ဇင္လင္း - ျငိမ္းခ်မ္းေရးအတြက္ အေျဖသည္ လက္နက္မဟုတ္
(မိုးမခ) ဇြန္ ၈၊ ၂၀၁၇
ျပည္ေထာင္စုၿငိမ္းခ်မ္းေရး ညီလာခံ ၂၁ ရာစု ပင္လုံ ဒုတိယ အစည္းအေ၀းကို ေမ ၂၄ ရက္မွ ၂၉ ရက္အထိ ေနျပည္ေတာ္တြင္ ၆ ရက္ၾကာ ျပဳလုပ္ခဲ့သည္။ ျပည္ေထာင္စုၿငိမ္းခ်မ္းေရး ေဆြးေႏြးမႈ ပူးတြဲေကာ္မတီ (UPDJC) က အဆုိျပဳ တင္သြင္းလာေသာ မူ၀ါဒအဆုိျပဳခ်က္မ်ားအေပၚ က႑အလုိက္၊ အစုအဖြဲ႕အလုိက္ ေဆြးေႏြးပြဲမ်ား အဆင့္ဆင့္ ျပဳလုပ္ကာ ရရွိလာသည့္ အဆုိျပဳခ်က္မ်ားကုိ ျပည္ေထာင္စု သေဘာတူစာခ်ဳပ္၏ အစိတ္အပုိင္းအျဖစ္ ရရွိခဲ့သည္ဟု ၾကား သိခဲ့ရသည္။ ညီလာခံတြင္ ေဆြးေႏြးခဲ့သည့္ မူ၀ါဒဆိုင္ရာ အဆုိျပဳခ်က္မ်ားအနက္ ၃၇ ခ်က္ကို ျပည္ေထာင္စု သေဘာတူ စာခ်ဳပ္၏ အစိတ္အပုိင္း (၁) အျဖစ္ ညီလာခံကုိယ္စားလွယ္မ်ားျဖစ္သည့္ အစုိးရ၊ တပ္မေတာ္၊ လႊတ္ေတာ္ကုိယ္စားလွယ္ မ်ား၊ တုိင္းရင္းသားလက္နက္ကုိင္ အဖြဲ႕အစည္းမ်ားႏွင့္ ႏုိင္ငံေရးပါတီမ်ားမွ ကုိယ္စားလွယ္မ်ားက သေဘာတူ လက္မွတ္ ေရးထုိး ခဲ့ၾကေၾကာင္းလည္း ၾကားသိခဲ့ရသည္။
ယခင္ သမၼတဦးသိန္းစိန္အစိုးရ လက္ထက္ကတည္းက တိုင္းရင္းသားလက္နက္ကိုင္ အဖြဲ႔အစည္းမ်ားအား ဖိတ္ေခၚ၍ ကၽြမ္းက်င္သူမ်ား ပါ၀င္သင့္ပါ၀င္ထိုက္သူမ်ားႏွင့္ ခ်မွတ္ေရးဆြဲခဲ့ေသာ ‘တစ္ႏိုင္ငံလုံးအပစ္အခတ္ရပ္စဲေရး သေဘာတူ စာခ်ဳပ္’ (National Ceasefire Agreement) ကို အေျချပဳလွ်က္ အစိုးရ၊ တပ္မေတာ္ႏွင့္ တိုင္းရင္းသားလက္နက္ကိုင္မ်ား ယင္းလမ္းေၾကာင္းအတိုင္း ဆက္လက္ေဆြးေႏြးၾကရန္ သေဘာတူခဲ့ၾကသည္။ ႏိုင္ငံေတာ္၏ အတိုင္ပင္ခံပုဂိၢဳလ္ ေဒၚ ေအာင္ဆန္းစုၾကည္က အဆိုပါ NCA စာခ်ဳပ္ကိုုပင္ ဆက္လက္ ရည္ညႊန္းလွ်က္ လက္မွတ္မထိုးရေသးသည့္ တိုင္းရင္းသား လက္နက္ကိုင္အဖဲြ႕မ်ား လက္မွတ္ေရးထိုုးၾကျပီး မ်က္ေမွာက္ျမန္မာ့ၿငိမ္းခ်မ္းေရးျဖစ္စဥ္တြင္ ပါ၀င္ၾကပါရန္ အၾကိမ္ၾကိမ္ ဖိတ္ေခၚခဲ့ေၾကာင္း သိရသည္။ ထိုသို႕ NCA ကိုု အသိအမွတ္ျပဳကာ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးညီလာခံ အဆင့္ဆင့္တြင္ အားလုုံး တန္းတူရည္တူ ပါ၀င္ခြင့္ ေျပာဆိုေဆြးေႏြးခြင့္ကိစၥမွာမူ စိန္ေခၚမႈမ်ား ရွိေနဆဲဟု ေ၀ဖန္မႈမ်ားလည္း ရွိေနသည္။
တုိင္းရင္းသားလက္နက္ကိုင္အဖဲြ႔အစည္းမ်ား၏ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးအေပၚ ခ်ဥ္းကပ္ပုံ မူ၀ါဒမွာ အစိုးရ၊ တပ္မေတာ္တို႕ႏွင့္ တထပ္ တည္းက်သည္ မဟုတ္ပါ။ NCA လက္မွတ္ေရးထိုးၿပီး လက္ရိွ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးျဖစ္စဥ္ လမ္းေၾကာင္းအတိုင္း အစိုးရႏွင့္ ပူးေပါင္း လုပ္ေဆာင္ေနေသာ တိုင္းရင္းသားအဖြဲ႔မ်ား ရွိသကဲ့သို႕ NCA ကို လံုးဝလက္ခံျခင္းမရိွဘဲ ႏို္င္ငံေရးေဆြးေႏြးမႈ ပံုစံ လမ္းေၾကာင္းအသစ္ျဖင့္ ပံုေဖာ္ခ်င္ေနသည့္ တိုင္းရင္းသားလက္နက္ကိုင္ အဖဲြ႔အစည္းမ်ားလည္း ရိွေနသည္။ ၎ အျပင္ လက္ရိွ NCA ကို ပိုမိုေကာင္းမြန္ျပည့္စုံသည့္ ကတိကဝတ္မ်ားႏွင့္ ျပဳျပင္လိုေသာ တိုင္းရင္းသားလက္နက္ကို္င္အဖြဲ႔မ်ား လည္း ရိွေနသည္။ တပ္မေတာ္ကာကြယ္ေရးဦးစီးခ်ဳပ္ ဗိုလ္ခ်ဳပ္မွဴးႀကီးမင္းေအာင္လိႈင္၏ သေဘာထားမွာ NCA လမ္း ေၾကာင္းအတိုင္း မသြားလိုဘဲ၊ ေနာက္ထပ္လမ္းစဥ္အသစ္ ေဖာ္ေဆာင္ေနျခင္းမွာ ဖက္ဒရယ္ျပည္ေထာင္စုကို မလိုလား၍ ျဖစ္သည္ဟု ၂၁ ရာစု ပင္လံု ဒုတိယအစည္းအေဝး ဖြင့္ပြဲေန႔ အခမ္းအနားတြင္ ေျပာဆိုခဲ့သည္ကို သတိျပဳမိသည္။
ယခု ဒုတိယအေက်ာ့ ညီလာခံ၏ ထူးျခားခ်က္မွာ လက္ရိွ NCA လမ္းေၾကာင္းကို လက္မခံဘဲ သေဘာထားတင္းမာသည္ ဟု အေျပာခံေနရေသာ ေျမာက္ပိုင္းမဟာမိတ္အဖြဲ႔မ်ား တရုတ္ႏိုင္ငံ၏ ၾကား၀င္ညိွႏိႈင္းေပးမႈေၾကာင့္ ညီလာခံဖြင့္ပြဲ အခမ္း အနားသို႕ တက္ေရာက္ခဲ့ၾကျခင္း ျဖစ္သည္။ “ဝ” ျပည္ေသြးစည္းညီညြတ္ေရးပါတီ (UWSP/UWSA) ဦးေဆာင္ေသာ ေျမာက္ပိုင္းမဟာမိတ္အဖြဲ႕၀င္မ်ားသည္ လက္ရိွ အခ်ိန္အထိ တပ္မေတာ္ႏွင့္ တိုက္ပြဲျဖစ္ပြားေနဆဲ အဖြဲ႕မ်ားလည္း ပါ၀င္ ေနသည္။ ေျမာက္ပိုင္းမဟာမိတ္ ၇ ဖြဲ႔တြင္ ကခ်င္လြတ္လပ္ေရးအဖြဲ႔ KIO၊ ျမန္မာအမ်ိဳးသားဒီမိုကရက္တစ္ မဟာမိတ္ တပ္မေတာ္ MNDAA၊ မိုင္းလားအဖြဲ႔ NDAA ၊ ရွမ္းျပည္တိုးတက္ေရးပါတီ SSPP/SSA ၊ တေအာင္းအမ်ိဳးသား လြတ္ေျမာက္ ေရးတပ္မေတာ္ TNLA ၊ ‘၀ ျပည္ေသြးစည္းညီညြတ္ေရးတပ္မေတာ္’ UWSA ႏွင့္ ရခိုင့္တပ္မေတာ္ AA တို႔ျဖစ္သည္။ ၎ ၇ ဖြဲ႕သည္ NCA လက္မွတ္ေရးထိုးထားျခင္း မရိွသျဖင့္ ညီလာခံတြင္ ပါ၀င္ေဆြးေႏြးခြင့္ေတာ့ မရရွိေပ။ သို႕ေသာ္လည္း ၎တို႕၏ ႏိုင္ငံေရးသေဘာထား ရပ္တည္ခ်က္စာအုပ္ကို ႏိုင္ငံေတာ္၏အတိုင္ပင္ခံပုဂၢိဳလ္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္အား ေမလ ၂၆ ရက္က ေပးအပ္ႏိုင္ခဲ့သည္ဟု ၾကားသိရသည္။
ေဒၚေအာင္ဆန္းစုႀကည္ႏွင့္ ေျမာက္ပိုင္းမဟာမိတ္အဖြဲ႔မ်ား ေတြ႔ဆံုမႈ အၿပီးတြင္ UWSA ၏ ျပင္ပဆက္ဆံေရးဌာန အၾကီး အကဲ ဦးေက်ာက္ေကာ္အမ္း က ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ ဆိုလိုသည့္ NCA ႏွင့္ ေျမာက္ပိုင္းမဟာမိတ္အဖြဲ႕၏ သေဘာထား မတူပါဟု ဆိုခဲ့ျပီး၊ ၎တို႕အေနျဖင့္ အစိုးရ၏ NCA ကို္ လက္မွတ္ထုိးမည္ မဟုတ္ဟု ေျပာၾကားခဲ့သည္။
KIO ဗဟိုေကာ္မတီ၀င္ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ဂြမ္ေမာ္က“သက္ဆိုင္ရာ တိုင္းရင္းသားမ်ားကိုယ္တိုင္ ေရြးခ်ယ္ေစလႊတ္တဲ့ ကိုယ္စားလွယ္ မ်ား မပါ၀င္ဘဲ ျပည္ေထာင္စုၾကီး တစ္ခုလံုးရဲ့အေရး ေဆြးေႏြးျပီး ေအာင္ျမင္တဲ့အေရြ႕လို႔ ေၾကြးေၾကာ္ႏိုင္တာကေတာ့ အံၾသဖြယ္ရာ သတၱိပါပဲဗ်ာ။” ဟု သူ၏ လူမႈကြန္ရက္စာမ်က္ႏွာ၌ ေ၀ဖန္ေရးသားထား သည္ကို ေတြ႕ရသည္။
ယခုျပဳလုပ္ခဲ့သည့္ ၂၁ ရာစုပင္လုံ ညီလာခံ ဒုတိယအစည္းအေ၀းတြင္ ႏုိင္ငံေရးက႑မွ မူ၀ါဒအဆုိျပဳခ်က္ အခ်က္ ၂၀ ရွိသည့္အနက္ သေဘာတူခ်က္ ၁၂ ခ်က္၊ စီးပြားေရးက႑မွ မူ၀ါဒ အဆုိျပဳခ်က္ ၁၁ ခ်က္၊ လူမႈေရးက႑မွ မူ၀ါဒ အဆုိျပဳ ခ်က္ ၄ ခ်က္၊ ေျမယာႏွင့္သဘာ၀ပတ္၀န္းက်င္ က႑မွ မူ၀ါဒအဆုိျပဳခ်က္ ၁၀ ခ်က္ စုစုေပါင္း မူ၀ါဒ အဆုိျပဳခ်က္ ၃၇ ခ်က္ကုိ သေဘာတူခဲ့ျခင္းျဖစ္ေၾကာင္း Daily Eleven သတင္းတြင္ ေဖၚျပသည္။ အဆုိပါ သေဘာတူညီခ်က္မ်ားသည္ NCA စာခ်ဳပ္ အပုိဒ္ ၂၀ (င) အရ ျပည္ေထာင္စုသေဘာတူစာခ်ဳပ္ အစိတ္အပုိင္း (၁) အျဖစ္ ျပည္ေထာင္စုၿငိမ္းခ်မ္းေရး ညီလာခံ ၂၁ ရာစု ပင္လုံ ဒုတိယ အစည္းအေ၀းတြင္ အစုအဖြဲ႕ အသီးသီး၏ ေခါင္းေဆာင္မ်ားႏွင့္ အသိသက္ေသမ်ားက လက္မွတ္ေရးထုိးခဲ့ျခင္းျဖစ္သည္။
သို႕ေသာ္ လက္ရွိ ဒုတိယ ပင္လုံျငိမ္းခ်မ္းေရး ညီလာခံျဖစ္စဥ္တြင္ ေျမာက္ပိုင္း မဟာမိတ္အဖဲြ႔မ်ား ညီလာခံသို႕ အထူး ဖိတ္ၾကားသူ အေနျဖင့္ တက္ေရာက္လာေသာေၾကာင့္ ျငိမ္းခ်မ္းေရး ညီလာခံပုံရိပ္ကို အားေကာင္းေစသည္ဟု သုံးသပ္မႈ မ်ားလည္း ရွိခဲ့သည္။ ျပည္ေထာင္စု ၿငိမ္းခ်မ္းေရးညီလာခံ ၂၁ ရာစုပင္လုံ ပထမအစည္းအေ၀းက်င္းပစဥ္က အဖြဲ႕အစည္း အသီးသီး၏ ႏုိင္ငံေရးစာတမ္းမ်ား တင္သြင္းျခင္း ဖတ္ၾကားျခင္းမ်ားကိုသာ ျပဳလုပ္ႏိုင္ခဲ့ၾကသည္။ တိုးတက္ေျပာင္းလဲမႈဟု ဆိုေလာက္သည့္ ဆုံးျဖတ္ခ်က္မ်ိဳး ခ်မွတ္ႏုိင္ခဲ့ျခင္း မရွိခဲ့။ ထို႕ေၾကာင့္ ယခု ၆ ရက္ၾကာ ၂၁ ရာစုပင္လုံ ဒုတိယ အစည္း အေ၀း ျပဳလုပ္ခဲ့သည့္ အခ်ိန္အေတာအတြင္း အတုိင္းအတာတစ္ခုအထိ တိုးတက္ေသာ သေဘာထားဆုံးျဖတ္ခ်က္ အခ်ိဳ႕ ခ်မွတ္ႏုိင္ခဲ့ေၾကာင္း UPDJC တာ၀န္ရွိသူမ်ားက ယူဆသည္ဟု ဆိုသည္။
မည္သို႕ဆိုေစ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ဦးေဆာင္ေသာ NLD အစိုးရက ျငိမ္းခ်မ္းေရး ေဆြးေႏြးပြဲ တံခါးအျမဲတမ္း ဖြင့္ထား ေၾကာင္း ေၾကညာထားသည္။ လက္မွတ္ မထုိးေသးေသာ Ethnic Armed Groups (EAOs) တိုင္းရင္းသားအဖြဲ႕မ်ားအား အခ်ိန္မေရြး လက္မွတ္ ထုိးႏိုင္ရန္ တံခါးဖြင့္ထားေၾကာင္း၊ သတ္မွတ္ခ်ိန္အတြင္း လက္မွတ္ မထုိးလွ်င္ တံခါးပိတ္ၿပီ ဆုိဒါမ်ဳိး မရွိေၾကာင္း ႏိုင္ငံေတာ္၏ အတိုင္ပင္ခံ ပုဂိၢဳလ္က ေျပာထားသည္။
ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္က “မတူတဲ့ အျမင္ေတြကို ညွိႏိႈင္းဖို႕က အေရးႀကီးတယ္။ မတူပိုင္ခြင့္ရွိတယ္။ ဒါေပမယ့္ မတူတဲ့ အျမင္ေတြကို ညွိဖို႕က တာ၀န္ပဲ။ အဲဒါမွ ျငိမ္းခ်မ္းေရး ရႏိုင္မွာ။ တစ္ေယာက္နဲ႕ တစ္ေယာက္ မတူတဲ့ သေဘာထားေတြ အေပၚမွာ အေျခခံျပီးေတာ့ ျငိမ္းခ်မ္းေရးအတြက္ တူညီတဲ့ စိတ္ဓါတ္ေတြ ေမြးရမယ္။ တရားဥပေဒ စိုးမိုးမႈ ရွိမွ ႏိုင္ငံ တစ္ႏိုင္ငံဟာ တည္ျငိမ္ႏိုင္မွာ။ တရားဥပေဒစိုးမိုးေရးဟာ အခ်င္းခ်င္းေျပလည္ဖို႕အတြက္ အေရးႀကီးတာေၾကာင့္ ျငိမ္းခ်မ္းေရးအတြက္ အဓိကတန္ဖိုးလို႕ ေျပာခ်င္ပါတယ္။ …. ဒီႏိုင္ငံကို ျငိမ္းခ်မ္းေစခ်င္တယ္။ တိုးတက္ေစခ်င္တယ္။ ျငိမ္းခ်မ္းျခင္း တည္ျငိမ္ျခင္း တိုးတက္ျခင္းအတြက္ ေလွ်ာ့သင့္တာကိုေတာ့ ေလွ်ာ့ရမွာေပါ့။ ျငိမ္းခ်မ္းေရးနဲ႕ပတ္သက္လို႕ အားလုံးက စားပြဲ၀ိုင္းမွာထိုင္ျပီး ေဆြးေႏြးၾကပါ။ လက္နက္ကေနျပီးေတာ့ အေျဖေပးမွာ မဟုတ္ဘူးဆိုတာ သေဘာတူ တယ္။” စသျဖင့္ ျငိမ္းခ်မ္းေရးအေပၚ ထားသည့္ သူ႕အျမင္ကို ေျပာၾကားဖူးသည္။
ျပည္ေထာင္စုၿငိမ္းခ်မ္းေရးညီလာခံသည္ တစ္ႏုိင္ငံလုံး ပစ္ခတ္တုိက္ခုိက္မႈရပ္စဲေရး သေဘာတူစာခ်ဳပ္ (NCA) ပါ ႏုိင္ငံေရး လမ္းျပေျမပုံအဆင့္ (၄) အရ က်င္းပျခင္းျဖစ္ၿပီး ယခုျပဳလုပ္သည့္ ‘တတိယအႀကိမ္ညီလာခံ’ ‘၂၁ ရာစုပင္လုံ ဒုတိယ အစည္းအေ၀း’ တြင္ ျပည္ေထာင္စုသေဘာတူစာခ်ဳပ္၏ အစိတ္အပုိင္းတစ္ရပ္အား သေဘာတူလက္မွတ္ေရးထုိးႏိုင္ခဲ့ သည္။ ဒုတိယအႀကိမ္ ၂၁ ရာစု ပင္လံု အစည္းအေ၀း၌ ျပည္ေထာင္စုသေဘာတူစာခ်ဳပ္၏ အစိတ္အပုိင္းအျဖစ္ လက္မွတ္ ေရးထုိးႏုိင္ခဲ့ေသာ သေဘာတူညီခ်က္မ်ားသည္ အမ်ိဳးသားရင္ၾကားေစ႔ေရး၊ ၿငိမ္းခ်မ္းေရး၊ ဒီမုိကေရစီ ဖက္ဒရယ္ ျပည္ ေထာင္စုေပၚထြန္းေရးတုိ႔အတြက္ အေရးႀကီးသည့္ ေျခလွမ္းျဖစ္ေၾကာင္း နုိင္ငံေတာ္အတုိင္ပင္ခံပုဂၢိဳလ္ ေဒၚေအာင္ဆန္း စုၾကည္က အစည္အေ၀းေနာက္ဆုံးေန႔ ေမလ ၂၉ ရက္ အပိတ္မိန္႔ခြန္းတြင္ ထည့္သြင္း ေျပာၾကားခဲ့သည္။ အပိတ္မိန္႔ခြန္း တြင္ ညီလာခံရလဒ္အျဖစ္ သေဘာတူညီခ်က္အခ်ိဳ႕ ရရွိခဲ့ျခင္းႏွင့္ စပ္လ်ဥ္း၍ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္က ယခုကဲ့သို႕ ဆိုခဲ့သည္။
“ပထမဆံုးအေနနဲ႔ ေျပာခ်င္တာကေတာ့ ဒီကေန႔ လက္မွတ္ေရးထိုးႏိုင္ခဲ့တဲ့ သေဘာတူညီခ်က္ေတြဟာ အမ်ဳိးသား ရင္ၾကားေစ့ေရး၊ ၿငိမ္းခ်မ္းေရး၊ ဒီမိုကေရစီ ဖက္ဒရယ္ျပည္ေထာင္စု ေပၚထြန္းေရး လမ္းႀကီးအေပၚ ေလွ်ာက္လွမ္းလိုက္တဲ့ အေရးႀကီးတဲ့ေျခလွမ္းႀကီးျဖစ္ပါတယ္၊ ဒီေျခလွမ္းလွမ္းႏိုင္ဖို႔ သေဘာတူညီခ်က္ေတြကို လြယ္လြယ္ကူကူရရွိခဲ့တာေတာ့ မဟုတ္ပါဘူး၊ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးျဖစ္စဥ္မွာ စိတ္ဓါတ္က်စရာေတြ စိတ္တက္ၾကြ စရာေတြ ေက်ာ္ျဖတ္ၿပီးမွ အခုလိုရရွိခဲ့တာ ျဖစ္ပါ တယ္။ သေဘာထားကြဲလြဲမႈေတြ၊ ရႈျမင္ခ်က္ကြာျခားမႈေတြ အမ်ဳိးမ်ဳိး ရွိခဲ့ၾကေပမယ့္လည္း ဘုံတူညီတဲ့ သေဘာထား အျမင္ ေတြ ျဖစ္လာေအာင္ ေဆြးေႏြးျငင္းခုန္ ညွိႏႈိင္းႏိုင္ခဲ့ၾကတာဟာ အင္မတန္မွ အားတက္ဖြယ္ရာ ေကာင္းလွပါတယ္။ ေတြ႕ဆုံ ေဆြးေႏြးျခင္းမွတစ္ဆင့္ အနာဂတ္ မ်ဳိးဆက္သစ္ေတြအတြက္ အေရးၾကီးလွတဲ့ ဒီမိုကေရစီနဲ႕ဖက္ဒရယ္ အေျခခံ အုတ္ျမစ္ တည္ေဆာက္တဲ့ လုပ္ငန္းစဥ္ကို စတင္ႏုိင္ခဲ့တာျဖစ္တဲ့ အတြက္လည္း ဂုဏ္ယူဖြယ္ရာ ေကာင္းလွပါတယ္။ တိုင္းရင္းသား ျပည္သူေတြ ႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာ ေမွ်ာ္လင့္ခဲ့ရတဲ့ ျငိမ္းခ်မ္းေရးအိပ္မက္ဟာ ပထမဆုံးအေနနဲ႕ ေကာက္ေၾကာင္းေတြ စတင္ ေရးဆြဲႏိုင္ခဲ့ပါျပီလို႕ ေျပာႏိုင္ပါတယ္။”
ဆက္လက္၍ ႏိုင္ငံေတာ္၏အတိုင္ပင္ခံပုဂိၢဳလ္က မိမိတို႕ ဘယ္အထိေလွ်ာက္ရဦးမည္ မသိႏုိင္ေသးေၾကာင္း၊ ေန႕စဥ္ ေန႕တိုင္း စြန္႕စားမႈမ်ားကို ရင္ဆိုင္ေနရသည့္ မိမိတို႕အေနျဖင့္ ျငိမ္းခ်မ္းေရးရရွိရန္ ဘယ္လိုစြန္႕စားမႈမ်ဳိးကိုမဆို ေၾကာက္ရြ႕ံ ေနာက္တြန္႕မေနသင့္ေၾကာင္း၊ ကမာၻၾကီးက မိမိတို႕ႏိုင္ငံကို ေစာင့္ေနမွာ မဟုတ္ေၾကာင္း၊ ႏိုင္ငံတကာ တိုးတက္ေျပာင္းလဲ မႈမ်ားက မိမိတို႕ ျပည္ေထာင္စု၏ မ်ဳိးဆက္သစ္ကို ေစာင့္ဆိုင္းငဲ့ညွာေနမည္ မဟုတ္ေၾကာင္း၊ မိမိတို႕ ယေန႕စိုက္ပ်ဳိးသမွ် အသီးအပြင့္မ်ားကို ေနာင္လာေနာက္သားမ်ား ခံစားၾကရမွာ ျဖစ္ေၾကာင္း၊ ေနာင္ေနာက္သားမ်ား၏ လက္ထဲတြင္ မိမိတို႕ ႏိုင္ငံကို ထားခဲ့ရမွာျဖစ္ေၾကာင္း၊ ျပည္တြင္းစစ္ႏွင့္အတူ ထားခဲ့ၾကမည္လားဟု စဥ္းစားၾကဖို႕လိုေၾကာင္း၊ မိမိတို႕လက္ထက္ တြင္ စြန္႕လႊတ္ စြန္႕စား ခ်မွတ္လိုက္သည့္ အုတ္ျမစ္အေပၚတြင္ ေနာင္လာေနာက္သားမ်ားက ခိုင္မာ တင့္တယ္ေသာ ႏိုင္ငံေတာ္ၾကီးကို ဆက္လက္တည္ေဆာက္၊ မြန္းမံသြားၾကေစလိုေၾကာင္း၊ ယခု ညီလာခံၾကီးတြင္ ပါ၀င္မလာၾကေသးသည့္ အဖြဲ႕အစည္းမ်ားႏွင့္ လူပုဂၢဳိလ္မ်ားကိုလည္း အတူတစ္ကြ လက္တြဲကာ သမိုင္း တြင္က်န္ခဲ့မည့္ လုပ္ငန္းစဥ္ၾကီး၌ ပါ၀င္ၾက ရန္ အေလးအနက္ ဖိတ္ေခၚလိုေၾကာင္း၊ ႏိုင္ငံတည္ေဆာက္ျခင္းလုပ္ငန္း ဆိုသည္မွာ အဆံုးမရွိိေသာ လုပ္ငန္းစဥ္ျဖစ္၍ တစ္ဆင့္ျပီးသည္ႏွင့္ ေနာက္တစ္ဆင့္ကို စရမည္ျဖစ္ေၾကာင္း၊ ဤ ျပည္ေထာင္စု ျငိမ္းခ်မ္းေရးညီလာခံ၊ ၂၁-ရာစုပင္လံု ဒုတိယအၾကိမ္ အစည္းအေ၀းမွတဆင့္ ျမန္မာႏိုင္ငံ ျငိမ္းခ်မ္းေရးရွာပံုေတာ္ လမ္းေၾကာင္းေပၚ၌ ေနာက္္တစ္လွမ္း လွမ္း တက္ခဲ့ျပီျဖစ္ေၾကာင္း၊ ယခု အစည္းအေ၀းျပီးဆံုးျခင္းသည္ ျငိမ္းခ်မ္းေသာ ဖယ္ဒရယ္ ျပည္ေထာင္စုဆီသို႔ ဦးတည္လိုက္ သည့္ ေနာက္ ေျခတစ္လွမ္း၏ အစကို သတ္မွတ္လိုက္ျခင္း ျဖစ္သည္ဟု ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္က ေျပာၾကားခဲ့သည္။
သို႕ေသာ္လည္း အျခားတစ္ဖက္တြင္ “ႏုိင္ငံေတာ္၏ နယ္ေျမအပုိင္းအျခားဟူသမွ် ႏုိင္ငံေတာ္မွ မည္သည္႔အခါမွ် ခြဲမထြက္ ရ” ဆုိသည့္ အခ်က္ႏွင့္ စပ္လ်ဥ္း၍ တုိင္းရင္းသားလက္နက္ကုိင္ အဖြဲ႔အစည္းမ်ားႏွင့္ ေဆြးေႏြးညွိနႈိင္းရာတြင္ အေျဖ မရရွိ ေသာၾကာင့္ ယင္းအခ်က္ကုိ ယခု ျပည္ေထာင္စု ၿငိမ္းခ်မ္းေရးညီလာခံ၌ တင္သြင္းႏုိင္ေတာ့မည္မဟုတ္ဟု ႏုိင္ငံေတာ္ အတုိင္ပင္ခံရုံး ညႊန္ၾကားေရးမွဴးခ်ဳပ္ ဦးေဇာ္ေဌး က ေျပာၾကားခဲ့ေၾကာင္း လြတ္လပ္တဲ့အာရွအသံသတင္းက ေဖၚျပခဲ့သည္။ ခြဲမထြက္ရဆုိသည့္ အခ်က္ကုိ တုိင္းရင္သားလက္နက္ကုိင္ အဖြဲ႔အစည္းမ်ားဘက္က လက္ရွိအခ်ိန္တြင္ မထည့္သြင္းေစ လိုေသာေၾကာင့္ သေဘာတူညီမႈ မရခဲ့ေၾကာင္း ဦးေဇာ္ေဌး က ဆိုသည္။ ယင္း အခ်က္ႏွင့္ ပတ္သက္၍ ညီလာခံ အစည္းအေ၀းအတြင္း၌သာမက ျပည္ေထာင္စု ၿငိမ္းခ်မ္းေရးေဆြးေႏြးမႈ ပူးတြဲ ေကာ္မတီအစည္းအေ၀းမွာပါ ေဆြးေႏြးခဲ့ၾက ေသာ္လည္း ညွိႏိႈင္းမရရွိခဲ့ဟု သိရသည္။
မည္သို႕ဆိုေစ ထူးျခားသည့္ ညီလာခံရလဒ္တစ္ခုမွာ ယံုၾကည္မႈတည္ေဆာက္ေရးအတြက္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ အပါ အဝင္ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးညီလာခံကိုယ္စားလွယ္အခ်င္းခ်င္း ညီလာခံျပင္ပ၌ အလြတ္သေဘာ ေတြ႔ဆံုခြင့္ရရွိခဲ့ၾကျခင္း ျဖစ္သည္။ ထိုသို႕ အလြတ္ သေဘာေတြ႕ဆုံမႈမ်ားမွတဆင့္ ပိုမို ရင္းႏွီး ယုံၾကည္မႈကို ေရရွည္တြင္ တည္ေဆာက္သြားႏိုင္ဖြယ္ ရွိသည္။ ထို႕ေၾကာင့္ ဒုတိယအႀကိမ္ ၂၁ ရာစုပင္လုံျငိမ္းခ်မ္းေရးညီလာခံတြင္ တက္ေရာက္ခဲ့ၾကသည့္ တိုင္းရင္းသားကိုယ္စားလွယ္ မ်ား အေန ျဖင့္ စကားေျပာဆို ညွိႏႈိင္းၾကျခင္းသည္ အေလွ်ာ့ေပး အညံ႕ခံျခင္း မဟုတ္သည္ကို သေဘာေပါက္သင့္သည္။ မည္သူမည္၀ါႏွင့္ မဆို ေစ့စပ္ညွိႏႈိင္း ေဆြးေႏြးစကားေျပာဆိုႏိုင္ျခင္းဆိုသည့္ ႏိုင္ငံေရး ယဥ္ေက်းမႈကို ယုံၾကည္ရဲ၀႕ံစြာ က်င့္သုံးၾကျခင္းအားျဖင့္ ‘ဒီမိုကေရစီ ဖက္ဒရယ္ ျပည္ေထာင္စ’ု ထူေထာင္ရာတြင္ အေထာက္အကူျဖစ္ႏိုင္ေၾကာင္း လက္ခံ သင့္သည္။ ထို႕ျပင္ ခြဲေရး တြဲေရးထက္ စစ္ရပ္စဲေရးက ပိုအေရးႀကီးသည္ကို သတိျပဳသင့္သည္။ တိုင္းျပည္လူထုမွာ စစ္စရိတ္ေထာင္းသျဖင့္ ဆင္းရဲမြဲေတမႈႏြံထဲ နစ္ေနရသည္ကို စစ္ေခါင္းေဆာင္တို႕သတိျပဳသင့္သည္။ ျပည္သူလူထု ေမွ်ာ္လင့္ေတာင့္တေနသည္က မိမိအိုးအိမ္ ေျမယာေပၚတြင္ ေအးေအးခ်မ္းခ်မ္း ေနထိုင္လုပ္ကိုင္စားေသာက္ လိုၾကသည္။ အေၾကာက္တရား ကင္းကင္း အိပ္စက္နားေနလိုၾကသည္။ ျပည္သူလူထုက စစ္ပြဲမ်ား အျမန္ရပ္ေရးကို အဓိကလိုလားၾက သည္။ ထို႕ေၾကာင့္ ပင္လုံစိတ္ဓါတ္ အေျခခံျဖင့္ Dialogue ႏိုင္ငံေရး ယဥ္ေက်းမႈကို လက္ခံက်င့္သုံးျခင္းျဖင့္ ဒီမိုကေရစီ ဖက္ဒရယ္ျပည္ေထာင္စု တည္ေဆာက္ၾကရမည္။ ျငိမ္းခ်မ္းေရးအတြက္ အေျဖသည္ စစ္လက္နက္မဟုတ္ဟု ထင္ျမင္ သုံးသပ္မိပါသည္။။။။။