သံခ်ဳိ
ေဇာ္မင္း (လူ႔ေဘာင္သစ္)
ႏုိ၀င္ဘာ ၁၈၊ ၂၀၀၈
ေဇာ္မင္း (လူ႔ေဘာင္သစ္)
ႏုိ၀င္ဘာ ၁၈၊ ၂၀၀၈
သံခ်ဳိနဲ႔ပတ္သက္လို႔ မ်ားမ်ားစားစား ဗဟုသုတ မရိွပါဘူး။ ဂီတတို႔၊ သီခ်င္းတို႔နဲ႔ က်ေနာ္က ေဝးပါတယ္။ သို႔ေသာ္ မိသားစုနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ မွတ္မိတာေလးတခု ရိွေနခဲ့လို႔ သတိရတုန္း အဖတ္တင္ေအာင္ ျပန္ေရးတာပါ။ မွတ္သားရသေလာက္ ျပန္ေျပာရရင္ သံခ်ဳိဆိုတာ သီခ်င္းလည္း မဟုတ္ပါဘူးတဲ့။ သို႔ေသာ္ အသံခ်ဳိခ်ဳိနဲ႔ သီကံုးရတာျဖစ္လို႔ အခုလို ဟစ္ေဟာ့ဂီတေခတ္မွာ တျခားလူငယ္ေတြ အေနနဲ႔ ဒါလည္း သီခ်င္းတမ်ဳိးပါပဲလို႔ ေျပာလာရင္ က်ေနာ္လည္း ျပန္မျငင္းႏုိင္ပါဘူး။ သံခ်ဳိနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ ျငင္းရေလာက္ေအာင္လည္း ေလ့လာထားတာ မရိွတာကလည္း ေနာက္တပုိင္းလို႔ ဆိုရမွာပါပဲ။
၁၉၈၆ ခုႏွစ္ ေအာက္တိုဘာလထဲမွာ က်ေနာ္ ေနာက္ဆံုးႏွစ္ စာေမးပြဲေျဖရပါတယ္။ ႏိုဝင္ဘာလထဲ ေရာက္ကတည္းက လူကအားေနေတာ့ ဘာလုပ္ရမွန္း မသိဘဲ ေတာင္လိုလို ေျမာက္လိုလို ျဖစ္ေနတာေပါ့။ အဲသည့္ အခ်ိန္မွာ က်ေနာ္တို႔ေနတဲ့ အမရပူရကအိမ္ကို ဦးေလး တဝမ္းကြဲျဖစ္တဲ့ ဦးေက်ာ္ေအး လာလည္ပါတယ္။ သူက ဘံုးအိုးဆိုတဲ့ မြတ္စလင္ရြာမွာ ေနပါတယ္။ ဘံုးအိုးရြာက အမရပူရနဲ႔ ကပ္ရက္တည္ရိွပါတယ္။
စကားေျပာေနၾကရင္းက က်ေနာ့္အဖြားကို ငယ္စဥ္ကထိန္းခဲ့တဲ့ ကစားဖက္လည္းျဖစ္တဲ့ အေမႏြဲ႔ဆိုတာ အခုအထိ ရိွေသးတယ္လို႔ ဦးေလးေက်ာ္ေအးက ေျပာပါတယ္။ အသက္ကေတာ့ ၉၅ ႏွစ္ေလာက္ ရိွၿပီတဲ့။ သို႔ေသာ္ မ်က္ေစ့ကေတ့ာ ကြယ္ေနရွာၿပီလို႔ ဆိုပါတယ္။ အေမႏြဲ႔က က်ေနာ့္အဖြားနဲ႔ ေဆြမ်ဳိးနီးစပ္လည္း ေတာ္ပါတယ္။ ေျမငူဆိုတဲ့ရြာမွာ သူ႔ သားေျမးေတြနဲ႔ အတူေနတုန္းလို႔ သိရပါတယ္။ ဒါနဲ႔ က်ေနာ္ကလည္း စပ္စပ္စုစု လုပ္လိုတဲ့ ဝသီရိွတဲ့အတုိင္း အေမႏြဲ႔ကို သြားေတြ႔ရင္ မေကာင္းဘူးလားဆိုၿပီး ဦးေလးေက်ာ္ေအးကို အေဖာ္စပ္လုိက္ပါတယ္။ ဦးေလးကလည္း သေဘာတူ ပါတယ္။
အဲဒါနဲ႔ ေနာက္သံုးေလးရက္ေလာက္ရိွေတာ့ က်ေနာ္နဲ႔ဦးေလးေက်ာ္ေအး စက္ဘီးကိုယ္စီနဲ႔ အမရပူရက ထြက္လာၾကပါတယ္။ စစ္ကုိင္းသြားတဲ့ ကားလမ္းမအတုိင္း နင္းလာခဲ့ၾကၿပီး သေျပတန္းခံတပ္နဲ႔ စစ္ကုိင္းတံတားနားေရာက္ေတာ့ လမ္းမကေန ဖဲ့ဆင္းသြားရပါတယ္။ ၿပီးေတာ့ ဒု႒ာဝတီျမစ္ဆိပ္ကို ဆက္နင္းရပါတယ္။ ဇက္နဲ႔တဖက္ကမ္းကို မကူးခင္မွာေတာ့ တဖက္ကမ္းမွာရိွတဲ့ အင္းဝၿမိဳ႔ေဟာင္းက နန္းမေတာ္မယ္ႏု အုတ္ေက်ာင္းကို လွမ္းလို႔ျမင္ေနရပါတယ္။ အဲသည့္ ပတ္ဝန္းက်င္တခိုဟာ ေဆာင္းသီးႏွံေတြ စုိက္ထားတဲ့ လယ္ကြင္းေတြၾကားမွာ ကဗ်ာဆန္ဆန္ လွပေနပါတယ္။ စက္ဘီးေတြကို ဇက္ေပၚမွာတင္ရင္း ျမစ္ကိုျဖတ္လုိက္ေတာ့ အင္းဝဘက္ကမ္းကို ေရာက္ပါၿပီ။
အင္းဝၿမိဳ႔ဟာ ဒု႒ာဝတီျမစ္နဲ႔ ဧရာဝတီျမစ္အၾကားမွာ တည္ထားတဲ့ ၿမိဳ႔ေဟာင္းတခုပါ။ အေနာက္ဘက္ကို လွမ္းၾကည့္လုိက္ရင္ စစ္ကုိင္းမင္းဝန္ေတာင္ရိုးနဲ႔ ေတာင္တန္းေပၚမွာ အစီအရီ တည္ထားတဲ့ ေစတီႀကီးငယ္မ်ားကို ျမင္ရပါတယ္။ အေရွ႔ဘက္ကို ေမွ်ာ္ၾကည့္ျပန္ရင္လည္း ခရမ္းျပာေရာင္ သမ္းေနတဲ့ ရွမ္းရိုးမႀကီးကို ျမင္ရပါတယ္။
ဧရာဝတီျမစ္ရိုးအတုိင္းစုန္လို႔ စက္ဘီးကို ဆက္နင္းလာၾကပါတယ္။ ကားလမ္းဆိုတာ မရိွေတာ့ လွည္းလမ္းေၾကာင္း သဲဆန္ဆန္ေျမထဲမွာ စက္ဘီးကို နင္းရပါတယ္။ အေတာ္ေလး နင္းလာလုိက္ေတာ့ ဆင္က်ဳံးခံတပ္ကို ေတြ႔ရလို႔ ခဏ ဝင္နားရင္း ခံတပ္ေပၚ တက္ၾကည့္ၾကပါေသးတယ္။ ျမစ္ဘက္ျခမ္းက ခံတပ္အုတ္ရုိးကေတာ့ ျမစ္ထဲကို ၿပိဳက်လုမတတ္ ယိုင္ေနပါတယ္။ အခုေလာက္ဆိုရင္ ေရတုိက္စားလို႔ ျပဳျပင္သူမဲ့လို႔ ရိွမယ္ေတာင္ မထင္ေတာ့ပါဘူး။ ေရွးတံုးကေတာ့ အဂၤလိပ္ေတြ ေရေၾကာင္းကေန တက္လာရင္ ခံတုိက္ဖို႔ အီတလီ စစ္အင္ဂ်င္နီယာေတြ အကူအညီနဲ႔ ေဆာက္ထားတဲ့ ခံတပ္ေတြ ျဖစ္တယ္လို႔ မွတ္သားဖူးပါတယ္။ ခံတပ္ေတြက သံုးခုသံုးပြင့္ဆုိင္ျဖစ္ပါတယ္။ ဧရာဝတီျမစ္အေရွ႔ဘက္ ျခမ္းမွာ သေျပတန္းခံတပ္နဲ႔ ဆင္က်ဳံးခံတပ္ရိွၿပီး အေနာက္ဘက္ကမ္းမွာေတာ့ စစ္ကုိင္းခံတပ္ ရိွပါတယ္။ သို႔ေသာ္ အဲသည့္ခံတပ္ေတြဟာ တက္လာတဲ့ အဂၤလိပ္ေတြကို ခံမတုိက္လုိက္ရရွာပါဘူး။ ကုိင္း - ဒါေတြက ထားပါေတာ့။
ဆင္က်ဳံးခံတပ္ကေန အေတာ္ႀကီးဆက္နင္းလာၿပီးေတာ့မွ အေမႏြဲ႔ေနထုိင္ရာ ေျမငူရြာကို ေရာက္ပါေတာ့တယ္။ အမရပူရကေန ေျမငူအထိ စက္ဘီးနင္းရတာ ႏွစ္နာရီနီးပါးေလာက္ ၾကာပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ ေဆာင္းတြင္းဝင္စဆိုေတာ့ ရာသီဥတုက သာယာေနလို႔ စက္ဘီးနင္းရတာ ေမာလို႔ေမာမွန္း မသိပါ။
ရြာထဲေရာက္ေတာ့ ဟိုေမးသည္ေမးနဲ႔ အေမႏြဲ႔အိမ္ကို ေရာက္ပါေတာ့တယ္။ ေျမငူရြာက တရြာလံုး ကိုင္းကြ်န္းလုပ္ငန္းနဲ႔ အသက္ေမြးၾကပါတယ္။ ေျမငူကို ဝင္လာကတည္းက ထူးျခားတာတခုကို က်ေနာ္သတိျပဳမိပါတယ္။ ရြာသူရြာသား အားလံုးနီးပါးဟာ အေတာ္ေလး အသားျဖဴၾကတာကို သတိထားမိပါတယ္။ ေနာက္ေတာ့မွ သိရတာက ေျမငူ ရြာသားေတြဟာ ရွမ္းအဆက္ေတြလို႔ ဆိုပါတယ္။ ဘယ္အခ်ိန္တုန္းက လာၿပီးအေျခခ်ေနၾကသလဲ ဆိုတာေတာ့ ဘယ္သူမွ အတိအက် မေျပာျပႏုိင္ေပမဲ့ ရြာသူရြာသားေတြအားလံုးက သူတို႔ဟာ တခ်ိန္က ရွမ္းေတာင္တန္းေတြကေန ဆင္းလာခဲ့တဲ့ ရွမ္းအမ်ဳိးသားေတြျဖစ္တယ္ ဆိုတာကို မေမ့ၾကေသးပါဘူး။ ဒါေပမဲ့ ဘယ္သူမွ ရွမ္းစကား မေျပာတတ္ၾကေတာ့ပါ။
က်ေနာ့္ကို ေတြ႔ေတာ့ အေမႏြဲ႔က က်ေနာ့္မ်က္ႏွာကို သူ႔လက္နဲ႔ကိုင္ၿပီး ပြတ္သပ္ၾကည့္ပါတယ္။ က်ေနာ္ အေမႏြဲ႔ကို ေတြ႔ဖူးတာ က်ေနာ္ေလးတန္းေက်ာင္းသား တုန္းကပါ။ အဲသည့္တုန္းက အိမ္ကိုလာလည္တဲ့ အေမႏြဲ႔ဟာ မ်က္ေစ့မကြယ္ေသးပါဘူး။ ေရွးတုန္းက ပံုျပင္ေတြ၊ တေဘာင္ေတြ၊ သီခ်င္းေတြ၊ ဇာတ္လမ္းေတြကို အဖြဲ႔အႏြဲ႔နဲ႔ ေျပာတတ္လွပါတယ္။ အခုလည္း ရြာကလူငယ္ေတြက ညညဆို အေမႏြဲ႔ကို ေရွးဇာတ္လမ္း ဇာတ္ေၾကာင္းေတြ အေျပာခုိင္းရင္ အသံေနအသံထားနဲ႔ ေျပာႏုိင္တုန္း လို႔ အေမႏြဲ႔ရဲ့သား ဦးေလးထြန္းေဝက က်ေနာ့္ကို ေျပာျပပါတယ္။
က်ေနာ္ရယ္ ဦးေလးေက်ာ္ေအးရယ္ အေမႏြဲ႔အိမ္သားေတြရယ္ အေမႏြဲ႔ကို အလယ္မွာထားၿပီး ဝုိင္းဖြဲ႔စကားေျပာၾကပါတယ္။ အေမႏြဲ႔က မႏၱေလးက သူရဲ႕ မိတ္ေဟာင္းေဆြေဟာင္း၊ ေဆြမ်ဳိးအရင္းအဖ်ား ရိွသမွ်လူေတြအေၾကာင္း က်ေနာ့္ကို ေမးပါတယ္။ က်ေနာ့္အဖြား ေဒၚေအးခင္ရဲ႕မိခင္ အဘြားက ေဒၚေဒၚမိုးလို႔ ေခၚပါတယ္။ အေမႏြဲ႔က အဘြား ေဒၚေဒၚမိုးနဲ႔ ႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာေနခဲ့ၿပီး က်ေနာ့္အဖြားကို ထိန္းခဲ့ရသူပါ။ အဲသည့္အခ်ိန္တုန္းက သူတို႔အားလံုး မႏၱေလးမွာ ေနၾကပါတယ္။ က်ေနာ့္အဖြား ေဒၚေအးခင္ကေတာ့ ၁၉၃၃ ေလာက္ကတည္းက အဖ်ားေရာဂါနဲ႔ ကြယ္လြန္ခဲ့ၿပီး ျဖစ္ပါတယ္။
အေမႏြဲ႔က ေရွးတုန္းက အေၾကာင္းေတြ က်ေနာ္တို႔ကို ျပန္ေျပာျပပါတယ္။ အဘြား ေဒၚေဒၚမိုးရဲ႕ ေယာက္က်ား က်ေနာ့္ အဘိုးက ဦးေမာင္ေမာင္လတ္လို႔ ေခၚပါတယ္။ အဲသည့္မွာ စိတ္ဝင္စားစရာ တခုလည္း ေပၚလာပါတယ္။ တျခားေတာ့ မဟုတ္ပါ။ ဦးေမာင္ေမာင္လတ္က မံုရြာဖက္က ေမာင္းေထာင္ရြာ အဆက္ေတြ ျဖစ္ပါတယ္။ ေမာင္းေထာင္သားေတြ ဘုရင္ဆီမွာ အမႈထမ္းေတာ့ မႏၱေလးမွာ စုေနၾကပါတယ္။ သူတို႔စုေနတဲ့ ရပ္ကြက္ကို ေမာင္းေထာင္ဝင္းလို႔ ေခၚပါတယ္။ ေမာင္းေထာင္သားေတြဆိုေတာ့ ဦးေမာင္ေမာင္လတ္နဲ႔ ေမာင္းေထာင္ဦးေက်ာ္လွတို႔က သူငယ္ခ်င္းေတြ ျဖစ္တယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။ အေမႏြဲ႔ရဲ႕ အဆိုကေတာ့ လူေတြက ဦးေက်ာ္လွကို ရုပ္ေသးလည္း ႀကိဳးဆြဲကျပတဲ့အတြက္ ရုပ္ေသးဦးေက်ာ္လွ (သို႔) ရုပ္ေသး ဆရာလွ လို႔လည္း ေခၚေသးေၾကာင္းရွင္းျပပါတယ္။ သံခ်ဳိ (သံဂ်ဳိ ဟု က်ေနာ့္ တို႔ဆီတြင္အသံထြက္) ဖြဲ႔ရာမွာလည္း ေျပာင္ေျမာက္လုိ႔ သံခ်ဳိဆရာလွ ဆုိၿပီး တခ်ဳိ႔ကေခၚေၾကာင္း၊ ထို႔အျပင္ ေမာင္းေထာင္သား ျဖစ္ေသာေၾကာင့္ ေမာင္းေထာင္ဦးေက်ာ္လွဟုလည္း ေခၚေသးေၾကာင္း သိရပါတယ္။
အဲသည့္ ဦးေက်ာ္လွက က်ေနာ္တို႔ အဘြားေဒၚေဒၚမိုးနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး သံခ်ဳိတပုဒ္ ေရးခဲ့ဖူးေၾကာင္း အေမႏြဲ႔က ေျပာျပပါတယ္။ က်ေနာ္လည္း အေတာ္ေလး စိတ္ဝင္စားသြားၿပီး ဘယ္လိုဘယ္ပံုေၾကာင့္ ဦးေက်ာ္လွက ေဒၚေဒၚမိုးကို သံခ်ဳိေရးေပးတာလဲလုိ႔ ေမးရပါတယ္။ အေမႏြဲ႔ေျပာပံုက တခါသားေတာ့ ဦးေက်ာ္လွ သူတို႔အိမ္ကို အလည္ေရာက္လာပါတယ္တဲ့။ အိမ္ရွင္ေတြျဖစ္တဲ့ ဦးေမာင္ေမာင္လတ္နဲ႔ ေဒၚေဒၚမိုးတို႔က “ကိုေက်ာ္လွ ထမင္းစားၿပီးမွ ျပန္” လုိ႔ ဖိတ္မႏၱကျပဳေသာ္လည္း ေမာင္းေထာင္ကို အလည္ျပန္ဖို႔ ေလာေနတဲ့ ဦးေက်ာ္လွက အခ်ိန္မရိွေတာ့တာေၾကာင့္ ေနာင္လာမွ စားမယ္ဆိုတာကို မီးဖိုေခ်ာင္နံရံမွာ မီးေသြးခဲနဲ႔ သံခ်ဳိေရးသြားတယ္လုိ႔ အေမႏြဲ႔က ေျပာျပပါတယ္။
အဲသည့္ သံခ်ဳိကို အေမႏြဲ႔က ငယ္ငယ္ကတည္းက အလြတ္ရေနတာ အခုအထိပါပဲ။ သည့္အျပင္ သူတို႔ေခတ္ သူတို႔အခါက သီခ်င္းမ်ား၊ ဇာတ္ထုပ္မ်ား၊ ဇတ္လမ္းမ်ားကိုလည္း အခုအထိတုိင္ အာဂံုေဆာင္ႏိုင္ဆဲ ျဖစ္ပါတယ္။ အဲသည့္ သံခ်ဳိကို ေရးခဲ့တာ ဘယ္ႏွစ္ေတြေလာက္က ျဖစ္မလဲဆိုတာေမးေတာ့ အေမႏြဲ႔လည္း အတိအက် မမွတ္မိေတာ့ဘူးလို႔ ဆိုပါတယ္။
သို႔ေသာ္ လူႀကီးေတြ အေျပာအရဆိုရင္ မႏၱေလးကို အဂၤလိပ္ သိမ္းၿပီးလို႔ ႏွစ္ေပါင္းႏွစ္ဆယ္ေလာက္တုန္းက ထင္ပါရဲ႕ လုိ႔ အေမႏြဲ႔က ဆိုပါတယ္။ က်ေနာ္တို႔ ျမန္မာေတြကလည္း စာနဲ႔ေရးမွတ္တဲ့ အေလ့မရိွေလေတာ့ လူႀကီးမ်ားကိုယ္တုိင္လည္း အဲသေလာက္ပဲ ခန္႔မွန္း ႏုိင္ပါတယ္။
ဒါနဲ႔ က်ေနာ္လည္း အေမႏြဲ႔ဆီက သံခ်ဳိကို ေမ့မသြားေအာင္ စာအုပ္ထဲမွာ ခ်ေရးထားလုိက္ပါတယ္။ ေနာက္ေတာ့ ကုိယ္တုိင္ ဆုိရင္းဆိုရင္း အလြတ္ရသြားပါတယ္။ ခဏခဏဆိုေနေတာ့ မေမ့ေတာ့ဘူးဆိုတဲ့ သေဘာပါ။
ေဒၚေဒၚမိုးအတြက္ သံခ်ဳိဦးေက်ာ္လွ စပ္ခဲ့တဲ့ သံခ်ဳိေလးကို ျမည္းစမ္း တို႔ထိၾကည့္ၾကပါဦး။
ရုပ္ေသး ဆရာလွ
႒ာနျပန္လို႔ ေခါက္ရခ်ည္ေတာ့
ဟိုေနာက္တခါ အေရာက္လာမွ
စားၿမိန္စာ ဆန္သေလးရယ္နဲ႔
အိုးတယ္ကာ မုိးမယ္က ေၾကြးလိမ့္မကဲြ႔
ေမြးတဲ့ထမင္း ။
စာသားေလးေတြက ရုိးစင္းရိုးရွင္းလွပါတယ္။ အဲသည့္အခ်ိန္တုန္းက က်ေနာ္နားမလည္တဲ့ စကားလံုးက ဆန္သေလး ဆိုတဲ့ စကားလံုးျဖစ္ပါတယ္။ အဲတာနဲ႔ အေမႏြဲ႔ကို ေမးေတာ့ အေမႏြဲ႔က သည္လို ေျဖပါတယ္။ သေလးဆန္ဆိုတာ အဲသည့္ေခတ္တုန္းက ဆန္အေကာင္းစား ျဖစ္ပါသတဲ့။ ေပၚဆန္းေမႊးတို႔လို ဆန္အေကာင္းစားမ်ဳိးကုိ ဆိုလိုတာလို႔ ေျပာျပပါတယ္။
အေမႏြဲ႔ဟာ အဲသည့္အခ်ိန္မွာ အသက္က ၉၅ႏွစ္ေလာက္ ရိွေနၿပီ ျဖစ္ေပမဲ့ သံခ်ဳိဆိုလုိက္ေတာ့ အေတာ္ေလးကို နားေထာင္လို႔ ေကာင္းပါတယ္။ စိတ္ကိုလည္း ေအးခ်မ္းမႈေပးတဲ့ ဆိုဟန္လို႔ ေျပာႏုိင္ပါတယ္။ အသံကို လိုရင္လိုသလို ဆြဲၿပီး ဆိုရတာမ်ဳိးပါ။ သို႔ေသာ္ အဆြဲတင္မကဘဲ အငင္ေလးေတြလည္း ညွပ္ၿပီးပါရပါတယ္။ ဒါ့အျပင္ ဆိုတဲ့သူကုိယ္တုိင္ကလည္း အသံခ်ဳိဖို႔ လိုပါေသးတယ္။ စာနဲ႔ေရးျပရေတာ့ သံခ်ဳိဆိုတာ ဘယ္လိုဟာမ်ဳိးပါလိမ့္ ဆိုၿပီး အတိအက် ရွင္းျပဖို႔ က်ေနာ့္အတြက္ မလြယ္တာကိုေတာ့ စာဖတ္သူမ်ား နားလည္ေပးေစလိုပါတယ္။
သံခ်ဳိနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ ဘယ္လိုဘယ္အေၾကာင္း၊ ဘယ္လိုအရသာမ်ဳိး ရိွသလဲဆိုတာကို ေရွ႔မီေနာက္မီျဖစ္တဲ့ ဆရာႀကီးဦးဝင္းေဖတို႔လို ပုဂၢိဳလ္မ်ဳိးေတြကို ေမးျမန္းၿပီး သံခ်ဳိအေၾကာင္းကို အသံလႊင့္ႏုိင္ရင္ေတာ့ အလြန္လည္း ေကာင္း၊ မွတ္တမ္းတခုအေနနဲ႔လည္း တင္က်န္ရစ္မယ္လို႔ စိတ္ကူးေပၚမိပါတယ္။ ဆရာ့ကို ဝုိင္းေျပာၾကဖို႔လည္း အားလံုးကို တုိက္တြန္းပါတယ္။ ။
Comments