ၾသဂုတ္ ၁၉၊ ၂၀၁၄
သမိုင္း၀င္ ရွစ္ေလးလုံးအေရးေတာ္ပုံႀကီးျဖစ္ပြားခဲ့သည္မွာ ယခုႏွစ္ ၾသဂုတ္လတြင္ (၂၆)ႏွစ္ျပည့္ေပၿပီ။ ဤ အေရးေတာ္ပုံကို ျမန္မာ့ မ်က္ေမွာက္သမိုင္း၏ အခ်ိဳး အေကြ႕ႀကီးတခု အျဖစ္မွတ္တမ္းတင္ၾကသည္။ အဘယ္ေၾကာင့္ဆိုေသာ္ လူထုအေရးေတာ္ပုံႀကီး အေတာအတြင္း လူကို လူလို မျမင္ေသာ မဆလ စစ္ အာဏာရွင္ စနစ္အား ခုတ္ပိုင္း ၿဖိဳလွဲႏိုင္ခဲ့သည္။ လြတ္လပ္ေရး၊ တရားမွ်တေရးႏွင့္ တန္းတူေရးဆိုသည့္ ဒီမိုကေရစီႏွင့္လူ႕အခြင့္အေရးအသိအျမင္မ်ား ကို အေရး ေတာ္ပုံက ရွင္သန္ေစခဲ့သည္။ စစ္အာဏာရွင္စနစ္ကို စိန္ေခၚအန္တုႏိုင္စြမ္းရွိေသာ လူထုေခါင္းေဆာင္တယာက္ကိုလည္း အေရးေတာ္ပုံက ေမြးဖြားေပးခဲ့သည္။
ဤေနရာ၌ ပိုမို အေရးပါသည့္ ထူးျခားခ်က္တခုမွာ အေရးေတာ္ပုံ၏ သက္ေရာက္မႈအရွိန္ေၾကာင့္ ျမန္မာ့ႏိုင္ငံေရး အေတြးအေခၚ အလွည့္အေျပာင္းသိသာစြာ ျဖစ္ေပၚခဲ့ျခင္းျဖစ္သည္။ ထို အလွည့္အေျပာင္းက စစ္၀ါဒ၊ စစ္အာဏာရွင္၀ါဒ၊ ‘ပုရိသ ပဓါန၀ါဒ’ လႊမ္းမိုးေနမႈကို တပ္လွန္႕ စိန္ေခၚလိုက္သည့္ အသံလည္းျဖစ္သည္။ ပုရိသ၀ါဒ သို႕မဟုတ္ စစ္ဒႆန၀ါဒအား စိန္ေခၚသူအျဖစ္ ရွစ္ေလးလုံးအေရးေတာ္ပုံက ေမြးထုတ္ေပးလိုက္သူ မွာ လူထုေခါင္းေဆာင္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ပင္ျဖစ္သည္။ ၁၉၉၁ ခုႏွစ္ ျငိမ္းခ်မ္းေရးႏိုဘယ္ဆုျဖင့္ ႏိုင္ငံတကာက ဂုဏ္ျပဳလိုက္ေသာအခါ၊ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္သည္ ျမန္မာတႏိုင္ငံတည္းႏွင့္သာ သက္ဆိုင္သည့္ ပုဂၢိဳလ္တဦးမွ် မဟုတ္ေတာ့ သကဲ႕သို႕၊ “ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ႏွင့္ ျမန္မာစစ္အာဏာရွင္တို႕၏ ပဋိပကၡ” သည္ လည္း ျမန္မာႏိုင္ငံ၏ ျပည္တြင္းေရးကိစၥသက္သက္မွ်ဟု ေျပာ၍ မရေတာ့ေပ။
ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ ေယာက္က်ားသားစစ္ဗိုလ္မ်ား ထင္ရာစိုင္းႀကီးစိုးေနသည္မွာ အေတာ္ၾကာေနၿပီျဖစ္သည္။ လူ႕အဖြဲ႕အစည္း၏ ဦးေဆာင္မႈ အခန္းက႑မ်ားတြင္ မိန္းမသားမ်ားကို ကန္႕သတ္ခ်ဳပ္ခ်ယ္ ေနရာမေပးဘဲ ခြဲျခားဆက္ဆံခဲ့သည္မွာ ၾကာလွၿပီ။ ၂၀၁၀ ခုႏွစ္ ေရြးေကာက္ပြဲမတိုင္မီအထိ၊ ေရွ႕ေနခ်ဳပ္၊ တရားသူႀကီးခ်ဳပ္၊ စာရင္းစစ္ခ်ဳပ္၊ ပါေမာကၡခ်ဳပ္ကဲ့သို႕ေသာ ရာထူး မ်ိဳးမွာပင္ အမ်ိဳးသမီးမ်ားကို ေနရာေပးျခင္း မရွိခဲ့ေပ။ ဒု ၀န္ႀကီး၊ ၀န္ႀကီးဆိုသည့္ ရာထူးမ်ိဳးကေတာ့ ပို၍ ေ၀းပါေသးသည္။။ ဤ သည္မွာ စစ္အာဏာရွင္မ်ား၏ ပေဒသရာဇ္ဆန္ဆန္ အေတြးအေခၚမ်ားေၾကာင့္ျဖစ္သည္။ ယင္းသို႕ေသာ အေျခအေနအခ်ိန္အခါမ်ိဳးတြင္ ျပည္သူက ‘ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္’ အား လူထု ေခါင္းေဆာင္အျဖစ္ အသိအမွတ္ျပဳလိုက္ျခင္းမွာ အေရးႀကီးသည့္ အေတြးအေခၚ အလွည့္အေျပာင္းဟုဆိုထိုက္သည္။
ဤ အလွည့္အေျပာင္းကို လက္မခံႏိုင္ေသာ စစ္အာဏာရွင္ႀကီးတစုက ယေန႕ထက္တိုင္ ပေဒသရာဇ္အေတြးအေခၚေဟာင္းဘက္မွ ခုခံတိုက္ခိုက္ေနျခင္းျဖစ္သည္။ ၂၀၀၈ စစ္အာဏာဦးစားေပး ဖြဲ႕စည္းပုံတြင္ အမ်ိဳးသမီးမ်ားကို ပဓါနက်သည့္ ေခါင္းေဆာင္မႈ ေနရာ မ်ား ရယူခြင့္မရွိေအာင္ ျပ႒ာန္းဟန္႕တားထားသည္။ ဤ လုပ္ရပ္မွာ ‘ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္’ကိုသာမက အမ်ိဳးသမီး ႏိုင္ငံသား အားလုံးကိုပါ ခြဲျခားႏွိမ့္ခ်လိုက္ျခင္း ျဖစ္သည္။ ၁၉၉၀ ေရြးေကာက္ပြဲရလဒ္ကို ႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာ ျငင္းဆန္ လက္မခံခဲ့ျခင္းသည္လည္း၊ ယင္း အေတြးအေခၚေဟာင္းေၾကာင့္ဟု ပင္ဆိုရမည္။ အမ်ိဳးသမီးမ်ားအား မူ၀ါဒေရးရာခ်မွတ္ရာတြင္ ပါ၀င္ခြင့္ မရေအာင္ ပိတ္ပင္ ဟန္႕တားေနသူမ်ားမွာ ပေဒသရာဇ္အေတြးအေခၚေဟာင္းလက္ခံသူ လက္က်န္ စစ္အာဏာရွင္မ်ားပင္ျဖစ္သည္။
ထို လက္က်န္ စစ္အာဏာရွင္မ်ားသည္ အေတြးအေခၚအလွည့္အေျပာင္း သမိုင္းျဖစ္စဥ္ကို အခ်ည္းအႏွီး ခုခံအန္တုေနေပသည္။ “အမ်ိဳးသမီးမ်ားအေပၚခြဲျခားဖိႏွိပ္မႈမ်ား ပေပ်ာက္ေရးဆိုင္ရာ ႏိုင္ငံတကာသေဘာတူညီခ်က္” The Convention on the Elimination of All Forms of Discrimination against Women (CEDAW) ကို ႏိုင္ငံေပါင္း(၁၃၀)၏ ေထာက္ခံမႈျဖင့္ ကုလသမဂၢ အေထြေထြညီလာခံ ဆုံးျဖတ္ခ်က္ (၃၄ / ၁၈၀) အရ ၁၉၇၉ ဒီဇင္ဘာ (၁၈) မွာ အတည္ျပဳထားၿပီးျဖစ္သည္။ ယင္း သေဘာတူညီ ခ်က္ကို ျမန္မာႏိုင္ငံကလည္း လက္မွတ္ ေရးထိုးထားၿပီးျဖစ္၍ လိုက္နာက်င့္သုံးရမည့္ တာ၀န္ရွိသည္။ လက္မွတ္ေရးထိုးထားေသာ အဖြဲ႕၀င္ႏိုင္ငံသည္ အမ်ိဳးသမီးမ်ားကို အမ်ိဳးသားမ်ားႏွင့္ တန္းတူ အေျခခံႏိုင္ငံသားရပိုင္ခြင့္၊ အေျခခံလူ႕အခြင့္အေရးရပိုင္ခြင့္မ်ား ေပးရန္ တာ၀န္ရွိသည္။ ႏိုင္ငံ့အေရးအရာကိစၥမ်ားကို စီမံခန္႕ခြဲဆုံးျဖတ္ရာတြင္ လည္း အမ်ိဳးသမီးမ်ားကို တန္းတူပါ၀င္ခြင့္ေပးရမည္ ျဖစ္သည္။ လက္ရွိ ပါလီမန္လႊတ္ေတာ္မ်ားသမဂၢ (IPU) ၏ ၂၀၁၄ ဇြန္လ သုေတသန ျပဳခ်က္အရ ႏိုင္ငံတကာ ပါလီမန္ လႊတ္ေတာ္ မ်ားတြင္ အမ်ိဳးသမီး လႊတ္ေတာ္ကိုယ္စားလွယ္ (၉၇၆၁) ေယာက္ရွိၿပီး၊ အမ်ိဳးသား လႊတ္ေတာ္ကိုယ္စားလွယ္က (၃၄၈၀၃) ဦး ရွိ ေသာေၾကာင့္၊ ပါလီမန္လႊတ္ေတာ္မ်ားတြင္ အမ်ိဳးသမီးကိုယ္စားျပဳမႈ (၂၁ ဒႆမ ၉)ရာခိုင္ႏႈန္းရွိသည္။
ဒီမိုကေရစီစနစ္က်င့္သုံးေသာ ႏိုင္ငံ (၁၈၉)ႏိုင္ငံ အနက္ ႏိုင္ငံ (၃၀)တြင္ အမ်ိဳးသမီးႏိုင္ငံ့ေခါင္းေဆာင္မ်ား ဦးေဆာင္ေနသည္ ကိုေတြ႕ရသည္။ လႊတ္ေတာ္ (၄၁) ခုတြင္ အမ်ိဳးသမီး ပါလီမန္လႊတ္ေတာ္ ဥကၠ႒မ်ား ေရြးခ်ယ္တင္ေျမွာက္ခံရသည္။ ဤသည္မွာ ယေန႕ကမၻာတြင္ ျဖစ္ေပၚေနေသာ အမ်ိဳးသမီး အခြင့္အေရးဆိုင္ရာသမိုင္းျဖစ္ေပၚတိုးတက္မႈ ညႊန္းကိန္းျဖစ္သည္။ ဤ သမိုင္း ပင္မေရစီးကို စစ္အာဏာရွင္အုပ္စုသည္ မိုက္မဲစြာ ခုခံဆန္႕က်င္ေနသည္။ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္သည္ သာမန္ အမ်ိဳးသမီး ေခါင္းေဆာင္တဦးမွ်သာ မဟုတ္ဆိုသည္ကို စစ္ဗိုလ္ခ်ဳပ္မ်ား သိဖို႕ေကာင္းသည္။
ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္သည္ “ရွစ္ေလးလုံးျပည္သူ႕ဒီမိုကေရစီ အေရးေတာ္ပုံ” မွ တင္ေျမွာက္လိုက္ေသာ လူထုေခါင္းေဆာင္ျဖစ္ သည္။ တိုင္းရင္းသားလူမ်ိဳးေပါင္းစုံ လက္ခံအသိအမွတ္ ျပဳျခင္းခံရေသာ ေခါင္းေဆာင္လည္းျဖစ္သည္။ ရွစ္ေလးလုံးျပည္သူ႕ ဒီမိုကေရစီအေရးေတာ္ပုံ၏ ေတာင္းဆိုခ်က္သည္ ႏိုင္ငံေရး ျပဳျပင္ ေျပာင္းလဲမႈ (Political System Change) ျဖစ္သည္။ ‘လြတ္လပ္ေရး၊ တရားမွ်တေရးႏွင့္ တန္းတူေရးဆိုေသာ ဒီမိုကေရစီပိုင္ခြင့္’ ကို ေတာင္းဆိုျခင္းျဖစ္သည္။ ‘တန္းတူေရး’ ဟုေျပာရာ၌ လူမ်ိဳး၊ လူတန္းစား၊ ႏိုင္ငံေရး ယုံၾကည္ခ်က္ႏွင့္ ကိုးကြယ္သည့္ ဘာသာ မွ်သာမက၊ ‘လိင္’ ခြဲျခားဆက္ဆံမႈ မျပဳလုပ္ေရးလည္း ပါ၀င္သည္။ လြတ္လပ္ ေရး၊ တရားမွ်တေရးႏွင့္ တန္းတူေရးဆိုေသာ ဒီမိုကေရစီပိုင္ခြင့္မ်ား ျဖစ္ထြန္းတိုးတက္ေရးအတြက္ တိုင္းရင္းသား ျပည္သူလူထုက ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္အား သူတို႕ ကိုယ္စားလွယ္အျဖစ္ေရြးခ်ယ္ထားျခင္းျဖစ္သည္။
၁၉၉၀ ေရြးေကာက္ပြဲရလဒ္ကို သုံးသပ္လွ်င္လည္း ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္အား ျပည္သူက တခဲနက္ ဆႏၵမဲေပးခဲ့ၾကျခင္းျဖစ္သည္။ တနည္းအားျဖင့္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ကို သူတို႕၏ ကိုယ္စား တိုင္းျပည္အေရးအရာမ်ားကို စီမံအုပ္ခ်ဳပ္ႏိုင္ရန္ အခြင့္အာဏာ (Authorization or Mandate) လႊဲအပ္လိုက္ၾကျခင္းျဖစ္သည္။ တိုင္းျပည္ေအးခ်မ္းသာယာမႈကို အမွန္လိုလားလွ်င္ ေဒၚေအာင္ဆန္း စုၾကည္၏ အခန္းက႑ကို စစ္အုပ္စုအေနျဖင့္ မသိက်ိဳးကၽြန္မျပဳသင့္ေပ။ ကမၻာ့ကုလသမဂၢႏွင့္ ႏိုင္ငံတကာေခါင္းေဆာင္မ်ားက တစိုက္မတ္မတ္ေတာင္းဆိုေနသည့္အတိုင္း ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္အား ျမန္မာ့ႏိုင္ငံေရးတြင္ ထိပ္တန္းတာ၀န္ ထမ္းခြင့္ေပးရေပ မည္။ အထူးသျဖင့္ ကုလသမဂၢႏွင့္ ႏိုင္ငံတကာမွ ဆယ္စုႏွစ္ (၂) ခုမွ် အစဥ္တစိုက္ တိုက္တြန္းလွ်က္ရွိေသာ ႏိုင္ငံေရး ေတြ႕ဆုံ ေဆြးေႏြးပြဲမ်ားမွ တဆင့္ အမ်ိဳးသားျပန္လည္သင့္ျမတ္ေရးႏွင့္ တိုင္းျပည္ျငိမ္းခ်မ္းေရးကို ရွာေဖြရေပမည္။
ယေန႕ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္သည္ တိုင္းရင္းသားေပါင္းစုံလူထုအမ်ားစု၏ ေထာက္ခံမႈကို ရရွိထားရုံမက၊ ႏိုင္ငံတကာ ေခါင္းေဆာင္မ်ား၏ ယုံၾကည္ အားထားမႈကိုပါ ရရွိေနသည့္ ႏိုင္ငံေရးေခါင္းေဆာင္တဦးျဖစ္သည္။ ထိုအခ်က္ကို လက္ရွိ ဦးသိန္းစိန္ အစိုးရက မ်က္ကြယ္ျပဳလွ်င္ ျပည္တြင္းစစ္ကင္းရွင္း၍၊ ႏိုင္ငံေရးတည္ျငိမ္ေသာ လူမႈဘ၀ပတ္၀န္းက်င္ကို ရရွိႏိုင္ဖြယ္မရွိေပ။
သို႕ျဖစ္၍ စစ္ဗိုလ္ခ်ဳပ္မ်ားအေနျဖင့္ ဥာဏ္အေျမာ္အျမင္ႀကီးမားရင့္က်က္ေသာ ႏိုင္ငံေရးေခါင္းေဆာင္(Statesman) တစ္ဦး ျဖစ္သည့္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္အား ေအာက္လမ္းနည္း အသြယ္သြယ္သုံးကာ ျမန္မာ့ႏိုင္ငံေရးမွ ၀ိုင္းပယ္ရန္ အားထုတ္ျခင္းမွာ အံ႕ဖြယ္သူရဲ အသိဥာဏ္ႏုံခ်ာမႈဟု ဆိုရန္မွတပါး အျခားစကား ပင္ မရွိေတာ့။
ႏိုင္ငံေရးျပႆနာကို ႏိုင္ငံေရးနည္းအရ ေျဖရွင္းရန္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္က တစိုက္မတ္မတ္ ေမတၲာရပ္ခံခဲ့ေသာ္လည္း စစ္အုပ္စုက အၿမဲ ဥေကၡာျပဳခဲ့သည္။ ၁၉၉၅ ၾသဂုတ္လ(၁)ရက္ေန႕ ည(၉)နာရီတြင္ ထုတ္လႊင့္ခဲ့သည့္ ထိုင္းႏိုင္ငံ “ေနးရွင္းသတင္းစာ ႏွင့္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္၏ အင္တာဗ်ဴး” တြင္ ေဒၚစု၏ ရိုးသားေျဖာင့္မွန္ေသာ ႏိုင္ငံေရးယုံၾကည္ခ်က္ ေစတနာကို ေတြ႕ႏိုင္သည္။ ေအာက္တြင္ အင္တာဗ်ဴး ဘာသာျပန္ ေကာက္ႏႈတ္ခ်က္ ေဖၚျပလိုက္ပါသည္။
ေနးရွင္းအယ္ဒီတာ။ စစ္မွန္တဲ့ ျပည္ေထာင္စုျမန္မာႏိုင္ငံကို အမွန္တကယ္ ထူေထာင္မယ္ဆိုရင္ ဘယ္လို ေလ်ာ္ကန္သင့္ျမတ္တဲ့ မူေဘာင္ခ်ရမွာပါ လဲ။
ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္။ ပထမဆုံး ‘ယုံၾကည္မႈပတ္၀န္းက်င္’ တခု တည္ေဆာက္ၾကရမွာပါ။ ဒီ ‘ယုံၾကည္မႈ’ ဟာ ျမန္မာ ႏိုင္ငံမွာ ကြယ္ေပ်ာက္ ေနတဲ့ အရာ ျဖစ္ပါတယ္။ ‘ယုံၾကည္မႈပတ္၀န္းက်င္’ တခု မတည္ေဆာက္ႏိုင္ေသးသမွ် ‘ထိေရာက္မႈရွိတဲ့ ေဆြးေႏြးပြဲ’ မ်ိဳး က်မတို႕ စတင္ႏိုင္မွာ မဟုတ္ပါ ဘူး။ ေဆြးေႏြးေရးစားပြဲမွာ ၀ိုင္းထိုင္လိုက္ဖို႕ဆိုတာကေတာ့ လြယ္ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ လူတိုင္းက တဦးအေပၚ တဦး သံသယေတြ ပြားေနၾကရင္ အမ်ား လက္ခံႏိုင္တဲ့ သေဘာတူညီမႈတခု ရရွိေအာင္ ေျဖရွင္းႏိုင္မွာ မဟုတ္ပါဘူး။ ဒါေၾကာင့္ တိုင္းရင္းသားေတြ ယုံၾကည္စိတ္ခ်ႏိုင္တဲ့ အစိုးရတရပ္ ရွိတယ္ ဆိုတာ က်မတို႕အေနနဲ႕ ျပသဖို႕လိုပါတယ္။ အဲဒီအစိုးရဟာ တိုင္းရင္းသားေတြရဲ႕ ေမွ်ာ္မွန္းခ်က္ေတြနဲ႕ျပႆနာေတြကို စာနာေထာက္ထား ေၾကာင္း လည္းျပသရပါလိမ့္မယ္။ ျပႆနာကို အဲဒီကေန စၿပီး ကိုင္တြယ္ရမယ္ထင္ပါတယ္။ တခ်ိဳ႕တိုင္းရင္းသားအင္အားစုေတြအေနနဲ႕ ‘ထိေရာက္မႈရွိတဲ့ ေဆြးေႏြးပြဲ’ ေတြ မစတင္မီ သူတို႕ျဖစ္ေစခ်င္တဲ့ မူေဘာင္ဆိုင္ရာ အႀကံျပဳစရာေတြ ရွိၿပီးျဖစ္ႏိုင္ပါတယ္။ လိုအပ္ခ်က္နဲ႕ကိုက္ညီတဲ့ မူေဘာင္တခုရရွိဖို႕ အတြက္ ညွိႏႈိင္းေဆြးေႏြးၾကမယ္ဆိုရင္လည္း ျဖစ္ႏိုင္ပါတယ္။
ေနးရွင္းအယ္ဒီတာ။ စစ္ေခါင္းေဆာင္မ်ားနဲ႕ေဆြးေႏြးတဲ့အခါ တိုင္းရင္းသားလူမ်ိဳးမ်ားရဲ႕ ျပႆနာကို ဦးစားေပး ကိစၥအျဖစ္ သေဘာထားႏိုင္ပါမည္လား။
ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္။ ပထမဆုံးလုပ္ရမွာက အျပန္အလွန္ စကားစတင္ေျပာႏိုင္ၾကဖို႕ျဖစ္ပါတယ္။ အဲဒီေနာက္မွာ အမွန္အတိုင္းေျပာရရင္ ေဆြးေႏြးပြဲမွာ တိုင္းရင္းသားေတြ ပါ၀င္လာဖို႕ျဖစ္ပါတယ္။ တိုင္းရင္းသားေတြ မပါ၀င္ခဲ႕ရင္ အရွည္တည္တန္႕တဲ့ ျငိမ္းခ်မ္းေရးကို က်မတို႕မရႏိုင္ပါဘူး။ ဒါေၾကာင့္ ေဆြးေႏြးပြဲမွာ တိုင္းရင္းသားေတြ မုခ်ပါ၀င္ရမွာပါ။
ေနးရွင္းအယ္ဒီတာ။ အဂတိလိုက္စား အက်င့္ေဖါက္ျပားမႈျဖစ္ေစတာ ‘အာဏာ’ေၾကာင့္မဟုတ္။ ‘အာဏာကို လက္လြတ္ဆုံးရႈံးရမွာ ေၾကာက္ရြံ႕ျခင္း’ ေၾကာင့္ ျဖစ္တယ္လို႕ ခင္ဗ်ားေရးတဲ့ ‘ေၾကာက္ရြံ႕ျခင္းမွ ကင္းလြတ္ေရး’ စာအုပ္မွာ ေရးထားတာေတြ႕ရပါတယ္။ ခင္ဗ်ားကိုယ္တိုင္ေရာ မ်က္ေမွာက္ကာလ မွာ ဘာကို ေၾကာက္ရြံ႕ပါသလဲ။
ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္။ က်မအေပၚမွာ ယုံၾကည္အားထားေနၾကတဲ့ ျပည္သူလူထုကို၊ က်မက စိတ္ပ်က္ေအာင္လုပ္မိမွာ အေၾကာက္ဆုံးပါပဲ။ လူထုကို စိတ္ပ်က္ေအာင္ လုပ္မိမွာထက္ က်မကိုယ္တိုင္က အရည္အခ်င္းက်ဆင္းသြားတာျဖစ္ဖို႕က ပိုမ်ားပါတယ္။ သူတို႕ျဖစ္ခ်င္တဲ့ အရာတိုင္းကို က်မအေနနဲ႕လုပ္မေပးႏိုင္ေပမယ့္၊ သူတို႕စိတ္ပ်က္ေအာင္ေတာ့ က်မလုပ္မွာ မဟုတ္ပါဘူး။ ဒါေပမယ့္ သူတို႕ကို တခုခု လုပ္ေပးမယ္လို႕ က်မ ကတိေပး ထားတာေတာ့ မရွိေသးပါဘူး။ က်မ အေကာင္းဆုံး ႀကိဳးပမ္းေဆာင္ရြက္ပါ့မယ္လို႕ရိုးရိုးသားသားေျပာထားတာပဲရွိပါတယ္။
နိဂုံးခ်ဳပ္ရလွ်င္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္သည္ ဆရာဦး၀င္းတင္ အကဲျဖတ္ေဖၚညႊန္းသည့္ “မီးလွ်ံထဲက ၾကာ” ဆိုသည့္ ဂုဏ္ၿဒပ္ႏွင့္ ညီညြတ္လွသည္ဟု ဆိုခ်င္ပါသည္။ ၁၉၉၉ ခုႏွစ္ကုန္ပိုင္းတြင္ ဆရာဦး၀င္းတင္က ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ကို ဂုဏ္ျပဳ၍ (၃) ေၾကာင္း ဟိုကၠဳကဗ်ာတပုဒ္ ေထာင္တြင္း၌ ေရးဖြဲ႕ခဲ့ပါသည္။ ကဗ်ာအမည္က ‘မီးလွ်ံထဲက ၾကာ’ ျဖစ္သည္။
‘မီးလွ်ံထဲက ၾကာ’
ရဲ ဇြဲ ဥာဏ္ စည္း တာ
မေၾကာက္တရား ေတးကဗ်ာ
မီးလွ်ံထဲက ၾကာ။
‘ ရဲ ’ ဆိုသည္မွာ ရဲရင့္ျခင္း၊ ဇြဲ ဆိုသည္မွာ စြဲၿမဲျခင္း၊ ‘ဥာဏ္’ ဆိုသည္မွာ ဥာဏ္အေျမာ္အျမင္ႀကီးျခင္း၊ ‘စည္း’ ဆိုသည္မွာ စည္းကမ္း ႀကီးျခင္း စည္းကမ္းသိျခင္း စည္းကမ္းထိန္းျခင္း၊ ‘တာ’ ဆိုသည္မွာ တာ၀န္သိျခင္း တာ၀န္ယူျခင္း တာ၀န္ခံျခင္း ဟု ဆရာက အနက္ဖြင့္ျပပါသည္။ သန္႕ရွင္းျခင္း၊ စင္ၾကယ္ျခင္း၊ ျဖဴစင္ျခင္းတို႕ျဖင့္ တင့္တယ္လွေသာ ‘ၾကာပန္း’ သည္ မီးလွ်ံတြင္း၌ ပြင့္ရသည္ျဖစ္ေသာ္လည္း၊ တုန္လႈပ္ျခင္းမရွိ၊“ ရဲ ဇြဲ ဥာဏ္ စည္း တာ” တည္းဟူေသာ ဂုဏ္သတိၲတို႕ ျဖင့္ဆက္လက္ လန္းဆန္း သင္းပ်ံ႕ေနဦးမည္ျဖစ္သည္။
စစ္အာဏာရွင္စနစ္ မီးလွ်ံျဖင့္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္၏ စြမ္းရည္သတိၲ တို႕ကို ေခ်မႈန္းရန္ အားထုတ္ ေသာ္လည္း ျပည္သူလူထု ေထာက္ခံမႈေၾကာင့္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္၏ ပုံရိပ္သည္ ႀကီးျမင့္သည္ထက္ ႀကီးျမင့္လာဖို႕သာရွိသည္။ သံမဏိကို ေဆးသားတင္ ေပးသကဲ႕သို႕သာျဖစ္မည္။ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္သည္ မိမိ၏ ကိုယ္ပိုင္ဘ၀၊ မိမိ၏ မိသားစု ဘ၀ႏွင့္တကြ မိမိ၏ စည္းစိမ္ဥစၥာ ဂုဏ္ပညာတို႕ကို တြန္႕ဆုတ္ျခင္း အလ်ဥ္း မရွိဘဲ၊ စြန္႕လႊတ္၍၊ မိမိႏိုင္ငံႏွင့္ လူထု အတြက္ လြတ္လပ္ေရး၊ တရားမွ်တေရးႏွင့္ တန္းတူေရးဆိုသည့္ ဒီမိုကေရစီပိုင္ခြင့္မ်ား ရရွိေရး တိုက္ပြဲလမ္းကို ေရြးခ်ယ္ခဲ့သူ ျဖစ္သည္။
အထူးအေရးႀကီးသည့္ အခ်က္မွာ လူထုေခါင္းေဆာင္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္အား သမိုင္း၀င္ ရွစ္ေလးလုံး အေရးေတာ္ပုံႀကီးက ေမြးဖြားေပးခဲ့ျခင္းျဖစ္သည္ ဆိုေသာအခ်က္ကို မေမ့အပ္ေပ။ ။