Collider probing mysteries of the universe at the speed of light


ျဒပ္မႈန္ပစ္လႊတ္စမ္းသပ္မႈ လူသားတို႔၏ သမိုင္းမွတ္တိုင္ ျဖစ္သြား

Computerworld

စက္တင္ဘာ ၁၀၊ ၂၀၀၈

သိပံၸပညာရွင္မ်ားက ျဒပ္မႈန္တန္းတစ္ခုကို ၁ရ မိုင္အရွည္ စက္၀ိုင္းပံုစံရွိ ကမာၻ႕အႀကီးဆံုးေသာ ျဒပ္မႈန္ေရြ႕ရွားမႈ အရွိန္ျမွင့္ စမ္းသပ္ျပြန္အတြင္းသုိ႔ ယေန႔ ေအာင္ျမင္စြာ ပစ္လြတ္ႏိုင္ခဲ့ၿပီး ကမာၻလူသားတို႔၏ သမိုင္း၀င္ မွတ္တမ္းတစ္ခု ျဖစ္သြားသည္။

Large Hadron Collider (LHC)ဟု ေခၚသည့္ ထိုစမ္းသပ္ျပြန္ကို ႏ်ဴကလီးယားသုေတသနဆိုင္ရာ ဥေရာပအဖဲြ႕အစည္း(CERN)က ေဒၚလာ ၉ ဘီလီယံ အကုန္အက်ခံ၍ ႏွစ္ေပါင္း ၂၀ ၾကာတည္ေဆာက္ခဲ့သည္။ ဆြစ္ဇာလန္ႏွင့္ ျပင္သစ္ ႏွစ္ႏိုင္ငံနယ္နိမိတ္အနီး မီတာ ၁၀၀ ေအာက္တြင္ တည္ရွိသည္ဟု သိရသည္။

ထိုစမ္းသပ္မႈ၏ ရည္ရြယ္ခ်က္သည္ ျဒပ္မႈန္တန္းႏွစ္ခုကို ဆန္႔က်င္ဖက္လားရာမွ အလင္းအလ်င္နီးပါးႏွဳန္းျဖင့္ ပစ္လႊတ္ကာ ထိုျဒပ္မႈန္ႏွစ္ခုေတြ႔ဆံုတိုက္ခိုက္သည့္အခါ ေပါက္ကဲြမႈႀကီး (big bang theory) အေသးစားႏွင့္ ပံုစံတူမည္ျဖစ္ၿပီး စၾက၀ဠာျဖစ္ေပၚလာေစသည့္ သဲလြန္စကို ရႏိုင္မည္ဟု သိရသည္။

"ဒီစမ္းသပ္ေအာင္ျမင္မႈဟာ တကယ့္ကို လူသားေတြရဲ႕ သမိုင္းမွတ္တိုင္ျဖစ္ပါတယ္၊ စမ္းသပ္မႈဟာ ျပင္ဆင္ထားတဲ့အတိုင္း လံုး၀အဆင္ေျပေခ်ာေမြ႕ခဲ့ပါတယ္ " ဟု California Institute of Technology မွ ရူပေဗဒပါေမာကၡ Harvey Newman က ေျပာၾကားလုိက္သည္။

သိပံၸပညာရွင္မ်ားသည္ ျဒပ္မႈန္တန္းတစ္ခုကို အလင္းအလ်င္နီးပါး စမ္းသပ္ျပြန္ထဲသို႔ အရင္ပစ္လႊတ္ၿပီး ေနာက္ထပ္တစ္ခုကို ဆန္႔က်င္ဖက္မွ ပစ္လႊတ္ခဲ့သည္ဟု သိရသည္။

"ဒီစမ္းသပ္မႈ ဘယ္လိုျဖစ္လာမယ္ဆိုတာကို တကမာၻလံုးက ေစာင့္ၾကည့္ေနၾကတာ အလြန္ကို စိတ္လွဳပ္ရွားစရာ ေကာင္းပါတယ္" ဟု စမ္းသပ္မႈတြင္ ပါ၀င္သည့္ အမ္အိုင္တီ(MIT)တကၠသိုလ္မွ ရူပေဗဒပါေမာကၡ Bolek Wyslouch ကလည္း ထုတ္ေဖာ္ခဲ့သည္။ ျဒပ္မႈန္တန္းႏွစ္ခု တကယ္ ေတြ႔ဆံု တိုက္ခုိက္မည့္ စမ္းသပ္မႈကို လာမည့္ ရက္အနည္းငယ္တြင္ ျပဳလုပ္ႏိုင္မည္ဟု ေမွ်ာ္လင့္ေၾကာင္း သူက ဆက္လက္ေျပာၾကားခဲ့သည္။

အကယ္၍ ျဒပ္မႈန္တန္းတစ္ခု စမ္းသပ္ျပြန္ထဲ၌ ၁၀ နာရီခန္႔ လွည့္ပတ္သြားေနပါက ခရီးအကြာအေ၀း ကီလိုမီတာ ၁၀ ဘီလီယံေက်ာ္ ရွိၿပီး၊ ကမာၻမွ နက္ပကြ်န္း(Neptune)ၿဂိဳလ္ အသြားအျပန္ အကြာအေ၀းႏွင့္ ညီမွ်သည္ဟု သိရသည္။

သိပံၸပညာရွင္အမ်ားစု ယံုၾကည္ထားသည့္ big bang သီအိုရီအရ လြန္ခဲ့သည့္ ႏွစ္ေပါင္း ၁၃ ဘီလီယံခန္႔က ျဒပ္ထုမ်ားတစ္ခုႏွင့္တစ္ခု ထိခိုက္ေပါက္ကြဲမႈႀကီးျဖစ္ကာ ၾကယ္၊ ၿဂိဳလ္၊ သက္ရွိ၊ အာကာသတြင္းနက္ (black hole) မ်ား ျဖစ္ေပၚခဲ့သည္ဟု သိရသည္။

CERN အဖဲြ႕အစည္းတြင္ ယခုအခါ ႏိုင္ငံေပါင္း ၂၀ မွ သုေတသနပညာရွင္ေပါင္း ေလးေထာင္ေက်ာ္ ပါ၀င္သည္။

Comments