သစ္ေအာင္
ဒီဇင္ဘာ ၂၆၊ ၂၀၁၃
သတင္းစာေေစာင္၊ လံုုးခ်င္းစာအုုပ္ေတြ မထုုတ္ခင္မွာ ႀကိဳၿပီး စာေပစိစစ္ေရး ကိုုတင္ျပရတဲ့ စနစ္ကိုု အရင္ႏွစ္ ၾသဂုုတ္လက ရုုပ္သိမ္းၿပီးေနာက္ ပံုုႏွိပ္မီဒီယာမွာ အေတာ္ေလး လြတ္လြတ္လပ္လပ္ ေရးခြင့္ရွိလာခဲ့ရာက ၂၀၁၃ ခုုႏွစ္မွာေတာ့ အရွိန္ျမင့္တက္လာတယ္လိုု႔ ဆိုုရမွာပါ။
၂၀၁၂ခုု ၾသဂုုတ္လ မွာ ျပန္ၾကားေရး ၀န္ႀကီးလည္းအေျပာင္းအလဲျဖစ္ခဲ့သလိုု စာနယ္ဇင္းေကာင္စီ (ယာယီ) ကိုုလည္းဖြဲ႕ေပးခဲ့ၿပီး သတင္းမီဒီယာ ဥပေဒၾကမ္း ေရးဆြဲခြင့္ေပးခဲ့တဲ့ေနာက္ ၂၀၁၃ ခုုႏွစ္ထဲမွာ စာနယ္ဇင္းေကာင္စီနဲ႔ ျပန္ၾကားေရး ၀န္ႀကီး႒ာနတိုု႔ အၾကား သေဘာကြဲလြဲမႈေတြ နဲ႔ အတိုုက္အခံ ေျပာဆိုုရတဲ့ အျဖစ္အပ်က္အမ်ားျပား သတင္းမီဒီယာမွာ ေဖၚျပခဲ့တာေတြ႕ခဲ့ရပါတယ္။
စာနယ္ဇင္းေကာင္စီ (ယာယီ) က သတင္းမီဒီယာ လြတ္လပ္ခြင့္အတြက္ ရပ္တည္ခဲ့ၿပီး ျပန္ၾကားေရး ၀န္ႀကီး႒ာနအေနနဲ႔ကေတာ့ မီဒီယာလြတ္လပ္ခြင့္ကိုု သူတိုု႔ေပးခ်င္တဲ့ အတိုုင္းအတာတခုုထိပဲ ေပးဖိုု႔ရည္ရြယ္ထားပံုုရပါတယ္။ လူမႈတာ၀န္သိေသာ မီဒီယာဆိုုတဲ့ အယူအဆနဲ႔ ျပန္ၾကားေရး ၀န္ႀကီး႒ာနက မီဒီယာ ထိန္းခ်ဳပ္မယ့္ လုုပ္ေဆာင္မႈ ဥပေဒေတြကိုု အဆိုုျပဳ ျပ႒ာန္းဖိုု႔ႀကိဳးစားခဲ့သလိုု စာနယ္ဇင္းေကာင္စီ၊ ျမန္မာဂ်ာနယ္လစ္ကြန္ရက္၊ ျမန္မာႏိုုင္ငံသတင္းစာဆရာမ်ား အသင္း၊ ျမန္မာသတင္းစာဆရာသမဂၢတိုု႔က ၀ိုုင္းၿပီး ကန္႔ကြက္ ေျပာဆိုုၾကတဲ့ အျဖစ္အပ်က္ေတြက ၂၀၁၃ ခုုႏွစ္ ႏွစ္လယ္ပိုုင္းမွာ ဆက္တိုုက္ဆိုုသလိုု ျဖစ္ပြားခဲ့တာပါ။
ျပန္ၾကားေရး ၀န္ႀကီးအျဖစ္ ဦးေအာင္ၾကည္ တာ၀န္ယူၿပီးေနာက္မွာ ပံုုႏွိပ္ျခင္းနဲ႔ထုုတ္ေ၀ျခင္း လုုပ္ငန္းဥပေဒၾကမ္း လိုု႔ေခၚေ၀ၚတဲ့ ၁၉ ၆၂ ခုုႏွစ္ ပံုုႏွိပ္ဥပေဒကိုု ျပန္လည္မြမ္းမံထားတဲ့ ဥပေဒၾကမ္းကိုု စာနယ္ဇင္းေကာင္စီက ေရးဆြဲေနတဲ့ မီဒီယာဥပေဒ အဆင္သင့္မျဖစ္မီ ေဖေဖၚ၀ါရီလ ၂၈ ရက္မွာ လႊတ္ေတာ္တင္ထားေၾကာင္း ထုုတ္ျပန္ေၾကညာလိုုက္ပါတယ္။
အဲဒီလိုု အေနအထားေၾကာင့္ စာနယ္ဇင္းေလာက က ကန္႔ကြက္မႈေတြ ဆက္တိုုက္ဆိုုသလိုု ထြက္ေပၚလာပါတယ္။ စာနယ္ဇင္းေကာင္စီ (ယာယီ) အပါအ၀င္ သတင္းသမား အဖြဲ႕အစည္းေတြက ၀ိုုင္း၀န္းကန္႔ကြက္ၾကပါတယ္။
ျပန္ၾကားေရး ၀န္ႀကီး႒ာနက ထည့္မတြက္ထားတဲ့ အခ်က္က ျမန္မာ့သတင္းမီဒီယာ ေလာကဟာ အရင္ကအေျခအေနနဲ႔မတူေတာ့ဘူး ဆိုုတာပဲျဖစ္ပါတယ္။
သတင္းစာဆရာ အသင္းေတြ အဖြဲ႕ေတြ ေပၚထြက္ေနၿပီး အဖြဲ႕အစည္းအလိုုက္လႈပ္ရွားမႈ ရွိလာတာက ထူးျခားခ်က္ျဖစ္ပါတယ္။
အခြင့္အေရးကိုု ေတာင္းဆိုုရာမွာျဖစ္ျဖစ္၊ လႈပ္ရွားမႈလုုပ္ရာမွာျဖစ္ျဖစ္ အဖြဲ႕အလိုုက္လုုပ္ေဆာင္ၾကတဲ့အတြက္ အစိုုးရအေနနဲ႔ မ်က္ကြယ္ျပဳရခက္ခဲတဲ့ အေနအထားလည္းျဖစ္ပါတယ္။ ႏိုုင္ငံတကာကလည္း အသင္းအဖြဲ႕ေတြက ေျပာဆိုုေ၀ဘန္တာကိုု ဂရုုျပဳေစာင့္ၾကည့္ေနၾကတာမိုု႔ ျပန္ၾကားေရး ၀န္ႀကီး႒ာနအေနနဲ႔ အရင္လိုု လုုပ္ခ်င္ရာလုုပ္လိုု႔ မရေတာ့တဲ့ သေဘာလည္းျဖစ္ပါတယ္။
၂၀၁၃ ခုုႏွစ္မွာ မီဒီယာနယ္ပယ္က ေျပာင္းလဲမႈ ေတြထဲက တခုုကေတာ့ ဂ်ာနယ္၊ မဂၢဇင္းေတြမွာ တိုုင္းရင္းသား ဘာသာစကားနဲ႔ေဖၚျပမႈကိုု ႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာ ပိတ္ပင္ထားတာကိုု ရုုပ္သိမ္းေပးလိုုက္တဲ့ အခ်က္ပါ။
ယခင္က စာေပစိစစ္ေရးမွာ တိုုင္းရင္းသားဘာသာစကားကိုု ဖတ္ရႈစစ္ေဆးဖိုု႔ ၀န္ထမ္းမရွိဘူးဆိုုတဲ့ ဆင္ေျခနဲ႔ ပိတ္ပင္ထားရာကေန စာေပစိစစ္ေရး ရုုပ္သိမ္းၿပီးေနာက္ လအနည္းငယ္အၾကာမွာ တိုုင္းရင္းသား ဘာသာစကားနဲ႔ သတင္းစာေစာင္၊ မဂၢဇင္းေတြ ထုုတ္ေ၀ခြင့္ ေပးခဲ့ပါတယ္။
အလားတူ နယ္စပ္အေျခစိုုက္ တိုုင္းရင္းမီဒီယာ အမ်ားစုုလည္း ျပည္တြင္းမွာ တရား၀င္ ထုုတ္ေ၀ျဖန္႔ခ်ိ ဖိုု႔ အခြင့္အေရး ရရွိလာတာေၾကာင့္ တုုိင္းရင္းသားေဒသေတြမွာ မိခင္ဘာသာနဲ႔ေသာ္လည္းေကာင္း ျမန္မာဘာသာနဲ႔ ေသာ္လည္းေကာင္း စာေစာင္အသစ္ေတြ ထုုတ္ေ၀လာၾကတာေ တြ႕ရပါတယ္။
၂၀၁၃ ခုုႏွစ္ထဲ မီဒီယာေလာက အတြက္ အထူးျခားဆံုုး ျဖစ္ရပ္တခုုကေတာ့ ပုုဂၢလိက ေန႔စဥ္သတင္းစာေတြ ယခုုႏွစ္ ဧၿပီလ ၁ ရက္ေန႔က စၿပီး ထုုတ္ေ၀ခြင့္ျပဳလိုုက္တာျဖစ္ပါတယ္။ ၄၈ ႏွစ္ေက်ာ္ၾကာတဲ့ စာေပစိစစ္ေရးတင္ၿပီးမွ ျဖန္႔ခ်ိရတဲ့ ကန္႔သတ္မႈေၾကာင့္ ေန႔စဥ္ ထုုတ္သတင္းစာေတြ ထုုတ္ေ၀ဖိုု႔မျဖစ္ႏိုုင္ပဲ ရွိခဲ့ရာကေန ၂၀၁၂ ခုုႏွစ္ ၾသဂုုတ္လ စိစစ္ေရးရုုပ္သိမ္းအၿပီး ၈ လ၀န္းက်င္အၾကာမွာ ပုုဂၢလိကေန႔စဥ္ထုုတ္သတင္းစာေတြ ထုုတ္ေ၀ခြင့္ျပဳခဲ့တာပါ။
ဧၿပီလ ၁ ရက္ေန႔မွာ ပုုဂၢလိက သတင္းစာ ၄ ေစာင္စတင္ထြက္ရွိခဲ့ၿပီး ယခုုႏွစ္ကုုန္ခါနီးမွာေတာ့ ၉ ေစာင္ထြက္ရွိေနပါတယ္။ ပုုဂၢလိက သတင္းစာေတြထြက္ရွိၿပီး ၈ လေက်ာ္အၾကာမွာ သတင္းစာေတြရဲ႕ အေျခအေနကိုု ေလ့လာၾကည့္တဲ့အခါ ပုုဂၢလိက သတင္းစာတိုုင္း ေငြေၾကးအားျဖင့္ အရံႈးခံေနရဆဲ ျဖစ္ၿပီး ျဖန္႔ခ်ိေရး အခက္အခဲ၊ ေၾကာ္ျငာရတာနည္းပါးအေျခအေနေတြကိုုလည္း ရင္ဆုုိင္ေနရပါတယ္။ ဒါေတြရဲ႕ အေၾကာင္းရင္းကဘာလဲလိုု႔ သတၱဳခ်ၾကည့္တဲ့အခါ အေၾကာင္းရင္းေတြအမ်ားအျပား ရွိတဲ့အထဲ အစိုုးရပိုုင္ သတင္းစာက အစိုုးရဘတ္ဂ်က္နဲ႔ အရံႈးခံ ထုုတ္ေ၀ေနျခင္းက အဓိက အေၾကာင္း တခ်က္ျဖစ္တယ္လိုု႔ ပုဂၢလိကသတင္းစာထုုတ္ေ၀သူေတြက ေျပာၾကပါတယ္။
၂၀၁၃ ခုုႏွစ္ရဲ႕ ျမန္မာ့မီဒီယာ တိုုးတက္မႈကိုု ၿခံဳငံုုသံုုးသပ္ၾကည့္မယ္ ဆိုုရင္ ျမန္မာသတင္းမီဒီယာ ေလာကအေနနဲ႔ ပုုံႏွိပ္မီဒီယာမွာ လြတ္လပ္စြာေရးသားခြင့္ အေတာ္မ်ားမ်ား ရေနၿပီလိုု႔ ဆိုုႏိုုင္ေပမယ့္ ပုုဂၢလိသိုု႔မဟုုတ္ လူမႈ အသိုုက္အ၀န္း community ရုုပ္သံနဲ႔ ေရဒီယိုုေတြကို လုုပ္ေဆာင္ခြင့္မရေသးပါဘူး၊ ရုုပ္သံနဲ႔ေရဒီယိုုဥပေဒ ေဆြးေႏြးတည္မျပဳရေသး ခင္မွာ လုုပ္ပိုုင္ခြင့္ မေပးေသးတဲ့သေဘာပါ။
ေနာက္တခ်က္ကေတာ့ သတင္းအခ်က္အလက္ ရယူခြင့္မွာ အတားအဆီး ေတြရွိေနဆဲပါ။ ဥပေဒေၾကာင္းအရ ဒါမွမဟုုတ္ လုုပ္ထံုုးလုုပ္နည္းအရ တားျမစ္ခ်က္ေတြ ရွိေနတာပါ။
ႏွစ္မကုုန္မီမွာ အမ်ိဳးသမီး သတင္းေထာက္ တဦးကိုု ကယားျပည္နယ္ လြိဳင္ေကာ္ၿမိဳ႕နယ္ တရားရံုုးက ေထာင္ ၃ လခ်မွတ္လိုုက္တဲ့ အျဖစ္အပ်က္က ျမန္မာ့သတင္းမီဒီယာမွာ ၿခိမ္းေျခာက္မႈနဲ႔အတားအဆီးေတြ ရွိေနဆဲ ျဖစ္တယ္ဆိုုတာ ျပသခဲ့တာပါ။
===========================================
၂၀၁၃ နဲ႔ ပုဂၢဳိလ္တခ်ဳိ႕၊ ျဖစ္ရပ္တခ်ဳိ႕
ႏွစ္ကုန္ခ်ိန္မွာ ၂ဝ၁၃ အတြင္း အေရးႀကီးျဖစ္ရပ္၊ အထင္ကရျဖစ္ခ့ဲသူ၊ ေမ့ေလ်ာ့ခံေနရသူေတြထဲက တခ်ဳိ႕အေၾကာင္း ေျပာျပဖုိ႔ မုိးမခမီဒီယာက ေရြးခ်ယ္ထားပါတယ္။
တႏွစ္တာအတြင္း လႈပ္ရွားျဖတ္သန္းခ့ဲတာေတြကုိ သုံးသပ္ျခင္း၊ ျပန္လည္သတိရျခင္း၊ မိတ္ဆက္ေပးျခင္းေတြ ပါ၀င္မွာျဖစ္ပါတယ္။