ေဒါက္တာခင္ေမာင္၀င္း - ဂ်ပ္ဒါရီဒါ (Jacquer Derrida, 1930-2004)
"ကြဲျပားျခားနားျခင္း" သေဘာတရားကို ေလ့လာသံုးသပ္သူ
(မိုးမခ) ႏို၀င္ဘာ ၅၊ ၂၀၁၄
ဂ်ပ္ဒါရီဒါသည္ ယခုေခတ္တြင္ ဆန္းသစ္ေသာအေတြးအေခၚ ငါးခုထဲမွ တစ္ခုျဖစ္ေသာ (ကြဲျပားျခားနားျခင္း) - (ကြာျခားျခင္း) (difference) သေဘာတရားကို ေလ့လာသံုးသပ္ေသာပညာ႐ွင္ျဖစ္သည္။ ထိုငါးခုထဲမွ အျခားေလးခုမွ လူ႕အခြင့္အေရး၊ အၾကမ္းမဖက္ေသာနည္းျဖင့္ အာဏာဖီဆန္ျခင္း၊ အၾကမ္းဖက္၀ါဒႏွင့္ ဓားစာခံျဖစ္ျခင္း (human rights, civil disobedience, terrorism, victimhood) တို႕ျဖစ္သည္။ ၄င္းတို႕အေၾကာင္းကို ရနံ႕သစ္မဂၢဇင္း အမွတ္ (၃၀)တြင္ ေရးသားေဖာ္ျပခဲ့ၿပီးျဖစ္သည္။
ဂ်ပ္ဒါရီဒါအေၾကာင္းကို ေျပာရမည္ဆိုလွ်င္ သူသည္အဲ(လ)ဂ်ီးယား (Algiers) ႏိုင္ငံသားတစ္ဦး ျဖစ္ၿပီး 1949 တြင္ ျပင္သစ္ႏိုင္ငံသို႕ သြားေရာက္၍ ဒႆနမဟာဘြဲ႕စာတမ္းကို ေရးသားခဲ့သည္။ သူသည္ ဒႆနပညာ (philosophy) ႏွင့္ စာေပ (literatures) ႏွစ္ခုတို႕၏ ပဋိပကၡေၾကာင့္ ျဖစ္ေပၚလာေသာ အခက္အခဲမ်ားကို ပို၍သိ႐ွိလာသည္။ 1972ေနာက္ပိုင္းတြင္ ဒါရီဒါသည္ ျပင္သစ္ႏိုင္ငံပါရီတကၠသိုလ္ႏွင့္ အေမရိကန္တကၠသိုလ္မ်ားျဖစ္ၾကေသာ ဂၽြန္ေဟာ့ကင္းတကၠသိုလ္ႏွင့္ ေယးတကၠသိုလ္တို႕တြင္ လွည့္လည္ ၍ႏိုင္ငံေရးႏွင့္ဒႆနဘာသာရပ္မ်ားကို ပို႕ခ်ခဲ့သည္။ သူ၏အေတြးအေခၚမ်ားကို လႊမ္းမိုးခဲ့ေသာ ဒႆန ပညာ႐ွင္မ်ားမွာ ဟူ၀ါ (Hussert) ,ဆာ(ထ)(satre), ကီယကိဂါ့ (Kierkegaard), ဟိုက္ဒဂါ (Hidegger), ဟီဂယ္(Hegel), ဂေန (Genet) တို႕ျဖစ္ၾကသည္။
ႏွစ္ဆယ္ရာစုႏွစ္၏အဆံုးတြင္ ေခတ္သစ္ (modern) အေတြးအေခၚမ်ားကို စိန္ေခၚေသာေခတ္သစ္ ၏ ေနာက္ပိုင္း (postmodernism) အေတြးအေခၚမ်ား ေခတ္စားလာသည္။ ယင္းအေတြးအေခၚမ်ားထဲတြင္ ဆန္းသစ္ေသာအေတြးအေခၚမ်ားပါလာသည္။ ေခတ္သစ္၏ေနာက္ပိုင္းအေတြးအေခၚပညာ႐ွင္မ်ားသည္ (ကြာျခားျခင္း)အေၾကာင္းကို ေတာ္ေတာ္ေရးသားလာၾကသည္။ ဂ်ပ္ဒါရီဒါသည္ (ကြာျခားျခင္း) သေဘာတရား မ်ားကို အထူးေလ့လာသူ တစ္ဦးျဖစ္လာေလသည္။ ကြာျခားျခင္းသေဘာတရားအေပၚ ဒါရီဒါ ၏ သေဘာထားမ်ားကို မေျပာမွီ ကြာျခားျခင္းဟူေသာ အေတြးအေခၚအေၾကာင္းကို အနည္းငယ္ေျပာရန္လိုပါ လိမ့္မည္။
"ကြာျခားျခင္း" ဟူေသာ အေတြးအေခၚသည္ ကိုယ္စားျပဳျခင္း (identity) ဟူေသာအရာျဖင့္ ဒြံတြဲေနသည္။ တစ္ခုခုကို အထူး၀ိေသသမ်ားျဖင့္ ကိုယ္စားျပဳေတာ့မည္ဆိုလွ်င္ ကိုယ္စားျပဳလိုေသာအရာ ႏွင့္ အျခားအရာတို႕၏ ကြာျခားျခင္းကိုေဖာ္ျပရန္လိုလိမ့္မည္။ ထို႕ေၾကာင့္ ကိုယ္စားျပဳျခင္းႏွင့္ ကြာျခားျခင္း (identity and difference) ဟူ၍ ယွဥ္တြဲေဖာ္ျပေလ့႐ွိသည္။ တစ္ခုခုအေၾကာင္းကို ေျပာေတာ့မည္ဆိုလွ်င္ ထိုအရာသည္ အျခားအရာမ်ားႏွင့္ မည္ကဲ့သို႕ကြာျခားသည္ကို မေျပာမျဖစ္ေျပာရမည္ျဖစ္သည္။ ဥပမာ ဒီမိုကေရစီ (democracy) အေၾကာင္းကို ေျပာမည္ဆိုလွ်င္ ဒီမိုကေရစီကို ကိုယ္စားျပဳေသာအရာမ်ား၊ ၀ိေသသမ်ားကိုေျပာရန္လိုသလို ဒီမိုကေရစီမဟုတ္ေသာ အျခား၀ါဒမ်ားႏွင့္ကြာျခားျခင္းကိုလည္း ေျပာရန္ လိုအပ္လာႏိုင္ပါသည္။
ကြာျခားျခင္းသေဘာတရားႏွင့္ပတ္သက္၍ ဂ်ပ္ဒါရီဒါ ကဆိုသည္မွာ- အရာရာတိုင္းသည္ အျခားအရာမ်ားျဖင့္ ကြာျခား၏။ ထို႕ေၾကာင့္တစ္ခုခုသည္ ဘာကိုဆိုလိုသည္ဟူသည္ကို ဧကန္တကယ္ ဆံုးျဖတ္ျခင္းသည္ မျဖစ္ႏိုင္ေသာအရာျဖစ္သည္။ အေၾကာင္းမွာ အရာ၀တၳဳတစ္ခုႏွင့္တစ္ခု၏ ကြာျခားမႈမ်ား သည္ ေရတြက္၍မရႏိုင္ေအာင္ မ်ားေသာေၾကာင့္ ျဖစ္သည္။
ကြဲျပားျခားနားျခင္းႏွင့္ အမွန္တရား (truth) ႏွင့္ ပတ္သက္၍ ဤသို႕ဆိုထားသည္။ လူမ်ားသည္ ကမာၻေလာကႀကီးအေပၚတြင္ ကြဲျပားျခားနားေသာ အျမင္မ်ား႐ွိၾက၏။ ထို႕ေၾကာင့္ အမွန္တရားသည္ ႐ႈျမင္ေသာသူအေပၚမူတည္၍ အမ်ိဳးမ်ိဳး႐ွိ၏။ သို႕ေသာ္လည္း အားလံုးအတြက္တစ္ခုတည္းေသာ အမွန္တရားသည္လည္း ႐ွိေနသည္ဟု အမ်ားကယံုၾကည္ၾကသည္။ ဥပမာ- ကြဲျပားျခားနားေသာ သေဘာတရားမ်ား႐ွိျခင္း၊ လူမ်ားသည္ ယင္းသေဘာတရားမ်ားထဲမွ အခ်ိဳ႕ကိုႀကိဳက္ႏွစ္သက္သလို၊ အခ်ိဳ႕ကို မႀကိဳက္ႏွစ္သက္ေသာ သေဘာ႐ွိျခင္းသည္လည္း အမွန္တရားတစ္ခုျဖစ္ေလသည္။
ေလာကတြင္ ကြဲျပားျခားနားေသာအရာမ်ားစြာ႐ွိသည့္အနက္ အေရးပါေသာ အရာတစ္ခုမွာ - အမ်ိဳးသားႏွင့္အမ်ိဳးသမီးမ်ားျဖစ္၏။ အမ်ိဳးသားႏွင့္ အမ်ိဳးသမီးမ်ားသည္ ကြဲျပားျခားနားသည္ဟု ဆိုလိုက္ျခင္းသည္ ဘယ္သူကျမင့္သည္၊ ဘယ္သူကနိမ့္သည္ဟု ဆိုျခင္းမဟုတ္၊ ခြဲျခားဆက္ဆံျခင္းကို မွန္သည္ဟုဆိုျခင္းလည္း မဟုတ္ပါ။
ဤေနရာတြင္ ျမတ္စြာဘုရားသည္ ပါရာဇိကပါ႒ိေတာ္တြင္ ေဟာၾကားခဲ့ေသာအရာကို ဘာသာျပန္သူအေနျဖင့္ ျဖည့္စြက္၍ေျပာရလွ်င္ ေလာကတြင္လူေလးမ်ိဳး႐ွိ၏။ ၄င္းတို႕မွာ ေယာက္်ား၊ မိန္းမ၊ ေယာက္်ားႏွင့္မိန္းမႏွစ္မ်ိဳးစလံုးျဖစ္ေသာသူ၊ ေယာက္်ားႏွင့္မိန္းမဘယ္ဟာမွ မဟုတ္ေသာသူ ဟူ၍ျဖစ္၏။ ၄င္းတို႕ထဲတြင္ေယာက္်ားစစ္စစ္ႏွင့္ မိန္းမစစ္စစ္သာလွ်င္ ရဟန္း (သို႕မဟုတ္) ဘိကၡဴနီ) ၀တ္ခြင့္႐ွိသည္။
လူမ်ား၏အရည္အခ်င္းမ်ားကို သတ္မွတ္ရာတြင္လည္း အျခားလူမ်ားႏွင့္ တူညီေသာ အရည္အခ်င္း မ်ားကို အေျခမခံဘဲ၊ ကြဲျပားျခားနားေသာအရည္အခ်င္းမ်ားကို အေျခခံသည္။ လူတစ္ဦးတစ္ေယာက္သည္ ကိုယ့္ကိုယ္ကိုအထင္ႀကီးျခင္းသည္လည္း အျခားလူမ်ားႏွင့္ ကြဲျပားျခားနားေသာ အရည္အခ်င္းမ်ားေၾကာင့္ ျဖစ္သည္။
ဒီမိုကေရစီစနစ္၏ ၀ိေသသတစ္ခုမွာလည္း ကြဲျပားျခားနားေသာအျမင္႐ွိျခင္းကို လက္ခံျခင္း၊ လူတစ္ဦးတစ္ေယာက္၏ ကြဲျပားျခားနားေသာအျမင္ကို ကိုယ္ကလက္မခံသည့္တိုင္ေအာင္၊ ထိုအျမင္ သေဘာထားမ်ားကို ေလးစားျခင္းျဖစ္သည္။ အေမရိကသမၼတ အက္ဒမ္ (Adams) က အတိုက္အခံတစ္ဦး ကို ေျပာခဲ့သည္မွာ "ကၽြန္ေတာ္ဟာခင္ဗ်ားေျပာတာေတြအားလံုးကို သေဘာမတူပါဘူး၊ ဒါေပမယ့္ ဒီလို သေဘာမတူတာေတြကို ေျပာခြင့္႐ွိဖို႕အတြက္ကုိေတာ့ အသက္ေပးၿပီးကာကြယ္ပါ့မယ္"
က်မ္းကိုး
John Hoffman and Paul Graham:
Introduction to Political Theory
Part 4, Chapter 17 : Difference