ေရာက္တတ္ရာရာ အတိုအစမ်ား
ေမာင္ရင္ငေတ
ဇြန္ ၈၊ ၂၀၁၃
ေမာင္ရင္ငေတ
ဇြန္ ၈၊ ၂၀၁၃
● ဂ်ာမန္ေတြရဲ႕ဘိုင္ယန္ၿပည္
ဥေရာပရဲ႕ အင္အားႀကီး နာမည္ႀကီး ဂ်ာမဏီႏိုင္ငံေတာ္ကို ဂ်ာမန္ေတြကေတာ့ Deutschland လိို႔ ေခၚၾကေရးၾကၿပီး ဖင္လန္ေတြက Saksa ေနာ္ေဝးဆြီဒင္ဒိန္းမတ္ေတြက Tyskland နယ္သာလန္က Duitsland လူဇမ္းဘူးလို Däitschland ခ်က္လို Německo ပိုလန္လို Niemcy အီတလီကေတာ့ Germania လက္တင္စကားမွာေတာ့ Germaniam အဂၤလိပ္ေတြက Germany စပိန္က Alemania ၿပင္သစ္ကေတာ့ ဂ်ာမန္ေၿမကို Allemagne လို႔ဆိုၿပီး ကိုယ့္ဘာသာစကားေတြနဲ႔ ကိုယ္အားသန္ရာ ေခၚေဝၚၾကပါတယ္၊ ဂ်ာမဏီႏိုင္ငံဟာ ဥေရာပသမိုင္းမွာေတာ့ အေတာ္ကိုထူးၿခားမႈေတြ ရွိပါတယ္၊ Hochdeutsche Dialekte, High German dialects စကားက ဂ်ာမန္အေရွ႕ၿခမ္း ေတာင္ဘက္ၿခမ္း တၿခမ္းလံုးနီးပါး ေၿပာဆိုၾကတဲ့စကားၿဖစ္ၿပီး ဘယ္လ္ဂ်ီယံကစၿပီး လူဇမ္းဘူး ၿပင္သစ္ ဆြစ္ဇာလန္ လက္စ္ခ်န္စတိန္း ၾသစႀတီးယား ခ်က္ ပိုလန္နယ္အထိ လူသန္းေပါင္း ၆၀ ေက်ာ္ ေၿပာတဲ့စကားနဲ႔ အမ်ားသံုး ဂ်ာမန္စကားလို႔ ဆိုႏိုင္ပါတယ္၊ Nedderdüütsch ေခၚ Low German စကားကိုေတာ့ နယ္သာလန္ ဒိန္းမတ္ၿပည္တို႔နဲ႔နီးတဲ့ ဂ်ာမဏီေၿမာက္ပိုင္းေဒသေတြက လူဦးေရ ငါးသန္းေက်ာ္ရယ္ ပင္လယ္ရပ္ၿခားက အေမရိကတိုက္ေရာက္ ဂ်ာမန္ႏြယ္ဖြားေတြ အမ်ားအားၿဖင့္ ေၿပာၾကပါတယ္တဲ့၊ သူတို႔တေတြ ဂ်ာမဏီႏိုင္ငံကို ေခၚတာကေတာ့ Düütschland လို႔ဘဲၿဖစ္ပါတယ္၊ သိပ္ေတာ့လည္း ကြာၿခားလွတဲ့အေခၚ မဟုတ္ပါဘူး၊ လူဦးေရစုစုေပါင္း ငါးေသာင္းေက်ာ္သာရွိၿပီး ခ်က္နယ္စပ္အနီး အေရွ႕ဂ်ာမန္နယ္ Sachsen ေဒသထဲက Bautzen ေခၚ Budyšin ၿမိဳ႕နယ္သားေတြ ေၿပာဆိုၾကတဲ့ Sorbische စကားကေတာ့ ဂ်ာမန္စကားထက္ အလယ္ဥေရာပစကားေတြနဲ႔ ပိုမိုၿပီးတူမယ္လို႔သာ ထင္ၿမင္မိပါတယ္၊ ဂ်ာမန္ေၿမကို ခဏတာမွ် နင္းမိတာနဲ႔ ဂ်ာမန္အေၾကာင္းေတြကို ရမ္းသန္းၿဖီးၿဖန္း က်ဴးေက်ာ္ၿပီး ေရးေနမိတာ အမွားမ်ားပါသြားရင္ေတာ့ ေဆာရီးပါဘဲ၊ သိရွိသူေတြ ဒီထက္ခ်ဲ႕ကားၿပီး ေရးၾကတာေတြကိုလည္း ဖတ္ခ်င္မိပါေၾကာင္း ေၿပာခ်င္ပါတယ္၊
မရွိေတာ့ၿပီၿဖစ္ေသာ ဘာလင္တံတိုင္း |
တရားဝင္ေခၚေနတဲ့ Bundesrepublik Deutschland (de) Federal Republic of Germany (en) ဆိုတာကို ၁၉၄၉ ခုႏွစ္ကေန ၁၉၉၀ ထိေတာ့ အေနာက္ဂ်ာမဏီနယ္မ်ားကိုသာ ေခၚခဲ့တာၿဖစ္ေပမဲ့ ၁၉၉၀ ခုေနာက္ပိုင္းကာလ ဆိုရွယ္လစ္ႏိုင္ငံေခတ္ ကုန္ဆံုးသြားခဲ့ၿပီး ဂ်ာမဏီႏွစ္ႏိုင္ငံ ၿပန္လည္ၿပီး ေပါင္းစည္းမိၾကတဲ့အခါမွာ Deutsche Demokratische Republik (de) German Democratic Republic (GDR) အေရွ႕ဂ်ာမဏီႏိုင္ငံဆိုတာက ေပ်ာက္ကြယ္သြားခဲ့ရၿပီးေနာက္ Bundesrepublik Deutschland ဆိုတဲ့ ယေန႔ေခတ္ ဂ်ာမဏီ ဖက္ဒရယ္ သမတႏိုင္ငံ အၿဖစ္သို႔ ေရာက္ရွိခဲ့တာပါ၊
Post-war occupied Germany: The British (Green) Soviet (Red) American (Orange) and French (Blue) ၁၉၄၅ ခု စစ္အၿပီး ခြဲၿခမ္းစိတ္ၿဖာ ဂ်ာမဏီေၿမမ်ား |
Member states of the German Empire (Prussia shown in blue) |
အပါအဝင္ ဂ်ာမန္ေၿမာက္ပိုင္းေဒသမ်ားနဲ႔ ေပါင္းစပ္ဖြဲ႔စည္းထားတာပါ၊ ပထမကမၻာစစ္ရံႈးအၿပီးက စတင္ၿပီး ၁၉၃၃ ထိကာလကိုေတာ့ Weimarer Republik သို႔မဟုတ္ Deutsches Reich လို႔ေခၚဆို ၾကပါတယ္၊ နာဇီေတြအားေကာင္းလာတဲ့ ဟစ္တလာေခတ္ ၁၉၃၃ ခုႏွစ္ကေန ၁၉၄၅ ခုႏွစ္မ်ားက ဂ်ာမန္တို႔ရဲ႕ႏိုင္ငံကိုေတာ့ Großdeutsches Reich သို႔မဟုတ္အဂၤလိပ္လို Greater German Reich
ရယ္လို႔ အမည္တြင္ခဲ့ပါတယ္၊ အဲဒီကာလ ဂ်ာမဏီႏိုင္ငံရဲ႕ အက်ယ္အဝန္းဟာ ကေန႔ဂ်ာမဏီႏိုင္ငံ ဆိုတာထက္ ႏွစ္ဆေက်ာ္အထိေအာင္ က်ယ္ဝန္းခဲ့တာပါ၊ အဲဒီ ၁၈၇၀ ခုႏွစ္ေက်ာ္ကာလမ်ားကစၿပီး ဘာလင္ၿမိဳ႕ဟာ ေတာက္ေလွ်ာက္လိုလို ၿမိဳ႕ေတာ္အၿဖစ္ တည္ရွိခဲ့ပါတယ္၊ အေရွ႕နဲ႔အေနာက္ဂ်ာမန္ ႏွစ္ပိုင္းကြဲခဲ့တဲ့ ကာလမ်ားမွာေတာ့ အေရွ႕ဂ်ာမဏီရဲ႕ၿမိဳ႕ေတာ္ဟာ အေရွ႕ဘာလင္ ၿဖစ္လာခဲ့ေပမဲ့ အေနာက္ဂ်ာမဏီရဲ႕ ၿမိဳ႕ေတာ္ကေတာ့ အေနာက္ဘာလင္ၿမိဳ႕က တည္ေနရာအေနအထားေၾကာင့္ ၿမိဳ႕ေတာ္ၿဖစ္ခြင့္ မရရွိခဲ့ပါဘူး၊ ကိုလံုးၿမိဳ႕အနီး Bonn ဆိုတဲ့ ၿမိဳ႕ကေလးကသာ အေနာက္ဂ်ာမဏီရဲ႕ ၿမိဳ႕ေတာ္အၿဖစ္ ေရြးခ်ယ္ခံရၿပီး ၁၉၄၉ ခုႏွစ္ကေန ၁၉၉၀ ခုႏွစ္ ဘာလင္တံတိုင္း ၿဖိဳခ်ခဲ့တဲ့အခ်ိန္ထိ ႏွစ္ေပါင္း ၄၁ ႏွစ္ၾကာခန္႔ ၿမိဳ႕ေတာ္အၿဖစ္ တည္ရွိခဲ့ပါတယ္၊
Freistaat Bayern (de) Free State of Bavaria (en) |
ဧရိယာစတုရန္းမိုင္ ၁၃၇၈၄၇ မိုင္သာအက်ယ္အဝန္းရွိတဲ့ ဂ်ာမဏီႏိုင္ငံဟာ ၂၆၁၂၂၈ ရွိတယ္ဆိုတဲ့ ေမာင္ရင္ငေတတို႔ရဲ႕ ေမြးရပ္ေၿမထက္ တဝက္သာသာ က်ယ္တာပါ၊ ဥေရာပအလယ္ေခါင္ ေနရာမွာ တည္ရွိၿပီး လူဦးေရက သန္းရွစ္ဆယ္ေက်ာ္ ရွိတာေၾကာင့္ လူဦးေရ ထူထပ္သိပ္သည္းမႈက ဥေရာပ အေနနဲ႔ မ်ားၿပားတယ္လို႔ ဆိုႏိုင္ပါတယ္၊ လြတ္လပ္တဲ့ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးၿပည္နယ္ေပါင္း ၁၆ ခုရွိၿပီး Free State of Bavaria ေခၚ Freistaat Bayern ဘိုင္ယန္ၿပည္နယ္က ဂ်ာမဏီမွာ အက်ယ္ဆံုးၿပည္နယ္ ၿဖစ္ေပမဲ့ စတုရန္းကီလိုမီတာ ခုႏွစ္ေသာင္းေက်ာ္ စတုရန္းမိုင္ ႏွစ္ေသာင္းခုႏွစ္ေထာင္သာ အက်ယ္ ရွိတာမို႔ ရွမ္းၿပည္နယ္ရဲ႕ ထက္ဝက္ခန္႔သာ က်ယ္ဝန္းပါတယ္၊ ရွမ္းၿပည္မွာက လူဦးေရ ငါးသန္းသာ ေနထိုင္ၿပီး ဘိုင္ယန္မွာေတာ့ ၁၂ သန္းေက်ာ္ ေနထိုင္ၾကပါတယ္၊ ပါရီၿမိဳ႕ေတာ္ရဲ႕ ေမထရိုပိုလီတန္ ဧရိယာ Île-de-France ေဒသနဲ႔ ဘိုင္ယန္ၿပည္နယ္မွာ ေနၾကတဲ့ လူဦးေရက အတူတူနီးပါးေလာက္ ရွိပါတယ္၊ ပါရီၿမိဳ႕ေတာ္ ေမထရိုပိုလီတန္နယ္ေၿမက ၁၂၀၁၂ စတုရန္းကီလိုမီတာသာ ရွိတာေၾကာင့္ ပါရီၿမိဳ႕ေတာ္ဧရိယာက ဘိုင္ယန္ထက္ ေၿခာက္ဆေလာက္ပို၍ ေသးငယ္ၿပီး လူေနေၿခာက္ဆပိုၿပီး ထူထပ္စြာ ရွိေနတယ္လို႔ ေၿပာႏိုင္ပါတယ္၊ ဆိုလိုခ်င္တာကေတာ့ ၿပင္သစ္ၿပည္မွာက လူေတြဟာ ၿမိဳ႕ေတာ္ပါရီ ဧရိယာမွာသာ စုၿပံဳတိုးေခြ႕ၿပီး ေနၾကသလို ၿဖစ္ေနတာပါ၊ ဒါေၾကာင့္လည္း ပါရီၿမိဳ႕ရဲ႕ ေၿမေစ်းအိမ္ေစ်းေတြက ႀကီးၿမင့္ေနတာၿဖစ္မွာပါ၊ ဂ်ာမဏီႏိုင္ငံဟာ ႏိုင္ငံရဲ႕အက်ယ္က လူဦးေရနဲ႔ ႏိႈင္းစာလိုက္ရင္ အနည္းငယ္ က်ဥ္းေနသလို ရွိေနေပမဲ့ ၿမိဳ႕တၿမိဳ႕နဲ႔တၿမိဳ႕ ရြာတရြာနဲ႔တရြာ အႀကီး အေသးက သိပ္ကြာၿခားမႈ မရွိလွဘဲ လူေတြက တႏိုင္ငံလံုးမွာ ၿပန္႔ႏွ႔ံေနထိုင္ၾကသလို ၿဖစ္ေနတာပါ၊ ၿပင္သစ္ၿပည္ရဲ႕ သာမန္ေတာၿမိဳ႕တၿမိဳ႕မွာက လူဦးေရ ေထာင္ဂဏန္းေက်ာ္ခန္႔သာ ေနထိုင္ၾကေပမဲ့ ဂ်ာမဏီရဲ႕ ၿမိဳ႕ေတြမွာေတာ့ ေသာင္းဂဏန္းနီးပါး ေနထိုင္ၾကတာမ်ိဳးပါ၊
ဘိုင္ယန္ၿပည္က ဆိုလာၿပားနဲ႔ အိမ္ေခါင္နီ |
လမ္းပန္းဆက္သြယ္ေရးအရလည္း ဥပမာအေနနဲ႔ေၿပာရရင္ ဂ်ာမဏီမွာက လက္မွတ္အလကားရလို႔ ေဘာလံုးပြဲတပြဲကို သြားလို႔ၾကည့္မယ္ ဆိုၾကပါစို႔၊ ေတာင္ပိုင္းက ဘိုင္ယန္ၿမဴးနစ္နဲ႔ ေၿမာက္ပိုင္းက မိုင္ေလးရာနီပါးေလာက္ ကြာေဝးတဲ့ Borussia Dortmund BVB 09 တို႔ရဲ႕အိမ္ကြင္းမွာ ကန္တဲ့ပြဲကို ေမာင္ရင္ငေတတို႔ လူငါးေယာက္ အတူသြားၾကည့္မယ္ဆိုရင္ အသြားအၿပန္ အုပ္စုလိုက္ ခရီးသြား လက္မွတ္တန္ဖိုးက ယူရို ၆၀ ေက်ာ္ ၇၀ သာက်သင့္မွာၿဖစ္ၿပီး ၿပင္သစ္မွာဆိုရင္ေတာ့ ပါရီၿမိဳ႕ကေန အလားတူ မိုင္ေလးငါးရာေလာက္ ကြာေဝးတဲ့ လီယြန္တို႔ မားေဆးလ္တို႔ကို ေဘာလံုးပြဲလက္မွတ္ အလကားရေတာင္မွ သြားၾကည့္ဖို႔ ရထားလက္မွတ္ဖိုး မတတ္ႏိုင္တာနဲ႔ စိတ္ကူးမယဥ္ႏိုင္ပါဘူး၊
ေဘယန္သို႔မဟုတ္ ဘိုင္ယန္ၿပည္သို႔အသြား |
ဘိုင္ယန္နယ္သားေတြဟာ သူတို႔ကိုသူတို႔ ဘိုင္ယန္သည္သာပထမ ဂ်ာမန္ကဒုတိယလို႔ သမိုင္းစဥ္ တေလွ်ာက္ ခံယူထားၾကသူေတြ မ်ားၾကသလို ဘိုင္ယန္ဟာ ဂ်ာမဏီရဲ႕ အစိတ္အပိုင္းတခုလို႔လည္း ေၿပာသူေတြက ေၿပာၾကပါတယ္၊ ဘိုင္ယန္ရဲ႕ အဓိကၿမိဳ႕ႀကီးေတြကေတာ့ München, Nürnberg, Augsburg ၿမိဳ႕တို႔ၿဖစ္ၾကၿပီး ဘိုင္ယန္ၿပည္နဲ႔ နယ္နမိတ္ ဆက္စပ္ေနၾကတာကေတာ့ ခ်က္ႏိုင္ငံနဲ႔ ၾသစႀတီးယားၿပည္တို႔ၿဖစ္ၿပီး ဆြစ္ဇာလန္ႏိုင္ငံနဲ႔ကေတာ့ Bodensee ေခၚ Lake Constance နဲ႔ ပိုင္းၿခားထားပါတယ္၊ ဘိုင္ယန္ၿပည္နယ္ရဲ႕ ၿမိဳ႕ေတာ္ကေတာ့ ၿမဴးနစ္ပါ၊ အဂၤလိပ္လို Munich ၿမိဳ႕ကို ဂ်ာမန္ဘာသာမွာေတာ့ München လို႔သာ ေရးၾကပါတယ္၊ ဂ်ာမဏီရဲ႕ တတိယအႀကီးဆံုးေသာၿမိဳ႕ ၿဖစ္ပါတယ္၊ စီးတီးဧရိယာ စတုရန္းကီလိုမီတာ ၃၀၀ ေက်ာ္က်ယ္ၿပီး လူဦးေရက တသန္းခြဲခန္႔သာ ေနၾကပါတယ္၊ ႏႈိင္းယွဥ္ၾကည့္မယ္ဆိုခဲ့ရင္ ပါရီၿမိဳ႕စီးတီးဧရိယာက ၁၀၀ စတုရန္းကီလိုမီတာခန္႔သာ က်ယ္ဝန္းၿပီး လူဦးေရက ႏွစ္ဒႆမ ႏွစ္သန္းေက်ာ္ ရွိေနတာပါ၊ ဒါေၾကာင့္ လူဦးေရ ထူထပ္မႈမွာ ၿမဴးနစ္ၿမိဳ႕ဟာ ပါရီထက္ ငါးပံုတပံုေလာက္သာ အတိုင္းအတာ ရွိတာပါ၊ ဂ်ာမန္ၿမိဳ႕ေတာ္ ဘာလင္က
ၿမဴးနစ္ထက္ေတာင္မွ လူေနက်ဲပါးပါေသးတယ္၊ စစ္ႀကီးေတြၿပီးမွ ၿမိဳ႕ကြက္ေတြကို ၿပန္လည္ေနရာခ် တည္ေဆာက္ခဲ့လို႔ထင္ပါတယ္၊ ဘာလင္ၿမိဳ႕ရဲ႕အက်ယ္ဟာ စတုရန္းကီလိုမီတာ ၈၀၀ ေက်ာ္ရွိၿပီး ေနထိုင္သူ လူဦးေရက သံုးသန္းေက်ာ္ရွိေတာ့ လူေနသိပ္သည္းမႈက နည္းပါးေနရတာ ၿဖစ္ပါတယ္၊
Das Neue Rathaus am Marienplatz in München (New Town Hall 1874) |
Österreich ၾသစႀတီးယားက ၿမစ္ဖ်ားခံစီးဆင္းလာတဲ့ ကီလိုမီတာ ၃၀၀ နီးပါးရွည္တဲ့ Isar ၿမစ္ဟာ ၿမဴးနစ္ၿမိဳ႕ကို ၿဖတ္သန္းစီးဆင္းသြားၿပီးေနာက္ Donau ဒန္ညဳၿမစ္နဲ႔ေပါင္းဆံုသြားတာပါ၊ ၁၂ ရာစုက စတင္တည္ရွိလာတဲ့ ဒီၿမိဳ႕ဟာ Duchy of Bavaria နဲ႔ Kingdom of Bavaria ေခတ္မ်ားတေလွ်ာက္ ကစၿပီး ဒီကေန႔ကာလထိ ဘိုင္ယန္ၿပည္ရဲ႕ၿမိဳ႕ေတာ္အၿဖစ္ သတ္မွတ္ခံခဲ့ရတာပါ၊ ကမၻာစစ္ႏွစ္ခုရဲ႕ ရံႈးခဲ့ရတဲ့ဒဏ္ေတြေၾကာင့္ ပ်က္ဆီးခဲ့ရတဲ့ ၿမဴးနစ္ၿမိဳ႕ေတာ္ေဟာင္းရဲ႕ ေရွးအေဆာက္အဦမ်ားစြာကို အရင္အတိုင္းၿဖစ္ေအာင္ ၿပန္လည္ၿပီး တည္ေဆာက္ခဲ့ရပါတယ္၊ ၿမဴးနစ္ၿမိဳ႕ေဟာင္းရဲ႕ အဓိကေနရာ အခ်က္အခ်ာကေတာ့ ၿမိဳ႕ေတာ္ခန္းမမ်ား တည္ရွိရာ Marienplatz ဘဲၿဖစ္ပါတယ္၊ ဒီေနရာတဝိုက္ ကေတာ့ ၿမဴးနစ္ၿမိဳ႕သို႔ လာေရာက္လည္ပတ္ၾကသူ လူမ်ိဳးေပါင္းစံုကို ေတြ႕ၿမင္ရတဲ့ ေနရာၿဖစ္သလို ေစ်းဆိုင္မ်ား အေရာင္းဆိုင္မ်ား ကုန္တိုက္ႀကီးမ်ား အစံုအလင္ ေတြ႕ရွိရာေနရာဘဲ ၿဖစ္ပါတယ္၊ ၿမဴးနစ္ၿမိဳ႕ရွိ လူဦးေရရဲ႕ ေလးပံုတပံုက ဥေရာပၿမိဳ႕ႀကီးေတြရဲ႕ ထံုးစံအတိုင္း ေရႊ႕ေၿပာင္းအေၿခစိုက္သူ ႏိုင္ငံၿခားသားမ်ားပါဘဲ၊ ဂရိေတြ တူရကီႏြယ္ဖြားေတြကို အမ်ားဆံုးေတြ႕ၿမင္ရမွာၿဖစ္ၿပီး Albanians အယ္လ္ေဘးနီးယန္းမ်ား Hrvati ေခၚတဲ့ Croats ခရိုတ့္မ်ိဳးႏြယ္မ်ား Serbs လူမ်ိဳးႏြယ္မ်ားကိုလည္း အမ်ားအၿပား ေတြ႕ၿမင္ရမွာပါ၊ အင္ဒီယန္းတို႔ တရုတ္တို႔ရဲ႕ စားေသာက္ဆိုင္မ်ား ကုန္စံုဆိုင္မ်ားကို ေတြ႕ၿမင္ခဲ့ရေပမဲ့ လန္ဒန္ၿမိဳ႕တို႔ ပါရီၿမိဳ႕တို႔မွာလို တစုတေဝး တေနရာတည္းမွာ ခ်ိဳင္းနားေတာင္း လစ္တဲလ္အိႏိၵယ ဆိုတာမ်ိဳးရယ္လို႔ေတာ့ ရွိဟန္မတူပါဘူး၊ ေရႊၿပည္ေတာ္သားတခ်ိဳ႕ေတာ့ ၿမဴးနစ္ အနီးနားေဒသေတြမွာ ေရာက္ရွိေနထိုင္ၾကတယ္လို႔ ၾကားသိရပါတယ္၊
ၿပန္လည္တည္ေဆာက္ထားတဲ့ ၁၃ ရာစုက Das Alte Rathaus (de) Old Town Hall (en) |
ဒီၿမိဳေတာ္ခန္းမမ်ား တည္ရွိရာ Marienplatz ေနရာက ၿမဴးနစ္ဘူတာရံုႀကီးကေန သိပ္ၿပီးေတာ့မေဝး ကြာလွဘဲ လမ္းေလွ်ာက္သြားရင္ ရႏိုင္တဲ့ေနရာပါ၊ ေၿမေအာက္ရထား ေၿမေပၚဓါတ္ရထားမ်ားလည္း စံုပါတယ္၊ ၿမဴးနစ္ၿမိဳ႕မွာ ၿမိဳ႕တြင္းၿမိဳ႕ၿပင္သြားလာေရးအတြက္ ေၿမေပၚဓါတ္ရထား ေၿမေအာက္ရထား ဘတ္စ္ကားလိုင္းမ်ား အစံုရွိပါတယ္၊ ၿမိဳ႕တြင္းသြား U-Bahn München မွာ လိုင္းေပါင္း ခုႏွစ္လိုင္း ရွိၿပီး အရွည္ကီလိုမီတာ ၁၀၀ ေက်ာ္ရွိပါတယ္၊ ၿမဴးနစ္ၿမိဳ႕ အၿပင္ထိ သြားႏိုင္တဲ့ ေၿမေပၚ ေၿမေအာက္ ရထားလိုင္း S-Bahn မွာေတာ့ ၁၀ လိုင္းရွိၿပီး အရွည္ ကီလိုမီတာ ၄၅၀ ေလာက္ရွိပါတယ္၊ ဒီရထား လိုင္းေတြကို ၁၉၇၁ ခုႏွစ္မွာ စတင္အသံုးၿပဳခဲ့ၿပီး ေခတ္သစ္ၿမဴးနစ္ၿမိဳ႕ရဲ႕ အစဦးပြဲေတာ္ႀကီးၿဖစ္တဲ့ ေႏြရာသီအိုလံပစ္ပြဲေတာ္ ၁၉၇၂ ပြဲႀကီးနဲ႔အတူ ေမြးဖြားလာခဲ့တာၿဖစ္ပါတယ္၊ ၁၈၇၆ ခုႏွစ္က စတင္ ေၿပးဆြဲခဲ့တဲ့ Tramways ေခၚ Straßenbahn München ၿမဴးနစ္ၿမိဳ႕တြင္းေၿပး ေၿမေပၚဓါတ္ရထား လိုင္းမ်ားကေတာ့ ၁၃ လိုင္းရွိပါတယ္၊ ၿမဴးနစ္ၿမိဳ႕ႀကီးရဲ႕ ၿမိဳ႕လယ္ေခါင္ ဖြဲ႕စည္းတည္ရွိ ပံုပန္းသ႑န္ ကိုေတာ့ ေမာင္ရင္ငေတ စိတ္ထဲမွာ သိပ္ၿပီးေတာ့ သေဘာမက်ပါဘူး၊ ဥေရာပရဲ႕ ၿမိဳ႕ႀကီးတၿမိဳ႕ကို မီးရထားစီးၿပီး ဆိုက္ေရာက္လာပါတယ္ ဆိုပါစို႔၊ ၿမိဳ႕ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားရဲ႕ မိန္းဘူတာရံုႀကီးေတြက ၿမိဳ႕လယ္အခ်က္အခ်ာ ေနရာေတြမွာသာ ရွိတတ္တာပါ၊ ဘူတာရံုအေရွ႕ဘက္ မ်က္ႏွာစာကိုလည္း တတ္ႏိုင္သမွ် က်ယ္က်ယ္ၿပန္႔ၿပန္႔ ရင္ၿပင္သေဘာမ်ိဳး ၿဖစ္ေအာင္ထား ၾကပါတယ္၊ ဘူတာရံုႀကီးရဲ႕ အနီးတဝိုက္မွာလည္း ေစ်းဆိုင္မ်ား ေဟာ္တယ္မ်ား ၿမိဳ႕တြင္းၿမိဳ႕ၿပင္သြား ရထားဂိတ္ကားဂိတ္မ်ား တစုတစည္းတည္းရွိၿပီး တခါတရံ ေရာက္ရွိလာသူမ်ား တမနက္တာသာ အခ်ိန္ရသူမ်ား ဝင္ေရာက္ ရပ္နားသူမ်ားအတြက္ လြယ္ကူေခ်ာေမြ႕ေအာင္ စီစဥ္ထားတာမ်ိဳးပါ၊ ၿမဴးနစ္ၿမိဳ႕ဘူတာရံုႀကီးကေတာ့
ေရွ႕ထြက္ေပါက္ ေဘးထြက္ေပါက္ေတြက ဘယ္လိုပင္ထြက္ထြက္ မ်က္စိလည္ေစပါတယ္၊ ေလးငါး ေၿခာက္ႀကိမ္မက ဝင္ထြက္သြားလာဖူးေသာ္လည္း ဘူတာရံုနဲ႔ ၿမိဳ႕ေဟာင္းရပ္ကြက္ကို ေၿခလွ်င္သြား ရမဲ့လမ္းကို ရွာေဖြရ ခက္လွပါတယ္၊ ဘူတာအေဆာက္အဦကလည္း ေရွးေဟာင္းမဟုတ္ဘဲ ၁၉၆၀ ခုက တည္ေဆာက္ခဲ့တာၿဖစ္ၿပီး ဘူတာနဲ႔မတူဘဲ ေစ်းႀကီးတေစ်းလိုလိုနဲ႔သာ ပိုၿပီးတူေနပါတယ္၊
München Hauptbahnhof ၿမဴးနစ္ဘူတာရံုအဝင္ေပါက္ |
FC Bayern München ဘိုင္ယန္မြန္ခ်မ္း |
ဘိုင္ယန္ ဘိုင္ယန္နဲ႔ ဘိုင္ယန္ၿမဴးနစ္လို႔ ေၿပာလိုက္ရင္ဘဲ ေမာင္ရင္ငေတတို႔ရဲ႕ ေရႊၿပည္ေတာ္သား ေဘာလံုးဝါသနာအိုးမ်ား အကုန္လိုလို သိၾကပါတယ္၊ သိပ္မၾကာခင္က မူလဆရာႀကီး မရွိေတာ့တဲ့ Futbol Club Barcelona ေခၚ Barça ဘာဆာအသင္းက မက္ဆီတို႔ ဇာဗီတို႔ရဲ႕ အသည္းလည္းနာ ကမၻာမေၾကေလာက္ေအာင္ ႏွစ္ပြဲေပါင္း ခုႏွစ္ဂိုးသြင္းၿပီး ႏွစ္ေတာ္ေတာ္ၾကာ မက္ဆီတို႔တသိုက္ရဲ႕ ေအာင္ပြဲခံအၿပံဳးေတြကို ရပ္တန္႔သြားေအာင္ ၿပဳလုပ္ၿပသြားခဲ့ၿပီး ခ်န္ပီယံေတြရဲ႕ ခ်န္ပီယံအသင္းက Fußball-Club Bayern München ၿမဴးနစ္ၿမိဳ႕က ဘိုင္ယန္အသင္းပါဘဲ၊ ဘိုင္ယန္ၿမဴးနစ္ ေဘာလံုး အသင္းနဲ႔ ၿမဴးနစ္ေဘာလံုးကြင္းေတြအေၾကာင္း ဖတ္ရ ေတြ႕ရရင္ ေမာင္ရင္ငေတမွာေတာ့ အသက္ ခပ္ငယ္ငယ္က ၾကားခဲ့ဖူး ဖတ္ခဲ့ဖူးတာေလးေတြကို ၿပန္အမွတ္ရေစပါတယ္၊ ငယ္ငယ္က ေဘာလံုး ရူးခဲ့ဖူးေတာ့ အဲဒီအခ်ိန္က တိုင္းနဲ႔ ၿပည္နယ္ေဘာလံုးပြဲေတြကို ၿမန္မာ့အသံကလႊင့္တဲ့ အခ်ိန္ေတြမွာ ဘာတခုမွ ၿမင္ရတာမဟုတ္တဲ့ သစ္သားေနရွင္နယ္ ေရဒီယိုႀကီး အနားက မခြာႏိုင္ဘဲ နားေထာင္ခဲ့ ရတာေတြ အားကာစာေစာင္နဲ႔ တံခြန္ဂ်ာနယ္ေတြ စုေဆာင္းထားခဲ့တာကို ၿပန္လည္အမွတ္ရမိ ပါတယ္၊ ေနာက္ၿပီး ၁၉၇၂ ခုႏွစ္ ၿမဴးနစ္အိုလံပစ္ ေဘာလံုးၿပိဳင္ပြဲဝင္ခဲ့တဲ့ အေအာင္ၿမင္ခဲ့ဆံုးေသာ ေရႊေခတ္ကာလ ၿမန္မာ့လက္ေရြးစင္ ေဘာလံုးအသင္း အေၾကာင္းပါဘဲ၊ ၿမန္မာေဘာလံုးအသင္းရဲ႕ အေအာင္ၿမင္ဆံုးအခ်ိန္နဲ႔ တြဲၿပီးသိခဲ့ရတဲ့ ဒီေဘာလံုးကြင္းႀကီးက ဒီကေန႔ ဥေရာပခ်န္ပီယံအသင္းရဲ႕ အိမ္ကြင္းေဟာင္း ၿဖစ္ေနပါတယ္၊ ဒီကြင္းႀကီးဟာ ပဒု ကမၻာစစ္ၿပီးေနာက္ ၿပာပံုဘဝကေန ၿပန္လည္ ရွင္သန္ထေၿမာက္လာတဲ့ အေနာက္ဂ်ာမဏီဆိုတာက ဒါမ်ိဳးဘဲဆိုၿပီး အားလံုးကိုၿပသႏိုင္ဖို႔ ၿပဳလုပ္ က်င့္ပခဲ့ေသာ အိုလံပစ္ပြဲႀကီးရဲ႕ အဓိက ကစားကြင္းႀကီး တကြင္းပါ၊
Olympiastadion München 1972 – 2005 |
2012 UEFA Women’s Champions League Final Olympique Lyon - FFC Frankfurt (2:0) |
ဘိုင္ယန္အိမ္ကြင္းသစ္ Allianz Arena |
အဘက္ဘက္မွာ ဥေရာပတလႊား တေၿဖးေၿဖး ၿပိဳင္ဘက္ကင္းလာတဲ့ ႏိုင္ငံတႏိုင္ငံ ၿဖစ္လာတဲ့အၿပင္ ဒီႏိုင္ငံထဲမွာမွ ဒီၿပည္နယ္ရဲ႕ ဖြင့္ၿဖိဳးတိုးတက္မႈက အၿမင့္မားဆံုးလိုလို ၿဖစ္လာေနတာက တေၾကာင္း ဒီကြင္းႀကီးရဲ႕ အိမ္ရွင္အသင္းကလည္း ကမၻာ့ေဘာလံုး က်ားတေကာင္ ၿဖစ္ေနၿပီး ဒီႏွစ္ ၂၀၁၃ ခုႏွစ္ ပူပူေႏြးေႏြး ဥေရာပ ခ်န္ပီယံ ၿဖစ္ခဲ့တာကိုဘဲ ၾကည့္ၾကပါေတာ့၊ ဒီကြင္းရဲ႕ အၿပင္ဘန္း အေနအထား ၾကည့္ရင္ေတာင္မွ သံုးေရာင္ခ်ယ္ထားတာပါ၊ ေန႔လယ္ေန႔ခင္းဘက္မွာေတာ့ မူလအၿဖဴေရာင္ၿဖစ္ၿပီး ညပိုင္း ေဘာလံုးပြဲခ်ိန္မ်ား ဆိုရင္ေတာ့ ဘိုင္ယန္အသင္းကန္တဲ့ ပြဲဆိုရင္ မီးအနီေရာင္ TSV 1860 အသင္းကန္ရင္ မီးအၿပာေရာင္နဲ႔ ဂ်ာမန္လက္ေရြစင္အသင္း ကန္တာဆိုရင္ေတာ့ မီးအၿဖဴေရာင္မ်ား ကြင္းအၿပင္နံရံတခုလံုး ထိန္ထိန္ညီးမတတ္ ထြန္းညွိထားတာကို ေတြ႕ၿမင္ၾကရမွာပါ၊
http://www.youtube.com/watch?v=AzxRmtDeAB0
ဘိုင္ယန္ၿပည္အေၾကာင္း ၿမဴးနစ္ၿမိဳ႕အေၾကာင္း ပတ္သက္တာေတြကို ရွာေဖြဖတ္ၾကည့္လိုက္တာနဲ႔ တၿပိဳင္နက္ တြဲပါလာမွာကေတာ့ ၁၈၁၀ ခုႏွစ္ ကာလေလာက္ကတည္းက စတင္ၿပီးက်င့္ပလာခဲ့တဲ့ Oktoberfest ရိုးရာဘီယာပြဲေတာ္ပါဘဲ၊ ေအာက္တိုဘာဖက္စ္ ဘီယာပြဲေတာ္မွာ ေရာင္းခ်တဲ့ဘီယာ တလီတာ မတ္ခြက္တခြက္ရဲ႕ ေစ်းႏႈန္းေတြကလည္း ပြဲေတာ္ႀကီး နာမည္ေက်ာ္ၾကားလာတာနဲ႔အမွ် ေစ်းတက္လာတာကေတာ့ လြန္ခဲ့တဲ့ ဆယ္ႏွစ္ကာလက တခြက္ကို ေၿခာက္ယူရိုေလာက္ ရွိခဲ့ရာက အခုေတာ့ ၁၀ ယူရို ထိေရာက္ေအာင္ ေစ်းႏႈန္းက ၿမင့္တက္လာခဲ့ပါၿပီ၊
http://www.dailymail.co.uk/news/article-1313581/Oktoberfest-2010-200th-anniversary-beer-drinkers-ultimate-festival.html |
Augustiner Bräu |
Staatliches Hofbräuhaus in München (de) Royal Brewery in Munich (en) |
ယာယီဘီယာတဲႀကီး Hofbräu-Festzelt
ဒါေၾကာင့္လည္း ဒီဘီယာဆိုင္ခြဲမ်ားနဲ႔အတူ စီးပြားေရးအရ တြက္သားကိုက္မွန္း သိလာၾကလို႔ ပံုစံတူ ေအာက္တိုဘာ ဘီယာပြဲေတာ္ေတြကိုလည္း ဂ်ာမဏီႏိုင္ငံ တဝွန္းအၿပင္ အေမရိကန္ၿမိဳ႕ႀကီး အမ်ား အၿပား အပါအဝင္နဲ႔ တၿခား ကမၻာ့ၿမိဳ႕ႀကီး တခ်ိဳ႕မွာ အၿပိဳင္အဆိုင္ ၿပဳလုပ္လာၾကၿပီး Hofbräuhaus ဘီယာဆိုင္ႀကီးရဲ႕ Hofbräu-Festzelt ဘီယာတဲႀကီးနဲ႔ ပံုစံတူေတြကိုလည္း မ်ားစြာေတြ႕ရွိ ေနရပါၿပီ၊ ၿမဴးနစ္ေအာက္တိုဘာ ဘီယာပြဲႀကီးမွာ လက္ရွိရွိေနေသာ သံုးလၾကာ အခ်ိန္ယူ တည္ေဆာက္ရတဲ့ ယာယီဘီယာတဲႀကီး Hofbräu-Festzelt ကို အိုလံပစ္ပြဲေတာ္ ၿပဳလုပ္တဲ့ ၁၉၇၂ ခုႏွစ္က စတင္ၿပီး အသံုးၿပဳခဲ့တာၿဖစ္ၿပီး ဘီယာေသာက္သံုးသူ စုစုေပါင္း တဲအတြင္း တဲအၿပင္ လူတေသာင္းေက်ာ္ တၿပိဳင္နက္တည္း ေသာက္သံုးႏိုင္ပါတယ္၊ ပြဲေတာ္ရက္ ၁၆ ရက္အတြင္းမွာ ဘီယာလီတာေပါင္း ေၿခာက္သိန္းေက်ာ္ ခုႏွစ္သိန္း ေရာင္းခ်ရၿပီး အၿမည္းၾကက္ကင္ အေကာင္တသိန္း နီးပါးေလာက္ ၿမည္းသြားၾကပါတယ္လို႔ ဆိုၾကပါတယ္ခင္ဗ်ာ၊ ဒီ ၁၆ ရက္ အတြင္းမွာ ဘယ္ေလာက္ အခြန္အခေတြ ေပးရၿပီး ဘယ္ေလာက္ တြက္သားကိုက္မလဲ ဆိုတာကေတာ့ ဒီပြဲေတာ္ႀကီး တႏွစ္ထက္တႏွစ္ ပိုမို ႀကီးက်ယ္လာတာကိုဘဲ တြက္ဆၾကည့္ ေတြးၾကည့္လို႔ ရႏိုင္တယ္လို႔ ထင္ပါတယ္၊
BMW Head Quarters in Munich Germany. |
အဓိကထုတ္လုပ္တာကေတာ့ လွ်ပ္စစ္ပစၥည္းမ်ားအၿပင္ ခုေနာက္ဆံုးေပၚ Siemens Velaro အၿမန္ ရထားမ်ား ထုတ္လုပ္တာပါဘဲ၊ Fujitsu Siemens, Nokia Siemens တို႔ကေတာ့ လူသိမ်ားၿပီးသား အမည္ေတြပါဘဲ၊ ဆီးမန္းကုမၸဏီရဲ႕ ရံုးခ်ဳပ္ကေတာ့ ၿမဴးနစ္မွာေရာ ဘာလင္မွာပါ ရွိေနတာပါ၊ BMW ေမာ္ေတာ္ကားနဲ႔ ေမာ္ေတာ္ဆိုင္ကယ္မ်ားကိုေတာ့ အားလံုးသိၾကပါတယ္၊ ဒီကားကုမၸဏီကေတာ့ ၿမဴးနစ္ၿမိဳ႕မွာ ေပါက္ဖြားလာတာပါ၊ တႏွစ္ကို ကားအစီးေရ တသန္းခြဲခန္႔နဲ႔ ဆိုင္ကယ္စီးေရ တသိန္း ေက်ာ္ ထုတ္လုပ္ေနတဲ့ ဒီကုမၸဏီဟာ ၁၉၉၈ ခုႏွစ္မွာေတာ့ အဂၤလန္က နာမည္ေက်ာ္ Rolls-Royce ကားကုမၸဏီကိုပါ သူ႔ရဲ႕လက္ေအာက္သို႔ သြပ္သြင္း ဝယ္ယူခဲ့ၿပီးပါၿပီ၊ BMW ရဲ႕ ေမာ္ေတာ္ကားမ်ား ေမာ္ေတာ္ဆိုင္ကယ္မ်ားဟာ ေစ်းအနည္းငယ္ ၿမင့္မားေသာ္လည္းဘဲ ခိုင္မာမႈ ခန္႔ထည္မႈတို႔ေၾကာင့္ ကားေလာက ဆိုင္ကယ္ေလာကမွာ လူႀကိဳက္မ်ားလွတာ ၿဖစ္မွာပါ၊
ဆီမန္းရဲ႕ ေနာက္ဆံုးေပၚ အၿမန္ရထား Siemens Velaro |
(၁၈၇၉-၁၉၅၅) ကေတာ့ ၿမဴးနစ္ၿမိဳ႕မွာ ေမြးဖြားခဲ့တာ မဟုတ္ေပမဲ့ အသက္တႏွစ္ မၿပည့္ခင္မွာဘဲ ၿမဴးနစ္ၿမိဳ႕သား ၿဖစ္ခဲ့တာပါ၊ ၁၈၉၄ ခုႏွစ္ကုန္အထိ အိုင္းစတိုင္းဟာ သူ႔ရဲ႕ငယ္ဘဝေက်ာင္းသားဘဝ ၁၄ ႏွစ္မွ် ၿဖတ္သန္းခဲ့တာ ၿဖစ္ေပမဲ့ အိုင္းစတိုင္း အမွတ္တရနဲ႔ ပတ္သက္တာေတာ့ ၿမဴးနစ္ၿမိဳ႕မွာ ဘာတခုမွ ထင္ထင္ရွားရွား မေတြ႕ရွိတာကေတာ့ အံ့ၾသစရာ တခုပါဘဲ၊ ၿမဴးနစ္ၿမိဳ႕မွာ ေနထိုင္ခဲ့ဖူးသူ ေနာက္တဦးကေတာ့ ႀသစႀတီးယားၿပည္ အေရွ႕ေတာင္ပိုင္းေဒသက Thal ဆိုတဲ့ ၿမိဳ႕ကေလးမွာ ေမြးဖြားခဲ့သူ ကမၻာေက်ာ္ အေလးမသမား ကာယဗလသမား ေမာင္စၾကာစဠာ ေဟာလီဝုဒ္ ရုပ္ရွင္ မင္းသားႀကီး ကယ္လီဖိုးနီးယား အုပ္ခ်ဳပ္ေရးမႈးေဟာင္း Arnold Schwarzenegger (၁၉၄၇- ) ၿဖစ္ပါတယ္၊ အာႏိုးႀကီးကေတာ့ အေမရိကသို႔ ေရႊ႕ေၿပာင္းမေနထိုင္မီ ၁၉၆၆ ခုဝန္းက်င္ကာလမွာ ႏွစ္ႏွစ္ေက်ာ္ေလာက္ ၿမဴးနစ္ၿမိဳ႕မွာ ေနထိုင္သြားခဲ့ဖူးတာပါ၊ အေမရိကန္ႏိုင္ငံသူ အာဖရိကႏြယ္ဖြား ၁၉၇၀ ခုႏွစ္မ်ားဆီက ဒစ္စကိုဘုရင္မႀကီး အဆိုေတာ္ Donna Summer (၁၉၄၈- ၂၀၁၂) ကေတာ့ သူမ အသက္ ၂၀ ခန္႔အရြယ္ ၁၉၆၈ ခုႏွစ္ေလာက္မွာ ၿမဴးနစ္ၿမိဳ႕သို႔ ေရာက္ရွိေနထိုင္သြားခဲ့ဖူးၿပီး သူမရဲ႕ သီခ်င္းတခ်ိဳ႕ကိုလည္း ဂ်ာမန္လို သီဆိုထုတ္လုပ္ ၿဖန္႔ခ်ိီခဲ့ဖူးပါတယ္၊ ၿမဴးနစ္ၿမိဳ႕မွာ ေနထိုင္ ေနစဥ္ ၾသစႀတီယား ရုပ္ရွင္မင္းသား Helmuth Sommer နဲ႔ေတြ႕ဆံု လက္ထပ္ခဲ့ၿပီး သမီးတဦးကို ၿမဴးနစ္ၿမိဳ႕မွာဘဲ ေမြးဖြားခဲ့တာပါ၊ ကမၻာေက်ာ္ Queen ေတးဂီတ အဖြဲ႕ႀကီးက လိဒ္ဂစ္တာတီးခတ္သူ ေတးေရးဆရာ အဆိုေက်ာ္ႀကီး အိႏၵိယႏြယ္ဖြား အာဖရိကအေရွ႕ၿခမ္း အိႏၵိယသမုဒၵယာထဲက သာယာလွပတဲ့ ပင္လယ္ကမ္းေၿခမ်ားရွိတဲ့ Zanzibar ကၽြန္းစုႏိုင္ငံလို႔ ေခၚတြင္ခဲ့ဖူးတဲ့ ၁၉၆၄ ခုႏွစ္ ေနာက္ပိုင္းမွာ Tanzania ႏိုင္ငံနဲ႔ ေပါင္းစည္းသြားခဲ့တဲ့ ဇန္ဇီဘာႏိုင္ငံရဲ႕ၿမိဳ႕ေတာ္ Stone Town ေခၚ Zanzibar City ၿမိဳ႕မွာေမြးဖြားခဲ့သူ Freddie Mercury (၁၉၄၆-၁၉၉၁) လည္းဘဲ ၿမဴးနစ္ၿမိဳ႕မွာ ေနခဲ့ဖူးသူတဦး ၿဖစ္ပါတယ္၊
Marienplatz ေၿမေအာက္ဘူတာအတြင္း |
ေၿမပံုမ်ားနဲ႔ တၿခားလက္လွမ္းမမွီႏိုင္ေသာ ပံုမ်ားကို အင္တာနက္ဂူဂယ္လ္မွ ရယူပါတယ္၊
Comments