Gender ပညာေတာ္သင္ဆုရခဲ့သူကေျပာတဲ့ Gender သင္ယူသင့္တဲ့အေၾကာင္း (အင္တာဗ်ဴး)
ေတြ႕ဆံု ေမးျမန္းေရးသား တင္ဆက္သူ - ခင္စႏၵာျမင့္
Education Digest (ပညာပေဒသာ ဂ်ာနယ္)
(မုိးမခ) ေမ ၃၊ ၂၀၁၇
Education Digest (ပညာပေဒသာ ဂ်ာနယ္)
(မုိးမခ) ေမ ၃၊ ၂၀၁၇
ႏိုင္ငံျခားမွာ ပညာသြားသင္ ၾကမယ္ဆိုရင္ျဖင့္ ေက်ာင္းသားအမ်ားစုေရြးခ်ယ္ၾကမယ့္ ဘာသာရပ္ေတြကေတာ့ အလုပ္အကိုင္ ေဈးကြက္မွာ ေနရာရႏိုင္မယ့္ ဘာသာရပ္ေတြပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ အမ်ားနဲ႔မတူဘဲ ဆန္းသစ္တဲ့အေတြးအေခၚေတြနဲ႔ Gender ဆိုတဲ့ ဘာသာရပ္ကို ေလ့လာသင္ယူႏိုင္ဖို႔အတြက္ ပညာေတာ္သင္ထြက္ခဲ့တဲ့ ျမန္မာအမ်ိဳးသမီးငယ္ “မေအးလဲ့ထြန္း” နဲ႔ေတြ႔ဆံုခဲ့ၿပီး၊ Gender အေပၚ သူ႔ရဲ႕ခံယူခ်က္နဲ႔ ေလ့လာမႈေတြအေၾကာင္း၊ သူသင္ယူခဲ့တဲ့ ဘာသာရပ္ရဲ႕ လက္ ေတြ႔အသံုးဝင္မႈအေၾကာင္းေတြကို ေမးျမန္းျဖစ္ခဲ့ပါတယ္။
● ညီမပညာေတာ္သင္သြားခဲ့တဲ့ ႏိုင္ငံေတြကိုေျပာျပေပးပါ။
ညီမပညာေတာ္သင္သြားခဲ့တဲ့ ႏိုင္ငံေတြက ဩစေၾတးလ်နဲ႔ နယ္သာလန္ႏိုင္ငံေတြပါ။
● ညီမ Gender နဲ႔ပတ္သက္ၿပီး စေကာ္လာရဖို႔ ဘာေတြျပင္ဆင္ခဲ့ရပါသလဲ။
ညီမက ၂၀ဝ၆ခုႏွစ္က ျမန္မာတိုင္းမ္မွာ သတင္းေထာက္လုပ္ခဲ့ပါတယ္။ ၂၀ဝ၈ ခုႏွစ္မွာေတာ့ ကုလသမဂၢမူးယစ္ေဆးဝါးနဲ႔ျပစ္မႈ ဆိုင္ရာ႐ံုးရဲ႕၊ UNDP၊ Oxfam စတဲ့ ေနရာေတြရဲ႕ သတင္းအခ်က္အလက္ ျဖန္႔ခ်ိေရးဌာနေတြမွာလုပ္ခဲ့ပါတယ္။ အဲ့ဒီလိုေန ရာေတြမွာလုပ္ကတည္းက ကိုယ္က ပညာေတာ္သင္သြားမယ္ ဆိုတဲ့ ရည္ရြယ္ခ်က္ရွိတယ္။ ဒါေပမယ့္ ဘယ္လိုျပင္ဆင္ရမယ္ ဆိုတာကို မသိခဲ့ဘူး။ ေတြ႔တဲ့ပညာေတာ္ သင္ဆုတိုင္းေလွ်ာက္ခဲ့တယ္။ မရခဲ့ဘူး။ ေနာက္မွ ဩစေၾတးလ်ပညာေတာ္သင္ဆုကိုရခဲ့ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္လည္း ကိုယ္တက္ခ်င္တဲ့ Gender နဲ႔ပတ္သတ္တဲ့ေက်ာင္းကို ေလွ်ာက္ေတာ့ ဒီမွာညီမရတဲ့ဘြဲ႕က ႏိုင္ငံျခားဘာသာတကၠသိုလ္က၊ ၿပီးေတာ့ မီဒီယာလုပ္တယ္။ အခု ေလွ်ာက္ေတာ့ Gender ဆိုၿပီးသူတို႔က မေပးဘူး။ သူနဲ႔ဆက္စပ္တဲ့ Development Study ဆိုတာကို ပဲေပးတယ္။ အဲ့ဒီမွာ ၂ႏွစ္ေလာက္တက္ၿပီး၊ Gender ကို ဘယ္မွာသင္လို႔ ရမလဲဆိုၿပီးထပ္ရွာပါတယ္။ နယ္သာလန္မွာရွိတဲ့ ေက်ာင္းမွာသြားေတြ႔တယ္။ ေလွ်ာက္လိုက္ေတာ့ ရသြားတယ္။ အရင္က လုပ္ခဲ့တဲ့ NGO ပေရာဂ်က္ေတြမွာ သုေတသန အတြက္ဝင္လုပ္ခဲ့တာေတြရွိတယ္။ အမ်ားျပည္သူနဲ႔သက္ဆိုင္တဲ့ ေနရာေတြ မွာ အမ်ိဳးသမီးေတြရဲ႕ ပါဝင္ဆံုးျဖတ္ႏိုင္မႈ ဘယ္ေလာက္ ရွိလဲဆိုတဲ့ သုေတသနပါ။ အဲ့ဒါေတြ က ေက်ာင္းေလွ်ာက္တဲ့အခါမွာ အေထာက္အကူျပဳခဲ့ပါတယ္။
● အဲ့ဒီမွာ Gender နဲ႔ပတ္သက္ၿပီး ညီမဘာေတြကိုအထူးျပဳေလ့လာ ခဲ့ရပါသလဲ။
Gender and Sexuality၊ Gender and Conflict ေနာက္ၿပီးေတာ့ Gender နဲ႔ပတ္သက္တဲ့ ပ႐ိုဂရမ္ ေတြကို ဘယ္လိုျမွင့္ တင္မလဲဆိုတဲ့ ဘာသာရပ္ရယ္၊ Gender and International Conflict ဆိုတဲ့ ႏိုင္ငံ တကာနဲ႔ အဆင့္ဆင့္ ဘယ္လိုခ်ိတ္ ဆက္လုပ္ေဆာင္မလဲဆိုတဲ့ သီအိုရီ ပိုင္းေတြပါတယ္။ နယ္သာလန္ ႏိုင္ငံမွာေတာ့ သီအိုရီေတြမ်ားၿပီး၊ ဩစေၾတးလ်မွာကေတာ့ NGO ေတြ နဲ႔ ဘယ္လိုအလုပ္ လုပ္ရတယ္ဆိုတဲ့ အေျခခံေတြမ်ားတယ္။
● Gender နဲ႔ပတ္သက္ၿပီးဘာေၾကာင့္ သင္ခ်င္ရတာလဲ။ အစိမ္းသက္သက္ သင္လိုက္ရသလိုအခက္အခဲျဖစ္ မေနဘူးလား။
ညီမမွာ Gender အေနနဲ႔ ွQualification ျပစရာမရွိေပမယ့္ ညီမဝါသနာအရ ဖတ္႐ႈထားတာ ေတြရွိခဲ့ေတာ့ နည္းနည္းေတာ့ ခံသာခဲ့တယ္။ ဒါေပမယ့္ သီအိုရီနဲ႔ ပတ္သက္တဲ့အခါမွာေတာ့ အခက္ အခဲနည္းနည္းရွိခဲ့တယ္။
● ေက်ာင္းအတြက္ ဘယ္လိုစာတမ္း ေတြျပဳစုခဲ့ပါသလဲ။
ကြင္းစလန္မွာတက္တုန္းကေတာ့ Gender Representation in Myanmar Media ဆိုၿပီး ျမန္မာမီဒီယာေတြက Gender နဲ႔ပတ္သက္ၿပီး ဘယ္လိုေဖာ္ျပေနသလဲဆိုတာကို စာတမ္းလုပ္ခဲ့ပါတယ္။ နယ္သာလန္မွာကေတာ့ မသန္စြမ္းအမ်ိဳးသမီးေလး ေတြနဲ႔ ပတ္သက္တဲ့ စာတမ္းကို ေရးခဲ့ပါတယ္။ အဲ့ဒီစာတမ္းမွာဆို မသန္စြမ္းအမ်ိဳးသမီးေလးေတြအေပၚမွာ အျမတ္ထုတ္သြား တဲ့ အေျခအေနေတြနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီးေရး ထားတာပါ။
● ညီမေရးခဲ့တဲ့ စာတမ္းႏွစ္ခုထဲက Gender နဲ႔ မီဒီယာအပိုင္းမွာ ညီမ ဘာေတြေလ့လာေတြ႔ရွိခဲ့ပါသလဲ။
၂၀၁၀-၂၀၁၄ခုႏွစ္အတြင္း ေလ့လာခဲ့ရတာေတြမွာ ဘာေတြ ေတြ႔ခဲ့ရသလဲဆိုေတာ့ ၂၀၁၀မွာ Gender သတင္းေတြ စပါလာ ၿပီ ဆိုေပမယ့္ ပြဲသတင္းေတြေလာက္ပဲ ပါေသးတယ္။ ေနာက္ပိုင္းမွာေတာ့ သတင္းေဖာ္ျပမႈေတြမ်ားလာတာ ကိုေတြ႔ရတယ္။ ဒါေပမယ့္ ဘာျဖစ္တယ္ ဆိုတာကိုပဲေရးတာကို ေတြ႔ရတယ္။ ဘာေၾကာင့္ျဖစ္တယ္ဆိုတာကို မေတြ႔ရဘူး။ ေနာက္တစ္ခု ကလည္း မီဒီယာေတြမွာ ဒါနဲ႔ပတ္သက္ၿပီး သီးသန္႔ခန္႔ထားတဲ့လူ မရွိေသးေတာ့ ဒါကိုထဲထဲဝင္ဝင္ ေလ့လာေရးသားႏိုင္တာမ်ိဳး မေတြ႔ခဲ့ရဘူး။ သင္တန္းေတြမွာ အေျခခံရတဲ့အေပၚမူတည္ၿပီးပဲ ေရးႏိုင္ၾကတာကိုေတြ႔ရတယ္။ ဒါေပမယ့္ ၂၀၁၃ေနာက္ပိုင္းမွာ ေတာ့ မီဒီယာေတြရဲ႕ သတင္းေဖာ္ျပခ်က္မွာ အမ်ိဳးသမီးဆိုတာကို သူတို႔ရဲ႕သတင္းေခါင္းစဥ္ေတြမွာ ေဖာ္ျပလာၾကတာကို ေတြ႔ရတယ္။ ဒါေပမယ့္ အားနည္းခ်က္က ပဋိပကၡျဖစ္တဲ့ေနရာေတြမွာဆိုရင္ အမ်ိဳးသမီးနဲ႔ကေလးေတြရဲ႕ ဓာတ္ပံုေတြကိုပဲ ေဖာ္ျပတာကိုေတြ႕ရတယ္။ ဒါဟာ စာဖတ္သူရဲ႕အာ႐ံုကို ႏိႈးဆြတာမွန္ေပမယ့္ တစ္ဖက္မွာ အမ်ိဳးသမီးေတြကို အားနည္းတယ္လို႔ေဖာ္ျပသလိုျဖစ္ေနတာကို ေတြ႔ရတယ္။ ေနာက္စကားလံုးအသံုး အႏႈန္းေတြပါ။ ဥပမာ "ေသြးႏု၊ သားႏု ဒီမိုကေရစီ" ဆိုတာမ်ိဳးေတြပါ။ ဒီလို အသံုးအႏႈန္းေတြကိုေတြ႔ရပါတယ္။
● ေနာက္ထပ္ စာတမ္းေလးအေၾကာင္း လည္းေျပာျပေပးပါ။
နယ္သာလန္မွာလုပ္တဲ့ စာတမ္းမွာေတာ့ မသန္စြမ္းအမ်ိဳးသမီးေလးေတြရဲ႕ လူမႈဆက္ဆံေရးဝန္းက်င္ မွာခံစားေနရတဲ့ အၾကမ္းဖက္ခံရမႈေတြနဲ႔ပတ္သက္ၿပီးေဖာ္ျပထားတာပါ။ သူတို႔ကို မသန္စြမ္းျဖစ္တဲ့အတြက္ ရပ္ရြာကဘယ္လို ဆက္ဆံလဲ၊ မိ သားစုက ဘယ္လိုဆက္ဆံလဲ စတာေတြပါ။ ဥပမာ ခ်ိဳ႕တဲ့ တဲ့ မိသားစုက မသန္စြမ္းကေလးေတြဟာ မိဘေတြ လယ္ထဲသြား တဲ့ အခ်ိန္မွာ ေခၚသြားလို႔မရဘူး။ ထားခဲ့ရတယ္။ အဲ့ဒီအခ်ိန္မွာ အိမ္နီးခ်င္းက အႏိုင္က်င့္တယ္။ သန္စြမ္းတဲ့ မိန္းကေလး ေတာင္ ရပ္ရြာက 'ျဖစ္ၿပီးသြားၿပီပဲ၊ အပ်ိဳ ျပန္ျဖစ္တာမွ မဟုတ္တာ' ဆိုၿပီး ရပ္ကြက္အုပ္ခ်ဳပ္ ေရးမွဴးနဲ႔ေလာက္ပဲ ၿပီးသြားတယ္။ မသန္စြမ္းအမ်ိဳးသမီး ေတြမွာ သူတို႔ရဲ႕ ခံစားရမႈကို ေဖာ္ျပဖို႔ခက္ခဲေတာ့ သူတို႔အတြက္ ဖြင့္ေျပာရမယ့္ေနရာ၊ ဖြင့္ေျပာရမယ့္လူ မရွိဘူး ျဖစ္တတ္ပါတယ္။ တခ်ိဳ႕မသန္စြမ္းအမ်ိဳးသမီးေလးေတြဆိုရင္ အရြယ္မေရာက္ခင္ကတည္းက သူ တို႔ရဲ႕သားအိမ္ကို မိဘေတြက ထုတ္ပစ္လိုက္တာတို႔၊ သားေၾကာျဖတ္တာတို႔ လုပ္ပစ္လိုက္တယ္။ တစ္ ခုခုျဖစ္ခဲ့ရင္ဆိုတဲ့ စိတ္နဲ႔ေပါ့။ ဒီမသန္စြမ္းကေလးရဲ႕ဆႏၵ ပါ၊ မပါ မသိၾကဘူး။ ဥပေဒအရေရာ ဒါေတြက ဘယ္လိုသြားမလဲေပါ့။ ဒါေတြကို ေဖာ္ျပထားတာပါ။
● အခု ညီမရဲ႕သုေတသနေတြကို အေျခခံၿပီး ေနာက္ထပ္ဘာေတြမ်ား ခ်ဲ႕ထြင္လုပ္ေဆာင္ဖို႔ ရွိပါေသးလဲ။
အမ်ိဳးသမီးေတြက ႏိုင္ငံရဲ႕ လံုၿခံဳေရးအခန္းက႑ေတြမွာ ဘယ္လိုပါဝင္ေနၾကလဲဆိုတဲ့ အေၾကာင္းအရာနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး သု ေတသနေတြဆက္လုပ္သြားဖို႔ ရွိပါတယ္။ ေနာက္မီဒီယာနဲ႕ပတ္သက္ ၿပီး ဆက္ေလ့လာဖို႔ရွိတယ္။ မသန္စြမ္းေတြနဲ႔ပတ္သက္ၿပီးေတာ့ဆက္ လုပ္သြားဖို႔ရွိပါတယ္။
● ညီမ ပညာေတာ္သင္သြားတဲ့အခ်ိန္က Gender ဆိုတဲ့အေၾကာင္းအရာဟာ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ အခုေလာက္သိတဲ့ လူ မရွိေသး ဘူးေလ။ ဒီလိုအခ်ိန္ မွာ အျခားေရပန္းစားေနတဲ့ ဘာသာရပ္ေတြထက္ ဘာေၾကာင့္ Gender ကို ေရြးခ်ယ္ခဲ့ရတာပါလဲ။
ညီမတို႔မိသားစုမွာ အေမက စီးပြားရွာရတယ္။ အေဖက စာေရးတယ္။ အေမက အဓိကဝင္ေငြရွာသူ ျဖစ္ေပမယ့္ တကယ့္ လူမႈအသိုင္း အဝိုင္းမွာေတာ့ အေဖက အိမ္ဦးနတ္ဆိုၿပီးေနရာ ရေပမယ့္ အေမကေတာ့ အိမ္ရွင္မပဲေပါ့။ အဲ့ဒါဘာ ေၾကာင့္လဲ ဆိုတာကို ငယ္စဥ္ကတည္း ကေမးခြန္းထုတ္လာခဲ့ရတယ္။ အရြယ္ေရာက္လာတဲ့အခါမွာလည္း ဒါကိုသိခ်င္ေနေပမယ့္ ဘာသာရပ္တစ္ခုအေနနဲ႔ သင္လို႔ရတယ္ဆိုတာကို မသိခဲ့ဘူး။ ညီမေနာက္ဆံုးလုပ္ခဲ့တဲ့ Oxfam က Gender နဲ႔ပတ္ သက္ၿပီး ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားလုပ္တယ္။ အဲ့ဒီမွာ ညီမပိုၿပီးစိတ္ဝင္စားမႈမ်ားလာခဲ့တယ္။ ဒါနဲ႔ပတ္သက္ၿပီး ပညာရွင္တစ္ေယာက္ျဖစ္ ခ်င္ခဲ့တယ္။
● ညီမက Gender နဲ႔ပတ္သက္ၿပီး ပညာသင္ဆုရခဲ့ဖူးတဲ့သူတစ္ေယာက္ အေနနဲ႔ ေနာက္ပိုင္းပညာေတာ္သင္ ေလွ်ာက္ၾကမယ့္ ကေလးေတြကို Gender ဘာသာရပ္နဲ႔ပတ္သက္ၿပီး ဘာေျပာခ်င္ပါသလဲ။
Gender က ဘာေၾကာင့္သင္ ယူသင့္သလဲဆိုရင္ လူတန္းစားအလႊာ အားလံုးနဲ႔ သက္ဆိုင္တဲ့ဘာသာရပ္ ျဖစ္တဲ့အတြက္ လူ႔အခြင့္အေရး ဘာသာရပ္ပါ။ Gender နဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး ဘယ္လိုအက်ိဳးဆက္ေတြ ျဖစ္လာႏိုင္တယ္ဆိုတာကို သိဖို႔လိုသလို ဒါေတြကို ဘယ္လိုျပဳျပင္ၾကမယ္ဆိုတာဟာ အမ်ိဳးသားေရာ၊ အမ်ိဳးသမီးေတြနဲ႔ပါ သက္ဆိုင္ေနတဲ့အတြက္ ေနာင္လာမယ့္မ်ိဳး ဆက္ေတြအေနနဲ႔လည္း ေလ့လာသင့္တဲ့ ဘာသာရပ္ျဖစ္ပါတယ္လို႔ ေျပာခ်င္ပါတယ္။
ေတြ႕ဆံု ေမးျမန္းေရးသားသူ - ခင္စႏၵာျမင့္
Education Digest (ပညာပေဒသာ ဂ်ာနယ္) တြင္ မူလပံုႏွိပ္ခဲ့ပါသည္။