“မိုုးမခ” ပ်ဳိးခ်ခ်ိန္ (ေမာင္ရစ္တိုု႔ရဲ့ ေနာင္တေခတ္)
ဟံသာ၀တီ ဦး၀င္းတင္
မတ္လ ၂၉၊ ၂၀၁၄
ဟံသာ၀တီ ဦး၀င္းတင္
မတ္လ ၂၉၊ ၂၀၁၄
(ျမန္မာျပည္အတြင္းထုတ္ေ၀မည့္ မုိးမခ မဂၢဇင္းအတြက္ ဆရာႀကီး ဦး၀င္တင္ရဲ့ အမွာစာ ျဖစ္ပါတယ္)
(၁)
က်ုဳပ္ဒီစာကိုု ဆယ္ေက်ာ္သက္စိတ္ထားနဲ႔ ေရးသဗ်ာ။ “ဟား ဟား ဟား …” (ရွစ္) ဆယ္ေက်ာ္သက္ကိုု ေျပာတာပါ။ က်ဳပ္အသက္က ရွစ္ဆယ္ငါးဆိုုေတာ့ ကိုုးဆယ္ တ၀က္က်ဳိးျပီေပါ့။ ဒီအရြယ္ စကားေျပာလိုု႔၊ စာေရးလိုု႔ တယ္မေကာင္းလွဘူးဗ်။ လူက မခိုုင္၊ လက္ကယိုုင္၊ အာက ေအာ့အစ္၊ လွ်ာကထစ္ ေနျပီကိုုး။
ဒီစာကိုု အစမ္းစာေလးလိုု ေရးခ်င္တယ္။ အလြမ္းစာေလးလိုုလဲ ဖြဲ႔ခ်င္တယ္။ အရႊမ္းစာေလးလိုုလဲ ႏြဲ႔ခ်င္တယ္။ အၾကမ္းစာၾကီးလိုုလဲ ၾကိမ္းခ်င္တယ္။ အမွန္းစာၾကီးလိုုလဲ ဟိန္းခ်င္တယ္။ စုုံလိုု႔ ေပါ့ဗ်ာ။
ဒီအသက္အရြယ္ဆိုုတာ ဘ၀အလင္းေရာင္ေတြ မႈန္မိုုက္၊ ဘ၀ခံစားခ်က္ေတြ တုုန္ခိုုက္တဲ့ အခ်ိန္မဟုုတ္လား။ စိတ္ကူးကေတာ့ ဘ၀ဂႏၳ၀င္ သံစုုံတီး၀ိုုင္းၾကီးကိုု ေဟာေဟာဒိုုင္းဒိုုင္း ဟိန္းဟိန္းညံညံ အသံေပၚ အသံဆင့္ မိုုးလုုံးပြင့္ေအာင္ တီးခတ္သလိုု ေရးလိုုက္ခ်င္တာ။ ဗံုုသံေပၚ ဆိုုင္းသံၾကီးဆင့္၊ တေယာသံေပၚ “ခ်ယ္လိုု” သံၾကီးဆင့္သလိုု သံစုုံျမွင့္ ေရးလိုုက္ခ်င္တာ။ အသံစုုံေပါ့ေလ။ မိုုးမခပြင့္ေလးရဲ့ လန္းဆန္း သိမ္ေမြ႔မႈနဲ႔ မိုုးၾကိဳးလွ်ပ္စီးရဲ့ တုုန္ဟည္းခ်ိမ္းဟစ္မႈကိုု ဆစ္ပိုင္း ေပါင္းဖြဲ႔ သီကုုံး ေႏွာစပ္တဲ့ အသံစုုံျဖစ္ေစခ်င္တာ။
မိုုးမခပ်ဳိးခ်ခ်ိန္ဟာ ေမာင္ရစ္တိုု႔ရဲ့ ေနာင္တေခတ္ျဖစ္တယ္။ ကေလာင္ဦးလွည့္တာကေတာ့ ဘ၀စုုံ၊ ကာလစုုံ၊ ကိစၥစုုံ၊ ေခတ္ဂႏိုုင္စုုံ ေတာျမိဳင္ၾကီးထဲက မိုုးမခပင္ကေလးနဲ႔ သူရဲ့ ပ်ဳိးလက္ရွင္ ေမာင္ရစ္တိုု႔ရဲ့ ဗီဇ၊ ဇာစ္ျမစ္၊ ဘ၀ရွင္သန္မႈနဲ႔ ရုုန္းကန္ အားမာန္ေတြကိုု သဗၺရနာမ္ေပါင္း ေသာင္းေျပာင္းေထြလာ ေျပာျပခ်င္တာ။
(၂)
ေမာင္ရစ္က သူ႔မဂၢဇင္းသစ္ကိုု ဆယ္ႏွစ္သက္တမ္း နံမယ္ေဟာင္းနဲ႔ပဲ ထုုတ္မယ္။ “မိုုးမခ” ။ မိုုးမခသံၾကားေတာ့ ႏွစ္ေျခာက္ဆယ္ေက်ာ္က ကဗ်ာပဲ့တင္သံ က်ဳပ္ႏွလုုံးသားကိုု ပြတ္တိုုက္ ရိုုက္ခတ္လာတယ္။
၁၉ ၅၀ ႏွစ္မ်ားရဲ့ အစဦးပိုုင္းေလာက္မွာ ေမာင္ရစ္တိုု႔ အဖိုုး၊ ဆရာၾကီး ဦးခင္ေမာင္လတ္က ရန္ကုုန္တကၠသိုုလ္ အဂၤလိပ္စာဌာနမွာ ကထိကလုုပ္ေနတယ္။ အဖြား ေဒၚခင္မ်ဳိးခ်စ္က ျမန္မာႏိုုင္ငံ ဘာသာျပန္စာေပအသင္း (စာေပဗိမာန္) မွာ အယ္ဒီတာလုုပ္ေနတယ္။ က်ဴပ္ကလည္း အသက္ ၂၀ ငယ္ငယ္ရြယ္ရြယ္နဲ႔ စာေပဗိမာန္အယ္ဒီတာ ျဖစ္လာတယ္။
၁၉ ၅၂ မွာ ေဒၚခင္မ်ဳိးခ်စ္ေရာ၊ သူတိုု႔နဲ႔အတူေန ဦးသိန္းေမာင္ (စာေရးဆရာ ထင္လင္း) ေရာ က်ဳပ္ပါ ၀ိဇၹာစာေမးပြဲ ၀င္ၾကတယ္။ ဘာသာရပ္တူ (အဂၤလိပ္စာ၊ ႏိုုင္ငံေရးေဗဒ၊ ဥေရာပေခတ္သစ္သမိုုင္း၊ ပင္ရင္းအဂၤလိပ္စာ) ေျဖၾကတယ္။
အဂၤလိပ္စာေပ သင္ရင္း ႏိုုင္ငံစုုံစာေပရဲ့ ကဗ်ာေတြကိုု ေလ့လာရတယ္။ မွတ္မိသလိုုရွိေနေသးတဲ့ ကဗ်ာေတြထဲမွာ William C. William ရဲ့ “မိုုးမခ” ကဗ်ာေလးပါတယ္။
မိုုးမခပါတကား
ေႏြေႏွာင္းရက္က်န္
ကာလလြန္ျပီ။
ေနဒဏ္မွာ ရြက္မေၾကြ
ေနရွိန္မွာ မေပ်ာင္း မေခြ
ေႏွာင္းေႏြ ရြက္က်န္
မညိဳ မ၀ါ မေရႊ။
တကိုုယ္ေတာ္ မိုုးမခေရ
ေရစပ္ျမစ္ကမ္းပါး
သစ္အုုပ္ေတြၾကားမွာ
အမ်ားနဲ႔ ကင္းကင္း
မာန္ျပင္းအားနဲ႕ မားမားရပ္တယ္။”
(William Carlos Williams (17 September 1883 – 4 March 1963 / New Jersey)
အဲဒီအခ်ိန္က လြတ္လပ္ေရးတိုုက္ပြဲ၀င္ စာေရးဆရာမၾကီး ေဒၚခင္မ်ဳိးခ်စ္တိုု႔မိသားစုု ရန္ကုုန္တကၠသိုုလ္ တေကာင္းေဆာင္၀င္းၾကီးထဲမွာ ေနတယ္။ “ေအးရိပ္သာ” ဆိုုတဲ့ တန္း လ်ားေလးမွာ။ စာေရးဆရာ ေသာ္တာေဆြတိုု႔၊ ကဗ်ာဆရာမ ၾကည္ေအးတိုု႔၊ နာမည္ေက်ာ္ အႏုုပညာရွင္ တကၠသိုုလ္ေက်ာင္းသူ မလွသန္း (ေနာင္ ေလတပ္ဗိုုလ္ၾကီးမမ)။ ျပၤးေတာ့ က်ဳပ္တိုု႔ရဲ့ စားအိမ္၊ ေသာက္အိမ္၊ အိပ္အိမ္၊ နားအိမ္၊ ကဗ်ာအိမ္၊ အကအိမ္၊ အလွအိမ္ေပါ့။ က်ဳပ္က အဲဒီအခ်ိန္က သထုုံေဆာင္မွာ ေနတယ္။
“ေအးရိပ္သာ” ဆိုုတာက ဆရာၾကီး မင္းသုု၀ဏ္ရဲ့ “ေအးရိပ္သာတဲ့ ပင္ေညာင္ညိဳ” ဆိုုတဲ့ ကဗ်ာကိုု ပဲ့တင္သံ၊ ေရာင္ျပန္ဟပ္ေနတဲ့ ေနရာကေလးေပါ့။
ဒီေန႔ ေမာင္ရစ္တိုု႔ ေနာင္ေခတ္မ်ဳိးဆက္က မိုုးမခ ပ်ဳိးသစ္ခ်ၾကမယ္ဆိုုေတာ့ “ေအးရိပ္သာကိုု လြမ္းတယ္။ ပင္ေညာင္ညိဳဆိုုတဲ့ အဖြဲ႔ကိုုလည္း အမွတ္ရတယ္။ ပင္ေညာင္ညိဳၾကီးကလည္း “ေအးရိပ္သာ” နားမွာပဲ ထီးထီးမားမားၾကီး ရွိတာကိုုး။ ပင္ေညာင္ညိဳဆိုုတာ သူ႔နည္းသူ႔ဟန္နဲ႔ မားမားရပ္တည္တယ္။ ျမန္မာ့အားမာန္ သစ္ပင္ၾကီးပါတကား။ အေၾကာင္းအေျခအေနအရ ေမာင္ရစ္တိုု႔ ပ်ဳိးေထာင္ၾကမယ့္ သတိၱ အားမာန္ ဥာဏ္ေတာ္လွန္ သစ္ပင္သစ္က မိုုးမခ မဟုုတ္။ ေညာင္ညိဳပင္ၾကီးျဖစ္တယ္ ဆိုုလည္း က်ဳပ္ကေတာ့ ေရကူေလာင္းမွာပဲ။
ေမာင္ရစ္ဟာ ပင္ေညာင္ညိဳရိပ္မွာ မ်ဳိးဇာစ္ ျမစ္စြဲ၊ မုုိးမခကဗ်ာရိပ္မွာ ဥာဏ္သတၱိ စြဲခဲ့သူပဲေလ။
ေမာင္ရစ္မွာ ေခတ္ေဟာင္းေက်ာ္၊ ေခတ္ေကာင္းေမွ်ာ္၊ ေခတ္ညစ္ခ်ဳိး၊ ေခတ္သစ္ပ်ဳိးႏိုင္စြမ္း၊ သမိုုင္းေျပာင္တဲ့ မ်ဳိးဇာစ္ ျမစ္စြဲရွိတယ္ေလ။ ဥာဏ္ဇာတိစြဲ ရွိတယ္ေလ။
ၾကိဳးစားေပါ့။
(၃)
ေမာင္ရစ္တိုု႔ အမႊာေမာင္ႏွမ လူ႔ဘ၀ေရာက္ၾကတဲ့ ၁၉၆၈ မွာ ျမန္မာသတင္းစာေလာက၊ စာေပေလာက ဆူေ၀လႈပ္ခတ္ေနျပီ။ ႏိုုင္ငံေရး ရုုန္းကန္လႈပ္ရွားမႈ “အေသခံဗုုံးေတြ” တအုုန္းအုုန္း ကြဲတယ္။ အာဏာရွင္ေခတ္ဆိုုးၾကီးရဲ့ ဖိႏွိပ္ခ်ဳပ္ခ်ယ္မႈ ယႏၱယားေတြကိုု ခ်ဳိးဖဲ့ ျဖဳတ္သိမ္းဖိုု႔ ၾကိဳးစားတဲ့ ရုုန္းကန္မႈေတြ ျဖစ္ေပၚတယ္။ လႈပ္ရွားမႈေတြဟာ အမ်ားၾကီး ကိုုယ္က်ဳိးစြန္႔ရတယ္။ ဖိႏွိပ္မႈ ေဘးရန္ကိုု အမ်ားၾကီး ရင္ဆိုုင္ရတယ္။
အဲဒီႏွစ္တ၀က္ေလာက္မွာ ဆိုုဗီယက္လာ အေရွ႔အုုပ္စုု ဆူပြက္တယ္။ လြတ္လပ္ခြင့္ေတာင္းဆိုုမႈေတြ ေပါက္ကြဲလာတယ္။ ခ်က္ကိုုစလိုုဗက္ကီးယား၊ ဟန္ေဂရီ၊ အေရွ႔ဂ်ာမဏီ၊ ပိုုလန္ စတ့ဲ ကြန္ျမဴနစ္ႏိုုင္ငံေတြထဲမွာ စာနယ္ဇင္းသမားေတြ၊ ႏိုုင္ငံေရးသမားေတြ၊ ေက်ာင္းသားလူငယ္ေတြက ျပည္သူ႔လြတ္လပ္ခြင့္၊ ႏိုုင္ငံေရးလြတ္လပ္ခြင့္၊ စား၀တ္ေနေရး လြတ္လပ္ခြင့္ေတြ ေတာင္းဆိုုလာၾကတယ္။ ရုုန္းကန္လႈပ္ရွားမႈေတြ ေပၚလာတယ္။ ဆိုုဗီယက္က အင္အားသုုံး တုုန္႔ျပန္ ျဖိဳခြင္းမႈေတြ လုုပ္တယ္။
ျမန္မာျပည္တြင္းမွာလည္း လႈပ္ရွားသံေပးလာေတာ့ အာဏာရွင္ဦးေန၀င္းက သူ႔လူေတြကိုု စာနယ္ဇင္းထိပ္သီးတစုုနဲ႔ ေတြ႔ ရွင္းခိုုင္းတယ္။
ေတာ္လွန္ေရးေကာင္စီ၀င္ ျပန္ၾကား၀န္ၾကီးဌာန၀န္ၾကီး ဗိုုုုလ္ခ်ဳပ္ေသာင္းဒန္၊ ျပန္ၾကားေရး၀န္ၾကီးဌာန အတြင္း၀န္ ဒုဗိုုလ္မွဴးၾကီး တင္ထြန္း၊ ျပန္ၾကားေရးမူ၀ါဒ ညႊန္ၾကားေရးမွဴးသစ္ ဗိုုလ္မွဴးေသာင္းထုုိက္နဲ႔ အဖြဲ႔ေတြ တက္တယ္။ ေနရာက ျမန္မာအသံ ဧည့္ခန္းမမွာ။ မိုုးတြင္းၾကီး။
သတင္းစာဆရာၾကီးေတြျဖစ္တဲ့ ဆရာၾကီးေရႊဥေဒါင္း၊ ဦးသိန္းေဖျမင့္၊ ဆရာဇ၀န၊ ဦးခင္ေမာင္လတ္၊ ဆရာတက္တိုုး၊ ဦးဘေက်ာ္၊ ဦးလွျမိဳင္၊ ဦးသန္းေစာ၊ ေၾကးမုုံဦးေသာင္းတိုု႔ တက္ၾကတယ္။ က်ဳပ္လဲ ပါတယ္။
သတင္းလြတ္လပ္ခြင့္ မရွိတာ၊ သတင္းေမွာင္ခ်တာ၊ ပိတ္ဆုုိ႔တာ၊ သတင္းစာဆရာေတြကိုု စာေရး၀န္ထမ္းပမာ သေဘာထားဆက္ဆံတာ စတဲ့အေၾကာင္းအရာေတြကိုု ေဆြးေႏြးၾကတယ္။
တင္ျပေဆြးေႏြးရင္း ေပါက္ကြဲကုုန္တယ္။ အတြင္း၀န္ဗုုိလ္မွဴးၾကီးက သူတိုု႔အထက္အမိန္႔အရ လုုပ္ေနတာ။ ဘာမွဂရုုမစိုုက္ဘူး။ တပ္ျပန္သြားဖိုု႔ အိပ္ရာအျမဲလိပ္ထားတယ္ဆိုုတဲ့ စကားမ်ဳိးနဲ႔ ၾကမ္းျပတယ္။ က်ဳပ္ကလဲ ငုုံ႔မခံဘူး။ စစ္ဗိုုလ္ေတြက အပြင့္ေတြ ၾကယ္ေတြ ရာထူးခန္းေတြနဲ႔ တပ္ျပန္သြားၾကမွာ။ က်ဳပ္တိုု႔က လမ္းေပၚ ဆင္းသြားမွာ။ ဘယ္ကိုု သြားရ၊ သြားရ စာနယ္ဇင္းလြတ္လပ္ခြင့္ကိုုေတာ့ အရယူသြားမွာပဲဆိုုတဲ့ စကားမ်ဳိးနဲ႔ ရမ္းျပတယ္။
ဆရာဦးခင္ေမာင္လတ္က “လူထုုမွာ သတင္းသိပိုုင္ခြင့္ ရွိတယ္။ ဘယ္သူ မွ သတင္းပိတ္ခြင့္ မရွိဘူး။ သတင္းေတြ ဘယ္သူ႔အမိန္႔နဲ႔ ပိတ္သလဲ။ ၀န္ၾကီးပိတ္သလား။ ၀န္ၾကီးက ဘာေကာင္မိုု႔ ပိတ္ရမွာလဲ။ ေတာ္လွန္ေရးေကာင္စီ၀င္က ပိတ္သလား။ ေတာ္လွန္ေရးေကာင္စီ၀င္က ဘာေကာင္မိုု႔ ပိတ္ရမွာလဲ …” ဆိုုတဲ့ စကားမ်ဳိးနဲ႔ သိမ္းက်ဳံးရိုုက္တယ္။ ပြဲ လဲ ပ်က္ကေရာ။
အက်ဳိးဆက္ကေတာ့ ဦးခင္ေမာင္လတ္ကိုု ပင္စင္ေပးတယ္။ ေဒၚခင္မ်ဳိးခ်စ္က သူ႔ဆႏၵအေလ်ာက္ အလုုပ္ထြက္တယ္။ ဆရာၾကီးေရႊဥေဒါင္းက ကိုုခင္ေမာင္လတ္မလုုပ္ရင္ ငါလဲ မလုုပ္ဘူးဆိုုျပီး ပင္စင္ယူတယ္။ က်ဳပ္က မႏၱေလးကိုု လြင့္တယ္။ ရန္ကုုန္ဟံသာ၀တီသတင္းစာကိုု မႏၱေလး ေရႊ႔ထုုတ္ေပးရတယ္။ ေနာက္ေတာ့ က်ဳပ္လဲ ဟံသာ၀တီက ျပဳတ္တယ္။
အဲဒါေတြျဖစ္ပြားခဲ့တာ ေမာင္ရစ္တိုု႔ ေမြးတဲ့ႏွစ္မွာပဲ။ ဒီလိုုနဲ႔ ေမာင္ရစ္မွာ စာေပ စာနယ္ဇင္း လြတ္လပ္ခြင့္ တိုုက္ပြဲ၀ိဥာဏ္ တြယ္ခဲ့တယ္။ အဲဒီစိတ္ဓာတ္ အားမာန္ကိုု အသိဥာဏ္ ပညာ ရင့္သန္သန္နဲ႔ ယွဥ္တြဲကိုုင္စြဲရင္ ေမာင္ရစ္တိုု႔မ်ဳိးဆက္ စာေပလြတ္လပ္ခြင့္တိုုက္ပြဲ သမိုုင္းအေမြဆက္ခံႏိုုင္မွာပဲ။ ေမာင္ရစ္တိုု႔မ်ဳိးဆက္ဟာ ေတာ္လွန္ မာန္စ်ာန္ ဥာဏ္သတၱိေတြ ခိုုင္ခိုုင္ ႏိုုင္ႏိုုင္ပိုင္ပုိင္ ျဖိဳင္ျဖိဳင္ ေမြးၾကရမွာပဲ။ အဲဒီစိတ္ထား၀တိ ံေတြကိုု ေအာင္ပြဲခံခ်ိန္ ေအာင္ပြဲခံႏိုုင္ေအာင္ သူတိုု႔ စြဲစြဲျမဲျမဲ ပ်ဳိးေထာင္ ေမြးျမဴသြားၾကရမွာပဲ။
(၄)
ေမာင္ရစ္တိုု႔ မ်ဳိးဆက္ လူလားေျမာက္ခ်ိန္မွာ ဒီမိုုကေရစီလူထုုအေရးေတာ္ပုုံၾကီး သက္၀င္လႈပ္ရွားတယ္။
ရွစ္ေလးလုုံးအေရးေတာ္ပုုံၾကီးရဲ့ အစဦးပိုု္င္းရက္ေတြမွာ စာေပစာနယ္သမားေတြ လက္တြဲဆႏၵေဖာ္ထုုတ္မႈ ေပၚေပါက္လာတယ္။ အာဏာ ရွင္ေတြက လူထုုအုုံၾကြမႈၾကီးကိုု အၾကမ္းဖက္ျဖိဳခြဲခဲ့တယ္။ အဲဒီရက္ရက္စက္စက္ ေခ်မႈန္းမႈၾကီးကိုု စာေပစာနယ္ဇင္းသမားေတြက ဆန္႔က်င္ ကန္႔ကြက္ခဲ့ၾကတယ္။ ဒီမိုုကေရစီေတာင္းဆိုုခ်က္ေတြ ေဖာ္ထုုတ္ခဲ့ၾကတယ္။
က်ဳပ္တိုု႔ (၀င္းခက္ရယ္၊ ေလသူရဲတဦးရယ္) ေဒၚခင္မ်ဳိးခ်စ္အိမ္ေရာက္သြားတယ္။ ေန႔လည္ပိုုင္းက ေမာင္ေသာ္ကအိမ္မွာ က်ဳပ္ရယ္၊ ေမာင္ေသာ္ကရယ္၊ ေမာင္ကိုုယုုရယ္၊ ၀င္းခက္ရယ္၊ ေလသူရဲတဦးရယ္၊ စာေပစာနယ္ဇင္းသမားေတြရဲ့ ဆႏၵသေဘာထား ေက်ညာခ်က္ စာတန္းကိုု ေရးဆြဲ လက္မွတ္ထိုုးခဲ့တယ္။ အဲဒီကတဆင့္ ကာတြန္းေငြၾကည္အိမ္သြားတယ္။ သေဘာတူ လက္မွတ္ေတာင္း တယ္။ ဒုုတိယ ဆရာၾကီး မင္းသုု၀ဏ္အိမ္သြားတယ္၊ လက္မွတ္ေတာင္းတယ္။ ေဒၚခင္မ်ဳိးခ်စ္အိမ္က တတိယေရာက္တဲ့ အိမ္ပဲ။
ေဒၚခင္မ်ဳိးခ်စ္က အိပ္ရာထဲ လဲေနတယ္။ က်ဳပ္တိုု႔အဖြဲ႔က စာေပစာနယ္ဇင္းသမားေတြရဲ့ ေက်ညာစာတန္းကိုု ျပတယ္။ သေဘာတူ လက္မွတ္ေတာင္းတယ္။ အမၾကီးက အေျပးအလႊားဖတ္ၾကည့္တယ္။ ဖတ္လဲျပီးေရာ ငိုုလိုုက္တာ။ ဟီးခ်လိုု႔၊ ခ်ဳံးပြဲခ်လိုု႔ ငိုုတာ။ က်ဳပ္ကိုု ဖက္ေအာ္တယ္။
“ကိုု၀င္းတင္ေရ … ရွင္လုုပ္ေဖာ္ရတယ္။ ေက်းဇူးတင္တယ္။ ၀မ္းသာလိုုက္တာ” တဲ့။
သူ႔တမ်က္ႏွာလုုံးကေတာ့ မ်က္ရည္အိုုင္ထြန္းလိုု႔။
“ကိုုလတ္ေရ … သားၾကီးေခၚ၊ သမီးၾကီးေခၚ။ ေျမးအမႊာ ေခၚ။ အားလုုံးလက္မွတ္ထိုုးၾကမယ္။”
အမၾကီးက ဦးခင္ေမာင္လတ္ကိုု ခိုုင္းတယ္။
အမၾကီးက ေက်ညာစာတန္းကိုု တရမ္းရမ္းလုုပ္ရင္း က်ယ္က်ယ္ေလာင္ေလာင္ ေအာ္ေနတယ္။ က်မက ဒါမ်ဳိးဆိုု ထိပ္ဆုုံးက လက္မွတ္ထိုုးခ်င္တာရွင့္ … တဲ့။ က်ဳပ္က ရပါတယ္။ အမၾကီး စိတ္ၾကိဳက္လုုပ္လိုု႔ ေျဖတယ္။ အမၾကီးက သူ႔နံမယ္ေရးထားတဲ့ နံပတ္ရွစ္ကေန ထိပ္ဖ်ားကိုု မ်ဥ္းေၾကာင္းရွည္ၾကီး ကန္႔လန္႔ဆြဲတယ္။ စာရြက္ထိပ္ဖ်ားမွာ “ခင္မ်ဳိးခ်စ္” စာလုုံးၾကီးၾကီး လက္မွတ္ၾကီးၾကီး ထိုုးလိုုက္တယ္။
အဖိုုး အဖြားေတြ ေအာက္မွာ ေမာင္ရစ္နဲ႔ အမႊာညီမ ဂ်ဴနီယာ၀င္း လက္မွတ္ထိုုးၾကတယ္။
“မင္းတိုု႔ အေရးေတာ္ပုုံထဲ ေရာက္ျပီ။ သစၥာျမဲၾက” လိုု႔ ေဒၚခင္မ်ဳိးခ်စ္က သူ႔ေျမးေတြကိုု ေျပာတယ္။
က်ဳပ္ရင္ထဲမွာေတာ့ တုုန္ခါလႈိက္ခုုန္ေနတယ္။ အံ့ၾသဘနန္းအျဖစ္ ဆရာမၾကီးကိုု ေငးငိုုင္ၾကည့္ေနမိတယ္။ အေရးေတာ္ပုုံတပ္သားေတြ တိုုးပြားလာပုုံက အားရစရာၾကီးပါကလား။ မ်ဳိးဆက္သုုံးဆက္လုုံး တရက္ တခ်ိန္ တအိမ္ တေနရာထဲမွာ အေရးေတာ္ပုုံသစၥာဆိုုလာၾကတာပါကလား။ ၀မ္းေျမာက္လိုုက္တာ။ အံ့ၾသလိုုက္တာ။ အားရွိလိုက္တာ။
(၅)
ေမာင္ရစ္တိုု႔ ေနာင္ေခတ္မ်ဳိးဆက္ဟာ နယ္ခ်ဲ႔ဆန္႔က်င္တိုုက္ပြဲ၀င္ သတင္းစာဆရာ၊ စာေရးဆရာ၊ ကဗ်ာဆရာ၊ ႏိုုင္ငံေရးသမား ဗီဇ၀ိဥာဥ္ကိုု အေမြခံခဲ့တယ္။ အာဏာရွင္ဖိႏွိပ္ခ်ဳပ္ခ်ယ္မႈကိုု အံတုု အာခံသူမ်ားဘ၀ ခံယူခဲ့တယ္။ ရွစ္ေလးလုုံးအေရးေတာ္ပုုံၾကီးမွာ တတိယမ်ဳိးဆက္ အေရးေတာ္ပုုံတပ္သားဘ၀နဲ႔ လူလားေျမာက္ခဲ့တယ္။
ေဟာ - ဒီအခ်ိန္မွာေတာ့ သူတိုု႔မ်ဳိးဆက္က ေမာင္ရစ္တိုု႔ ေနာင္ေခတ္အတြက္ “မိုုးမခ” ပ်ဳိးခ်ေနၾကေလျပီ။
မ်ဳိးဆက္သစ္ မိုုးမခ ဟာ ...
“ေနဒဏ္မွာ ရြက္မေၾကြ
ေနရွိန္မွာ မေပ်ာင္းမေခြ
ေႏွာင္းေႏြရက္က်န္ မညိဳ မ၀ါ မေရႊ …”
ဆိုုတဲ့အေရးေတာ္ပုုံဂုုဏ္ရည္ေတြနဲ႔ ျပည့္လ်မ္းေနလိမ့္မယ္လိုု႔ ယုုံၾကည္ေမွ်ာ္လင့္ပါရဲ့။
ေမာင္ရစ္တိုု႔ရဲ့ မ်ဳိးဆက္ေတြေရ … ႏိုုင္ငံေရးအေျခခံ ပႏၷက္ခိုုင္ခိုုင္စိုုက္တဲ့ စာေပအားမာန္ စြမ္းရည္နဲ႔ ေခတ္၀န္ကိုု ႏိုုင္ႏိုုင္ထမ္း၊ ေခတ္လမ္းကိုု က်ဲက်ဲလွမ္းႏိုင္ၾကပါေစလိုု႔ ဆႏၵျပဳလိုုက္ပါတယ္။
က်ဳပ္နဲ႔ ေမာင္ရစ္ တေလာက ရန္ကုုန္မွာ ဆုုံျဖစ္လိုုက္တယ္။ က်ဳပ္ေျပာလိုုက္တဲ့ စကားတခြန္း မွတ္မိဦးမယ္ ထင္ရဲ့။ “ဒီေန႔ ႏိုုင္ငံေရးက လမ္းခုုလတ္ ေရာက္ေနတာ မဟုုတ္ဘူး။ ဒိုု႔ ဒီေန႔ ေရာက္ေနတာက ႏိုုင္ငံေရးလမ္းဆုုံလမ္းခြ ကြ။ ဒီမိုုကေရစီအေျပာင္းအလဲ၊ အေရြ႔အလ်ားေတြ လမ္းခြဲကိုု ေရာက္ေနတာေဟ့။ လမ္းေဟာင္းကိုု ဆက္ေညာင္းေနဖိုု႔ မဟုုတ္ဘူး။ လမ္းေခ်ာ လမ္းေျဖာင့္ ေရြးၾကရေတာ့မယ္။ လမ္းဆုုံးမွာ ရြာေတြ႔မယ့္ လမ္းမွန္ကိုု ေရြးၾကရေတာ့မယ္။
ေမာင္ရစ္တိုု႔ မ်ဳိးဆက္သစ္နဲ႔ မိုုးမခ လမ္းမွန္ပါေစ။ ရွင္သန္ပါေစ။ လမ္းေျဖာင့္ပါေစ။ စြမ္းေတာင့္ပါေစ။
- ဟံသာ၀တီဦး၀င္းတင္
(စာၾကြင္း …)
ေမာင္ရစ္ေရ …
မင္းရဲ့ မိုုးမခအၾကိဳ ေတာ္လွန္မာန္စ်ာန္ ဥာဏ္သတၱိကိုု ၁၉၈၀ ႏွစ္မ်ားေလာက္တုုန္းက က်ဳပ္ယုုံၾကည္စိတ္ခ် ေမွ်ာ္လင့္အားထားခဲ့တယ္။ ကိုုရင္တိုု႔ ၀င္ႏႊဲတဲ့ စီးပြားေရးတကၠသိုုလ္ ကာတြန္းျပပြဲမွာ ကိုုရင့္ကာတြန္း အႏုုပညာလက္ရာတခုုကိုု က်ဴပ္ အကဲျဖတ္ခဲ့ဖူးတယ္္။ မွတ္မိ ေသးလား။ ဒီေန႔လည္း ဒီသုုံးသပ္ခ်က္အတိုုင္းပဲ။ ကိုုရင့္ရ့ဲ ႏိုုင္ငံေရးစာေပစြမ္းအားကိုု က်ဳပ္ယုုံၾကည္အားထားဆဲပဲ။ အဲဒီအခ်ိန္က က်ဳပ္ရဲ့သုုံးသပ္ခ်က္ေလးကိုု မွတ္မိသတိရေသးလား။ မွတ္မိသတိရေသးရင္ က်ဳပ္ရဲ့ ဒီေဆာင္းပါးအဆုုံးမွာ ေဖာ္ျပလိုုက္ပါကြယ္။
ဟံသာ၀တီဦး၀င္းတင္
ေဖေဖာ္၀ါရီ ၈၊ ၂၀၁၄