Day one and day two in Thai-Burma border

ေဒး၀မ္း၊ ေဒးတူး
ဇာနည္၀င္း
ေဖေဖာ္၀ါရီ ၅၊ ၂၀၀၉

ေဒး၀မ္းအလုပ္
အလုပ္ ၂ မ်ဳိး ရိွတယ္။ “ေဒး၀မ္း၊ ေဒးတူး” (Day one, Day two)တ့ဲ။ ဒီ ေ၀ါဟာရသစ္ေတြကုိ လြန္ခ့ဲတ့ဲ ၆ ႏွစ္ေလာက္တုန္းက ထုိင္းျမန္မာနယ္စပ္မွာ စၿပီး ၾကားခ့ဲရတယ္။ အေရးႀကီးတ့ဲ၊ လတ္တေလာ မျဖစ္မေန လုပ္ရမယ့္ အလုပ္ေတြကုိ ေဒး၀မ္း အလုပ္လုိ႔ ေခၚၾကတယ္။

ႏုိင္ငံေရးသမားေတြ သုံးတ့ဲ စကားလုံးျဖစ္တာေၾကာင့္ ေဒး၀မ္းအလုပ္ ဆုိတာ စစ္အစုိးရျပဳတ္ဖုိ႔၊ ျမန္မာျပည္ ဒီမုိကေရစီရရိွဖုိ႔ လုပ္တ့ဲအလုပ္ေတြလုိ႔ သတ္မွတ္ပါတယ္။

ေဒးတူးအလုပ္
ေနာက္တေန႔အထိ ေရႊ႕လုိ႔ရတ့ဲ အလုပ္ေတြကုိ ေဒးတူးလုိ႔ သတ္မွတ္ၾကတယ္။ က်န္းမာေရး ပညာေပး၊ လူ႔အခြင့္အေရး၊ ႏုိင္ငံတခု အေျပာင္းအလဲ ကာလ အဆင္ေျပေရး စတ့ဲ အေၾကာင္းအရာေတြက ေဒးတူး ျဖစ္ေနတယ္။ အေရးေတာ့ ႀကီးတယ္၊ ႏုိ႔ေပမယ့္ ထိပ္တန္းဦးစားေပးအလုပ္ မဟုတ္လုိ႔ သတ္မွတ္ထားတယ္ ဆုိပါစုိ႔။

အသြင္ကူးေျပာင္းေရးကာလ တရားမွ်တမႈ
ဒီေခါင္းစဥ္က လူအမ်ားစုအတြက္ အစိမ္းသက္သက္ ျဖစ္ေနတယ္။ ျပည္ပေရာက္ ႏုိင္ငံေရးသမား တခ်ဳိ႕ ေလ့လာၾကတ့ဲ ဘာသာရပ္ ျဖစ္တယ္။ အဂၤလိပ္လုိက Transitional Justice တ့ဲ။

ရြာလုံးကြ်တ္ မီးရိွဳ႕တ့ဲ၊ အမ်ဳိးသမီးေတြကုိ မတရားက်င့္တ့ဲ၊ လူေတြကုိ ႏွိပ္စက္တ့ဲ၊ ႏုိင္ငံေရးသမားေတြကုိ ေထာင္ခ်တ့ဲ စသျဖင့္ မဟုတ္တာလုပ္တ့ဲ အာဏာပုိင္ေတြက အမ်ားႀကီးပဲ။ စစ္အစုိးရေတြ လက္ထက္မွာ အမ်ားႀကီးပဲ ျဖစ္ခ့ဲတယ္။ က်ဴးလြန္တ့ဲ ရဲ၊ စစ္သား၊ ဆယ္အိမ္ေခါင္း၊ ႀကံ့ဖံြ႔၊ အာဏာပုိင္အဆင့္ဆင့္္ အေရအတြက္က တသိန္းလည္း ျဖစ္ႏုိင္တယ္၊ ဆယ္သိန္းလည္း ျဖစ္ႏုိင္တယ္။

ျမန္မာႏုိင္ငံက ဒီမုိကေရစီႏုိင္ငံ ျဖစ္သြားတ့ဲအခါ ဒီလုိ ျပစ္မႈ က်ဴးလြန္ခ့ဲတ့ဲသူေတြကုိ ဘယ္လုိလုပ္မလဲ။ လူအေရအတြက္က သိန္းခ်ီၿပီး ရိွတယ္။

ဒီလူေတြကုိ တရားျပန္စဲြၿပီး ေထာင္ထဲ ထည့္ထားလုိ႔လည္း မျဖစ္ဘူး။ ေထာင္ေတြ အမ်ားႀကီး ထပ္ေဆာက္ရမယ္။ သူတုိ႔က အမ်ားစု ဆုိေတာ့ လက္ခံပါ့မလား။

တရားစဲြခြင့္ မျပဳဘူး ဆုိရင္လည္း ခံခ့ဲရတ့ဲ ကာယကံရွင္ေတြက ေက်နပ္ၾကမယ္ မဟုတ္။

ဒီေတာ့ က်ဴးလြန္သူေရာ၊ ခံခ့ဲရသူေတြေရာ ႏွစ္ဘက္စလုံး လက္ခံႏုိင္ေအာင္ ေျဖရွင္းရေတာ့မယ္။ ဒီလုိေျဖရွင္းတာကုိပဲ “အသြင္ကူးေျပာင္းေရးကာလ တရားမွ်တမႈ” လုိ႔ ဆုိတယ္။

ေနာက္က်မယ္
ႏုိင္ငံတခု အသြင္ ကူးေျပာင္းတ့ဲအခ်ိန္ေရာက္မွ (ဒီမုိကေရစီရမွ) တရားမွ်တေရး အလုပ္ေတြကုိ ေဆာင္ရြက္မယ္ ဆုိရင္ ေနာက္က်မွာပဲ လုိ႔ ဒီဘာသာရပ္ကုိ ေလ့လာသူမ်ားက ဆုိၾကတယ္။
ေနာက္က်ခ့ဲရင္ လက္စားေခ်မႈ၊ ေသြးေခ်ာင္းစီးမႈ၊ သူပုန္ထမႈေတြေၾကာင့္ ႏုိင္ငံျပန္လည္ တည္ေထာင္ေရးကုိ လုပ္ႏုိင္ေတာ့မွာမဟုတ္ပါဘူး တ့ဲ။

ခုကတည္းက ႀကိဳတင္ ေလ့လာထား၊ ျပင္ဆင္ထားၾကရင္ ေခတ္ေျပာင္းခ်ိန္မွာ အသင့္ျဖစ္မယ္၊ အက်ဳိးရိွမယ္လုိ႔ ဆုိပါတယ္။

ေတာင္အာဖရိက၊ ခ်ီလီ၊ အာဂ်င္တီးနား စသျဖင့္ အာဏာရွင္ႏုိင္ငံဘ၀ကေန ဒီမုိကေရစီႏုိင္ငံေတြအျဖစ္ ေျပာင္းသြားတ့ဲ ႏုိင္ငံေတြရဲ႕ ဥပမာေတြကုိ ေလ့လာၾကတယ္။ ႏုိင္ငံတခုနဲ႔တခု ေျဖရွင္းၾကပုံျခင္း မတူဘူး။ ခံခ့ဲရပုံခ်င္း၊ ယဥ္ေက်းမႈျခင္း မတူဘူး။ ျမန္မာျပည္ အသြင္ေျပာင္းကာလမွာ ဘယ္လုိလုပ္သင့္သလဲ ဆုိတာကုိ ေလ့လာၾကတယ္။

ေ၀ဖန္မႈနဲ႔ေျဖရွင္းခ်က္
အသြင္ေျပာင္းကာလအတြက္ ျပင္ဆင္လုိသူေတြကုိ ေဒး၀မ္းသမားေတြက မႏွစ္သက္ၾကပါဘူး။ ေဒး၀မ္းအလုပ္ ျဖစ္တ့ဲ စစ္အစုိးရျပဳတ္ေရးကုိပဲ တစုိက္မတ္မတ္လုပ္ၾက၊ ၀ုိင္းလုပ္ၾကရင္ မေကာင္းဘူးလားလုိ႔ ေျပာပါတယ္။ တုိးတုိးတိတ္တိတ္ ေျပာတ့ဲအတြက္ ေဒးတူးသမားေတြဆီက တုန္႔ျပန္သံေတြ မထြက္ေသးပါ။

တုန္႔ျပန္မယ္ဆုိရင္လည္း စစ္အစုိးရကုိ လူထုအားနဲ႔ ျပဳတ္က်ေအာင္ လုပ္ေနၾကသူေတြ ရိွေနၿပီပဲ၊ ျမန္မာျပည္ အနာဂတ္အတြက္ အေရးတႀကီး ျပင္ဆင္စရာေတြ အမ်ားႀကီးထဲက တခုကုိ ဆက္ၿပီး ေလ့လာ စူးစမ္းပါရေစလုိ႔ ျပန္ရွင္းျပမယ္ ထင္ပါတယ္။ ။