ကုိသန္းလြင္ ● ေရာမၿမိဳ႕ရာဇဝင္

ကုိသန္းလြင္ ● ေရာမၿမိဳ႕ရာဇဝင္
(မုိးမခ) ေအာက္တုိဘာ ၃၁၊ ၂၀၁၈

(၁)
ျမဴးနစ္ေလဆိပ္မွ ထြက္လာေသာေလယာဥ္ပ်ံသည္ အီတလီႏိုင္ငံေရာမၿမိဳ႕ (Fiumicino) အျပည္ျပည္ဆိုင္ရာ ေလဆိပ္သို႔ ၁ နာရီခြဲၾကာမွာဆိုက္ေရာက္သည္။ ေရာမၿမိဳ႕မွာ ၂ ညအိပ္ၿပီး ၂ နာရီၾကာေအာင္ ကားစီးရေသာ ေနပယ္ၿမိဳ႕သို႔ေရာက္သည္။ ကြၽန္ေတာ္တို႔သည္ ပြန္ပီၿမိဳ႕ေတာ္ႀကီး ေခ်ာ္ရည္မ်ားေအာက္တြင္ ပ်က္စီးရသည္မ်ား ကို ေတြ႔လိုသျဖင့္လာခဲ့ၾကျခင္းျဖစ္ပါသည္။ လူေတြသည္စကားေျပာရင္း၊ မိသားစုအပမ္းေျဖရင္း၊ လက္ဖက္ရည္ ဆိုင္ေတြမွာထိုင္ရင္း မီးေတာင္ေပါက္ကြဲသျဖင့္ ေခ်ာ္ ရည္မ်ားအေလာင္းခံလိုက္ရျခင္း ျဖစ္ပါသည္။

ေအဒီ ၇၄ ခုႏွစ္ ၾသဂုတ္လ ၂၄ ရက္ နံနက္ ၈ နာရီတြင္ ဗီြဆူးဗီးရပ္ (Vesuvius) မီးေတာင္ေပါက္ကြဲခဲ့ပါသည္။ ေနာက္ ၂ ရက္ၾကာေသာ္ ပြန္ပီတၿမိဳ႕လုံး ေခ်ာ္ရည္မ်ားဖုံးလႊမ္းသြားခဲ့ပါသည္။ ပစၥည္းတခုကို အလုံပိတ္၍ ကာလၾကာမွ ျပန္လည္ဖြင့္ ၾကည့္ျခင္း ကို  Time Capsule  ဟုေခၚၾကပါသည္။ အခုလူေတြကို Time Capsule ထဲ မွာ ထည့္လိုက္သလို ေခ်ာ္ရည္မ်ားျဖင့္ ပိတ္ေလွာင္လိုက္ျခင္းျဖစ္ပါသည္။ ယခု ၁၅၉၉ ခုတြင္ ပထမဆုံးအၾကိမ္ ၎တို႔ကို ေတြ႔ခဲ့ၿပီး ယခုလည္းရွိေနဆဲ ျဖစ္ပါသည္။ ကၽြန္ေတာ္သည္ ထိုေခ်ာ္ရည္ဖုံးေနေသာ လူသားမ်ားကိုျမင္ ေတြ႔ရသည့္အခါ ေရာမၿမိဳ႕သူ႔ၿမိဳ႕သားမ်ား၏ ေနပုံထိုင္ပုံကို ေတြးၾကည့္မိပါသည္။ 

(၂)
လူဦးေရတသန္းေက်ာ္ျဖင့္ ေရာမၿမိဳ႕ေတာ္ႀကီးမွာစက္မႈေတာ္လွန္ေရးမျဖစ္မီအခ်ိန္အထိ အစည္ကားဆုံးျဖစ္ခဲ့ပါသည္။ အ ျဖဴေရာင္ေတာက္ပေနေသာဘုရားရွိခိုးေက်ာင္းႀကီးမ်ားႏွင့္ တိုဂါဟုေခၚၾကေသာ ဝတ္႐ုံမ်ားႏွင့္ ေရာမၿမိဳ႕သားမ်ားကိုေတြ႕ ႏိုင္ပါသည္။ ေရာမၿမိဳ႕သမိုင္းကို လူသတ္မႈျဖင့္ စသည္ဟု ဆိုႏိုင္ပါသည္။ ဘီစီ ၇၅၃ ခုႏွစ္တြင္ ရိုျမဴလိုႏွင့္ ရီျမဴ႕ (Romulus and Remus) အမႊာညီအစ္ကိုႏွစ္ေယာက္သည္ ေနာင္ေရာမၿမိဳ႕ေတာ္ႀကီးျဖစ္လာမည့္ ရြာသာသာၿမိဳ႕ကေလးကုိတည္ခဲ့ပါ သည္။ ကတုတ္က်င္းမ်ား ပတ္ရံတူးၿပီး ေနစရာအခိုင္အခန္႔ လုပ္လိုက္ပါသည္။ သူ႔ညီကိုသတ္လိုက္ၿပီး ရိုျမဴလိုသည္ ဘုရင္ ျဖစ္လာပါသည္။

သို႔ပါေသာ္လည္း ေရာမၿမိဳ႕ေတာ္ လမ္းမမ်ားေပၚသို႔ ေလွ်ာက္ၾကည့္လိုက္လွ်င္ အမိႈက္သရုိက္မ်ားႏွင့္ လူတို႔ အညစ္အေၾကး စြန္႔ရာမွ အနံ႔အသက္ေပါင္းစုံတို႔ျဖင့္ မႏွစ္ၿမိဳ႕ဘြယ္ရာႀကီးျဖစ္ပါသည္။ ၿမိဳ႕ေတာ္၏ အလယ္ပိုင္းမွာသာ စနစ္တက် ေရထြက္ ေျမာင္းႏွင့္ အညစ္အေၾကးစြန္႔သည့္ေနရာမ်ားႏွင့္ သပ္သပ္ရပ္ရပ္ရွိေသာ္လည္း ၿမိဳ႕ေတာ္စင္တာႏွင့္ ေဝးရာအရပ္ မ်ားတြင္ သူတို႔စြန္႔ခ်င္သလို စြန္႔ပစ္ၾကပါသည္။ ေက်းကြၽန္မ်ားႏွင့္ အလုပ္သမားမ်ားက တတ္ႏိုင္သမွ် သိမ္းဆည္းၾကသည္။ တြင္းထဲ သို႔ စြန္႔ပစ္ၾကသည္။ သို႔ေသာ္ အနံ႔က စြဲက်န္ရစ္ပါသည္။

ေလထဲတြင္သူတို႔ရနံ႔ကလိႈင္ေနသည္။ အိမ္မရွိသူေတြကလမ္းေပၚမွာေသၾကသည္။ မင္းတရားႀကီး (Vaspasian) ညစာစား ေနစဥ္ ေခြးတေကာင္ကလူ၏ လက္တေခ်ာင္းကိုကိုက္ခ်ီၿပီး ဝင္လာသည္။ အင္ပါယာထမင္းစားသည့္ စားပြဲေအာက္မွာခ်ထားခဲ့သည္ဟုမွတ္တမ္းမ်ားကဆိုသည္။ လူေသေကာင္မ်ားမွာ ၿမိဳ႕ႏွင့္ေဝးရာသို႔ယူသြားၿပီး ေသခ်ာ မီး႐ႈိ႕ၾကပါသည္။ ေရာမ ၿမိဳ႕ႀကီး၏ပမာဏႏွင့္ဆိုလွ်င္ တေန႔လွ်င္လူ ၁ဝဝ မွ် ေသဆုံးေနၾကၿပီး ၿမိဳ႕သို႔ဝင္ရာလမ္းတေလ်ာက္ လူေသအေလာင္း မီး႐ႈိ႕ ရာ မီးပုံမ်ားကို ေတြ႔ရပါသည္။

ဂရိလူမ်ိဳးတို႔သည္ သိပၸံႏွင့္အေၾကာင္းျပ အေျဖရွာျခင္း (Reason) ကို တီထြင္ၾကသူမ်ားျဖစ္ပါသည္။ အရာဝတၳဳတိုင္းကို မ်က္ ေစ့ျဖင့္ျမင္ရသည္ထက္ နက္ရိႈင္းေအာင္ၾကည့္ေလ့ရွိသူ အေၾကာင္းအရာအခ်က္ အလက္မ်ားကို နားလည္ႏိုင္စြမ္းရွိသူ မ်ားဟု ဆိုႏိုင္ပါသည္။

အေရးအသားမ်ားစြာကို ေရးရုံဖတ္ရုံမွ်မဟုတ္ နားႏွင့္ၾကားခါ အာရုံခံစားႏိုင္ရမည္။ ဟိုမာ၏ ကဗ်ာရွည္ႀကီးသည္ အသံထြက္ ဖတ္ရန္ ေဘးကနားေထာင္သူကို ခံစားႏိုင္ရန္ရည္ရြယ္ပါသည္ နားေထာင္ေနေသာ ပရိသတ္နားမွာ ခ်ိဳျမိန္ေနဖို႔လိုသည္။ လူဦးေရ၏ ၅ ရာခုိင္ႏႈန္း သာ စာေရးစာဖတ္တက္ၾကသည္ထင္ပါ၏။ ဆိုလိုသည္မွာ လူဦးေရအနည္းငယ္သာ တဦးႏွင့္တဦး ဆက္သြယ္ရန္ စာကိုသုံးၾကပါသည္။ စာကိုအဆင့္ျမင့္ ေရးႏိုင္ ဖတ္ႏိုင္ေသာသူမွာကား ပို၍နည္းပါသည္။ ၂ ရာခုိင္ႏႈန္း အမ်ားဆုံးရွိ မည္ထင္ပါသည္။

ပညာသင္ၾကားေရးမွာ ေစ်းႀကီးၿပီး ယခုေခတ္ဆိုလွ်င္ စာသင္ရမည့္အရြယ္မွာ သူတို႔ေခတ္က အလုပ္ခိုင္းေနရပါျပီ၊ ကြၽန္ ေတာ္တို႔ နားလည္ၾကသည့္ အဆင့္ျမင့္ယဥ္ေက်းမႈဆိုသည္မွာ လူနည္းစုကသာပိုင္ဆိုင္ၾကပါသည္။ အလြန္ခ်မ္းသာေသာ သူမ်ားသာ အဆင့္ျမင့္ေသာစာမ်ားကို ဖတ္ရႈၿပီး သူတို႔အခ်ိန္ကိုျဖဳန္းႏိုင္ၾကပါသည္။ စာဖတ္ျခင္းမွာ တိုက္႐ိုက္အသံုးမက် ေသာေၾကာင့္ စာဖတ္၍အခ်ိန္ကုန္ခံျခင္းသည္ Upper Class လူမ်ားအတြက္သာ ျဖစ္ပါသည္။ ယေန႔ “လက္တင္" ဘာသာကို သင္ယူျခင္းကဲ့သို႔ျဖစ္ပါလိမ့္မည္။

ေရာမႏိုင္ငံတြင္ ဆင္းရဲသူႏွင့္ခ်မ္းသာသူကြာျခားမႈက ႀကီးမားသည္။ ဆီေနတာတေယာက္၏ အနည္းဆုံးရွိရမည့္ ေငြေၾကး ပမာဏမွာ (Sesterces) တသန္းမွ်ရွိသည္။ ထိုမွ်ေသာေငြေၾကးဆိုလွ်င္ မိသားစုေပါင္း ၂,ဝဝဝ ေက်ာ္ ကို တႏွစ္မွ်ေကြၽး ေမြးထားႏိုင္သည္။ ဂ်ဴးလီးယပ္ဆီဇာ တေယာက္အာဏာရွင္ျဖစ္လာေစရန္ ေငြေၾကးျဖင့္ ကူညီေထာက္ပံ့ခဲ့သူ (Crasuss) မွာ ၂ဝဝ မီလီယံမွ်ရွိသည္ဟုဆိုသည္။ ပါရွန္မ်ားက သူ႔ကိုေငြေၾကး မက္ေမာသူဟူ၍ မုန္းတီးသည္။ သူတို႔ႏိုင္ငံကို က်ဴးေက်ာ္ ဝင္ေရာက္ၿပီး ေရႊမ်ားကိုအရည္ေပ်ာ္ေအာင္ အပူေပးၿပီး သူ၏ ပါးစပ္ေပါက္ထဲသို႔ ေလာင္းခ်ၿပီးအေသသတ္လိုက္ၾကသည္။
တေခတ္ႏွင့္တေခတ္ ေငြေၾကးခ်မ္းသာျခင္းကို ႏိႈင္းယွဥ္ရန္ခက္ခဲပါသည္။ သူတို႔ေခတ္က ခ်မ္းသာသည္ဆိုျခင္းမွာ ေျမယာ ပိုင္ဆိုင္ျခင္း အိမ္ယာစည္းစိမ္ဥစၥာေပါမ်ားျခင္းကို ေခၚသည္။ ထိုေခတ္ကေငြေၾကးျဖင့္ အိုးအိမ္လိုက္ဝယ္သည္ဟူ၍မရွိ၊ လူ လတ္တမ္းစားႏွင့္ ဘဏ္စနစ္မဖြံ႕ျဖိဳးေသး၍ ေငြေၾကးလည္ပတ္မႈမွာလည္း မျပည့္စုံေသာ ကာလျဖစ္ပါသည္။

ထိုေခတ္က ခ်မ္းသာသူတို႔အလုပ္မွာ ေပါင္မုန္႔ကိုေပးေဝျခင္းႏွင့္ ျပဇတ္ရံုႀကီး (Theatres) မ်ားတြင္ ဆပ္ကပ္ပြဲ ႀကီးမ်ား က်င္းပေပးျခင္းတို႔ျဖစ္သည္။ ဆပ္ကပ္ပြဲ (သို႔) တိရစာၦန္မ်ားကို လိုက္ဖမ္းပြဲျခင္းက်င္းပျခင္း၊ ဂလယ္ဒီ ေရတာ (Gladiator) ေခၚ သူရဲေကာင္းမ်ယဒအတြက္ နားပန္းပြဲမ်ားက်င္းပေပးျခင္းတို႔ျဖစ္သည္။ အင္ပါယာက က်င္းပေသာပြဲမ်ားတြင္ ျပည္သူတို႔ အဖို႔ ေပါင္မုန္႔ကို အလကားစားရသည္။ ေပ်ာ္ပြဲရႊင္ပြဲမ်ား က်င္းပႏိုင္ျခင္းသည္ ရပ္ရြာေအးခ်မ္းသာယာျခင္းကိုျပသည္။

ထိုေခတ္က ေယာကၤ်ားမ်ားႀကီးစိုးေသာ ေခတ္ျဖစ္ခဲ့သည္။ ေယာကၤ်ား မ်ားသာမဲေပးႏိုင္၍ အမ်ားျပည္သူႏွင့္ ဆိုင္သည့္ ႐ုံး မ်ားတြင္ ထိုင္ႏိုင္ၾကသည္။ မိန္းမမ်ားသည္ သူတို႔ေယာကၤ်ားမ်ားကို ရိုေသ၍ သမီးျဖစ္သူကလည္း ဖခင္ျဖစ္သူကို ေၾကာက္ရြံ႕ရိုေသၾကသည္။ အင္ပါယာ နီရို၏မိခင္ (Agrippina) မွာ သားျဖစ္သူ အာဏာရရွိေရး အတြက္ ဖခင္ျဖစ္သူကို အဆိပ္ေကြၽး၍သတ္သည္ဟု အဆိုရွိသည္။ သူတို႔သည္ ကုလားကာေနာက္ကြယ္မွသာ လႈပ္ရွားၾကရသည္။

အုတ္ဂူတခုတြင္ သစၥာရွိလွေသာ မိန္းမျဖစ္သူအတြက္ ေယာကၤ်ားကထိုးထားေသာစာသားမွာ “သစၥာရွိေသာ” “စစ္မွန္ေသာ” “ခ်စ္ခင္ဘြယ္ေကာင္းေသာ” “ေျပာသည့္အတိုင္းလိုက္နာတတ္ေသာ” ဟူေသာဂုဏ္ထူးဝိေသသ မ်ားပါသည္။ ထိုအရာမ်ား မွာ မိန္းမတေယာက္ဆီမွ ေယာက်ာ္းတေယာက္ေမွ်ာ္လင့္ႏိုင္ေသာ အရည္အခ်င္းမ်ားပင္ ျဖစ္သည္။

သူတို႔ေခတ္က အသက္ငယ္ငယ္ႏွင့္ေသၾကသည္။ ငယ္သည္ဆိုေသာ္လည္း က်န္းမာေရးေကာင္းၾကသည္မဟုတ္ေပ၊ သူတို႔ ေခတ္က ၂၅ ႏွစ္အသက္ရွည္သည္ဆိုလွ်င္ေကာင္းလွေပျပီ၊ ယခုအခါ အေနာက္ႏိုင္ငံမ်ားတြင္ သူတို႔ထက္ ၃ ဆမွ်ပို၍ေနရ ပါသည္။ ေရအိမ္သာမ်ားမေကာင္းျခင္း (Poor Sanitation)၊ တကိုယ္ေရသန္႔ရွင္းမႈ ႏွင့္ေဆးပညာဆိုင္ရာ ဗဟုသုတနည္းပါးမႈ တို႔ ေပါင္းစပ္ေသာအခါ ေသျခင္းဆိုသည္မွာ အိမ္ေထာင္တိုင္းတြင္ မဆန္းဘူးျဖစ္လာပါသည္။ ေမြးဖြားလာေသာ ကေလး ငယ္မ်ား၏ သုံးပုံတပုံမွာ ပထမႏွစ္မွာ ေသၾကသည္။ ကေလးငယ္မ်ား၏ထက္ဝက္မွာ ၅ ႏွစ္မျပည့္မီ ေသၾကသည္။ ထိုကာလ မ်ားထက္ပို၍ အသက္ရွည္ပါလွ်င္ အသက္ရွည္ရွည္ေနရန္ ေမွ်ာ္လင့္ႏိုင္ပါျပီ၊ ၁ဝ ႏွစ္အထိေနရျပီဆိုလွ်င္ အသက္ ၅ဝ အထိ အသတ္ရွည္ရန္ ေမွ်ာ္လင့္ႏိုင္ပါျပီ၊ ယခုေခတ္လို အျငိမ္းစားဟူ၍မရွိ၊ အေဖႀကီးအေမႀကီး အဖိုးအဘြားဆိုသည္မွာနည္းသည္။ အေဖအေမမရွိဘဲ သားသမီးလူငယ္ေတြကမ်ားသည္။

ပ်မ္းမွ်မိခင္တေယာက္သည္ လူဦးေရတည္ျငိမ္ဖို႔ဆိုလွ်င္ ကေလး ၅ ေယာက္ ၆ ေယာက္ေမြးဖို႔လိုသည္။ မိန္းက ေလးတေယာက္သည္ အိမ္ေထာင္သက္ ၁၆ ႏွစ္ရိွၿပီး အသက္ ၂၈ ႏွစ္ဆိုလွ်င္ေသလြန္သည္။ မ်ားေသာအား ျဖင့္ ၁၁ ႏွစ္သည္ အမ်ားစုအိမ္ေထာင္က်သည့္ ႏွစ္ျဖစ္သည္။

ေအသင္ၿမိဳ႕သည္ ဒီမိုကေရစီစနစ္၏ စင္တာျဖစ္ပါသည္။ လူဦးေရမွာ ၿမိဳ႕ႏွင့္အနီးပတ္ဝန္းက်င္ေပါင္းလွ်င္ ၂၅,ဝဝဝ မွ်ရွိမည္၊ မဲေပးႏိုင္ေသာႏိုင္ငံသားမွာ ၆ဝ,ဝဝဝ သာရွိပါသည္။ ေနာင္ေသာအခါမ်ိဳးခ်စ္ပုဂၢိဳလ္ (Pericle) က လူဦးေရကို ကန္႔သတ္လိုက္ ေသာေၾကာင့္ ၃ဝ,ဝဝဝ ခန္႔သာမဲေပးႏိုင္ေတာ့သည္။ မဲေပးႏိုင္သူဦးေရမွာ ၁ဝ ရာခုိင္ႏႈန္းမွ ၁၅ ရာခုိင္ႏႈန္း သာရွိပါသည္ဟု ဆိုႏို္င္ပါသည္။ သို႔ပါေသာ္လည္း မဲဝယ္ျခင္းမ်ားေခတ္စားသျဖင့္ မဲေပးျခင္းမွာ ပိုက္ဆံ ျပည့္စုံသူတို႔ အလုပ္သာျဖစ္လာပါသည္။

ထိုလူမ်ားထဲတြင္ ကၽြန္မ်ား၏အေရအတြက္ကလည္းမနဲလွေပ၊ လူဦးေရဘယ္၍ဘယ္မွ်ရွိသည္မွာသိႏိုင္ရန္ ခက္ခဲလွသည္။ ေအသင္ႏွင့္ေရာမ ႏွစ္ၿမိဳ႕လုံးမွာ ကြ်န္အေရအတြက္အမ်ားဆုံးျဖစ္သည္။ အီတလီတြင္ လူဦးေရ၏ ၂ဝ ရာခုိင္ႏႈန္းမွာ ကြၽန္ ေတြျဖစ္ၾကသည္။ ယခုေခတ္တြင္ ေရခဲေသတၱာ အိမ္တိုင္းမွာရွိသလို ဟိုေခတ္ကလည္း ကြၽန္မ်ားကို လူတိုင္းပိုင္ဆိုင္ၾက သည္။ မင္းတရားႀကီး (Hadrian) စာေရးရင္း ကြၽန္တေယာက္၏ မ်က္လုံးကို သူ႔စာေရးတံႏွင့္ ထိုးေဖာက္မိသည္ဟုဆိုသည္။ ကြၽန္လုပ္သူသည္ “မ်က္လုံးထက္အေရးႀကီးတာဘာမွ မရွိပါဘူး” ဆိုသည္ကို အင္ပိုင္ယာႀကီးက မႏွစ္ၿမိဳ႕ဘူးဟုဆိုသည္။ ဟိုတုန္းက ကြၽန္တေယာက္ကိုအျပစ္ေပးဘို႔ဆိုလွ်င္ အခေၾကးေငြယူ၍ လိုက္လုပ္ေပးသူေတြရွိသည္။ သင့္ကြၽန္ကို ရုိက္ႏွက္ အျပစ္ေပးလိုလွ်င္ ထိုလူတို႔ကိုေခၚ လိုက္ရုံသာ။

ပဲလီရို (Verdius Pellio) ဆိုသူသည္မင္းတရားႀကီး  ၾသဂတ္စတပ္ကိုဧည့္ခံေနစဥ္ ကြၽန္တေယာက္က ဝိုင္ခြက္ကို မေတာ္ တဆ က်ကြဲသြားသည္ဟုဆိုသည္။ ထိုကြၽန္ကို ငါးကန္ထဲသို႔ခ်ပစ္ရန္ ခိုင္းလိုက္သည္။ ၾသဂတ္စတပ္က မေက်နပ္သျဖင့္ ထိုကြၽန္ကိုလႊတ္ခိုင္းသည္။ ထို႔ျပင္ ကြၽန္မ်ားကို ဝိုင္ခြက္ရွိသမွ် စုေဝးေစၿပီး သူတို႔သခင္ေရွ႕ တြင္ ခြဲခိုင္းသည္ဟုၾကားရဘူးသည္။

ကိုးကြယ္သည့္ဘာသာတရားမွာလည္း ေရာမတြင္အထင္ကရရွိခဲ့သည္။ ဘုရားဆိုလွ်င္ အိုလန္ပတ္ေတာင္ (Olympus) ေပၚ တြင္ရွိသည့္ ဘုရားေက်ာင္းေတာ္ႀကီးကို ေျပးျမင္သည္။ ေရွးေရာမတို႔သည္ ေရွးျဖစ္ဖတ္မည့္ သူမ်ားထံသြား၍ သူတို႔ ေဟာ္ရိုစကုပ္ (Horoscope) ဖတ္လွ်င္ဖတ္မည္၊ သူတို႔ေန႔စဥ္ေတြ႔ၾကံဳရသည့္ဘဝျပႆနာမ်ားကလြတ္ေျမာက္ရန္ ဘုရား ကို တိုင္တည္ၾကသည္။ ဘုရားထံမွာ ၉၂ ခုေသာ ေမးခြန္းမ်ားကို ေမးႏိုင္သည္။   “ကြၽန္ဘဝက လြတ္မည္ေလာ”  “ကြၽန္ေတာ္ ေသရမလား ရွင္မလား၊ အေမြေတြရအုံးမွာလား” ဟူေသာ ေမးခြန္းေတြျဖစ္သည္။

သို႔ေသာ္ ပေလတိုႏွင့္ အရစၥတိုတယ္တို႔က ဗဟုသုတမ်ား၏သဘာဝႏွင့္ လက္ေတြ႔ဘဝႀကီးကို လက္ဆုပ္ လက္ကိုင္ရွိမရွိ၊ အရာဝတၳဳမ်ား၏တည္ရွိမႈႏွင့္ ရည္ရြယ္ခ်က္တို႔ကို ၾကံဆေနသည္။ ဖီလိုဆိုဖီသေဘာကို လူနည္းစုကသာ အဓိပၸါယ္ဖြင့္ဆို ႏိုင္ၾကပါသည္။ သို႔ေသာ္လည္း ၎တို႔တန္ဘိုးအဓိပၸါယ္မွာ ေလွ်ာ့နည္းမသြားေပ။

ယခုေခတ္ အခ်ိဳ႕ေသာႏိုင္ငံမ်ားတြင္ “Hippocratic Oath”  ကို ဆရာဝန္မ်ားရြတ္ဆိုေနဆဲ ရွိေသးသည္။ ဟစ္ပို ခရီးတီး (Hippocrete) မွာ(၄၆ဝ-၃၇ဝဘီစီ) တြင္ ေအသင္ၿမိဳ႕တြင္ေက်ာ္ၾကားခဲ့ပါသည္။ သူကေဆးပညာရပ္ကို မိမိဖာသာ ရပ္တည္ ႏိုင္ေသာ ဘာသာရပ္ျဖစ္ေအာင္ စတင္တီထြင္ခဲ့သူျဖစ္ပါသည္။ လူနာအိပ္ယာေဘးမွ ထိုင္ၿပီး လူနာကို ေစာင့္ၾကည့္ျပဳစုရင္း လူတို႔၏ေနမေကာင္းျဖစ္ေသာ သဘာဝကိုရွာေဖြခဲ့သည္။ သူတြင္ေရာဂါမ်ားကို ေပ်ာက္ ႏိုင္စြမ္း (Healing Power) ရွိသည္ဟု လူအမ်ားကယုံၾကည္ၾကပါသည္။ အဂုၤလိမာလသုတ္ကို ရြတ္ဖတ္လွ်င္ ကေလးေမြးရလြယ္သည္ဟု ယုံၾကည္ၾက သလိုပင္ ျဖစ္ပါသည္။ သူ႔တြင္အင္အားတစုံတရာရွိၿပီး ေအသင္ၿမိဳ႕ တြင္ ပလိပ္ေရာဂါျဖစ္စဥ္က သူကုေပးခဲ့သည္။ ပါရွားဘုရင္ႀကီးက သူ႔ကိုေခၚၿပီး သူ႔ႏိုင္ငံသူႏိုင္ငံသားမ်ား ေရာဂါေပ်ာက္ေအာင္ ကုေစခဲ့သည္ဟု ဆိုသည္။

သူေရးသားျပဳစုခဲ့သည့္ စာေပါင္း ၇၂ ခုမွ်က်န္ခဲ့သည္ဟုဆိုသည္။ သူ၏ က်မ္းၾကိမ္ဆိုခ်က္မွ ေခတ္ႏွင့္မကိုက္ ညီေတာ့ သည္မ်ားကိုပယ္ရင္း ယခုအခ်ိန္ထိ အသံုးျပဳေနၾကရဆဲပင္ျဖစ္ပါသည္။

(၃)
ေရာမၿမိဳ႕ႀကီး၏သမိုင္းမွာ ဘာေတြမွတ္သားၾကရပါမည္နည္း၊ ယေန႔လူသားတို႔ကဘာေတြ အတုယူၾကရပါမည္ နည္း၊ အေမရိကန္တို႔၏ဖြဲစည္းအုပ္ခ်ဳပ္ပံုအေျခခံ ဥပေဒမွာ ရိုမင္တို႔၏ဥပမာမ်ားကိုယူရသည္ဟုၾကားဖူးသည္။ အေမရိကန္ ကိုဖန္တီးသူ ဖခင္မ်ားက သူတို႔ေရးဆြဲသည္ဖြဲ႔စည္းပံုဥပေဒတြင္ သမၼတကိုသာအာဏာစုျပံဳမေပးဘဲ သမၼတ ကိုေစာင့္ၾကည့္ရန္ ဆီးနိပ္ လႊတ္ေတာ္အမတ္မ်ားကိုတာဝန္ေပးခဲ့သည္။ (Check and Balance) စနစ္ကို ဖြဲ႔စည္း ပံုဥပေဒတြင္ထည့္သြင္းေရးဆြဲထားျခင္းပင္ျဖစ္သည္။

အေနာက္ႏိုင္ငံသားမ်ား၏ဘာသာတရားအျဖစ္ ခရစၥယံဘာသာကို သကၠရာဇ္ ၃၃၇ ခုႏွစ္တြင္ဘုရင္ကြန္စတင္ တိုင္း (Constantine) ပထမဆံုးလူသိရွင္ၾကား သတ္မွတ္ေပးခဲ့သည္။ အထင္ကရဘုရားေက်ာင္းမ်ားႏွင့္ဘာသာေရးဆိုင္ရာ အေဆာက္အဦးမ်ားစြာ ကိုေဆာက္ခဲ့သည္။ သူျပဳစုျပိဳးေထာင္ခဲ့ေသာဘာသာေရးဆိုင္ရာအုပ္ျမစ္မ်ား မွာယခုတိုင္သံုးစြဲေနရဆဲျဖစ္ပါသည္။

ယေန႔ေခတ္သစ္ ေရာမျမိဳ.ႏွင့္ေအသင္ၿမိဳ႕တို႔မွာကား ကမၻာႀကီးကသတိမရေတာ့ေပ၊ ဂရိႏိုင္ငံမွာစီးပြားေရး အၾကပ္အတည္း ေၾကာင့္နလံမထူႏိုင္၊ အီတလီတြင္လည္း ႏိုင္ငံေရး အၾကပ္အတည္းေတြ ဆက္တိုက္ျဖစ္ေနသည္။ ေရွးယခင္ကေရႊထီးေဆာင္းခဲ့ရသည့္အခ်ိန္မ်ားမွာ သမိုင္းစာအုပ္မ်ားအထဲတြင္သာ က်န္ပါေတာ့သည္။

ကိုသန္းလြင္
Ref:The Ancient World, Jerry Toner