Exposure, Skills, and Intelligence
အေတြ႕အၾကံဳ၊ ကြၽမ္းက်င္မႈနွင့္ ဉာဏ္ရည္ ဉာဏ္ေသြး
အေတြ႕အၾကံဳ၊ ကြၽမ္းက်င္မႈနွင့္ ဉာဏ္ရည္ ဉာဏ္ေသြး
ၾကည္စင္သန္႔
ဇြန္ ၂၅၊ ၂၀၁၄
ကြၽန္မ အသက္ ၂၈ နွစ္အထိ ျမန္မာျပည္မွာ ေနခဲ့ပါတယ္။ သခ်ၤာနွင့္အဂၤလိပ္စာကို သူငယ္တန္းကတည္းက သင္ခဲ့ရၿပီး အဂၤလိပ္လိုေရး ထားတဲ့ ျပဌာန္းစာအုပ္မ်ားကို အသံုးျပဳ၍ ရန္ကုန္စီးပြားေရးတကၠသိုလ္မွ စီးပြားေရးပညာမဟာဘြဲ႕ကို ၂၀၀၆ ခုနွစ္မွာ ရရွိခဲ့ပါတယ္။ အဂၤလိပ္လိုေရးထားတဲ့ ဝတၳဳတခ်ဳိ႕ ဖတ္ဖူးခဲ့တဲ့၊ အဂၤလိပ္စကားေျပာ ရုပ္ရွင္ဇာတ္ကား ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားၾကည့္ဖူးခဲ့တဲ့ ကြၽန္မ ၂၈ နွစ္ အတြင္း ႏုိင္ငံျခားသားတေယာက္တေလနဲ႔မွ အဂၤလိပ္လိုစကားမေျပာဖူးခဲ့ပါ။ အလြန္တရာ ျပည့္စံုလွေသာမိသားစုမွ ေမြးဖြားခဲ့ျခင္း မဟုတ္ေသာ၊ အလြန္တရာ ဉာဏ္ရည္ျမင့္မားသူတစ္ဦးလည္းမဟုတ္ေသာ ကြၽန္မကို ျမန္မာျပည္၏ သာမန္လူတန္းစား (Average population) ကို ကိုယ္စားျပဳႏုိင္သူတစ္ဦးအျဖစ္ ဦးစြာမွတ္ယူၿပီး ကြၽန္မဘဝ၏ပညာေရးနွင့္ဆက္ႏြယ္ေသာ အေတြ႕အၾကံဳအခ်ိဳ႕ကို မ်ွေဝလိုပါ တယ္။ ပညာေရးအေၾကာင္းေျပာမယ္ဆိုေတာ့ ကြၽန္မ ဆရာ ဆရာမေတြအေၾကာင္းေျပာရေတာ့မွာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဤေနရာမွာ ကြၽန္မ ဆရာသမားမ်ားကို ေက်းဇူးကန္းေစာ္ကားလိုစိတ္မ်ား မရွိဘဲ (တစ္ဦးတစ္ေယာက္ကိုမ်ွ တိုက္ခိုက္လိုျခင္းမရွိပါ)၊ ကြၽန္မ ၾကီးျပင္းသင္ယူခဲ့ရတဲ့ ပညာေရးစနစ္ၾကီးတစ္ခုေၾကာင္းကို ေဆြးေႏြးလိုရင္းက အဓိကျဖစ္ေၾကာင္း ဦးစြာေျပာၾကားလိုပါတယ္။
မူလတန္းနွင့္အလယ္တန္းမွာ သခၤ်ာ၊အဂၤလိပ္စာ မည့ံခဲ့ေသာကြၽန္မ (အမွတ္၁၀၀ေပးရင္ ၉၀ပတ္ဝန္းက်င္ရေလ့ရွိခဲ့ပါတယ္) အထက္တန္း (၉တန္း ၁၀တန္း) အေရာက္မွာ အဂၤလိပ္စာ၊ သခၤ်ာ အမွတ္ေတြ နည္း, နည္းလာခဲ့ပါတယ္။ အမွတ္နည္းသြားခဲ့ျခင္းဟာ စိတ္ဝင္စားမွဳေလ်ာ႔နည္းလာခဲ့ျခင္းေၾကာင့္ျဖစ္ၿပီး စိတ္ဝင္စားမွဳ ဘာေၾကာင့္ေလ်ာ့နည္းခဲ့ရသလဲဆိုတာကိုေတာ့ ေနာင္၁၅နွစ္ခန္႔ၾကာေသာအခါက်မွ ကြၽန္မ နားလည္စျပဳခဲ့ပါတယ္။ ကြၽန္မတို႔ အလယ္တန္း အထက္တန္း သခၤ်ာမ်ားကိုသင္ယူခဲ့စဥ္က အတန္းထဲတြင္ ဆရာမမ်ားက သီအိုရီ နွင့္ပံုေသနည္းမ်ားကို ရွင္းျပၿပီး ေလ့က်င့္ခန္းပုစာၦမ်ားတြက္ခိုင္းခဲ့ၾကပါတယ္။ ဘယ္ပုစာၦလာရင္ ဘယ္ေဖာ္ျမဴလာနဲ႕တြက္ အေျဖဘယ္လို ထြက္ဆိုတာကို ကြၽန္မသိၿပီးေနာက္မွာ ဘာေၾကာင့္ ဒီေဖာ္ျမဴလာ ျဖစ္ေပၚလာရသလဲ၊ ဘယ္ေနရာမွာ ဒီသခၤ်ာေတြကို သံုးမွာလဲ ဆိုတဲ့ ေမးခြန္းေတြက ကြၽန္မေခါင္းထဲကို စီကာစဥ္ကာေရာက္ရွိလာၾကပါတယ္။ အေပါင္း အႏုတ္ အေျမွာက္ အစား ေတြကို ေစ်းဝယ္ရာမွာ သံုးႏုိင္တယ္၊ ၾတိဂံ စတုဂံေတြကို အိမ္ေဆာက္ရာမွာသံုးႏုိင္တယ္လို႕ အၾကမ္းဖ်ဥ္းပဲသိရာမွ အဆင့္ပိုျမင့္တဲ့ သခၤ်ာေတြကို ဘယ္ေနရာမွာ သံုးမလဲလို႔ သိခ်င္လာတဲ့အခါ ဆရာမတစ္ေယာက္ကို မဝ့ံမရဲနဲ႕ သြားေမးခဲ့ဖူးပါတယ္။ “သိပ္မေတြးနဲ႔ ေဂါက္သြားမယ္” ဆိုတဲ့အေျဖကို ကြၽန္မရခဲ့ပါတယ္။ ေနာက္ပိုင္း အတန္းထဲမွာ အတန္းေဖာ္ေတြ သခၤ်ာတစ္ပုဒ္ အေျဖထြက္ဖို႔ အျပိဳင္အဆိုင္တြက္ေနတဲ့အခါတိုင္း ကြၽန္မက ေတာ့ ဘာေၾကာင့္ငါတို႔ ဒါကိုလုပ္ေနၾကတာလဲ (why)၊ လက္ေတြ႕ဘဝထဲမွာ ဒါကို ဘယ္လိုသံုးမွာလဲ (application) ဆိုတာေတြကို ေတြးရင္း ကြၽန္မရဲ႕သခၤ်ာအတန္းေတြ ကုန္ဆံုးခဲ့သလို ကြၽန္မရဲ႕အမွတ္ေတြကလည္း ေအာက္ဖက္ကို ထိုးဆင္းေနခဲ့ပါတယ္။
ကြၽန္မတို႕ အဂၤလိပ္စာ သင္ယူခဲ့တဲ့ နည္းလမ္း မွန္ မမွန္ ဆိုတာကိုလည္း ျမန္မာႏုိင္ငံရဲ႕အျပင္ကို ထြက္ေတာ့မွပဲ ကြၽန္မသံုးသပ္ႏုိင္ခဲ့ပါတယ္။ ကြၽန္မရရွိခဲ့တဲ့ အဂၤလိပ္စာသင္ၾကားေရးက သဒၵါ (grammar) ကို အထူးျပဳပါတယ္။ ဝါက်တည္ေဆာက္မွဳကို တစ္နွစ္ပတ္လံုးကုန္ေအာင္သင္ေပမယ့္ တည္ေဆာက္တတ္တဲ့ဝါက်ေတြနဲ႔ ကိုယ္တင္ျပေျပာဆိုခ်င္တဲ့ အေၾကာင္းအရာတစ္ခုကို သူမ်ားနားလည္ေအာင္ ေရးသားေျပာဆိုတတ္ဖို႕သင္ၾကားမွဳအပိုင္းမွာ အေတာ္အားနည္းၾကတယ္လို႕ ကြၽန္မျမင္ပါတယ္။ ၉တန္း ၁၀တန္းေလာက္မွာ ဝတၳဳေရးခ်င္စိတ္ေတြ ျပင္းျပခဲ့တဲ့ကြၽန္မဟာ အဂၤလိပ္စာ စာစီစာကံုးေတြကို ဘယ္အထူးထုတ္ကိုမွအားမကိုးဘဲ ကိုယ့္အေတြးေတြကိုေရွ႕တန္းတင္ၿပီးေရးသားဖို႔ အလြန္တက္ၾကြခဲ့ပါတယ္။ ဆရာမကဖတ္ရွဳအမွတ္ေပးထားတဲ့ ကြၽန္မရဲ႕အိမ္စာစာစီစာကံုးစာရြက္ေလးကို ျပန္ရခဲ့တဲ့ေန႔တေန႔ကို ကြၽန္မ မေမ့ႏုိင္ခဲ့ပါ။ တတ္သမ်ွ အဂၤလိပ္သဒၵါေလးေတြနဲ႔ စီကံုးထားတဲ့ ကြၽန္မစာရြက္ကေလးဟာ မွင္နီေတြနဲ႔ရွဳပ္ရွက္ခက္ေနခဲ့ၿပီး ရတဲ့အမွတ္က လည္းနည္းနည္းေလးမွ တကယ့္နည္းနည္းေလးပါ။ အတန္းေဖာ္သူငယ္ခ်င္းစာရြက္က အလြန္မွသပ္ရပ္လွပၿပီး သူက အမွတ္ျပည့္နီးနီးရခဲ့ ပါတယ္။ “နင္ဘယ္လိုေရးခဲ့သလဲ” လို႔ သူငယ္ခ်င္းကိုေမးၾကည့္ေတာ့ အထူးထုတ္ထဲကစာစီစာကံုးကို မွီျငမ္းေရးသားခဲ့တယ္ လို႔ ရုိးသားစြာပင္ သူကရွင္းျပခဲ့ပါတယ္။ သူ႔ရဲ႕မွီျငမ္းႏုိင္တဲ့ အရည္အခ်င္းကို အသိအမွတ္ျပဳခဲ့သလို ကြၽန္မရဲ႕ ကိုယ္ပိုင္အားထုတ္မွဳေလးကိုလည္း သူ႕ေလာက္နီးနီး အသိအမွတ္မျပဳသင့္ပါသလားရွင္။ မွားေနတဲ့အေရးအသားေတြကို ေထာက္ျပရင္း “သမီးမွာ ကိုယ္ပိုင္ေတြးႏုိင္တဲ့ အရည္အခ်င္းတစ္ခုရွိေနတယ္ ဆက္ၾကိဳးစားပါ ဆရာမ အကူအညီေပးေနမယ္” လို႔ ေျပာတဲ့ဆရာမနဲ႕ေတြ႕ခဲ့မယ္ဆိုရင္ ကြၽန္မေလ်ွာက္ လွမ္းခဲ့တဲ့ ပညာေရးခရီးဟာ အခုထက္ အဆေပါင္းမ်ားစြာ ေခ်ာေမြ႕ခဲ့မယ္ဆိုတာ ကြၽန္မ အေသအခ်ာေျပာရဲပါတယ္။
သတၱေဗဒအဓိကနဲ႕ဘြဲ႕ရထားတဲ့ဆရာမရဲ႕အဂၤလိပ္စာအတန္း၊ သမိုင္းအဓိကနဲ႕ေက်ာင္းၿပီးထားတဲ့ဆရာမရဲ႕ ျမန္မာစာအတန္းနွင့္ အလား တူ စာသင္ခန္းမ်ားမွာ စိတ္ေတြကို အစိုးမရႏုိင္ခဲ့ဘဲ အေတြးမ်ားနဲ႕ေမ်ာလြင့္ေနခဲ့တဲ့ ကြၽန္မဟာ ၁၀တန္းစာေမးပြဲကို ဝိဇၹာဂုဏ္ထူး သိပံၸဂုဏ္ထူး ၂ခုနဲ႕ ေယာင္ေတာင္ေပါင္ေတာင္ ေအာင္လာခဲ့ပါတယ္။ အတန္းေဖာ္ သူငယ္ခ်င္းတစ္ေယာက္က ေဆးတကၠသိုလ္ေရာက္၊ ေနာက္တစ္ေယာက္က စက္မွဳတကၠသိုလ္ကို ေရာက္ခဲ့တဲ့အခ်ိန္မွာ ကြၽန္မက စီးပြားေရးတကၠသိုလ္ကို မေရာက္ခ်င္ဘဲေရာက္ရွိသြားခဲ့ပါတယ္။ ၁၀ တန္းအထိ အတန္းရဲ႕ထိပ္ဆံုးနားမွာ အျမဲရွိခဲ့တဲ့အတြက္ ေဆးတကၠသိုလ္ကိုေရာက္ႏုိင္တယ္လို႕ထင္ေၾကးရွိခဲ့ၾကတဲ့ ကြၽန္မ မိသားစုနွင့္ပတ္ဝန္းက်င္က ကြၽန္မကို အထင္ေသးသြားခဲ့ၾကပါျပီ။ ေဆးတကၠသို္လ္နွင့္စက္မွဳတကၠသို္လ္ေတြကိုမွ မေရာက္ရင္ ဘာမွအသံုးမ က်ေတာ့သလို အယူအဆရွိခဲ့တဲ့ ရွိေနဆဲျဖစ္တဲ့ ကြၽန္မတ္ို႔ ျမန္မာႏုိင္ငံၾကီးမွာ ကြၽန္မလမ္းေပ်ာက္ခဲ့ပါျပီ။ စီးပြားေရးတကၠသိုလ္ ပထမနွစ္နွင့္ဒုတိယနွစ္မွာလည္း စာသင္ခ်ိန္ေတြကို အေတြးေတြနဲ႕သာ ကုန္ဆံုးခဲ့ၿပီး ကိုယ့္ကိုယ္ကိုလည္း မေက်မနပ္ေတြျဖစ္ေနခဲ့ပါတယ္။ ကြၽန္မဘဝအေျခအေနကို ဂရပ္မ်ဥ္းနဲ႕ျပႏုိင္မယ္ဆိုရင္ အဲဒီအခ်ိန္အခါကို ေအာက္ကိုထိုးဆင္းေနတဲ့ မ်ဥ္းတစ္ေၾကာင္းနဲ႕ ဥပမာျပလို႕ရႏုိင္မယ္ထင္ပါတယ္။
ေခ်ာက္ရဲ႕ေအာက္ဆံုးၾကမ္းျပင္ကိုထိသြားၿပီးခ်ိန္မွာ ဆက္နိမ့္ဆင္းသြားစရာဘာမွမရွိေတာ့တဲ့အတြက္ အေပၚျပန္တက္ဖို႔ၾကိဳးစားရန္ဆိုတဲ့ ေရြးခ်ယ္မွဳတစ္ခုသာ က်န္ေတာ့တဲ့အခ်ိန္ဟာ တတိယနွစ္ကိုစတက္တဲ့ေန႔ ျဖစ္မယ္ထင္ပါတယ္။ ဒုတိယနွစ္အမွတ္စာရင္းအရ ခြဲျခားထားတဲ့ အထူးျပဳတန္းမ်ားတက္ခြင့္စာရင္း ထြက္လာခဲ့တဲ့အခ်ိန္မွာ ဝါဏဇၹဂုဏ္ထူးတန္း၊ စာရင္းအင္းဂုဏ္ထူးတန္း၊ နွင့္ ေဘာဂေဗဒဂုဏ္ထူးတန္း ဆိုတဲ့ အျမင့္ဆံုး၃တန္းကိုတက္ဖို႔ အမွတ္မမွီခဲ့တဲ့ကြၽန္မနာမည္ဟာ ဝါဏဇၹရုိးရုိးတန္းတက္ခြင့္ရသူမ်ားစာရင္းမွာ ပါလာခဲ့ပါတယ္။ ပထမဦးဆံုးသြားတက္မိတဲ့အတန္းက စာရင္းကိုင္ပညာ ဘာသာရပ္ပါ။ ကြၽန္မ အပ်င္းဆံုး ဘာသာရပ္ဆိုပါေတာ့။ ဆရာမတြက္ျပေနတဲ့ ပုစာၦတစ္ပုဒ္ကို “Debit” “Credit” လို႔ တစ္တန္းလံုးက ေက်ာင္းသူေတြ တညီတညာတည္းေအာ္ေနၾကစဥ္ သူတို႔က ဒါေတြသိၿပီး ငါက ဘာေၾကာင့္မသိရတာပါလိမ့္ ဆိုတဲ့အေတြးေတြနဲ႔ အားငယ္စြာ အတန္းခ်ိန္ကိုကုန္ဆံုးခဲ့ပါတယ္။ (မွတ္ခ်က္ … ေက်ာင္း၃နွစ္ခြဲပိတ္ခ်ိန္အတြင္း ျပင္ပ စာရင္းကိုင္သင္တန္းမ်ားတက္ထားခဲ့ၾကတာ ေနာက္မွသိရပါတယ္။) ထမင္းစားနားခ်ိန္ စားေသာက္ဆိုင္တန္းဘက္ေလ်ွာက္လာတဲ့အခါ အနိမ့္ဆံုးအတန္းလို႔ အမ်ားကဆိုတဲ့ ေဘာဂေဗဒ (Economics) အတန္းကိုေရာက္သြားတဲ့ သူငယ္ခ်င္း၂ေယာက္နဲ႔ သြားေတ႔ြပါတယ္။ ဝါဏဇၹ (Commerce)နဲ႔ စာရင္းအင္း (Statistics) က တျခားသူငယ္ခ်င္းေတြပါေရာက္လာၿပီး စားေသာက္ဆိုင္မွာဝိုင္းဖဲြ႕ကာ ကိုယ့္ေမဂ်ာ သူ႕ေမဂ်ာအေၾကာင္း ေျပာၾကပါေလေတာ့တယ္။ အီကိုတန္းမွ သူငယ္ခ်င္းရဲ႕ ဦးေဆာင္ေျပာၾကားမွဳေတြက ကြၽန္မရဲ႕ ထံုထိုင္းေနတဲ့စိတ္ေတြကို လွဳပ္ခါႏႈိးလိုက္ပါတယ္။ “ဆရာဦးခင္ေမာင္ညိဳ ေျပာတာေတြ အရမ္းနားေထာင္ေကာင္းတယ္သိလား၊ ႏုိင္ငံေရး ေတြလည္းပါတယ္”။ “တကယ္လား ငါလာနားေထာင္ၾကည့္လို႔ရမလားဟင္” လို႔ ကြၽန္မကေမးေတာ့ သူ႔မ်က္လံုးေတြက အေရာင္ေတာက္ သြားၿပီး “အိုး ၾကည္စင္ရယ္ ဘာလို႕မရရမွာလဲ” လို႔ သူက ဝမ္းသာအားရ ဖိတ္ေခၚခဲ့ပါတယ္။ အီကိုတန္းမွာ တစ္တန္းသြားနား ေထာင္ၿပီးခ်ိန္မွာပဲ ေဘာဂေဗဒဆိုတဲ့ ဘာသာရပ္ထဲမွာ ကြၽန္မသိခ်င္တာေတြ အမ်ားၾကီးမွ အမ်ားၾကီးရွိေနပါလားဆိုတာ အံ့ၾသတၾကီးနဲ႔ သိလိုက္ရပါတယ္။ တိုင္းျပည္ဝင္ေငြ၊ အလုပ္လက္မဲ့ အေျခအေန၊ ေငြေၾကးေဖာင္းပြမွဳ၊ ျပည္ပေငြေပးေငြယူရွင္းတမ္း၊ စီးပြားေရးမူဝါဒ။ အိုး … ကြၽန္မဖတ္ခဲ့တဲ့ စာေတြထဲက နားမလည္ခဲ့တဲ့ အေၾကာင္းအရာေတြကို အခုနားလည္ဖို႕ အခြင့္အေရးရေတာ့မွာေပါ့။ စိတ္တူကိုယ္တူ အခ်စ္ဆံုး သူငယ္ခ်င္းတစ္ေယာက္က သူလည္း အီကို ကို အလြန္ေျပာင္းခ်င္ေၾကာင္း ရင္ဖြင့္လာပါတယ္။ ေအးဒါဆို ေနာက္ေန႕မနက္ နင္နဲ႔ငါ ရုံးခန္းေရွ႕မွာ ဆံုၾကမယ္ေနာ္၊ အတူတူေျပာင္းၾကစို႔လို႕ သေဘာတူညီခဲ့ၾကပါတယ္။
အိမ္ေရာက္လို႔အေမ့ကို ေျပာျပတဲ့အခါ အေမက မ်က္စိမ်က္နွာပ်က္ပ်က္နဲ႔ မေျပာင္းဖို႔တားပါတယ္။ “ဘြဲ႕ရၿပီးၿပီးခ်င္း အလုပ္ရမယ့္ေမဂ်ာကို ရရဲ႕သားနဲ႔ ဘာေၾကာင့္တျခားဟာကို ယူခ်င္ရတာလဲ၊ အေမတစ္ေယာက္တည္း မုဆိုးမဘဝနဲ႕ရုန္းကန္ေနရတာ မစဥ္းစားဘူး၊ ကိုယ္စိတ္ခ်မ္းသာတာပဲ ကိုယ္လုပ္တတ္တာ ညည္းလည္းညည္းအေဖအတိုင္းပဲ” လို႔ အေမက ဆူပူခဲ့ပါတယ္။ ေနာက္တေန႕မွာ အေမေျပာသလိုအလြန္တရာေခါင္းမာလွတဲ့ကြၽန္မဟာ ခ်ိန္းဆိုထားတဲ့အတိုင္း ေက်ာင္းသားေရးရာဌာနေရွ႕မွာ သူငယ္ခ်င္းကိုေစာင့္ေနခဲ့ပါတယ္။ သူက ေရာက္မလာခဲ့ပါ။ အတန္းခ်ိန္အရမ္းနီးလာေတာ့ ကြၽန္မဖာသာ ဘာသာရပ္ေျပာင္းေရႊ႕ျခင္းစာေစာင္ကိုတင္ခဲ့ၿပီး အီကိုအတန္းထဲမွာ သြားထိုင္ေနခဲ့ပါတယ္။ သူနဲ႔ေတြ႕ျဖစ္တဲ့အခါ သူက စိတ္မေကာင္းစြာရွင္းျပခဲ့တာက “ေဆာရီးပါ ၾကည္စင္ရယ္ ငါ့အေဖက သေဘာမတူဘူး CPA ရေအာင္လုပ္ရမယ္လို႔ေျပာတယ္ ငါမေျပာင္းေတာ့ဘူးေနာ္” တဲ့။ သမီးအလိမၼာသူငယ္ခ်င္းနဲ႔မတူခဲ့တဲ့ ကြၽန္မကို ကြၽန္မအေမက စိတ္ဆိုးၿပီး ၃ရက္ေလာက္ စကားမေျပာဘဲေနခဲ့ပါတယ္။ “အေမ့ရဲ႕ခံစားခ်က္ကို နားလည္ေပမယ့္ ကြၽန္မဘဝကလည္း ေသေရးရွင္ေရးတမ်ွအေရးၾကီးေနတဲ့ အေကြ႕တေကြ႕ျဖစ္ခဲ့လို႕ပါ အေမရယ္” လို႔ စိတ္ထဲကေတာင္းပန္ေနခဲ့မိပါတယ္။ “လံုးဝမေျပာင္းရဘူး” ဆိုတဲ့ တခ်က္လႊတ္အမိန္႕ေပးစနစ္ကို မသံုးခဲ့ဘဲ ၃ရက္ပဲ စိတ္ဆိုးခဲ့တဲ့အေမ့ကို အခုထိ ေက်းဇူးတင္ေနဆဲပါရွင္။
တတိယနွစ္မွစၿပီး မဟာဘြဲ႕ရသည္အထိ စီးပြားေရးတကၠသိုလ္အရိပ္မွာ ေပ်ာ္ရႊင္စြာ ပညာသင္ယူခဲ့ပါတယ္။ ကြၽန္မရဲ႕ “Why do we learn this?” နဲ႕ “Where do we apply this?” ဆိုတဲ့ေမးခြန္းေတြကို ေျပလည္ေအာင္ မရွင္းျပႏုိင္ခဲ့တဲ့ ဆရာ ဆရာမ အခ်ိဳ႕နဲ႕ေတြ႕ဆံုသင္ယူခဲ့ရတာကလြဲလို႕ Economics ကို ခ်စ္မိသြားေအာင္ သင္ေပးႏုိင္ခဲ့တဲ့ ဆရာ ဆရာမ မ်ားကို အျမဲအားက်ေလးစားေနခဲ့ပါတယ္။ ဒီစီးပြားေရးတကၠသိုလ္ၾကီးမွာပဲ ဆရာမလုပ္ရင္း ဘဝကို ျမွဳပ္နွံေတာ့မယ္လို႔ စိတ္ဆံုးျဖတ္ထားခဲ့ပါတယ္။ မဟာတန္းပထမနွစ္ကို တက္ေနစဥ္အတြင္း ကြၽန္မဘဝရဲ႕ေနာက္ထပ္ အခ်ိဳးအေကြ႕တစ္ခုနွင့္ထပ္ၿပီး ဆံုေတြ႕ရျပန္ပါတယ္။ အစိုးရဝန္ထမ္းမ်ားအျဖစ္ ကြၽန္မတို႔မိဘမ်ား တာဝန္ထမ္းေဆာင္ရာ ေဒသမွာ ကြၽန္မနွင့္ အတူၾကီးျပင္းခဲ့သူ (ယခုကြၽန္မခင္ပြန္း) က ကြၽန္မကို ခ်စ္ခြင့္ပန္ခဲ့ျခင္း နွင့္ ႏုိင္ငံျခားတကၠသိုလ္တစ္ခုမွ စီးပြားေရးပါေမာကၡဆရာမၾကီးတစ္ေယာက္ရဲ႕ ေဟာေျပာပြဲကိုတက္ေရာက္ခဲ့ျခင္းတို႕မွ ကြၽန္မဆီကုိ မေျဖႏုိင္တဲ့ေမးခြန္းအသစ္ေတြ ေရာက္ရွိလာခဲ့သလို ကြၽန္မေလ်ွာက္လွမ္းေနတဲ့ခရီးကို ျပန္လည္သံုးသပ္ေစဖို႔ အေတြးသစ္ေတြကိုလည္း ျဖစ္ေစခဲ့ပါတယ္။
ထိုင္းႏုိင္ငံမွာအလုပ္လုပ္ေနတဲ့ သူ႕ကို လက္ထပ္လိုက္ရင္ သူ႕ေနာက္ကိုလိုက္ရေတာ့မယ္၊ စီးပြားေရးတကၠသိုလ္ၾကီးမွာ တေန႔ ဆရာမလုပ္မယ္ဆိုၿပီးေလ်ွာက္ေနတဲ့ လမ္းကိုရပ္တန္႔ပစ္လိုက္ရမယ္။
တဖက္ကလည္း ႏုိင္ငံျခားသူဆရာမၾကီးရဲ႕ေဟာေျပာမွဳအၿပီး ေမးခြန္းေမးရန္ဖိတ္ေခၚခဲ့စဥ္ ပရိတ္သတ္ဆီက ဘာေမးခြန္းမွထြက္မလာခဲ့တဲ့အျဖစ္ကို ထပ္ခါတလဲလဲျပန္သတိရေနခဲ့မိတယ္။ သူေျပာသမ်ွနားလည္ေပမယ့္ ေမးခြန္းျပန္မထုတ္တတ္ခဲ့တဲ့ မဟာတန္းေက်ာင္းသူေက်ာင္းသားမ်ားထဲမွကြၽန္မဟာ “ငါ ဆရာမျဖစ္လာတဲ့ တေန႕မွာ ဒီတရုတ္လူမ်ိဳးဆရာမၾကီးလို အဂၤလိပ္စကားကိုေရလည္ပတ္လည္ေျပာႏုိင္ပါ့မလား၊ ဒီဆရာမၾကီးလို သုေတသနစာတမ္းေတြ ေရးႏုိင္ပါ့မလား” ဆိုတဲ့ေမးခြန္းမ်ားစြာနဲ႔ ကိုယ့္ေရာက္ေနတဲ့ေနရာနဲ႕ပတ္ဝန္းက်င္ကို အထပ္ထပ္အခါခါ သံုးသပ္ေနခဲ့မိပါတယ္။ က်ဴရွင္ျပမွမိသားစုစားဝတ္ေနေရးေျပလည္မွာျဖစ္လို႔ က်ဴရွင္ေနာက္ကို ေျပးလိုက္ေနရတဲ့ ဆရာမမ်ိဳးမျဖစ္ေအာင္ ကြၽန္မ ဘယ္အခ်ိန္ထိေတာင့္ခံထားႏုိင္မလဲ။ ဘာကိုဆံုးျဖတ္ရမွန္းမသိျဖစ္ေနခိုက္မွာ အနွစ္နွစ္အကာကာလက ေစာင့္ေမ်ွာ္ခဲ့ရတဲ့ ဆရာမျဖစ္ဖို႔ စာေမးပြဲၾကီးက ေရာက္ရွိလာခဲ့ပါတယ္။ ကြၽန္မခ်စ္သူကို ကြၽန္မအိမ္မက္ေတြအေၾကာင္း ပြင့္ပြင့္လင္းလင္းေျပာျပခဲ့တဲ့အခါ ကြၽန္မျဖစ္ခ်င္တာေတြအားလံုးျဖစ္ရမယ္လို႔ကတိမေပးႏုိင္ေပမယ့္ ေရာက္ခ်င္တဲ့ေနရာကိုသြားဖို႔လမ္းကတစ္ခုတည္းရွိတာမဟုတ္ပါဘူး၊ အတတ္ႏုိင္ဆံုးၾကိဳးစားၿပီးကူညီပါ့မယ္ လို႔ သူကဆိုခဲ့ပါတယ္။ လူေတြ႕စာေမးပြဲကိုသြားမေျဖခဲ့ေတာ့ဘဲ မဟာတန္းစာေမးပြဲမ်ားအၿပီးမွာ သူ႕မ်က္နွာ တရြာထင္ၿပီး ကြၽန္မ ဘန္ေကာက္ကို လိုက္လာခဲ့ပါေတာ့တယ္။
ေဖာင္ဖ်က္ခဲ့တဲ့ ကြၽန္မကို ကြၽန္မအေမနွင့္တကြခ်စ္သူငယ္ခ်င္းမ်ားက စိုးရိမ္ပူပန္ေနခဲ့ၾကေပမယ့္ ခံစားခ်က္ကို ေရွ႕တန္းတင္လြန္းလွတဲ့ကေလးသာသာကြၽန္မကို ပညာလွလွေပးဖို႕ ဘန္ေကာက္ျမိဳ႕ၾကီးကေတာ့ ေလွာင္ရယ္တဲ့အျပံဳးေလးနဲ႕ ေစာင့္ၾကိဳေနခဲ့ပါတယ္။ ေရာက္ၿပီးေနာက္တေန႔မွာပဲ ကြၽန္မအတြက္ဖိနပ္ဝယ္ဖို႔္ ကုန္တိုက္တစ္ခုကုိ သြားခဲ့ၾကပါတယ္။ ျမန္မာျပည္မွာကတည္းက ဖိနပ္နံပါတ္ၾကီးၾကီးနဲ႕မွေတာ္တဲ့ ကြၽန္မေျခေထာက္ဟာ ထိုင္းအမ်ိဳးသမီးေလးေတြအတြက္ စံျပဳထုတ္လုပ္ထားတဲ့ ဖိနပ္အမ်ားစုနဲ႔ ဘယ္လိုမွမေတာ္ခဲ့ပါဘူး။ ဖိနပ္ေတြကို စိတ္ရွည္ရွည္နဲ႕ တစ္ခုၿပီးတစ္ခုထုတ္စီးခြင့္ျပဳခဲ့တဲ့ အေရာင္းစာေရးမေလးမ်က္နွာက အနည္းငယ္ညိဳလာခဲ့တဲ့အခ်ိန္မွာ ကြၽန္မလည္း ကိုယ့္ကို္ယ္ကို စိတ္သိပ္မရွည္ေတာ့ပါဘူး။ အဲဒီအခ်ိန္မွာ သူက အဂၤလိပ္လို တစံုတရာကို ရွင္းျပပါတယ္။ ကြၽန္မ ပါးစပ္မွ “ဒီဖိနပ္က ေသးေနတယ္” လို႔ ျမန္မာလို လႊတ္ကနဲထြက္သြားပါတယ္။ ဗုေဒၶါ …. ကြၽန္မ အဂၤလိပ္လို ဘယ္လိုေျပာ ရမယ္ဆိုတာသိေနရဲ႕သားနဲ႔ ဘာေၾကာင့္ ျမန္မာလိုေျပာမိသြားတာလဲ။ အေရာင္းစာေရးမေလးက ကြၽန္မကို အထင္ေသးတဲ့မ်က္လံုးမ်ားနဲ႔ၾကည့္လိုက္ၿပီး ဒါအကုန္ပဲ လို႔ အဂၤလိပ္လို ေျပာလိုက္ပါတယ္။ ဝါက်မမွန္တဲ့ ထိုင္းသံဝဲဝဲ သူ႕အဂၤလိပ္စာကို စိတ္ထဲက ျပန္ျပင္ေပးေနမိခဲ့တဲ့ ကြၽန္မပါးစပ္က “small” ဆိုတဲ့ အလြန္တရာ လြယ္ကူလွတဲ့စကားေလး တစ္လံုးေတာင္ ထြက္မလာခဲ့ပါဘူး။
သြားျပီ။ “culture shock” လို႔ေခၚတဲ့ ပတ္ဝန္းက်င္အသစ္မွာရတဲ့ ျပႆနာနဲ႔ ကြၽန္မ စေတြ႕ပါျပီ။ အသက္ ၂၈နွစ္ေက်ာ္မွ ႏုိင္ငံျခားသား တစ္ေယာက္နဲ႕ အဂၤလိပ္စကား စေျပာဖူးခဲ့တဲ့ကြၽန္မ စာေမးပြဲက်ပါျပီ။ ထို႕ေနာက္ပိုင္းမွာလည္း ကြၽန္မခင္ပြန္းရုံးက ညစာစားပြဲေတြမွာ ဘာစကားမွထြက္မလာဘဲျပံဳးျပံဳးေလးနဲ႔ထိုင္ေနခဲ့တဲ့ကြၽန္မကို သူ႕လုပ္ေဖာ္ကိုင္ဖက္ေတြက ၾကိတ္ရယ္ၾကပါတယ္။ “ထြန္းထြန္းမိန္းမ ျပံဳးတာ အလြန္ေတာ္တယ္” လို႔ မေနႏုိင္တဲ့ တစ္ေယာက္က ယဥ္ယဥ္ေက်းေက်းေလးေလွာင္ေျပာင္ခဲ့ပါတယ္။ “ျမန္မာျပည္မွာ ဘာေတြတတ္ခဲ့တတ္ခဲ့ ႏုိင္ငံျခား အေတြ႕အၾကံဳ (exposure) ရွိဖို႔လိုတယ္” ဆိုတဲ့ ကြၽန္မေလးစားခ်စ္ခင္ရတဲ့ဆရာမၾကီးတစ္ေယာက္ရဲ႕ စကားကို ျပန္ၾကားေယာင္ ေနခဲ့မိပါတယ္။
ကြၽန္မရဲ႕ အူေၾကာင္ၾကားျဖစ္ေနတဲ့အေျခအေနကို သည္းမခံႏုိင္ေတာ့တဲ့ကြၽန္မခင္ပြန္းသည္က အဂၤလိပ္စကားေျပာ သင္တန္းတစ္ခုမွာ လိုက္အပ္ေပးခဲ့ပါတယ္။ ေရးေျဖဝင္ခြင့္ စာေမးပြဲ ေျဖအၿပီးမွာ အဆင့္၁၅ဆင့္ရွိတဲ့အနက္ အဆင့္ ၁၁ ကေန စတက္ရမယ္လို႔အေျဖထြက္ပါတယ္။ ရွက္လည္းရွက္ပါတယ္၊ မရွက္လည္းမရွက္ပါဘူး ဆိုသလိုပါပဲ ကြၽန္မရဲ႕အတန္းေဖာ္ေတြက ထိုင္း အထက္တန္းေက်ာင္းနဲ႔ တကၠသိုလ္ပထမနွစ္နဲ႔ဒုတိယနွစ္က ကေလးေတြပါ။ ကြၽန္မနဲ႔ရြယ္တူက ၃-၄ေယာက္ထဲပါ။ ပညာရွာပမာသူဖုန္းစား ဆိုတဲ့ စာဆိုကို စိတ္ထဲမွာထားၿပီး အဂၤလိပ္စကားေျပာ ေလ့က်င့္မွဳကို စတင္ခဲ့ပါတယ္။ အဆင့္၁၅အၿပီးမွာ ကြၽန္မလူေရွ႕မွာ စကားေျပာရဲလာခဲ့ပါတယ္။ “ခ်စ္ေလးဖာသာ ဘာေတြဘယ္ေလာက္တတ္တတ္ ကိုယ္သိတာေတြ သူမ်ားကိုမေျပာျပႏုိင္ရင္ အ, အနဲ႔ အတူတူပဲ၊ စကားေျပာတဲ့အခါ လူေတြကို အထင္လည္းအရမ္းမၾကီးနဲ႕ အထင္လည္းအရမ္းမေသးနဲ႔၊ အဲ့ဒီလိုျဖစ္ေနရင္ ဘာစကားမွထြက္မလာေတာ့ဘူုး” လို႔ ကြၽန္မကို သူက သင္ေပးခဲ့ပါတယ္။ IELTS စာေမးပြဲကို ေျဖအၿပီးမွာ အဂၤလိပ္စကားေျပာ ည့ံတယ္လို႔ ကိုယ့္ကိုယ္ကို ထင္ခဲ့တဲ့ ကြၽန္မရဲ႕ Speaking အမွတ္က အျခားReading, Writing, နဲ႔ Listening အမွတ္ေတြနဲ႔ အတူတူပဲရခဲ့ပါတယ္။ အူေၾကာင္ေၾကာင္ျဖစ္ခဲ့ျခင္းအတြက္ တံခါးပိတ္ထားခဲ့တဲ့ကြၽန္မတို႔ႏုိင္ငံၾကီးကိုပဲအျပစ္တင္ရမလား၊ လူေရွ႕ထြက္ၿပီး အဂၤလိပ္လို ရဲရဲဝ့ံဝံ့ေျပာႏုိင္ဖို႔ အခြင့္အေရး မရႏုိင္ခဲ့တဲ့ ကိုယ့္ဘဝကိုပဲ အျပစ္တင္ရမလား ကြၽန္မ မသိပါ။
၂၀၀၇ ခုႏွစ္အတြင္း Assumption University (Abac)မွာ ကြၽန္မခင္ပြန္းသည္ ဆရာျဖစ္လာခဲ့ၿပီးမၾကာခင္ ျမန္မာဆရာမၾကီးတစ္ေယာက္နဲ႕ ကြၽန္မစကားေျပာျဖစ္တဲ့အခါ ဒီတကၠသိုလ္မွာပဲ ဆရာမအလုပ္ေလ်ွာက္ၾကည့္ဖို႔ သူကအၾကံေပးလာခဲ့ပါတယ္။ လိုအပ္တဲ့စာရြက္ စာတမ္းေတြကို ဆရာမၾကီးမိသားစု အကူအညီနဲ႕ သက္ဆိုင္ရာကို တင္ခဲ့ပါတယ္။ သရုပ္ျပသင္ၾကားမွဳကို ေလ့က်င့္ထားပါဆိုတဲ့ ဆရာမၾကီး အၾကံေပးခ်က္အရ PowerPoint ေလးျပင္လိုက္ ေလ့က်င့္လိုက္နဲ႔ ေစာင့္ေနခဲ့တာ ၁လနီးပါးအၾကာမွာ အားနာတဲ့မ်က္နွာနဲ႕ဆရာမၾကီးဟာ ကြၽန္မတို႔အိမ္ကေလးကို ေရာက္လာခဲ့ပါတယ္။ ျမန္မာျပည္ကရခဲ့တဲ့ဘဲြ႕ေတြနဲ႔မို႔လို႔ ဒီေက်ာင္းကမစဥ္းစားပါလို႔ သက္ဆိုင္ရာက အေၾကာင္းျပန္ခဲ့ပါတယ္တဲ့။ တျခားအလုပ္ေတြေလ်ွာက္ၾကည့္ပါအံုးလို႔ အားေပးစကားေျပာၿပီး ဆရာမၾကီး ျပန္သြားခဲ့ပါတယ္။
ပထမဆံုးျဖစ္ေပၚလာတဲ့ ဝမ္းနည္းမွဳက ကြၽန္မကိုယ္တိုင္အတြက္ပါ။ ကြၽန္မ ဒီဘြဲ႕၂ခုကို ၿပီးစလြယ္ရလာခဲ့တာ မဟုတ္ရပါဘူး၊ တကယ့္ကို စိတ္ေရာကုိယ္ပါ အခ်ိန္အၾကာၾကီးျမွုဳပ္နွံၿပီးမွ ရခဲ့တာပါ။ ဒုတိယဝမ္းနည္းမွဳက ကြၽန္မခ်စ္တဲ့ စီးပြားေရးတကၠသိုလ္ၾကီးနဲ႔ ဆရာ ဆရာမေတြအတြက္ပါ။ တတိယဝမ္းနည္းမွဳကေတာ့ ကြၽန္မတို႔ျမန္မာႏုိင္ငံၾကီးရဲ႕ ျပည္သူျပည္သားတစ္ေယာက္အေနနဲ႕ပါ။ ၁၉၈၈ ေနာက္ပိုင္းဘြဲ႕ရတဲ့ ျမန္မာျပည္ကပညာတတ္ေတြကို ႏုိင္ငံတကာက အသိအမွတ္မျပဳပါတဲ့၊ ျမန္မာျပည္မွာ ႏုိင္ငံတကာ အသိအမွတ္ျပဳျခင္းခံရတဲ့ တကၠသိုလ္ေက်ာင္းအေရအတြက္က သုည ျဖစ္ပါတယ္တဲ့။
ဘဝရဲ႕အခက္အခဲေတြကို ဥခြံထဲက ေဖာက္ထြက္ခဲ့ရတဲ့ ၾကက္ကေလးငွက္ကေလးေတြရဲ႕ အျဖစ္နဲ႔ နွိဳင္းစာမယ္ဆိုရင္ ကြၽန္မတို႔ျမန္မာလူမ်ိဳးမ်ားဟာ အားအင္ခ်ိနဲ႔တဲ့ ၾကက္ကေလးငွက္ကေလးမ်ားနဲ႔တူၿပီး၊ ဥခြံေတြကေတာ့ အျခားလူမ်ိိဳးမ်ားေဖာက္ထြက္ခဲ့ရတဲ့ အခြံမ်ားထက္ အဆေပါင္းမ်ားစြာမာေက်ာထူထပ္ေနေလမလားလို႔ ကြၽန္မေတြးမိပါတယ္။
၂၀၀၉ခုနွစ္ စက္တင္ဘာလမွာ ၁၀လပဲရွိေသးတဲ့သမီးေလးနွင္းနွင္းကို ကြၽန္မခင္ပြန္းနဲ႕ထားခဲ့ၿပီး ကြၽန္မတို႔ျမန္မာလူမ်ိဳးမ်ားမညံ့ၾကဘူးဆိုတာကို သက္ေသျပဖိုု႔အတြက္ (အလြန္တရာေလၾကီးသူလို႔ ကြၽန္မကို ထင္ႏုိင္ပါတယ္) ဂ်ပန္ႏုိင္ငံ IUJ (International University of Japan) ကို ကြၽန္မထြက္ခြါလာခဲ့ပါတယ္။ ပထမဆံုးေျဖရတဲ့ Midterm စာေမးပြဲက ေမးခြန္းအလြန္ခက္တယ္လို႔ နာမည္ၾကီးတဲ့ ဂ်ပန္ပါေမာကၡ ဆရာ မီရာမိုတိုရဲ႕ Microeconomics စာေမးပြဲပါ။ စာေမးပြဲအစ မိနစ္ ၂၀ အတြင္း ကြၽန္မ ဘာေျဖရမွန္း ကို မသိခဲ့ပါ။ မလွမ္းမကမ္းက ဗီယက္နမ္မေလးက ဂဏန္းေပါင္းစက္ကို တေဒါက္ေဒါက္နွိပ္ရင္း အားတက္သေရာေျဖေနခ်ိန္မွာ ကြၽန္မလက္မွာ ေခြ်းေစးေတြ ျပန္ေနခဲ့ပါတယ္။
Mathematics for Economics အတန္းထဲမွာ အဆင့္ျမင့္သခ်ၤာနဲ႔ ေဘာဂေဗဒ ဘယ္လိုေပါင္းထုပ္ၾကသလဲဆိုတဲ့ ကြၽန္မ နားမလည္ႏုိင္ခဲ့တဲ့ why နဲ႕ application ကိစၥေတြကို ဆရာကရွင္းျပခဲ့စဥ္မွာ ကြၽန္မက အသဲအသန္လိုက္မွတ္ေနေပမယ့္ ေဘးခုံမွာထိုင္ေနခဲ့တဲ့ ကြၽန္မထက္၈နွစ္ေလာက္ငယ္တဲ့ အိႏၵိယမွေက်ာင္းသားတစ္ေယာက္က စာအုပ္ထဲမွာ ဘာမွလိုက္မေရးဘဲ ဆရာေက်ာက္သင္ပုန္းေပၚမွာ တြက္ျပေနတဲ့ပုစာၦကို ပါးစပ္နဲ႔ လိုက္တြက္ၿပီးအေျဖထြက္နွင့္ေနပါျပီ။ Midterm သခၤ်ာစာေမးပြဲမွာ ၁၀၀ ဖိုးထဲက ၈၀ ရေအာင္ ကြၽန္မအၾကိတ္အနယ္ေျဖခဲ့ရေပမယ့္ စာေမးပြဲခန္းကအထြက္မွာ ဒီစာေမးပြဲကအလြန္ပ်င္းစရာေကာင္းတယ္ ဒီ့ထက္စိန္ေခၚမွဳေတြပါတဲ့ေမးခြန္းမ်ိဳးထုတ္ပါလုိ႕ ပါေမာကၡကို သြားေျပာမယ္ဆိုတဲ့ အမွတ္ျပည့္ရခဲ့တဲ့ ဗီယက္နမ္မေလးရဲ႕စကားကို တဆင့္ၾကားသိခဲ့ရပါတယ္။ Economics ရဲ႕ အေျခခံသေဘာတရားေတြကို စိတ္ဝင္စားမွဳနဲ႕အမ်ွနားလည္ခဲ့ေပမယ့္ ကြၽန္မနားလည္ေတြ႕ရွိထားတဲ့ အေၾကာင္းအရာတစ္ခုကို အဆင့္ျမင့္သခၤ်ာကိုသံုးၿပီးသက္ေသျပဳရွင္းျပႏုိင္ဖို႔က ကြၽန္မအတြက္ အခက္ခဲဆံုးအဆင့္ျဖစ္ခဲ့ပါတယ္။
ကြၽန္မစိတ္ေတြကို ဆြဲကိုင္လွဳပ္ခဲ့တဲ့ အျဖစ္တစ္ခုရွိခဲ့ပါေသးတယ္။ ေက်ာင္းသားမ်ားအေပၚ ေစတနာလည္းမထား အလုပ္မွာလည္း ဘာအားစိုက္ထုတ္မွဳမွမရွိခဲ့တဲ့ ဆရာမတခ်ိဳ႕ရဲ႕လုပ္ရပ္ေၾကာင့္ ႏုိင္ငံျခားေက်ာင္းေလ်ွာက္ေလတိုင္း မလွမပျဖစ္ေနခဲ့တဲ့ ျမန္မာျပည္မွအမွတ္စာရင္းကိုရရွိထားသူ၊ ေျပာေရးဆိုခြင့္ဘာမွမရွိခဲ့သူ ကြၽန္မဟာ သင္ၾကားသူဆရာနဲ႔ဘာသာရပ္အေပၚအကဲျဖတ္အမွတ္ေပးျခင္း (Instructor and Course Evaluation) စနစ္ကို ပထမဦးဆံုးအၾကိမ္က်င့္သံုးခြင့္ရရွိခဲ့တဲ့ IUJမွာ “သင့္ဆရာက သင္တို႔အားေမးခြန္းေမးရန္ အခြင့္အေရးေပးပါသလား၊ သူဟာ ဒီဘာသာရပ္ကိုသင္ဖို႕ လိုအပ္တဲ့ဗဟုသုတမ်ားနဲ႔ ျပည့္စံုသူျဖစ္တယ္လို႕ သင္ သေဘာတူပါသလား၊ သူ႕အား သင့္အေနနွင့္ ဘယ္လိုအၾကံမ်ားေပးလိုပါသလဲ” စတဲ့ ေမးခြန္းမ်ားကို ေျဖခဲ့ရစဥ္ ရွင္းျပျခင္းငွာမတတ္သာတဲ့ ခံစားခ်က္မ်ားနဲ႔ ရင္ဘတ္ထဲမွာ လွိဳင္းထေနခဲ့ပါတယ္။
ပထမဆံုးterm ရဲ႕ final စာေမးပြဲမ်ားအၿပီးမွာ ကြၽန္မတို႕ပထမနွစ္ေတြကို ဒုတိယနွစ္ေက်ာင္းသားမ်ားမွ ၾကိဳဆိုပြဲလုပ္ေပးခဲ့ပါတယ္။ မီးပြင့္မတတ္သံုးခဲ့ရတဲ့ကြၽန္မေခါင္းကိုထူဖို႕ ဘာအင္အားမွ မက်န္ေတာ့တဲ့အတြက္ အခန္းမီးကုိ ပိတ္ၿပီး အိပ္ရာထဲမွာလွဲေလွာင္းေနခဲ့ပါတယ္။ ေနာက္တေန႕မနက္မွာ သူငယ္ခ်င္းမ်ားက နွင္းထဲမွာ ဓာတ္ပံုရုိက္ဖို႔ လာေခၚတဲ့အတြက္လိုက္သြားခဲ့ၿပီး အခန္းျပန္အေရာက္၊ ကြန္ျပဴတာထဲမွ ကိုယ္ပံုကို ကိုယ္ျမင္လိုက္ရတဲ့အခါ ထိတ္လန္႕သြားခဲ့ပါတယ္။ လြန္ခဲ့တဲ့၄လ IUJ ေရာက္ခါစက ရုိက္ထားခဲ့တဲ့ပံုထဲကနဲ႕မတူ အသက္၁၀နွစ္ေလာက္ၾကီးတဲ့ လူစိမ္းတစ္ေယာက္ကိုေတြ႕လိုက္ရလုိ႕ပါပဲ။
စာၾကည့္တာမ်ားလာတိုင္း ခဏရပ္ၿပီး ကြၽန္မအခန္းစာၾကည့္စားပြဲကေန နွင္းေတြက်ထားတဲ့ ေတာင္တန္းၾကီးကို တခါတရံ ကြၽန္မေငးေမာမိတတ္ပါတယ္။ လွမ္းျမင္ေနရတဲ့ ကားရပ္နားဝန္းဆီကို ႏုိင္ငံျခားသားေက်ာင္းသားမ်ား ကားလာယူၿပီး ဟိုဟိုဒီဒီ သြားၾကတာကို ရာသီဥတုေကာင္းတဲ့ေန႕တိုင္းလိုလို ကြၽန္မျမင္ခဲ့ရပါတယ္။ သူတို႔ စာေတြၿပီးသြားၾကခ်ိန္မွာ ကြၽန္မ ဘာေၾကာင့္ မၿပီးေသးတာလဲ၊ ကြၽန္မ စာၾကည့္ခ်ိန္ရဲ႕ တဝက္ေလာက္ပဲ ရွိမယ့္ သူတို႔စာၾကည့္ခ်ိန္ေတြနဲ႕ ကြၽန္မ လိုက္လို႕မမွီေအာင္ သူတို႔ ဘယ္လိုမ်ားစာေတြၾကည့္လိုက္ၾကသလဲ။ ကြၽန္မေရွ႕မွာ အင္ဒိုနီးရွားက စာအေတာ္ဆံုး ေက်ာင္းသား၂ေယာက္၊ အိႏၵိယက တစ္ေယာက္၊ ဗီယက္နမ္က တစ္ေယာက္၊ ကေမာၻဒီးယားက တစ္ေယာက္၊ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္က ၂ေယာက္၊ နဲ႔ နီေပါက တစ္ေယာက္ရွိေနခဲ့ပါတယ္ (ႏုိင္ငံအားလံုးနီးနီး ဆိုပါေတာ့)။
သူတို႕ကိုလိုက္လို႔မမွီရျခင္း အဓိကအေၾကာင္းအရင္းက အေတြ႕အၾကံဳ (Exposure)နဲ႔ ကြ်မ္းက်င္မွဳ (Skills) ေတြ ကြာျခားျခင္းေၾကာင့္ဆိုတာကို တျဖည္းျဖည္းနဲ႕ကြၽန္မနားလည္လာခဲ့ပါတယ္။ ညံ့ဖ်င္းတဲ့ပညာေရးစနစ္ေအာက္မွာ ကြၽန္မတို႔ဟာ skills ေတြ အလြန္နည္းပါးခဲ့ပါျပီ။ အဂၤလိပ္စာ သခၤ်ာ ကြ်မ္းက်င္မွဳ၊ ေမးခြန္းထုတ္တတ္မွဳ၊ ေဆြးေႏြးျငင္းခံုတတ္မွဳ၊ ဆက္စပ္ေတြးေခၚႏုိင္မွဳ၊ အိုး …….. အမ်ားၾကီးမွ အမ်ားၾကီး ျပတ္က်န္ခဲ့ပါျပီ။ ျမန္မာျပည္ရဲ႕ ပညာေရးကို ႏုိင္ငံတကာကအသိအမွတ္မျပဳဘူးဆိုတာကို ကြၽန္မ လက္မခံခ်င္ဘဲလက္ခံရေတာ့မယ္။ ေနာက္ခံပညာေရးစနစ္သာ တူခဲ့ရင္ ကြၽန္မ သူတို႔နဲ႕ အျပိဳင္ရင္ေဘာင္မတန္းႏုိင္ဘူးလို႔ ဘယ္သူေျပာႏုိင္မလဲေနာ္။ အခုေတာ့ ယုန္နဲ႕လိပ္ အေျပးျပိဳင္သလို ျဖစ္ေနခဲ့ျပီ။ ဘယ္လိုပဲျဖစ္ျဖစ္ ကြၽန္မကို ႏုိင္ငံတကာပညာေရးစနစ္နဲ႕ ထိေတြ႕ခြင့္ရေစခဲ့တဲ့ ကြၽန္မကို အသိအမွတ္ျပဳခဲ့သူ၊ အကူအညီေပးခဲ့သူ၊ ႏွင့္ လ်စ္လ်ဴရွဳ႕ခဲ့သူ အားလံုးကို ေက်းဇူးတင္ပါတယ္။
ဂ်ပန္မွ ဖြံျဖိဳးတိုးတက္မွဳဆိုင္ရာမဟာဘြဲ႕ကိုရရွိခဲ့အၿပီး ဘန္ေကာက္ျပန္အေရာက္မွာ Abac မွာပဲ ဆရာမအလုပ္ေလ်ွာက္လႊာကို တင္ခဲ့ရပါတယ္။ ကိုယ္ကို အသိအမွတ္မျပဳခဲ့တဲ့လူေတြဆီကို ကြၽန္မ ျပန္မသြားခ်င္ခဲ့တာ အမွန္ပါ။ မ်က္နွာအမူအရာႏွင့္တမ်ိဳး စကားမ်ားႏွင့္တဖံု ျမန္မာလူမ်ိဳးျဖစ္သည့္အတြက္ အထင္ေသးေၾကာင္း ျပသေျပာဆိုတတ္တဲ့ လူမ်ားက ဒီလို International ပတ္ဝန္းက်င္တကၠသိုလ္ေက်ာင္းၾကီးတစ္ခုမွာလည္း ဒုနဲ႕ေဒးပါပဲ။ သို႔ေပမယ့္ ဆရာေတာ္ဦးေဇာတိက ေရးတဲ့ “ဘဝဆိုတဲ့ေက်ာင္း” စာအုပ္ေသးေသးေလးထဲက မေမ့ႏုိင္စရာ လိုက္နာစရာ ဘဝအတြက္ခံယူခ်က္ကေလးတစ္ခုကို သတိရေနမိခဲ့တယ္။ “ဘဝဆိုတဲ့ေက်ာင္းမွာ သင္ခန္းစာတစ္ခုကို မေက်ညက္ခဲ့ရင္ ေနာက္ထပ္ အဲ့ဒီသင္ခန္းစာကိုပဲထပ္ခါတလဲလဲျပန္ေတြ႕ရလိမ့္မယ္၊ အဲ့ဒီေနရာကို ေအာင္ျမင္စြာ ျဖတ္ေက်ာ္ၿပီးခဲ့ျပီဆိုရင္ေတာ့ စာေမးပြဲထပ္ေျဖစရာမလိုေတာ့ဘူး” တဲ့ေလ။ ကြၽန္မတို႔မည့ံေၾကာင္း သူတို႔ကိုသက္ေသျပရအံုးမယ္ (ၾကီးက်ယ္ျပန္ျပီ)။ Exposure နဲ႕ Skills အသင့္အတင့္ရွိခဲ့ျပီျဖစ္ေပမယ့္ တင္းျပည့္က်ပ္ျပည့္ တိန္တိန္ျမည္အရည္အခ်င္းေတြနဲ႔ မဟုတ္ေသးတဲ့ကြၽန္မအတြက္ ဒီတကၠသိုလ္ၾကီးမွာ ဆရာမအျဖစ္ရပ္တည္ႏုိင္ဖို႔က ကြၽန္မဘဝမွာ ဘယ္သူကမွမတိုက္ခိုင္းခဲ့တဲ့ ေနာက္ထပ္တိုက္ပြဲတစ္ခုေပါ့။
ပထမဦးဆံုးစာသင္ႏွစ္ဟာ ကြၽန္မဘဝရဲ႕ အခက္ခဲဆံုးအခ်ိန္ေတြထဲက တစ္ခုလို႔ဆိုရင္ မမွားပါဘူး။ ေက်ာင္းသားေတြေရွ႕ရပ္ၿပီး ၁နာရီခြဲစာ Lecture ကို အမွားမယြင္းမရွိ အဂၤလိပ္လိုေျပာတတ္ဖို႔က ကြၽန္မအတြက္ အၾကီးမားဆံုး အတားအဆီးျဖစ္ခဲ့ပါတယ္။ အဂၤလိပ္စကားေျပာတိုင္းျပည္မ်ားမွလာေသာ ေက်ာင္းသားမ်ားေရွ႕မွာ ကြၽန္မလ်ွာကလည္း ခဏခဏ ခလုတ္တိုက္ခဲ့ပါတယ္။ သူတို႕ဖာသာ တိုးတိုးစကားေျပာၿပီးရယ္တာေတြ႕ရင္ ကြၽန္မကို ရယ္တာမ်ားလားလို႔ ေတြးၿပီး အိပ္မေပ်ာ္ျဖစ္ျပန္ပါေလေရာ။ စာသင္ခ်ိန္မ်ားကို ေလ့က်င့္ေရးကြင္းမ်ားအျဖစ္မွတ္ယူၿပီး (သင့္မသင့္ ကြၽန္မ မသိပါ) ေနာက္အတန္းမွာ ငါ ဒီထက္ေကာင္းေအာင္ ေျပာႏုိင္လာမယ္၊ ေနာက္ စာသင္ႏွစ္ဝက္မွာ၊ ေနာက္ႏွစ္မွာ ငါ ဒီထက္ အမ်ားၾကီးတိုးတက္လာမယ္လုိ႕ ကိုယ့္ကိုယ္ကို အားတင္းရင္းျဖတ္ေက်ာ္ခဲ့ရပါတယ္။ ကြၽန္မက လူေရွ႕ထြက္စကားေျပာျခင္း အရည္အခ်င္း (Public Speaking Skill) ကို ေသြးေနစဥ္မွာ ကြၽန္မနဲ႕အတူ အလုပ္ဝင္တဲ့ ကြၽန္မထက္ အသက္၁၀ႏွစ္ ငယ္တဲ့ထိုင္းဆရာမေလးက မ်က္ႏွာေလးခ်ီၿပီး ေက်ာင္းသားေတြကို ဘယ္လိုကိုင္တြယ္ရမလဲ ဆိုတဲ့ skill ကို စတင္ေလ့က်င့္ႏုိင္ခဲ့ပါျပီ။ ကြၽန္မ ေက်ာင္းသားေတြေရွ႕မွာ စကားေျပာ အိုေက လာတဲ့အခ်ိန္ ေက်ာင္းသားေတြကိုဘယ္လုိကိုင္တြယ္ရမလဲဆိုတဲ့ကိစၥနဲ႕ လံုးခ်ာလည္လိုက္ေနစဥ္မွာ သူက ပါရဂူသင္တန္းတက္ရန္ လိုအပ္တဲ့စာေမးပြဲမ်ားကို ေျဖဆိုၿပီးျဖစ္ႏွင့္ပါျပီ။ ပံုပ်က္စျပဳလာတဲ့ကြၽန္မကိုယ္ခႏၶာကို ျပဳျပင္ထိန္းသိမ္းရန္ အလြန္ေက်ာ့ရွင္းလွတဲ့ သူက လမ္းညႊန္ျပသခဲ့ပါတယ္။ အတန္းထဲက top ေနရာေတြကို ယူထားႏုိင္ခဲ့တဲ့အျပင္ အားကစား၊ဂီတ စတဲ့ Extra Curriculum Activities ေတြကိုပါလုပ္ျပႏုိင္ခဲ့တဲ့ IUJ က အတန္းေဖာ္ေတြကို အားက်ခဲ့ရတဲ့ကြၽန္မ အလုပ္လုပ္ရင္း ဘဝအေျခအေနကိုပါ ဟန္ခ်က္ညီေအာင္ ထိန္းထားႏုိင္တဲ့ ထိုင္းဆရာမ ငယ္ငယ္ေလးကို ပါးစပ္အေဟာင္းသားနဲ႕ အေလးျပဳခဲ့ရပါတယ္။
ထိုင္းလူမ်ိဳးေတြဟာ ျမန္မာလူမ်ိဳးေတြေလာက္ ဉာဏ္ရည္ဉာဏ္ေသြး (Intelligence) မျမင့္မားဘူးလို႔ ျမန္မာအမ်ားစုက ေျပာၾကပါတယ္။ ကြၽန္မ အနည္းငယ္မ်ွသာ လက္ခံလိုပါတယ္။ ကြၽန္မ ေလ့လာဖတ္ရွဳ႕မွဳအရ Intelligence ဆိုတာ ေမြးရာပါက ၅၀ ရာခိုင္ႏွဳန္းပဲပါလာတာလို႔ သိပံၸပညာရွင္အမ်ားစုက ဆိုပါတယ္။ က်န္တဲ့ ၅၀ ရာခိုင္ႏွဳန္းကို လူတစ္ဦးေမြးဖြားၾကီးျပင္းရာ ပတ္ဝန္းက်င္က ျပဳျပင္လိုက္ပါတယ္တဲ့။ ဟုတ္ပါတယ္။ ကြၽန္မနဲ႕ ေမြးရာပါ Intelligence အဆင့္ တူညီတယ္လို႔ဆိုႏုိင္တဲ့ ႏုိင္ငံျခားသား (အာရွႏုိင္ငံသားပဲဆိုၾကပါစို႕) တစ္ေယာက္နဲ႕ စာျပိဳင္ရင္ ကြၽန္မရွဳံးပါတယ္၊ ရွဳံးခဲ့ပါတယ္။ ဘာေၾကာင့္လဲဆိုေတာ့ သူက ကြၽန္မထက္ Exposure နဲ႕ Skills ေတြ အမ်ားၾကီးသာေနလို႔ပါ။ ကြၽန္မလက္ရွိသင္ၾကားေနတဲ့ ဘြဲ႔ၾကိဳအီကိုတန္းရဲ႕ သင္ရုိးညႊန္းတမ္း၊ သင္ၾကားမွဳစနစ္နွင့္ အေထာက္အကူျပဳပစၥည္းမ်ားက ကြၽန္မရခဲ့တဲ့ ျမန္မာျပည္က မဟာဘြဲ႕ရဲ႕သင္ရုိးညႊန္းတမ္း၊ သင္ၾကားမွဳစနစ္နွင့္ အေထာက္အကူျပဳပစၥည္းမ်ားထက္ သာတယ္လို႕(ကြၽန္မ မ်က္စိကို မွိတ္ၿပီး) ေျပာပါရေစ။ ဒီလို ကြၽန္မတို႔ႏုိင္ငံက “ေတာ္” ဆိုတဲ့ လူတစ္ေယာက္ဟာ အျခားအာရွႏုိင္ငံမ်ားမွ “သင့္” ဆိုေသာ လူတစ္ေယာက္နဲ႕ သူတင္ကိုယ္တင္ျဖစ္ဖို႕ လ်ွာတစ္ေတာင္ေလာက္ထြက္ေအာင္ ေျပးလိုက္ေနရၿပီး ကြၽန္မတို႔ ႏုိင္ငံက “သင့္” ဆိုေသာလူေတြဟာ သူမ်ားႏုိင္ငံေတြမွာ “ညံ့” ဆိုေသာလူေတြလုပ္တဲ့ အလုပ္ေတြကို ေအာက္က်ခံၿပီး သြားလုပ္ေနရတာေတြကို သံုးသပ္မိမယ္ဆိုရင္ ကြၽန္မတို႕ျမန္မာျပည္ရဲ႕ေရွ႕အနာဂတ္ကို ေတြးၾကည့္ႏုိင္ၾကပါျပီ။
တိုင္းျပည္မ်ား ဖြံျဖိဳးတိုးတက္ေအာင္ ဘယ္လိုလုပ္ၾကသလဲဆိုတဲ့ International Development ဘာသာရပ္နဲ႕ မဟာဘြဲ႕ရထားတဲ့ကြၽန္မ၊ တိုင္းျပည္မ်ား၏ေရရွည္စီးပြားေရးတိုးတက္မွဳ (Long-Run Economic Growth) တနည္းအားျဖင့္ ေရရွည္လူမွဳဘဝေကာင္းမြန္မွဳ ဆိုတဲ့ ေခါင္းစဥ္ကို ေက်ာင္းသားေတြကိုရွင္းျပတိုင္း ပညာေရးဟာ Long-Run Economic Growth အတြက္ အေရးအပါဆံုး နံပါတ္တစ္လို႔ သူတို႔ေခါင္းထဲကို စြဲေနေအာင္ ဥပမာေလးေတြေပးၿပီး ရွင္းျပႏုိင္ခဲ့တဲ့ ကြၽန္မ၊ ျမန္မာျပည္ရဲ႕ ပညာေရးၾကီး နလန္မထူႏုိင္ေလာက္ေအာင္ နိမ့္က်ၿပီး စာသင္ခြင့္မရတဲ့ကေလးေတြအေၾကာင္းၾကားရတိုင္း ရင္ထဲမွာဆို႔နင့္ေနမိတာ အၾကိမ္ၾကိမ္ပါ။ ျမန္မာလူၾကီးတစ္ေယာက္က ေျပာဖူးတယ္ “ညည္းတို႔တေတြ ဒီတိုင္းျပည္မွာလူျဖစ္လာတာ ညည္းတို႔ကိုက ကံမေကာင္းလုိ႔ေပါ့ေအ၊ ညည္းတို႔ ကုသို္လ္ေတြ အရမ္းေကာင္းၾကရင္ ဒီ႔ထက္ေကာင္းတဲ့တိုင္းျပည္ေတြမွာ လူျဖစ္ၾကမွာေပါ့” တဲ့။ ဟုတ္ပါတယ္၊ ကြၽန္မတို႔ အတိတ္ကံေတြ မေကာင္းခဲ့ၾကလို႔ ဒီတိုင္းျပည္မွာလူလာျဖစ္ၾကတယ္၊ အခက္အခဲေတြ ဖိႏွိပ္မွဳေတြ ခြဲျခားဆက္ဆံခံရမွဳေတြေအာက္ကေန ပင္ပင္ပန္းပန္းထိုးထြက္ၾကရတယ္။ ဒါေပမယ့္ ကြၽန္မတို႔မ်ိဳးဆက္ ကေလးငယ္ေလးေတြကို “ကဲ ကံမေကာင္းလို႔ ဒီႏုိင္ငံမွာ လူျဖစ္ၾကတယ္၊ သည္းခံၿပီးေနၾကေလေရာ့” လို႔ ကြၽန္မတို႔ ေျပာသင့္ပါသလား၊ ေျပာရက္ပါသလား။
ကြၽန္မ မေျပာရက္ပါ။ ထိပ္ပိုင္းဆိုင္ရာေျပာင္းလဲမွဳေတြကို ေစာင့္ေမ်ွာ္ရင္းမွပင္ ကိုယ္ေရာက္ေနတဲ့ေနရာေလးကေန ကိုယ္တတ္ႏုိင္သေလာက္အင္အားေလးေတြနဲ႕ ဒီပညာေရးစနစ္ၾကီးကို ေျပာင္းလဲပစ္ၾကပါစို႕လား။ ႏွမ္းေစ့ကေလးေတြအားလံုးေပါင္းမိသြားတဲ့တခ်ိန္မွာ ကြၽန္မ တို႕ႏုိင္ငံၾကီးကို အမ်ားနည္းတူ အရွိန္ျပည့္ေမာင္းနွင္ႏုိင္ဖို႕ အဓိကစြမ္းအင္ျဖစ္တဲ့ ၾကည္စင္ရွင္းသန္႔္လွတဲ့ဆီေကာင္းေကာင္းေလးေတြ အေျမာက္အျမားထြက္ရွိလာႏုိင္မယ္လို႔ ယံုၾကည္ေမ်ွာ္လင့္လ်ွက္ …………………..