ၿဖိဳးသီဟခ်ဳိ/Myanmar Now ● အစုိးရသစ္ႏွင့္ ေဆးစဲြသူတို႔ကို ေထာင္ခ်သည့္အစဥ္အလာေဟာင္း
(မုိးမခ) ၾသဂတ္စ္ ၂၃၊ ၂၀၁၆
(မုိးမခ) ၾသဂတ္စ္ ၂၃၊ ၂၀၁၆
မူးယစ္ေဆးစဲြသူအမ်ားအျပားကို ေထာင္သြင္းအက်ဥ္းခ်မည့္အစား လူနာမ်ားအျဖစ္ သေဘာထားၿပီး ကုသမႈေပးရန္ အစိုးရ သစ္ကုိ ေတာင္းဆိုေနၾကသည္။
ရန္ကုန္ (Myanmar Now) - ဇူလိုင္လလယ္ပိုင္းနံနက္ခင္းတစ္ခုတြင္ ရန္ကုန္၊ သဃၤန္းကြ်န္း စံျပေဆးရံုမွ မက္သဒုန္း ေခၚ မူးယစ္ေဆးအစားထိုးေဆးဝါး ယူၿပီး ျပန္လာမည့္သူတစ္ေယာက္ကို မိတ္ေဆြတခ်ဳိ႕က ေဆးရံုေရွ႕ဝင္ေပါက္အနီး ေစာင့္ဆိုင္းေနၾကသည္။ ေဆးရံုေနာက္တြင္လည္း ရဲဝန္ထမ္းတစ္စုက ေနရာယူထားသည္ကို ေတြ႔ရသည္။
အခ်ိန္အတန္ၾကာၿပီးေနာက္တြင္ သူတုိ႔ေစာင့္ဆိုင္းေနသည့္လူငယ္ အဖမ္းခံလိုက္ရၿပီျဖစ္ေၾကာင္း သေဘာေပါက္လိုက္ၿပီး ထိုေနရာမွ ခြာလိုက္ၾကသည္။
“မက္သဒုန္းေဆးလာယူတဲ့ လူငယ္တစ္ေယာက္ကို ရဲကဖမ္းသြားပါတယ္” ဟု ေဆးရံုေရွ႕ သြားေရာက္ေစာင့္ဆိုင္းသူမ်ားထဲမွ ကိုစိုးေမာင္က Myanmar Now ကို ေျပာျပသည္။ သူ႔စာရင္းစာအုပ္ကိုဖြင့္ၿပီး လူငယ္၏ အမည္ေနရာကို ေဘာပင္ျဖင့္ ျခစ္လုိက္သည္။
ကိုစိုးေမာင္မွာ ႏိုင္ငံတကာ အဖြဲ႔အစည္းတစ္ခုျဖစ္သည့္ Burnet Institute အေထာက္အပံ့ျဖင့္ မူးယစ္ေဆးျဖတ္လိုသူမ်ားကုိ မူးယစ္ေဆးအစား အစားထိုးေသာက္သံုးရသည့္ မက္သဒုန္းေဆး တိုက္ေကြ်းရာတြင္ပိုမိုလြယ္ကူေစရန္ အကူအညီေပးေရး အစီအစဥ္တြင္ ပါဝင္သူတစ္ဦးျဖစ္သည္။ ႏုိင္ငံအႏံွ႔တြင္ မူးယစ္ေဆးစြဲေၾကာင္း မွတ္ပံုတင္ထားၿပီး မက္သဒုန္းေဆးျဖင့္ ကုသမႈခံယူေနသူ ႏွစ္စဥ္ ၇,ဝဝဝ ေက်ာ္ ရွိေနသည္။ မွတ္ပံုတင္ထားေသာ္လည္း ဆက္လက္သံုးစြဲေနေၾကာင္း စစ္ေဆး ေတြ႔ရိွပါက ဥပေဒအရ ေထာင္ဒဏ္ ၃ ႏွစ္ မွ ၁ဝ ႏွစ္အထိ ခ်မွတ္ျခင္း ခံရႏုိင္သည္။
မူးယစ္ေဆး သံုးစြဲသူတို႔ကို ရာဇဝတ္သားမ်ားအျဖစ္ သတ္မွတ္၍ အျပစ္ေပး ေထာင္ခ်ျခင္းထက္ မက္သဒုန္းစင္တာမ်ား၊ ျပန္လည္ထူေထာင္ေရးစခန္းမ်ား တိုးခ်ဲ႕ဖြင့္လွစ္ၿပီး က်န္းမာေရး ျပႆနာတစ္ရပ္အျဖစ္ ေျဖရွင္းျခင္းက ပိုမို ထိေရာက္သည္ဟု ေဆးစဲြသူတို႔ကို ႏွစ္သိမ့္ေဆြးေႏြးပညာေပးေရး လုပ္ငန္း လုပ္ေဆာင္ေနသူမ်ား၊ ႏိုင္ငံေရးသမားတခ်ဳိ႕၊ ေဆးစဲြေနသူမ်ားက ေျပာသည္။
● ေဆးစဲြသူတို႔သာ ပစ္မွတ္ျဖစ္ေန
ႏိုင္ငံတကာ သုေတသနႏွင့္ မူဝါဒေျပာင္းလဲေရး ေလွ်ာက္လဲတင္ျပသည့္ အဖြဲ႔အစည္း Transnational Institute က ျမန္မာႏုိင္ငံ၏ ဘိန္းစိုက္ပ်ိဳးမႈ ႏွစ္ဆတိုးလာသည္မွာ ဆယ္ႏွစ္ ရိွၿပီျဖစ္ၿပီး အာဆီယံေဒသတြင္း မူးယစ္ကင္းစင္ေရး ရည္မွန္းခ်က္ကို စိန္ေခၚေနသည္ဟု ဆိုသည္။
အစိုးရအာဏာသက္ေရာက္မႈနည္းပါးသည့္ နယ္စပ္ေဒသမ်ားမွ ျမစ္ဖ်ားခံသည္ဟု ယူဆထားၾကေသာ စိတ္ၾကြေဆးအပါအဝင္ မူးယစ္ေဆးမ်ဳိးစံုသည္ ႏိုင္ငံတလႊား ပ်ံ႕ႏွံ႔ေနသည္။
ျပည္ထဲေရးဝန္ႀကီးဌာန၏ စာရင္းမ်ားအရ အစိုးရသစ္စတင္သည့္ ဧၿပီ ၁ မွ ဇူလိုင္ ၃၁ အတြင္း မူးယစ္ေဆးႏွင့္ ဆက္ႏြယ္ေနသူ ၄,၇၆၁ ဦးကို ထိန္းသိမ္းခဲ့ေၾကာင္း သိရသည္။ စိတ္ၾကြေဆးျပား ၃ဝ.၃ သန္း၊ ဘိန္းျဖဴ ကီလို ၆ဝ ေက်ာ္၊ ဘိန္းမည္း ကီလို ၂ဝဝ ေက်ာ္ ဖမ္းဆီးရရွိခဲ့သည္။
ကိုစိုးေမာင္သည္ ႏိုင္ငံအႏံွ႔မက္သဒုန္းေဆးေပးေဝသည့္ေဆးရံု ၄၆ ခုထဲတြင္ တစ္ခု အပါအဝင္ျဖစ္သည့္ သဃၤန္းကြ်န္း စံျပေဆးရံုတြင္ မူးယစ္ေဆးျဖတ္ရန္ ႀကိဳးစားေနသူမ်ားထဲမွ မက္သဒုန္းေဆး ပိုမိုရယူလိုသူတို႔ကို ရြာသာႀကီး စိတ္က်န္းမာေရး ေဆးရံု၊ စိတ္ႏွင့္မူးယစ္ဌာနသို႔ ပို႔ေဆာင္ေပးရန္ တာဝန္ရိွသူျဖစ္သည္။
အစိုးရသစ္၏ ရက္ ၁ဝဝ စီမံကိန္း ကာလ မူးယစ္ေဆးႏွိမ္ႏွင္းမႈတြင္ လက္ကားသမားမ်ား၊ မူးယစ္ရာဇာမ်ား လြတ္ေျမာက္ ေနၿပီး လက္လီ ေရာင္းခ်သူမ်ား၊ မူးယစ္ေဆးျဖတ္ရန္ ႀကိဳးပမ္းေနသူမ်ားသာ ဖမ္းဆီးခံေနရသည္ဟု သူက ေဝဖန္လိုက္သည္။
“ရက္ ၁ဝဝ စီမံခ်က္ထဲမွာ မူးယစ္ေဆးျဖတ္ဖို႔ ႀကိဳးစားေနတဲ့၊ မက္သဒုန္းေဆး ေသာက္ေနတဲ့ လူငယ္ ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ား အဖမ္းခံေနရပါတယ္” ဟု သူက မခံခ်ိမခံသာ ျဖစ္ေနသည့္ေလသံျဖင့္ ေျပာသည္။
တနသၤာရီတုိင္းေဒသႀကီး အမ်ိဳးသားလႊတ္ေတာ္အမတ္ ဦးဥကၠာမင္းသည္ ႏုိင္ငံ၏မူးယစ္ေဆးဝါး ျပႆနာတြင္ အက်င့္ပ်က္ျခစားမႈမ်ားႏွင့္ လြဲမွားသည့္ မူဝါဒမ်ား ရွိေနသည္ဟု ယံုၾကည္သူ ျဖစ္သည္။
“လက္ရွိသံုးစြဲေနသူေတြကိုပဲ လိုက္ဖမ္းေနမယ္ဆိုရင္ေတာ့ တစ္ႏုိင္ငံလံုးမွာရွိသမွ် အက်ဥ္းေထာင္ေတြေတာင္ ဆံ့မွာ မဟုတ္ပါဘူး” ဟု သူက ေျပာသည္။
မူးယစ္ေဆးသည္ အထက္တန္းေက်ာင္းသူ၊ ေက်ာင္းသားမ်ား ၾကားတြင္ပင္ ပ်ံ႕ႏွံ႕လ်က္ရွိၿပီး စာသင္ေက်ာင္းမ်ားတြင္ မူးယစ္ေဆးႏွင့္ပတ္သက္သည့္ ပညာေပးလုပ္ငန္းမ်ားေဆာင္ရြက္ရန္ အေရးတႀကီး လိုအပ္ေနသည္ဟု သူက Myanmar Now ကို ေျပာသည္။
● ဥပေဒျပင္ဆင္၊ ေဆးရံုတိုးခ်ဲ႕
မူးယစ္ေဆးဝါးတိုက္ဖ်က္ေရးကို ၁၉၉၉ ခုႏွစ္မွ စတင္ၿပီး ၅ ႏွစ္ စီမံကိန္းမ်ားျဖင့္ အေကာင္အထည္ ေဖာ္လ်က္ရွိသည္။ ယခင္စီမံကိန္းမ်ားတြင္ လူနာ တစ္ေသာင္းေက်ာ္သာ ရွိၿပီး စတုတၳ ၅ ႏွစ္ စီမံကိန္းတြင္ တစ္ေသာင္းသံုးေထာင္ေက်ာ္အထိ ရွိလာသည္။
မူးယစ္စြဲေဝဒနာကုသမႈခံယူသူ အေရအတြက္ တိုးျမင့္လာေသာ္လည္း ျမန္မာတစ္ႏိုင္ငံလံုး အတိုင္းအတာ အရ မက္သဒုန္းတိုက္ေကြ်းေရးစင္တာ ၄၆ ခု၊ မူးယစ္ေဆးျဖတ္ေဆးရံု ၇၃ ရံု ရွိသည္။
မူးယစ္ေဆးျဖတ္ေဆးရံု ၇၃ရံုတြင္ တစ္ခု အပါအဝင္ျဖစ္သည့္ ရန္ကုန္ စိတ္က်န္းမာေရး ေဆးရံုတြင္ အက်ယ္အဝန္း ကန္႔သတ္ခ်က္အရ လူနာ ၅ဝ သာ လက္ခံႏုိင္သည္။ ထိုေဆးရံုမွ ပါေမာကၡ ေဒါက္တာဦးလွေဌးက ထိုေနရာတြင္ ေဆးျဖတ္လူနာတို႔အတြက္ ပိုမိုက်ယ္ဝန္းသည့္ မူးယစ္ေဆးျဖတ္ေဆးရံုတစ္ခု လိုအပ္သည္ဟု ေျပာသည္။
ပိုမိုထိ ေရာက္သည့္ ကုသမႈေပးႏိုင္သည့္ ျပန္လည္ထူေထာင္ေရးစခန္း၊ ေဆးရံု၊ ေဆးခန္းမ်ားစြာ လိုအပ္လ်က္ ရွိေသာ္လည္း ကြ်မ္းက်င္လုပ္သား ရွားပါးမႈ၊ ေငြေၾကးလိုအပ္မႈတို႔မွာ ျပႆနာျဖစ္ေနသည္ဟု ေဒါက္တာဦးလွေဌးက သူ၏ရံုးခန္းတြင္ Myanmar Now ႏွင့္ ေတြ႔ဆံုစဥ္ ေျပာျပသည္။
ရန္ကုန္ သဃၤန္းကြ်န္းေဆးရံုႀကီးတြင္ နံနက္ ၈ နာရီမွ ၁၁ နာရီ အတြင္းသာ မက္သဒုန္း ေပးေဝႏုိင္သည့္ အတြက္ ရံုးဝန္ထမ္းမ်ား၊ ေဆးရံုႏွင့္ေဝးလံ သည့္ေနရာမ်ားတြင္ ေနထိုင္သူတို႔ ေဆးရရိွေရး ခက္ခဲေနသည္ဟု ရန္ကုန္မွ မူးယစ္ေဆးစြဲသူမ်ားကို ႏွစ္သိမ့္ ေဆြးေႏြးေရး ေဆာင္ရြက္ေပးေနသူ ဦးဝင္းမင္းက ေျပာသည္။
“ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕တြင္းက်တဲ့ အေနာက္ပိုင္းေဆးရံုႀကီးမွာ မက္သဒုန္းေပးေဝေရး ဌာနတစ္ခုဖြင့္ဖို႔ တင္ျပထားေပးမယ့္ ခုထိေတာ့ မထူးျခားေသးပါဘူး” ဟု သူက ရွင္းျပသည္။
၁၉၉၃ မူးယစ္ဥပေဒကိုျပင္ဆင္ရန္ စိတ္အား ထက္သန္သူမ်ားထဲတြင္ ရဲမွဴးႀကီး ျမင့္ေအာင္လည္း ပါဝင္သည္။
မူးယစ္ဥပေဒျပင္ဆင္ရန္ ေဆာင္ရြက္ေနသည္ဟု ျမန္မာႏုိင္ငံ မူးယစ္ေဆးဝါးႏွင့္ စိတ္ကို ေျပာင္းလဲေစတတ္ေသာ ေဆးဝါးမ်ား အႏၱရာယ္ ကာကြယ္ေရး ဗဟိုအဖဲြ႔မွ ရဲမွဴးႀကီး ျမင့္ေအာင္က ေျပာသည္။
“ဥပေဒၾကမ္းကို ေရွ႕ေနခ်ဳပ္ရံုးကိုပို႔ဖို႔ ရွိတယ္။ ၿပီးရင္ေတာ့ လႊတ္ေတာ္အသီးသီးမွာ ေဆြးေႏြးသြားမယ္။ ေနာက္ဆံုးအဆင့္ကေတာ့ ျပည္သူလူထုကို ခ်ျပသြားမွာပါ” ဟု သူက ေျပာသည္။
“မူးယစ္ေဆးဝါး သံုးစြဲသူေတြနဲ႔ပတ္သက္ရင္ေတာ့ လက္ရွိဥပေဒအရ ဆိုရင္ေတာ့ ျပစ္မႈျဖစ္တယ္။ ေနာက္ျပင္မယ့္ဟာမယ္ ဆိုရင္ေတာ့ ျပစ္မႈေၾကာင္းအရ အေရးယူတာမိ်ဳးမဟုတ္ေတာ့ဘဲ က်န္းမာေရးရႈေထာင့္အရ ေဆးဝါးကုသတာေတြ၊ ျပန္လည္ထူေထာင္တာေတြနဲ႔ဲ႔ ပိုၿပီးထိေရာက္ေအာင္ ေဆာင္ရြက္သြားဖို႔ ရွိပါတယ္”
ျမန္မာႏုိင္ငံ၏ အႀကီးဆံုး မူးယစ္ေဆးျဖတ္ေဆးရံုျဖစ္သည့္ ရန္ကုန္စိတ္က်န္းမာေရးေဆးရံုအတြင္း ေသာ့ခတ္ထားသည့္ သံတံခါးတစ္ခုကို ေက်ာ္ၿပီး ၾကည့္လိုက္လွ်င္ စိတ္ႏွင့္မူးယစ္ဌာနအတြင္း ေဆးျဖတ္ေနသူမ်ား ဥပဒဟိုသြားလာေနသည္ကို ေတြ႔ျမင္ေနရသည္။ အုပ္စုဖြဲ႔ စကားေျပာဆိုေနၾကသူမ်ားရိွသလို တစ္ဦးတည္း ထိုင္ေငးေနၾကသူမ်ားလည္း ရွိသည္။ ေဆးရံု၏ အလယ္ဗဟိုတြင္ရွိသည့္ ဘက္စကက္ေဘာကစားကြင္းမွာ ေဆာ့ကစားသူ မရွိ၊ တိတ္ဆိတ္ေနၿပီး အေလးမရံုမွာလည္း ထိုနည္းလည္းေကာင္းပင္။
ဝင္ေပါက္ရွိ ရံုးခန္းအတြင္းတြင္ ေဒါက္တာဦးလွေဌးက ေခတ္မမီေတာ့သည့္ မူးယစ္ဥပေဒကို ျပင္ဆင္ၿပီးလွ်င္ ပိုမိုေကာင္းမြန္မည့္ ေဆးရံုသစ္၊ ပိုမိုေကာင္းမြန္လာႏုိင္သည့္ မူးယစ္ေဆးစြဲသူမ်ား၏ အနာဂတ္အေၾကာင္းတုိ႔ကုိ ေျပာျပသည္။
“ ဥပေဒၾကမ္း အတည္ျဖစ္သြားရင္ေတာ့ မူးယစ္ေဆးစြဲသူေတြကို ရဲကေတြ႔ရင္ ေဆးျဖတ္ဖို႔ တိုက္တြန္းရမယ္။ အရင္လို ဖမ္းၿပီးေထာင္ခ်တာမ်ိဳး လုပ္လို႔မရေတာ့ဘူး” ဟု ေဒါက္တာဦးလွေဌးက ေျပာလိုက္သည္။ ။