ၿငိမ္းခ်မ္းေအး - ဗိုလ္ခ်ဳပ္ကို ဘယ္သူသတ္သလဲ...
(Friday Times / မိုးမခ) ဇူလုိင္ ၁၈၊ ၂၀၁၅
(Friday Times / မိုးမခ) ဇူလုိင္ ၁၈၊ ၂၀၁၅
၁၉၄၇ ခုႏွစ္ ၁၉ ဇူလိုင္ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္းတို႔ လုပ္ၾကံခံရမႈမွာ ၿဗိတိသွ်ရဲ႕ ေနာက္ကြယ္က ပါဝင္ပတ္သက္ ႀကိဳးကိုင္မႈ ရွိ/မရွိ သံုးသပ္ခ်က္ေတြကို ၿဗိတိသွ် ႏိုင္ငံျခားေရး႒ာနက ဆက္စပ္တဲ့ လွ်ိဳ႕ဝွက္မွတ္တမ္းေတြ ကန္႔သတ္ခုႏွစ္ျပည့္လို႔ အမ်ားျပည္သူကို ထုတ္ေဖာ္ခြင့္ရလာခ်ိန္က်မွ ေပၚထြက္လာခဲ့တဲ့ ၿဗိတိသွ်အသံလႊင့္ရုပ္ျမင္သံၾကား “ေအာင္ဆန္းကို တကယ္ ဘယ္သူသတ္သလဲ (Who Really Killed Aung San?, BBC Documentary Programme, 1997)” မွတ္တမ္းရုပ္ရွင္မွာ ေတြ႕ႏိုင္တယ္။ ရဲေဘာ္သံုးက်ိပ္ဝင္ ဗိုလ္မွဴးခ်ဳပ္ေက်ာ္ေဇာ (၁၉၁၉-၂၀၁၂) ရဲ႕ ေျပာဆိုသံုးသပ္မႈမ်ား အပါအဝင္ ရုပ္သံအစီအစဥ္တက္ဆက္မႈကေန စဥ္းစားပံုေဖာ္ၾကည့္ႏိုင္တယ္။ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေက်ာ္ေဇာဟာ သူ႔ရဲ႕ စာနယ္ဇင္း ေတြ႕ဆံုေမးျမန္းခန္းအားလံုးလိုလိုမွာ ဗိုလ္ခ်ဳပ္တို႔က်ဆံုးရမႈဟာ ေနာက္ကြယ္က နယ္ခ်ဲ႕အရင္းရွင္ ၿဗိတိသွ်ေတြရဲ႕ စီစဥ္မႈေၾကာင့္ပဲလို႔ တသမတ္တည္း ဆံုးသည့္တိုင္ ဆိုသြားခဲ့တယ္။
“…ဦးေစာက ေအာင္ဆန္းကို သတ္တာ မဟုတ္ဘူး။ ဒါကိုငါလည္း သိတယ္။ မင္းတို႔ ၿဗိတိသွ်ေတြလည္း သိတယ္။ ဘာျဖစ္လို႔လဲဆိုေတာ့.. မင္းတို႔က အဲဒီလုပ္ၾကံမႈရဲ႕ေနာက္ကြယ္မွာ ရွိေနလို႔ပဲ…”။
(၁၉၄၇ စက္တင္ဘာလအတြင္း သခင္သန္းထြန္းက ရန္ကုန္ၿမိဳ႕ ဆူးေလးဘုရားလမ္းရွိ အေရွ႕အာရွ တလႊား အလ်ားအရွည္ဆံုး အရက္ဘားလို႔ အဲဒီေခတ္တုန္းက နာမည္ႀကီးတဲ့ အရာရွိမ်ားကလပ္မွာ ၿဗိတိသွ်လူငယ္စစ္ဗိုလ္ အန္တိုနီစတိုနာကို ခ်ဲတဲ့စကား)
အာဇာနည္ေခါင္းေဆာင္ႀကီးမ်ား လုပ္ၾကံခံရမႈကို ဦးေဆာင္စံုစမ္းေဖာ္ထုတ္ခဲ့ရတဲ့ လက္ေထာက္ရဲမင္းႀကီးဦးထြန္းလွေအာင္ရဲ႕ သားျဖစ္သူ ဦးခင္ေအာင္ကလည္း မိသားစု မွတ္တမ္းစကားေတြ၊ ျဖစ္ရပ္မွန္ သမိုင္းမွတ္တမ္းမွတ္ရာေတြကိုစုစည္းၿပီး “ေအာင္ဆန္းကို ဘယ္သူသလဲ” (Who Killed Aung San?, 1993) သမိုင္းစာအုပ္တစ္အုပ္ ျပဳစုခဲ့ဖူးတယ္။ အဲဒီစာအုပ္မွာလည္း နယ္ခ်ဲ႕ရဲ႕ ေသြးထိုးမႈေတြ၊ မသကၤာဖြယ္ရာ ေနာက္ခံ အေျခအေနေတြကို က်ယ္က်ုယ္ျပန္႔ျပန္႔ ေလ့လာႏိုင္ပါတယ္။ ဒီသမိုင္းျဖစ္ရပ္ဆိုးႀကီးအေၾကာင္း ေလ့လာႏိုင္တဲ့ အျခား သမိုင္းစာအုပ္မ်ားလည္း အဂၤလိပ္၊ ျမန္မာ ႏွစ္ဘာသာလံုးနဲ႔ အမ်ားအျပားရွိပါတယ္။
ဗိုလ္ခ်ဳပ္ရဲ႕ က်န္ရစ္သူ ဇနီး ေဒၚခင္ၾကည္ (၁၉၁၂-၁၉၈၈) ကက် ဗိုလ္ခ်ဳပ္လုပ္ၾကံခံရမႈကို ဒီလိုသံုးသပ္ဖူးပါသတဲ့။
“…လက္်ာသမားတခ်ိဳ႕ရဲ႕ ပေယာဂလည္း ပါတယ္။ အထူးသျဖင့္ေတာ့ နယ္ခ်ဲ႕သမားက ထိုးႏွက္ တိုက္ခိုက္ခံလိုက္ရတာ၊ ဒါကို သေဘာေပါက္လို႔ လက္ဝဲညီညြတ္ေရး ျပန္တည္ေထာင္ဖို႔ ကိုေအာင္ဆန္းနဲ႔ ကိုသန္းထြန္းတို႔ ႀကိဳးပမ္းခဲ့၊ ႀကိဳးပမ္းဆဲကာလမွာ လုပ္ၾကံခံလိုက္ရတာပဲ။ လုပ္ၾကံမခံရလို႔ လက္ဝဲညီညြတ္ေရး မေအာင္ျမင္ဘဲ လက္်ာ အေခ်ာင္သမားေတြနဲ႔ ဆက္လက္ ေပါင္းမိသြားရင္ နာမည္ဆိုး၊ နာမည္ပ်က္နဲ႔ ေသရမွာ။ မင္းတို႔ သိတဲ့အတိုင္းပဲေလ။ လက္်ာအုပ္စုေတြဟာ ဆိုရွယ္လစ္အုပ္စုထဲက ဆိုရွယ္နီေတြ ကန္ထုတ္၊ ေနာက္ဆံုး ဖဆပလႀကီး ၿပိဳကြဲေအာင္ လုပ္ခဲ့ၿပီး တည္ျမဲ၊ သန္႔ရွင္း စသျဖင့္ တစစီ ကြဲထြက္ခဲ့တယ္ မဟုတ္လား။ အခုေတာ့ ဆိုရွယ္ဒီမိုကရက္အုပ္စုဟာ နာမည္ဆိုးနဲ႔ နိဂံုးခ်ဳပ္ခဲ့တာ..”။
(ေဒၚခင္ၾကည္ရဲ႕ ကိုယ္တိုင္ေျပာျပခ်က္ကို ျပန္လည္ေရးသားတဲ့ လွကြန္႔ေရး “ေဒၚခင္ၾကည္ ေျပာျပတဲ့ လူငါးေယာက္ အေၾကာင္း”၊ ျမန္မာသစ္ မဂၢဇင္း၊ ဧၿပီ/၂၀၁၂ ခုႏွစ္ထုတ္ကေန ေကာက္ႏႈတ္ပါတယ္။)
သမိုင္းေတြေျပာၾကေရးၾကသံုးသပ္ၾကရင္ ဘယ္ေလာက္ပဲ အခ်က္အလက္အေပၚ အေျခခံေရးရေပမဲ့ ေရးသူ၊ ေမးျမန္းခံရသူေတြရဲ႕ အေတြ႕အၾကံဳ၊ အျမင္၊ ယံုၾကည္ေတြးထင္ခ်က္၊ အေတြးအေခၚေတြလည္း အနည္းအမ်ားပါတတ္တာ သဘာဝပါပဲ။ သမိုင္းကို မအေအာင္ သင္ယူတတ္ရမယ့္ မ်ိဳးဆက္သစ္ကသာ အားလံုးအျမင္ေတြ၊ အေျပာေတြကို စုစည္း ေလ့လာ ဆင္ျခင္ထုတ္ႏႈတ္ယူတတ္ရပါမယ္။
ဒီလိုရႈပ္ေထြး နက္နဲၿပီး အရုပ္ဆိုးလွတဲ့ ႏိုင္ငံေရးလုပ္ၾကံမႈႀကီးရဲ႕ အျခားေနာက္ခံကြင္းဆက္ တစ္ဆက္ကေတာ့ အနာဂတ္မွာ တပ္မေတာ္ ဦးေဆာင္သူေနရာကေန ေရရွည္ အာဏာလက္ဝါးႀကီးအုပ္လိုမႈ ရည္မွန္းခ်က္ရွိတဲ့ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေနဝင္းရဲ႕ သကၤာယနမကင္းစရာ ေနာက္ခံအေနအထားပါ။ ဒီအခ်က္ကိုလည္း ဆိုခဲ့တဲ့ သမိုင္းမွတ္တမ္းရုပ္ရွင္ စာအုပ္ေတြနဲ႔ သိန္းေဖျမင့္ (၁၉၁၄-၁၉၇၈)၊ သခင္တင္ျမ (၁၉၂၄-၂၀၁၅) တို႔လို ေခတ္ၿပိဳင္ပုဂၢိဳလ္မ်ား ျပန္လည္ မွတ္တမ္းတင္တဲ့ လြတ္လပ္ေရးသမိုင္းစာအုပ္ေတြမွာ တစြန္းတစ ေတြ႕ႏိုင္၊ ျမင္ႏိုင္၊ စဥ္းစားသံုးသပ္ ႏိုင္ပါတယ္။ မလွမ္းမကမ္း ေရွ႕မီေနာက္မီ သတင္းစာဆရာႀကီး ေၾကးမံုဦးေသာင္း (ေအာင္ဗလ) (၁၉၂၆-၂၀၀၈) ရဲ႕ “A Journalist, A General And An Army in Burma, 1995၊ ျမန္မာျပန္- ဘီလူးတို႔ရြာ (၁၉၉၉)” စာအုပ္နဲ႔ “ဗိုလ္ေနဝင္းဇာတ္လမ္းရႈပ္သမွ် ၂၀၀၁ ခုႏွစ္)” စာအုပ္ေတြမွာ လည္း ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေနဝင္းဟာ ဂ်ပန္မွာ စစ္ပညာသင္စဥ္ကာလကစၿပီး ေနာက္ပိုင္း တေလွ်ာက္လံုး စစ္တပ္ရာထူး အထြတ္ အထိပ္ကို ေရာက္ႏိုင္ဖို႕ အမ်ိဳးမ်ိဳးၾကံစည္လုပ္ေဆာင္ခဲ့ပံုေတြကို စာေရးသူ ဦးေသာင္းရဲ႕ သံုးသပ္ခ်က္ေတြ ေလ့လာႏိုင္ပါတယ္။ ဒါကိုလည္း ယေန႔ေခတ္ လူငယ္မ်ား အေလးထား ဂရုျပဳ ဆင္ျခင္ဉာဏ္ထုတ္ သမိုင္းျပန္လွန္တတ္ရပါမယ္။
မည္သို႔ဆိုေစ အျခားသမိုင္းေနာက္ခံစာအုပ္ေတြမွတ္တမ္းစာေတြမွာလည္း ဗိုလ္ေနဝင္း ဂ်ပန္ေခတ္မွာ ဗိုလ္ေမာင္ေမာင္၊ ဗိုလ္ေအာင္ႀကီးတို႔ လူငယ္အုပ္စုနဲ႔ “ဆရာေမြး၊ တပည့္ေမြး” လုပ္ၾကၿပီး ေျမေအာက္ေတာ္လွန္ေရး ဦးေဆာင္ေနတဲ့ သခင္စိုးနဲ႔ သြားေတြ႕ညွိ ဂ်ပန္လက္နက္ကိုင္ေတာ္လွန္ေရးစလုပ္ဖို႔ ေဆြးေႏြးခဲ့တာေတြ၊ သခင္စိုးက သူတို႔ စစ္တပ္ကလူခ်င္း အာဏာလုပြဲမွာ ငါက ဘာလို႕ ေခါင္းခံရမလဲဆိုၿပီး ျငင္းလႊတ္လိုက္တာေတြ စတဲ့ သမိုင္းအခ်က္ေတြ ျငင္းမရေအာင္ ျဖစ္ခဲ့တဲ့အတြက္ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေနဝင္ရဲ႕ အထက္ကို ျဖတ္လမ္းက ေရာက္ဖို႔ ၾကံခဲ့တဲ့ ကလိမ္ဉာဏ္ေတြကိုသိႏိုင္ပါတယ္။
ဂ်ပန္ေတာ္လွန္ေရး တကယ္စေတာ့လည္း ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေနဝင္းဟာ သူ တာဝန္က်တဲ့ ေဒသမွာ မေနခဲ့ဘူး၊ ရန္ကုန္မွာ ဂ်ပန္ဆုတ္တဲ့ သတင္းၾကားေတာ့ ရန္ကုန္ကို အမိန္႔မရဘဲ သြားခဲ့တယ္။ သူဦးေဆာင္တဲ့ ဗမာ့တပ္မေတာ္က ရန္ကုန္ကို သိမ္းလိုက္ၿပီ ျဖစ္ေၾကာင္းသူ႕လက္မွတ္နဲ႔ ခပ္တည္တည္စာထုတ္၊ ျမန္မာ့အသံမွာတက္ အသံလႊင့္တာမ်ိဳးအထိ လုပ္ခဲ့ၿပီး ဝင္လာေတာ့မယ့္ ၿဗိတိသွ်ကို သူဟာ ဗမာစစ္တပ္ေခါင္းေဆာင္ျဖစ္ေၾကာင္း သက္ေသျပဳႏိုင္ဖို႔ ႀကိးစားခဲ့တဲ့ ျဖစ္စဥ္လည္း ျဖစ္ခဲ့တယ္။ သခင္စုိးေတာင္ မ်က္ေစ့မလည္ခဲ့တဲ့ အကြက္ကို ကမၻာပတ္ဗိုလ္က်နယ္ခ်ဲ႕ေနတဲ့ လူပါး အဂၤလိပ္ကလည္း ပိုမိုနားလည္ တြက္မိတဲ့အတြက္ ေနာက္ပိုင္း ေတြ႕ဆံု ေဆြးေႏြး ညွိႏိႈင္းမႈေတြကို ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္းနဲ႔သာ ျပဳလုပ္တာပါပဲ။
ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္း (၁၉၁၅-၁၉၄၇) က ဗိုလ္ေနဝင္း (၁၉၁၀-၂၀၀၂) ကို ဂ်ပန္စစ္ပညာ သင္ခ်ိန္ ဟိုင္နန္မွာကတည္းက အသက္အရြယ္အရရယ္၊ တစ္ဖက္ဂိုဏ္း (သခင္ဗစိန္-ထြန္းအုပ္ ဒို႔ဗမာအစည္းအရံုး) က လူလည္း ျဖစ္တဲ့အတြက္ ညီညြတ္မႈ ျပခ်င္တာရယ္ေၾကာင့္ ေနရာအထိုက္အေလ်ာက္ ေပးခဲ့တယ္။ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေနဝင္းရဲ႕ ဉာဏ္ေကာင္း၊ ထက္ျမက္၊ အထက္လူႀကီးခိုင္းရင္ ဖင္ေပါ့ သြက္လက္ လုပ္ေပးတတ္တဲ့အက်င့္ကလည္း မ်က္ႏွာသာေပးျခင္းခံရတဲ့ တစ္ေၾကာင္း ျဖစ္ႏိုင္တယ္။ ဒါေပမဲ့ ဗိုလ္ေနဝင္းဟာ ရဲေဘာ္သံုးက်ိပ္မွာ အထက္ေအာက္ အဆင့္အရ သူအထက္မွာ ပိတ္ခံေနတဲ့သူေတြ အမ်ားႀကီးဆိုတာ သိတဲ့အျပင္၊ သူရဲ႕ ႏိုင္ငံေရး အရည္အခ်င္း မရွိမႈ၊ တကၠသိုလ္ေက်ာင္းသားဘဝ ေနာက္ခံႏိုင္ငံေရးသမိုင္းမရွိ၊ မေကာင္းမႈေတြေၾကာင့္ ႏိုင္ငံေရးရာထူးမွာ ထိပ္ဆံုး မေရာက္ႏိုင္ဘူးဆိုတာကို ေကာင္းေကာင္းနားလည္ထားခဲ့တယ္။ ဒီအတြက္လည္း မေက်မနပ္ ျဖစ္ေနကာ ထိပ္ကို လွမ္းႏိုင္ဖို႕ အျမဲ ၾကံစည္ေနခဲ့တယ္။
ဂ်ပန္ေခတ္ရဲေဘာ္သံုးက်ိပ္တုန္းက စစ္ေခါင္းေဆာင္အေနနဲ႔ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္းရွိတယ္၊ ႏိုင္ငံေရးေခါင္းေဆာင္အေနနဲ႔ သခင္ထြန္းအုပ္ရွိတယ္။ ဒုတိယ စစ္ေခါင္းေဆာင္အျဖစ္နဲ႔ ေက်ာင္းသားႏိုင္ငံေရးကို ၁၉၃၆ ဒုတိယေက်ာင္းသားသပိတ္က တည္းက ဦးေဆာင္ပါဝင္လႈပ္ရွား ႏိုင္ငံေရးသမိုင္းေကာင္းခဲ့သူလည္းျဖစ္သူ ဗိုလ္လက္်ာ (သခင္လွေဖ) (၁၉၁၁-၁၉၇၈) ရွိတယ္။ ေနာက္စစ္ေခါင္းေဆာင္ေတြ အျဖစ္ ဗိုလ္ေဇယ် (သခင္ လွေမာင္)၊ ဗိုလ္စၾကာ (သခင္ေအာင္သန္း၊ သခင္ ဗစိန္- ထြန္းအုပ္ ဂိုဏ္း) တို႔ကလည္း ဗိုလ္ေနဝင္းရဲ႕ အထက္အဆင့္အေနနဲ႔ ရွိခဲ့တယ္။
ဂ်ပန္ေတာ္လွန္ေရးအၿပီး ဗမာ့မ်ိဳးခ်စ္တပ္မေတာ္ ရဲ႕ ရာထူးအဆင့္မွာ စစ္ေသနာပတိ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္း၊ ဒု-စစ္ေသနာပတိ ဗုိလ္မွဴးႀကီး လက္်ာ၊ စစ္ဦးစီးမွဴး ဗိုလ္မွဴးႀကီး ေဇယ်တို႔ ရွိတယ္။ ဗိုလ္ေနဝင္းက ေနာက္ခံ ႏိုင္ငံေရးသမိုင္းအျပင္ ပုဂၢလိကဘဝျဖစ္ရပ္ေတြေၾကာင့္ စစ္တပ္ရာထူးမွာ ဗိုလ္ေဇယ် ေအာက္ေရာက္လိုက္၊ အထက္ေရာက္လိုက္ အမ်ိဳးမ်ိဳး ျဖစ္ေနခဲ့တယ္။ ကာလအပိုင္းအျခား အလိုက္၊ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္းရဲ႕ သူ႔အေပၚ ကိုင္တြယ္ပံု အလိုက္ ရာထူး အတက္အက် ေျပာင္းလဲေနခဲ့တယ္။
ဒီအေနအထားနဲ႔ ကႏၵီစာခ်ဳပ္ (၁၉၄၅-စက္တင္ဘာ-၇) ခ်ဳပ္တယ္။ စာခ်ဳပ္အရ ဗမာ့တပ္မေတာ္ ျပန္လည္ ဖြဲ႕စည္းရာမွာ ဗိုလ္ခ်ဳပ္စမစ္ဒြန္း (၁၉၀၆-၁၉၇၉) (BC ၅၁၀၆)၊ ဗိုလ္မွဴးခ်ဳပ္ ေစာၾကာဒိုး (BC ၅၁၀၇) တို႔လို အဂၤလိပ္သင္တန္းဆင္း ၿဗိတိသွ်ဘားမားတပ္က လာသူေတြနဲ႔ ဗိုလ္လက်္ာ၊ ဗုိလ္ေဇယ်၊ ဗိုလ္ေနဝင္း တို႔လို ဂ်ပန္သင္တန္းဆင္း မ်ိဳးခ်စ္ ဗမာ့တပ္မေတာ္ဘက္က လာသူေတြ ဆိုၿပီး အုပ္စုႏွစ္ခု ပူးေပါင္းပါဝင္ခဲ့ရတယ္။ စစ္တပ္နဲ႔ ႏိုင္ငံေရး မသက္ဆိုင္ေၾကာင္း သက္ေသျပဳႏိုင္ဖို႔ရာ တပ္မေတာ္ အစုအဖြဲ႕တစ္ခုလံုးဟာ ဖက္ဆစ္ေတာ္လွန္ေရးတုန္းက အျခားေသာအင္အားစုေတြနဲ႔ အတူ လက္တြဲပါဝင္လႈပ္ရွားခဲ့တဲ့ ႏိုင္ငံေရးတပ္ေပါင္းစု အဖြဲ႕ႀကီး ဖ-တ-ပ-လ အဖြဲ႕ခ်ဳပ္ ကေန ၁၉၄၅ခုႏွစ္ ေအာက္တိုဘာ ၂၃ မွာ ထြက္တယ္။
ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္းကလည္း စစ္ရာထူးနဲ႔ ႏိုင္ငံေရးအာဏာမယူခ်င္တာေၾကာင့္ မ်ိဳးခ်စ္ဗမာ့တပ္မေတာ္ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ရာထူးကို ၁၉၄၅ခုႏွစ္ ေအာက္တိုဘာ၂၇ မွာ စြန္႔တယ္။ ဗိုလ္ခ်ဳပ္နဲ႔အတူ ဗိုလ္မွဴးေအာင္ အပါအဝင္ ရဲေဘာ္သံုးက်ိပ္ဝင္ တခ်ိဳ႕ ႏိုင္ငံေရး လုပ္ဖို႔ စစ္တပ္ကေန တပါတည္း လိုက္ထြက္တယ္။ စစ္တပ္မွာ ရဲေဘာ္သံုးက်ိပ္ထဲက ဗိုလ္လက္်ာ၊ ဗိုလ္ေဇယ်၊ ဗိုလ္ေနဝင္း၊ ဗိုလ္ေက်ာ္ေဇာ၊ ဗိုလ္ရဲထြဋ္တို႔သာက်န္ခဲ့တယ္။ ဘုရင္ခံ အမႈေဆာင္ေကာ္မတီမွာ ဗိုလ္ခ်ဳပ္က ဒုတိယ သဘာပတိ ျဖစ္လာတယ္ (၁၉၄၆-စက္တင္ဘာ၊ ၂၆)။ ဒီအေနအထားနဲ႔ လံုးဝလြတ္လပ္ေရးလႈပ္ရွားမႈျဖစ္စဥ္ အျဖစ္ ေအာင္ဆန္း-အက္တလီ စာခ်ဳပ္ (၁၉၄၇-ဇႏၷဝါရီ-၂၇)၊ ပင္လံုစာခ်ဳပ္ (၁၉၄၇-ေဖေဖၚဝါရီ-၁၂) ေတြ ျဖစ္ေပၚတိုးတက္လာခဲ့တယ္။
တပ္မေတာ္မွာေတာ့ ဗိုလ္ခ်ဳပ္စမစ္ဒြန္းက ဒုတိယ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ႀကီး ရာထူးနဲ႔ ကာကြယ္ေရးဦးစီးခ်ဳပ္ ျဖစ္လာတယ္။ ဗိုလ္မွဴးခ်ဳပ္ ေစာၾကာဒိုးက ကာကြယ္ေရးဦးစီးခ်ဳပ္ (ၾကည္း) နဲ႔ စစ္ဆင္ေရးမွဴး ျဖစ္လာတယ္။ ဒုဗိုလ္မွဴးႀကီး ေစာရွိ႐ႈိက ကာကြယ္ေရးဦးစီးခ်ဳပ္ (ေလ) ျဖစ္လာတယ္။ ေရေၾကာင္းတပ္မွဴး ခင္ေမာင္ဘို (ေမယု စစ္သေဘၤာ အဂၤလိပ္ဆီက ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္း လႊဲေျပာင္းယူေတာ့ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ အမိန္႔ျပန္တမ္း အရ ေမယု စစ္သေဘၤာ ရဲ႕ ပထဦးဆံုး ဗမာ စစ္ေရယာဥ္မွဴး ျဖစ္ခဲ့သူ) က ကာကြယ္ေရးဦးစီးခ်ဳပ္ (ေရ) ျဖစ္တယ္။ ဒုဗိုလ္မွဴးႀကီး ေစာဒိုနီက စစ္ေထာက္ခ်ဳပ္ ျဖစ္တယ္။ အစရွိသျဖင့္ စစ္ရံုးရာထူးအဆင့္ အသီးသီးရွိေနတယ္။ (စကားခ်ပ္ - ဗမာ့တပ္မေတာ္ ေနာက္ခံသမိုင္း၊ လြတ္လပ္ၿပီးေခတ္ ဗမာ့တပ္မေတာ္ ရာထူး၊ ပုဂၢိဳလ္အမည္နဲ႔ ဖြဲ႕စည္းပံု အခ်က္အလက္ အေသးစိတ္ပါတဲ့ ျပည္တြင္းျပည္ပ ေလ့လာသူ ပညာရွင္မ်ား ေရးထားတဲ့ စာအုပ္ေတြရွိပါတယ္။ ဥပမာ - စတိုင္းဘတ္၊ အင္ဒရူးဆတ္နဲ႔ ေမာင္ေအာင္မ်ိဳး)
ဆိုေတာ့ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေနဝင္းဟာ ေခတ္သစ္ ဗမာ့တပ္မေတာ္ ရာထူးအဆင့္မွာ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္းတပ္ကေန အနားယူသြားၿပီ ျဖစ္တဲ့အျပင္ ဗိုလ္ေဇယ် (ၾကည္း ၃၅၀၃) ထက္ အမွတ္စဥ္ တစ္ဆင္ျ့မင့္တဲ့ (ၾကည္း ၃၅၀၂) အမွတ္စဥ္ကို အေၾကာင္းအမ်ိဳးမ်ိဳးေၾကာင့္အရယူႏိုင္ခဲ့ေပမယ့္ အထက္မွာ ဗိုလ္လက္်ာ (ၾကည္း ၃၅၀၁) အျပင္ အျခား အဂၤလိပ္တပ္ကလာသူ အထက္မွာဆိုခဲ့တဲ့ ဝါရင့္ ကရင္စစ္ဗိုလ္ႀကီးေတြ ရွိေနတဲ့အတြက္ စစ္တပ္ ရာထူးတက္ေရး ရည္မွန္းခ်က္က အလွမ္းေဝးေနျပန္ေသးတယ္။ ေအာင္ဆန္း-အက္တလီ စာခ်ဳပ္၊ ႏု-အက္တလီ စာခ်ဳပ္၊လက္်ာ-ဖရီးမင္း၊ အစရွိတဲ့ သမိုင္းမွတ္တိုင္နာမည္ေတြသာ ရွိတဲ့ ဗမာ့ လြတ္လပ္ေရးနဲ႔ ဗမာ့တပ္မေတာ္သမိုင္းမွာ သူဟာ ျဖတ္လမ္းနည္းမွ မသံုးရင္ ထိပ္ဆံုးမေရာက္ဘူးဆိုတာကို ဗိုလ္ေနဝင္း ေကာင္းေကာင္း သိဟန္တူပါတယ္။
ဒီလိုနဲ႔ ၁၉၄၈ လြတ္လပ္ေရးရၿပီးခ်ိန္မွာ ႏိုင္ငံေရးအယူဝါဒေတြကြဲ ျပည္တြင္းစစ္ျဖစ္ခဲ့တယ္။ စစ္တပ္ တပ္ရင္းတခ်ိဳ႕ ေတာခိုတယ္။ အဲဒီအခ်ိန္မွာ ဗိုလ္ေနဝင္းကစစ္တပ္ကို ဦးေဆာင္ၿပီး ေတာခိုမယ္၊ (ဦး) သိန္းေဖျမင့္က ႏိုင္ငံေရး ေခါင္းေဆာင္ အေနနဲ႔ ေတာခိုမယ္ဆိုၿပီး လက္ဝဲယိမ္းလုပ္ခဲ့ဖူးေသးတယ္။ ဦးသိန္းေဖျမင့္ကို အဲဒီအခ်ိန္မွာ သူ႔သူငယ္ခ်င္း ဦးေက်ာ္ၿငိမ္းက ေတာမခိုေစခ်င္လို႔ ေနအိမ္ကို ထမင္းစားဖိတ္ၿပီး ေထာင္ထဲ ထည့္ထားလိုက္တယ္။ ဗိုလ္ေနဝင္း ေတာထဲ လိုက္မသြားတာကေတာ့ ေတာခိုတဲ့ အဖြဲ႕အစည္းေတြအေနနဲ႔ အာဏာရဖို႔ မေသခ်ာတာကို တြက္မိလို႔ ျဖစ္ဟန္ရွိတယ္။ စစ္တပ္ရာထူးၿပိဳင္ဖက္ ဗိုလ္ေဇယ်ကေတာ့ ေတာထဲပါသြားတယ္။
တိုင္းရင္းသားလူမ်ိဳးစုေတာ္လွန္ေရးအျပင္ အယူဝါဒေရာင္စံု လက္နက္ကိုင္အဖြဲ႕အစည္စံု ေတာခိုေနၿပီး ျဖစ္ လို႕အရူးမီးဝိုင္းသလို ျဖစ္ေနတဲ့ မဆပလ ဦးႏုအစိုးရကလည္း ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေနဝင္းနဲဲ႔ ေအာက္က လက္ေအာက္ငယ္သားျမန္မာစစ္ဗိုလ္မ်ား ေသြးထိုးမႈနဲ႔ တပ္မေတာ္ရဲ႕ ထိပ္ပိုင္း ကရင္ စစ္ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေခါင္းေဆာင္ေတြကို အတင္းအက်ပ္ အနားေပးခဲ့ရတယ္။ ဒီလိုနဲ႔ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေနဝင္းဟာ စစ္တပ္ေခါင္းေဆာင္ရာထူးကို အတိုက္အခံမရွိ လြတ္လြတ္ကၽြတ္ကၽြတ္ ေနာက္ဆံုးမွာ ရသြားပါေတာ့တယ္။ ဒီစစ္တပ္ကိုပဲ ေမာင္ပိုင္စီးၿပီး ႏိုင္ငံအာဏာကိုလည္း ၁၉၆၂ မွာ အၿပီးသိမ္းခဲ့တယ္။ ဗမာျပည္ စစ္အာဏာရွင္စနစ္ဆိုး အျမစ္တြယ္ခဲ့ရျခင္း အေၾကာင္းတစ္ခ်က္၊ တိုင္းျပည္ကံဆိုးမိုးေမွာင္က်ခဲ့ရတဲ့ အခ်က္လို႔လည္း ဆိုႏိုင္ပါတယ္။
ဗိုလ္ေနဝင္းရဲ႕ တိုင္းျပည္ရဲ႕ အထြတ္အထိပ္ေရာက္ေရးလမ္းစဥ္မွာ ပထမဆံုးနဲ႔ အေရးႀကီးဆံုး ဆူးေညာင့္ခလုတ္ကေတာ့ အားလံုးသိတဲ့ သူလည္း ဘယ္လိုမွ ရိုးရိုးနည္းနဲ႔ၿပိဳင္လို႔ မရႏိုင္တဲ့ အတုမရွိ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္းပါပဲ။ ဒါေၾကာင့္ ဗိုလ္ခ်ဳပ္တို႔လုပ္ၾကံခံရမႈ ျဖစ္စဥ္မွာ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေနဝင္းနဲ႔ အေပါင္းအပါ ငယ္ေမြးျခံေပါက္မ်ား ဘယ္ေလာက္ သိေန၊ ဘယ္ေလာက္ လက္လႊတ္စပယ္ မ်က္ကြယ္ျပဳခဲ့တာေတြ ရွိသလဲဆိုတာ သမိုင္းသံုးသပ္သူမ်ားအေနနဲ႔ ထည့္သြင္းစဥ္းစားဖို႔ရာ မျဖစ္မေန လိုလာပါတယ္။ အေၾကာင္းက ရာဇဝတ္မႈတစ္ခုမွာ “Means (နည္းလမ္း)၊ Motive (အက်ိဳးခံစားခြင့္ ရည္ရြယ္ ခ်က္)၊ Opportunity (အခြင့္အေရး)” ရွိသူအားလံုးကို သံသယတရားခံစာရင္းမွာ ထည့္ရမွာ ျဖစ္သလို၊ ပူးေပါင္းပါဝင္လက္ ေရာက္ခဲ့မႈ ရွိ/မရွိလည္း သံုးသပ္ရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။
ျပန္ခ်ဳပ္ရရင္ “ဗိုလ္ခ်ဳပ္ကို ဘယ္သူသတ္သလဲ...” ေမးခြန္းမွာ အျခား အာဏာၿပိဳင္ဘက္တစ္ဦးျဖစ္သူ ကာယကံေျမာက္ ၾကံစည္က်ဴးလြန္သူခဲ့သူ နယ္ခ်ဲ႕အလိုေတာ္ရိ မ်ိဳးခ်စ္အမည္ခံ ဦးေစာ၊ ေသြးထိုးသူ အဂၤလိပ္အရင္းရွင္ အစိုးရ၊ လက္နက္ထုတ္ေပးသူ အဂၤလိပ္တပ္ အျပင္မွာ လြတ္လပ္ၿပီးေခတ္ ျမန္မာ့ႏိုင္ငံေရးဇာတ္ခံုကို ေျဗာင္ဆန္ေစခဲ့တဲ့ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေနဝင္းနဲ႔ အေပါင္းအပါ ဆိုရွယ္လစ္ စစ္ဗိုလ္မ်ား၊ ေဒၚခင္ၾကည္ မွတ္ခ်က္ ျဖစ္တဲ့ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္း လက္ဝဲညီညြတ္ေရးတည္ေဆာက္ေနမႈ ေအာင္ျမင္တာကို မလိုလားတဲ့ လက္ယာအုပ္စုနဲ႔ ဖဆပလရဲ႕ ေဖာက္ျပန္တဲ့ ဆိုရွယ္လစ္အစိတ္အပိုင္း အားလံုးရဲ႕ အခန္းက႑ကိုပါ ထည့္သြင္းတြက္ခ်က္ စနစ္တက် သုေတသနျပဳ ေဖာ္ထုတ္မႈေတြ အနာဂတ္မ်ိဳးဆက္သင္ခန္းစာယူႏိုင္ဖို႔ရာ ပိုမိုျပဳလုပ္ဖို႔ လုိေနပါတယ္။
မဆလ၊ နဝတ၊ နအဖ စစ္အစိုးရအဆက္ဆက္ အာဏာႏိုင္ငံေရးအရ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ရုပ္ပံု မခ်ိတ္ဝံ့ေလာက္ေအာင္၊ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ပံု ႏိုင္ငံတရားဝင္ေငြေၾကး ေတြကေန ေပ်ာက္ကြယ္ေအာင္၊ အာဇာနည္ေန႔ ဥၾသမဆြဲဝံ့ေလာက္ေအာင္၊ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေၾကးရုပ္ အေလးျပဳ၊ ပန္းျခင္းခ် မလုပ္ဝံ့ေလာက္ေအာင္ စတဲ့ ဗိုလ္ခ်ဳပ္သမိုင္းကို ေမွးမိွန္ဖုိ႔ရာ စနစ္တက် ၾကံစည္ခဲ့သူမ်ားအားလံုး ဟာလည္း ဗိုလ္ခ်ဳပ္ကို သမိုင္းမွာ အႀကိမ္ႀကိမ္သတ္သူမ်ား စာရင္းဝင္ေၾကာင္း၊ သမိုင္းအမွားေတြ ထိမ္ခ်န္မႈေတြျမင္ အမွန္ျပင္ၾကဖို႔ လိုေနၿပီ ျဖစ္ေၾကာင္းလည္း နိဂံုးခ်ဳပ္တိုက္တြန္းရင္း ၆၈ ႏွစ္ျပည့္ အာဇာနည္ေန႔ အမွတ္တရ ေဆြးေႏြး တင္ျပလိုက္ေၾကာင္းပါ။
ၿငိမ္းခ်မ္းေအး
(မႏၱေလး Friday Times News Journal အတြဲ (၁)၊ အမွတ္ (၁၆)၊ (၂၀၁၅) ခုႏွစ္ ဇူလိုင္လ (၁၇) ရက္ ေသာၾကာေန႔ထုတ္တြင္ ပံုႏွိပ္ခဲ့သည္။ မိုးမခတြင္လည္း အြန္လိုင္း ထပ္မံ ျဖန္႔ခ်ိသည္။ ေဆာင္းပါးပါ အာေဘာ္ ကို ေဝဖန္ရန္ လြတ္လပ္စြာ မွတ္ခ်က္ျပဳႏိုင္ပါသည္၊ nyeinchanaye81@gmail.com သို႔လည္း စာေရးႏိုင္ပါသည္။)