သား၀င့္ေက်ာ္ - ရွယ္ယာဝယ္ဖို႔ ဘယ္ကစမလဲ (၄) Stock exchange
(မုိးမခ) ဇန္န၀ါရီ ၉ ၊ ၂၀၁၆
မိမိ ရွယ္ယာဝယ္ယူလိုတဲ့ ကုမၸဏီကိုအကဲျဖတ္ေလ့လာျခင္းကို ဒီေဆာင္းပါးနဲ႕ အဆံုးသတ္ၾကရေအာင္စို႔။
ရွယ္ယာဝယ္ဖို႔ ဒီေလာက္ေတာင္ အကဲျဖတ္ဖို႔လိုသလားကြာ ဆိုၿပီးေမးမယ္ဆို ေမးေလာက္ပါတယ္။
မိမိဝယ္ယူရင္းႏွီးျမွဳပ္ႏွံမယ့္ရွယ္ယာ အျမတ္ေသခ်ာဖို႔ ဒီေလာက္ေတာ့ စိတ္ရွည္ရမွေပါ့။
လက္က်န္ရွင္းတမ္းနဲ႕ အရံႈးအျမတ္ရွင္းတမ္းက အခ်ိဳးေတြ အျပင္ ေနာက္ထပ္မံေလ့လာရမယ့္ အခ်ိဳးေတြလည္းရွိပါေသးတယ္။
ပထမအခ်ိဳးက အျမတ္ေဝစု ထုတ္ေပးအခ်ိဳး (Pay out ratio)ပါ။
ကုမၸဏီေတြဟာ သူတို႔ရဲ႕အျမတ္ ဝင္ေငြထဲက တစ္စိတ္တစ္ပိုင္းကို အျမတ္ေဝစုအျဖစ္ ေငြသားနဲ႕ထုတ္ေပးတတ္ၾကတယ္။ အဲ့ဒီလို ေငြသားနဲ႕ထုတ္ေပးလိုက္တဲ့ အျမတ္ေဝစုနဲ႕ အသားတင္အျမတ္ထဲက ဦးစားစေတာ့ရွယ္ယာအျမတ္ကိုႏႈတ္ၿပီး က်န္ေငြနဲ႕အခ်ိဳးခ်တာပါ။
Pay out ratio = (Ordinary shares dividend) / (Net profit - Preferred dividend)
မိမိဝယ္ယူရင္းႏွီးျမွဳပ္ႏွံမယ့္ရွယ္ယာ အျမတ္ေသခ်ာဖို႔ ဒီေလာက္ေတာ့ စိတ္ရွည္ရမွေပါ့။
လက္က်န္ရွင္းတမ္းနဲ႕ အရံႈးအျမတ္ရွင္းတမ္းက အခ်ိဳးေတြ အျပင္ ေနာက္ထပ္မံေလ့လာရမယ့္ အခ်ိဳးေတြလည္းရွိပါေသးတယ္။
ပထမအခ်ိဳးက အျမတ္ေဝစု ထုတ္ေပးအခ်ိဳး (Pay out ratio)ပါ။
ကုမၸဏီေတြဟာ သူတို႔ရဲ႕အျမတ္ ဝင္ေငြထဲက တစ္စိတ္တစ္ပိုင္းကို အျမတ္ေဝစုအျဖစ္ ေငြသားနဲ႕ထုတ္ေပးတတ္ၾကတယ္။ အဲ့ဒီလို ေငြသားနဲ႕ထုတ္ေပးလိုက္တဲ့ အျမတ္ေဝစုနဲ႕ အသားတင္အျမတ္ထဲက ဦးစားစေတာ့ရွယ္ယာအျမတ္ကိုႏႈတ္ၿပီး က်န္ေငြနဲ႕အခ်ိဳးခ်တာပါ။
Pay out ratio = (Ordinary shares dividend) / (Net profit - Preferred dividend)
Payout ratio ၁၀%ရွိတဲ့ကုမၸဏီဟာ တက္သစ္စ ကုမၸဏီျဖစ္နိုင္တယ္။ Pay out ratio ၅၀%အထက္ရွိတဲ့ကုမၸဏီကေတာ့ ေအာင္ျမင္ေနတဲ့ကုမၸဏီလို႔ သတ္မွတ္နိုင္တယ္။
ဒုတိယအခ်ိဳးတစ္ခုက လက္ငင္း အထြက္ႏႈန္း(Current yield)ပါ။
တြက္နည္းက ႏွစ္စဥ္ အျမတ္ေဝစုေပးတဲ့ႏႈန္းကို ရွယ္ယာတစ္ေစာင္ရဲ႕ေစ်းကြက္ေပါက္ေစ်းနဲ႕ စားၿပီး ရာခိုင္ႏႈန္းဖြဲ႕ တာပါ။
Current Yield = (Annual Dividend ÷ Market Price) X 100
ဒုတိယအခ်ိဳးတစ္ခုက လက္ငင္း အထြက္ႏႈန္း(Current yield)ပါ။
တြက္နည္းက ႏွစ္စဥ္ အျမတ္ေဝစုေပးတဲ့ႏႈန္းကို ရွယ္ယာတစ္ေစာင္ရဲ႕ေစ်းကြက္ေပါက္ေစ်းနဲ႕ စားၿပီး ရာခိုင္ႏႈန္းဖြဲ႕ တာပါ။
Current Yield = (Annual Dividend ÷ Market Price) X 100
ဒီအခ်ိဳးကကုမၸဏီတစ္ခုတိုးတက္ဖို႕ အလားအလာေကာင္းေတြရွိသလားဆိုတဲ့ ေရွ႕ေရးအကဲျဖတ္တဲ့ေနရာမွာ အသံုးျပဳတယ္။ အထြက္ႏႈန္းနည္းရင္ ဒီကုမၸဏီဟာ သူတို႕ရဲ႕ဝင္ေငြကို သူတို႔ရဲ႕လုပ္ငန္းမွာပဲ ျပန္လည္ျမွဳပ္ႏွံေလ့ရွိတယ္ဆိုတဲ့ သေဘာေပါ့။
အေရးႀကီးတဲ့ေနာက္ တတိယ အခ်ိဳးတစ္ခုကေတာ့ ေစ်းႏႈန္းေျမွာက္ကိန္း P/E ratio (Price- earning ratio ) လို႔ေခၚတယ္။P/E ratio မ်ားတဲ့ကုမၸဏီေတြက အလားအလာေကာင္းရွိတတ္ၾကၿပီး အလားအလာမေကာင္းတဲ့ကုမၸဏီေတြက P/E ratio နည္းတယ္။
Price - Earning Ratio = market price per share ÷ Earning per Share
စတုတၳအခ်ိဳးကေတာ့ ကုမၸဏီရဲ႕စီမံခန္႕ခြဲမႈ႕စြမ္းရည္ကိုတိုင္းတာနိုင္တဲ့ ပိုင္ဆိုင္ခြင့္အေပၚျပန္ရတဲ့ႏႈန္းထား (Return on equity) ပါ ROE မ်ားရင္ စီမံခန္႔ခြဲမႈ႕ျပည့္ဝတယ္လို႔ ေကာက္ခ်က္ခ်နိုင္ပါတယ္။
Return on equity = ( net profit ÷ shareholder's equity) ×100
ဒီေလာက္ဆိုရင္ မိမိဝယ္ယူလိုတဲ့ရွယ္ယာကုမၸဏီကို အကဲျဖတ္တာ လံုေလာက္ပါၿပီ။