ေန၀န္းနီ (မႏၱေလး) - ကြၽန္ေတာ္နဲ႔ အမ်ဳိးသားေန႔
ႏုိ၀င္ဘာ ၆၊ ၂၀၁၄
ႏုိ၀င္ဘာ ၆၊ ၂၀၁၄
၁၃၇၆ ခုႏွစ္ တန္ေဆာင္မုန္းလဆုတ္ (၁၀) ေန႔ဆိုလွ်င္ (၉၄) ႏွစ္ေျမာက္ အမ်ဳိးသားေန႔က်ေရာက္ေတာ့မည္။ ထိုအေၾကာင္းကိုေတြးေတာေနစဥ္ ကြၽန္ေတာ့္စီသို႔ လူငယ္ေလးတစ္ဦးေရာက္လာသည္။
"ဆရာ ကြၽန္ေတာ့္ကို အမ်ဳိးသားေန႔အေၾကာင္းေလး နည္းနည္းေလာက္ေျပာျပပါလား"
"ေက်ာင္းမွာ အဲဒီေန႔ ေဟာေျပာပြဲရွိတယ္ဆရာ။ ကြၽန္ေတာ္ေရာေျပာရမွာ။ အဲဒါေၾကာင့္ အမ်ဳိးသားေန႔အေၾကာင္းေလး ဆရာေျပာျပပါေနာ္"
"ေအး.....ေျပာျပရမွာေပါ့ကြ။ နည္းနည္းမဟုတ္ဘူး။ ငါသိသေလာက္ အမ်ဳိးသားေန႔အေၾကာင္း အကုန္ေျပာျပမယ္"
ကြၽန္ေတာ့္အေနျဖင့္ ထိုသို႔လာေမးေသာလူငယ္ေလးမ်ားကို သူတို႔သိခ်င္သည့္အေၾကာင္းအရာမ်ားကို စိတ္ရွည္ရွည္ထား၍ ေျပာသည္။ ထို႔ေၾကာင့္ ဒီလူငယ္ေလးအား အမ်ဳိးသားေန႔အေၾကာင္းကို ကြၽန္ေတာ္သိသေလာက္ အေၾကာင္းစံုေျပာျပျဖစ္ခဲ့သည္။
ငါ့တို႔ျမန္မာႏိုင္ကို အဂၤလိပ္နယ္ခ်ဲ႕က ၁၈၂၄ ခုႏွစ္ ဘႀကီးေတာ္လက္ထက္မွာ ပထမအႀကိမ္ က်ဴးေက်ာ္ၿပီး ၁၈၅၂ ခုႏွစ္ ပုဂံမင္းလက္ထက္မွာ ဒုတိယအႀကိမ္က်ဴးေက်ာ္တယ္။ တိုင္းရင္းသားအေပါင္းတို႔ကလည္း ရရာလက္နက္ဆြဲ ရွိသမွ်အင္အားေလးနဲ႔ နယ္ခ်ဲ႕ေတြကိုေတာ္လွန္ခဲ့တယ္။ ဒီလိုနဲ႔ ၁၈၈၆ ခုႏွစ္ ၊ ဇန္နဝါရီလ (၁) ရက္ေန႔ကစၿပီး ျမန္မာတစႏိုင္ငံလံုး နယ္ခ်ဲ႕လက္ေအာက္က်ေရာက္ခဲ့တယ္။ အဲဒီကေနစၿပီး ငါ့တို႔ ျမန္မာႏုိင္ငံဟာ အဂၤလိပ္လက္ေအာက္ခံ ကိုလိုနီႏိုင္ငံ (ကြၽန္ႏိုင္ငံ) စာရင္းဝင္ အမွတ္စဥ္ (၆၄) မွာ ပါဝင္သြားတယ္။
ေနာက္ ခံျပင္းစရာတခုကကြာ ငါ့တို႔ႏိုင္ငံကို က်ပ္မျပည့္ေသာႏိုင္ငံလို႔ သမုတ္အေခၚခံရတယ္။ ၁၉၂၀ ျပည့္ဝန္းက်င္ခန္႔မွာေတာ့ အမ်ဳိးသား ပညာေရးစနစ္ကို က်င့္သံုးခြင့္မေပးေတာ့ပဲ ကိုလိုနီကြၽန္ပညာေရးကိုသာ က်င့္သံုးေစတယ္။ အဲဒီႏွစ္မွာပဲ နယ္ခ်ဲ႕အစိုးရက ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ သီးျခားတကၠသိုလ္တခုဖြင့္လွစ္ဖို႔ ယူနီဗာစီတီ အက္ဥပေဒကိုေရးဆြဲခဲ့တယ္။ အဲဒီဥပေဒမွာ ေက်ာင္းအိပ္ ေက်ာင္းစား ေဘာ္ဒါမက ေက်ာင္း မေနရလို႔ ေရးထားတယ္ကြ။ ေအး... အဲဒီ ယူနီဗာစီတီအက္ဥပေဒက ငါ့တို႔ျမန္မာလူမ်ိဳးေတြ တကၠသိုလ္ပညာဆက္သင္ခြင့္မရေအာင္ အမ်ိဳးမ်ိဳးကို ဟန္႔တားပိတ္ဆို႔ထားတယ္။ေက်ာင္းစရိတ္ကေစ်းႀကီး စားဝတ္ေနေရးကက်ပ္တည္းေနေတာ့ ေက်ာင္းမတက္ႏိုင္ၾကေတာ့ဘူးေလ။အရာရွိ၊ အရာခံ၊ ၿဗိတိသွ်တို႔ရဲ႕ သားသမီးေတြ၊ ေငြေၾကးခ်မ္းသာသူတို႔၏ သားသမီးေတြသာ ပညာသင္ႏိုင္ေတာ့တယ္။ ထိုဥပေဒကို ဖ်က္သိမ္းေပးဖို႔ ေက်ာင္းသားမိဘေတြက ေတာင္းဆိုတယ္။
ဒါေပမယ့္ ၁၉၂၀ ဒီဇင္ဘာလ ၁ ရက္ေန႔မွာ ထိုဥပေဒကို အဓမၼအတည္ျပဳခဲ့ၾကတယ္။ အဲဒီအခ်ိန္မွာ ဂ်ီစီဘီေအအသင္းႀကီးနဲ႔ ဆရာေတာ္ ဦးဥတၲမတို႔ကျမန္မာလူထုကို ႏိုင္ငံေရးမ်က္စိေတြဖြင့္ေပးေနတယ္။ အဲဒီအခ်ိန္မွာပဲ ျမန္မာလူမ်ဳိးတို႔ရဲ႕မီးခဲေပၚျပာဖံုးေနတဲ့ မ်ိဳးခ်စ္စိတ္ဓာတ္ေတြႏိုးၾကားလာတယ္။ (၅ ၊ ၁၂ ၊ ၁၉၂၀) ၁၂၈၂ ခု ၊ တန္ေဆာင္မုန္းလဆုတ္ (၁၀) ရက္၊ တနလာၤေန႔မွာ တကၠသိုလ္ေက်ာင္းသားႀကီးေတြက နယ္ခ်႕ဲေတြကို သပိတ္ေမွာက္ၿပီး ေတာ္လွန္ခဲ့ၾကတယ္။ အဲဒီေနာက္ေတာ့ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာရွိတဲ့ အထက္တန္းေက်ာင္း (၄၂) ေက်ာင္း က သပိတ္ေမွာက္ၾကတယ္။ သပိတ္ေမွာက္ေက်ာင္းသားေတြကို ဗုဒၶကလ်ာဏယုဝအသင္းက အကူညီေပးတယ္။ အမ်ိဳးသားတကၠသိုလ္တည္ေထာင္ေရးဆိုၿပီး သပိတ္ေမွာက္ေက်ာင္းသားေတြ အစည္းေဝးထိုင္ၿပီး ေကာ္မတီတစ္ခုဖြဲ႕ခဲ့တယ္။ အဲဒီေနာက္ ကိုယ္ထူ ကုိယ္ထ အမ်ိဳးေက်ာင္းေတြဖြင့္လိုက္တာ (၉၃) အထိရွိလာတယ္။
၁၉၂၂ ခုႏွစ္ ၊ ဇြန္လ (၁၇) ရက္ေန႔ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕မွာက်င္းပတဲ့ ဂ်ီစီဘီေအအသင္းႀကီး၏ နဝမအႀကိမ္ေျမာက္အစည္းအေဝးမွာ နယ္ခ်႕ဲေတြ ကုိ သပိတ္ေမွာက္ခဲ့တဲ့ ၁၂၈၂ ခု ၊ တန္ေဆာင္မုန္းလဆုတ္ (၁၀}) ေန႔ကို အမ်ိဳးသားေန႔သတ္မွတ္ခဲ့တယ္ကြ။
"ဟုတ္ကဲ့ ဆရာ အခုလို စိတ္ရွည္ရွည္နဲ႔ေျပာေပးလို႔ ေက်းဇူပါ"
"ေအးပါကြာ.......ေအးပါ "
ထို႔ေနာက္လူငယ္ေလးက ကြၽန္ေတာ့္ကို ႐ိုေသစြာထိုင္ကန္႔ေတာ့ၿပီး ႏႈတ္ဆက္၍ျပန္သြားေလသည္။