မင္းခိုင္ ● နယူတန္ရဲ႕ ပန္းသီးပံုျပင္

Isaac Newton (1643-1727) Portrait by Godfrey Kneller (1702)

(မိုးမခ) ဇူလို္င္ ၁၄၊ ၂၀၁၆

(ရူပေဗဒေဆာင္းပါး - သိပံၸပံုျပင္မ်ားကို ၾကားခ်င္ေသာ ဆရာဆရာမမ်ား ေက်ာင္းသားေက်ာင္းသူမ်ားသို႔… …)

သိပံၸပံုျပင္ေတြထဲမွာေတာ့ ပန္းသီးေၾကြၾကတာကို ၾကည့္ၿပီး ေျမဆဲြအား (ျဒပ္ဆဲြအား) ကို ေတြ႕ခဲ့တယ္ဆိုတဲ့ နယူတန္ရဲ႕ပံုျပင္ကေတာ့ လူသိအမ်ားဆံုး အေက်ာ္ၾကားဆံုးထင္ပါတယ္။ နယူတန္ဆိုတာကေတာ့ တကယ့္ပါရမီရွင္။ ေနာင္ေခတ္ေတြမွာ ဘယ္ေလာက္ေတာ္တဲ့ ပညာရွင္ေတြေပၚေပၚ အေတာ္ဆံုးေတြကို တန္းစီလိုက္ရင္ သူ႕ကိုေတာ့ျဖင့္ Top 3 ထဲမွာ ထည့္ကို ထည့္ရမွာပဲလို႔ ခ်ီးက်ဴးရသူ။ ၿပီးေတာ့ အဲလိုခ်ီးက်ဴးမႈနဲ႔လည္း အလြန္႔အလြန္ ထိုက္တန္သူပါ။

နယူတန္အေၾကာင္း အတိုဆံုးေျပာရရင္ သူ႔ေၾကာင့္ ႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာ ၿမဲေနခဲ့တဲ့ စိုက္ပ်ဳိးေရးအေျခခံ လူ႕အဖဲြ႕အစည္းႀကီးဟာ စက္မႈလူ႕အဖဲြ႕အစည္းဆီ တဆစ္ခ်ဳိးေျပာင္းသြားခဲ့ရတယ္။ ပမာႏိႈင္းရရင္ ႏိႈ္းရ သီအိုရီ ကြမ္တမ္သီအိုရီေတြေၾကာင့္ စက္မႈေခတ္ကေန အဏုျမဴေခတ္ႀကီး ေျပာင္းသြားသလိုပါပဲ။ ဒါေပမဲ့ နယူတန္ရဲ႕ ဉာဏ္အလင္းက အခုလို အဏုျမဴေခတ္ႀကီးထိေအာင္ လင္းေနတုန္းပါပဲ။ အခုထိ ကမၻာေပၚမွာ ရိွသမွ် ရုပ္၀တၳဳေတြရဲ႕ လႈပ္ရွားမႈဟာ သူေျပာခဲ့တဲ့ ေရြ႕လ်ားမႈဆိုင္ရာ နိယာမ (Law of Motion) သံုးခုေပၚမွာ အေျခစိုက္ထားတာပါ။ ေနာက္ သူထြင္ခဲ့တဲ့ Calculus ဆိုတဲ့ သခ်ၤာလက္နက္ဟာ အလြန္စြမ္းပါတယ္။ ေနာက္ပိုင္း ေပၚသမွ် သိပံၸနိယာမေတြဟာ အဲဒီ Clculus ေပၚမွာ အေျခဆိုက္တာခ်ည္းပါပဲ။ (Calculus ကို ထြင္ေတာ့ သူ႕အသက္ ႏွစ္ဆယ့္သံုး ႏွစ္ဆယ့္ေလးေလာက္ပဲ ရိွပါေသးတယ္။)

ဒါေပမဲ့ နယူတန္ရဲ႕ပန္းသီးပံုျပင္ကေတာ့ နည္းနည္းလဲြေနပါတယ္။ လူေတြထင္တာက ပန္းသီးႀကီးက နယူတန္ေရွ႕ေၾကြၾက၊ အဲဒါကို နယူတန္က ေတာင္ေတာင္အီအီေတြးရင္း ျဗဳန္းဆို ျဒပ္ဆဲြအားႀကီးအေၾကာင္း ဉာဏ္အလင္းရ ... အဲလိုထင္ၾကပါတယ္။

တကယ္တမ္း နယူတန္စဥ္းစားေနတာက အသီးေတြ ဘာေၾကာင့္ ေႂကြၾကတာလဲဆိုတာ မဟုတ္ပါဘူး။ သူစဥ္းစားေနတာက ၿဂိဳဟ္သြားၿဂိဳဟ္လာေတြကို ထိန္းခ်ဳပ္ထားတဲ့ အားတခုေတာ့ျဖင့္ ရိွမွာပဲဆိုတဲ့အေၾကာင္းပါ။

နယူတန္ ေမြးဖြားခဲ့တဲ့ ၁၇ ရာစုေခတ္မွာ ကမၻာႀကီးဟာ ဘုရားေက်ာင္းေတြက သင္သလို စၾကာ၀ဠာဗဟိုခ်က္ မဟုတ္ဘူးဆို တာကို ဂယ္လီလီယိုတို႔၊ ေကာ့ပါးနိကပ္တို႔လို နကၡပညာရွင္ေတြေၾကာာင့္ သိေနၾကပါၿပီ။ ေနာက္ နယူတန္ မေမြးခင္ ႏွစ္ ၄၀ ေလာက္ကတည္းက ကပ္ပလာဆိုတဲ့ ပညာရွင္က ၿဂိဳဟ္သြားၿဂိဳဟ္လာနိယာမ သံုးခုကို ေဖာ္ထုတ္ခဲ့ၿပီးပါၿပီ။ ကပ္ပလာနိယာမေတြအရ ကမၻာအပါအ၀င္ က်န္တဲ့ၿဂိဳဟ္ေတြက ေနကို ဘဲဥပံု (အီလစ္ပံု) လမ္းေၾကာင္းနဲ႔ ပတ္ေနတယ္၊ အဲလို ပတ္ေနတဲ့အခါ ေနနဲ႔နီးရင္ ျမန္ျမန္ပတ္ၿပီးေတာ့၊ ေနနဲ႔ ေ၀းရင္ ေႏွးေႏွးပတ္တယ္ဆိုတာေတြကို သိေနပါၿပီ။

အဲဒါေတြကို နယူတန္က ေသေသခ်ာခ်ာ စဥ္းစားၿပီးေတာ့ ၿဂိဳဟ္ေတြမွာ ေနကို ဦးတည္ၿပီးေနတဲ့ အားတခုေတာ့ ရိွမွာပဲလို႔ ေကာက္ခ်က္ခ်ပါတယ္။ သေဘာက ပစၥည္းတခုကို ႀကိဳးနဲ႔ ခ်ည္ၿပီး ေႏွာင္ၿပီး လွည့္ေနသလိုေပါ့။ ႀကိဳးနဲ႔ ဆဲြထားတဲ့ အားသာမရိွရင္ အဲလိုမပတ္ႏိုင္ဘူးေလ။ ေနာက္ နီးရင္ျမန္ျမန္ပတ္ၿပီး ေ၀းရင္ ေႏွးေႏွးပတ္တယ္ဆိုတဲ့အတြက္ အဲဒီ့အားဟာ အကြာအေ၀းနဲ႔လည္း ဆိုင္တယ္ (တနည္းအားျဖင့္ အဲဒီအားဟာ အကြာအေ၀းနဲ႔ ေျပာင္းျပန္ပတ္သက္တယ္ဆိုတာကို) ရိပ္မိသြားတယ္။

Isaac Newton (1643-1727) Portrait by Godfrey Kneller (1689)

အမွန္ေတာ့ ဂယ္လီလီယိုေရာ၊ ကပ္ပလာေရာ အဲလိုအားမ်ဳိးေတာ့ ရိွမွာပဲလို႔ ေတြးခဲ့ၿပီးသား။ ဒါေပမဲ့ နယူတန္ရဲ႕ စြမ္းေဆာင္ခ်က္က အဲဒီအားဟာ စၾကာ၀ဠာတခုလံုးနဲ႔ ဆိုင္တဲ့အားျဖစ္တယ္၊ ဒီအားေၾကာင့္ ေနေတြ ၿဂိဳဟ္ေတြ ပတ္ေနရလို အဲဒီအားေၾကာင့္ ပန္းသီးေၾကြၾကရတယ္ (တနည္းအားျဖင့္ အျမင့္ကို ပစ္တင္တဲ့အရာေတြ ျပန္က်ရတယ္) လို႔ ေျပာႏိုင္ခဲ့ၿပီး အဲဒါကို သခ်ၤာနည္းနဲ႔ ျပႏိုင္ခဲ့တာပါပဲ။

အဲဒီ့အားကို ျဒပ္ဆဲြအား (Gravity)လို႔ ေခၚၿပီး အဲဒီျဒပ္ဆဲြအားဟာ အကြာအေ၀းႏွစ္ထပ္နဲ႔ ေျပာင္းျပန္အခ်ိဳးက်ၿပီး ျဒပ္ထုနဲ႔ (ျဒပ္ထုႏွစ္ခုေျမွာက္လဒ္နဲ႔) တိုက္ရိုက္အခ်ဳိးက်ပါတဲ့။ အဲဒါ သူ႕ရဲ႕ နာမည္ေက်ာ္ ျဒပ္ဆဲြအားသီအိုရီ (Law of Gravitation) ပါပဲ။

ရွင္းစရာတခုပဲ က်န္ပါေတာ့တယ္။ ျဒပ္ဆဲြအားရိွတာေတာ့ ဟုတ္ပါၿပီ။ အဲဒီ့ျဒပ္ဆဲြအာက ေနေတြ ၿဂိဳဟ္ေတြကို ဘယ္လိုပတ္ေစတာတုန္း ... ။

ေဘာလံုးတလံုးပစ္လိုက္မယ္ဆိုပါစို႔။ အဲဒီေဘာလံုးဟာ ေသခ်ာေပါက္ ေအာက္ျပန္က်လာရမွာပဲ။ ေဘာလံုးမေျပာနဲ႔ က်ည္ဆန္ဆိုလည္း ေအာက္ကို ျပန္က်လာမွာပဲ။ ဘာလို႔လဲလို႔ ေမးရင္ ျဒပ္ဆဲြအားက ဆဲြခ်လို႔ေပါ့။ တကယ္လို႔ ျဒပ္ဆဲြအားသာ မရိွရင္ (စက္၀ိုင္းရဲ႕၀န္းထိမ်ဥ္း Tangent မ်ဥ္းလို) တည့္တည့္ေျပးသြားမွာပဲ။ အခုေတာ့ ျဒပ္ဆဲြအားကို မေက်ာ္ႏိုင္လို႔ ေအာက္ျပန္က်ရတယ္။

ဟုတ္ၿပီ ... ဒါဆို ျဒပ္ဆဲြအားနဲ႔ တူတဲ့အားနဲ႔ ပစ္လိုက္မယ္ဆိုရင္ေရာ .. ။ အေျဖက အဲဒီေဘာလံုး (သို႔မဟုတ္) အဲဒီက်ည္ဆံက ေျမႀကီးေပၚ ျပန္မက်ေတာ့ဘဲ ကမၻာကို ပတ္ၿပီးရင္း ပတ္ေနလိမ့္မယ္။ Why?

ျမင္ေယာင္ၾကည့္ပါ။ တည့္တည့္သြားရမယ့္ ေဘာလံုး/က်ည္ဆံေလးက တည့္တည့္မသြားဘဲ ကမၻႀကီးရဲ႕အ၀န္းအတိုင္း ၀ိုက္၀ိုက္ၿပီးပတ္ေနတယ္။ ၀ိုက္ၿပီးဆင္းသြားတယ္ဆိုကတည္းက အကြာအေ၀းတခု နိမ့္ဆင္းသြားတာေပါ့။ အဲဒီ့နိမ့္ဆင္းသြားတဲ့ အကြာအေ၀းဟာ ကမၻာႀကီးရဲ႕ျဒပ္ဆဲြအားေၾကာင့္ ေအာက္ကို က်လာမယ့္ အကြာအေ၀းနဲ႔ အတူတူပဲ။ အဲဒါေၾကာင့္ ေဘာလံုး/က်ည္ဆန္ေလးဟာ ၀ိုက္၀ိုက္ၿပီး ပတ္ၿပီးရင္း ပတ္ေနတာေပါ့။ (ေအာက္ကပံုနဲ႔ ယွဥ္ၾကည့္ပါ)

တခြန္းတည္းျပန္ေျပာရရင္ အဲလို ၀ိုက္၀ိုက္ၿပီး ပတ္ေနတယ္ဆိုတာ ျဒပ္ဆဲြအားေၾကာင့္ နိမ့္နိမ့္ၿပီး ဆင္းလာတယ္ဆိုတဲ့ အဓိပၸာယ္ပဲ။ လမင္းႀကီး ကမၻာႀကီးကို ပတ္ေနတယ္ဆိုတာ လမင္းႀကီး ကမၻာ့ဆဲြအားေၾကာင့္ နိမ့္နိမ့္ၿပီး ဆင္းေနတယ္ဆိုတဲ့ အဓိပၸာယ္ေပါ့။ တနည္းအားျဖင့္ စက္၀န္းပံု လွည့္ေနတယ္ဆိုတာ ျဒပ္ဆဲြအားေၾကာင့္ ေအာက္ကို ျပဳတ္က်ေနတဲ့ဆိုတဲ့ အဓိပၸာယ္ပါပဲ။

ကိုင္း ဒါဆို ရွင္းသြားပါၿပီ၊ ေနကို ၿဂိဳဟ္ေတြ ပတ္ေနတာ၊ ကမၻာကို လႀကီးကို ပတ္ေနတာ၊ ေနအဖဲြ႕အစည္းေတြ တခုနဲ႔ တခု လည္ပတ္ေနတာ၊ ၿပီးေတာ့ လည္ပတ္တဲ့ လမ္းေၾကာင္းကလည္း ဘဲဥပံု စက္၀ိုင္းပံုေတြ ျဖစ္ေနတာ၊ ကမၻာအပါအ၀င္ ၿဂိဳဟ္ေတြ ေနေတြ လေတြ အားလံုးရဲ႕ ပံုသဏၭာန္ဟာ စက္၀ိုင္းပံုျဖစ္ေနတာ၊ အားလံုး အားလံုးရဲ႕ လက္သည္တရားခံက ျဒပ္ဆဲြအားပါပဲ။

စကားမက်န္ေအာင္ ေျပာရရင္ တကယ္လို႔ ျဒပ္ဆဲြအားထက္ မ်ားတဲ့အားနဲ႔ လႊတ္ခဲ့ရင္ အဲဒီအရာဟာ စက္၀ိုင္းပံု မပတ္ေတာ့ဘဲ ေဖာက္ထြက္သြားပါလိမ့္မယ္။ အဲလိုအလ်င္မ်ဳိးကို လြတ္ေျမာက္အလ်င္လို႔ ေခၚပါတယ္။ ဒါဆို ၿဂိဳလ္တု (Satellite) ေတြ ကမၻာကို ပတ္ေအာင္ ဘယ္ေလာက္အလ်င္နဲ႔ လႊတ္တင္တယ္၊ အဂၤါၿဂိဳဟ္ ေလ့လာေရးၿဂိဳလ္တုကို ဘယ္ေလာက္အလ်င္နဲ႔ လႊတ္တင္မလဲဆိုတာ ရိပ္မိေလာက္ပါၿပီ။ (ကမၻာ့ဆဲြအားနဲ႔ တူတူထားလႊတ္ရင္ ကမၻာကို ပတ္ေနလိမ့္မယ္။ ကမၻာ့ဆဲြအားထက္ လြန္တဲ့အားနဲ႔လႊတ္ခဲ့ရင္ ကမၻာ့ဆဲြငင္က ဆဲြမထားႏိုင္ေတာ့ဘဲ အာကာသဟင္းလင္းျပင္ထဲကို လႊင့္ထြက္သြားလိမ့္မယ္)

အဲဒါ နယူတန္ ရွင္းျပခဲ့တဲ့ ၿဂိဳဟ္ေတြ စက္၀ိုင္းပံု လည္ပတ္ရျခင္း အေၾကာင္းပါပဲ။ က်ေနာ့္အျမင္ေတာ့ သဘာ၀တရားႀကီးကို ရွင္းျပတဲ့အထဲမွာ အရမ္းကို လွတဲ့ ရွင္းျပခ်င္လည္း ျဖစ္ပါတယ္။ အသိဉာဏ္ရဲ႕ အလွတရားလည္း ျဖစ္ပါတယ္။

အဲ .. ေနာက္ ... ႏွစ္ေပါင္း ၂၅၀ ေက်ာ္ေလာက္က်ေတာ့ အိုင္စတိုင္းဆိုတဲ့ ဘဲႀကီးက ျဒပ္ဆဲြမားကို ဂ်ီၾသမက္ထရီဆန္ဆန္ ထပ္ရွင္းျပတယ္။ ျဒပ္ဆဲြအားဆိုတာ အာကာသစေပ့ (Time-Space) ရဲ႕ အေကြးအညႊတ္ (Curvature) ပါပဲတဲ့။

ဟုတ္ကဲ့ ... အဲဒီရွင္းျပခ်က္ကလည္း အရမ္း ... အရမ္းကို လွပေၾကာင္းပါဗ်ာ ... ။

မင္းခိုင္
၁၃ ဇူလိုင္၊ ၂၀၁၆