လင္းငယ္ ● ဆုံးမကြပ္ေတာင္း မကြပ္ေတာင္း
(မုိးမခ) စက္တင္ဘာ ၂၉၊ ၂၀၁၆
(မုိးမခ) စက္တင္ဘာ ၂၉၊ ၂၀၁၆
● ဇာတ္လမ္း
ျမန္မာ႐ုပ္႐ွင္ဇာတ္လမ္းေတြ ၾကည့္ျဖစ္ခဲသည္။ ႐ွား႐ွားပါးပါးၾကည့္ျဖစ္သည့္ဇာတ္လမ္းတခုကုိ မွတ္မိေနသည္။ အဲဒီမွာ ဇာတ္လမ္းတကြက္ကုိ အထူး သတိထားလိုက္မိသည့္ ျပန္ေျပာျပခ်င္ လာသည္။ ၿမိဳ႕ကသူေဌးသားေလး ေတာကုိေရာက္ကာ ေက်ာင္းဆရာလုပ္သည္။ တပည့္ေတြကို ေတာ္ေစခ်င္ တတ္ေစခ်င္ကာ စည္းကမ္းတင္းၾကပ္၊ ေဒါသႀကီးေသာဆရာ ျဖစ္လာ သည္။ တရက္ေတာ့ ေက်ာင္းသူေလးတေယာက္ အျခားေက်ာင္းသူတေယာက္ရဲ႕ေပတံခိုးယူမႈျဖစ္သည္။ ဆရာကသိသြား ေသာအခါ ဆူပူကာ ဘာျဖစ္လို႔ခိုးရသလဲ ေမးသည္။ ကေလးမကလည္း ေၾကာက္အားလန္႔အားႏွင့္ငိုယိုၿပီး ေပတံတေခ်ာင္း ဝယ္ဖို႔ေနေနသာသာ မုန္႔ဖိုးပင္ ေနတုိင္းမရ။ ဒါေၾကာင့္ လိုခ်င္လြန္းလို႔ ခိုးလိုက္မိတာဟု ဆင္ေျခေပးသည္။ ဆရာေလးလည္း သနားသြားပံု ရသည္။ သူမ်ားပစၥည္းခုိးတာ မေကာင္းေၾကာင္း၊ ငရဲႀကီးေၾကာင္း ဆံုးမစကားေျပာကာ ကေလးမေလးကို အတန္းထဲ ေခၚလာသည္။ အားလံုးေရွ႕မွာ ပုိင္ရွင္ကိုယူထားမိေသာ ေပးတံေလး ျပန္ေပးေစၿပီး ေတာင္းပန္ခုိင္းသည္။ က ေလးမေလးကလည္း ဆရာသြန္သင္သည့္အတုိင္း ေက်ေက်နပ္နပ္ လုိက္လုပ္သည္။ ပိုင္ရွင္ေကာင္မေလးကိုလည္း ပစၥည္း ျပန္ရၿပီမို႔ ေက်နပ္ခြင့္လႊတ္ဖုိ႔ ဆရာကပင္ ဆံုးမေပးေသးသည္။ အတန္းထဲက အျခားတပည့္ေတြကိုလည္း သူမ်ားပစၥည္းယူတာ မေကာင္းေၾကာင္း နမူနာအျဖစ္ေျပာျပကာ ဆံုးမလုိက္ေသးသည္။ ေတာ္လုိက္သည့္ ဆရာေလး။ ေကာင္းလိုက္သည့္ဆံုးမပဲ့ျပင္နည္း။ ဒါေပမဲ့ ထုိဆရာေလး ေစတနာမိုးမ်ားဆက္ရြာလုိက္သည့္အခါတြင္ေတာ့ ကၽြန္ေတာ္စိတ္ထဲမွာ နင့္ခနဲခံစားလိုက္ ရကာ ခုနကရေနေသာ ၾကည္ႏူးျခင္းရသေလး ၾကက္ေပ်ာက္ ငွက္ေပ်ာက္ ေပ်ာက္သြားေတာ့သည္။
ဇာတ္လမ္းကုိ ဒီလိုဆက္ပါသည္။ ဆရာေလးက ေက်ာင္းသူကုိ ေမးပါသည္။ သမီးမွာအျပစ္ရွိတယ္ဆုိတာ သိလား။ ဟုတ္ကဲ့ သိပါတယ္ဆရာ။ ေအးအဲ့ဒါဆုိ အျပစ္ရွိရင္ အျပစ္ေပးရမယ္။ ထုိ႔ေနာက္ ႀကိမ္လံုးကိုထုတ္ကာ ႐ုိက္ပါေလေရာ။ အင္း ဆံုးမ မႈမည္သည္ ရုိက္မွ ႏွက္မွေလလား။ နာက်င္ေအာင္အျပစ္မေပးဘဲ ဆံုးမသြန္သင္၍ မရေတာ့သည္ေလာ။ ကုိယ့္စိတ္ထဲ ေပၚလာသည့္ ေမးခြန္း။
● အတိတ္ရဲ႕ အရိပ္
ကိုယ္ငယ္ငယ္က ေက်ာင္းသားဘဝက အေတြ႔အႀကံဳကို ျပန္သတိရကာ ေက်ာထဲ ခ်မ္းစိမ့္စိမ့္ပင္ ျဖစ္မိသည္။ ေလးတန္း ေက်ာင္းသားဘဝ အဂၤလိပ္စာ စကာလံုး အလံုး ၂၀ အလြတ္က်က္လာရန္ ဆရာက အိမ္စာေပးလုိက္သည္။ ေနာက္ေန႔မနက္ ေရာက္ေတာ့ စာျပန္ေမးသည္။ စာရတဲ့လူ မတ္တပ္ရပ္ပါ။ ရင္ကုိေကာ့လို႔ လက္ပုိက္ကာ မတ္တပ္ရပ္လိုက္သည္။ ေဘးကို ၾကည့္လိုက္ေတာ့ ေနာက္ထပ္ တေယာက္ပဲ ကိုယ့္အတြက္ အေဖာ္ရွိသည္။ လူ ၂၀ ေက်ာ္ စာသင္ခန္းထဲက က်န္တဲ့သူေတြ တေယာက္မွ မရပ္။ ဆိုေတာ့ စာျပန္ခုိင္း (အလြတ္ဆုိခုိင္း) သည္။ ႏွစ္ေယာက္တည္းထူးၿပီး စာရေနတာကို မယံုသည့္ အ ၾကည့္ျဖင့္ ဆရာ့စကားသံကလည္း မာေနသေယာင္။ စာလံုးမ်ားတဝက္ေက်ာ္ေက်ာ္ေရာက္ေတာ့ ေၾကာက္ေနတာနဲ႔ က်က္ လာသမွ်ေမ့ကာ ဆက္ဆို၍ မရေတာ့။ ဒီမွာတင္ မင္းလည္း ဘာထူးလဲ ဆရာႀကီးလုပ္ၿပီး မတ္တပ္ရပ္တယ္။ အကုန္ လည္း မရဘူး။ လာစမ္းကြာဆိုကာ အရင္ဆံုး အရုိက္ခံရသည္။ အဲသည္ကတည္းက ဆရာက စာေမးရင္ အျခားလူေတြ ဘယ္ႏွစ္ ေယာက္ရလဲ အရင္ၾကည့္ၿပီးမွ မီးစင္ၾကည့္ကေတာ့သည္။ ရဲရဲဝံ့ဝံ့ မေျဖရဲေတာ့။ ဘယ္အခ်ိန္ထိ ေၾကာက္ရြံ႕ စိတ္ကပါလာ သလဲဆုိရင္ ဘြဲ႔ရၿပီး၍ လုပ္ငန္းခြင္ထဲေရာက္သည္အထိ ကုိယ္ျမင္သည့္အျမင္၊ ကိုယ့္အေတြကုိ ဖြင့္မေျပာရဲ။ ေျပာၾကည့္ မည္ႀကံလွ်င္ မွားမ်ား မွားသြားရင္ဆုိသည့္ စိတ္က အရင္လာသည္။
စာတစ္လံုးမွ က်က္မလာတဲ့၊ ဘာမွ်မရတဲ့ေက်ာင္းသားလည္း ငါးခ်က္။ တညလံုး ႀကိဳးစားပမ္းစား က်က္ခဲ့ၿပီး တဝက္ရတဲ့ ကုိယ္လည္း ငါးခ်က္။ ထိုႀကိမ္ဒဏ္ငါးခ်က္သည္ ဘဝအတြက္ႀကီးစြာ အေႏွာင့္အယွက္ျဖစ္ခဲ့ျခင္းကို ရင္ႏွင့္ ခံစားခဲ့ရသည္။ တစ္စံုတစ္ရာ ႀကိဳးစားမႈကို အသိအမွတ္ မျပဳခဲ့ေသာ အျပဳအမႈတခ်က္က ကိုယ္ကိုယ့္ကိုယ္ ယံုၾကည္မႈမ်ားကိုတုိက္စားသြားကာ လူရာမဝင္၊ လူေတာမတိုး၊ မဝံ့မရဲသည့္ဘဝကို ရခဲ့ရဖူးသည္။ ငါ့ဆရာ ငါ့ကုိ အျပစ္ေပးတုန္းက ငါဒီလုိ ျဖစ္သြားမွာကို မေတြးခဲ့မိေလသေလာ။ ကိုယ့္ဘာသာ အႀကိမ္ႀကိမ္ ျပန္ေတြးမိသည္။
● အျပစ္မ်ားတို႔ ေပးဆပ္ရာ
ကုိယ္အခုေနတာက နာမည္ႀကီး ေထာင္တခုရဲ႕အနားမွာျဖစ္ေတာ့ ေထာင္ေတြအေၾကာင္းကို ခဏခဏ ေတြးဖူးသည္။ (ဝင္ ေတာ့ မၾကည့္ရဲပါ) လူထုဦးလွရဲ႕ေထာင္အေၾကာင္း စာအုပ္ေတြက ကိုယ့္ကုိ ေျခာက္လွန္႔ထားၿပီးသားျဖစ္သည္။ ေတြးမိတာ ေတြထဲက တခုက ေထာင္ေတြရဲ႕ ရည္ရြယ္ ခ်က္က ဘာလဲ။ ကုိယ္ဉာဏ္မီသမွ်ဆုိရင္ေတာ့ ေထာင္ဆုိတာ လူဆိုးေတြကို သူတို႔မွားယြင္းခဲ့ သည့္အျပဳအမႈမ်ားအတြက္ အျပစ္ဒဏ္ေပးရာေနရာ ျဖစ္သည္။ ဒါဆို ဘာေၾကာင့္ အျပစ္ဒဏ္ေပး တာလဲ။ အျပစ္ဒဏ္ေပးရံုနဲ႔ လုပ္ခဲ့တဲ့မေကာင္းမႈေတြက ေၾကသြားေရာလား။ ဥပေဒအရေတာ့ ထုိက္သင့္တဲ့အျပစ္ဒဏ္က်ခံၿပီးရင္ ေက်ေပမယ့္ ေလာက ဓမၼသေဘာအရဆုိရင္ေတာ့ အျပစ္လုပ္ ထားသူကို အျပစ္ျပန္ေပးရံုႏွင့္ အျပစ္ေက်သည္ဟုမဆုိသာ။ ဖတ္ဖူးမွတ္ဖူးသည့္အထဲမွာေတာ့ သူမ်ားႏုိင္ငံေတြမွာ ေထာင္ေတြကုိ လူဆိုးေတြကို ျပဳျပင္ကာ ေနာင္တရေစ၊ လူေကာင္း ျဖစ္ေစဖုိ႔လည္း ရည္ရြယ္သတဲ့။ လူေကာင္းေတြအျဖစ္ ေထာင္ကထြက္လာရင္ လုပ္ကိုင္စားေသာက္ဖုိ႔ ပညာေတြပင္ သင္ေပး လုိက္ေသးသတဲ့။ ကိုယ္တို႔ဆီက လက္ေတြ႔မွာေတာ့ လူအမ်ားရဲ႕အျမင္မွာ ေထာင္ထြက္ဆုိရင္ ပုိ၍ဆိုးေသာ လူအျဖစ္ျမင္ သည္။ တကယ္လည္း ဟုတ္သည္။ ေထာင္က် သြားတုန္းက ခုိးမႈႏွင့္ျပန္ထြက္လာေတာ့ လူပါ သတ္ရဲသြားသည့္ မ်က္ျမင္ သာဓကေတြကလည္း တပံုတပင္။ လူမမိုက္တမိုက္ကေလးကို လူမုိက္ႀကီးျဖစ္ေအာင္ လုပ္ေပးလုိက္ႏုိင္ေအာင္ အက်ဥ္း ေထာင္မ်ားက စြမ္းေလသည္။ တေယာက္တည္း ဘယ္သူ႔မွ မေမးရဲသည့္ အေတြးကို ဆက္စဥ္းစား ျဖစ္သည္။ နည္းနည္းဆုိး တဲ့လူတေယာက္ကို ေထာင္ထဲထည့္လုိက္ေတာ့ မ်ားမ်ားဆိုးတဲ့ လူဆိုး ႀကီးျဖစ္သြားေရာ။ ဒါေတာ့ နည္းနည္းဆုိးတဲ့အတုိင္းေလးပဲျဖစ္ေအာင္ ေထာင္ထဲမထည့္တာ ပိုမေကာင္းဘူးလား။ လႊတ္ထားလိုက္တာ ပိုမေကာင္းဘူးလား။ ေထာင္ေတြဖြင့္ၿပီး လူမိုက္ ထုတ္လုပ္ေရးလုပ္ဖုိ႔ လုိပါ့မလား။ ဒါဆို ေထာင္ထြက္ လူမိုက္မ်ားေတာ့ နည္းသြားႏုိင္ေကာင္းသည္။
ကၽြန္ေတာ္တုိ႔ လူ႔အဖြဲ႔အစည္းရဲ႕စိတ္ပုိင္းဆုိင္ရာေတြ ျပန္ဆန္းစစ္သည့္အထဲမွာ အျပစ္ေပးတတ္ ျခင္းလည္း ပါဝင္ေပလိမ့္ မည္။ ကြၽန္ေတာ္တုိ႔ ဘာေၾကာင့္အျပစ္ေပးရတာလဲ။ အျပစ္ေပးရျခင္းရဲ႕ မူရင္းရည္ရြယ္ခ်က္က ဘာလဲ။ ဆရာက ေက်ာင္း သားကို အျပစ္ေပးသည္။ ခႏၵာကိုယ္ကုိ နာက်င္ေစတဲ့နည္းျဖင့္ ဆံုးမသည္။ ေၾကာက္သြားေအာင္ ေျခာက္သည့္နည္းျဖင့္ သြန္သင္သည္။ တကယ္ေတာ့ ေက်ာင္းသားမွားသည့္အမွားကို မေက်နပ္သည့္ ဆရာရဲ႕ေဒါသကုိ အားပါးတရ ႀကိမ္လံုးက တဆင့္ အာသာေျဖတာေရာ မပါႏုိင္ဘူးလား။ တနည္း တရားဝင္လက္စားေခ်ျခင္းကို အားေပးေနသည့္ ယဥ္ေက်းမႈ မ်ားလား။
● Physical Abuse (ဝါ) ရုပ္ပိုင္း ဆုိင္ရာ အလြဲအသံုးခ်ျခင္း
တကယ္ေတာ့ ခႏၶာကိုယ္နာက်င္ေစသည့္ နည္းလမ္းျဖင့္ ကေလးမ်ားကို အျပစ္ေပး ဆံုးမျခင္းသည္ ကေလးသူငယ္မ်ား ကိုထိခုိက္ေစေသာ ကေလးသူငယ္ အလြဲအသံုးခ်မႈအေၾကာင္းခ်င္းရာ ေလးခ်က္အနက္ တခ်က္အပါအဝင္ ျဖစ္ပါသည္။ VANE ဟု လူသိမ်ားေသာ အေၾကာင္းအရာ ေအာက္ Violence အၾကမ္းဖက္ျခင္းသေဘာႏွင့္ Abuse အလြဲအသံုးခ်ျခင္း သေဘာတုိ႔ သက္ေရာက္ပါသည္။ ကေလးသူငယ္ ကာကြယ္ေစာင့္ေရွာက္ေရးလုပ္ငန္းမ်ားလုပ္ကိုင္ေနေသာ Plan International အဖြဲ႔၏ေလ့လာခ်က္အရ ကမာၻေပၚရွိ အသက္ ၂ ႏွစ္မွ ၁၄ ႏွစ္အတြင္း ကေလးငယ္ ၁၀ ေယာက္လွ်င္ ေျခာက္ေယာက္မွာ ခႏၶာကိုယ္နာက်င္ေစသည့္ နည္းလမ္းမ်ားျဖင့္ ဆံုးမခံေနရၿပီး ေနာက္ဆက္တြဲဆိုးက်ဳိးေတြကို ခံစား ေနရပါသတဲ့။
● ေျပာင္းေနေသာ ပညာေရး
ၿပီးခဲ့ေသာ အစိုးရလက္ထက္မွစတင္ကာ ပညာေရးစနစ္ကိုတုိးတက္ေအာင္ျပဳျပင္ဖုိ႔ ႀကိဳးစားခဲ့သည္။ သို႔ေသာ္ အမ်ားအာ ရံုစိုက္ခဲ့သည္က သင္ရိုးညႊန္းတန္းလြတ္လပ္ခြင့္နဲ႔ အဆင့္ျမင့္ ပညာေရး က႑မ်ားကိုသာ အဓိကထားေဝဖန္ၾကသည္။ တခ်ဳိ႕အရာေတြကေတာ့ သင္ရိုးညႊန္းတန္း မေျပာင္း လဲဘဲ ေျပာင္းသင့္ေသာ၊ နည္းနည္းေျပာင္းလုိက္ရံုႏွင့္ အက်ဳိးရွိေသာ၊ စနစ္ႀကီးတခုလံုး ေျပာင္းဖုိ႔လုိ သလို တေယာက္ခ်င္းေျပာင္းလဲလိုက္လွ်င္လဲ ထိေရာက္အက်ဳိးရွိေသာအရာမ်ား ရွိပါသည္။ ထုိအရာမ်ားထဲတြင္ ကေလးငယ္မ်ားနာက်င္မထိခုိက္ေစေအာင္ကာကြယ္ေပးျခင္းက အေျခခံက် က်ေျပာင္းသင့္သည္ထဲက အေရးႀကီးတခု ျဖစ္ပါသည္။
ကေလးသူငယ္ ဥပေဒရွိသည္။ ဥပေဒအရ ကေလးမ်ားကို အကာအကြယ္ေပးထားၿပီး ျဖစ္သည္။ သို႔ေသာ္လည္း သာ မာန္ျပည္သူမ်ားမဆိုႏွင့္ ကေလးမ်ားကုိ ျပဳစုပ်ိဳးေထာင္ရသူမ်ားပင္ မသိၾက ေသး။ ဥယ်ာဥ္မႈးတြင္ ေစတနာေကာင္းရွိပါ၏။ နာသံုးနာျဖင့္ အနစ္နာခံပါ၏။ သုိ႔ေသာ္ စိုက္နည္း ပ်ဳိးနည္းမမွန္၍ အယဥ္ပင္မေပါက္ အရိုင္းပင္ေပါက္လာမွာကိုယ္ျဖင့္ စိုးရြံ႕မိပါသည္။ ပန္းပြင့္မ်ားကို ရိုက္ႏွက္ကာ စုိက္ပ်ိဳး၍ မရပါ။ အေရွ႕တုိင္းဝါဒအျမစ္တြယ္ေနေသာ ကၽြန္ေတာ္တုိ႔ လူ႔အဖြဲ႔ အစည္းတြင္လည္း အုိးေကာင္းရခ်င္ရင္ နာနာရိုက္ရတယ္ဆုိသည့္ အယူအဆႀကီးကလည္း က်ယ္က်ယ္ ျပန္႔ျပန္႔ လက္ခံေနၾကေသးျပန္ေတာ့ အခ်ိန္ယူရမည္ေတာ့ ျဖစ္ပါသည္။ တခါတခါ အဲ့လုိလူေတြကို နည္းနည္း ဘုေတာပစ္ခ်င္ စိတ္ေပၚသည္။ ကေလးေတြကို အဲ့ေလာက္ေတာင္ ဆံုးမခ်င္ရင္၊ ဆံုးမလုိ႔ လူေကာင္းျဖစ္ေစခ်င္ရင္ ေထာင္ထဲထည့္ၾကည့္ လိုက္ပါလားလို႔။ တကယ္ေတာ့လည္း ကေလးေတြကို နာက်င္ေအာင္ဆံုးမမွ ေကာင္းလာမယ္ ထင္ျခင္း ျမင္ျခင္းသည္ ေထာင္ထဲထည့္ၿပီး လူေကာင္းျဖစ္ေအာင္လုပ္တာႏွင့္ ဘာမွ်မကြာဟုသာဆုိလွ်င္ လြန္ေလမည္လား။ မာ့ခ္တြင္းက ေက်ာင္းတေက်ာင္းေဆာက္ျခင္းကုိရပ္လိုက္လွ်င္ ေထာင္တခုတုိးလာတာႏွင့္ ဘာမွ်မျခားဟု ဆုိသည္။ သုိ႔ေသာ္ ေထာင္ထဲမွာ သံုး သည့္နည္းလမ္းမ်ားကို စာသင္ေက်ာင္းထဲ သယ္လာရင္ေတာ့ စာသင္ခန္းလည္း စာသင္ခန္းျဖစ္ႏုိင္ပါဦးမလားလို႔ေတာ့ အတြန္႔ျပန္တက္လုိက္ခ်င္ပါေသးသည္။
လင္းငယ္