စာေပဆိုင္ရာႏိုဘယ္ဆု
သန္းဝင္းလႈိင္
ဇူလုုိင္ ၄၊ ၂၀၁၃
နုုိဘယ္ဆုသမုိင္းတေလွ်ာက္လံုးတြင္ ျပႆနာအေပၚဆံုးဆုမွာ စာေပဆုိင္ရာႏိုဘယ္ဆုပင္ျဖစ္သည္။ စာေပဆုိင္ရာႏိုဘယ္ဆုမ်ားကို ၁၉၁၄၊ ၁၉၁၈၊ ၁၉၃၅၊ ၁၉၄ဝ မွ ၁၉၄၃ အထိ ဆုမ်ား မခ်ီးျမွင့္ႏိုင္ခဲ့ေခ်။
ထို႔အျပင္ စာေပဆုိင္ရာဆုကို ျငင္းဆန္သူမ်ားလည္း ႐ွိၾကသည္။ ၁၉၅၈ ခုႏွစ္က ႐ုရွားစာေရးဆရာႀကီး ေဘာရစ္ပါစတာနက္ (Boris Pasternak - ၁၈၉ဝ-၁၉၆ဝ) သည္ ႏုိင္ငံေရးကိစၥေၾကာင့္ ျငင္းပယ္ခဲ့သည္။ သူသည္ ေဒါက္ဇီးဗားဂိုး (Doctor Zhivago) ၀တၳဳေရးသည့္ ထင္႐ွားေသာ စာေရးဆရာျဖစ္သည္။ ၁၉၅၃တြင္ စတာလင္ ကြယ္လြန္ၿပီးေနာက္ က႐ူး႐ွက္တက္လာသည့္အခါ ဆင္ဆာျဖတ္ေတာက္မႈမ်ား ကို ေလွ်ာ့ေပါ့ေပးခဲ့သည္။ ပါစတာနက္သည္ ထိုကာလအတြင္း ေဒါက္တာဇီဗားဂိုး၀တၳဳကို ေရးသားၿပီး ႏုိင္ငံေတာ္ ထုတ္ေဝေရးတုိက္သို႔ ပို႔လုိက္သည္။ ၄င္းက လက္ခံေၾကာင္း သိရသည့္အခါ ျပည္ပတြင္ ထုတ္ေဝႏိုင္ရန္အတြက္ အီတလီျပည္႐ွိ စာအုပ္တုိက္ တစ္တုိက္သို႔ စာမူေကာ္ပီတစ္ခုေပးပို႔လုိက္သည္။ သို႔ေသာ္ ထိုကာလအတြင္း အစိုးရတုိက္က သေဘာထားေျပာင္းသြားၿပီးေနာက္ ယင္း၀တၳဳသည္ ေဘာ္လရီွိဗစ္ေတာ္လွန္ေရးကို အလြန္ႀကီးက်ယ္ေသာ ရာဇဝတ္မႈတစ္ရပ္သဖြယ္ထင္ျမင္လာေအာင္ ေရးသားထားျခင္း ျဖစ္သည္ဟု ျပင္းျပင္းထန္ထန္ေဝဖန္လာသည္ ပါစတာနတ္အားလည္း ၀တၳဳတြင္ ျပင္ဆင္စရာမ်ား႐ွိသျဖင့္ စာမူကို ျပန္ပို႔ေပးပါဟု အီတလီထုတ္ေဝသူထံ ေတာင္းခံေစသည္။ သို႔ေသာ္ အီတလီထုတ္ေ၀သူက ျငင္းပယ္သျဖင့္ ၁၉၅၇ ခုႏွစ္တြင္ ႐ု႐ွားဘာသာျဖင့္ စတင္ထြက္႐ွိလာၿပီး ေနာက္ႏွစ္မွာပင္ အဂၤလိပ္အပါအဝင္ ဘာသာ ၁၈ မ်ိဳးတို႔ျဖင့္ ျပန္ဆိုခဲ့ၾကသည္။ ၁၉၅၈ ခုႏွစ္တြင္ သည္၀တၳဳကို အဓိကအေၾကာင္းျပဳကာ ပါစတာနတ္အား စာေပဆုိင္ရာႏိုဘယ္ဆု ခ်ီးျမွင့္ခဲ့သည္။ ဆုေၾကညာေသာအခါ ပါစတာနတ္က ဝမ္းေျမာက္ဝမ္းသာလက္ခံယူမည္ဟု ေျပာဆိုခဲ့သည္။ သို႔ေသာ္ ႐ု႐ွားကြန္ျမဴနစ္ပါတီ၏ အာေဘာ္ပရာပဒါသတင္းစာကႏိုဘယ္ဆုကို ေဖာက္ျပန္ေသာ ဘူဇြာစာေပဆုႀကီး ၀တၳဳေရးဆရာအား ေပးအပ္ျခင္းမဟုတ္၊ ဆို႐ွယ္လစ္ေတာ္လွန္ေရးႀကီး ညစ္ေထးေအာင္ ေလွာင္ေျပာင္သူအား ခ်ီးျမွင့္ျခင္းသာျဖစ္သည္ဟု ဆိုကာ ႐ႈတ္ခ်ခဲ့သည္။
ဆိုဗီယက္ယူနီယံႏိုင္ငံက ထိုဆုကိုလည္းေကာင္း၊ ဆုေ႐ြးခ်ယ္သည့္ဆြီဒင္အကဲျဖတ္အဖြဲ႕ကိုလည္းေကာင္း၊ ေ၀ဖန္႐ႈတ္ခ်လိုက္ၿပီး ပါစတာနတ္အားလည္း လက္မခံရန္ ဖိအားေပးသျဖင့္ ဆုကို ျငင္းပယ္ခဲ့ရသည္။ ထို႔အျပင္ ပါစတာနတ္သည္ ဆိုဗီယက္စာေရးဆရာမ်ားသမဂၢ မွ ထုတ္ပယ္ခံရၿပီး ဆိုဗီယက္စာေရးဆရာ ဟူေသာ ဝိေသသကိုပါ သူ႔နာမည္ေ႐ွ႕က မထည့္ရန္ ပိတ္ပင္ျခင္းခံခဲ့ရသည္။
၁၉၆၄ ခုႏွစ္က ျပင္သစ္စာေရးဆရာ `ယန္းေပါလ္ဆာ့တ္ (Jean- Paul Sartre) ဆိုသူကလည္း ျငင္းပယ္ခဲ့ျပန္သည္။ ျငင္းပယ္သည့္အေၾကာင္းမွာ မည္သူကမွ ဖိအားေပးမႈေၾကာင့္မဟုတ္ဘဲ သူ႔သေဘာသူ႔အယူအဆအေလ်ာက္ ျဖစ္သည္။ ဆုကို ျငင္းပယ္ရျခင္းႏွင့္ စပ္လ်ဥ္း၍ ဆာ့တ္က `ယန္းေပါလ္ဆာ့တ္လို႔ လက္မွတ္ထုိးတာနဲ႔ ႏိုဘယ္ဆုရ ယန္းေပါလ္ဆာ့တ္လို႔ လက္မွတ္ထိုးတာ မတူဘူးဗ်။ စာေရးဆရာဟာ သူ႔ကိုယ္သူ ဘာပဲ ဘယ္အထဲကပဲ စသည္ျဖင့္ မူေသသတ္မွတ္ျခင္း ခံရတဲ့ အေနအထား ေရာက္႐ွိမသြားေအာင္ ထိန္းသိမ္းရမယ္။ အဲဒီကိစၥဟာ ဂုဏ္ထူး၀ိေသသအျမင့္မားဆံုး အသြင္သဏၭာန္မ်ိဳးနဲ႔ လာတာျဖစ္ေစ ဒါကို ျငင္းဆန္ရမယ္´ဟူ၍ ဆိုကာ ဆုသြားမယူခဲ့ေပ။
တဖန္ ၁၉၇၀ ျပည့္ႏွစ္အတြက္ စာေပဆုိင္ရာ ႏိုဘယ္ဆုကို ႐ု႐ွစာေရးဆရ `အလက္ဇန္းဒါး ဆိုဇင္နစ္ဆင္´ (Aleksandar Solzhenikgyn- ၁၉၁၈-၂၀၀၈) က ရ႐ွိေသာ္လည္း ဆုသြားယူလွ်င္ တုိင္းျပည္သို႔ ျပန္ဝင္ခြင့္ကို ႐ု႐ွားအာဏာ႐ွင္အစိုးရက တားျမစ္မည္ကို စိုးရိမ္သျဖင့္ သြားမယူခဲ့ရေပ။ ထို႔ေနာက္ ဆိုဇင္နစ္ဆင္၏ The Gulag Archipelago မွတ္တမ္းစာအုပ္သံုးတြဲတြင္ ယခင္ဆိုဗီယက္ယူနီယံေခတ္က မတရားေသာ တရားစီရင္ေရးစနစ္ႏွင့္ ျပစ္ဒဏ္စီရင္ပံုမ်ားအေၾကာင္းကိုလည္းေကာင္း၊ စနစ္၏သားေကာင္ ျဖစ္ရသည့္ သန္းေပါင္းမ်ားစြာေသာ ဆိုဗီယက္ျပည္သူတို႔ ခံၾကရသည့္ ႀကီးစြာေသာ ဒုကၡဆင္းရဲမ်ားအေၾကာင္းကို ဇာဘုရင္ေခတ္ ႐ု႐ွားျပည္၊ နာဇီေခတ္ ဂ်ာမနီျပည္တို႔ႏွင့္ ႏႈိင္းယွဥ္၍လည္းေကာင္း၊ ေရးသားေဖာ္ျပခ့ဲသည္။ အက်ဥ္းစခန္းတြင္ ၈ ႏွစ္တာ ေနထုိင္ခဲ့ရသည့္ သူ၏ အေတြ႕အႀကံဳႏွင့္ အျခားပုဂၢိဳလ္ ၂ဝဝ ေက်ာ္တို႔၏ မွတ္တမ္းမ်ား၊ ေပးစာမ်ားကို အေျခခံ၍ ေရးသားသည့္ ၄င္းစာအုပ္ကို ၁၉၇၃-၇၄တြင္ ျပင္သစ္ႏိုင္ငံ ပါရီၿမိဳ႕၌ ႐ု႐ွားဘာသာျဖင့္လည္းေကာင္း၊ ၁၉၇၄-၇၈ အတြင္း အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုတြင္ အဂၤလိပ္ဘာသာျဖင့္လည္းေကာင္း ထုတ္ေဝခဲ့သည္။
၁၉၇၄ ခုႏွစ္တြင္ ဆိုဇင္နစ္ဆင္အား ဆိုဗီယက္အစိုးရက ဖမ္းဆီးအေရးယူသည္။ ထို႔ေနာက္ သူ႔အား ႏုိင္ငံသားအျဖစ္မွ ႐ုတ္သိမ္းၿပီး ျပည္ပသို႔ နယ္ႏွင္ဒဏ္ေပးခဲ့သည္။ ဆိုဇင္နစ္ဆင္သည္ ျပည္ႏွင္ဒဏ္ခံရၿပီးေနာက္ ႏိုဘယ္ေကာ္မတီသို႔ ျပန္လည္ေလွ်ာက္ထားကာ ဆုကို ျပန္လည္လက္ခံယူခဲ့သည္။ သို႔ေသာ္ ဆုတံဆိပ္ႏွင့္ ဂုဏ္ျပဳမွတ္တမ္းလႊာရ႐ွိေသာ္လည္း ဆုေငြကိုကား ရန္ပံုေငြထဲ ျပန္အပ္ခဲ့ၿပီးျဖစ္၍ ျပန္ထုတ္မေပးေတာ့သျဖင့္ မရ႐ွိေတာ့ေခ်။
ထို႔ေနာက္ ဆိုဇင္နစ္ဆင္သည္ ျပည္ပ၌ ၁၆ ႏွစ္ခန္႔ ေနထိုင္ခဲ့ၿပီးေနာက္ ၁၉၈၉ ခုႏွစ္တြင္ သမၼတသစ္ ေဂၚဘာေခ်ာ့ဗ္၏ ခြင့္ျပဳခ်က္ျဖင့္ Gulag မူရင္းထဲမွ ေကာက္ႏုတ္ခ်က္မ်ား စာအုပ္ကို ဆိုဗီယက္၌ ပံုႏွိပ္ထုတ္ေ၀ခြင့္ရ႐ွိခဲ့သည္။ ၁၉၉၀ ျပည့္ႏွစ္တြင္ ဆိုဇင္နစ္ဆင္ အပါအဝင္ ျပည္ပေရာက္အႏုပညာသည္မ်ားႏွင့္ ပညာ႐ွင္ ၂၂ ဦးတို႔အား ႏိုင္ငံသားအျဖစ္ ျပန္လည္အသိအမွတ္ျပဳသည့္ အမိန္႔စာကို သမၼတေဂၚဘာေခ်ာ့ဗ္က ထုတ္ေပးသျဖင့္ ၁၉၉၄ ခုႏွစ္ ႐ု႐ွားျပည္သို႔ ဆိုဇင္နစ္ဆင္သည္ ျပန္လာႏိုင္ခဲ့သည္။ ယင္းေနာက္စာေပ မ်ားျပဳစုရင္း ၂ဝဝ၈ ခုႏွစ္တြင္ ကြယ္လြန္သြားခဲ့ေလသည္။
စာေပဆိုင္ရာ ႏိုဘယ္ဆုကို ႏိုင္ငံတကာမွ စာေပပညာ႐ွင္ ထိပ္ထိပ္ႀကဲတို႔အား ခ်ီးျမွင့္ျခင္းျဖစ္သည္။ စာအုပ္တစ္အုပ္ေကာင္း၊ ႏွစ္အုပ္ေကာင္း ခ်ီးျမွင့္ျခင္းမျပဳဘဲ စာေရးဆရာ၏ ဘဝသက္တမ္းတေလွ်ာက္ လူထုအက်ိဳးျပဳေရးသားျပဳစုခဲ့မႈအားလံုးကို ၿခံဳငံုသုံးသပ္ၿပီးမွ ခ်ီးျမွင့္ျခင္းျဖစ္သည္။ ထို႔အျပင္ မည္သည့္ႏိုင္ငံ၊ မည္သည့္မူ၀ါဒကိုမွ် အေျခမခံဘဲ စာေပ၏ အႏွစ္သာရႏွင့္ တန္ဖိုးအနဂၣကိုသာ စိစစ္ေ႐ြးခ်ယ္၍ ခ်ီးျမွင့္ျခင္းျဖစ္သည္။
စာေပဆုိင္ရာ ႏိုဘယ္ဆုေ႐ြးခ်ယ္ေရးမူသည္ အလြန္စနစ္က်၏။ ၿပိဳင္ပြဲ၀င္သည့္ သေဘာမ်ိဳးလည္း မဟုတ္ေပ။ ေလွ်ာက္လႊာတင္သြင္း၍လည္း ရသည္မဟုတ္ေပ။ အာဏာပိုင္အစိုးရအဖြဲ႕အစည္းမဟုတ္ေသာ တသီးပုဂၢလအဖြဲ႕အစည္းမ်ားႏွင့္ NGO အဖြဲ႕မ်ားက အႀကံေပးတင္ျပခြင့္ ႐ွိသည္။
စာေပဆုိင္ရာ ဆြီဒင္အကယ္ဒမီသည္ စာေပဆုအတြက္ အမည္စာရင္းတင္သြင္းေပးရန္ေတာင္းခံေသာ စာမ်ားကို အကယ္ဒမီအဖြဲ႕၀င္မ်ား၊ စာေပပါေမာကၡႏွင့္ ဘာသာစကားဆုိင္ရာ ပါေမာကၡမ်ား၊ ယခင္ႏိုဘယ္ဆုရ႐ွိခဲ့ေသာ ပုဂၢိဳလ္မ်ား၊ စာေပအဖြဲ႕အစည္း မ်ားမွ ဥကၠ႒မ်ား ႏွင့္ အျခားစာေပပညာ႐ွင္မ်ားထဲသို႔ ႏွစ္စဥ္ေပးပို႔သည္။ ေတာင္းခံလႊာေစာင္ေရ စုစုေပါင္း (၃ဝဝဝ) ခန္႔ ႐ွိသည္ဟု ဆိုသည္။ အမည္စာရင္းတင္သြင္းလႊာမ်ားကို ေဖေဖာ္၀ါရီလ ၁ ရက္ေန႔ ေနာက္ဆံုးထား၍ အေရာက္ေပးပို႔ရန္ႏွင့္ မိမိကိုယ္မိမိ အမည္စာရင္းတင္သြင္းပါက အလိုအေလ်ာက္ ပ်က္ျပယ္မည္ျဖစ္ေၾကာင္းလည္း အကယ္ဒမီက အသိေပးေၾကညာထားသည္။ ႏိုဘယ္ဆုေ႐ြးခ်ယ္ေကာ္မတီသို႔ ေရာက္႐ွိလာသည့္အမည္မ်ားကို စိစစ္ၿပီး ပထမအဆင့္အျဖစ္ ဦးေရ ၂ဝ ခန္႔ ကို ေ႐ြးခ်ယ္သည္။ ထို႔ေနာက္ ၄င္း ပုဂၢိဳလ္ ၂ဝ ကို လအတန္ၾကာေအာင္ ေ၀ဖန္စစ္ေၾကာၾကၿပီးေနာက္ ဆန္ကာတင္ ၅ ဦးကို ေ႐ြးခ်ယ္သည္။ ယင္း ၅ ဦးထဲမွ တစ္ဦးစီႏွင့္ ပတ္သက္၍ အဘယ့္ေၾကာင့္ ဆုခ်ီးျမွင့္သင့္ေၾကာင္း၊ အဘယ့္ေၾကာင့္ ဆုမခ်ီးျမွင့္သင့္ေၾကာင္းတို႔ကို အျပန္ျပန္အလွန္လွန္ေထာက္ခံ ကန္႔ကြက္ၾကၿပီးေနာက္ ေအာက္တိုဘာလထဲတြင္ ေကာ္မတီက အၿပီးသတ္အစည္းအေ၀းထိုင္ကာ မဲခြဲဆံုးျဖတ္ၾကသည္။ ေကာ္မတီ၀င္မ်ား၏ ထက္ဝက္ေက်ာ္ဆႏၵမဲရ႐ွိသူသည္ ထိုႏွစ္အတြက္ စာေပႏိုဘယ္ဆု႐ွင္အျဖစ္ ေၾကညာျခင္းခံရေပသည္။ ဆုေ႐ြးခ်ယ္ခံရေသာ ကာယကံ႐ွင္ပုဂၢိဳလ္ထံသို႔ ဆုေပးပြဲမတုိင္မီ ၂ လအလိုတြင္ တိုတိုႏွင့္လုိရင္းအခ်က္မ်ားကိုသာ သတင္းပိုအေၾကာင္းၾကားသည္။ စာေပႏိုဘယ္ဆု ခ်ီးျမွင့္ေသာ အခမ္းအနားကို ႏွစ္စဥ္ ဆြီဒင္ႏုိင္ငံ စေတာ့ဟုမ္းၿမိဳ႕၌ ဒီဇင္ဘာလ ၁ဝ ရက္ေန႔တြင္ က်င္းပေလ့႐ွိသည္။ ဆုကို ဆြီဒင္ဘုရင္မင္းျမတ္ကိုယ္တုိင္ တက္ေရာက္ခ်ီးျမွင့္ေလ့႐ွိၿပီး ဆုရ႐ွိသူသည္ ဆုဂုဏ္ျပဳလက္မွတ္၊ ဆုတံဆိပ္ႏွင့္ ဆုေငြ (၂၀၁၂ ခုႏွစ္ အတြက္ ဆုေငြတန္ဖိုးမွာ ေဒၚလာ ၁ ဒႆမ ၂ သန္း ျဖစ္သည္) တို႔ကို လက္ခံရယူသည္။ ထို႔အျပင္ ႏိုဘယ္ရက္သတၱပတ္အတြင္း စေတာ့ဟုမ္း၌ ဆုရမိန္႔ခြန္းကိုလည္း ေဟာေျပာခြင့္ရ၍ ေကာ္မတီမွ ဧည့္ခံေသာ ညစာစားပြဲသို႔လည္း တက္ေရာက္ခြင့္ရသည္။
ဆု႐ွင္မ်ားေ႐ြးခ်ယ္လုိက္ေသာအခါ အားရေက်နပ္သူမ်ား႐ွိသလို၊ မေက်နပ္သူမ်ား၊ ျငင္းပယ္သူမ်ားလည္း ႐ွိၾကသည္။ စာေပႏိုဘယ္ဆု႐ွင္မ်ားတြင္ ၁၉၂၃ ခုႏွစ္က ဆြတ္ခူးသြားေသာ ၀ီလ်ံဘတၱလာယိစ္၊ ၁၉၂၉ ခုႏွစ္က ဆြတ္ခူးသြားေသာ ေသာမတ္မန္း၊ ၁၉၃၆ ခုႏွစ္က ဆြတ္ခူးသြားေသာ ယူဂ်င္းအိုေနးလ္၊ ၁၉၄၆ ခုႏွစ္က ဆြတ္ခူးသြားေသာ ဟာမင္းဟက္ေဆး၊ ၁၉၄၉ ခုႏွစ္က ဆြတ္ခူးသြားခဲ့ေသာ ၀ီလ်ံေဖာ့ကနား၊ ၁၉၅၄ က ဆြတ္ခူးသြားေသာ အားဟင္းမင္းေဝး၊ ၁၉၆၉ ခုႏွစ္က ဆြတ္ခူးသြားေသာ ဆင္ျမဴရယ္ဗတ္စကက္ကဲ့သို႔ စာေပၾသဇာတိကၠမႀကီးမားသူမ်ားလည္း ပါ၀င္ၾကသည္။
သို႔ေသာ္ စာေပၾသဇာႀကီးမားေသာ လီယိုေတာ္စတြိဳင္း (၁၈၂၈-၁၉၁၀)၊ ဖရန္ကတ္ဖကား (၁၈၈၃ -၁၉၂၄)၊ မာဆဲပ႐ူး (၁၈၇၁-၁၉၂၂)၊ ဂ်ိဳးဇက္ကြန္ရက္ (၁၈၅၇-၁၉၂၄)၊ ဂ်ိန္းဂြ်ိဳက္စ္(၁၈၈၂-၁၉၄၁)၊ ေဂ်ာ့ခ်္ေအာ္ဝဲလ္ (၁၉၀၃-၁၉၅၀)၊ အပ္တန္ဆင္ကလဲယား (၁၈၇၈-၁၉၆၈)၊ အဲရစ္ခ္မာရီယာရမာ့ခ္ (Erich Maria Remarque) (၁၈၉၈-၁၉၇ဝ) ႏွင့္ ဂရမ္ဟမ္ဂရင္းတို႔ကို ျခြင္းခ်န္ထားခဲ့သည္လည္း ႐ွိသည္။ ႏိုဘယ္ေကာ္မတီက ပထမဆံုးေပးသည္ ၁၉ဝ၁ ခုႏွစ္ လီယိုေတာ္စတိြဳင္းကို စဥ္းစားခဲ့ေသးသည္။ သို႔ေသာ္ သူ၏ လူတကာႏွင့္ ကြဲျပားလြန္း ေသာ ဘာသာေရးအျမင္ႏွင့္ မင္းမဲ့ဆန္ေသာအယူအဆတို႔ေၾကာင့္ သူ႔အားဆုမေပးရန္ ဆံုးျဖတ္ခဲ့သည္ဟု ဆိုသည္။
` ထုိ႔နည္းတူစြာ ဂေရဟမ္ဂရင္းအား အဘယ္ေၾကာင့္ မခ်ီးျမွင့္ခဲ့သနည္းဟူေသာ ေမးခြန္းကို စာေပဆိုင္ရာ ႏိုဘယ္ဆုေ႐ြးခ်ယ္ေရး ေကာ္မတီက `လူသိမမ်ားလွေပမယ့္ အေရးပါတဲ့ စာေပေတြေရးသားေနတဲ့ လူတစ္ေယာက္က ဆုရရင္ ေကာင္းတာေပါ့ဗ်ာ။ ဒါမွ ျဖစ္သင့္ျဖစ္ ထုိက္တဲ့ အက်ိဳးေက်းဇူးျဖစ္ထြန္းလာေပမေပါ့´ ဟု ေျဖၾကားသြားသည္။
အက်ိဳးေက်းဇူးကား အျခားမဟုတ္။ ေငြလိုေနသူကို ဆုေၾကးေငြေဒၚလာ တစ္သန္းေက်ာ္ခန္႔ ျဖည့္ဆည္းေပးႏုိင္သည့္ နည္းတူ စာဖတ္ပရိသတ္အသစ္မ်ားလည္း တိုးပါားေစႏိုင္ျခင္းပင္ ျဖစ္သည္။ အၾကင္ဆုရ စာေရးဆရာသည္ စာေပအေပၚ သစၥာေစာင့္သိျငားအံ့။ ကမၻာလံုးသိေသာ ေရာင္းအားအေကာင္းဆံုး စာေရးဆရာဘ၀သို႔ ညတြင္းခ်င္း ေရာက္သြားေစရန္ ႏိုဘယ္ဆုက ဖန္တီးေပးႏုိင္စြမ္း ႐ွိေလသည္။ ေျဖၾကားသြားသည္။စာေပႏိုဘယ္ဆုကိုပထမဆံုးျငင္းပယ္သူမွာဆီြဒင္ႏိုင္ငံမွ Eric Axel Carfldt ျဖစ္သည္။
သို႔ေသာ္ ဆုေ႐ြးခ်ယ္ခြင့္ ရ႐ွိရန္ စာေရးဆရာ၏ စာအုပ္မ်ားကို အဂၤလိပ္၊ ျပင္သစ္၊ ဆြီဒင္ဘာသာ တစ္ခုခုျဖင့္ ျပန္ဆုိေရးသားထားရ ေပမည္။ ဆုေ႐ြးခ်ယ္ေရးအဖြဲ႕သည္ ထိုဘာသာရပ္မ်ားကိုသာ တတ္ကၽြမ္းၾကသူမ်ား ျဖစ္ေလသည္။ ထို႔ေၾကာင့္ အာ႐ွႏိုင္ငံသား စာေရးဆရာမ်ားျဖစ္ၾကေသာ ရာဘင္ျဒာနတ္တဂိုး (အိႏၵိယ)၊ ဂ်ိဳးဇက္အဂၢႏြန္ (အစၥေရးလ္)၊ က၀ါဘာတာ (ဂ်ပန္)၊ မိုယန္ (တ႐ုတ္) တို႔၏ စာအုပ္မ်ားကို အဂၤလိပ္ဘာသာသို႔ ျပန္ဆိုခဲ့ျ့ခင္းေၾကာင့္သာ စာေပဆိုင္ရာ ႏိုဘယ္ဆုကို ရ႐ွိခဲ့ျခင္းျဖစ္သည္။ ၁၉၈၇ ခုႏွစ္က စာေပဆုိင္ရာ ႏိုဘယ္ဆုရေသာ တ႐ုတ္အမ်ိဳးသား ေဂါင္ဇင္က်န္းသည္ ျပင္သစ္ႏုိင္ငံသား ခံယူထားသူျဖစ္သည္။ ယေန႔အထိ စာေပဆိုင္ရာႏိုဘယ္ဆုကို အမ်ားဆံုးရ႐ွိေသာ ႏိုင္ငံမွာ ျပင္သစ္ႏုိင္ငံျဖစ္သည္။ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုႏွင့္ ၿဗိတိန္ႏုိင္ငံတို႔က ဒုတိယႏွင့္တတိယ လုိက္လ်က္႐ွိသည္။ ၁၉ဝ၁ ခုႏွစ္မွ ၂ဝ၁၂ ခုႏွစ္အထိ ႏိုဘယ္ဆုမ်ားရ႐ွိခဲ့သည့္ အမ်ိဳးသမီးအေရအတြက္မွာ ၄၄ ဦး႐ွိသည့္အနက္ စာေပဆုိင္ရာႏိုဘယ္ဆုကို ရ႐ွိထားသူေပါင္းမွာ ၁၂ ဦး ႐ွိသည္။ ယင္းတို႔မွာ ၁၉ဝ၉ တြင္ Selma Lagerlof (ဆြီဒင္)၊ ၁၉၂၆ တြင္ Grazia Deledda (အီတလီ)၊ ၁၉၂၈ တြင္ Sigrid Undset (ေနာ္ေ၀)၊ ၁၉၃၈ တြင္ Pearl S. Buck (အေမရိကန္)၊ ၁၉၄၅ တြက္ Gabriela Mistral (ခ်ီလီ)၊၁၉၆၆ တြင္ Nelly Sachs (ဂ်ာမနီ)၊ ၁၉၉၁ တြင္ Nadine Gordimer (ေတာင္အေမရိက)၊ ၁၉၉၃ တြင္ Toni Marrison (အေမရိကန္)၊ ၁၉၉၆ တြက္ Wislawa Szymborska (ပိုလန္)၊ ၂၀၀၄ တြင္ Elfriede Jelinek (ၾသစႀကီးယား)၊ ၂၀၀၇ တြင္ Doris Lessing (ၿဗိတိန္) ႏွင့္ ၂ဝဝ၉ တြင္ Herta Muller (႐ိုေမးနီးယား) တို႔ ျဖစ္ၾကသည္။
စာေပဆုိင္ရာ ႏုိဘယ္ဆုကို ရ႐ွိခဲ့ေသာ ႏုိင္ငံမ်ားမွာ ျပင္သစ္၊ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စု၊ ၿဗိတိန္၊ ျပည္ေထာင္စုသမၼတဂ်ာမနီ၊ ဆြီဒင္၊ ေနာ္ေ၀၊ စပိန္၊ ပိုလန္၊ အီတလီ၊ ဘယ္လ္ဂ်ီယံ၊ ဒိန္းမတ္၊ ဆြစ္ဇာလန္၊ အိုင္ယာလန္၊ အိုက္စလန္၊ ဖင္လန္၊ ခ်ီလီ၊ ယူဂိုဆလားဗီးယား၊ ဂရိ၊ အစၥေရး၊ ဂြာတီမာလာ၊ ၾသစေၾတးလ်၊ ေတာင္အာဖရိက၊ ႐ု႐ွ၊ ႐ူေမးနီးယား၊ ၾသစႀတီးယား၊ တ႐ုတ္၊ အိႏၵိယ၊ ကိုလံဘီယာ၊ ဂ်ပန္၊ ခ်က္ကိုဆလိုဗက္ကီးယား၊ ပီ႐ူးႏုိင္ငံ တို႔ ျဖစ္ၾကသည္။
စာေပဆုိင္ရာ ႏိုဘယ္ဆုကို ၁၉ဝ၁ ခုႏွစ္တြင္ ပထမဆံုး ဆြတ္ခူးရ႐ွိသူမွာ ျပင္သစ္ႏုိင္ငံမွ ကဗ်ာဆရာႏွင့္ စာမြန္ေရးသားသူ `ေရနဲအက္ဖ္ေအဆာလီပ႐ုဟုမ္း´ ျဖစ္သည္။ ယခုေနာက္ဆံုး ၂၀၁၂ ခုႏွစ္အတြက္ စာေပဆုိင္ရာႏိုဘယ္ဆုကို တ႐ုတ္ႏုိင္ငံသားထဲမွ ပထမဆံုးရ႐ွိခဲ့ေသာ မိုယန္ျဖစ္သည္။ တ႐ုတ္ႏုိင္ငံသားထဲမွဆိုလွ်င္ သူသည္ စာေပဆုကို ဒုတိယေျမာက္ ရ႐ွိသူျဖစ္သည္။ အေၾကာင္းမူ ၁၉၈၇ ခုႏွစ္ စာေပဆုရ႐ွိခဲ့ေသာ ေဂါင္ဇင္က်န္းသည္ တ႐ုတ္ျပည္ဖြားျဖစ္ေသာ္လည္း ျပင္သစ္ႏုိင္ငံသားခံယူထားသူ ျဖစ္ေသာေၾကာင့္ ျဖစ္သည္။
အသက္ ၅၇ ႏွစ္အ႐ြယ္႐ွိ မိုယန္ကို ျပည္ပတြင္ လူသိမ်ားလာေစေသာ စာအုပ္မွာ ၁၉၈၇ ခုႏွစ္က ထုတ္ေ၀ခဲ့သည့္ Red Sorghum ၀တၳဳျဖစ္သည္။ ထို၀တၳဳသည္ ၁၉၂၀ ႏွင့္ ၁၉၃၀ ျပည့္လြန္ႏွစ္မ်ားတြင္ တ႐ုတ္ျပည္အေ႐ွ႕ပိုင္း ေက်းလက္ေဒသတြင္ ျဖစ္ပြားခဲ့ေသာ အၾကမ္းဖက္ရက္စက္မႈမ်ားအေၾကာင္းကို သ႐ုပ္ေဖာ္ေရးသားထားေသာ ၀တၳဳျဖစ္သည္။ အဆိုပါ၀တၳဳကို နာမည္ေက်ာ္ တ႐ုတ္ဒါ႐ိုက္တာ က်န္ယိမူးက ႐ုပ္႐ွင္႐ိုက္ကူးခဲ့ရာ အလြန္ေအာင္ျမင္ခဲ့ၿပီး ၁၉၈၈ ခုႏွစ္ ဘာလင္႐ုပ္႐ွင္ပြဲေတာ္တြင္ `ေ႐ႊဝက္ဝံဆု´ (Golden Bear) ဆုကို ရ႐ွိခဲဲ့သည္။
ႏိုဘယ္စာေပဆု ေ႐ြးခ်ယ္ေရးအဖြဲ႕က မိုယန္သည္ လြန္ခဲ့ေသာ ရာစုႏွစ္ဝက္အတြင္း တ႐ုတ္ႏုိင္ငံ၏ ထိပ္တန္းစာေရးဆရာမ်ားတြင္ တစ္ဦးျဖစ္ၿပီး ၄င္း၏ စာမ်ားတြင္ တ႐ုတ္႐ိုးရာပံုျပင္မ်ားႏွင့္ တ႐ုတ္သမိုင္းကို နိမိတ္ပံု ဒိ႒ဓမၼႏွင့္ စိတ္ကူးယဥ္၊ သမုိင္းႏွင့္လူမႈေရး အျမင္တို႔ကို ေရာသမေမႊထားသည္။ တခ်ိန္တည္းမွာပင္ ေ႐ွးေဟာင္းတ႐ုတ္စာေပႏွင့္ ႏႈတ္ေျပာအစဥ္အလာတို႔မွ စြန္႔ခြာမႈတို႔ကိုလည္း ေတြ႕ရသည္။
ႏိုဘယ္ဆုရေၾကာင္း ေၾကညာအၿပီးတြင္ မိုယန္က-
`စာေရးဆရာဟာ လူ႔အဖြဲ႕အစည္းထဲမွာေနတဲ့ လူျဖစ္ေလေတာ့ သူ႔စာေတြမွာ လူမႈျပႆနာမ်ိဳးစံုေတြ၊ ႏိုင္ငံေရးေတြဟာ မျဖစ္မေန ပါေနမွာပဲ။ လူ႔အဖြဲ႕အစည္းရဲ႕ ခံစားမႈေတြကို အေလးထားတဲ့ စာေရးဆရာဟာ ေ၀ဖန္မႈေတြပါလာမွာ အမွန္ပဲေပါ့။ စာေပမွာ လြတ္လပ္စြာေဝဖန္ေရးဟာ အေရးပါတယ္လို႔ ထင္ပါတယ္။ အမွန္တရားရဲ႕ ႏွစ္လိုဖြယ္႐ွိမႈနဲ႔ အလွတရားရဲ႕ သစၥာ႐ွိမႈေတြဟာလည္း ခ်ီးမြမ္းထိုက္တဲ့ အရာေတြပဲျဖစ္ပါတယ္။´ ဟူ၍ သတင္းေထာက္မ်ားအား ႐ွင္းျပခဲ့သည္။
မိုယန္သည္ ၀တၳဳ႐ွည္၊ ၀တၳဳတိုႏွင့္ အေၾကာင္းအရာမ်ိဳးစံု၊ အက္ေဆးမ်ား ေရးသားခဲ့ရာထင္႐ွားေသာ စာေပလက္ရာအခ်ိဳ႕မွာ Big Breasts and Wide Hips, Republic of Wine ႏွင့္ Life and Death are Wearing Me Out တို႔ ျဖစ္သည္။
မိုယန္း၏ ၀တၳဳမ်ားတြင္ တ႐ုတ္ေနာက္ဆံုးမင္းဆက္ကိုျဖဳတ္ခ်ခဲ့ေသာ ၁၉၁၁ ေတာ္လွန္ေရးစစ္အတြင္း ဂ်ပန္တို႔၏ ရက္စက္က်ဴးေက်ာ္မႈ၊ ကြန္ျမဴနစ္ႏုိင္ငံသစ္၏ မေအာင္ျမင္ေသာေျမယာျပဳျပင္ေရးေပၚလ စီလုပ္ေဆာင္ေနေသာ ၁၉၅၀ ျပည့္လြန္ႏွစ္ကာလမ်ား ႏွင့္ ေမာ္စီတံုး၏ ၁၉၆၆-၆၇ ယဥ္ေက်းမႈေတာ္လွန္ေရးကာလ ႐ူးသြပ္ေသာလႈပ္႐ွားမႈမ်ားကို ေနာက္ခံထား၍ ေရးသားခဲ့သည္။
ေက်းလက္႐ိုးရာပံုျပင္မ်ား၊ သမုိင္းႏွင့္ ေခတ္ၿပိဳင္ အေၾကာင္းမ်ားကို ေရးသားေနေသာ မိုယန္ကို တ႐ုတ္ျပည္အေ႐ွ႕ေျမာက္ပိုင္း ႐ွန္ေတာင္ျပည္နယ္ ေကာက္မီတြင္ လယ္သမားမိဘႏွစ္ပါးမွ ဖြားျမင္ခဲ့သည္။ ယဥ္ေက်းမႈေတာ္လွန္ေရးကာလတြင္ အသက္ ၁၂ အ႐ြယ္႐ွိၿပီျဖစ္ရာ မိုယန္သည္ ေက်ာင္းမွထြက္၍ အလုပ္၀င္လုပ္ရသည္။ ပထမ စိုက္ပ်ိဳးေရးတြင္ ၀င္ေရာက္လုပ္ကိုင္ရၿပီးေနာက္ စက္႐ုံတစ္႐ုံ တြင္ အလုပ္လုပ္ရသည္။ ၁၉၇၆ ခုႏွစ္တြင္ ျပည္သူ႔လြတ္ေျမာက္ေရးတပ္မေတာ္တြင္ ၀င္ေရာက္ခဲ့ၿပီးေနာက္ စာေပမ်ားေလ့လာၿပီး စတင္ ေရးသားခဲ့သည္။ သူ၏ ပထမဆံုး၀တၳဳတိုကို ၁၉၈၁ ခုႏွစ္က ထုတ္ေ၀ေသာ `စာေပဂ်ာနယ္´ တြင္ ပထမဆံုး ပံုႏွိပ္ေဖာ္ျပျခင္း ခံရသည္။
မည္သို႔ဆိုေစ…. စာေပဆုိင္ရာႏိုဘယ္ဆုသည္ ႏုိဘယ္ဆုသမုိင္းတေလွ်ာက္တြင္ ျပႆနာမ်ား၊ အျငင္းပြားမႈမ်ား ႐ွိခဲ့ေသာ္လည္း ကမၻာက ေလးစားအသိမွတ္ျပဳၿပီးသည့္ စာေရးဆရာႀကီးမ်ား၊ စာေပၾသဇာတိကၠမႀကီးမ်ားသူမ်ား၊ စာေပျဖင့္ လူသားတရပ္လံုးကို အက်ိဳးျပဳ ေဆာင္႐ြက္ေနေသာ စာေရးဆရာမ်ားကို ေ႐ြးခ်ယ္ခ်ီးျမွင့္ေနရာ စာေပႏုိဘယ္ဆုျဖင့္ ယင္းစာေရးဆရာမ်ားအား ထပ္ဆင့္ထင္႐ွားေစျခင္း၊ ကမၻာမေက်ာ္ေသးေသာ္လည္း မိမိတို႔တုိင္းျပည္ သို႔မဟုတ္ မိမိတို႔ဘာသာစကား ပ်ံ႕ႏွံ႕ရာ နယ္ပယ္ေဒသမ်ားတြင္ ထင္႐ွားလ်က္႐ွိၿပီး၊ စာေပအရည္အေသြးအရလည္းေကာင္း ကမၻာ့ထိပ္တန္းအဆင့္႐ွိေသာ ပုဂၢိဳလ္မ်ားကို ႏုိင္ငံတကာက သိ႐ွိဖတ္႐ႈမိေအာင္ ဆုခ်ီးျမွင့္ေသာနည္းျဖင့္ ဂုဏ္ရည္တင္ ေ႐ြးခ်ယ္ေဖာ္ထုတ္ေပးေနသာ စာေပႏုိဘယ္ဆုသည္ ကမၻာေပၚတြင္ အထင္႐ွားဆံုးႏွင့္ အမ်ားေလးစား တန္ဖိုးထားျခင္း အခံရဆံုးေသာဆု ျဖစ္ေသလို ႏိုဘယ္ဆုရ႐ွိေသာ စာေရးဆရာ၏ ဂုဏ္ျဒပ္သည္လည္း အစဥ္ထာ၀ရ ထြန္းလင္းေတာက္ပ ေနမည္မွာ မလြဲဧကန္ပင္တည္း။
စာကိုး
(၁) ေဖျမင့္၊ စာအုပ္ ကမၻာ ရန္ကုန္၊ ေဖျမင့္စာေပ၊ ပထမအႀကိမ္ ၂၀၀၉။
(၂) Nobel Prize Winner, Wikipedia, The Free Encyclopedia.
Comments