(မိုးမခ) ေအာက္တိုဘာ ၁၆၊ ၂၀၁၄
ရာဇ၀င္စာအုပ္မ်ား၊ သမိုင္းစာအုပ္မ်ား၊ သမိုင္းေနာက္ခံ၀တၳဳတို ၀တၳဳရွည္မ်ား ဖတ္ေနစဥ္ ကာလ။ လူကလည္း တက္လူ၊ ဆယ္ေက်ာ္သက္ပိုင္း မလွမ္းတလွမ္းအရြယ္၊ ထမင္းစားလည္း ရာဇ၀င္နဲ႔ အခင္းသြားလည္း ရာဇ၀င္နဲ႔ ဆိုသလုိ။သမိုင္းနဲ႔ဆိုင္ေသာ စာအုပ္ဆိုလွ်င္ တခါတေလ ထမင္းေမ့ ဟင္းေမ့ ျဖစ္ကာ စာအုပ္အဆုံးထိ ၿပီးေအာင္ဖတ္သည္။ စာအုပ္ဖတ္ေနတုန္း တျခားသူလာ ခိုင္းလို႔မရ။မိဘခိုင္းမွ ဖတ္လက္စ ရာဇ၀င္စာအုပ္၏စာမ်က္ႏွာအား အမွတ္အသားျပဳကာ ေဘးခ်ထားၿပီး လုပ္စရာရွိတာလုပ္သူ ျဖစ္ခဲ့သည္။ မဂၢဇင္းေတြ စာေစာင္ေတြမွာ သမိုင္းဆိုင္ရာ ေဆာင္းပါးေတြပါလွ်င္ ဦးစားေပးကာ ေရြးဖတ္ေလ့ရွိသည္။
ထုိသို႔ ရာဇ၀င္ေတြ သမိုင္းေတြ ဖတ္ၿပီး လူႀကီးေတြ ျမန္မာ့သမို္င္း ျမန္မာ့ရာဇ၀င္အေၾကာင္း ေျပာေနၾကၿပီ ဆိုလွ်င္ လူႀကီး၀ိုင္းထဲ အသာအယာတိုးကာ ၀င္၀င္ေျပာသည္။ ထို႔အတြက္ အဟန္႔ခံထိခဲ့ရတာလည္း အႀကိမ္ႀကိမ္။ တခ်ိဳ႕လူႀကီးေတြက စာသိပ္မဖတ္ဘဲ ၾကားဖူးနား၀ျဖင့္ ေျပာတာျဖစ္သည္။ ကၽြန္ေတာ္က သမိုင္းစာအုပ္ ၊ ရာဇ၀င္စာအုပ္ကိုင္ကာ ျငင္းခုံသည္။ ဒီမွာဗ် ရာဇ၀င္မွာ ဒီလိုေျပာထား ေရးထားတယ္ ဦးတို႕ အေဒၚတို႕ေျပာတာ ရာဇ၀င္နဲ႔လြဲေနတယ္၊ ရာဇ၀င္ထဲမွာ မပါပါဘူး။ အဲဒီလို။ ေျပာလက္စ လူႀကီးေတြလည္း ပါးစပ္အေဟာင္းသားျဖစ္၊ ကေလးဆိုေတာ့ ျပန္ျငင္းခ်င္ေပမဲ့ သူတို႔မွာလည္း ရာဇ၀င္မဖတ္ထားေတာ့ အေထာက္အထားက မခိုင္လုံ၊ တျခားလူေတြေရွ႕မွာ အရွက္ကြဲေတာ့ ကၽြန္ေတာ့္အေပၚ မေက်မနပ္ျဖစ္ၾကသည္။
"ခင္ဗ်ား သား စာေတာ္ေတာ္ဖတ္တဲ့ေကာင္ေလးပဲ၊ အျပင္စာေတြ အမ်ားၾကီး မဖတ္ခိုင္းနဲ႔ဦး၊ ေတာ္ၾကာ ေက်ာင္းစာမွာ ညံ့သြား ေရွာ္သြားဦးမယ္"ဟု သတိေပးသလိုလိုျဖင့္ ေျပာၾကသည္။ အမွန္က သူတို႔၀ိုင္းထဲ ၀င္ေျပာတာကို မႏွစ္သက္တာျဖစ္သည္။
ဒီေတာ့ အိမ္ကလူႀကီးေတြက သတိေပးပါသည္။ "သားေက်ာ္ေရ လူႀကီးေတြ စကားေျပာေနရင္ ခပ္ေ၀းေ၀းမွာေနရင္ေန၊ စာက်က္ရင္လည္း က်က္ေန၊ စာဖတ္ရင္လည္း ဖတ္ေန လူႀကီး၀ိုင္းထဲ မ၀င္နဲ႔ေနာ္" ဆိုၿပီး။ ဒီလိုဆိုေတာ့ ဦးေလးေတြနဲ႔ပဲ ျငင္းခုံသည္။ သူတို႔က အဲဒီအခ်ိန္ လူလတ္ပိုင္းအရြယ္။
တခါေတာ့ ဦးေလးေတြနဲ႔ စကား၀ိုင္းဖြဲ႕ရင္း ဦးေလးတစ္ေယာက္က ေမးသည္။
"ငါ႔တူ ေက်ာ္ႀကီး မင္း ဟိုမင္းႀကီးကိုသိလားတဲ့၊ ပုဂံေခတ္တုန္းကေလကြာ"
"ဘယ္မင္းႀကီးလည္း၊ ပုဂံရာဇ၀င္ ကၽြန္ေတာ္ ကၽြမ္းတယ္။ ပု၊ပင္း၊အင္း၊ေတာင္၊ေညာင္ရမ္းေနာင္ ကုန္းေဘာင္ ႏွစ္ေခတ္ခြဲတဲ့။ ပုဂံေခတ္၊ပင္းယေခတ္၊အင္း၀ေခတ္၊ေတာင္ငူေခတ္၊ေညာင္ရမ္းေခတ္၊ကုန္းေဘာင္ေခတ္မွာ ကုန္းေဘာင္ေခတ္ဦးနဲ႔ ကုန္းေဘာင္ေခတ္ေႏွာင္းပိုင္း။ ပုဂံမင္းဆက္ အေၾကာင္းက မွန္နန္းရာဇ၀င္ေတာ္ႀကီးမွာ သုံး ေလးေခါက္ ဖတ္ၿပီးသြားၿပီ။ သူတို႔အထဲမွာ ဟိုမင္းႀကီးကို သေဘာအက်ဆုံးပဲဗ်။ အေနာ္ရထာမင္းရဲ႕ အေဖ အဲေလ ဖခမည္းေတာ္ျဖစ္လာမယ့္သူေပါ႔၊ မင္းေလာင္းေပၚတယ္ဆိုလို႔ သြားစပ္စုတာ သူကိုယ္တိုင္ မင္းေလာင္းျဖစ္သြားတဲ့သူ" (စကားစပ္အေနျဖင့္ အခုမွ ျပန္ေတြးၾကည့္သည္။ ကြမ္းေဆာ္မင္းသည္ ပုဂံရာဇ၀င္အရ ဆိုပါက ျပည္သူကတင္ေျမွာက္ေသာ ဘုရင္ ျဖစ္ေနပါတကား)
ကၽြန္ေတာ္က ခပ္ၾကြားၾကြားေလး အဲဒီလိုေျပာေတာ့ ဦးေလးက "ေအးပါကြာ မင္းသိတာ ဒို႔သိပါတယ္။ အေလာင္းစည္သူမင္းႀကီးကို ေျပာတာ"
"ေၾသာ္ အဲဒီဘုရင္ႀကီးလား သူက က်န္စစ္သားမင္းႀကီးရဲ႕ ေျမးေလ။ ေျမးကား အရင္း၊ သားကား အဖ်ား ျဖစ္ၿပီ လို႔ က်န္စစ္သားမင္းႀကီး ေျပာခဲ့တာ။ ဒီအေလာင္းစည္သူျဖစ္မယ့္ သူ႔ေျမးကို အိမ္ေရွ႕မင္းအျဖစ္ သတ္မွတ္ေၾကျငာၿပီးမွ သူရဲ႕ သားအရင္း ရာဇကုမာရ နန္းေတာ္ထဲေရာက္လာ၊ ရာဇကုမာရက သမၻဴလ ရဲ႕သား၊ က်န္စစ္သား မဏိစႏၵာ အေရးမွာ အေနာ္ရထာမင္း အမ်က္မာန္ရွလို႔ ေျပးရင္းလႊားရင္း သမၻဴလ နဲ႕ေတြ႕ ၊ လက္စြပ္ေပးၿပီး သားေမြးရင္ နန္းေတာ္ကိုလိုက္လာခဲ့လို႔ မွာခဲ့တာ။ ေရာက္လာေတာ့ က်န္စစ္သားမင္းႀကီးက ေျမးျဖစ္သူကို အိမ္ေရွ႕စံ ေျမွာက္ၿပီးသြားၿပီ။ အဲဒီေျမးက အေလာင္းစည္သူ ျဖစ္လာမယ့္သူပဲ။ လက္ညိႈးညႊန္ရာ ေရျဖစ္တယ္လို႔ ေျပာၾကတဲ့ ဘုရင္ပဲ"
"ေအး ေအး သူႏုိင္ငံျခားသြားတာေတြ သိလား"
"ဟာ သိတာေပါ႔"
"ဒါဆို သိရီလကၤာႏုိင္ငံ သြားတာသိလား"
"သိတာေပါ႔ဗ် ၊ သီဟိုဠ္ကၽြန္းေလ ဟိုတုန္းက သိန္းဃိုျပည္လို႔ေခၚၾကတယ္၊ အခု သိရီလကၤာႏုိင္ငံေပါ႔ အဲဒီကို သြားတာ။ လမ္းမွာေတာင္ သူ ဟိုအရုပ္ေတြေတြ႔ေတာ့ ေမးေသးတယ္ေလ။ အရုပ္ေတြက ဘာလည္း တူရိယာငါးပါး (မွတ္ခ်က္-ေၾကး ႀကိဳး သားေရ ေလ လက္ခုပ္) လြယ္ထားတဲ့ ေက်ာက္ရုပ္ေတြ၊ ျမင္ေတာ့ ဘာေတြလည္းေမး၊ ေဘးေတာ္ အေနာ္ရထာမင္းထားခဲ့တာ၊ သူ႔သားေတာ္ ေျမးေတာ္ေတြ လာလို႔ ဒီေနရာေရာက္ရင္ တီးမႈတ္ႀကိဳဆိုမယ့္ ေက်ာက္သူရုပ္ေတြလို႔ ေျဖတာမွာ ၊ ဟာ ငါေရာက္ၿပီေလ တီးၾကဘူးလားလို႔ အေျပာ အဲ႔ဒီေက်ာက္ရုပ္ေတြ အသက္၀င္ၿပီး ထတီးမႈတ္ၾကရတာ။ဦးေလးက ဘာေမးခ်င္တာလဲ"
"ေအးကြ တူႀကီးရ အဲဒီမွာ ဇဗၺဳသေျပပင္ရွိတဲ့ အရပ္ သြားတယ္ဆို"
"အင္း ဟုတ္တယ္"
"အဲဒီမွာကြာ သေျပပင္ႀကီးရွိရာ အေရာက္ သေျပသီးႀကီးတလုံး ေရထဲက်၊ အသံျမည္။ ေနာက္ ေရထဲမွာ ရွိတဲ့ ငါးႀကီးတေကာင္က သေျပသီးကို အစာမွတ္ၿပီး ပါးစပ္ဟၿပီးဟပ္လိုက္တာမွာ အသံထပ္ျမည္သြားတယ္ဆို၊ အဲဒါ ဦးေလးတို႔သိခ်င္တာက ဘယ္လိုအသံေတြျမည္သြားလည္း သိလားလို႔၊ မင္းက သမိိုင္းစာအုပ္ေတြ လက္ကမခ်တဲ့သူဆုိေတာ့ ေမးၾကည့္တာ"
ကၽြန္ေတာ္ နည္းနည္းမဟုတ္ မ်ားမ်ားႀကီး ေျမာက္သြားသည္။ ေသြး နားထင္ေရာက္သြားသည္ဆိုရမည္။
"သိတယ္ သိတယ္"
အဲဒီအေၾကာင္း ဖတ္ဖူးတာေတာ့ မွန္သည္။ ဒါေပမယ့္ ဘယ္ရာဇ၀င္၊ ဘယ္သမိုင္းစာအုပ္ ထဲမွာလည္း ဆိုတာ မမွတ္မိ။ မွန္နန္းမွာလား ဦးကုလားမွာလား၊ ေဆာင္းပါးတပုဒ္ပုဒ္မွာလား မေရရာ။ အေၾကာင္းအရာကိုသာ မွတ္မိသည္။ သိတယ္လို႔ေျပာၿပီးမွ မသိဘူးေျပာရရင္လည္း အထင္ႀကီးခံထားရတာေတြက ႏွေျမာစရာ။ သိကၡာေတာ့ အက်ခံလို႔ မျဖစ္။ ခက္တာက ထိုအေၾကာင္း ဖတ္ခဲ့စဥ္ ဘာအသံေတြ ဘယ္လိုျမည္သြားလည္း ဆိုတာ မေဖာ္ျပထားဟု ထင္သည္။ ၿပီးေတာ့ အေလာင္းစည္သူမင္းႀကီးက အဲဒီအသံကို သေဘာက်ၿပီး ထိုအသံမ်ိဳးထြက္ေအာင္ တီးခတ္ႏုိင္ေသာ တူရိယာ တီထြင္ကာ ဆက္သရမည္ဟု မိန္႔၊ အဲဒီေခတ္ကဆိုေတာ့ ပုဂံေခတ္က အႏုပညာရွင္ေတြ၊ သူတို႔က မအိပ္မေန ႀကိဳးစားၾက၊ ေနာက္ဆုံး တူရိယာတခု ဆက္သႏုိင္ခဲ့ၾက၊ ဒါေတြ မွတ္မိသည္။ ထိုတူရိယာက ဘာတူရိယာျဖစ္လာမွန္း ကၽြန္ေတာ္ မမွတ္လိုက္ရ။
ဒါနဲ႔ပဲ …
"ဦးေလးတို႔ကလည္း လြယ္လြယ္ေလးပါဗ်၊ ခဲလုံးတလုံး ေရထဲက် ဘယ္လိုျမည္မလဲ၊ ပလုံ ေပါ႔ ဒါ စာေတြ ၀တၳဳေတြထဲမွာ ဒီလိုပဲ ေျပာၾက ေရးၾကတယ္ေလ။ ျမန္မာၾကားတဲ့ အသံကို ေရးၾကတာ၊ ဒီေတာ့ သေျပသီး ေရထဲက်လည္း ပလုံပဲ ျမည္မွာပဲ"
"ေဟ့ေကာင္ အခု သေျပသီးက အႀကီးႀကီး ေနာ္" ဆိုၿပီး ဦးေလးက မရယ္မၿပဳံးဘဲ ေျပာသည္။
"အႀကီးႀကီးဆုိ ႏွစ္ခါေလာက္ ျမည္လိမ့္မယ္။ ပလုံ ပလုံ"
"ငါးႀကီးဟပ္တာကေကာကြာ"
"သေျပသီးႀကီးက အလုံးဆိုေတာ့ ပလြတ္ လို႔ ျမည္မွာပဲ၊ ေရထဲက်သြားၿပီးမွ ငါးႀကီးက ေရထဲမွာ ဟပ္တာဆို။ လူႀကီးေတြပဲ ေျပာတယ္ေလ ထမင္းစား ေရေသာက္ရင္ ပလပ္ ပလပ္ ပလြတ္ ပလြတ္ လို႔ ျမည္ေအာင္ မစားမေသာက္နဲ႔တဲ့။ ဆုိေတာ့ ပလြတ္ လို႔ပဲ အသံျမည္မယ္။ အသံေတြ ေပါင္းလိုက္ေတာ့ "ပလုံ ပလုံ ပလြတ္" ေပါ႔"
"ေအး ဟုတ္တယ္ ဟုတ္တယ္ "ပလုံ ပလုံ ပလြတ္" “ပလုံ ပလုံ ပလြတ္"” ၊
"မႀကီးေရ"
ဦးေလးေတြက သူတို႔အမႀကီး ကၽြန္ေတာ့္အေမကို မႀကီး ဟုေခၚသည္၊
"မႀကီးေရ နင့္သားက ေျဗာသံကို ပလုံ ပလုံ ပလြတ္ တဲ့ေဟ့" ဆိုၿပီး ခြက္ထိုးခြက္လန္ ရယ္ၾကသည္။
အဲဒီက စၿပီး ကၽြန္ေတာ္ ရာဇ၀င္စာအုပ္ကိုင္တာ ေတြ႕လွ်င္ "ေဟ့ ကိုပလုံပလုံပလြတ္ေရ ေျဗာတီးေနၿပီလား" ဟု စၾက ေနာက္ၾကပါေတာ့သည္။
ကၽြန္ေတာ္ကလည္း မ်က္ႏွာ ခပ္ၿပံဳးၿပဳံးထားကာ တုံ႕ျပန္ခဲ့ပါသည္။ သမိုင္းစာအုပ္တို႔ ရာဇ၀င္စာအုပ္တို႔ကိုလည္း ဆက္လက္ဖတ္ရွဳေနဆဲပင္။ သူတို႔ရွိေနခ်ိန္မွာေတာ့ မဟုတ္။
ခက္ေတာ့ ခက္ပါသည္။ ဘယ္သဟာေၾကာင့္ ေျဗာသံက "ပလုံ ပလုံ ပလြတ္" ဆိုၿပီး မျဖစ္ရသည္ မသိ။ “ပလုပ္ျဗဳန္း” "တုပ္တုပ္ျဗဳန္း" "ပလုပ္တုပ္ျဗဳန္း" ၊ "ပလုပ္တုပ္တုပ္ျဗဳန္း""တုတ္ပလုပ္တုပ္ျဗဳန္း" လို႔ သူတို႔ပဲ ၾကားမွ ၾကားတတ္ပေလ။
အခုေတာ့ ကၽြန္ေတာ္ ငယ္ငယ္တုန္းက ရႊီးခဲ့ ၿဖီးျဖန္းခဲ့တာ မွန္ေနၿပီလားဟု ျပန္ေတြးကာ ခဏခဏၿပဳံးရသည္။ ေျဗာသံ ကဗ်ာျပန္ဖတ္တိုင္း၊ ထိုေျဗာသံ ကဗ်ာကို တီးလုံးထည့္ကာ သီခ်င္းလုပ္ဆိုတာကို နားေထာင္တိုင္း ေျဗာတီးသံသည္ ကၽြန္ေတာ္ေျပာခဲ့သလို "ပလုံ ပလုံ ပလြတ္" မ်ား ျဖစ္ေနၿပီလား ထင္မွတ္ရသည္။
“အေရွ႕ကို ေလွ်ာက္ပါလို႔ .... အေနာက္ကိုတဲ့ ေမွ်ာ္လိုက္ရင္ .... (ပလုံ ပလုံ ပလြတ္) .... အေရွ႕ကို ေလွ်ာက္ပါလို႔ .... အေနာက္ကိုတဲ့ ေမွ်ာ္လိုက္ရင္ (ပလုံ ပလုံ ပလြတ္) .....”
အတိတ္ကို ကက္ဆက္တိတ္ေခြ ရစ္သလို ျပန္ရစ္ၾကည့္လိုက္သည္။ မွတ္မိပါေသးသည္၊ တခါက ၊ သည္တခါကမွာ လြန္ခဲ့ေသာ ၂၃ ႏွစ္ေလာက္က ျဖစ္သည္၊ ကၽြန္ေတာ္ ေျပာခဲ့ေသာ စကားမ်ားပါ။
“ခဲလုံးတလုံး ေရထဲက် ဘယ္လိုျမည္မလဲ၊ ပလုံ ေပါ႔ ... ဒီေတာ့ သေျပသီး ေရထဲက်လည္း ပလုံပဲ ျမည္မွာပဲ .... အႀကီးႀကီးဆုိ ႏွစ္ခါေလာက္ ျမည္လိမ့္မယ္... ပလုံ ပလုံ ... ငါးႀကီးဟပ္တာကေကာကြာ ... သေျပသီးႀကီးက အလုံးဆိုေတာ့ ပလြတ္ လို႔ ျမည္မွာပဲ၊ ေရထဲက်သြားၿပီးမွ ငါးႀကီးက ေရထဲမွာ ဟပ္တာဆို။ ဆုိေတာ့ ပလြတ္ လို႔ပဲ အသံျမည္မယ္။ အသံေတြ ေပါင္းလိုက္ေတာ့ "ပလုံ ပလုံ ပလြတ္" ေပါ႔ "
ပုဂံေခတ္ အေလာင္းစည္သူမင္းႀကီးလက္ထက္က စတင္တီထြင္ခဲ့သည္ဆိုေသာ ေျဗာ ဆုိေသာ သားေရတူရိယာ ႏွင့္ ေျဗာသံသည္ ယခုေခတ္အထိ မေျပာင္းလဲ။ အစဥ္အဆက္ ထိန္းသိမ္းလာခဲ့ေသာ ေျဗာသံ သီိခ်င္း "ၿမိဳ႕လယ္ကတဲ့ မ႑ပ္" အစခ်ီ ေတးသီခ်င္းသည္လည္း ယခုမွ ပိုမိုကာ အႏွစ္သာရ ရွိလာပုံေပၚသည္။
အေနာက္ကိုေမွ်ာ္တာမႀကိဳက္လို႔ စာသားကို "တေထာက္ကိုတဲ့ ေမွ်ာ္လိုက္ရင္" ဟု မေ၀းလွေသာတခ်ိန္က သီဆိုသူတို႔ ေျပာင္းလဲဆိုခဲ့ရသည္။
“အေရွ႕ကို ေလွ်ာက္ပါလို႔ .... အေနာက္ကိုတဲ့ ေမွ်ာ္လိုက္ရင္" တြင္ အေနာက္ဆိုတာ အေရွ႕ကို ေလွ်ာက္ေနသူ၏ အေနာက္ဖက္၊ အေရွ႕ကို ေလွ်ာက္ေနသူ၏ ဆန္႔က်င္ရာ ေက်ာခိုင္းရာ က်န္ရစ္ခဲ့သည္မ်ားကို ျပန္လည္ေမွ်ာ္ၾကည့္ျခင္း ျဖစ္သည္။
ခရီးေဆာင္ျမန္မာအဘိဓာန္တြင္ ေျဗာကို "ေျဗာ၊ န-၁၊ႏွစ္ဖက္ပိတ္ စည္တစ္မ်ိဳး။ ၂၊ေျဗာကိုအေျခခံ၍ အလွဴအတန္းတို႔တြင္ တီးေလ့ရွိသည့္တီးလုံး" ဟု ဖြင့္ဆိုပါသည္။ ေဒၚေစာျမဧၾကည္က သူေရးခဲ့ေသာ "ဂီတႏွင့္အက" စာအုပ္တြင္ "ေျဗာစည္သည္ အလ်ားသံုးေပ၊ အ၀န္းႏွစ္ေပရွိ၍ ႏွစ္ဖက္ပိတ္စည္ ျဖစ္သည္။ တုတ္ျဖင့္ ရိုက္၍ တီးရသည္။ ပလုပ္ေခၚ ပုံအငယ္စားေလးႏွင့္တြဲ၍ တီးေပရာ၊ ထိုပလုပ္ကိုလည္း တုတ္ကေလးႏွစ္ေခ်ာင္းျဖင့္ပင္ တီးရသည္။ "ပလုပ္တုပ္တုပ္" ဟုေခၚလွ်င္ ေျဗာစည္ကို "ၿဗံဳး" ဟု တခ်က္တီးရသည္။ ထုိႏွစ္သံေရာစပ္ေသာ္ "ပလုပ္တုပ္ၿဗံဳး" ဟူေသာအသံထြက္ေပသည္။" ဟု ေရးသားဖြင့္ဆိုျပခဲ့သည္သာမက "ေျဗာစည္ကို အလွဴပြဲမ်ားတြင္ တီးေလ့ရွိၾကသည္။ ေျဗာတူရိယာ၀ိုိင္းကို ေျဗာဟုမ်ားေသာအားျဖင့္ ေခၚေလ့ရွိၾကသည္။" ဟူ၍ ေျဗာအသုံးႏွင့္ ေျဗာအေခၚကို စာဖတ္သူမ်ားႏွင့္ မိတ္ဆက္ေပးခဲ့သည္။
ေျဗာသံ မၾကားရသည္မွာ ၾကာၿပီျဖစ္၍ ေျဗာသံကို လြမ္းမိပါသည္။
ေျဗာသံသည္ အလွဴရွင္တုိ႔၏ ေအာင္သံ၊ ျမန္မာျပည္သူ ျပည္သားမ်ား၏ ေအာင္သံပင္ မဟုတ္ပါလား။ ။
၁၁-ေအာက္တိုဘာ-၂၀၁၄
ကိုးကားခ်က္
၁) မွန္နန္းရာဇ၀င္ေတာ္ႀကီး - စတုတၳတြဲ။
၂) ခရီးေဆာင္ျမန္မာအဘိဓာန္၊ ပထမအႀကိမ္ (၁၉၉၉)၊ ျပည္ေထာင္စုျမန္မာႏုိင္ငံေတာ္အစိုးရ ပညာေရး၀န္ႀကီးဌာန ျမန္မာစာအဖြဲ႕ဦးစီးဌာန။
၃) အလကၤာေက်ာ္စြာ ေဒၚေစာျမဧၾကည္၊ ဂီတႏွင့္အက၊ ပထမအႀကိမ္၊ ၁၉၆၈၊ စာေပဗိမာန္ျပည္သူ႕လက္စြဲစာစဥ္ http://www.shanyoma.org/yoma/Daw-Saw-Mya-Aye-Kyi-Music-and-Dance.pdf
Photo Credit - http://parami2009.blogspot.com/2013/09/blog-post.html