ေမာင္ေသာ္က (၁၉၂၈ - ၁၉၉၁) သို႔ ပို႔သခဲ့ေသာ ေမတၱာမ်ား
ကြယ္လြန္ျခင္း ၁၈ ႏွစ္
ေမာင္ရစ္
ဇြန္ ၁၁၊ ၂၀၀၉
ဆရာက သူ႔သေရာ္စာေတြကို စုစည္းျပီး စာအုပ္ကေလး ထုတ္ဖူးတယ္။ ပို႔သခဲ့ေသာေမတၱာမ်ား တဲ့။ သေရာ္စာေရးတဲ့သူတေယာက္က ပို႔လိုက္တဲ့ ေမတၱာေတြဆိုေတာ့ ကာယကံရွင္အဖုိ႔ကေတာ့ ခပ္စပ္စပ္မ်ား ျဖစ္ေနမလားပဲ။ အေထာက္ေတာ္လွေအာင္ရဲ႔ ေသာင္းေျပာင္းေထြလာ မဂၢဇင္းမွာ ဆရာစာေရးေတာ့ သူ႔ပင္တိုင္ေခါင္းစဥ္အမည္က ပင္စင္နာတဦး၏ အာလူးမွတ္တမ္းတဲ့။ ဆရာရဲ႔ ကယ္ရီေကးျခားကို ကာတြန္းေသာ္ကနဲ႔ ကာတြန္းေငြၾကည္တို႔ ဆြဲေပးဖူးတယ္လို႔ မွတ္မိေနေသးတယ္။
ဆရာေမာင္ေသာ္ကဟာ တပ္မေတာ္သားေဟာင္း၊ သေရာ္စာေကာင္းတဲ့ စာေရးဆရာ၊ သေဘာၤသားမ်ားအတြက္ အဂၤလိပ္စကားေျပာသင္တဲ့ ဆရာ၊ အမ်ဳိးသားဒီမိုကေရစီအဖြဲ႔ခ်ဳပ္မွာ ဗဟိုအဖြဲ႔၀င္အျဖစ္ တာ၀န္ယူတဲ့ ေခါင္းေဆာင္၊ ၁၉၈၉မွာ စစ္အုပ္စုက ဖမ္းဆီးျပီး ေထာင္အႏွစ္ ၂၀ ခ်မွတ္ျခင္း ခံခဲ့ရတယ္။ ေထာင္ထဲမွာ ၾကံ့ၾကံ့ခံတိုက္ပြဲေတြ ၀င္ရင္းနဲ႔ ၁၉၉၁ မွာ က်ဆုံးခဲ့တယ္။ စစ္အုပ္စုဟာ ဒီမိုကေရစီဘက္ေတာ္သားေတြကို ႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာကတည္းက ထိခိုက္ က်ဆုံး လူျဖစ္ရႈံးရေအာင္ တိုက္ခိုက္သတ္ျဖတ္ခဲ့တာခ်ည္းပါပဲ။
အဖိုးေတြ၊ အဖြားေတြျဖစ္တဲ့ ဦးခင္ေမာင္လတ္၊ ေဒၚခင္မ်ဳိးခ်စ္တို႔ႏွင့္ အလြန္အင္မတန္ ရင္းႏွီးတဲ့သူတဦးအျဖစ္ ငယ္စဥ္ကတည္းက ျမင္ေတြ႔ဖူးခဲ့ပါတယ္။ ငယ္စဥ္က မိသားစုေတြ တ၀န္းတ၀ုိင္းေနခဲ့ရေတာ့ အဖိုး အဖြားေတြရဲ႔ မိတ္ေဆြေတြဟာ တကယ့္ ေဒါင္ေဒါင္ျမည္ “လူသားစင္စစ္” ေတြခ်ည္းပဲဆိုတာကို ၾကဳံေတြ႔ခဲ့ရဖူးတာဟာ ေမာင္ရစ္အတြက္ ဒုလႅဘတရားေပပဲ။
သူတို႔ အိမ္ရိပ္နင္းခဲ့ၾကတဲ့သူေတြဟာ သူတုိ႔သမိုင္းကို သစၥာရွိရွိ အမွန္တရားကို ႏွလုံးသြင္းျပီး ျဖတ္သန္းခဲ့ၾကတဲ့သူေတြ၊ တသက္လုံး လိပ္ျပာလုံၾကတဲ့သူေတြကို ေတြ႔ခဲ့ဘူးေတာ့ အင္း … ငါ ငယ္ငယ္ကေတာ့ ဆုေတာင္းေကာင္းခဲ့ပုံရတယ္ လို႔ မွတ္ခ်က္ခ်မိပါရဲ႔။ (ခုေတာ့ မသိဘူး။ ငါ့ႏွယ္ ဘယ္အရပ္ေဒသမွာ ေရေျမာ ကမ္းတင္နဲ႔ …)
အဲဒီတုံးက ေတြ႔ဖူး ၾကဳံဖူးတဲ့ လူၾကီးေတြဟာ ၁၉၈၈ အေရးေတာ္ပုံမွာ အေရးၾကဳံေတာ့ သက္လုံေကာင္းၾကျပီး ရရလက္နက္ စြဲကိုင္ျပီး အေရးေတာ္ပုံၾကီးကို ၀င္ထမ္းရြက္ခဲ့ၾကသူခ်ည္းပဲဆိုတာကိုလည္း ၾကဳံေတြ႔ခဲ့ရပါတယ္။ တေယာက္နဲ႔ တေယာက္ကိုလည္း ခ်စ္ခင္ ၾကင္နာ ေလးစားၾကျပီး တဦးကို တဦး အတင္းအဖ်င္းစကားရယ္လို႔ တလုံးတပါဒမွ မေျပာခဲ့ၾကပါဘူး။ (၁၉၉၀ ေရြးေကာက္ပြဲ မတိုင္ခင္၊ ၁၉၈၉ ကာလေတြမွာ) ဆရာဦး၀င္းတင္၊ ဆရာေမာင္ေသာ္ကတို႔နဲ႔ ပါတီက တတ္သိပညာရွင္ေတြ လူၾကီးေတြ ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ား မေရွးမေႏွာင္း ေထာင္ထဲကို ေရာက္ခဲ့ၾကရတာပါ။
ေမာင္ရစ္က အဲဒီသူရဲေကာင္းၾကီးနဲ႔ု ေထာင္ထဲမွာ တဒဂၤေလး ၾကဳံေတြ႔ခဲ့ရပုံနဲ႔ သူ ရန္ကုန္ေဆးရုံၾကီးမွာ ဘယ္လို က်ဆုံးခဲ့တာကို သက္ေသတဦးက ျပန္ေျပာခဲ့ပုံကို ဒီေနရာမွာ မွတ္တမ္းတင္ျပီး သူ႔ကို အေလးျပဳလိုက္ခ်င္တာပါ။
၁၉၈၈က အေရးေတာ္ပုံၾကီးမွာ လူလားေျမာက္ၾကရတဲ့ ေက်ာင္းသားလူငယ္ေတြဟာ အိမ္ေျပး၊ ေက်ာင္းေျပးအဆင့္ကေန ၀ရမ္းေျပး၊ ေတာခို၊ ေထာင္က်၊ စသည္ျဖင့္ ေလာကဓံကို ရင္ေကာ့ျပီး ခံခဲ့ၾကရပါတယ္။ ေမာင္ရစ္လည္း ကံေကာင္းေထာက္မျပီး ၁၉၈၉ ၾသဂုတ္လမွာ အင္းစိန္ေထာင္ ၅ တိုက္ထဲ ေရာက္ဖူးသြားပါတယ္။ မ်က္စိသူငယ္ နားသူငယ္နဲ႔ ေဘးက ရဲေဘာ္ေတြ၊ အားေပးသူ ႏိုင္ငံေရးအက်ဥ္းသားေတြသာ ရွိမေနရင္ ေမာင္ရစ္တို႔ကေတာ့ လူးလိမ့္ျပီး ေသာကေရာက္ေနမလားပဲ။
ဆရာေမာင္ေသာ္ကကို အဲဒီထဲမွာ ျပန္ေတြ႔ရတာ ျဖစ္ပါတယ္။ လူနာျပထုတ္တဲ့ေန႔တေန႔မွာ ဆရာ၀န္နဲ႔ ေတြ႔ဖို႔ တန္းစီေနခ်ိန္မွာ ဆရာ့ကို ေတြ႔ရတာပါ။ ဇက္ၾကီးအျမဲခိုင္ေနတဲ့ အရပ္ျမင့္ျမင့္ ေထာင္ေထာင္ေမာင္းေမာင္း၊ ေမးရိုးကားကားၾကီးနဲ႔ ဆရာ့ကို ေတြ႔ေတာ့ တစိမ္းေတြၾကားထဲ အားတင္းျပီးေနရသူတေယာက္အေနနဲ႔ မိသားစု၀င္ လူၾကီးသူမတဦးကို ေတြ႔လိုက္ရသလို လႈိက္လႈိက္လွဲလွဲ ၀မ္းသာလိုက္တာ မေျပာပါနဲ႔ေတာ့။
ဆရာ့ေဘး အသာေလးကပ္ျပီး စကားသံတိုးတိုးနဲ႔ မိတ္ဆက္ေတာ့ ဆရာက ျပံဳးျပံဳးၾကီးနဲ႔ ေလးေလးပင္ပင္တဲ့ အသံၾကီးနဲ႔ အဂၤလိပ္ကဗ်ာတပုဒ္ကို ခန္႔ခန္႔ျငားျငားၾကီး ရြတ္ျပီး ေမာင္ရစ္ကို “ဆု” ေပးသြားပါတယ္။ သေဘာသြားကေတာ့ သူတို႔ေတြက ငါတို႔ကို ဘယ္လုိပဲ အက်ဥ္းခ်ခ်၊ သံတိုင္ေတြေနာက္မွာ ခ်ဳပ္ေႏွာင္၊ ခ်ဳပ္ေႏွာင္၊ ငါတို႔ရဲ႔ ခႏၱာကိုယ္ေတြကိုသာ သူတို႔ ခ်ဳပ္ေလွာင္လို႔ ရမယ္။ ငါတို႔ စိတ္ဓာတ္ေတြကေတာ့ ေကာင္းကင္ယံ၊ မိုးလ်ံထက္ လြတ္လပ္စြာ ပ်ံ၀ဲလ်က္ပါပဲ … တဲ့။
ဒါပဲ။
ဆရာေမာင္ေသာ္ကက သူ႔မိတ္ေဆြရဲ႔ ေျမးကေလးကို ေထာင္ထဲမွာေတြ႔ေတာ့ အဲဒီကဗ်ာကေလး ရြတ္ျပီး ဆုေပးခဲ့တယ္။ ျပီးေတာ့ က်ေနာ္တို႔အားလုံး ကိုယ့္လမ္းကိုေလ်ာက္ …။ ေနာက္ မေတြ႔ေတာ့။
၁၉၉၁ မွာ ဆရာ အင္းစိန္ေထာင္တြင္း အစာငတ္ခံတိုက္ပြဲ ဆင္ႏြဲရင္း ေလျဖတ္၊ ျပီးေတာ့ အေနအစား ဆင္းရဲမႈ ဒဏ္အသီးသီးနဲ႔ ႏွလုံးေရာဂါဖိစီးခဲ့။ အခ်ိန္အမ်ားၾကီး ေနာက္က်ျပီးေတာ့မွ ရန္ကုန္ေဆးရုံၾကီးေပၚ ေရာက္ရွိလို႔ လာခဲ့။ ျပီးေတာ့ အဲဒီမွာ ဆရာ က်ဆုံးခဲ့တယ္။
ဆရာေမာင္ေသာ္ကကဲ့သို႔ စစ္အုပ္စုရဲ႔ လူမဆန္တဲ့ ဖိႏွိပ္ခ်ဳပ္ခ်ယ္သတ္ျဖတ္မႈေတြနဲ႔ က်ဆုံးခဲ့ၾကတဲ့ သူရဲေကာင္းေတြဟာ ေထာင္ခ်ီေအာင္ မ်ားျပားလွပါတယ္။ အဲဒီထဲက ဆရာေမာင္ေသာ္ကရဲ႔အေၾကာင္းနဲ႔ အေလးျပဳတာဟာ က်ဆုံးသူ သူရဲေကာင္းေတြအားလုံးကို ကိုယ့္ရွိတဲ့ ၀မ္းစာကေလးနဲ႔ အေလးျပဳတယ္လို႔ မွတ္ေပးေတာ္မူၾကပါ။
၂၀၀၆ ခုႏွစ္၀န္းက်င္မွာမွ ဆရာေမာင္ေသာ္က ရန္သူ႔လက္ထဲမွာ၊ စစ္အုပ္စုရဲ႔ လက္ထဲမွာ ဘယ္လို ရဲရဲရင့္ရင့္ က်ဆုံးခဲ့တယ္ဆိုတာကို ေမာင္ရစ္ ၾကားသိရပါတယ္။ ဆရာကို ေဆးရုံမွာ ေနာက္ဆုံးအခ်ိန္အျဖစ္ တင္ထားခ်ိန္၊ အဲသည္အခ်ိန္ ဆရာ၀န္မေလးတဦးက အနားမွာ ရွိေနပါတယ္။ ဒီမိုကေရစီတိုက္ပြဲ၀င္ ရဲေဘာ္ေတြအခ်င္းခ်င္း ရန္သူမ်က္စိေရွ႔မွာ ေတြ႔ၾကရေတာ့ ဘယ္လုိေတြ အားေပးလို႔ ရႏိုင္ပါမလဲ။ မ်က္စိမွိတ္ျပီး ေ၀ဒနာေတြၾကားက အားတင္းေနရတဲ့ဆရာ့ကို ဆရာ၀န္မကေလးအေနနဲ႔ ႏႈတ္က ပုံမွန္ေမးခြန္းေတြ ေမးရင္းကေန ဆရာလက္ကုိ တင္းတင္းဆုပ္ျပီး အားေပးခြင့္သာ ရပါတယ္။ ဆရာကလည္း သူ သိပါတယ္ ဆုိတဲ့သေဘာနဲ႔ ဆရာ၀န္မကေလးရဲ႔လက္ကို ျပန္လည္လို႔ ဆုပ္ကိုင္ထားတယ္။ ရွိတဲ့အားနဲ႔ သူ႔သတိရွိေၾကာင္း လက္ကို ညွစ္ျပီး ဆုပ္ျပပါတယ္။ သို႔ေသာ္ မသကၤာျဖစ္လာတဲ့ ဖက္ဆစ္လက္ပါးေစေတြ၊ အလုိေတာ္ရိေတြ၊ လက္နက္ကိုင္ေတြက ဆရာ၀န္မေလးကို ေမာင္းထုတ္လိုက္ပါသတဲ့။ ဆရာက လက္ကေန ဆုပ္ေျဖျပီး သြားေတာ့မယ့္ ဆရာ၀န္မေလးရဲ႔ လက္ခုပ္ထဲကေန သူ႔လက္မကို ေထာင္ျပျပီးေတာ့ ေနာက္ဆုံး ႏႈတ္ဆက္ခဲ့ပါတယ္။ ဆရာဟာ ေနာက္ဆုံးအခ်ိန္ေတြအထိ ရဲရဲရင့္ရင့္နဲ႔ အားလုံးကို အားေပးျပီး လက္မေထာင္၊ ရင္ေကာ့ျပီး အမွန္တရားအတြက္ အသက္စြန္႔သြားခဲ့သူ၊ ျမန္မာျပည္အတြက္၊ ျမန္မာျပည္သူေတြအတြက္၊ ေပးဆပ္သြားသူ၊ စြန္႔လႊတ္သြားသူ တဦးျဖစ္ပါတယ္။
ဆရာ၀န္မေလးနဲ႔ ေမာင္ရစ္လည္း ၂၀၀၆ မွာ ျပန္ေတြ႔ၾကလို႔သာ ဆရာေမာင္ေသာ္ကနဲ႔ ၾကဳံေတြ႔မိသမွ်ကို ေျပာဆိုျပီး အေတြ႔အၾကဳံ ဖလွယ္ႏိုင္ခဲ့ၾကတာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဆရာသာ သက္ရွိထင္ရွားရွိေနခဲ့မယ္ဆိုရင္ ဆရာဦး၀င္းတင္နဲ႔ လက္တြဲလို႔ အင္းစိန္လမ္းမမ်ားမွာ ရင္ေကာ့ျပီး ေလ်ာက္ေနေပလိမ့္မယ္။ ေမးခိုင္ခိုင္ၾကီးနဲ႔ ဆတ္ေတာက္ေတာက္ၾကီး လမ္းေလ်ာက္ေနရမွာ ဆိုေတာ့ ဦး၀င္းတင္ကပဲ သူ႔ကို တြဲေနရေလမလား မသိဘူးေပါ့ေနာ္။
အမွန္တရားနဲ႔ တရားမွ်တမႈကို ဦးလည္မသုံ ထမ္းေဆာင္တဲ့၊ သစၥာရွိတဲ့၊ ရဲရင့္တဲ့ အဲသည္လို မိတ္ေဆြသူရဲေကာင္းေတြနဲ႔ ေဖာက္ခဲ့ၾကရတဲ့ ေတာ္လွန္ေရးဆိုတာ တေန႔မွာ ေအာင္ၾကရမွာပါ။
ဒီမွာ ဆရာရဲ႔ ကဗ်ာအတုိေလးတခု အမွတ္တရ …
Dedicated to
The ones I love,
In number so few,
That I owe so much
In ways so many.
ဦးညြတ္ပါ၏ …
ခ်စ္ရတဲ့ မိတ္ေဆြဆိုတာ
လက္တဆုပ္စာ
သူတို႔ရဲ႔ ေက်းဇူးေတြဆိုတာ
ငါ့အေပၚမွာ အနႏၱပါ … (ေမာင္ေသာ္က)
Comments