ေမာင္ေမာင္စုိး - ေဒါက္တိုင္ ၅ ခုေပၚက ျမန္မာျပည္
(မိုးမခ) ဧျပီ ၉၊ ၂၀၁၆
ပုံမွန္အားျဖင့္ ဒီမိုကေရစီနိုင္ငံမ်ားတြင္ ေဒါက္တိုင္ ၃ ခုရွိသည္ဟု ဆိုျကသည္။ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးအာဏာ ဥပေဒျပဳေရးအာဏာ တရာစီရင္ေရးအာဏာ ၃ ရပ္ေပၚတြင္ တိုင္းျပည္ကိုတည္ေဆာက္ကာ အျပန္အလွန္ျကပ္မတ္ထိမ္း ညိွျကသည္ဟုဆိုျကသည္။ သတင္းမီဒီယာမ်ားကိုေတာ့ တိုင္းျပည္၏စတုတၳ
ေဒါက္တိုင္ဟု ဆိုျကသည္။ လြတ္လပ္၍ သမာသမတ္က်ေသာ သတင္းမ်ား အျမင္မ်ားကို မည္သူမ်က္ႏွာမွ မေထာက္ဘဲ ေဖၚျပ၍ တိုင္းျပည္ဝန္ထမ္း၍ စတုတၳေဒါက္တိုင္ဟု ေခၚေဝၚျကျခင္းျဖစ္သည္။
ပဥၥမေဒါက္တိုင္
ျမန္မာ့နည္းျမန္မာ့ဟန္ ဆိုရွယ္လစ္စနစ္က်င့္သုံးခ့ဲေသာ ျမန္မာ့နည္းျမန္မာ့ဟန္ ဒီမိုကေရစီအ သြင္ကူးေျပာင္းေရးဟု ေခၚဆိုရႏိုင္ေသာ သုိ့တည္းမဟုတ္ ျမန္မာစစ္ဖက္ႏွင့္ ညိွႏွဳိင္းေနရမွဳက္ို မေရွာင္လႊဲႏိုင္ေသာ သုိ့မဟုတ္ ျမန္မာစစ္ဖက္အခန္းကို ပစ္ပယ္၍မရႏိုင္ေသာ သုိ့မဟုတ္ အမ်ိဳးသားရင္ျကား ေစ့ေရးဟုဆိုေနျကေသာ ျမန္မာ့ဒီမိုကေရစီအကူးအေျပာင္းကာလတြင္ ျမန္မာနိုင္ငံသည္
ေဒါက္တိုင္ ၅ ခု ေပၚတြင္ရွိသည္ဟု ဆိုရမည္။ ျမန္မာျပည္၏ ပဥၥမေျမာက္ေဒါက္တိုင္ကား ျမန္မာစစ္ဖက္ျဖစ္သည္ ဆိုျခင္းကိုေတာ့ အမ်ားထင္ရွားစြာ ျမင္နိုင္ေပသည္။
ျကိဳက္သည္ျဖစ္ေစ မျကိဳက္သည္ျဖစ္ေစ ေနာင္မွေျပာင္းသည္ျဖစ္ေစ တေျဖးေျဖးေျပာင္းသည္ျဖစ္ေစ လက္ရွိ ၂၀၀၈ အေျခခံဥပေဒအရ ျမန္မာ စစ္ဖက္သည္ တိုင္းျပည္၏ေဒါက္တိုင္တခုအျဖစ္ သီးျခားပါဝင္ေနသည္ကို ျငင္းပယ္မရနိုင္ေပ။ ႏွစ္ငါးဆယ္ေက်ာ္ျကာ စစ္အာဏာရွစ္စနစ္က်င့္သုံးရာမွ ဒီမိုကေရစီသုိ့ကူးေျပာင္းသည္ဆိုရာတြင္လည္း စစ္ဗိုလ္ခ်ဳပ္ျကီးမ်ား စိတ္တိုင္းက်ေရးဆြဲထားေသာ ၂၀၀၈ အေျခခံဥပေဒျဖစ္ရာ ျမန္မာစစ္ဖက္သည္ အျခား နိုင္ငံမ်ားမွ စစ္တပ္မ်ားႏွင့္မတုူ စစ္တပ္၏အခန္းကို ထူးျခားစြာေဖၚျပထားေသာ အေျခခံဥပေဒဆိုင္ရာ ျပဌာန္းခ်က္မ်ားပါသည္။ ျမန္မာျပည္၏စစ္တပ္သည္ အျခားနိုင္ငံမ်ား၏ စစ္တပ္က့ဲသုိ့ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးေဒါက္တိုင္၏ အစိတ္အ ပိုင္း သက္သက္ မဟုတ္ခ့ဲေပ။
၂၀၀၈ အေျခခံဥပေဒပါျပဌာန္းခ်က္မ်ားအရ ၂၀၀၈ အေျခခံဥပေဒ အခန္း ၇ ပုဒ္မ ၃၃၇ တြင္ တပ္မေတာ္သည္ နိုင္ငံေတာ္ကာကြယ္ေရးအတြက္ အဓိက အက်ဆုံးလက္နက္ကိုင္တပ္ဖြဲ့ျဖစ္သည္ဟူ၍၎ ပုဒ္မ ၃၃၈ တြင္ လက္နက္ကိုင္အဖြဲ့အစည္းအားလုံးသည္ တပ္မေတာ္ေအာက္တြင္ရွိရမည္ ဟူ၍၎ ပုဒ္မ ၃၃၉ တြင္ နိုင္ငံေတာ္၏ ျပည္တြင္း ျပည္ပအနၲရယ္မ်ားကို ကာကြယ္ရန္တပ္မေတာ္က ဦးေဆာင္ရမည္ ဟူ၍၎ ေဖၚျပထားေသာ္လည္း တပ္မေတာ္အား မည္သူကဦးေဆာင္ရမည္ဟု မေဖၚျပေခ်။ တပ္မေတာ္သည္ လက္ရွိ ၂၀၀၈ ဖြဲ့စည္းပုံအရ သီးျခားကင္းလြတ္စြာတည္ရွိသည့္ အဖြဲ့အစည္း ျဖစ္သည္။ နိုင္ငံေတာ္သမၼတ သည္ တိုင္းျပည္၏အထြတ္အထိပ္ျဖစ္ သည္ဟု ၂၀၀၈ အေျခခံဥပေဒတြင္ေဖၚျပထားေသာ္လည္း တပ္မေတာ္အားကား သီးျခားအဖြဲ့အစည္းက့ဲသုိ့ျဖစ္ေနသည္။ အိမ္ျကီးထဲတြင္ အိမ္ငယ္ေဆာက္ ထားသကဲ့သုိ့ျဖစ္ ေနသည္ဟုဆိုရေပမည္။
ထိ့ုေျကာင့္လည္း ျမန္မာျပည္တြင္ ျမန္မာစစ္ဖက္အား တိုင္းျပည္၏ ေဒါက္တိုင္ တခုအျဖစ္ ထည့္သြင္းတြက္ခ်က္ရန္ လိုအပ္ေနဆဲျဖစ္သည္။ ထိ့ုျပင္ျမန္မာစစ္ဖက္သည္ တိုင္းျပည္၏ သီးသန့္ေဒါက္တိုင္တခုအျဖစ္ သီးသန့္ရွိေနသည္သာမက က်န္ေဒါက္တိုင္မ်ားတြင္လည္း ပါဝင္ပတ္သက္ ေနသည္ကို ေတြ့ရသည္။
အုပ္ခ်ဳပ္ေရး
အုပ္ခ်ဳပ္ေရးအာဏာတြင္ ဒုသမတ ၁ ဦးႏွင့္ အေရးပါေသာ ဝန္ျကီး ၃ ေနရာအား တပ္မွ ခန့္အပ္ခြင့္ရထားသည္။ အဆိုပါဝန္ျကီးမ်ားအားသည္ သမတ ၏ ေခါင္းေဆာင္မွဳေအာက္တြင္ ရွိရမည္ဆိုေသာ္လည္း ကာခ်ဳပ္ႏွင့္ျမန္မာစစ္ဖက္၏ သေဘာထားမ်ားမွ ကင္းလြတ္မွဳမည္မ်ွရွိမည္ကို ထည့္သြင္း စဥ္းစားျခင္း မျပဳဘဲ ျဖစ္နိုင္မည္မဟုတ္ေပ။ ထိ့ုျပင္တိုင္းျပည္၏ ကက္ဘိနက္ဟု ဆိုရမည့္ ကာ/လုံ အဖြဲ့ဝင္ ၁၁ ေယာက္တြင္ ကာခ်ဳပ္ ဒုကာခ်ဳပ္ႏွင့္ စစ္တပ္မွခန့္အပ္ခြင့္ရွိသူ ဒုသမတ ၁ ဦး ဝန္ျကီး ၃ ဦး စုစုေပါင္း ၆ ဦးအထိ ပါဝင္ျပီး အရပ္ဖက္မွေရြးေကာက္တင္ေျမွာက္ခြင့္ရသူ သမတအပါ ၅ ဦးသာရွိရာ ျမန္မာစစ္ဖက္မွ အသာစီး ရယူထားသည္ကို ရွင္းလင္းစြာ ျမင္နိုင္သည္။
အဆိုပါတိုင္းျပည္၏ ထိပ္တန္းကက္ဘိနက္ျဖစ္ေသာ ကာ/လုံတြင္ အျငင္းပြါးဖြယ္ရာ ျပသနာမ်ားကို မဲခြဲဆုံးျဖတ္မည္ဟု ဆိုထားရာ ျမန္မာစစ္ဖက္၏ သေဘာမတူဘဲ ဆုံးျဖတ္ရန္ခက္ခဲေပသည္။ သုိ့ျဖစ္ရာ ၂၀၀၈ အေျခခံ ဥပေဒျပဌာန္းခ်က္မ်ားအရ အခန္း ၃ ပုဒ္မ ၅၈ အရ " နိုင္ငံေတာ္ သမၼတသည္ ျပည္ေထာင္စုျမန္မာနိုင္ငံေတာ္တဝန္းလုံးတြင္ နိုင္ငံသားအားလုံး၏ အထြဋ္အထိပ္ ေနရာရရွိသည္ " ဟုဆိုထားေပရာ ကာ/လုံ တြင္မည္သုိ့ ေဆြးေႏြး သည္ျဖစ္ေစ နိုင္ငံေတာ္သမတ၏ ဆုံးျဖတ္ခ်က္သည္ အတည္ သုိ့မဟုတ္ သမတတြင္ ဗီတိုအာဏာရရွိထားရန္ လိုအပ္ေပသည္။ သုိ့မွသာ ၂၀၀၈ ေျခဥ ပုဒ္မ ၅၈ ပါျပဌာန္းခ်က္ႏွင့္ ကိုက္ညီေပလိမ့္မည္။ ထိုသုိ့ေသာ ဥပေဒျပဌာန္းခ်က္မ်ား မခ်မွတ္နိုင္မွီ သမတသည္ ကာလုံတြင္ သေဘာတူ ညီခ်က္မ်ားရရန္ ပါးနပ္စြာ ေက်ာ္ျဖတ္ရေပလိမ့္မည္။ လက္ရွိအခ်ိန္တြင္ သမတသည္ ကာခ်ဳပ္၏သေဘာတူညီမွဳမရရွိဘဲ လြတ္ျငိမ္းခ်မ္းသာခြင့္ပင္ ေျကျငာခြင့္မရွိေပရာ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးေဒါက္တိုင္တြင္ ျမန္မာစစ္ဖက္၏ ပါဝင္ပတ္သက္မႈ ၾကီးမားေျကာင္းေဖၚျပေနသည္ဟုဆိုရေပမည္။
ထိ့ုျပင္ ေရြးေကာက္ပြဲကတင္ေျမွာက္လိုက္သည့္ ျပည္နယ္ႏွင့္တိုင္းေဒသျကီးအစိုးရအဖြဲ့မ်ား အေနႏွင့္ ျပည္နယ္ႏွင့္တိုင္းေဒသျကီးအုပ္ခ်ဳပ္ခြင့္အတြက္ ျပည္နယ္ႏွင့္တိုင္း အေထြေထြအုပ္ခ်ဳပ္ေရး ဦးစီးဌာနအဆင့္ဆင့္အား ညႊန္ျကားနိုင္ခြင့္ႏွင့္ စစ္တပ္မွအဆိုျပဳခန့္အပ္ထားေသာ ျပည္ထဲေရးဝန္ျကီးလက္
ေအာက္ရွိ ျပည္ထဲေရးဝန္ျကီးဌာန အဆင့္ဆင့္ ညႊန္ျကားမွဳ ျကား ဆက္စပ္မွဳလည္း ထည့္သြင္းစဥ္းစားေျဖရွင္းရန္ လိုေပလိမ့္မည္။
ထိ့ုျပင္ မိုးက်ေရႊကိုယ္မ်ားဟုေခၚဆိုျကသည့္ စစ္ဖက္အရာရွိမ်ားစြာသည္ လည္း အရပ္ဖက္ ဝန္ျကီးဌာနတိုင္းလိုလိုတြင္ ရွိေနသည့္ျပင္ အထူးသျဖင့္ ျပည္ထဲေရးဝန္ျကီးဌာန ျမန္မာနိုင္ငံရဲတပ္ဖြဲ့ နိုင္ငံျခားေရးဝန္ျကီးဌာနတိ့ုတြင္ ထိပ္ဆုံးမွ ေအာက္ေျခအထိ စစ္တပ္မွ အရာရွိမ်ားစြာေနရာယူထား သည့္အျပင္ နိုင္ငံျခားေရးဝန္ျကီးဌာနဝန္ထမ္းမ်ားဆိုလ်င္ စစ္တပ္၏ ေဆြမ်ိဳးမ်ားသာ ေနရာယူထားသည္ကို ေတြ့ျမင္ေနရသည္။
ဤသည္ကား မလြဲမေသြ မ်က္ေမွာက္ျပဳရမည့္ တိုင္းျပည္၏ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးေဒါက္တိုင္အတြင္း စစ္တပ္၏ ပါဝင္ပတ္သက္ေနမွဳျဖစ္သည္။
ဥပေဒျပဳေရး
ဥပေဒျပဳေရးအာဏာ ဟုဆိုျကသည့္ ဥပေဒျပဳေဒါက္တိုင္အတြင္း၌လည္း စစ္တပ္က ပါဝင္ပတ္သက္သည္။ လက္ရွိျပည္ေထာင္စုအဆင့္ လႊတ္ေတာ္ ၂ ရပ္ စလုံးတြင္ ျမန္မာစစ္ဖက္မွ ကိုယ္စားလည္ ၂၅% ရယူထားသည္။ တျပည္လုံးက်င္းပျပဳလုပ္ေသာ မဲဆႏၵေပးေရြးေကာက္ပြဲတြင္လည္း မဲေပးခြင့္
႐ရွိခ့ဲေသာ ျမန္မာစစ္ဖက္အတြက္ ကာခ်ဳပ္ကေရြးခ်ယ္ေသာ ကိုယ္စားလွယ္ ၂၅% အား လႊတ္ေတာ္သို႔ ေစလႊတ္ခြင့္ရွိျခင္းသည္ ဥပေဒျပဳလႊတ္ေတာ္တြင္ ႏွစ္ထပ္ကြမ္း အခြင့္အေရးရရွိထားသည္ဟု ဆိုနိုင္သည္။ ထိုျပင္ ျမန္မာစစ္ဖက္ ကာခ်ဳပ္အေနႏွင့္ လႊတ္ေတာ္သက္တမ္း ၅ ႏွစ္ ၎ေစလႊတ္ထားေသာ
ကိုယ္စားလွယ္မ်ားႏွင့္ ပတ္သက္၍ အျကိမ္အေရအတြက္ အကန့္အသတ္ မရွိ ကိုယ္စားလွယ္အေရအတြက္ အကန့္အသတ္မရွိလဲလွယ္ခြင့္ရွိသည္ဆို သည့္ အထူးအခြင့္အေရးအားလည္း ရရွိထားသည္။
ေရြးေကာက္ပြဲမွ တက္လာေသာ လႊတ္ေတာ္ကိုယ္စားလွယ္မ်ားအတြက္
၎အခြင့္အေရးမရွိေပ။ ကိုယ္စားလွယ္တစ္ဦးသည္ လႊတ္ေတာ္သက္တမ္း ၅ ႏွစ္ျပည့္ တာဝန္ထမ္းေဆာင္ရမည္။ အေျကာင္းအမ်ိဳးမ်ိဳးေျကာင့္ ကိုယ္စားလွယ္ လစ္လပ္ပါက ျကားျဖတ္ေရြးေကာက္ပြဲ က်င္းပနိုင္ခ်ိန္ထိ ေစာင့္ဆိုင္းျပီး ျပန္လည္ ေရြးခ်ယ္ရမည္ ျဖစ္ေပသည္။
အဆိုပါ ဥပေဒျပဳေရးလႊတ္ေတာ္သည္ ပုံမွန္အားျဖင့္ ဥပေဒမ်ားျပင္ဆင္ေရးဆြဲျခင္း ပယ္ဖ်က္ျခင္း အသစ္ေရးဆြဲျခင္းတိ့ုအား အနဲစုက အမ်ားစုကိုနာခံသည္မူအတိုင္း မဲခြဲဆံုးျဖတ္ေလ့ရွိသည္။ သုိ့ေသာ္ ၂၀၀၈ အေျခခံဥပေဒပါ ျပဌာန္းခ်က္မ်ားအရ လႊတ္ေတာ္ကိုယ္စားလည္ ၇၅ % အထက္သေဘာ
တူရမည္ျဖစ္သည့္ျပင္ လူထုဆႏၵခံယူပြဲျပဳလုပ္ျပီးမွ ျပင္၍ ရႏိုင္သည့္ ဥပေဒ ပုဒ္မမ်ားစြာ ထည့္ထားေပသည္။ လႊတ္ေတာ္ကိုယ္စားလွယ္ ၇၅% အထက္ သေဘာတူရမည္ဆိုသျဖင့္ လႊတ္ေတာ္တြင္း၌ ၂၅% ရယူထားေသာ တပ္ကိုယ္စားလွယ္မ်ား၏ သေဘာတူညီခ်က္ရယူရန္ လိုအပ္ေပသည္။ ယင္းအခ်က္ကို
၂၀၀၈ အေျခခံဥပေဒတြင္ ပုဒ္မ ၄၃၆ အျဖစ္ျပဌာန္းထားသည့္ လူသိမ်ားေသာ ပုဒ္မဟုဆိုရေပမည္။ ပုဒ္မ ၄၃၆ ႏွင့္ျငိ၍ ျမန္မာစစ္ဖက္မွ သေဘာတူမွ ျပင္၍ ရနိုင္သည့္ ပုဒ္မမ်ားကားမနည္းလွေပ။
အေရးျကီးေသာအေျခခံ ဥပေဒျပင္ဆင္ခ်က္မ်ား ျပဳလုပ္လုပ္ရာတြင္ ျမန္မာစစ္ဖက္၏ သေဘာတူညီခ်က္ မပါဘဲျပဳလုပ္၍ မရေစရန္ ပုဒ္မ ၄၃၆ (က) ကိုျပဌာန္းထားသည္ကိုေတြ့ရသည္။
ပုဒ္မ ၄၃၆( က) အရျမန္မာစစ္ဖက္မွ သေဘာတူမွ ျပင္ဆင္ခြင့္ရမည့္ပုဒ္မမ်ားမွာ
အခန္း ၁ နိုင္ငံေတာ္အေျခခံမူမ်ားတြင္ ပါဝင္သည့္ ပုဒ္မ ၁ မွ ပုဒ္မ ၄၈ ထိ ( အခန္း ၁ ပါ ပုဒ္မ အားလုံး )
အခန္း ၂ နိုင္ငံေတာ္ဖြဲ့စည္းတည္ေဆာက္ပုံ တြင္ ပါဝင္သည့္ ပုဒ္မ ၄၉ မွ ပုဒ္မ ၅၆ ထိ ( အခန္း ၂
ပါ ပုဒ္မအားလုံး )
အခန္း ၃ နိုင္ငံေတာ္ သမၼတႏွင့္ ဒုသမၼတမ်ားမွ ပုဒ္မ ၅၉ နိုင္ငံေတာ္သမၼတ အရည္အခ်င္းႏွင့္ ပုဒ္မ ၆၀ သမၼတေရြးခ်ယ္တင္ေျမွာက္ပုံ အခန္း ၄ ဥပေဒျပဳေရးမွ ပုဒ္မ ၇၄။ ပုဒ္မ ၁၀၉ ။ ပုဒ္မ ၁၄၁ ။ အမ်ိဳသားလႊတ္ေတာ္ ျပည္သူ့လႊတ္ေတာ္ ျပည္ေထာင္စုလႊတ္ေတာ္မ်ားတြင္
ျမန္မာစစ္ဖက္မွ ကိုယ္စားလွယ္ ၂၅% ပါဝင္ခြင့္ ႏွင့္ ပုဒ္မ ၁၆၁ ျပည္နယ္ႏွင့္ တိုင္းေဒသျကီး လြႊတ္ေတာ္မ်ားတြင္ ျမန္မာစစ္ဖက္မွကိုယ္စားလွယ္ သုံးပုံတပုံ ပါဝင္ခြင့္ကိုေဖၚျပသည့္ ပုဒ္မမ်ား
အခန္း ၅ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးတြင္ ပါဝင္သည့္ ပုဒ္မ ၂၀၀ ျပည္ေထာင္စုအစိုးရဖြဲ့စည္းပုံ ပုဒ္မ ၂၀၁ ကာလုံ ဖြဲ့စည္းပုံ ပုဒ္မ ၂၄၈။ တိုင္းေဒသျကီးႏွင့္ ျပည္နယ္ ္အစိုးရဖြဲ့စည္းပုံ ပုဒ္မ ၂၇၆။ ကိုယ္ပိုင္အုပ္ခ်ဳပ္ေရး တိုင္း ေဒသ ဦးစီးအဖြဲ့မ်ားဖြဲ့စည္းပုံ ။
အခန္း ၆ - တရားစီရင္ေရးမွ ပုဒ္မ ၂၉၃ တရားရံုး ဖြဲ့စည္းပုံ ပုဒ္မ ၂၉၄။ တရားလႊတ္ေတာ္ခ်ဳပ္ဖြဲ့စည္းျခင္း ပုဒ္မ ၃၀၅ ။ တိုင္းေဒသျကီး ျပည္နယ္ တရားလႊတ္ေတာ္ဖြဲ့စည္းျခင္း ပုဒ္မ ၃၁၄။ တရားလႊတ္ေတာ္ေအာက္ရွိ အဆင့္ဆင့္တရားရံုးဖြဲ့စည္းျခင္း။ ပုဒ္မ ၃၂၀ အေျခခံဥပေဒခုံရံုးဖြဲ့စည္းျခင္း။
အခန္း ၁၁ - အေရးေပၚကာလဆိုင္ရာျပဌာန္းခ်က္ မ်ားတြင္ပါဝင္သည့္ ပုဒ္မ ၄၁၀ မွ ပုဒ္မ ၄၃၂ ထိ ပုဒ္မအားလုံး။
အခန္း ၁၂ ဖြဲ့စည္းပုံအေျခခံဥပေဒျပင္ဆင္းျခင္းပါ ပုဒ္မ ၄၃၆ တိ့ုျဖစ္သည္။
ပုဒ္မ ေပါင္း ၄၅၇ ခုရွိသည့္ ၂၀၀၈ အေျခခံဥပေဒတြင္ပါရွိသည့္ အုပ္ခ်ဳပ္ေရး ၊ တရားစီရင္ေရး ၊ ဥပေဒျပဳေရးတို့တြင္ အခ်က္အျခာ က်ေသာ ပုဒ္မ ၉၅ ခုအား ျမန္မာစစ္ဖက္၏ သေဘာတူညီခ်က္ မရဘဲ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲခြင့္မရွိဟူ၍ ျပဌာန္းထားေပသည္။ ထိုသုိ့ျပဳျပင္ေျပာင္းခြင့္ မျပဳသည့္ပုဒ္မမ်ားအနက္ အခ်က္အျခာ က်သည့္ပုဒ္မကေတာ့ ပုဒ္မ ၄၃၆ ျဖစ္ေပသည္။
သုိ့ျဖစ္ရာ ပုဒ္မ ၄၃၆ ႏွင့္မျငိသည့္ ဥပေဒမ်ား အသစ္ေရးဆြဲရာတြင္၎ လႊတ္ေတာ္ဆိုင္ရာဆုံးျဖတ္ခ်က္မ်ား အတည္ျပဳရာတြင္၎ သဲသဲလွဳပ္ ကန့္ကြက္ေနေသာ စစ္ဖက္ကိုယ္စားလွယ္မ်ားကို လက္ရွိကာလတြင္ ေတြ့ျမင္ ေနရေပရာ ပုဒ္မ ၄၃၆ ႏွင့္ျငိသည့္ပုဒ္မမ်ားဆိုလ်င္ ေျပာဘြယ္ရာမရွိဟု ဆိုရ
ေပမည္။ ဤကား ဥပေဒျပဳေရးေဒါက္တိုင္တြင္ ျမန္မာစစ္ဖက္၏ နက္နက္နဲနဲ ပါဝင္ ပတ္သက္မွဳဟုဆိုရမည္။
တရားစီရင္ေရး
တိုင္းျပည္၏ေနာက္ ေဒါက္တိုင္တခုမွာ တရားစီရင္ေရးျဖစ္သည္။ တရားသူျကီးခ်ဳပ္ ခန့္အပ္ျခင္းမွာ သမတက တာဝန္ယူခန့္ျပီး လႊတ္ေတာ္က အတည္ျပဳရသည္ျဖစ္သည္။ သုိ့ေသာ္ ျပည္ေထာင္စု တရားသူျကီးခ်ဳပ္ႏွင့္ ျပည္ေထာင္စု တရားလႊတ္ေတာ္ခ်ဳပ္ တရားသူျကီးမ်ားသည္ ၂၀၀၈ အေျခခံ
ဥပေဒ အခန္း၆ ပုဒ္မ ၃၀၃ အရ အသက္ ၇၀ ထိတာဝန္ထမ္းေဆာင္ခြင့္ရွိသည္။ ၎တိ့ုအေနႏွင့္ မိမိဖါသာႏွဳတ္ထြက္ျခင္း၊ က်န္းမာေရးခ်ိဳ့ယြင္းျခင္း ၊ကြယ္လြန္ျခင္း ႏွင့္ ဖြဲ့စည္းပုံ အေျခခံဥပေဒျပဌာန္းခ်က္ႏွင့္အညီ စြပ္စြဲပစ္တင္ခံရျပီး ရာထူးမွရပ္စဲခံရျခင္း စသည့္ အေျကာင္းအခ်က္ ၄ ခု ရွိမွသာ အသက္ ၇၀ မတိုင္မွီ အစားထိုးခန့္အပ္နိုင္မည္ျဖစ္သည္။
သုိ့ျဖစ္ရာ လက္ရွိအရပ္သားအစိုးရသည္ ယခင္ ဦးသိန္းစိန္အစုိးရ ေရြးခ်ယ္ထားခ့ဲသည့္ တရာသူျကီးခ်ဳပ္ႏွင့္ တရားသူျကီးမ်ားႏွင့္ဆက္လက္ အလုပ္လုပ္ရမည္ျဖစ္သည္။ လာဘ္ေပး လာဘ္ယူမွဳမ်ားသည္ဟု အမ်ားျပည္သူက ထင္ျမင္ယူဆျခင္းခံထားရေသာ တရားေရးမဏၰိဳင္ႏွင့္ပတ္သက္၍ အစိုးရသစ္သည္ အစိုးရသစ္ မည္သုိ့ရင္ဆိုင္သြားမည္ဆိုသည္မွာ စိတ္ဝင္စားဖြယ္ ျဖစ္ေပသည္။ မည္သုိ့ဆိုေစ တိုင္းျပည္၏ေဒါက္တိုင္တခုျဖစ္ေသာ တရားစီရင္ေရးသည္ ယခင္အစုိးရေဟာင္းလက္ထက္မွ ဖြဲ့စည္းထားေသာ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ ေဟာင္းတရားသူျကီးခ်ဳပ္တာဝန္ယူသည့္ တရားစီရင္ေရးေဒါက္တိုင္အျဖစ္
ဆက္လက္ရွိေနေပဦးမည္။
စတုတၳေဒါက္တိုင္
တိုင္းျပည္၏ စတုတၳေဒါက္တိုင္ဟု ေခၚဆိုေလ့ရွိေသာ သတင္းမီဒီယာ နယ္ပယ္တြင္လည္း ျမန္မာစစ္ဖက္မွ ရုပ္ျမင္သံျကား အသံလႊင့္ဌာန သတင္း ဂ်ာနယ္မက်န္ ထုတ္လုပ္ေနသည္ကို ေတြ့ျမင္ေနျကေပသည္။ သုိ့ေသာ္ ဤကဏၰတြင္ ျမန္မာစစ္ဖက္၏ ပါဝင္ပတ္သက္မွဳမွာ လြတ္လပ္စြာ ယွဥ္ျပိဳင္ပါဝင္မွဳဟု ဆို၍ ရေပသည္။
နိဂံုး
သုိ့ျဖစ္ရာ လက္ရွိျမန္မာနိုင္ငံအေရြ့တြင္ တိုင္းျပည္၏ ေဒါက္တိုင္ ၁ ခုအျဖစ္ သီးျခား ျမန္မာစစ္ဖက္က ပါဝင္ေနသည့္အျပင္ အုပ္ခ်ဳပ္ေရး ၊ဥပေဒ ျပဳေရး ေဒါက္တိုင္ ၂ ခုတြင္လည္း ထဲထဲဝင္ဝင္ ပတ္သက္ ပါဝင္ေနသည္။ ထို့ျပင္ တရားစီရင္ေရးေဒါက္တိုင္မွာ ယခင္အေဟာင္းကို ဆက္ခံျခင္းျဖစ္
သည္။
ထိ့ုေျကာင့္ ၂၀၀၈ အေျခခံဥပေဒအရ လက္ရွိအေျခအေနတြင္ တိုင္းျပည္သည္ ေဒါက္တိုင္ ၅ ခုအေပၚတြင္တည္ရွိေနသည္ကား တိုင္းျပည္၏ အေျခအေနမွန္ဟုဆိုရပါမည္။ နိုင္ငံေရးေခါင္းေဆာင္မ်ားသည္ ပကတိမ်က္ေမွာက္ အေျခအေနမ်ားေပၚမွ ေပၚလစီေျခလွမ္းမ်ားကို ခ်ေလ့ရွိသည္ဟုဆိုပါသည္။ လူထုသည္လည္း ပကတိအေျခအေနမွန္ကို မ်က္ေျချပဳရန္ လိုအပ္ေပသည္။
အျခား ဒီမိုကေရစီတိုင္းျပည္မ်ားႏွင့္ကြဲျပားစြာ ျမန္မာစစ္ဖက္က ေဒါက္တိုင္တခုအျဖစ္ ထင္ထင္ရွားရွား ရပ္တည္ေနသည္ကို မလြဲမေရွာင္သာ အသိမွတ္ ျပဳျကရမည္ျဖစ္ေပေတာ့သည္။
ထိ့ုေျကာင့္လည္း NLD ၏ အမ်ိဳးသားရင္ျကားေစ့ျကားေရးႏွင့္ ေရွ့ေျခလွမ္းမ်ားသည္ ျမန္မာစစ္ဖက္အား စည္းရံုးနိုင္ေရးအေပၚ ေဇာင္းေပး အေျခ ျပဳပါက အ့ံျသဘြယ္ရွိမည္မထင္ေပ။ ဤသည္ကား ျမန္မာ့နိုင္ငံေရး၏ လက္ရွိ လက္ေတြ့ မ်က္ေတြ့ျဖစ္သည္။ အမွားအမွန္ကား ျပသနာတခုျဖစ္
သည္။ ျငင္းပယ္မရသည္က လက္ေတြ့ အေျခအေနႏွင့္ အျဖစ္အပ်က္မ်ားျဖစ္သည္။ ေရြးခ်ယ္ျကသည္ကေတာ့ လြတ္လပ္ခြင့္ျဖစ္သည္။ လူမွဳေတာ္
လွန္ေရးတရပ္သည္ ဂဏန္းသခ်ၤာတြက္သကဲ့သုိ့ ေသေသသပ္သပ္ စနစ္တက်ျဖစ္သည္ေတာ့ မရွိခ့ဲ။ အျမဲတေစ ဝရုန္းသုန္းကား ခ်ီတက္ေလ့ရွိသည္။ ထို့ေျကာင့္လည္း နိုင္ငံအေရး ေပါက္ႏွင့္ေက်း တိမ္ေတာင္သဖြယ္ မင္းေရးက်ယ္ ဟု ဆိုျကသည္မဟုတ္ပါေလာ။
မည္သုိ့ဆိုေစ ျမန္မာစစ္ဖက္က ျမန္မာနိုင္ငံေရးတြင္ ေနရာတေနရာရယူ၍ ပန္းပန္ေနဆဲ ျဖစ္သည္ဆိုသည္ကေတာ့ မ်က္ကြယ္ျပဳ၍ ရနိုင္မည္ မဟုတ္ေပ။