ဇင္လင္း ● ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္၏ အေမရိကန္ခရီးစဥ္ႏွင့္ စီးပြားေရးဒဏ္ခတ္ပိတ္ဆုုိ႔မႈ ေျဖေလွ်ာ့ေရး အလားအလာ
(မုိးမခ) စက္တင္ဘာ ၁၂၊ ၂၀၁၆
(မုိးမခ) စက္တင္ဘာ ၁၂၊ ၂၀၁၆
ႏိုင္ငံေတာ္၏အတိုင္ပင္ခံပုဂၢိဳလ္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ ဦးေဆာင္ေသာ ကိုယ္စားလွယ္အဖြဲ႕သည္ လန္ဒန္ၿမိဳ႕ခရီးစဥ္၊ အေမရိကန္ႏိုင္ငံ တရား၀င္ခရီးစဥ္ႏွင့္ (၇၁) ႀကိမ္ေျမာက္ ကုလသမဂၢအေထြေထြညီလာခံသို႔ တက္ေရာက္ရန္အတြက္ စက္ တင္ဘာ ၁၀ ရက္က ရန္ကုန္ၿမိဳ႕မွ ထြက္ခြာခဲ့ျပီး၊ ေဒသစံေတာ္ခ်ိန္ ည (၇) နာရီ ၁၅ မိနစ္တြင္ အဂၤလန္ႏိုင္ငံ လန္ဒန္ၿမိဳ႕ ဟီ သရိုးေလဆိပ္သို႔ ေရာက္ရွိေၾကာင္း ႏိုင္ငံေတာ္၏အတိုင္ပင္ခံပုဂၢိဳလ္႐ုံးမွ သတင္းထုတ္ျပန္ခဲ့သည္။ ႏိုင္ငံေတာ္၏အတိုင္ပင္ခံပုဂၢိဳလ္ႏွင့္အဖဲြ႕အား ျဗိတိန္ႏုိင္ငံဆိုင္ရာ ျမန္မာသံအမတ္ႀကီး ဦးေက်ာ္စြာမင္းႏွင့္ ျမန္မာႏိုင္ငံဆိုင္ရာ ျဗိတိန္သံအမတ္ႀကီး မစၥတာ အန္ဒ႐ူး ပက္ထရစ္တို႔က ဟီသရိုးေလဆိပ္၌ ႀကိဳဆိုခဲ့ၾကသည္ဟု သိရသည္။
ႏိုင္ငံေတာ္၏အတုိင္ပင္ခံပုဂၢိဳလ္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္သည္ စက္တင္ဘာ ၁၁ ရက္ေန႔နံနက္ ေဒသစံေတာ္ခ်ိန္ ၁၀ နာရီ တြင္ လန္ဒန္ၿမိဳ႕ရွိ ေခတၱတည္းခိုသည့္ ျမန္မာသံ႐ုုံး၌ ဥေရာပေဒသ၊ အေရွ႕အလယ္ပိုုင္းႏွင့္ အာဖရိကေဒသတုိ႔မွ ျမန္မာသံ အမတ္ႀကီး (၁၂) ဦးတို႔ႏွင့္ ေတြ႕ဆုံသည္ဟု ဆိုသည္။ သံအမတ္ႀကီးမ်ားႏွင့္ ေတြ႕ဆုံစဥ္ ႏိုင္ငံေတာ္၏ အတုိင္ပင္ခံပုဂၢိဳလ္က ႏိုင္ငံေတာ္၏ ေရွ႕ဆက္သြားမည့္ မူ၀ါဒႏွင့္လမ္းစဥ္မ်ား၊ ဦးစားေပးလုပ္ငန္းစဥ္မ်ား၊ ျမန္မာႏိုင္ငံက က်င့္သံုးေနသည့္ ႏိုင္ငံျခား ေရးမူ၀ါဒမ်ားကို ရွင္းလင္းေျပာၾကားၿပီး ျမန္မာႏိုင္ငံအေနျဖင့္ ကမၻာ့ႏိုင္ငံအားလံုးႏွင့္ ခ်စ္ခင္ရင္းႏွွီးစြာဆက္ဆံၿပီး ဘက္မ လိုက္သည့္မူ၀ါဒကို က်င့္သံုးေနေၾကာင္း၊ သံတမန္၀န္ထမ္းမ်ားအေနျဖင့္ မိမိႏိုင္ငံႏွင့္ ႏိုင္ငံသားမ်ား၏ အက်ိဳးစီးပြားကို ကာ ကြယ္ေစာင့္ေရွာက္ၾကရန္ တိုက္တြန္းေၾကာင္း၊ မိမိတာ၀န္ထမ္းေဆာင္ေနသည့္ ႏိုင္ငံတြင္ေရာက္ရွိေနသည့္ ျမန္မာႏိုင္ငံသား မ်ား၏ အက်ိဳးစီးပြားကို ကာကြယ္ေစာင့္ေရွာက္ရန္လိုအပ္ေၾကာင္းႏွင့္ ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ ႏိုင္ငံေရး၊ စီးပြားေရး၊ လူမႈေရး စသည့္ က႑မ်ားတြင္ ဘက္စံုဖြံ႕ၿဖိဳးတိုးတက္လာေစရန္ ေဆာင္ရြက္ေနသည့္အေျခအေနမ်ားကို အေသးစိတ္ရွင္းလင္းေျပာၾကားခဲ့သည္ဟု ႏိုင္ငံေတာ္အတိုင္ပင္ခံပုဂၢဳိလ္႐ုံး သတင္းထုတ္ျပန္ခ်က္အရ သိရသည္။
လြန္ခဲ့သည့္ စက္တင္ဘာ ၆ ရက္ေန႔က အာဆီယံႏွင့္ဆက္စပ္ ထိပ္သီးအစည္းအေဝးမ်ား တက္ေရာက္ရန္ လာအိုႏိုင္ငံသို႔ ေရာက္ရွိေနသည့္ အေမရိကန္သမၼတ ဘားရက္အိုဘားမားကလည္း လာမည့္သီတင္းပတ္တြင္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ ဝါရွင္တန္ၿမိဳ႕ေတာ္ရွိ အိမ္ျဖဴေတာ္သို႔ ေရာက္ရွိမည္ဟု အတည္ျပဳေျပာၾကားခဲ့ေၾကာင္း သိရသည္။ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ ၏ အေမရိကန္ ခရီးစဥ္သည္ ကမၻာ့ကုလသမဂၢ အေထြေထြညီလာခံ က်င္းပမည့္အခ်ိန္ (စက္တင္ဘာ ၁၃ - ၂၆)ႏွင့္လည္း တိုက္ဆိုင္ေနသည္။ စက္တင္ဘာလ ၁၄/၁၅ ရက္ေန႔မ်ားတြင္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္သည္ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုု၊ ဝါရွင္တန္သို႔ ေရာက္ရွိ၍ သမၼတ အိုဘားမား၊ ဒုတိယသမၼတ ဂ်ိဳး ဘိုင္ဒန္၊ အေမရိကန္ ကြန္ဂရက္လႊတ္ေတာ္ ကိုယ္စားလွယ္ မ်ား၊ စီးပြားေရး လုပ္ငန္းရွင္ႀကီးမ်ားႏွင့္ ေတြ႔ဆံုမည္ျဖစ္ေၾကာင္း စက္တင္ဘာ ၂ ရက္ေန႔ Reuters သတင္းအရ သိရသည္။
Reuters သတင္းအရ သမၼတ၏ အမ်ိဳးသားလံုၿခံဳေရး လက္ေထာက္အႀကံေပးျဖစ္သူ Ben Rhodes က ယခု သီတင္းပတ္ အတြင္း ကြန္ဂရက္ လႊတ္ေတာ္ ဝန္ထမ္းမ်ားႏွင့္ ေတြ႔ဆံုရာတြင္ ျမန္မာႏိုင္ငံအေပၚ အေရးယူဒဏ္ခတ္မႈမ်ား ေလွ်ာ့ခ်ေပးရန္ သို႔မဟုတ္ ပယ္ဖ်က္ေပးရန္ သမၼတအိုဘားမားက စဥ္းစားေနေၾကာင္း အမည္မေဖၚလိုေသာ အေမရိကန္ အစိုးရအရာရွိမ်ား က ေျပာေၾကာင္း၊ သမၼတ အိမ္ျဖဴေတာ္ကမူ တစ္စုံတစ္ရာမွတ္ခ်က္ ေပးရန္ျငင္းဆိုခဲ့ေၾကာင္း သိရသည္။
ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္၏ အေမရိကန္ ျပည္ေထာင္စုခရီးစဥ္ႏွင့္ပတ္သက္၍ အိမ္ျဖဴေတာ္ အမ်ဳိးသားလံုၿခံဳေရး လက္ ေထာက္ အႀကံေပးအရာရွိ Ben Rhodes က စက္တင္ဘာ ၆ ရက္ေန႔က လာအိုႏိုင္ငံ ဗီယက္က်န္းၿမိဳ႕ေတာ္တြင္ က်င္းပသည့္ သတင္းစာရွင္းလင္းပဲြအတြင္း၌လည္း အတည္ျပဳ ေျပာၾကားခဲ့သည္ကို ေတြ႕ရသည္။
“ပထမဦးဆံုး အေနနဲ႔ကေတာ့ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ဟာ ႏိုင္ငံေတာ္အတိုင္ပင္ခံပုဂၢိဳလ္အေနနဲ႔ ၀ါရွင္တန္ကို လာေရာက္ ၿပီးေတာ့ သမၼတနဲ႔ စက္တင္ဘာလ ၁၄ ရက္ေန႔မွာ ေတြ႕ဆံုမွာျဖစ္ပါတယ္။ NLD အစိုးရ တက္လာၿပီးတဲ့ေနာက္ က်ေနာ္တို႔ အေနနဲ႔ ဘယ္လိုအကူအညီေပးႏိုင္မလဲဆိုတာကို တိတိက်က် ေလ့လာခဲ့ပါတယ္။ တိုက္ရိုက္ အကူအညီေပးတာမ်ဳိးေတြ ရွိခဲ့ၿပီး USAID ကတဆင့္ အေထာက္အကူေတြ သိသိသာသာ တိုးေပးခဲ့ပါတယ္။ အမ်ားအားျဖင့္ေတာ့ ရင္းႏွီးျမွဳပ္ႏွံမႈမွာ ဆြဲေဆာင္ႏိုင္ေအာင္၊ အေျခခံလူ႔စြမ္းအား အရင္းအျမစ္ေတြ ျမွင့္တင္ေပးႏိုင္ေအာင္၊ စီးပြားေရးဖြံၿဖိဳးဖို႔အတြက္ စည္းမ်ဥ္း ဥပေဒေဘာင္ေတြ ခ်မွတ္ႏိုင္ေအာင္၊ ပဋိပကၡေျဖရွင္းေရး၊ မူးယစ္ေဆး၀ါးေမွာင္ခိုေရာင္း၀ယ္မႈ တိုက္ဖ်က္ေရး တို႔မွာလည္း အကူအညီေတြ ေပးခဲ့ပါတယ္။” ဟု Ben Rhodes က VOA သတင္းသုိ႔ ေျပာၾကားခဲ့သည္။
ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္သည္ စက္တင္ဘာလ (၁၄)ရက္ေန႔တြင္ သမၼတအိုဘားမားႏွင့္ အိမ္ျဖဴေတာ္၌ ေတြ႕ဆံုၿပီးေနာက္ အေမရိကန္ လႊတ္ေတာ္ေခါင္းေဆာင္မ်ားႏွင့္လည္း ေတြ႕ဆံုရန္ရွိသည္ဟုဆိုသည္။ု စက္တင္ဘာလ (၁၅)ရက္ေန႔ ညေန ပိုင္းတြင္က်င္းပမည့္ အေမရိကန္-အာဆီယံ စီးပြားေရးေကာင္စီ၏ ညစာ စားပဲြသုိ႔လည္း တက္ေရာက္မည္ဟု ဆိုသည္။
လတ္တေလာ အာရွေဒသဆိုင္ရာ ႏိုင္ငံေရးအေျခအေနမ်ားအရ အေမရိကန္အစိုးရက ျမန္မာႏိုင္ငံႏွင့္ ဆက္ဆံေရး ပိုမို တိုးတက္ေကာင္းမြန္ရန္ ေဆာင္ရြက္လာျခင္းသည္ အာရွတြင္ တ႐ုတ္ႏိုင္ငံ၏ အင္အားၾသဇာခ်ဲ႕ထြင္လာမႈကို တန္ျပန္ ဟန္႕တားလိုေသာ သေဘာျဖစ္ပုံရသည္။ အိႏိၵယႏွင့္ တရုတ္ႏိုင္ငံတုိ႔အၾကားတြင္ တည္ရွိေနေသာ ျမန္မာႏိုင္ငံသည္ အာရွတိုက္ ပထ၀ီ၀င္ႏိုင္ငံေရးေျမပုံေပၚတြင္ ႏိုင္ငံေရးႏွင့္ စီးပြားေရးအရ အထူးအေရးပါသည့္ အေနအထားသုိ႔ ေရာက္ရွိ ေနျခင္းေၾကာင့္လည္း ျဖစ္သည္။ ျမန္မာႏိုင္ငံသည္ ကမာၻေပၚတြင္ ေနာက္က်က်န္ရစ္ေနခဲ့သည့္ ဖြံ႔ၿဖိဳးဆဲေစ်းကြက္မ်ား အနက္ အလားအလာေကာင္းမြန္သည့္ ေစ်းကြက္ျဖစ္သျဖင့္ အေမရိကန္ စီးပြားေရးကုမၸဏီႀကီးမ်ားက အက်ိဳးအျမတ္ ရယူရန္ ရည္ရြယ္ခ်က္ရွိ၍ လည္းျဖစ္သည္။
သမၼတအိုဘားမား၏ သမၼတသက္တမ္း ၂ ဆက္ကာလအတြင္း ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ စစ္အာဏာရွင္စနစ္ကို ဖယ္ရွား၍ ဒီမိုက ေရစီစနစ္ ေပၚထြန္းလာေရးအတြက္ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုက အထူး ေထာက္ခံအားေပးကူညီခဲ့သည္။ ယင္း သုိ႔ အကူအညီေပးသည့္ကိစၥသည္ အေမရိကန္ႏိုင္ငံျခားေရးမူ၀ါဒ၏ အစိပ္အပိုင္းျဖစ္သျဖင့္ အဓိကေအာင္ျမင္မႈတရပ္လည္း ျဖစ္လာခဲ့သည္။ ျမန္မာႏိုင္ငံ၏ ၂၀၁၅ ခုႏွစ္ ေရြးေကာက္ပဲြကို တရားမွ်တၿပီး၊ လြတ္လပ္သည့္ ေရြးေကာက္ပဲြ ျဖစ္ေျမာက္ေစ ရန္၎၊ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ဦးေဆာင္သည့္ NLD အႏိုင္ရရွိေရးႏွင့္ ျမန္မာႏိုင္ငံ လူ႔အခြင့္အေရး အေျခအေန တိုးတက္ ေကာင္းမြန္ေစရန္ အေမရိကန္က တေလ်ာက္လံုးအားေပးေထာက္ခံလာခဲ့သည္။ ထို႕ေၾကာင့္ဒီမိုကေရစီ အသြင္ကူးေျပာင္း ေရး ေအာင္ျမင္ေစရန္ အေမရိကန္က မည္သုိ႔ကူညီေဆာင္ရြက္ေပးႏိုင္မည္ဆိုသည္ကို ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္၏ အေမရိကန္ႏိုင္ငံခရီးစဥ္အတြင္း အဓိက ေဆြးေႏြးဖြယ္ရာရွိသည္ဟု Ben Rhodes က ဆိုသည္။
“လူ႔အခြင့္အေရးတိုးတက္ဖို႔ က်ေနာ္တို႔ဘက္က အေကာင္းဆံုး လုပ္ေဆာင္ေပးႏိုင္တာကေတာ့ အသြင္ကူး ေျပာင္းေရး ကာလ မွာ ေအာင္ျမင္မႈရေစဖို႔ပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္နဲ႔ NLD ဟာ အခု ဆိုရင္ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ ေရြးေကာက္ခံ ေခါင္းေဆာင္ေတြျဖစ္လာၾကပါၿပီ။ ဒါေၾကာင့္ ျမန္မာလူထု အက်ဳိးကို သူတို႔ သယ္ပိုးႏိုင္ဖို႔ က်ေနာ္တို႔ ကူညီရမွာျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ စီးပြားေရး ဘယ္လို အားေကာင္းေအာင္ လုပ္ေဆာင္ႏိုင္မလဲ ဆိုတဲ့ နည္းေတြကို က်ေနာ္တို႔က ရွင္းျပရာမွာ ဒဏ္ခတ္ ပိတ္ဆို႔မႈေတြ ေလ်ာ့ခ်ေပးျခင္းအားျဖင့္ ျဖစ္ႏိုင္မလား၊ အေမရိကန္နဲ႔ ကုန္သြယ္ေရး တိုးျမွင့္ လုပ္ေဆာင္ျခင္းအားျဖင့္ ျဖစ္ႏိုင္မလား ဆိုတာေတြကို ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ရဲ႕ ၀ါရွင္တန္ခရီးစဥ္အတြင္းမွာ အဓိကထား ေဆြးေႏြးသြားဖို႔ရွိပါတယ္။” ဟု Ben Rhodes က ေျပာသည္။
၎အျပင္ အသြင္ကူးေျပာင္းေရးကာလ အေတာအတြင္း ျမန္မာႏိုင္ငံ NLD အစိုးရသည္ တိုင္းရင္းသားလက္နက္ကိုင္အဖဲြ႕ အမ်ားအျပားႏွင့္ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးကိစၥ ေဆြးေႏြးမႈမ်ား ေဆာင္ရြက္ေနရသည္။ ရခိုင္ျပည္နယ္ အခက္အခဲ အက်ပ္အတည္းကို အေျဖရွာႏိုင္ရန္လည္း ႀကိဳးစားေနရသည္။ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္၏ ႏိုင္ငံေရးအေျဖရရွိေရး ႀကိဳးစားအားထုတ္မႈမ်ားအား အေမရိကန္ႏိုင္ငံက ခ်ီးက်ဴးမႈမ်ား ရွိခဲ့သည္။ ယခု ခရီးစဥ္အတြင္းတြင္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္၏ ႀကိဳးပမ္းမႈမ်ား ေအာင္ျမင္ ေစရန္ အေမရိကန္က ကူညီသြားမည္ျဖစ္ေၾကာင္းလည္း Ben Rhodes ကေျပာခဲ့သည္။
“အျခား အကဲစမ္းမႈေတြ ရွိပါတယ္။ တိုင္းရင္းသားအုပ္စုေတြနဲ႔ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးေဖၚေဆာင္မႈ ဒါမွမဟုတ္ ရခိုင္ျပည္နယ္က အေျခအေနျဖစ္ပါတယ္။ ဒီကိစၥႏွစ္ခုစလံုးမွာ သူ႔အေနနဲ႔ မၾကာေသးမွီက အစီအစဥ္ေတြ လုပ္ေဆာင္ခဲ့ ပါတယ္။ တိုင္းရင္း သားအုပ္စုေတြနဲ႔ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးညီလာ ခံေခၚယူခဲ့သလို ရခိုင္ျပည္နယ္မွာ ႏိုင္ငံသားခံယူခြင့္ စိစစ္ေရး၊ ရခိုင္ျပည္နယ္ ျပႆနာကို အႀကံေပးႏိုင္ဖို႔အတြက္ ေကာ္မရွင္တရပ္ဖဲြ႕ စည္းခဲ့တဲ့အျပင္ အေရးႀကီးတာက ကိုဖီအာနန္ႀကီးမွဴးတဲ့ ႏိုင္ငံတကာရဲ႕ ပါ၀င္မႈကို ဖိတ္ေခၚခဲ့ျခင္းပါပဲ။ သူ႔အေနနဲ႔ ႏိုင္ငံတြင္းမွာ အေရးႀကီးတဲ့ ကိစၥရပ္ေတြကို ႀကိဳးစား ကိုင္ တြယ္ေျဖ ရွင္းေနတာ ျဖစ္ပါတယ္။ သူရဲ႕ အခုလို ႀကိဳးပမ္းမႈေတြ ေအာင္ျမင္ေစဖို႔ က်ေနာ္တို႔ လိုလားပါတယ္။ သူ႔ရဲ႕ ၀ါရွင္တန္ခရီးစဥ္ အတြင္း ဒီကိစၥ ရပ္ေတြ ေအာင္ျမင္စြာ ေဆာင္ရြက္ႏိုင္ဖို႔အေရးဟာ က်ေနာ္တို႔ ဦး စားေပး ေဆြးေႏြးသြား ရမယ့္အေၾကာင္း အရာေတြ အနက္တခုျဖစ္ပါတယ္။” Ben Rhodes က ဆိုသည္။
ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္၏ ယခု အေမရိကန္ခရီးစဥ္ႏွင့္စပ္လ်ဥ္း၍ သမၼတအိုဘားမားအစိုးရအေနျဖင့္ ျမန္မာ့ ဒီမိုကေရစီ ေရးအား အစဥ္တစိုက္ ေထာက္ခံခဲ့သည့္ အဓိက အေမရိကန္ ႏိုင္ငံေရးပါတီႀကီးႏွစ္ခုစလုံးႏွင့္ ညွဳိႏွဳိင္းေဆာင္ရြက္ရန္ရွိ ေၾကာင္း Ben Rhodes ကသတင္းေထာက္မ်ားအား ေျပာခဲ့ေၾကာင္းသိရသည္။ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္သည္ စက္တင္ဘာ လ (၁၀) ရက္ေန႔တြင္ ျမန္မာႏိုင္ငံမွ စတင္ထြက္ခြာမည္ျဖစ္သည္ဟု သမၼတရံုး ေျပာခြင့္ရပုဂၢိဳလ္က ဆိုသည္။ အေမရိကန္ ႏိုင္ငံသုိ႔ မေရာက္မီ ၿဗိတိန္ႏိုင္ငံသုိ႔ ခရီးတေထာက္ ၀င္ရန္ရွိျပီး၊ ႏိုင္ငံေတာ္ အတိုင္ပင္ခံ ပုဂၢိဳလ္သည္ ဥပေရာပႏိုင္ငံ အသီးသီးရွိ ျမန္မာသံ အမတ္ႀကီးမ်ားႏွင့္ လန္ဒန္ၿမိဳ႕တြင္ေတြ႕ဆံုရန္ရွိေၾကာင္းလည္း သိရသည္။
အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုက ဦးသိန္းစိန္ အစိုးရ လက္ထက္တြင္ ‘ႏုိင္ငံေရး အက်ဥ္းသားအားလံုး လႊတ္ေပးေရး' ၊ ‘သံုးပြင့္ ဆုိင္ ေတြ႕ဆုံေဆြးေႏြးေရး’ ႏွင့္ ‘ျပည္တြင္းစစ္ေၾကာင့္ ဒုကၡေရာက္ေနသူမ်ားအား ႏုိင္ငံတကာက အကူအညီမ်ား ထိေရာက္စြာ ေပးပိုင္ခြင့္ရွိေရး’ စသည္တို႔ကို ကန္႔သတ္ခ်က္မ်ားအျဖစ္ ရည္ညႊန္းကာ ဒဏ္ခတ္ပိတ္ဆို႔မႈမ်ား ဆက္လက္ ထားရွိခဲ့သည္။ ဒဏ္ခတ္ ပိတ္ဆို႔မႈမ်ားအနက္ ျမန္မာအစိုးရ အသိုင္းအဝိုင္း၏ ပိုင္ဆိုင္မႈမ်ားကို ထိန္းခ်ဳပ္ျခင္း၊ ခရီးသြားလာ ခြင့္ ဗီဇာပိတ္ပင္ျခင္းျဖစ္သည့္ (Targeted Sanction) ၊ ကုန္သြယ္ေရး ပိတ္ဆို႔မႈ (Trade Sanction) ႏွင့္ ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံမႈ ဆိုင္ရာ ပိတ္ဆို႔မႈ (Investment Sanction) တို႔ ပါဝင္ခဲ့သည္။ ပိတ္ဆို႔မႈမ်ား(Sanctions) ၏ သက္တမ္းသည္ ကန္႔သတ္ခ်က္ ၃ ရပ္ မေဆာင္ရြက္မခ်င္း ဆက္ရွိေနခဲ့ျခင္းျဖစ္သည္။ ျမန္မာျပည္မွ ပစၥည္းမ်ား အေမရိကန္သို႔ တင္သြင္း ျခင္း မျပဳရန္ႏွင့္ ျမန္မာႏုိင္ငံတြင္ ရင္းႏွီးမႈ မျပဳလုပ္ရန္တို႔ အတြက္မွာမူ တစ္ႏွစ္တစ္ခါ သက္တမ္းတိုးေလ့ရွိသည္။
ျမန္မာပစၥည္းမ်ား မတင္သြင္းေရးႏွင့္ ပတ္သက္၍ လႊတ္ေတာ္အာဏာျဖင့္ တႏွစ္တခါ သက္တမ္းတိုးရျပီး၊ ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံမႈ ကိစၥအတြက္ သမၼတအာဏာျဖင့္ သက္တမ္းတိုးရသည္ဟု ဆိုသည္။ ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံမႈ ပိတ္ဆို႔ေရးကို ၂ဝ၁၁ ေမ ၁၆ ရက္တြင္ သမၼတက လက္မွတ္ထိုးကာ သက္တမ္းတိုးခဲ့ၿပီးျဖစ္သည္။ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုက ျမန္မာ စစ္အစိုးရ၏ လူ႔အခြင့္ အေရး ခ်ဳိးေဖာက္မႈမ်ားအတြက္ ၁၉၉၃ ခုႏွစ္တြင္ လက္နက္တင္ပို႔မႈ စတင္ပိတ္ပင္ခဲ့သည္။ ၁၉၉၇ ခုႏွစ္တြင္ ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံမႈ အသစ္မ်ား မျပဳလုပ္ရန္ ပိတ္ပင္တားျမစ္ခဲ့သည္။ ၂ဝဝ၃ ခုႏွစ္တြင္ ပစ္မွတ္ထား ပိတ္ဆို႔မႈ (Targeted Sanction) စတင္ ျပ႒ာန္းခဲ့ေၾကာင္း သိရသည္။
၂ဝ၁၁ ဇြန္ ၂၈ ရက္တြင္လည္း ျမန္မာအစိုးရ အာဏာတည္ၿမဲေရးအတြက္ မိသားစုဝင္မ်ားသဖြယ္ စီးပြားေရးႏွင့္ ႏုိင္ငံေရး အရ အေထာက္အပံ့ ေပးေနသည္ဟုဆိုကာ မင္းသား လြင္မိုး၊ ဗိုလ္ခ်ဳပ္မႉးႀကီး သန္းေရႊ၏ ေျမးျဖစ္သူ ေနေရႊေသြးေအာင္ အပါအဝင္ ၄၂ ဦးကို စီးပြားေရးပိတ္ဆို႔ရန္ U.S. CAMPAIGN FOR BURMA (USCB) က အေမရိကန္ ဘ႑ာေရးဝန္ႀကီး အား ေတာင္းဆိုခဲ့သည္။ အပိတ္ဆို႔ခံ မ်ား စာရင္းထဲတြင္ စီးပြားေရးလုပ္ငန္းရွင္မ်ားသာမက အႏုပညာရွင္မ်ားႏွင့္ စာေပ အသိုင္းအဝုိင္းမွ ပုဂၢိဳလ္မ်ားလည္း ပါဝင္ ခဲ့ေၾကာင္း ၂၀၁၁ ခုႏွစ္ ဇူလုိင္လ ၂၁ ရက္ေန႕ မဇၥ်ိမသတင္း၌ ေတြ႕ရသည္။ ပိတ္ဆို႔မႈမ်ား ဖယ္ရွားရန္အတြက္ ျမန္မာ အစိုးရက ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈမ်ား ျပဳလုပ္ရန္ လုိအပ္ေၾကာင္းႏွင့္ ေျပာင္းလဲမႈ ရွိမွသာ ပိတ္ဆို႔မႈ ႐ုပ္သိမ္းသင့္ေၾကာင္း ထိုစဥ္က အတိုက္အခံ ပါတီ NLD က ေ၀ဖန္ ေျပာဆိုခဲ့ဖူးသည္။
ယခုအထိ က်န္ေနေသးသည့္ အေမရိကန္ႏိုင္ငံ၏ အေရးယူပိတ္ဆို႔မႈ (Sanction) အမ်ားစုမွာ ျမန္မာစစ္တပ္၏ ရင္းႏွီးျမွဳပ္ ႏွံမႈျဖင့္ လုပ္ကိုင္ေနသည့္ စီးပြားေရးလုပ္ငန္းမ်ားႏွင့္ ဆက္စပ္စီးပြားေရး မလုပ္ရန္ တားျမစ္ထားျခင္းျဖစ္သည္။ ျမန္မာႏိုင္ငံမွ ေက်ာက္စိမ္းႏွင့္ ေက်ာက္မ်က္ရတနာမ်ားတင္သြင္းျခင္းကို တားျမစ္ျခင္းႏွင့္ ကန္႔သတ္ထားသည့္ လူပုဂၢိဳလ္ မ်ားေဖာ္ျပထား ေသာ ‘အမည္ပ်က္စာရင္း’ Specially Designated Nationals List (SDN) တို႔လည္း အပါ အဝင္ျဖစ္သည္။ Global Witness မွ Juman Kubba ၏ အဆိုအရ ျမန္မာ့ေက်ာက္စိမ္းထုတ္လုပ္မႈလုပ္ငန္းသည္ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စု ၏ ႏိုင္ငံျခား ေရးေပၚလစီကို စိန္ေခၚေနသည့္ အေရးႀကီးကိစၥျဖစ္သည္ဟု ၂၀၁၅ ေအာက္တိုဘာ အတြင္းတြင္ ေျပာဖူးသည္။ အေမရိ ကန္ျပည္ေထာင္စုက သယံဇာတထုတ္ယူမႈ ပြင့္လင္းျမင္သာရွိေရးအဖြဲ႕ (Extractive Industries Transparency Initiative - EITI) ကို ေထာက္ခံအားေပးလွ်က္ရွိျပီး၊ Global Witness အဖြဲ႕က EITI တြင္ ဘုတ္အဖြဲ႕၀င္ျဖစ္သည္။ ျမန္မာႏိုင္ငံကလည္း EITI တြင္ အဖြဲ႕၀င္အျဖစ္ေလွ်ာက္ထားျပီးျဖစ္သည္။ ေက်ာက္စိမ္းလုပ္ငန္းက႑တြင္ ျပဳျပင္ ေျပာင္းလဲမႈ လုပ္ရန္ ျမန္မာ အစိုးရ အား EITI က ဖိအားေပးေနျပီး၊ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈ မလုပ္မီ ေက်ာက္စိမ္းက႑ အေရးယူပိတ္ဆို႔မႈ ( Jade & Jam Sanction) ကို ဆက္လက္ထားရွိရန္ EITI က ေတာင္းဆိုထားသည္။
၂၀၀၈ ဖြဲ႕စည္းပုံအရ ျပည္ထဲေရး၀န္ႀကီးဌာနႏွင့္ ရဲအဖြဲ႕ကလည္း တပ္မေတာ္၏ လက္ေအာက္ခံအဖြဲ႕အစည္းျဖစ္ေနျပီး၊ ျမန္မာ့ ေက်ာက္စိမ္းထုတ္လုပ္မႈလုပ္ငန္းသည္ တပ္မေတာ္ပိုင္ စီးပြားေရးလုပ္ငန္းမ်ားႏွင့္ ဆက္စပ္ပတ္သက္ေနသည္။ ထို႕ေၾကာင့္ ျမန္မာႏိုင္ငံ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရးတြင္ အဓိကက်သည့္ ဖြဲ႕စည္းပုံအေျခခံဥပေဒျပင္ဆင္ေရးကိစၥကို တပ္မေတာ္ က အစဥ္တစိုက္ ဆန္႕က်င္ေနသျဖင့္လည္း ေက်ာက္စိမ္းႏွင့္ ေက်ာက္မ်က္ရတနာမ်ားတင္ သြင္းျခင္းကို တားျမစ္ျခင္း ႏွင့္ ကန္႔သတ္ထားသည့္ လူပုဂၢိဳလ္မ်ားေဖာ္ျပထားေသာ ‘အမည္ပ်က္စာရင္း’ (SDN) တို႔လည္း ဆက္လက္ တည္ရွိေနျခင္း ျဖစ္သည္။ ျမန္မာႏုိင္ငံတြင္ ရွစ္ေလးအေရးေတာ္ပုံ ျပီးေနာက္တြင္၎၊ ၂၀၀၃ ခုႏွစ္ ေမ ၃၀ ဒီပဲယင္းအေရးအခင္း ျပီးေနာက္တြင္၎၊ ၂၀၀၇ ခုႏွစ္ ေရႊ၀ါေရာင္သံဃာ့အေရးေတာ္ပုံ ျပီးေနာက္တြင္၎ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုက ဒဏ္ခတ္ အေရးယူမႈမ်ား ခ်မွတ္ခဲ့သည္။ အေမရိကန္က ျမန္မာႏိုင္ငံအေပၚ ခ်မွတ္ထားသည့္ ဒဏ္ခတ္အေရးယူမႈမ်ားကို ေလွ်ာ့ခ်ေပး ရန္ စဥ္းစား ေနခ်ိန္တြင္ ႏုိင္ငံတကာ လူ႕အခြင့္အေရး လႈပ္ရွားမႈအဖဲြ႕မ်ားက ျမန္မာႏုိင္ငံ၌ ဒီမုိကေရစီခုိင္မာမႈ မရွိေသးဘဲ ဒဏ္ခတ္မႈ ႐ုပ္သိမ္းရန္ မသင့္ေသးေၾကာင္း ေ၀ဖန္မႈမ်ား ရွိေနသည္။ ဒဏ္ခတ္မႈမ်ားကို အလ်င္စလုိ ျပန္႐ုပ္သိမ္းျခင္း မျပဳရန္ စက္တင္ဘာ ၂ ရက္ေန႔စြဲျဖင့္ Human Rights Watch အဖြဲ႕က ေၾကညာခ်က္ထုတ္ျပန္ကာ အေမရိကန္ အစုိးရအား တုိက္တြန္းထားသည္။ HRW အဖဲြ႔၏ အာရွေရးရာတာ၀န္ခံ Brad Adams က အထူးသျဖင့္ ျမန္မာ့ႏုိင္ငံေရးတြင္ ဆက္လက္ ၾသဇာလႊမ္းမုိးေနေသာ စစ္တပ္ကုိ ဖိအားေပးႏုိင္ေရးအတြက္ ဒဏ္ခတ္မႈမ်ား ဆက္ရွိသင့္ သည္ဟု ဆိုသည္။
“ဒဏ္ခတ္မႈ အမ်ားစုကုိ ျပန္႐ုပ္သိမ္းဖုိ႔ အခ်ိန္မတန္ေသးဘူးလုိ႔ က်ေနာ္တို႔က ယူဆပါတယ္။ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ ကုိယ္တုိင္လည္း ဒဏ္ခတ္မႈ ေတြ မ႐ုပ္သင့္ေသးဘူးလုိ႔ ေျပာခဲ့တာ သိပ္မၾကာေသးပါဘူး။ ႏုိင္ငံျခားေရး၀န္ႀကီး John Kerry ကလည္း ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရး လုပ္ငန္းစဥ္ မၿပီးမခ်င္း ဆက္ထားသင့္တယ္လုိ႔ ေျပာဖူးပါတယ္။ ထိလြယ္ရွလြယ္ အေျခအေနမ်ဳိး၊ ဒါမွမဟုတ္ စေတာင္မစရေသးတဲ့ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရး လုပ္ငန္းေတြ တပုံႀကီး က်န္ေသးတဲ့အတြက္ ေစာလြန္းေသးတယ္လုိ႔ ထင္ပါတယ္။ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရးလမ္းအတုိင္း ဆက္ေလွ်ာက္ၿပီး အတားအဆီးေတြ မလုပ္ေတာ့ တဲ့အထိ ဒဏ္ခတ္မႈေတြကုိ စစ္တပ္နဲ႔ စစ္တပ္ထဲက ခ်မ္းသာေနၾကတဲ့ လက္ေ၀ခံလူတန္းစားကုိ ပစ္မွတ္ထား သင့္ပါတယ္။ အရပ္သားအစုိးရက အျပည့္အ၀ အုပ္ခ်ဳပ္ခြင့္ရတာမ်ဳိး၊ ကာကြယ္ေရး၊ ျပည္ထဲေရးနဲ႔ နယ္စပ္ေရးရာ ၀န္ႀကီးေတြကုိ စစ္တပ္ကသာ ခန္႔အပ္တာမ်ဳိးေတြ မလုပ္ဖုိ႔ ျဖစ္ပါတယ္။ စစ္တပ္အေနနဲ႔ အရပ္သားအစုိးရ အုပ္ခ်ဳပ္မႈေအာက္မွာသာ ရွိသင့္ၿပီး၊ လႊတ္ေတာ္ထဲမွာ ၂၅ ရာခုိင္ႏႈန္းကုိ စစ္တပ္အတြက္ သီးသန္႔ေနရာေပးထားတာကုိလည္း ပယ္ဖ်က္ရမွာပါ။” ဟု Brad Adams က VOA သုိ႔ေျပာၾကားခဲ့သည္။
၀ါရွင္တန္အေျခစုိက္ Georgetown တကၠသုိလ္မွ ျမန္မာ့အေရးကၽြမ္းက်င္သူ ဂုဏ္ထူးေဆာင္ပါေမာကၡ David Steinberg ကမူ သမၼတ အုိဘားမား အစုိးရ၏ ႏုိင္ငံျခားေရးရာ မူ၀ါဒမ်ားအနက္ ‘ျမန္မာႏုိင္ငံႏွင့္ ထိေတြ႔ဆက္ဆံေရး မူ၀ါဒ’ သည္ ေအာင္ျမင္မႈတခု ျဖစ္သည္ ဟုဆိုသည္။ ထို႕ေၾကာင့္ ျမန္မာႏိုင္ငံႏွင့္ ဆက္ဆံေရး တုိးျမွင့္ရန္ ဒဏ္ခတ္မႈ အမ်ားစုကုိ ျပန္လည္႐ုပ္သိမ္းသင့္သည္ဟု ေျပာဆုိခဲ့သည္။ ျမန္မာႏုိင္ငံဆိုင္ရာ အေမရိကန္၏ မူ၀ါဒမ်ားအေပၚ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ က ႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာ ၾသဇာေညာင္းခဲ့သည္ဟု David Steinberg က ဆိုသည္။ လူ႔အခြင့္ေရးအုပ္စုမ်ား အေနျဖင့္ ဒဏ္ခတ္မႈကို အၿမဲတမ္း လုိလားၾကသည္။ သုိ႔ေသာ္လည္း ဒဏ္ခတ္မႈမ်ားႏွင့္ ဒီမုိကေရစီကုိ မရႏိုင္သျဖင့္ ဒဏ္ခတ္မႈမ်ား ႐ုပ္သိမ္းသင့္ သည္ဟု ယူဆေၾကာင္း၊ လက္နက္ေရာင္းခ်မႈ ပိတ္ပင္ျခင္း (Arms Embargo) မွ်ေလာက္ကိုသာ ခ်န္ထားသင့္ သည္ဟု David Steinberg က ဆိုပါသည္။ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ ယခုလ ၁၄ ရက္ေန႕တြင္ ဝါရွင္တန္၌ သမၼတ အိုဘားမား၊ ဒုတိ ယ သမၼတ ဂ်ိဳး ဘိုင္ဒန္၊ အေမရိကန္ ကြန္ဂရက္လႊတ္ေတာ္ကိုယ္စားလွယ္မ်ား၊ စီးပြားေရး လုပ္ငန္းရွင္ႀကီး မ်ားႏွင့္ ေတြ႔ဆံု သည့္အခါ ‘အမည္ပ်က္စာရင္း’(SDN) ႏွင့္တကြ ‘ျမန္မာအေပၚ စီးပြားေရးဒဏ္ခတ္မႈမ်ား’ (Sanctions) ကိစၥတုိ႔အား မည္သုိ႔ ကိုင္တြယ္ေဆာင္ရြက္မည္နည္း ဆိုသည္ကို ျပည္တြင္းျပည္ပမွ အထူးစိတ္၀င္စားစြာ ေစာင့္ၾကည့္ ေနၾကေပသည္။