ျပည္တြင္းညီညြတ္ေရး အၾကံေပးအဖြဲ႔
သန္းဝင္းလႈိင္
နုုိ၀င္ဘာ ၂၈၊ ၂၀၁၃
ေတာ္လွန္ေရးေကာင္စီဥကၠဌ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ႀကီး ေနဝင္းသည္ ၁၉၆၈ ခုႏွစ္၊ ႏို၀င္ဘာလ ၂၉ ရက္ေန႔တြင္ အမွတ္ ၁၆ ၊ ဝင္ဒါမီယာ (ယခု ပန္းဝါး လမ္း) ေနအိမ္၌ ေအာက္ေဖာ္ျပပါ ႏိုင္ငံေရးေခါင္းေဆာင္ ၃၃ ဦးအား ေခၚယူေတြ႔ဆုံခဲ့သည္။
၁။ ဦးေက်ာ္ၿငိမ္း
၂။ ဦးေက်ာ္မင္း
၃။ ဗိုလ္ခင္ေမာင္ကေလး
၄။ ဗိုလ္ခင္ေမာင္
၅။ သခင္ခ်စ္ေမာင္ (ဝိဓူရ)
၆။ သခင္ခ်စ္ေမာင္ (ျမန္ေအာင္)
၇။ စဝ္စိုင္းလုံ
၈။ သခင္စံျမင့္
၉။ ဒူးဝါေဇာ္ရစ္
၁၀။ ဒူဝါေဇာ္လြန္း
၁၁။ သခင္တင္
၁၂။ ဦးတင္ညႊန္႔
၁၃။ ဦးထပ္လိႈင္း
၁၄။ ဦးထြန္းျမင့္ (လင္းေခး)
၁၅။ ဦးႏု
၁၆။ စဝ္ျပည့္
၁၇။ မြန္ဦးဖိုးခ်ိဳ
၁၈။ ဦးဗေဆြ
၁၉။ ဗိုလ္မင္းေခါင္
၂၀။ ဦးေ႐ႊႀကိဳင္
၂၁။ သခင္လြင္
၂၂။ သခင္လွေကၽြ
၂၃။ သခင္ေလးေမာင္
၂၄။ ဦးလြန္ပုမ္
၂၅။ စဝ္ဝဏၰ
၂၆။ မန္းဝင္းေမာင္
၂၇။ ဖဒိုေဝေသာ
၂၈။ သခင္သင္
၂၉။ သခင္သာခင္
၃၀။ ဆရာသာထုိ
၃၁။ ဦးသာထြန္း
၃၂။ ဗိုလ္မွဴးေအာင္
၃၃။ ႏိုင္ေအာင္ထြန္း
ႏိုင္ငံေရးေခါင္းေဆာင္ ၃၃ ဦး ႏွင့္ ထိုသို႔ ေတြ႔ဆုံရသည့္ အေၾကာင္းမွာ အမ်ိဳးသားစည္းလုံး ညီညြတ္ေရး မည္သို႔ ေဆာင္႐ြက္သင့္ေၾကာင္းကို ႏိုင္ငံေရးေခါင္းေဆာင္မ်ားထံမွ အႀကံဥာဏ္ ရယူလိုေသာေၾကာင့္ ျဖစ္သည္။ ထို႔ေၾကာင့္ ထိုေတြ႔ဆုံပြဲ၌ ေတာ္လွန္ေရးေကာင္စီဥကၠဌ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ႀကီး ေန၀င္းက မိန္႔ခြန္းေျပာရာတြင္ -
“ဒီေန႔ ကၽြန္ေတာ္ဖိတ္တာကေတာ့ ဖိတ္ထားတဲ့ ရည္႐ြယ္ခ်က္ကို ေျပာျပပါမယ္။ ေ႐ွးဦးဆုံး အပိုင္းကေတာ့ တိုင္းျပည္ တကယ္အက်ိဳးျပဳမယ့္ အလုပ္ေတြကို လုပ္ေနတဲ့အခါ တတ္ႏိုင္သမွ် ညီညြတ္ေရးရေအာင္ ဘယ္လုိမ်ား ေဆာင္႐ြက္ရမယ္၊ ေဆာင္႐ြက္ယင္ ေကာင္းမယ္ဆိုတာကို အႀကံဥာဏ္ ေပးၾကပါလို႔ ေမတၱာရပ္ခံပါတယ္။ … ဒီ ယခု ကၽြန္ေတာ္တို႔ ေတာင္းၾကတဲ့အႀကံဟာ ညီညြတ္ေရးတြင္ မကပါဘူး။ ခုနက ကၽြန္ေတာ္ေျပာတဲ့ ႏိုင္ငံေရး၊ စီးပြားေရး၊ လူမႈေရး၊ လူနည္းစုအေရး အကုန္ၿခဳံၿပီးေတာ့ ကၽြန္ေတာ္တို႔ ဘယ္ေလာက္အထိ ေျမွာ္မွန္းသလဲ ဆိုလို႔႐ွိရင္ ဖြဲ႔စည္းအုပ္ခ်ဳပ္ပုံ အေျခခံတစ္ခု ေပၚထြန္းလာတဲ့ အထိပဲ..”
ဟူ၍ ႏိုင္ငံေရးေခါင္းေဆာင္မ်ားႏွင့္ ေတြ႔ဆုံရသည့္ ရည္႐ြယ္ခ်က္ကို ထည့္သြင္းေျပာၾကားခဲ့သည္။ ထိုေတြ႔ဆုံပြဲ က်င္းပၿပီးေနာက္ ျပည္ေထာင္စုျမန္မာႏိုင္ငံ ေတာ္လွန္ေရးေကာင္စီ၏ ေၾကညာခ်က္အမွတ္ ၇၂ ျဖင့္ ျပည္ေထာင္စုျမန္မာႏိုင္ငံအတြင္း ညီညြတ္ေရး အႀကံေပးအဖြဲ႔ကို ၁၉၆၈ ခုႏွစ္၊ ဒီဇင္ဘာလ ၄ ရက္ေန႔တြင္ ဖြဲ႔စည္းခဲ့သည္။ အႀကံေပးအဖြဲ႔တြင္ အဖြဲ႔၀င္ ၃၃ ဦး ပါဝင္သည္။ အဖြဲ႔၀င္ ၃၃ ဦးမွာ ၁၉၆၈ ခုႏွစ္၊ ႏို၀င္ဘာလ ၂၉ ရက္ေန႔က ေတာ္လွန္ေရးေကာင္စီ ဥကၠဌႀကီးႏွင့္ ေတြ႔ဆုံၾကသည့္ ႏို္င္ငံေရးေခါင္းေဆာင္ ၃၃ ဦးပင္ ျဖစ္သည္။ အႀကံေပးအဖြဲ႔ ဖြဲ႔ရသည့္ ရည္႐ြယ္ခ်က္ကို -
ျပည္ေထာင္စုျမန္မာႏိုင္ငံ ေတာ္လွန္ေရးေကာင္စီသည္ ျပည္ေထာင္စုျမန္မာႏိုင္ငံတြင္း႐ွိ လုပ္သား ျပည္သူတို႔၏ ႏိုင္ငံေရး၊ စီးပြားေရး၊ လူမႈေရး၊ တိုင္းရင္းသား လူမ်ိဳးမ်ားအေရးတို႔တြင္ အဓြန္႔႐ွည္စြာ တကယ္အက်ိဳးထိေရာက္ေစမည့္ ျပည္တြင္းညီညြတ္ေရးကို မည္သုိ႔တည္ေဆာက္သင့္သည္ႏွင့္ ပတ္သက္၍ နည္းလမ္းအႀကံဥာဏ္မ်ား ေဆြးေႏြးတိုင္ပင္ၿပီး ျပည္ေထာင္စုျမန္မာႏိုင္ငံ ေတာ္လွန္ေရးေကာင္စီအား တင္ျပရန္.. “ျပည္ေထာင္စုျမန္မာႏိုင္ငံ ျပည္တြင္းညီညြတ္ေရး အႀကံေပးအဖြဲ႔” ကို ဖြဲ႔စည္းလိုက္သည္
ဟု အႀကံေပးအဖြဲ႔ ဖြဲ႔သည့္ ေၾကညာခ်က္တြင္ ေဖာ္ျပထား၏။
အႀကံေပးအဖြဲ႔၏ သက္တမ္းမွာ ၁၉၆၈ ခုႏွစ္၊ ဒီဇင္ဘာလမွ ၁၉၆၉ ခုႏွစ္ ေမလ ၃၁ ရက္ေန႔အထိ ေျခာက္လ ျဖစ္သည္။ ထိုေျခာက္လအတြင္း အႀကံေပးအဖြဲ႔က အစည္းအေ၀း ၉၃ ႀကိမ္ က်င္းပ၍ ေဆြးေႏြးခဲ့ၾကသည္။ အဖြဲ႔၀င္မ်ားသည္ မိမိတို႔၏ သေဘာထားႏွင့္ ရပ္တည္ခ်က္ကို အစည္းအေ၀းမ်ား၌ ပြင့္ပြင့္လင္းလင္း တင္ျပေဆြးေႏြးၾကသည္။ ေဆြးေႏြးသည့္ ကိစၥတိုင္းတြင္ အားလုံး၏ သေဘာတူညီမႈ မရသည့္အခါလည္း ႐ွိသည္။ ထိုသို႔ သေဘာတူညီမႈ မရသည့္အခါတြင္ ဆႏၵမဲျဖင့္ အဆုံးအျဖတ္ ယူသည့္နည္းကို မွတ္တမ္းတင္ထားသည္။ မည္သည့္အခ်က္တြင္ အဖြဲ႔၀င္မည္သူက မည္သို႔ သေဘာထား ႐ွိသည္ဟု မွတ္တမ္းတင္ထားသည့္အတိုင္း အစီရင္ခံစာတြင္ ထည့္သြင္းေဖာ္ျပထားသည္။
အစီရင္ခံစာတြင္ အဖြဲ႔၀င္ ၁၈ ဦး၏ အႀကံျပဳခ်က္၊ အဖြဲ႔၀င္ ၁၁ ဦး၏ အႀကံျပဳခ်က္၊ ဦးေက်ာ္ၿငိမ္းပါ သုံးဦး၏ အႀကံျပဳခ်က္ႏွင့္ ဦးႏု၏ အႀကံျပဳခ်က္ဟူ၍ အစုေလးစုခြဲ၍ တင္ျပထားသည္။ အဖြဲ႔၀င္ ၁၈ ဦး၏ အႀကံျပဳခ်က္တြင္ ဒီမိုကေရစီဆို႐ွယ္လစ္ႏိုင္ငံ ထူေထာင္ရန္ အႀကံျပဳထားသည္။ အဖြဲ႔၀င္ ၁၁ ဦး၏ အႀကံျပဳခ်က္တြင္ ဆို႐ွယ္လစ္ ဒီမိုကေရစီႏိုင္ငံထူေထာင္ရန္၊ အမ်ိဳးသားညီညြတ္ေရး တပ္ေပါင္းစုဖြဲ႔ရန္၊ အမ်ိဳးသားညီညြတ္ေရး အစိုးရဖြဲ႔ရန္၊ စီးပြားေရးတြင္ စီမံကိန္း စီးပြားေရးစနစ္ က်င့္သုံးရန္၊ တိုင္းျပည္၏ ကုန္ထုတ္လုပ္ငန္းမ်ားကို စုေပါင္းပိုင္ဆိုင္ ၊ စုေပါင္းထုတ္လုပ္၍ လုပ္အားႏွင့္အညီ ခြဲေ၀ခံစားေရးမူကို က်င့္သုံးရန္မ်ား အႀကံျပဳထား၏ ဦးေက်ာ္ၿငိမ္းပါ သုံးဦးကမူ အဖြဲ႔၀င္ ၁၈ ဦး၏ သေဘာထား၊ အဖြဲ႔၀င္ ၁၁ ဦး၏ သေဘာထားမ်ားကို ေယဘုယ်အားျဖင့္ ၎တို႔ သေဘာတူေသာ္လည္း လူမ်ိဳးစုအေရးတြင္ သေဘာကြဲလြဲေၾကာင္း ေဖာ္ျပထားသည္။ လူမ်ိဳးစုအေရးႏွင့္ ပတ္သက္၍ ဦးေက်ာ္ၿငိမ္းပါ သုံးဦး၏ သေဘာထားမွာ ျပည္နယ္ျပည္မ မခြဲျခားဘဲ အာဏာအျပည့္အစုံ႐ွိၿပီး အင္အားေတာင့္တင္းသည့္ တစ္ျပည္ေထာင္အစိုးရစနစ္ ထူေထာင္ရန္၊ မြန္ႏွင့္ ရခိုင္တို႔အား ျပည္နယ္တည္ေထာင္ခြင့္ မေပးရန္၊ မည္သည့္ျပည္နယ္ကိုမွ် ခြဲထြက္မျပဳရန္မ်ား အႀကံေပးထားသည္။
ဦးႏု၏ အႀကံျပဳခ်က္တြင္ ေတာ္လွန္ေရးအစိုးရသည္ ျပည္သူလူထုက ေ႐ြးေကာက္တင္ေျမွာက္သည့္ အစိုးရျဖစ္လာေစရန္အတြက္ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ႀကီး ေန၀င္းက ဦးႏုအား အာဏာျပန္အပ္ရန္၊ ထိုသို႔ အာဏာျပန္အပ္ၿပီးလွ်င္ ပါလီမန္ေခၚ၍ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ႀကီး ေန၀င္းအား အခ်ဳပ္အျခာအာဏာပိုင္ သမၼတအျဖစ္ ေ႐ြးေကာက္ တင္ေျမွာက္ရန္၊ သို႔မွသာ ေတာ္လွန္ေရး အစိုးရသည္ ျပည္သူလူထုက ေ႐ြးေကာက္ တင္ေျမွာက္သည့္ အစိုးရျဖစ္လာမည္ဟု အႀကံျပဳထားသည္။
အစီရင္ခံစာ ပထမပိုင္းပါ အႀကံျပဳခ်က္မ်ားကို ေထာက္ခံၾကမည့္ အဖြဲ႔၀င္ (၁၈) ဦးမွာ ေအာက္ပါ ပုဂၢိဳလ္မ်ား ျဖစ္ၾကသည္ -
၁။ ဦးႏု
၂။ ဗိုလ္ခင္ေမာင္ကေလး
၃။ ဗိုလ္ခင္ေမာင္
၄။ စဝ္စိုင္းလုံ
၅။ ဒူးဝါေဇာ္ရစ္
၆။ ဒူးဝါေဇာ္လြန္း
၇။ သခင္တင္
၈။ ဦးထပ္လိႈင္း
၉။ စဝ္ျပည့္
၁၀။ ဦးဗေဆြ
၁၁။ ဗိုလ္မင္းေခါင္
၁၂။ ဦးေ႐ႊႀကိဳင္
၁၃။ ဦးလြန္ပုမ္
၁၄။ စဝ္ဝဏၰ
၁၅။ မန္းဝင္းေမာင္
၁၆။ ဆရာသာထို
၁၇။ ဗိုလ္မွဴးေအာင္
၁၈။ ႏိုင္ေအာင္ထြန္း
အဖြဲ႔၀င္ ၁၈ ဦး၏ အႀကံျပဳခ်က္တြင္ ႏိုင္ငံေတာ္၏ ရည္မွန္းခ်က္ပန္းတိုင္သည္ ဒီမိုကေရစီ ဆို႐ွယ္လစ္ႏိုင္ငံထူေထာင္ရန္ဟု ပထမ ေဖာ္ျပထားသည္။ ထို႔ေနာက္ ဒီမိုကေရစီဆို႐ွယ္လစ္ႏိုင္ငံ၏ အဓိပၸာယ္ကို ဖြင့္ဆိုထားရာတြင္ လူလူခ်င္း စီးပြားေရးအားျဖင့္ ေခါင္းပုံျဖတ္၊ အျမတ္ထုတ္မႈ အမ်ိဳးမ်ိဳးမွ ကင္း႐ွင္းေသာ၊ လူလူခ်င္း ႏိုင္ငံေရးအားျဖင့္ ဖိႏွိပ္ခ်ဳပ္ခ်ယ္ အႏိုင္က်င့္စိုးမိုးမႈ အမ်ိဳးမ်ိဳးမွ ကင္း႐ွင္းေသာ၊ ျပည္သူတို႔၏ ကာယ၊ ဥာဏ၊ လုပ္အားျဖင့္ စီမံကိန္းခ်၍ လူသုံးပစၥည္းမ်ားကို အလွ်ံပယ္ထုတ္လုပ္ၿပီး မိမိတို႔၏ ကာယ၊ဥာဏ၊ လုပ္အားအေလ်ာက္ အက်ိဳးခံစားရေသာ လူမ်ိဳး၊ ဘာသာ ၊ က်ား- မ မေ႐ြး၊ ျပည္ေထာင္စုသားအားလုံးသည္ စားဝတ္ေနေရး၊ က်န္းမာေရး၊ ပညာေရး အစ႐ွိသည့္ လူ႔အေရးအတြက္ မေတာင့္မတ ၊ မေၾကာင့္မၾကရဘဲ ကာယသုခ၊ စိတိၱသုခ ႏွစ္ပါးစလုံး ျပည့္စုံေသာ လူေနမႈစနစ္ ျဖစ္သည္ဟု ဖြင့္ဆိုထားသည္။
ဒီမိုကေရစီဆို႐ွယ္လစ္ ပန္းတိုင္သို႔ ခ်ီတက္ရာတြင္ ဒီမိုကေရစီဆို႐ွယ္လစ္ လမ္းေၾကာင္းအတိုင္း ခ်ီတက္ရမည္ဟုလည္း တင္ျပထားသည္။ ဒီမိုကေရစီဆို႐ွယ္လစ္ လမ္းေၾကာင္းအတိုင္း ခ်ီတက္ရာတြင္ ျပည္သူလူထုက စိတ္ေရာကိုယ္ပါ ၀မ္းေျမာက္၀မ္းသာစြာ အသိတရားျဖင့္ လက္ခံက်င့္သုံးသည့္ လမ္းစဥ္ျဖစ္ရန္ လိုသည္ဟု ဆက္လက္ေဖာ္ျပထားသည္။ ထိုသို႔ျပည္သူလူထုက မိမိတို႔၏ အသိတရားျဖင့္ လက္ခံသည့္ လမ္းစဥ္ျဖစ္ေစရန္အလို႔ဌာ ျပည္သူလူထုအား ေအာက္ပါအခြင့္အေရးအာဏာႏွင့္ တာဝန္မ်ား မုခ်မေသြ ေပးအပ္ရမည္ဟု အစီရင္ခံစာတြင္ တင္ျပထားသည္။
၁။ လြတ္လပ္မႈ အခြင့္အေရးမ်ား
(က) လြတ္လပ္စြာ ေတြးႀကံႏိုင္မႈ
(ခ) လြတ္လပ္စြာေျပာဆိုေရးသားႏိုင္မႈ
(ဂ) လြတ္လပ္စြာ ယုံၾကည္ႏိုင္မႈ
(ဃ) လြတ္လပ္စြာ ကိုးကြယ္ႏိုင္မႈ၊ လြတ္လပ္စြာ ေက်ာင္း၊ ကန္၊ ဘုရား စသည္မ်ားသို႔ သြားလာ၀တ္ျပဳႏိုင္မႈ
(င) လြတ္လပ္စြာ ပရိေယသန ႐ွာမွီးႏိုင္မႈ
(စ) လြတ္လပ္စြာ စည္း႐ုံးႏိုင္မႈ
(ဆ) တရားဥပေဒႏွင့္ေသာ္လည္းေကာင္း၊ ၿငိမ္၀မ္ပိျပားေရးႏွင့္ေသာ္လည္းေကာင္း သူတစ္ပါး၏ လြတ္လပ္ခြင့္ႏွင့္ ေသာ္လည္းေကာင္း၊ မဆန္႔က်င္ေသာ လြတ္လပ္စြာ ျပဳမူေဆာင္႐ြက္ႏိုင္မႈ
၂။ တရားမွ်တမႈ အခြင့္အေရးမ်ား
(က) လူမႈဆက္ဆံေရး တရားမွ်တမႈ
(ခ) စီးပြားေရး တရားမွ်တမႈ
(ဂ) ႏိုင္ငံေရးတရားမွ်တမႈ
၃။ ညီညြတ္မႈ အခြင့္အေရးမ်ား
(က) ႏိုင္ငံသားတစ္ဦးႏွင့္ တစ္ဦး အဆင့္အတန္းညီမွ်မႈ
(ခ) အခြင့္အလမ္း ညီမွ်မႈ
(ဂ) တရားဥပေဒအရာတြင္ ညီညြတ္မႈ
၄။ ႏိုင္ငံေရးအာဏာႏွင့္ တာဝန္
(က) ဥပေဒျပဳအာဏာႏွင့္ တာ၀န္
(ခ) အုပ္ခ်ဳပ္ေရး အာဏာႏွင့္တာဝန္
(ဂ) တရားစီရင္ေရး အာဏာႏွင့္ တာ၀န္မ်ားသည္ ျပည္သူတို႔ႏွင့္သာတည္၍ ျပည္သူတို႔ ထံမွသာ ဆင္းသက္ေစရမည္။ ဤကား ဒီမိုကေရစီ ဆို႐ွယ္လစ္လမ္းေၾကာင္း ျဖစ္သည္။
ႏိုင္ငံေတာ္၏ ရည္မွန္းခ်က္ ပန္းတုိင္ကို ေဖာ္ျပထားၿပီးေနာက္ အစီရင္ခံစာတြင္ ေလာေလာဆယ္ လုပ္ရမည့္ လုပ္ငန္းမ်ားမွာ ေတာ္လွန္ေရးေကာင္စီ အစိုးရပုံစံကို ျပည္ေထာင္စုအမ်ိဳးသား အစိုးရပုံစံ ေျပာင္းရန္ အႀကံျပဳထားသည္။ ျပည္ေထာင္စု အမ်ိဳးသားအစိုးရကို ဗိုလ္ခ်ဳပ္ႀကီးေနဝင္းကပင္ ေခါင္းေဆာင္၍ တပ္မေတာ္မွပုဂၢိဳလ္မ်ား၊ လူမ်ိဳးစုမ်ားမွ ပုဂၢိဳလ္မ်ား၊ ႏိုင္ငံေရးမွ ပုဂၢိဳလ္မ်ားႏွင့္ အျခားသင့္ေလ်ာ္မည့္ပုဂၢိဳလ္မ်ားျဖင့္ဖြဲ႔စည္းရန္လည္းတင္ျပထားသည္။ျပည္နယ္ႏွင့္ ခ်င္း၀ိေသသတိုင္းမ်ား အတြက္ ျပည္ေထာင္စု အမ်ိဳးသားတပ္ေပါင္းစုႀကီးတစ္ခုကို ဗိုလ္ခ်ဳပ္ႀကီးေန၀င္းကပင္ ဦးေဆာင္၍ ဖြဲ႔စည္းရန္၊ ျပည္ေထာင္စု အမ်ိဳးသား တပ္ေပါင္းစုႀကီးကိုလည္း တပ္မေတာ္မွ ပုဂၢိဳလ္မ်ား၊ လူမ်ိဳးစုမ်ားမွ ပုဂၢိဳလ္မ်ား၊ ႏိုင္ငံေရးမွ ပုဂိၢိဳလ္မ်ား၊ အျခားသင့္ေလ်ာ္မည့္ ပုဂၢိဳလ္မ်ားျဖင့္ ဖြဲ႔စည္းရန္လည္း တင္ျပထားသည္။ ျပည္နယ္ႏွင့္ ခ်င္း၀ိေသသတိုင္းတို႔တြင္လည္း ျပည္ေထာင္စုအမ်ိဳးသား တပ္ေပါင္းစုပုံစံမ်ိဳးျဖစ္ေသာ ျပည္နယ္အမ်ိဳးသား တပ္ေပါင္းစုႏွင့္ ခ်င္း၀ိေသသတိုင္း အမ်ိဳးသားတပ္ေပါင္းစုတို႔ကို ဗိုလ္ခ်ဳပ္ႀကီးကိုယ္တိုင္ ၾကပ္မတ္၍ ဖြဲ႔စည္းရန္လည္း အဆိုျပဳထားသည္။
အႀကံေပးအဖြဲ႔၏ အစီရင္ခံစာတြင္ ဖြဲ႔စည္းအုပ္ခ်ဳပ္ပုံ အေျခခံဥပေဒဆိုင္ရာ အႀကံျပဳခ်က္လည္း ပါသည္။ ဖြဲ႔စည္းအုပ္ခ်ဳပ္ အေျခခံဥပေဒႏွင့္ ပတ္သက္၍ အႀကံေပးအဖြဲ႔မွ တင္ျပခ်က္မ်ားႏွင့္ အျခားဌာနမ်ားမွ တင္ျပခ်က္မ်ားကို စုေပါင္း၍ အမ်ိဳးသားတပ္ေပါင္းစုႀကီး၌ တင္ျပေဆြးေႏြးၿပီး အမ်ိဳးသားတပ္ေပါင္းစုႀကီး၏ ေဝဖန္သုံးသပ္ခ်က္ႏွင့္တကြ အေျခခံဥပေဒ အႀကံေပးခ်က္ ေပါင္းစုံကို ျပည္ေထာင္စု အမ်ိဳးသား အစိုးရ အဖြဲ႔သို႔ ပထမတင္သြင္းရန္ အႀကံျပဳထားသည္။ ျပည္ေထာင္စုအမ်ိဳးသားတပ္ေပါင္းစုက တင္ျပထားေသာ အေျခခံဥပေဒ အႀကံေပးခ်က္မ်ားကို ျပည္ေထာင္စုအစိုးရ၏ သေဘာထားမ်ားႏွင့္ ေပါင္းစပ္၍ ျပည္ေထာင္စု သမၼတ ျမန္မာႏိုင္ငံ၏ ဖြဲ႔စည္းပုံအေျခခံဥပေဒ (မူၾကမ္း) ကို ေရးဆြဲရန္၊ ထိုသို႔ေရးဆြဲထားေသာ ဖြဲ႔စည္းပုံအေျခခံဥပေဒ (မူၾကမ္း) ကို တိုင္းျပည္ျပဳလႊတ္ေတာ္ ေခၚယူတင္သြင္းျခင္းျဖင့္ေသာ္လည္းေကာင္း၊ ျပည္သူတို႔ထံမွ ဆႏၵရယူသည့္နည္း (Referendum) ျဖင့္ေသာ္လည္းေကာင္း အတည္ျပဳျပဌာန္းရန္ အဆိုျပဳထားသည္။ ထို႔ျပင္ တိုင္းျပည္ျပဳလႊတ္ေတာ္ သို႔မဟုတ္ ျပည္သူ႔ဆႏၵခံယူပြဲမက်င္းပမီ သင့္ေလ်ာ္မည့္အခ်ိန္၌ မွ်တသင့္ေလ်ာ္မည့္နည္းျဖင့္ ပါတီႏိုင္ငံေရး လုပ္ခြင့္ျပဳရန္လည္း အႀကံျပဳထားသည္။
စီးပြားေရးႏွင့္ ပတ္သက္၍ ေျခေလးေခ်ာင္းေထာက္ စီးပြားေရးစနစ္ (Mixed Economy) ကို က်င့္သုံးရန္ အစီရင္ခံစာတြင္ အႀကံျပဳထားသည္။ ေျခေလးေခ်ာင္းေထာက္ စီးပြားေရးစနစ္ဆိုသည္မွာ -
၁။ အစိုးရကသာ တာဝန္ယူသည့္က႑
၂။ သမ၀ါယမ အသင္းအဖြဲ႔မ်ားကသာ တာဝန္ယူသည့္က႑
၃။ (က) ႏိုင္ငံေတာ္အစိုးရႏွင့္ သမဝါယမ
(ခ) ႏိုင္ငံေတာ္အစိုးရႏွင့္ ပုဂၢလိက
(ဂ) သမ၀ါယမႏွင့္ ပုဂၢလိကတို႔ ဖက္စပ္လုပ္ကိုင္သည့္ က႑
၄။ ပုဂၢလိက က႑မ်ားျဖစ္ေၾကာင္း ေဖာ္ျပထားၿပီး၊ ျမန္မာႏိုင္ငံသည္ အျမန္ဆုံးအခ်ိန္အတြင္း စက္မႈလက္မႈႏိုင္ငံ ျဖစ္လာေစရန္အတြက္ လည္းေကာင္း၊ လက္ရွိအေျခအေန၌ စားေသာက္ကုန္ႏွင့္ လူသုံးကုန္ပစၥည္းမ်ား ႐ွားပါးၿပီး ကုန္ေစ်းႏႈန္းမ်ား အဆမတန္ ျမင့္တက္ေနျခင္းကို ေျဖ႐ွင္းႏိုင္ရန္တြက္လည္းေကာင္း၊ ေျခေလးေခ်ာင္းေထာက္ စီးပြားေရးစနစ္ကို က်င့္သုံးသင့္ေၾကာင္း ေဆြးေႏြးတင္ျပထားသည္။
အႀကံေပးအဖြဲ႔၏ အစီရင္ခံစာတြင္ ေရ႐ွည္လုပ္ငန္းစဥ္ႏွင့္ ပတ္သက္သည့္ အႀကံျပဳခ်က္မ်ားလည္း ပါ၀င္သည္။ ႏိုင္ငံေရးႏွင့္ ပတ္သက္၍ ဒီမိုကေရစီဆို႐ွယ္လစ္ပန္းတိုင္သို႔ ခ်ီတက္ရာတြင္ အတိုက္အခံ အၿပိဳင္အဆိုင္ကိုခြင့္ျပဳ၍ လူ႔အခြင့္အေရး အာမခံခ်က္႐ွိေသာ ပါတီစုံစနစ္ (Multi-Party System) ကို က်င့္သုံးရန္ ေဖာ္ျပထားသည္။ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးႏွင့္ ပတ္သက္၍ အ႐ြယ္ေရာက္သူတိုင္းက လြတ္လပ္စြာ လွ်ိဳ႕၀ွက္မဲစနစ္ျဖင့္ တိုက္႐ိုက္ေ႐ြးေကာက္ တင္ေျမွာက္ေသာ သမၼတက အုပ္ခ်ဳပ္သည့္ အစိုးရစနစ္မ်ိဳး၊ ဥပေဒျပဳေရးႏွင့္ ပတ္သက္၍ ျပည္သူ႔လႊတ္ေတာ္ႏွင့္ လူမ်ိဳးစုလႊတ္ေတာ္ဟူ၍ လႊတ္ေတာ္ႏွစ္ခုထား၍ ထိုလႊတ္ေတာ္ႏွစ္ခု၏ ကိုယ္စားလွယ္မ်ား ေ႐ြးေကာက္တင္ေျမွာက္ရာတြင္ မဲဆႏၵတစ္နယ္လွ်င္ လူထု ကိုယ္စားလွယ္တစ္ဦး (Single Member Constituency) ေ႐ြးေကာက္တင္ေျမွာက္သည့္စနစ္မ်ိဳး၊ တရားစီရင္ေရးတြင္ တရားစီရင္ေရး (Judiciary) သည္ အုပ္ခ်ဳပ္ေရး (Executive) မွ သီးျခားကင္းလြတ္သည့္ စနစ္မ်ိဳးျဖစ္သင့္ေၾကာင္း အႀကံျပဳထားသည္။ စီးပြားေရးႏွင့္ပတ္သက္၍ ေရ႐ွည္လုပ္ငန္းတြင္လည္း ေျခေလးေခ်ာင္းေထာက္ စီးပြားေရးစနစ္ကိုသာ က်င့္သုံးသင့္ေၾကာင္း ထပ္မံေဖာ္ျပထားသည္။
တိုင္းရင္းသားလူမ်ိဳးစုမ်ား အေရးႏွင့္ ပတ္သက္၍ ျပည္ေထာင္စုျမန္မာႏိုင္ငံ ဖြဲ႔စည္းပုံအရ ႐ွိၿပီးျဖစ္ေသာ ႐ွမ္းျပည္နယ္၊ ကခ်င္ျပည္နယ္၊ ကယားျပည္နယ္၊ ေကာ္သူေလးျပည္နယ္ႏွင့္ ခ်င္း၀ိေသသတိုင္း တို႔ိကို မူလ႐ွိရင္းစြဲအတိုင္း လိုအပ္သည့္အာဏာ အျပည့္အစုံေပး၍ ဆက္လက္ ထား႐ွိသင့္ေၾကာင္း၊ ျပည္နယ္သစ္မ်ားႏွင့္ ပတ္သက္လာလွ်င္ ဖဆပလ ပဏာမညီလာခံႏွင့္ တိုင္းျပည္ျပဳလႊတ္ေတာ္ အစည္းအေ၀းတြင္ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္း ခ်ထားခဲ့ေသာမူမ်ားႏွင့္ ညီညြတ္လွ်င္ ထိုမူမ်ားအတိုင္း ရခိုင္ျပည္နယ္ႏွင့္ မြန္ျပည္နယ္သစ္မ်ားကို ထူေထာင္ေပးသင့္ေၾကာင္း တင္ျပထားသည္။
ဖြဲ႔စည္းအုပ္ခ်ဳပ္ပုံ အေျခခံဥပေဒႏွင့္ ပတ္သက္၍ ျမန္မာႏိုင္ငံသည္ လူမ်ိဳးေပါင္းစုံတို႔ စုေပါင္းေနထိုင္ၾကသည့္ ႏိုင္ငံျဖစ္သည့္အတြက္ ျပည္ေထာင္စုသမၼတႏိုင္ငံ ပုံစံမ်ိဳးသာ ျဖစ္သင့္ေၾကာင္း၊ ခိုင္မာေတာင့္တင္းသည့္ ဗဟိုအစိုးရ႐ွိေသာ သမၼတအုပ္ခ်ဳပ္ေရးစနစ္မ်ိဳး ျဖစ္သင့္ေၾကာင္း၊ အထက္ပါမူအရ ဖြဲ႔စည္းအုပ္ခ်ဳပ္ပုံ အေျခခံဥပေဒေရးဆြဲရာတြင္ ၁၉၄၇ ခုႏွစ္၊ စက္တင္ဘာလ ၂၄ ရက္ေန႔တြင္ တိုင္းျပည္ျပဳလႊတ္ေတာ္က အတည္ျပဳခဲ့ေသာ ျပည္ေထာင္စုျမန္မာႏိုင္ငံ၏ ဖြဲ႔စည္းအုပ္ခ်ဳပ္ပုံ အေျခခံဥပေဒကို မူတည္၍ ျပင္ဆင္ျဖည့္စြက္သင့္သည္မ်ားကို ျပင္ဆင္ျဖည့္စြက္၍ ေရးဆြဲရန္ အႀကံျပဳထားသည္။
အႀကံေပးအဖြဲ႔ အစီရင္ခံစာဒုတိယပိုင္းတြင္ အဖြဲ႔၀င္ ၁၁ ဦး၏ အႀကံျပဳခ်က္ကို ေဖာ္ျပထားသည္။ ဒုတိယပိုင္းပါ အႀကံျပဳခ်က္မ်ားကို သေဘာတူၾကသည့္ အဖြဲ႔၀င္ ၁၁ ဦးမွာ -
၁။ သခင္ခ်စ္ေမာင္ (ဝိဓူရ)
၂။ သခင္စံျမင့္
၃။ ဦးတင္ညႊန္႔
၄။ ဦးထြန္းျမင့္ (လင္းေခး)
၅။ မြန္ဖိုးခ်ိဳ
၆။ သခင္လြင္
၇။ သခင္လွေကၽြ
၈။ သခင္ေလးေမာင္
၉။ ဖဒိုေဝေသာ
၁၀။ သခင္သင္
၁၁။ ဦးသာထြန္း
တို႔ ျဖစ္ၾကသည္။
အဖြဲ႔၀င္ ၁၁ ဦး၏ အႀကံျပဳခ်က္တြင္ ႏိုင္ငံေတာ္၏ ရည္မွန္းခ်က္ပန္းတိုင္သည္ ဆို႐ွယ္ဒီမိုကေရစီ ပန္းတုိင္ျဖစ္သည္ဟုေဖာ္ျပထားသည္။ဆို႐ွယ္ဒီမိုကေရစီပန္းတိုင္ဆိုသည္မွာအလုပ္သမား၊ ေတာင္သူလယ္ သမားမ်ားႏွင့္အသိပညာ႐ွင္၊အတတ္ပညာ႐ွင္စသည့္လုပ္သားျပည္သူမ်ား၏ႏိုင္ငံေရးအာဏာကို အေျခခံ ေသာဆို႐ွယ္လစ္ႏိုင္ငံျဖစ္ေၾကာင္း၊ဆို႐ွယ္လစ္စီးပြားေရးစနစ္ကိုအေျခခံေသာ ဆို႐ယ္လစ္စီးပြားေရးစနစ္ကို လည္း ကာကြယ္ေစာင့္ေ႐ွာက္ေသာ ဒီမိုကေရစီႏိုင္ငံမ်ိဳးျဖစ္ေၾကာင္း၊ ဆို႐ွယ္လစ္ဒီမိုကေရစီ ႏိုင္ငံေတာ္ကို ထိန္းသိမ္းေစာင့္ေ႐ွ႕ေဆာင္သြားမည့္ သူမ်ားမွာ အလုပ္သမားမ်ားႏွင့္ ေတာင္သူလယ္သမားမ်ား ျဖစ္ၾက၍ လူလတ္တန္းစားမ်ားႏွင့္အမ်ားေကာင္းစားေရးကိုတည္တည္ၾကည္ၾကည္သစၥာ႐ွိရွိ လုပ္ေဆာင္ၾကမည့္ သူမ်ားလည္း လက္တြဲပါဝင္ ေဆာင္႐ြက္ၾကရမည္ ျဖစ္ေၾကာင္း ဖြင့္ဆိုထားသည္။ ျမန္မာႏိုင္ငံ၌ ပါလီမန္ဒီမိုကေရစီနည္းျဖင့္ဆို႐ွယ္လစ္စနစ္ထူေထာင္ရန္ႀကိဳးပမ္းခဲ့ရာတြင္ ျမန္မာ့ပါလီမန္ဒီမိုကေရစီစနစ္၏ ေပ်ာ့ကြက္မ်ား၊ အလြဲသုံးစားမႈႏွင့္ ျပည္သူတို႔၏ ႏိုင္ငံေရးအသိ မရင့္က်က္မႈမ်ားေၾကာင့္ ဆို႐ွယ္လစ္ပန္းတိုင္ကို မ်က္ျခည္ျပတ္၍ ဆို႐ွယ္လမ္းစဥ္မွ ေသြဖယ္လာ႐ုံမက ဆန္႔က်င္ဘက္ဆီသို႔ပင္ ေရာက္မွန္းမသိ ေရာက္လာေၾကာင္း၊ ျမန္မာ့ပါလီမန္ ဒီမိုကေရစီမ်ိဳးႏွင့္ဆိုလွ်င္ ျပည္သူတို႔၏ ေမွ်ာ္မွန္းအပ္ေသာ ဆို႐ွယ္လစ္စီးပြားေရးစနစ္ကို အေထာက္အကူျပဳေသာ ကာကြယ္ေစာင့္ေ႐ွာက္ေသာ ဒီမိုကေရစီမ်ိဳးသာလွ်င္ ျမန္မာႏိုင္ငံအတြက္ သင့္ေလ်ာ္မည္ဟု ယုံၾကည္ေၾကာင္း ေဖာ္ျပထားသည္။
ဆို႐ွယ္လစ္ဒီမိုကေရစီပန္းတိုင္သို႔ ခ်ီတက္ရာတြင္ အရင္း႐ွင္၊ ေျမ႐ွင္စနစ္ကို ဖ်က္သိမ္းၿပီး ဆို႐ွယ္လစ္စနစ္၏ ဦးတည္ခ်က္ကို ေပါင္းကူးေပးမည့္ အသြင္ကူးေျပာင္းေရး ကာလတစ္ရပ္ ႐ွိရမည္ျဖစ္ေၾကာင္း ၊ စီးပြားေရးႏွင့္ ပတ္သက္၍ လယ္ယာေျမ ေ၀ျခမ္းေရးကို စနစ္တက် စီမံကိန္းခ်၍ ေဆာင္႐ြက္ရန္၊ ႏိုင္ငံေတာ္လယ္ယာ၊ စုေပါင္းလယ္ယာ၊ သမ၀ါယမလယ္ယာ စသည့္ စံျပလယ္ယာအဖြဲ႔ အစည္းမ်ား ထူေထာင္ရန္၊ ေရနံ၊ သတၱဳ၊ လွ်ပ္စစ္၊ ဓာတုေဗဒ၊ စက္မႈပစၥည္း ကိရိယာမ်ားထုတ္လုပ္ေရး စသည့္ အႀကီးစားစက္မႈလုပ္ငန္းတို႔ကို ႏိုင္ငံပိုင္ စီမံကိန္းလုပ္ငန္းအျဖစ္ ေဆာင္႐ြက္ရန္၊ ႏိုင္ငံျခား သြင္းကုန္ထုတ္ကုန္ လုပ္ငန္းမ်ားကို ျပည္သူပိုင္လုပ္ငန္းအျဖစ္ အခိုင္အမာ တိုးတက္ေစရန္၊ ႏိုင္ငံျခား ေငြပင္ေငြရင္း ျမဳပ္ႏွံမႈကို လုံး၀လက္မခံရန္၊ စိုက္ပ်ိဳးေရးကို အေျခခံ၍ စက္မႈႏိုင္ငံထူေထာင္ေရးကို ဦးစားေပးေဆာင္႐ြက္ရန္မ်ား အႀကံေပးထားသည္။
ဖြဲ႔စည္းပုံ အေျခခံဥပေဒႏွင့္ ပတ္သက္၍ အဖြဲ႔၀င္ ၁၁ ဦး၏ သေဘာထားကို ေအာက္ပါအတိုင္း ေဖာ္ျပထားသည္ -
(၁) ျပည္ေထာင္စုျမန္မာႏိုင္ငံသည္ အလုပ္သမား၊ ေတာင္သူလယ္သမားတို႔၏ မဟာမိတ္ ဖြဲ႔စည္းမႈအေပၚတြင္ အေျခခံသည့္ လုပ္သားျပည္သူအေပါင္းတို႔၏ ဆို႐ွယ္လစ္သမၼတႏိုင္ငံ ျဖစ္ရမည္။
(၂) ျပည္ေထာင္စုဆို႐ွယ္လစ္သမၼတျမန္မာႏိုင္ငံကို လုံး၀ကိုယ္ပိုင္အုပ္ခ်ဳပ္ ျပဌာန္းခြင့္႐ွိေသာ ျပည္နယ္မ်ားျဖင့္သာ ရာသက္ပန္ မခြဲတမ္း၊ တန္းတူရည္တူ ဖြဲ႔စည္းတည္ေထာင္ထားေသာ ျပည္ေထာင္စု ျဖစ္ရမည္။ လူမ်ိဳးစုအုပ္စုႀကီး တစ္ခုအတြင္း႐ွိ စုစုစည္းစည္း ေနထိုင္ေသာ လူနည္းစုေဒသမ်ားတြင္ အမ်ိဳးသားကုိယ္ပိုင္အုပ္ခ်ဳပ္ေရး ေဒသကေလးမ်ားကို ဖြဲ႔စည္းေပးရမည္။
(၃) ျပည္ေထာင္စုဆို႐ွယ္လစ္သမၼတႏိုင္ငံ၏ အခ်ဳပ္အျခာအာဏာသည္ လုပ္သားျပည္သူ အေပါင္းတို႔မွ ဆင္းသက္ေစ၍ ျပည္ေထာင္စု ျပည္သူ႔လႊတ္ေတာ္၊ လူမ်ိဳးစုလႊတ္ေတာ္တို႔ကို အ႐ြယ္ေရာက္သူတိုင္းက လူမ်ိဳး၊ ဘာသာ မေ႐ြး လွ်ိဳ႕၀ွက္စြာ မဲေပးဖြဲ႔စည္းႏိုင္ခြင့္ ႐ွိသည္။
(၄) လုံး၀ကိုယ္ပိုင္ျပဌာန္းခြင့္႐ွိေသာ ျပည္နယ္တိုင္းသည္ ျပည္ေထာင္စု ဖြဲ႔စည္းအုပ္ခ်ဳပ္ပုံ အေျခခံ ဥပေဒႀကီးႏွင့္ အညီ ဖြဲ႔စည္းပုံစည္းမ်ဥ္း ကိုယ္စီကို ေရးဆြဲပိုင္ခြင့္ ႐ွိ၍ ၊ဗဟိုျပည္ေထာင္စုမွ လႊဲအပ္ေပးေသာ အခြင့္အာဏာအားလုံးကို လုံး၀လြတ္လပ္စြာ သုံးစြဲပိုင္ခြင့္ ႐ွိေစရမည္။
(၅) ျပည္ေထာင္စု ဆို႐ွယ္လစ္သမၼတ ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ ေ႐ွ႕ေဆာင္အပ္ေသာ လုပ္သား ျပည္သူတို႔၏ ႏိုင္ငံေရးပါတီႀကီး တစ္ခုသာ ႐ွိေစ၍ အျခားဥပေဒအရ သတ္မွတ္ထားေသာ လူထုလူတန္းစား လူမ်ိဳးေရး၊ လူမႈေရး စာေပယဥ္ေက်းမႈ စသည့္ အဖြဲ႔အစည္းမ်ား ႐ွိေစရမည္။
(၆) ေ႐ွ႕ေဆာင္ပါတီ၏ ေခါင္းေဆာင္မႈျဖင့္ ဖြဲ႔စည္းအပ္ေသာ လုပ္သားျပည္သူတို႔၏ ညီညြတ္ေရး တပ္ေပါင္းစုႀကီးျဖင့္ ႏိုင္ငံေရး ဦးေဆာင္မႈကို ဒီမိုကေရစီဗဟိုဦးစီးစနစ္ျဖင့္ ေခါင္းေဆာင္မႈ ေပးရမည္။
(၇) ေ႐ွ႕ေဆာင္ပါတီႀကီးအတြင္း လုပ္သားျပည္သူတို႔၏ အမ်ိဳးသားတပ္ေပါင္းစုႀကီးအတြင္း ျပည္သူတို႔၏ ႏိုင္ငံေရး၊ စီးပြားေရး၊ လူမႈေရး ဘ၀မ်ားအတြင္းတြင္ ဒီမိုကေရစီ ဗဟိုဦးစီးစနစ္အရ ဒီမိုကေရစီ အခြင့္အေရးမ်ားကို ေ၀ဖန္ေရး၊ ကိုယ့္ကိုယ္ကို ေ၀ဖန္ေရး စနစ္အရ လုံး၀လြတ္လပ္စြာ က်င့္သုံးႏိုင္ခြင့္ ႐ွိရမည္။
(၈) ျမန္မာ့ဆို႐ွယ္လစ္ ျပည္ေထာင္စုသမၼတႏိုင္ငံသည္ လုပ္သားျပည္သူတို႔၏ အကိ်ဳးစီးပြားအတြက္ ေျမယာႏွင့္ ကုန္ထုတ္လုပ္ငန္းမ်ား အားလုံးကို ျပည္သူပိုင္ျပဳလုပ္၍ စီးပြားေရး စီမံကိန္း စနစ္ကို အေျခခံကာ တိုးတက္ဖြံ႔ၿဖိဳးေသာ ဆို႐ွယ္လစ္ႏိုင္ငံ ထူေထာင္ေရးကို ဦးတည္လ်က္ -
(က) ျပည္သူပိုင္ စီးပြားေရးက႑၊
(ခ) သမဝါယမ၊ စုေပါင္းလယ္ယာအဖြဲ႔၊ ႏိုင္ငံေတာ္လယ္ယာအဖြဲ႔မ်ားက႑၊
(ဂ) မိမိအတတ္ပညာ၊ မိမိလုပ္အားျဖင့္ အသက္ေမြးေသာ ပုဂၢလိက လက္မႈအတတ္ ပညာသည္မ်ားႏွင့္ အေသးစားကုန္သြယ္ေရးလုပ္ငန္းမ်ား၏ က႑၊
(ဃ)အသုံးျပဳကန္႔သတ္၍ဘဝေျပာင္းလဲေနေသာပုဂၢလိကအရင္း႐ွင္ ကုန္ထုတ္လုပ္ငန္း မ်ား က႑ဟူ၍ ျဖစ္ရမည္။
(၉) ျပည္ေထာင္စုဆို႐ွယ္လစ္သမၼတ ျမန္မာႏိုင္ငံသည္ ျပည္သူတို႔အား ေအာက္ပါ လူ႔အခြင့္အေရးႀကီး ငါးရပ္ကို အာမခံႏုိင္ရန္အတြက္ အစြမ္းကုန္ ႀကိဳးစားရမည္။
(က) အလုပ္လုပ္ပိုင္ခြင့္
(ခ) အနားယူပိုင္ခြင့္
(ဂ) ပညာသင္ၾကားပိုင္ခြင့္
(ဃ) အိုနာစာပင္စင္ ရပိုင္ခြင့္ တို႔ ျဖစ္သည္။
(၁၀) ျပည္တြင္း အုပ္ခ်ဳပ္ေရးစနစ္တြင္ ျပည္ေထာင္စု တစ္၀ွမ္းလုံး ျပည္သူတို႔က ေ႐ြးေကာက္ဖြဲ႔စည္းေသာ ျပည္သူ႔အုပ္ခ်ဳပ္ေရး ေကာင္စီမ်ားႏွင့္သာ အဆင့္ဆင့္ ဖြဲ႔စည္းအုပ္ခ်ဳပ္ရမည္။
(၁၁) ျပည္ေထာင္စုတ၀ွမ္းလုံးတြင္ ကုန္း၊ေရ၊ ေလ တပ္မေတာ္တစ္ခုတည္းသာ႐ွိ၍ ဆို႐ွယ္လစ္ အက်ိဳးစီးပြားကို ႏိုင္ငံေရးအသိတာ၀န္ျဖင့္ ကာကြယ္ေသာ ျပည္သူ႔တပ္မေတာ္ႀကီးသာ ျဖစ္ေစရမည္။
(၁၂) ျပည္ေထာင္စုဆို႐ွယ္လစ္သမၼတႏိုင္ငံတြင္ ျပည္သူ႔ပါလီမန္ကို တာ၀န္ခံေသာ တရားလႊတ္ေတာ္ခ်ဳပ္မွသည္ အဆင့္ဆင့္ေသာ ျပည္သူ႔တရားစီရင္ေရးအဖြဲ႔႐ုံးမ်ားကို ဖြဲ႔စည္း၍ ျပဌာန္းထားေသာ ေတာ္လွန္ေရး တရားဥပေဒမ်ားႏွင့္အညီ လြတ္လပ္စြာ တရားစီရင္ပိုင္ခြင့္ ႐ွိရမည္။
(၁၃) ျပည္ေထာင္စုျမန္မာႏိုင္ငံအတြင္း မည္သည့္ယုံၾကည္ကိုးကြယ္မႈဆိုင္ရာ မည္သည့္ဘာသာ မဆို လြတ္လပ္စြာ ယုံၾကည္ကိုးကြယ္ခြင့္ ႐ွိရမည္။ သို႔ေသာ္ႏိုင္ငံေရးႏွင့္ ဘာသာေရးတို႔ ေရာေႏွာ႐ႈပ္ေထြးမႈ မ႐ွိေစရ။
(၁၄) ျပည္ေထာင္စုဆို႐ွယ္လစ္ ျမန္မာႏိုင္ငံအတြင္းတြင္ စာေပ၊ ယဥ္ေက်းမႈ၊ အႏုပညာမ်ားကို တိုးတက္ျပန္႔ပြားေရးႏွင့္ အထူးသျဖင့္ သိပၸံပညာရပ္မ်ားႏွင့္ စက္မႈအတတ္ပညာမ်ား ထူးျခားစြာ ျပန္႔ပြားတိုးတက္္ေရးအတြက္ ႏိုင္ငံေတာ္သည္ အစြမ္းကုန္ႀကိဳးစားရမည္။
(၁၅) အေျခခံဥပေဒသစ္ကို ေနာက္ဆုံးတရား၀င္ ျပည္သူ႔ဆႏၵ ခံယူပြဲႀကီးျဖင့္ အတည္ျပဳ ျပဌာန္းရမည္။
(၁၆) အေျခခံဥပေဒသစ္ကို ျပည္သူ႔လႊတ္ေတာ္ႏွင့္ လူမ်ိဳးစုလႊတ္ေတာ္ သုံးပုံႏွစ္ပုံ၏ ဆုံးျဖတ္ခ်က္ႏွင့္သာ ျပင္ဆင္ႏိုင္ရမည္။
အစီရင္ခံစာတြင္ဦးေက်ာ္ၿငိမ္း၊သခင္ခ်စ္ေမာင္(ျမန္ေအာင္)ႏွင့္သခင္သာခင္တို႔၏ သီးျခားသေဘာ ထား စာတမ္းလည္းပါသည္။ ဦးေက်ာ္ၿငိမ္းတို႔ သုံးဦးက အဖြဲ႔ဝင္ ၁၈ ဦး၏ သေဘာထား ၊ အဖြဲ႔ဝင္ ၁၁ ဦး၏ သေဘာထားမ်ားကို ေယဘုယ်အားျဖင့္ သေဘာတူေသာ္လည္း လူမ်ိဳးစုမ်ား အေရးတြင္ သေဘာကြဲလြဲေၾကာင္း ေဖာ္ျပထားသည္။ ဦးေက်ာ္ၿငိမ္းတို႔ သုံးဦး၏ စာတမ္းတြင္ တိုင္းရင္းသားလူမ်ိဳး အသီးသီးျဖင့္ ေပါင္းစပ္ဖြဲ႔စည္းထားေသာ ျပည္ေထာင္စုျမန္မာႏိုင္ငံအား သာယာဝေျပာၿပီး စည္းလုံး၍ တည္တံခိုင္ၿမဲေသာ ႏိုင္ငံျဖစ္လာေစရန္မွာ တိုင္းရင္းသားအားလုံး၏ ခ်စ္ၾကည္ေရး၊ ေသြးစည္း ညီညြတ္ေရးသည္ အေျခခံလိုအပ္ခ်က္ႀကီး ျဖစ္ေၾကာင္း ၊ တိုင္းရင္းသားအားလုံးက ေအးအတူပူအမွ် ဥမကြဲသိုက္မပ်က္ ရာသက္ပန္ ပူးေပါင္းေနထိုင္ၾကမည္ဟု သႏၷိ႒ာန္ခ်ထားဖို႔လည္း လိုေၾကာင္း၊ သို႔မွသာ တိုင္းရင္းသားအခ်င္းခ်င္း ယုံယုံၾကည္ၾကည္ႏွင့္ ျပည္ေထာင္စုႀကီး၏ အက်ိဳးကို လက္တြဲ၍ လုပ္ကိုင္သြားႏိုင္ၾကမည္ျဖစ္ေၾကာင္း၊ လူမ်ိဳးစုမ်ား အေရးႏွင့္ ပတ္သက္သည့္ အေျခံသေဘာထားကို ပထမေဖာ္ျပသည္။ ထို႔ေနာက္ ေအာက္ပါအခ်က္မ်ားကို အႀကံျပဳထားသည္။
(၁) ယိုးဒယား (ထိုင္း) ၊ေျမာက္ဗီယက္နမ္၊ ကေမၻာဒီးယား၊ တ႐ုတ္ျပည္သူ႔သမၼတႏိုင္ငံတို႔ကဲ့သို႔ ျမန္မာျပည္တြင္ ျပည္မျပည္နယ္မခဲြဘဲ အာဏာအျပည့္အစုံ႐ွိသည့္ အင္အား ေတာင့္တင္းသည့္ တစ္ခုတည္းေသာ တစ္ျပည္ေထာင္ အစိုးရစနစ္ကို တင္ေျမွာက္ ေစသင့္ပါသည္။
(၂) သမၼတတစ္ဦးကို မည္သည့္ တိုင္းရင္းသားထဲကမဆို ေ႐ြးေကာက္ တင္ေျမွာက္ေစ၍ ဒုတိယသမၼတ တစ္ဦးကို ျမန္မာမဟုတ္သူ တိုင္းရင္းသားထဲမွ ေ႐ြးေကာက္ တင္ေျမွာက္ ထားသင့္ပါသည္။
(၃) အဂၤလန္ျပည္တြင္ စေကာ့တလန္ျပည္နယ္ဆိုင္ရာ ၀န္ႀကီးထားသကဲ့သို႔ သမၼတ၏ အစိုးရအဖြဲ႔တြင္လည္း ႐ွမ္းေရးရာ၀န္ႀကီး ၊ ကရင္ေရးရာဝန္ႀကီး၊ ကခ်င္ေရးရာ၀န္ႀကီး၊ ခ်င္းေရးရာ၀န္ႀကီး၊ ရခိုင္ေရးရာ၀န္ႀကီး စသည္တို႔ကို သက္ဆိုင္ရာ အမ်ိဳးသားထဲမွ ခန္႔ထားသင့္သည္။
(၄) တိုင္းရင္းသားညီညြတ္ေရးႏွင့္ တိုင္းရင္းသားယဥ္ေက်းမႈဆုိင္ရာ ၀န္ႀကီးဌာနတစ္ခုကိုလည္း ဖြဲ႔စည္းသင့္ပါသည္။
(၅) လက္႐ွိျပည္နယ္ ငါးနယ္တို႔တြင္လည္းေကာင္း၊ ေျမျပန္႔႐ွိ တိုင္းႀကီး ခုႏွစ္တိုင္းတြင္ လည္းေကာင္း၊ လူထုက ေ႐ြးေကာက္တင္ေျမွာက္ေသာ -
(က) တိုင္းအစိုးရ
(ခ) ခ႐ိုင္အစိုးရ
(ဂ) ခ႐ိုင္ခြဲအစိုးရ
(ဃ) ၿမိဳ႕နယ္ႏွင့္ ၿမိဳ႕မအစိုးရ
(င) ႐ြာအစိုးရ
စသည္တို႔ကို တည္ေထာင္သင့္ပါသည္။ ထိုအစိုးရ အသီးသီးတို႔အား ကိုယ္ပိုင္အုပ္ခ်ဳပ္ေရး အာဏာမ်ားကို အဆင့္ဆင့္ေပးအပ္သင့္ပါသည္။ လူမ်ိဳးစုမ်ားအား မိမိတိုင္းရင္းသား ဘာသာစကားမ်ားကုိ ေက်ာင္းမ်ား၌ သင္ႏိုင္ခြင့္ႏွင့္ ယဥ္ေက်းမႈဓေလ့ထုံးစံမ်ားကို ထိန္းသိမ္းႏိုင္ခြင့္ စေသာ အခြင့္အေရးမ်ားကို အဆင့္ဆင့္ ေပးအပ္သင့္ပါသည္။
(၆) တိုင္း၊ ခ႐ိုင္၊ ၿမိဳ႕နယ္ စသည္ျဖင့္ နယ္နိမိတ္ သတ္မွတ္ရာတြင္ တူညီေသာ လူမ်ိဳးစုမ်ား ေနရာေဒသ နယ္နိမိတ္အတိုင္း တတ္ႏိုင္သေလာက္ ကိုက္ညီစြာ သတ္မွတ္သင့္ပါသည္။ ဤနည္းအားျဖင့္ ဒီမိုကေရစီ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးမူ (Local Democratic Administration) ႏွင့္ လူမ်ိဳးစုအသီးသီးတို႔ ကိုယ္ပိုင္အုပ္ခ်ဳပ္ ခြင့္ႏွင့္ ယဥ္ေက်းမႈလြတ္လပ္ခြင့္ (Administrative and Cultural Autonomy) ႏွစ္ခုတို႔ကို ပူးေပါင္း၍ အေကာင္အထည္ေဖာ္ရန္ ျဖစ္သည္။ ဤနည္းအားျဖင့္ရခိုင္တုိင္းနွင့္ သထုံခ႐ိုင္တို႔၌႐ွိေသာ မြန္ေဒသသည္ ကိုယ္ပိုင္အုပ္ခ်ဳပ္ေရး အထူးေဒသ ျဖစ္လာပါလိမ့္မည္။
ဦးေက်ာ္ၿငိမ္းတို႔ သုံးဦး၏ စာတမ္းတြင္ လက္ငင္းလုပ္ငန္းစဥ္ႏွင့္ ပတ္သက္သည့္ ေအာက္ပါ သေဘာထားမ်ားလည္း ပါသည္။
၁။ ျပည္နယ္ဥကၠဌမ်ားႏွင့္ ဝန္ႀကီးမ်ားအား သင့္ေတာ္ေသာ အာဏာမ်ား တိုးခ်ဲ႕ေပးအပ္ရန္
၂။ ရခိုင္လူထုေခါင္းေဆာင္မ်ားပါသည့္ အႀကံေပးအဖြဲ႔ ဖြဲ႔စည္းရန္
၃။ မြန္အမ်ိဳးသားတို႔၏ ေဒသဆိုင္ရာ ျပႆနာမ်ားကို ေျဖ႐ွင္းႏိုင္ရန္ မြန္ေရးရာ အႀကံေပး အဖြဲ႔ ဖြဲ႔စည္းရန္
၄။ မြန္ႏွင့္ ရခိုင္တို႔အား လည္းေကာင္း၊ အျခားမည္သည့္ေဒသကိုမွ လည္းေကာင္း၊ ျပည္နယ္ဖြဲ႔ခြင့္ မေပးရန္
၅။ မည္သည့္ျပည္နယ္ကိုမွ ခြဲထြက္ခြင့္ မျပဳရန္
၆။ ျမန္မာျပည္မႏွင့္ ျပည္နယ္မ်ားအၾကား ေပၚေပါက္လာသည့္ ျပႆနာမ်ားကို ေစတနာ သဒၵါတရားႏွင့္ ႐ိုးသားစြာ မိသားစုစိတ္ဓာတ္ျဖင့္ စည္းလုံးညီညာ ၀ိုင္း၀န္းေျဖ႐ွင္းရန္
ျပည္တြင္းညီညြတ္ေရး အႀကံေပးအဖြဲ႔၏ သတၱမအႀကိမ္ အစည္းအေ၀း က်င္းပသည့္ ၁၉၆၈ ခုႏွစ္၊ ဒီဇင္ဘာလ ၃၀ ရက္ေန႔တြင္ အဖြဲ႔၀င္တစ္ဦးျဖစ္သူ ဦးႏုက အမ်ိဳးသားအဖြဲ႔တစ္ဖြဲ႔ကို ခ်က္ခ်င္းဖြဲ႔စည္းၿပီး အေရးႀကီးသည့္ ျပႆနာမ်ားကို ေျဖ႐ွင္းေရးႏွင့္ ပတ္သက္ေသာ အႀကံေပးခ်က္ စာတမ္းတစ္ေစာင္ကို အႀကံေပးအဖြဲ႔သို႔ စီးပြားေရး၊ ေငြေရးေၾကးေရး၊ လူမႈဖူလုံေရးႏွင့္ ျပည္တြင္းၿငိမ္းခ်မ္းေရး စသည့္ ျပႆနာမ်ားကို ေျဖ႐ွင္းႏိုင္ေရးအတြက္ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ႀကီး ေနဝင္း ေခါင္းေဆာင္ေသာ အမ်ိဳးသားအစိုးရ အဖြဲ႔တစ္ဖြဲ႔ကို ခ်က္ခ်င္းအေရးတႀကီး ဖြဲ႔စည္းရန္၊ ထိုသို႔ဖြဲ႔စည္းႏိုင္ရန္အတြက္ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ႀကီး ေနဝင္းအား အခ်ဳပ္အျခာအာဏာပိုင္ သမၼတအျဖစ္ ေ႐ြးေကာက္တင္ေျမွာက္ရန္၊ သို႔မွသာ ေတာ္လွန္ေရးအစိုးရသည္ ျပည္သူလူထုက ၾကည္ျဖဴစြာ တင္ေျမွာက္ထားေသာ အစိုးရျဖစ္လာမည္ဟု ေဖာ္ျပထားသည္။ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ႀကီး ေန၀င္းေခါင္းေဆာင္ေသာ အမ်ိဳးသားအစိုးရက အမ်ိဳးသားညီလာခံတစ္ရပ္ ေခၚယူကာ ဖြဲ႔စည္းပုံ အေျခခံဥပေဒ ေရးဆြဲေရးကိစၥကို အေလးအနက္ စဥ္းစားေဆြးေႏြးသင့္ေၾကာင္းလည္း ဦးႏု၏ စာတမ္းတြင္ တိုက္တြန္းထားသည္။ အမ်ိဳးသားအစိုးရ ဖြဲ႔ၿပီးသည့္ အခ်ိန္မွစ၍ တစ္ပါတီစနစ္ကို ဖ်က္သိမ္းရန္လည္း အႀကံျပဳထားသည္။ ျမန္မာႏိုင္ငံ ရင္ဆိုင္ေနရသည့္ ျပႆနာမ်ားကို ေျဖ႐ွင္းမည္ဆိုလွ်င္ ႏိုင္ငံေရးသမားမ်ား မပါလွ်င္ မျဖစ္၊ ပါလီမန္ဒီမိုကေရစီနည္းျဖင့္ မေျဖ႐ွင္းလွ်င္လည္းမျဖစ္ ဟု သူယုံၾကည္သည့္အတြက္ ယခုကဲ့သို႔ အႀကံေပးရေၾကာင္းလည္း ဦးႏုက တင္ျပထားသည္။
ဦးႏု၏ စာတမ္းကို မန္း၀င္းေမာင္၊ ဗိုလ္ခင္ေမာင္ကေလးႏွင့္ သခင္တင္တို႔က ျပင္ဆင္ျဖည့္စြက္ခ်က္ မ်ားကိုလည္း အစီရင္ခံစာတြင္ ထည့္သြင္းေဖာ္ျပထားသည္။ အထက္ပါ သေဘာထားမ်ားပါသည့္ အႀကံေပးအဖြဲ႔၏ အစီရင္ခံစာကို ၁၉၆၉ ခုႏွစ္၊ ေမလ ၃၁ ရက္ေန႔ ရက္စြဲျဖင့္ ေတာ္လွန္ေရးေကာင္စီသို႔ တင္သြင္းသည္။
အႀကံေပးအဖြဲ႔၏ အစီရင္ခံစာအေပၚ ေတာ္လွန္ေရးေကာင္စီ၏ အျမင္
အႀကံေပးအဖြဲ႔၏ အစီရင္ခံစာအေပၚ ေတာ္လွန္ေရးေကာင္စီ၏ အျမင္ႏွင့္သေဘာထားကို ၁၉၆၉ ခုႏွစ္၊ စတုတၳအႀကိမ္ေျမာက္ ပါတီႏွီးေႏွာဖလွယ္ပြဲတြင္ မိန္႔ၾကားေသာ လမ္းစဥ္ပါတီ ဥကၠဌ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ႀကီး ေန၀င္း၏ အဖြင့္မိန္႔ခြန္းတြင္ ေအာက္ပါအတိုင္း ထည့္သြင္းေျပာၾကားခဲ့သည္။
“၃၃ ဦး အႀကံေပးအဖြဲ႔၊ အႀကံေပးပါဆိုၿပီး ကၽြန္ေတာ္တို႔ ေမတၱာရပ္ခံတုန္းက ဦးႏုအေနနဲ႔ ကၽြန္ေတာ္တို႔ကို တင္ျပသြားတာ ႐ွိတယ္။ အတိုပဲ ခ်ဳပ္ေျပာပါမယ္။ ကၽြန္ေတာ္က သမၼတလုပ္၊ အစိုးရအဖြဲ႔ကိုျပင္ဖြဲ႔၊ ဥပေဒျပဳအာဏာကို အဲဒီ ၃၃ ဦး ဖြဲ႔ေသာ္လည္းေကာင္း၊ သို႔မဟုတ္ ၃၃ ဦးအျပင္ အျခားပုဂၢိဳလ္ေတြပါထည့္၊ ထည့္ၿပီးေတာ့ ဥပေဒျပဳဖို႔ ျပဳလာတယ္။ … အဲဒီေတာ့ က်န္ေနတဲ့ ၃၂ ဦးမွာ ၁၁ ဦးနဲ႔ ၂၁ ဦးတို႔ေပါ့ခင္ဗ်ား။ အဲဒီ ၂၁ ဦးတင္တာကလဲပဲ အလုပ္သမား လယ္သမားရဲ႕အက်ိဳး သယ္ပိုးပါမယ္ဆိုတဲ့ ဥစၥာမပါဘူး။ ခုနက ဦးႏု တင္သလို အတိအလင္းေတာ့ မဆိုးဘူးေပါ့ခင္ဗ်ား။ ဘယ္လူတန္းစားကို အက်ိဳးျပဳမယ္လို႔၊ သို႔ေပမယ္လို႔ အသိသာခ်ည္းပဲ။ သဗၺနာမ္ ေပါင္းၿခဳံလိုက္တဲ့အခါက်ေတာ့ အေရးအႀကီးဆုံးဟာ ဘယ္လူတန္းစားကို အက်ိဳးျပဳမလဲ၊ အဲဒီလူတန္းစားကို အက်ိဳးျပဳမယ့္ ကိစၥကေတာ့ ကၽြန္ေတာ္တို႔နဲ႔ ဖီလာ၊ ဘယ္ႏွယ္မွမရဘူး…. ေနာက္က်န္တဲ့ ၁၁ ေယာက္ကေတာ့ ကၽြန္ေတာ္တို႔နဲ႔ နီးစပ္ပါတယ္”
၁၉၇၁ ခုႏွစ္ ပထမအႀကိမ္ ပါတီညီလာခံသို႔ တင္သြင္းသည့္ ပါတီစည္း႐ုံးေရး ဗဟိုေကာ္မတီ၏ ႏိုင္ငံေရး အစီရင္ခံစာတြင္လည္း -
“ျပည္တြင္းညီညြတ္ေရး အႀကံေပးအဖြဲ႔သည္ ဆို႐ွယ္လစ္စနစ္ တည္ေဆာက္ေရးႏွင့္ တိုင္းရင္းသား စည္းလုံးညီညြတ္ေရးတို႔ႏွင့္ ပတ္သက္၍ ထိေရာက္သည့္ အႀကံဥာဏ္မ်ားကို ေပးႏိုင္ခဲ့ျခင္း မ႐ွိေပ”ဟု သုံးသပ္တင္ျပထားသည္။
အမွန္တကယ္ျပည္တြင္းညီိညြတ္ေရးအတြက္္ဖဲြ ့ ခဲ့ျခင္းမဟုတ္ဘဲ၊ေတာ္လွန္ေကာင္စီအေပၚ ဝါရင့္ႏိုင္ငံေရး သမားၾကီးမ်ားမည္သို ့သေဘာထားရွိသည္ကိုသိလို၍ ဖဲြ ့ခဲ့ျခင္းျဖစ္ေၾကာင္းသိသာလွေပသည္။
စာကိုး
၁။ အႀကံေပးအဖြဲ႔အစီရင္ခံစာ ၊ စာ - ၃
၂။ အႀကံေပးအဖြဲ႔အစီရင္ခံစာ ၊ စာ - ၇
၃။ အႀကံေပးအဖြဲ႔အစီရင္ခံစာ ၊ စာ - ၃၅
၄။ အႀကံေပးအဖြဲ႔အစီရင္ခံစာ ၊ စာ - ၃၁ - ၅၁
၅။ အႀကံေပးအဖြဲ႔အစီရင္ခံစာ ၊ စာ - ၄၁ - ၅၁
၆။ အႀကံေပးအဖြဲ႔အစီရင္ခံစာ ၊ စာ - ၁၇၊ ၆၄၊ ၇၆
*၁၈ ဦးႏွင့္ ဦးေက်ာ္ၿငိမ္းပါ သုံးဦးကို ဆိုလိုသည္။
၇။ စတုတၳအႀကိမ္ေျမာက္ ပါတီႏွီးေႏွာဖလွယ္ပြဲ ဖြင့္လွစ္ရာတြင္ မိန္႔ၾကားေသာ ပါတီဥကၠဌ ဦးေနဝင္း၏ မိန္႔ခြန္း ၊ ၁၉၆၉၊ စာ - ၅၃၊၅၅
၈။ ၁၉၇၁ ပါတီညီလာခံ ၊ စာ - ၉၈