳးတိုးတက္ေရးစီမံကိန္း (၂ဝဝဝ-၂ဝ၁၅) မွာ စီမံကိန္းတခုအျဖစ္ ကူးစက္ေရာဂါႀကီးမ်ားျဖစ္တဲ့ HIV AIDS၊ ငွက္ဖ်ားႏွင့္အျခားေရာဂါမ်ားတိုက္ဖ်က္ေရးဆိုတာပါဝင္ေနၿပီး၊
၂။ ၂ဝ၁၅-၂ဝ၃ဝအတြက္ စီမံကိန္းခ်လုပ္ေဆာင္ေနတဲ့ စဥ္ဆက္မျပတ္ဖြံ႕ျဖိဳးတိုးတက္ေရးရည္မွန္းခ်က္ (၁၇) ခ်က္ထဲမွာ ေတာ့ ကူးစက္ေရာဂါမ်ားကိုအျမစ္ျပတ္ေအာင္လုပ္ေဆာင္ေရး၊ လူတိုင္းကာကြယ္ေဆးမ်ားထိုးခြင့္ရရွိေရး ဆိုတဲ့အခ်က္ေတြ ပါဝင္လာတာဟာ ကူးစက္ေရာဂါကာကြယ္ေရး တိုက္ဖ်က္ေရးမ်ားအတြက္ အားတက္စရာပါ။

ဥပမာ - အဲဒီ ကုလသမဂြရဲ႕စီမံကိန္းႀကီးမ်ားနဲ႔ပူးတြဲလုပ္ေဆာင္ခဲ့တဲ့ ဘီလ္ႏွင့္ မလင္ဒါဂိတ္ရံပံုေငြအဖြဲ႕ရဲ႕ထုတ္ျပန္ခ်က္မွာ  ကူးစက္ေရာဂါတိုက္ဖ်က္ေရးလုပ္ငန္းမ်ား ကမာၻေပၚမွာ ဘယ္ေလာက္ေအာင္ျမင္ေနျပီလဲဆိုတာ ေဖၚျပေနပါတယ္။ အဲဒီ ထုတ္ ျပန္ခ်က္အက်ဥ္းကေတာ့ (China Daily.15 9 2017)  ၁၉၉ဝ ခုႏွစ္မွစ၍လုပ္ေဆာင္ခဲ့တဲ့ ...

က။ ေမြးကင္းစကေလး ေစာင့္ေရွာက္ေရးလုပ္ငန္းမ်ား
ခ။ ကိုယ္ဝန္ေဆာင္မိခင္ေစာင့္ေရွာက္ေရးမ်ား
ဂ။ ကေလးမ်ားကာကြယ္ေဆးထိုးေပးတဲ့လုပ္ငန္းမ်ားေၾကာင့္ ၅ ႏွစ္ေအာက္ ကေလး သန္း (၁ဝဝ) ကို ကယ္တင္ႏိုင္ခဲ့တယ္ လို႔ဆိုထားပါတယ္။

အဲဒီထုတ္ျပန္ခ်က္ နိဂံုးခ်ဳပ္မွာေတာ့  ဒီလိုလည္းေျပာထားပါတယ္။ ဒီလုပ္ငန္းမ်ားေအာင္ျမင္ဖို႔အတြက္ ....
၁။ ခိုင္မာေတာင့္တင္းတဲ့ေခါင္းေဆာင္မႈ
၂။ ေကာင္းမြန္တဲ့အုပ္ခ်ဳပ္မႈ
၃။ သင့္ေတာ္တဲ့တီထြင္ဖန္တီးမႈနဲ႔
၄။ ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံမႈရွိရမယ္တဲ့။

ဟုတ္ပါတယ္။ ဒီလုပ္ငန္းမ်ားကို   အစိုးရမ်ား၊ ပုဂၢလိကလုပ္ငန္းမ်ား၊ လူမႈအဖြဲ႕အစည္းမ်ားက တာဝန္ခြဲေဝလုပ္ေဆာင္ရမွာ ျဖစ္လို႔ပါပဲ။ ဒါ့ေၾကာင့္  တာဝန္ယူမႈအျပည့္ရွိတဲ့ အစိုးရမ်ဳိးေတြကသာ နည္းစနစ္က်နစြာလူထုကို ပညာေပးလႈံ႔ေဆာ္ၿပီး စည္းကမ္းတက်လုပ္ေဆာင္ႏိုင္မွာျဖစ္ပါတယ္။

ဒီလိုနည္းေတြနဲ႔ တခ်ိဳ႕ႏိုင္ငံေတြမွာ ကူးစက္ေရာဂါေတြကို တိုက္ဖ်က္သြားႏိုင္ၾကပါျပီ။

လွေက်ာ္ေဇာ
၂၈ ၁ဝ ၂ဝ၁၇

မွတ္ခ်က္။ အေရးေတာ္ပံုဂ်ာနယ္၊ အတြဲ (၂)၊ အမွတ္ (၁ဝ) မွ။