Article of Stamps (Human Rights Day)

လူ႔အခြင့္အေရးေန႔ (တံဆိပ္ေခါင္းမ်ား)

ဦးအုန္းေက်ာ္
ေမ ၁၀၊ ၂၀၁၁

‘‘တုိ႔ႏုိင္ငံဟာ ၁၉၄၈ ဇႏၷ၀ါရီလ (၄) ရက္ေန႔မွာ လြတ္လပ္ေရးရခဲ့တယ္။ အဲဒီႏွစ္ထဲမွာဘဲ ကမာၻ႕ကုလ သမဂၢအဖြဲ႕၀င္ႏုိင္ငံျဖစ္လာခဲ့တယ္။ အဖြဲ႕၀င္ျဖစ္ရတဲ့ ရက္စြဲအတိအက်ကေတာ့ ၁၉၄၈၊ ဧၿပီလ (၁၉) ရက္ေန႔၊ အဖြဲ႕၀င္ႏုိင္ငံနံပါတ္က - ၅၈။ အဲဒါေတြကုိေတာ့ ... ငါ့တူသိၿပီးသားပါကြာ။ ဒါေပမယ့္ အဲ့ဒီကမာၻ႕ကုလ သမဂၢအဖြဲ႕ႀကီးရဲ႕ လူ႕အခြင့္အေရး ေၾကညာစာတမ္း (The Universal Declaration of Human Rights) နဲ႔ လူ႕အခြင့္အေရးေန႔ (Human Rights Day) အေၾကာင္းကေတာ့ ငါ့တူအေနနဲ႔ နဲနဲစိမ္းေနလိမ့္မယ္။ ၾကားဖူး ခ်င္မွေတာင္ ၾကားဖူးမယ္။’’
‘‘ဟုတ္တယ္ဦးေလးရ။ ပြင့္ပြင့္လင္းလင္းေျပာရရင္ ၾကားဖူတာေတာင္ သိပ္မၾကာလွေသးပါဘူး။ အဲဒါကလဲ internet ေတြထဲမွာ ပါ ပါလာလုိ႔ ပါ။ ျပည္ပက Website ေတြထဲမွာလဲ မၾကာ မၾကာေတြ႕ေနရလုိ႔ပါ။ မၾကားဖူး တာကုိ အျပစ္မတင္ပါနဲ႔ ဦးေလးရာ။ ေက်ာင္းမွာေကာ၊ တကၠ သုိလ္ေကာလိပ္ေတြမွာေကာ၊ ဘယ္မွာသင္ရ လုိ႔တုန္း။ မဂၢဇင္းေတြ - စာေစာင္ေတြမွာေကာ ဘယ္မွာ ဖတ္ရလုိ႔တုံး။ ရွင္းရွင္းေျပာရရင္ ဘယ္ လုိအခ်က္ေတြပါ မွနဲ႔ ေရေရရာရာ ဂဃနဏ မသိပါဘူးဦးေလးရာ။’’

‘‘တုိ႔ကုိအုပ္ခ်ဳပ္တဲ့ ဒီစစ္အစုိးရေတြရဲ႕ေအာက္မွာ အဲ့ဒီလူ႔အခြင့္အေရး (Human Rights) ဆုိတဲ့ စကားလုံးကုိ မင္းတုိ႔၊ ငါတုိ႔တေတြ ၾကား ေတာင္ မၾကားဖူးရေလေအာင္ တမင္တကာအညႇဳိးႀကီးႀကီးနဲ႔ လုပ္ထားတာ ကြ။ ေမြး ကထဲကပါလာတဲ့ ေမြးရာပါ လူ႕အခြင့္အေရးေတြ လူတုိင္းမွာ ရွိေနပါတယ္ဆုိတကုိ မသိေအာင္ လုပ္ထားတာ ကြ။’’
‘‘ဟုတ္တယ္ေနာ္ ... လူ႔အခြင့္အေရးနဲ႔ ပတ္သက္တဲ့ စာရြက္စာတမ္းေတြ ျဖန္႔ေ၀တဲ့လူငယ္ေတြ၊ အဖြဲ႕အ စည္းေတြကုိလဲ ႏွိပ္ကြပ္တယ္ဆုိတဲ့ သတင္းေတြ က်ေနာ္တုိ႔လဲ ၾကားပါတယ္။”

‘‘ေအး .. တကမာၻလုံးမွာေတာ့ ဒုိ႔ႏုိင္ငံနဲ႔ တျခားစီဘဲ။ ငယ္ငယ္ကေလးထဲက အဲ့ဒီလူ႔အခြင့္အေရးဆုိတာကုိ သိေအာင္၊ နားလည္ေအာင္၊ ၾကားဖူးနား၀ရွိေအာင္ ေက်ာင္းေတြမွာသင္ေပးၾကတယ္။ ေျပာျပ - ဖတ္ျပ- ျဖန္႔ေ၀ - ပညာေပးၾကတယ္။ ကေလးေတြနားလည္ေအာင္ ဘယ္လုိ ဘယ္လုိေျပာပါဆုိတဲ့ လက္စြဲစာအုပ္ ကေလးေ တြေတာင္ရွိေသးတယ္။ အဲ့ဒီလူ႕အခြင့္အေရး ေၾကညာစာတမ္းကုိ ကမာၻေပၚမွာ ရွိရွိ သမွ် ဘာသာစကားေပါင္း စုံနဲ႔ ဘာသာျပန္ၿပီး (မသိတဲ့သူ တေယာက္မွ မရွိရေလေအာင္) ျဖန္႔ေ၀ၾက - ေဟာေျပာၾကတယ္။ ကမာၻ႕စံခ်ိန္ တင္စာရင္းမ်ား (Guinness World Records) ထဲမွာဆုိရင္ အမ်ားဆုံးဘာသာျပန္ခံရေသာ မွတ္တမ္း (The Most Translated Document) အ ျဖစ္နဲ႔ေတာင္ စာရင္းသြင္းခံထားရတယ္။’’


‘‘ဟာ ဒါဆုိရင္ က်ေနာ္တုိ႔ ခုခ်ိန္ထိမသိေသးဘဲ ေယာင္၀ါး၀ါးျဖစ္ေနတာ ရွက္စရာႀကီးေပါ့ေနာ္။’’
‘‘ဟဲ ဟဲ၊ မင္းရွက္တတ္ရင္ေပါ့ေလ။ အဲဒီေလာက္ တကမာၻလုံး ရွိရွိသမွ် လူအေပါင္း (လွည္းေန ေလွေအာင္း - ျမင္းေ ဇာင္းမက်န္) အားလုံး သိၾကတာကုိ မင္းတုိ႔ ငါတုိ႔ေတြ ခု ဒီအရြယ္ႀကီးေတြ ေရာက္တဲ့အထိ၊ မသိေသး တာ၊ မဖတ္ဘူးေသးတာ နာသကြာ’’

‘‘ဒါနဲ႔ ဟုိတေလာကေတာ့ ျမန္မာ့လူ႕အခြင့္အေရးေန႔အျဖစ္ ကုိဖုန္းေမာ္က်ဆုံးတဲ့ (မတ္လ ၁၃ ရက္) ကုိ သတ္မွတ္ၿပီး က်င္းပတဲ့အေၾကာင္းေတာ့ Internet ေတြမွာ ေတြ႕လုိက္မိေသးတယ္။’’
‘‘ေအး ဦးေလးလဲ ေတြ႕လုိက္မိပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ တကမာၻလုံးက သတ္မွတ္ထားတဲ့ လူ႕အခြင့္အေရးေန႔ကေတာ့ ဒီဇင္ဘာ ၁၀ ရက္ေန႔ကြ။ အဲဒီေၾကညာစာတမ္းကုိ အတည္ျပဳခဲ့တဲ့ ၁၉၄၈၊ ဒီဇင္ဘာ ၁၀ ရက္ကုိ အထိမ္း အမွတ္ယူထားတာေပါ့ကြာ’’

‘‘အဲ့ဒီေၾကညာစာတမ္းကုိ ဘယ္သူေရးတာလဲဟင္’’
‘‘ႏုိင္ငံတကာပညာရွင္ေတြ ေဆြးေႏြးတုိင္ပင္ၿပီး ေရးၾကတာကြ။ ဒုိ႔အာရွတုိက္ကဆုိရင္ တ႐ုတ္ျပည္ကေတာင္ပါေ သးတယ္။ တက္တက္ႂကြႂကြ လုပ္ခဲ့ၾကတဲ့ သူေတြထဲမွာဆုိရင္လဲ အဲဒီတုန္းက အေမရိကန္သမတ ႐ုစဗဲ့ရဲ႕မိန္းမ (Eleanor Roosevelt) ဆုိရင္ ထင္ရွားတယ္။ အဲဒီေၾကညာစာတမ္းမွာ စုစုေပါင္း အပုိဒ္ ၃၀ ပါတယ္။ ေဟာဒီမွာ မင္းတုိ႔အတြက္ ဦးေလး အဆင္သင့္ ေကာ္ပီေတြကူးထား တယ္။ ယူသြားၿပီး ေအးေအးေဆးေဆး စိမ္ေျပနေျပဖ တ္ၾက၊ ေဆြးေႏြးၾကေပါ့ကြာ။ ဗမာလုိေကာ၊ အဂၤလိပ္လုိ မူရင္းေကာ’’

‘‘ဗမာလုိက ဘယ္သူျပန္တာလဲဟင္’’
‘‘အဲ့ဒါေတာ့ ဦးေလးလဲမသိဘူးကြ။ မင္းတုိ႔လူငယ္ေတြ ရွာေဖြၿပီး သုေတသနလုပ္ၾကည့္ေပါ့ကြာ။ သိရင္လဲ ဦးေလးကုိ ျပန္ေျပာဦး။ ဦးေလးလဲ မွတ္ထားရတာေပါ့။’’

‘‘ဟုတ္ကဲ့ပါ ဦးေလး”
‘‘ဒီေန႔ေတာ့ အပုိဒ္နံပါတ္ (၂၀) ကုိ ငါ့တူကုိ ဖတ္ျပရမယ္။ ေသေသခ်ာခ်ာ နားေထာင္ေနာ္။ ဗမာလုိေကာ အဂၤလိပ္လုိေကာ။

♦ အပုိဒ္ ၂၀
(၁) လူတုိင္းတြင္ လြတ္လပ္ေအးခ်မ္းစြာ စုေ၀းႏုိင္ခြင့္ႏွင့္ ဖြဲ႕စည္းႏုိင္ခြင့္တုိ႔ရွိသည္။
(၂) မည္သူကုိမွ် အဖြဲ႕အစည္းတခုသုိ႔၀င္ေစရန္ အတင္းအၾကပ္မျပဳရ။

♦ Article 20
(1) Everyone has the right to freedom of peaceful assembly and association.
(2) No one may be compelled to belong to an association.

‘‘ဟာ ေကာင္းလုိက္တာ ဦးေလးရာ။ က်ေနာ္တုိ႔မွာ အဲ့ဒီအခြင့္အေရးေတြ ဘယ္ေတာ့မ်ားမွ ရပါ့မလဲ။’’
‘‘ဒါေတာင္ တပုိဒ္ထဲဘဲရွိေသးတာ ငါ့တူ။ အပုိဒ္ ၃၀ စလုံးကုိ ဖတ္ၿပီးရင္ အဲဒီအထဲက ဘယ္အခြင့္အေရးေတြရွိေ နၿပီလဲဆုိတာ ... မင္းသိလာ လိမ့္မယ္။’’

‘‘အဲ့ဒီအခါက်ရင္ ဘာအခြင့္အေရးမွ မရွိဘူးဆုိတာ ေတြ႕ရေတာ့မယ္ဆုိပါေတာ့ ... ဒီလုိလား။’’
‘‘အဲ့ဒါေတာ့ မင္းဘာသာမင္း သိလာလိမ့္မေပါ့ကြာ။ ဒီေန႔ေတာ့ တံဆိပ္ေခါင္းေတြအေၾကာင္း ဆက္ၾကဦးစုိ႔။ တကမာၻလုံးက ပလူပ်ံေအာင္ ထုတ္ေနေပမယ့္ ဒုိ႔ႏုိင္ငံကေတာ့ တလုံးမွ မထုတ္ခဲ့ပါဘူးကြာ။’’

‘‘တကယ္လား ဦးေလးရာ။ ကုလသမဂၢနဲ႔ပတ္သက္တာေတြတာ့ ထုတ္ေနသားဘဲ မဟုတ္လား’’
‘‘ေအး ...ႀကဳိၾကား၊ ႀကဳိးၾကားထုတ္ေနတာေတြေတာ့ရွိပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ လူ႕အခြင့္အေရး (Human Rights) နဲ႔ပတ္သက္တာကုိေတာ့ တခု မွ မထုတ္ခဲ့ဘူးကြာ။ ဒီလူ႔အခြင့္အေရးဆုိတာကုိ နားထဲ သံရည္ပူေလာင္းထည့္ခံရ သလုိ .. အခံရခက္တယ္ထင္ပါရဲ႕။ အာဏာရွင္ႏုိင္ငံ ေတြ လူ႔အခြင့္အေရးခ်ဳိးေဖာက္တဲ့ေနရာမွာ နာမည္ႀကီး တဲ့ႏုိင္ ငံေတြကေတာင္ (ဟန္ျပေလးျဖစ္ျဖစ္) တလုံးတေလ ထုတ္ၾကေသးတယ္။ တုိ႔ႏုိင္ငံကေတာ့ လုံး၀ဆုိ လုံး၀ ဘဲ။’’

‘‘လူ႔အခြင့္အေရးဆုိတဲ့ နာမည္ေတာင္ မၾကားခ်င္ဘူးဆုိတဲ့ သေဘာေပါ့ေနာ္။’’
‘‘သူတုိ႔မၾကားခ်င္တဲ့အျပင္ မင္းတုိ႔၊ ငါတုိ႔ ၾကားသြားမွာကုိလဲ သိပ္ေၾကာက္ေနတာကြ။ တုိ႔အာရွတုိက္ က ႏုိင္ငံေခါင္းေဆာင္ အခ်ဳိ႕ ကလဲ ဒီမုိက ေရစီနဲ႔ လူ႔အခြင့္အေရးဟာ အာရွတုိက္သားေတြအတြက္ ပုံတူကူးခ် ဘုိ႔ မလုိဘူး ...လုိလုိ (အသံေတြပစ္ေနတာ) ငါ့တူလဲ ၾကားမွာေပါ့။ တ႐ုတ္ျပည္က ထိပ္ဆုံးကေပါ့ကြာ။ အဲ့ဒါကုိၾကည့္ရင္ အာဏာရွင္လုပ္ခ်င္ေနတဲ့ေကာင္ေတြက ဒီစကားလုံးေတြကုိ အရမ္းမုန္းေနတာ မင္းသိသာေ လာက္ၿပီေပါ့ကြာ။ ကဲ ကမာၻ႕ကုလသမဂၢ လူ႕အခြင့္အေရးေကာင္စီ (United Nations Human Rights Council - UNHCR) ရဲ႕ အထိမ္းအမွတ္တံဆိပ္ (logo)။ အျပာေရာင္မီးေတာက္ကေလးနဲ႔။ ဒီမွာၾကည့္ပါဦး။

UNHCR

၁၉၅၈ (၁၀ ႏွစ္ေျမာက္အထိမ္းအမွတ္ထုတ္ တံဆိပ္ေခါင္းမ်ား)

အင္ဒုိနီးရွား

သီရိလကၤာ

ဗီယက္နမ္

ပါကစၥတန္

မေလးရွား

လာအုိ

ဂ်ပန္

၁၉၆၈ (၂၀ ႏွစ္ေျမာက္အထိမ္းအမွတ္ထုတ္ တံဆိပ္ေခါင္းမ်ား)

ေတာင္ကုိရီးယား

အိႏၵိယ

ေဟာင္ေကာင္

ယုိးဒယား

ဂ်ာမဏီ

ကေမၺာဒီးယား


ဘ႐ူႏုိင္း

လာအုိ


၁၉၇၈ (၃၀ ႏွစ္ေျမာက္အထိမ္းအမွတ္ထုတ္ တံဆိပ္ေခါင္းမ်ား)

နီေပါ

အႏွစ္ ၃၅ ႏွစ္ UN


၁၉၈၈ (၄၀ ႏွစ္ေျမာက္အထိမ္းအမွတ္ထုတ္ တံဆိပ္ေခါင္းမ်ား)

ဖိလစ္ပုိင္


၁၉၉၈ (၅၀ ႏွစ္ေျမာက္အထိမ္းအမွတ္ထုတ္ တံဆိပ္ေခါင္းမ်ား)

ၾသစေၾတးလ်

နီေပါ

၁၉၇၃ ယုိးဒယား

‘‘ကဲ ! မင္းတုိ႔ေခတ္ေရာက္ရင္ ဘယ္လုိဒီဇုိင္းကေလးနဲ႔ထုတ္ရင္ေကာင္းမလဲ စဥ္းစားထားေပါ့ကြာေနာ္။’’
‘‘ၾသစေၾတးလ်ကထုတ္တဲ့၊ ႏွင္းဆီပန္းနဲ႔ သံဆူးႀကဳိး ဒီဇုိင္းေလးကုိ က်ေနာ္အႀကဳိက္ဆုံးဘဲ။ က်ေနာ္တုိ႔က ဗုဒၶဘာသာႏုိင္ငံဆုိေတာ့ ၾကာပန္း ကေလးနဲ႔ သံဆူးႀကိဳး ဒီဇုိင္းေလး လုပ္လုိက္ရင္ မေကာင္းဘူးလား။’’

‘‘ဟာ ... ေကာင္းလုိက္တဲ့ အၾကံေလးပါလားကြာ’’

♦ ♦ ♦