ႏိုင္ငံေရးနဲ႔ စာေပအႏုပညာ (၁ဝ)
စြယ္စံုရ အႏုပညာရွင္ အာဇာနည္ ဒီးဒုတ္ဦးဘခ်ဳိ
ထိန္လင္း
ေအာက္တုိဘာ ၁၅၊ ၂၀၀၈
ျမန္မာ့ႏိုင္ငံေရးမွာ အႏုပညာနယ္ပယ္ကေန တိုင္းျပည္လြတ္လပ္ေရးအတြက္ ႏိုင္ငံေရးနယ္ပယ္ထဲ ေရာက္ရွိ တာဝန္ယူခဲ့သူေတြ အမ်ားအျပား ပါဝင္ပါတယ္။ အဲဒီလို အႏုပညာရွင္ေတြအေၾကာင္း ေျပာမယ္ဆိုရင္ အာဇာနည္ တစ္ဦးျဖစ္တဲ့ ဒီးဒုတ္ဦးဘခ်ဳိကို ခ်န္လွပ္ထားလို႔ မျဖစ္ပါဘူး။ ဒီးဒုတ္ဂ်ာနယ္ကို ဦးစီးထုတ္ေဝခဲ့တဲ့အတြက္ ဒီးဒုတ္ဦးဘခ်ဳိလို႔ အမည္တြင္ခဲ့တဲ့ ဆရာဦးဘခ်ဳိဟာ စာေရးဆရာအျဖစ္သာ မဟုတ္ဘဲ အႏုပညာမ်ဳိးစံု ဖန္တီးႏိုင္သူ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ စာေရးဆရာ သိန္းေဖျမင့္က ‘ဆရာ့အတြက္ စြယ္စံုဆိုတဲ့ စကားနဲ႔ေတာင္ မလံုေလာက္ဘူး’ လို႔ ေရးသားခဲ့ပါတယ္။ စာေရးဆရာ သခၤါကလည္း ‘အာဇာနည္ေခါင္းေဆာင္ႀကီး ဒီးဒုတ္ဦးဘခ်ဳိ’ဆိုတဲ့ အတၳဳပၸတၱိ စာအုပ္မွာ ဦးသန္႔ရဲ႕ ဆရာ့အေပၚအျမင္ကို အခုလို ေရးသားခဲ့ပါတယ္။
“စစ္ႀကိဳေခတ္က ႀကီးပြားေရး မဂၢဇင္းတြင္ ဆရာ့အေၾကာင္းႏွင့္ ပတ္သက္၍ စာအုပ္တုိင္း မလြတ္ေအာင္ စာဖတ္အလြန္မ်ားခဲ့သူဟု ေက်ာ္ၾကားခဲ့ေသာ ဦးသန္႔ (ယခု ကြယ္လြန္သူ ကုလသမဂၢ အတြင္းေရးမွဴးခ်ဳပ္ေဟာင္း) က ‘အဂၤလိပ္လူမ်ဳိးမ်ားထဲတြင္ အဲ့လ္ဒစ္ဟတ္စေလ ဆိုသူ ပုဂၢဳိလ္တစ္ေယာက္ ရွိသည္။ ထိုပုဂၢဳိလ္မွာ ဘယ္ဘက္က စမ္းစမ္း ရသူျဖစ္သည္ဟု ဆိုသည္။ သို႔ေသာ္ ဒီးဒုတ္ဦးဘခ်ဳိေလာက္ ထိုပုဂၢဳိလ္မွာ စံုမည္မထင္ေၾကာင္း ဟူ၍ပင္ ေဝဖန္ ေရးသားထားခဲ့သည္။ မွန္ေပလိမ့္မည္”
ဆရာဦးဘခ်ဳိဟာ စာေပဘက္မွာဆိုရင္ ေဆာင္းပါး ဝတၳဳ စတဲ့ စကားေျပမ်ဳိးစံုကို ေရးသားႏိုင္သလို ကဗ်ာ မ်ဳိးစံုကိုလည္း ေရးဖြဲ႔ႏိုင္သူျဖစ္ပါတယ္။ ဆရာႀကီး သခင္ကိုယ္ေတာ္မႈိင္း ပမာဒ ေလခ ျဖစ္ၿပီး အေရးအသား ခြၽတ္ယြင္းသြားတာကိုေတာင္ ေထာက္ျပေပးခဲ့ဖူးသူ ျဖစ္ပါတယ္။ သူ ဦးစီးထုတ္ေဝတဲ့ ဒီးဒုတ္ဂ်ာနယ္မွာ ကေလာင္မ်ဳိးစံု စာမ်ဳိးစံု ေရးခဲ့ၿပီး ျပည္တြင္းေရးခန္းတစ္ခုမွာ လုပ္ႀကံမႈအေၾကာင္းကို ႀကိဳတင္နိမိတ္ဖတ္ ေရးသားခဲ့ဖူးတယ္လို႔ သိရပါတယ္။ ဂ်ပန္ေတြ ျမန္မာျပည္ထဲကို မဝင္ေရာက္ခင္ကတည္းက ဂ်ပန္ေတြရဲ႕ ဖက္ဆစ္ဝါဒကို ေဖာ္ထုတ္ခဲ့တဲ့အတြက္ ဂ်ပန္ေတြ ဝင္လာတဲ့အခါ သူ႔ကို သတ္ျဖတ္ဖို႔ႀကိဳးစားတာ ခံခဲ့ရၿပီး တပည့္ေတြက အကာအကြယ္ေပးခဲ့လို႔ လြတ္ေျမာက္ခဲ့တာျဖစ္ပါတယ္။ အဲဒီတုန္းက ေရႊဘိုၿမိဳ႔အနီးမွာရွိတဲ့ ဆိပ္ခြန္ရြာမွာ ဆရာ့ကို သြားေတြ႔ရၿပီး ဂ်ပန္ေတြရဲ႕ေဘးက ကယ္တင္ခဲ့ရတဲ့အေၾကာင္း ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္းက ေရးသားဖူးပါတယ္။ ဒါက ဆရာ့ရဲ႕ ကေလာင္လက္နက္ ဘယ္ေလာက္ ထက္ခဲ့တယ္ဆိုတာကို မွန္းဆႏိုင္တဲ့အခ်က္ပါ။
ရန္ကုန္ၿမိဳ႔နဲ႔ ေဝးလံတဲ့ ေတာရြာေတြကေန ‘ဒီးဒုတ္ ရန္ကုန္’ ဆိုၿပီး ဘာလိပ္စာမွ အတိအက် မေရးဘဲ ထည့္လိုက္တဲ့ စာေတြကိုေတာင္ စာပို႔သမားေတြက ဆရာ့ဆီ ေရာက္ေအာင္ ပို႔ေပးႏိုင္ခဲ့တယ္ ဆိုတဲ့ အခ်က္ကလည္း ဆရာ့ရဲ႕ ဒီးဒုတ္ဂ်ာနယ္ ဘယ္ေလာက္ထိ ၾသဇာသက္ေရာက္မႈ ႀကီးခဲ့တယ္ဆိုတာ မွန္းဆႏိုင္ပါတယ္။ ဒုတိယကမၻာစစ္ ျဖစ္ခါနီးမွာ ျမန္မာႏိုင္ငံေတာ္ စာေရးဆရာမ်ားအသင္းႀကီးရဲ႕ ဥကၠ႒အျဖစ္ ေရြးေကာက္ တင္ေျမွာက္တာ ခံခဲ့ရပါတယ္။
အဲဒီလို စာေပဘက္မွာ ထူးခြၽန္ၿပီး ၾသဇာရွိတဲ့ ဆရာဟာ ေဆးက်မ္း၊ အဂၢိရတ္၊ ေဗဒင္နကၡတ္၊ ရာဇဝင္သမိုင္း၊ ေလာကဓာတ္ ပညာရပ္ေတြကို ႏိုင္နင္းသလို ရုပ္ရွင္လုပ္ငန္း၊ ပန္းခ်ီပညာ၊ ဓာတ္ပံုပညာေတြကိုလည္း နားလည္သူျဖစ္တယ္လို႔ သိရပါတယ္။ ဂီတနဲ႔ပတ္သက္လို႔လည္း ကိုယ္တိုင္က ေစာင္းေကာက္ကိုသာ တီးတတ္ေပမယ့္ ဘယ္တူရိယာနဲ႔ပတ္သက္တဲ့ အေၾကာင္းအရာကိုမဆို ရွင္းျပႏိုင္ၿပီး ျမန္မာ့ဂီတကိုေတာင္ ေခတ္မီနည္းေတြနဲ႔ ျပန္႔ပြားေအာင္ လုပ္ခဲ့တဲ့အေၾကာင္း ဆရာသိန္းေဖျမင့္က ၁၉၄၇ ခုႏွစ္ ၾသဂုတ္လ ၈ ရက္ေန႔ထုတ္ ဂ်ာနယ္ေက်ာ္မွာ ေရးသားခဲ့ပါတယ္။
အဲဒီလို အႏုပညာရွင္တစ္ဦးျဖစ္တဲ့ ဆရာဦးဘခ်ဳိဟာ ျမန္မာျပည္လြတ္လပ္ေရးအတြက္ ႀကိဳးပမ္းတဲ့အခါ ရာထူးမမက္၊ ကိုယ္က်ဳိးမဖက္ဘဲ ပါဝင္ခဲ့သူလည္းျဖစ္ပါတယ္။ ပထမေက်ာင္းသားသပိတ္ ေပၚေပါက္ၿပီး အမ်ဳိးသားတကၠသိုလ္ ထူေထာင္တဲ့အခါ ဆရာဦးဘခ်ဳိက ထူေထာင္သူတစ္ဦးအျဖစ္ ပါဝင္ခဲ့ၿပီး ေပါင္းတည္နဲ႔ ဟသၤာတၿမိဳ႔တို႔မွာ ေက်ာင္းဆရာ လုပ္ကိုင္ခဲ့ပါတယ္။ ဆရာဟာ လူတိုင္းအေပၚ ေစတနာေကာင္းၿပီး အေပးအကမ္း ရက္ေရာသူျဖစ္ပါတယ္။ ၁၉၂၇ - ၂၈ ေလာက္မွာ ဒီးဒုတ္ဂ်ာနယ္ကေန တစ္လကို ေငြ ၃ဝဝဝ ေက်ာ္ေလာက္ ဝင္ေငြရွိတာေတာင္ သူတပါးကို ေပးကမ္းမႈေတြေၾကာင့္ ဘယ္ေတာ့မွ ေၾကြးမကင္းပါဘူး။ ေနာက္ဆံုး ဝန္ႀကီးျဖစ္တဲ့ အခ်ိန္မွာေတာင္ ေခ်ာင္ေခ်ာင္လည္လည္ မရွိဘူးလို႔ ဆရာသိန္းေဖျမင့္က ေရးသားခဲ့ပါတယ္။ ဒီလို စိတ္ထားေကာင္းလို႔လည္း လူငယ္ ႏိုင္ငံေရး ေခါင္းေဆာင္ေတြက ေလးစား ၾကည္ညိဳခဲ့တာ ျဖစ္ပါလိမ့္မယ္။ အမ်ဳိးသားေခါင္းေဆာင္ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္းကလည္း ဆရာဦးဘခ်ဳိကို ေလးစားခဲ့ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ စစ္အၿပီးမွာ ျပန္လည္ ထုတ္ေဝတဲ့ ဒီးဒုတ္ဂ်ာနယ္အတြက္ အမွာစာမွာ အခုလို ေရးသားခဲ့ပါတယ္။
“ဒီးဒုတ္ဂ်ာနယ္ အယ္ဒီတာခ်ဳပ္ ဦးဘခ်ဳိမွာ ဝါရင့္ေသာ ဝံသာႏုတစ္ဦးပင္ျဖစ္ေပသည္။ ထိုမွ်မက သူ၏ အယူအဆ ထင္ျမင္ခ်က္မ်ားကို သေဘာမတူသူမ်ား ရွိပင္ရွိလင့္ကစား သူ႔ကို အာဏာလု သို႔မဟုတ္ ဝမ္းစာလု သုိ႔မဟုတ္ ရာထူးလု ဝံသာႏုဟု မည္သူမွ် မစြပ္စြဲႏိုင္ေပ။
ကြၽန္ေတာ္သည္ ဆရာဦးဘခ်ဳိႏွင့္ (၁၉၃၆) ေက်ာင္းသား သပိတ္ႏွစ္ေလာက္က ေကာင္းစြာသိကြၽမ္းခဲ့ရာ သူ၏ ဉာဏ္ရည္ ဖန္ရည္ႏွင့္တကြ စိတ္ထားကို ေကာင္းစြာသိခဲ့ပါသည္။ ကြၽန္ေတာ္တို႔ႏွင့္ ဆရာဦးဘခ်ဳိ ယခု ဖဆပလေခတ္တြင္မွ ႏိုင္ငံေရးအားျဖင့္ ရင္းရင္းႏွီးႏွီး ေပါင္းလာခဲ့ၾကေသာ္လည္း ၁၉၃၆ ခု သပိတ္ေလာက္တုန္းကပင္ စ၍ အေရးရွိလွ်င္ ရွိသလို ဆရာဦးဘခ်ဳိ၏ ထိေရာက္ေသာ အကူအညီမ်ား ရရွိခဲ့ေပသည္။”
ဒီအမွာစာကို ၾကည့္မယ္ဆိုရင္ ႏိုင္ငံေရး ဝင္လုပ္ေနတဲ့ စာေရးဆရာအတြက္ ႏိုင္ငံေရးသမားက စာေရးေပးထားတယ္ ဆိုတဲ့အခ်က္ကို ေတြ႔ရပါလိမ့္မယ္။ ဒါဟာ ဘယ္ဟာမွ သီးျခားရွိမေနဘဲ တနည္းတဖံု ဆက္စပ္ေနတတ္တဲ့ သေဘာေတြျဖစ္ပါတယ္။
ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္းဟာ ဒီးဒုတ္ဂ်ာနယ္အတြက္ အဲဒီအမွာစာကို ၁၉၄၆ ခုႏွစ္ ဇူလိုင္လ ၁၁ ရက္ေန႔မွာ ေရးသားခဲ့တာပါ။ ဒီအမွာစာ ေရးၿပီးလို႔ ေနာက္ထပ္ ၁ ႏွစ္နဲ႔ ၈ ရက္အၾကာမွာေတာ့ ဆရာတို႔ ၂ ဦးစလံုး လုပ္ႀကံသတ္ျဖတ္ျခင္း ခံခဲ့ရပါတယ္။ အခုဆိုရင္ သူတို႔ကြယ္လြန္ခဲ့တာ ႏွစ္ေပါင္း ၆ဝ ေက်ာ္သြားပါၿပီ။ ဒါေပမယ့္လည္း စနစ္တက် အခ်ိန္ယူၿပီး ဝိုင္းဝန္းျပဳစုထားတဲ့ ‘ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္း အတၳဳပၸတၱိ’ စာအုပ္ႀကီးတစ္အုပ္ မယ္မယ္ရရ မေပၚထြက္လာေသးသလို စာေပါင္းမ်ားစြာ ကဗ်ာေပါင္းမ်ားစြာ ေရးသားခဲ့တဲ့ ဒီးဒုတ္ဦးဘခ်ဳိရဲ႕ စာေပါင္းခ်ဳပ္လည္း မထြက္လာေသးပါဘူး။ ဒါက တိုင္းျပည္အတြက္ ဝမ္းနည္းစရာေကာင္းတဲ့ အေနအထားပါ။
ဘယ္လိုပဲျဖစ္ျဖစ္ စာေပအႏုပညာရွင္ေတြက ႏိုင္ငံ့အက်ဳိးအတြက္ ဆိုရင္ ႏိုင္ငံေရးတာဝန္ေတြကိုလည္း ထမ္းေဆာင္သင့္တယ္ ဆိုတဲ့အခ်က္ကို ဆရာ ဦးဘခ်ဳိက ျပသခဲ့တာျဖစ္တယ္။ ႏိုင္ငံေရးဟာ ႏုိင္ငံေရး၊ တျခား ဘာေရး ညာေရးေတြနဲ႔ ေရာယွက္လို႔ မရဘူးဆိုတဲ့ သေဘာတရားေတြသာ မွန္ခဲ့မယ္၊ အားလံုးကလည္း အဲဒီအတိုင္း လိုက္နာ က်င့္သံုးခဲ့မယ္ ဆိုရင္ေတာ့ ျမန္မာျပည္ဟာ အဂၤလိပ္လက္ေအာက္ ဒါမွမဟုတ္ ဂ်ပန္လက္ေအာက္ကေန ဒီကေန႔ထိ လြတ္ေျမာက္မွာ မဟုတ္ေသးဘူးလို႔ ယူဆမိေၾကာင္းပါ။ ။
ထိန္လင္း (၉၊ ၁ဝ၊ ၂ဝဝ၈)
၂ဝဝ၈ ခုႏွစ္ ေအာက္တိုဘာလ ၁ဝ ရက္ေန႔ ေနာ္ေဝအေျခစိုက္ ဒီမိုကရက္တစ္ျမန္မာ့အသံ၏ ထုတ္လႊင့္ခ်က္အား ျပန္လည္ေဖာ္ျပပါသည္။
Comments