ၿငိမ္းခ်မ္းေအး - စာနယ္ဇင္းသမားရဲ႕ သတၱိ
(The Ladies News Journal) မိုုးမခ၊ ႏိုု၀င္ဘာ ၁၂၊ ၂၀၁၆
http://theladiesnewsjournal.com/articles/fri-2016-11-11-1514/4179
https://web.facebook.com/News.TheLadies/posts/654459171395722:0
ျမန္မာျပည္သမိုင္းမွာ စာအုပ္တအုပ္ေၾကာင့္ အသက္ဆံုးရံႈးခဲ့ရတာေတြ၊ ေထာင္က်ခဲ့ရတာေတြ ရွိခဲ့ဖူးပါတယ္။ စစ္အာဏာရွင္ စနစ္ ႏွစ္ငါးဆယ္ေက်ာ္ ႀကီးစိုးတဲ့ ေခတ္မွာဆိုရင္ ေဆာင္းပါး တပုဒ္၊ စာအုပ္ တစအုပ္ ေရး တာေတာင္ မဟုတ္၊ စာအုပ္ တအုပ္ ဂ်ာနယ္ တေစာင္ ဖတ္ရံု၊ လက္ဝယ္ေတြ႕ရွိရံုနဲ႔လည္း ဒုကၡ အႀကီးအက်ယ္ ေရာက္ခဲ့ရတဲ့ ျဖစ္စဥ္ေတြ ရွိပါတယ္။ ဒီဘက္ေခတ္အတြက္ ဥပမာ ေပးစရာ ျဖစ္စဥ္ ျဖစ္ရပ္ေတြမ်ားလြန္းေတာ့ ထူး မေဖာ္ျပေတာ့ပါ။
အတိတ္သမိုင္း စာေပ စာနယ္ဇင္း ေလာကက ဂုဏ္ျပဳထိုက္တဲ့ မွတ္တိုင္ေတြကိုေတာ့ အနည္းငယ္ ေဖာ္ ထုတ္ခ်င္ပါတယ္။
ဥပမာ - လႊတ္ေတာ္ေရွ႕ေနႀကီး လက္ပံတန္း ဦးဘတင္ (ဘီေအ ဘီအယ္လ္) (၁၈၉၀-၁၉၄၀) ဆိုရင္ သူ႔ရဲ႕ ၁၉၃၉ ခုႏွစ္ နဂါးနီ တိုက္ထုတ္ ဂ်ာပန္႔သူလွ်ိဳ (မူရင္း စာလံုးေပါင္း အတိုင္း) စာအုပ္ေၾကာင့္ ဒုတိယကမၻာစစ္အတြင္း ဂ်ပန္ ဝင္လာခ်ိန္မွာ ဖမ္းဆီး အသတ္ခံခဲ့ရပါတယ္။ စာအုပ္က ဖက္ဆစ္စနစ္ရဲ႕ သရုပ္သကန္ အမွန္ကို ဖြင့္ဟ ျပထားတဲ့ အီတလီ လူမ်ိဳး ေၾကးစားစစ္သားနဲ႔ သူလွ်ိဳ တဦး ျဖစ္သူ Amleto Vespa ေရး “Secret Agent of Japan: A Handbook to Japanese Imperialism (1938)” ကို ဘာသာျပန္ ထားတာပါ။
စာအုပ္ အက်ဥ္းခ်ံဳး ဘာသာျပန္ကို သတင္းစာဆရာ ဦးထြန္းေဖ (ထြန္းေန႔စဥ္) က မူလ ျပန္ခဲ့ၿပီး ေနာက္ နဂါးနီစာအုပ္တိုက္က လက္ဝဲစာေပ ေတြကို စနစ္တက် ေလ့လာထားသူ၊ ဆိုရွယ္လစ္ သေဘာတရားဆုိင္ရာ ပညာရပ္ေတြကို အဂၤလန္ကေန ရယူထားသူ ဦးဘတင္ ကို အျပည့္အစံု ျပန္ခိုင္းလို႔ ဂ်ပန္ အေရွ႕ေတာင္အာရွ ကို ဝင္ေတာ့မယ္မွန္း သိလ်က္နဲ႔ အဂၤလိပ္ကိုေတာ္လွန္လိုတာေၾကာင့္ လူထုၾကားမွာ ဂ်ပန္လိုလားေနခ်ိန္ ျဖစ္ပါလ်က္ မေၾကာက္မရြံ႕ အမွန္ကို အမွန္တိုင္း ဖက္ဆစ္ စနစ္ရဲ႕ ဆိုးဝါးရက္စက္ လူမဆန္ပံုေတြကို ဖြင့္ခ် လမ္းျပခဲ့ပါတယ္။ ဦးဘတင္ဟာ လက္ယာ အစြန္းေရာက္ ဂ်ပန္ဖက္ဆစ္စနစ္ ဆန္႔က်င္ေရးေတြ ပါးပါးေလးထည့္ ထားတဲ့ ဆိုရွယ္လစ္ဝါဒႏွင့္ နိသ်ည္း (စီးပြားေရးအပိုင္း) စာအုပ္ (မူရင္း Theory and Practices of Socialism by John Strachey, 1936) ကိုလည္း ဘာသာျပန္ၿပီး ၁၉၄၀ ခုႏွစ္မွာ ထုတ္ခဲ့ဖူးပါတယ္။
ဒီလို ဂ်ပန္ဆန္႔က်င္ေရး စာအုပ္ေတြ အတြက္ အဲဒီ ေခတ္မွာ ေဝဖန္ သူေတြေတာင္ ရွိခဲ့ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ ဖက္ဆစ္ ဂ်ပန္ စစ္တပ္ တကယ္ ျမန္မာျပည္ ဝင္ခ်ိန္မွေတာ့ ဒါေတြဟာ အမွန္ပါ့လား ဆိုတာ အားလံုး သိသြားပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ အဒီအခ်ိန္မွာ တိုင္းျပည္ ရဲ႕ အႏၱရာယ္ကို ေစာစီးစြာ အလင္းျပ ႏိႈးေဆာ္ခဲ့တဲ့ ဘာသာျပန္ စာေရးသူ အတြက္ အဆံုးသတ္ရလဒ္ ကေတာ့ ဂ်ပန္ဖက္ဆစ္ေတြရဲ႕ သတ္ျဖတ္ျခင္း ခံရတာပါပဲ။
ျမန္မာျပည္ စစ္အာဏာရွင္စနစ္ တပ္မေတာ္ရဲ႕ ဆရာရင္း ျဖစ္တဲ့ ဂ်ပန္ဖက္ဆစ္ “ဓားမိုး ေသနတ္ကိုး” ေခတ္ေအာက္ေရာက္စဥ္ အခ်ိန္မွာလည္း အထက္မွာ ေဖာ္ျပခဲ့တဲ့ ဦးဘတင္ အသတ္ခံရမႈလို ျဖစ္စဥ္ေတြ ရွိေပမယ့္ စာသမား၊ သတင္းသမားေတြကေတာ့ ၿငိမ္ဝပ္ ပိျပား မေနၾကပါဘူး၊ ဂ်ပန္ကင္ေပတိုင္နဲ႔ ဆင္ဆာ ေအာက္မွာ ရေအာင္ စာေတြ၊ သတင္းေတြ ေရးခဲ့တဲ့ သာဓက ေတြလည္း ရွိခဲ့ပါတယ္။
စကၠဴရွားတဲ့ ေခတ္မွာ သတင္းစာ ထုတ္ရေတာ့ ဂ်ပန္ စစ္တပ္နဲ႔ စိစစ္ေရး ဆင္ဆာ အဖြဲ႕က ျဖဳတ္လိုက္တဲ့ ကြက္လပ္အျဖဴႀကီး ေတြ အတိုင္း ထြက္ခဲ့ရတဲ့ သတင္းစာေတြက ျမန္မာသတင္းစာဆရာ၊ စာနယ္ဇင္းဆရာႀကီးမ်ားရဲ႕ သတၱိကို ေဖာ္ညြန္းေနပါတယ္။ သတင္းစာမ်ားကေန ေျပာခဲ့တဲ့ သမိုင္းေတြကို ျပန္လွန္ၾကည့္ၿပီး ယေန႔ေခတ္ ဆရာမ်ား အတုယူ သင့္လွပါတယ္။ ဂ်ပန္ေခတ္မွာေတာင္ ဆင္ဆာလြတ္ေအာင္ ေရးႏိုင္စြမ္းတဲ့ သတင္းစာဆရာႀကီး စာေရးဆရာႀကီးရဲ႕ ဇဝနရဲ႕ ေထ့လံုး၊ ေလွာင္လံုး ေတြမ်ိဳးကိုလည္း ယေန႔ေခတ္ စာနယ္ဇင္း ဆရာမ်ား ဦးခိုက္သင့္လွပါတယ္။
ဒါ့အျပင္ ျမန္မာစာေရးဆရာေတြ တီထြင္ဆန္းသစ္ၿပီး ဂ်ပန္စစ္ဖိနပ္ေအာက္ ေရာက္ေနတဲ့ေခတ္မွာပဲ စတင္ခဲ့တဲ့ စာေရးဆရာအသင္း ရန္ပံုေငြ အတြက္ စာေရးဆရာေတြ ကိုယ္တိုင္ ကျပတဲ့ စာေရးဆရာျပဇာတ္ ဆိုတာေတြဟာလည္း ဖိႏွိပ္တဲ့ ေခတ္စနစ္ကို တႏိုင္ အံတုကာ စာနယ္ဇင္းဆရာမ်ား စင္ေပၚတက္ ျပဇာတ္ကတဆင့္ ျပည္သူလူထု ကိုယ္စား ရင္ဖြင့္ျခင္း တမ်ိဳး ျဖစ္တယ္လို႔လည္း သံုးသပ္ႏိုင္ပါတယ္။
လြတ္လပ္ေရးရၿပီးေခတ္ ဖ-ဆ-ပ-လ ဒီမိုကေရစီ အစိုးရ ဆိုေသာ္ျငားလည္း စစ္တပ္လိုလားသူ ဆိုရွယ္လစ္အုပ္စုက ျပည္ထဲေရးကို ကိုင္ၿပီး ႏိုင္ငံေရးဆန္႔က်င္မႈ မွန္သမွ်ကို ႏွိပ္ကြပ္ေနခ်ိန္မ်ိဳးမွာလည္း သတင္းစာဆရာ၊ စာေရးဆရာေတြ စာေရး၍ တဖံု၊ ျပဇာတ္ေတြ ကိုယ္တိုင္ ေရး ကိုယ္တိုင္ ကၿပီး တသြယ္ တာဝန္ေက်ခဲ့ပါတယ္။ “မင္းဆိုသမွ် ကြင္းေရွာင္မယ္၊ ထမင္းေတာင္ စားခ်င္ဘူး ကြယ့္ေလး..” (ေတာင္သမန္လယ္စား ေမာင္ေဖငယ္၊ ပန္းဆိုးတန္း ဝင္းဝင္းရံု ၊ ဒဂံုခင္ခင္ေလးရဲ႕ “စာဆိုေတာ္” နန္းတြင္း ဝတၳဳေတာ္ႀကီးကို ေက်ာရိုးအေျခခံ) ဆိုတဲ့ ‘ေလ’ မ်ိဳးဟာ အဲဒီေခတ္ရဲ႕ လူတိုင္း ပါးစပ္ဖ်ားမွာ ေရပန္းစားခဲ့သလို၊ ယေန႔တိုင္ေအာင္လည္း သိမီသူမ်ား ရင္ထဲ စြဲလမ္းရပါတယ္။
၁၉၅၈-၆၀ ခုႏွစ္နဲ႔ ၁၉၆၂ ေနာက္ပိုင္း စစ္အာဏာရွင္ စနစ္ လံုးလံုးေရာက္ခ်ိန္မွာေတာ့ သူရဲေကာင္း တေခတ္ကို ေမြးဖြားဖို႔ စစ္ဗိုလ္မ်ားက ကူညီ ပါရမီျဖည့္သည့္အလား အဖမ္းမခံရတဲ့ စာေရးဆရာ၊ ကဗ်ာဆရာ၊ သတင္းစာဆရာ၊ အယ္ဒီတာ အင္မတန္ရွားပါတယ္။ သတင္းစာဆရာေတြရဲ႕ ဘိုးေအႀကီး သခင္ကိုယ္ေတာ္မိႈင္း (၁၉၆၄ ကြယ္လြန္) ေတာင္ ဆံုးတာ ေစာ သြားလို႔ ႏိို႔မို႔ ဗိုလ္ေနဝင္းနဲ႔ တပည့္ေက်ာ္မ်ား လက္ခ်က္ မိမယ္ ထင္ပါတယ္။
ဆရာႀကီး ေရႊဥေဒါင္း၊ ဗန္းေမာ္တင္ေအာင္၊ ဒဂုန္တာရာ၊ လူထု ေဒၚအမာ၊ လူထု ဦးလွ၊ ျမသန္းတင့္၊ လူထု စိန္ဝင္း၊ ဦးဝင္းတင္၊ ေၾကးမံု ဦးေသာင္း၊ စိန္ခင္ေမာင္ရီ ကေန စမ္းစမ္းႏြဲ႕ (သာယာဝတီ)၊ ေရႊကူေမႏွင္း ၊ မင္းလူ (ကဗ်ာတပုဒ္ေၾကာင့္ ေထာင္က်သူ)၊ မသီတာ (စမ္းေခ်ာင္း)၊ ကိုေအာင္ထြန္း (ေက်ာင္းသားလႈပ္ရွားမႈ သမိုင္း ျပဳစုသူ) အဆံုး ယံုၾကည္ခ်က္အတြက္၊ စာနယ္ဇင္း အလုပ္ေတြ အတြက္ အနစ္နာခံ ေထာင္သြင္းအက်ဥ္းက်ခံ သူေတြ ျမန္မာ့စာနယ္ဇင္း သမိုင္းမွာ အထင္ကရ အမ်ားအျပား ရွိခဲ့ပါတယ္။ နာမည္ ေဖာ္ျပထားသူေတြဟာ ဥပမာ အျဖစ္ ျပျခင္းပါ။ အနည္းစုပါ၊ မင္းျပစ္ မင္းဒဏ္ကို အံတု မေၾကာက္မရြံ ရင္ဆိုင္ခဲ့တဲ့ စာေပသမား၊ သတင္းစာ ဂ်ာနယ္ ဆရာေတြ ဒုနဲ႔ေဒး မေရတြက္ႏိုင္ ရွိပါတယ္။
စစ္တပ္ရဲ႕ အိမ္ေစာင့္အစိုးရေခတ္ (၁၉၅၈-၆၀) တရက္မွာ စစ္အာဏာသိမ္း ေခါင္းေဆာင္ ဗိုလ္ေနဝင္းနဲ႔ သတင္းစာဆရာမ်ား ထိပ္တိုက္ေတြ႕ပံုနဲ႔ သတင္းစာဆရာရဲ႕ သတၱိ ကို ေၾကးမံုဦးေသာင္းက သူ႔ရဲ႕ ဘီလူးတို႔ရြာ (၁၉၉၉ ခုႏွစ္၊ မူလ RFA အသံလႊင့္ေဆာင္းပါးမ်ား) စာအုပ္မွာ “ဗိုလ္ခ်ဳပ္ႀကီးေနဝင္း၏ ပထမဆံုးႏွင့္ ေနာက္ဆံုး သတင္းစာ ရွင္းလင္းပြဲ” ဆိုၿပီးလည္း တခုတ္တရ ထည့္ေရးဖူးပါတယ္။ ဗို္လ္ေနဝင္းက သတင္းစာရွင္းလင္းပြဲ ဆိုၿပီး သတင္းစာဆရာေတြကို ေခၚ၊ ၿပီးေတာ့ သူက ေနာက္က်လာ၊ သူတပည့္ေတြကို မေအ ႏွမ ကိုင္တုပ္ ဆဲ ၿပီးေတာ့မွ ေရွ႕ထြက္လာၿပီး “ခင္ဗ်ားတို႔ကေကာ ဘာေမးခ်င္တာလဲ၊ ေမးခ်င္တာ ေမးၾကေလ” ဆိုၿပီး လူမိုက္ဂိုက္ လုပ္ပံုကို သတင္းစာဆရာႀကီး ဗမာ့ေခတ္ ဦးအုန္းခင္ ရဲ႕ တံု႔ျပန္ပံု အျဖစ္အပ်က္ကို ဖြဲ႔ႏြဲ႕ေရးထားတာပါ။
ဦးအုန္းခင္က လူႀကီးလူေကာင္း တေယာက္နဲ႔ ေလ်ာ္ညီစြာ ေရွ႕ခံုမွာ ယဥ္ယဥ္ေက်းေက်း ထိုင္ေနရာက ေျခေထာက္တဖက္ ခံုေပၚတင္ၿပီး ဒူးကို လက္နဲ႔ တျဖတ္ျဖတ္ပံုကာ အသံေအာင္ အသံက်ယ္ႀကီးနဲ႔ “ဗိုလ္ေနဝင္း ခင္ဗ်ား ဖိတ္လို႔ က်ဴပ္တို႔လာတာ၊ ေျပာခ်င္တာရွိရင္ ေျပာ၊ မရွိရင္ ျပန္မယ္၊ က်ဴပ္တို႔ အခ်ိန္ကုန္ မခံႏိုင္ဘူး” ဆိုၿပီး အာဏာလက္ေစာင္းထက္လွတဲ့ သက္ဦးဆံပိုင္တမွ် တန္ခိုးထြားေနတဲ့ ဗိုလ္ေနဝင္းကို ျပန္ခံ ပက္ပံုက သတင္းစာဆရာရဲ႕ သတၱိပါပဲ။ ဒီအတြက္လည္း ၁၉၆၂ စစ္တပ္က လံုးဝ အာဏာသိမ္းၿပီးခ်ိန္မွာ ပထမဆံုး ဖမ္းခံထိသူမွာ ဦးအုန္းခင္ ပါပဲ။ ဒါေပမယ့္ စာနယ္ဇင္းသမားရဲ႕ ေျပာင္ေျမာက္တဲ့ သတၱိ၊ ဗ်တၱိ ကို ျပႏိုင္ခဲ့ပါတယ္။
က်ေနာ္တို႔ ျမန္မာျပည္ရဲ႕ စာနယ္ဇင္း သမိုင္းနဲ႔ ပုဂၢိဳလ္ ေတြရဲ႕ ပံုရိပ္ေကာင္းက အဲဒီလိုပါ။ ယေန႔ ပုဂၢိဳလ္ မ်ား အတုယူႏိုင္ရင္ ေကာင္းပါတယ္။ သမိုင္းကို မေလ့လာဖူးတဲ့ ယေန႔ေခတ္ လူငယ္မ်ားအတြက္ လည္း ဗဟုသုတနဲ႔ စဥ္းစားသံုးသပ္ႏိုင္ေအာင္ အနည္းအက်ဥ္း တင္ျပလိုက္ပါတယ္။
တိုင္းျပည္နဲ႔ ျပည္သူအတြက္ သတၱိေျပာင္ေျမာက္ခဲ့ၾကတဲ့ ရဲရင့္သူ စာေပ၊ ဂ်ာနယ္၊ မဂၢဇင္း စာနယ္ဇင္းသမား အေပါင္းအား ဂုဏ္ျပဳလ်က္ … …။
ၿငိမ္းခ်မ္းေအး
ႏိုဝင္ဘာ ၁၁၊ ၂၀၁၆
(ဆက္သြန္ရန္ႏွင့္ ေဝဖန္ရန္ nyeinchanaye81@gmail.com)