ေမႏွင္းလဲ့မြန္ - ကယ္လီဖိုးနီးယားမွာ စြန္႔ပစ္ေရကို သန္႔စင္ျခင္းနဲ႔ သုံးစဲြျခင္း

ေမႏွင္းလဲ့မြန္ - ကယ္လီဖိုးနီးယားမွာ စြန္႔ပစ္ေရကို သန္႔စင္ျခင္းနဲ႔ သုံးစဲြျခင္း
(မိုးမခ) ဇူလိုင္ ၂၈၊ ၂၀၁၇



“မ်ိဳးဆက္သစ္ေတြအတြက္ ေသာက္သံုးေရ တႏွစ္ကို ဂါလံေပါင္း ၂.၂ဘီလီယံ ေခၽြတာျပီးသားျဖစ္မယ္”

အေမရိကန္ျပည္ အေနာက္ဖက္ကမ္းမွာရွိတဲ့ စြန္႔ပစ္ေရေတြကို ျပန္သန္႔စင္တဲ့ စက္ရံုေတြထဲမွာ ၁၉၅၆ခုႏွစ္ကတဲက စတင္လည္ပတ္ေနခဲ့တဲ့ ဆန္ဟိုေဆးျမိဳ႕(San Jose City, Santa Clara County) က စက္ရံုဟာ အၾကီးဆံုးနဲ႕ နည္းပညာဖက္မွာ ေရွ႕အေျပးဆံုးျဖစ္ခဲ့ပါတယ္။ ဆန္ဟိုေဆးနဲ႔ အနီးပတ္ဝန္းက်င္ ျမိဳ႕၈ျမိဳ႕မွာေနထိုင္ၾကတဲ့ လူဦးေရ ၁.၄သန္းနဲ႔ စီးပြားေရးလုပ္ငန္း ၁၇၀၀၀ေက်ာ္ကို ဝန္ေဆာင္မႈေပးေနခဲ့တာ အခုခ်ိန္မွာဆိုရင္ ႏွစ္ေပါင္း ၆၀ ေက်ာ္လာပါျပီ။

အဲဒီမတိုင္ခင္ကေတာ့ စြန္႕ပစ္ေရေတြကို မသန္႔စင္ပဲ ဆန္ဖရန္စစၥကိုပင္လယ္ေအာ္ထဲကို တိုက္ရိုက္သြန္ထုတ္ခဲ့ပါတယ္။ ၁၉၄၈ခုႏွစ္ ဖက္ဒရယ္က Water Pollution Control Act ျပဌာန္းျပီးတဲ့ေနာက္ ဒီပင္လယ္ေအာ္ထဲက စားက်က္မွာ မွီတင္းေနထိုင္ၾကတဲ့ ကုန္း ေရ ေလ ေန သတၱဝါေတြ အဆိပ္သင့္ မ်ိဳးတုန္းကုန္မွာစိုးတဲ့အတြက္ ေရကို ၉၉%အထိ သန္႔စင္ျပီးမွ ပင္လယ္ေအာ္ထဲ စြန္႔ပစ္ဖို႔ စဥ္းစားလာၾကပါတယ္။




မိုးရြာလို႔ က်တဲ့ေရေတြကိုေတာ့ မသန္႔စင္ပဲ လမ္းေဘးက ေရထြက္ေပါက္ကေနတဆင့္ ေခ်ာင္းေတြထဲကို တိုက္ရိုက္ျပန္ထည့္ဖို႔ စနစ္၂မ်ိဳးကို စဥ္းစားျပီး ေဆာက္ခဲ့ပါတယ္။ လမ္းေဘးကေန ေခ်ာင္းထဲ ျပန္ေရာက္သြားတဲ့ ေရေတြဟာလည္း ပင္လယ္ေအာ္ထဲ တိုက္ရိုက္ေရာက္သြားလို႔ သတၱဝါေတြအတြက္ အဆိပ္မသင့္ဖို႔ ပိုအေရးၾကီးပါတယ္။




အိမ္သာထဲက ေလာင္းခ်လိုက္တဲ့ေရဟာ ေျမေအာက္ပိုက္ေတြထဲကေန ၁၀နာရီျဖတ္ျပီးရင္ ဒီသန္႔စင္ကန္ထဲကို ေရာက္လာပါေတာ့တယ္။ တေန႔ကို ဂါလံေပါင္း သန္း၁၁၀ သန္႔စင္ရပါတယ္။ သန္႔စင္ထားတဲ့ေရထဲက ၁၀%ကိုေတာ့ အထူးသန္႔စင္ျပီး ျပန္လည္အသံုးျပဳေနပါတယ္။ ခရမ္းေရာင္ေဆးသုတ္ထားတဲ့ ေရပိုက္ေတြဟာ recycled water ပါ။ recycled water ဝယ္ယူသံုးစြဲတဲ့ လုပ္ငန္းရွင္ေတြ ၇၀၀ ေက်ာ္ရွိပါတယ္။

စက္ရံုသက္တမ္း ႏွစ္၆၀နီးပါး ရွိလာလို႔ကတစ္ေၾကာင္း ကာလီဖိုးနီးယားျပည္ မိုးေခါင္မႈၾကံဳလာရတာကလည္းတစ္ေၾကာင္းေၾကာင့္ ေနာင္တိုးပြားလာမယ့္ လူဦးေရအတြက္ ေရအခက္အခဲမရွိရေလေအာင္ ၂၀၀၈ခုကတဲက Master Plan ဆြဲျပီး ၂၀၁၃ခုမွာေတာ့ အတည္ျပဳခဲ့ပါတယ္။




Waste turn to biogas electric power 2.8 MW per digester

၂၀၁၄ခုႏွစ္က ကာလီဖိုးနီးယားျပည္နယ္သားေတြ တဦးခ်င္းစီရဲ႕ မဲဆႏၵေၾကာင့္ သဘာဝပတ္ဝန္းက်င္နဲ႔ ေသာက္သံုးေရစီမံကိန္း (Preposition 1) အတြက္ ေခ်းေငြ ၇.၁၂ဘီလီယံ ဟာ အတည္ျပဳႏိုင္ခဲ့ပါတယ္။ ဒီ Prep 1 ထဲမွာ recycled water ေတြကို ေသာက္သံုးေရထဲမွာအသံုးျပဳႏိုင္ဖို႔ စီမံကိန္းေတြလည္းပါဝင္ပါတယ္။ San Jose Wastewater Facility တိုးခ်ဲ႕ေျမဧက ၂၆၀၀ ေပၚမွာ ေဒၚလာ၂.၂ ဘီလီယံ ကုန္က်မယ့္ ဒီဒီမံကိန္းကို ပြင့္လင္းျမင္သာစြာရွိဖို႔အတြက္ေရာ လူတဦးခ်င္းဆီက ပါဝင္ပူးေပါင္းၾကဖို႔ အတြက္ပါ ၂၀၁၀ခုႏွစ္ေလာက္ကစျပီး ျမိဳ႕သူျမိဳ႕သားေတြကို Facility Tour အခမဲ့ ဝန္ေဆာင္မႈ ေပးထားပါတယ္။ ဒီ အႏွစ္၃၀ကာလ ၾကာမယ့္ စီမံကိန္းကို ေရေရာင္းရေငြနဲ႔ ႏွစ္စဥ္ပစၥည္းပိုင္ဆိုင္မႈအခြန္ေကာက္ခံရေငြ (property tax) ထဲကေန က်ခံ အေကာင္အထည္ေဖာ္ေနျခင္းျဖစ္ပါတယ္။




စီလီကြန္ေတာင္ၾကားေန လူထုအတြက္ ေသာက္သံုးေရဟာ Santa Clara Valley ဆည္ ၁၀ခုကေရနဲ႔ ေျမေအာက္ေရကေန ယူရတာပါ။ ဒါေတာင္ မေလာက္တဲ့အတြက္ ၅၀% က Sacramento–San Joaquin River Delta ကေရေတြကို တင္သြင္းရပါတယ္။ စီလီကြန္ေတာင္ၾကားလူဦးေရ ၁.၉ သန္းအတြက္ တေန႔ကို ဂါလံ ၃၃၉ သန္း ျဖန္႔ေပးေနရပါတယ္။



Recycled water ကို drinking water ထဲျပန္သံုးမယ္ဆိုေတာ့ နည္းနည္းေတာ့ တမ်ိဳးမျဖစ္ပါနဲ႔။ Singapore ကလူေတြ ေသာက္ေနတာ ၾကာလွျပီ။ ကာလီဖိုးနီးယားေတာင္ပိုင္းက Orange County နဲ႔ Taxes ျပည္နယ္ကလည္း ေရာေသာက္ေနတာပါတဲ့။ တကယ္က recycled water က drinking water ထက္ ထုတ္လုပ္မႈမွာ စားရိတ္ၾကီးပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ recycled water ကိုအစားထိုးျပီးေသာက္သြားမယ္ဆိုရင္ မ်ိဳးဆက္သစ္ေတြအတြက္ တႏွစ္ကို ဂါလံေပါင္း ၂.၂ဘီလီယံ ေခၽြတာျပီးသားျဖစ္မယ္တဲ့။


San Jose CA flood in 2017

၂၀၁၅ခုႏွစ္က San Franciaco Baykeeper ပရဟိတပညာရွင္အဖြဲ႕(https://baykeeper.org/ ) ကေန ဆန္ဟိုေဆးျမိဳ႕အုပ္ခ်ဳပ္ေရးအဖြဲ႕ကို တရားစြဲခဲ့ပါတယ္။ ၂၀၀၈-၂၀၀၄ခုႏွစ္အၾကား ဆန္ဟိုေဆးျမိဳ႕ဧရိယာအတြင္းက စြန္႔ပစ္ေရပိုက္လိုင္းအခ်ိဳ႕ေနရာေတြမွာ မၾကာခဏ ေရဆိုးေတြက ေျမမ်က္ႏွာျပင္ေပၚတက္လာလို႔ ပတ္ဝန္းက်င္ညစ္ညမ္းထိခိုက္နစ္နာရမႈအတြက္ ဖက္ဒရယ္က Water Pollution Control Act ကို အေျခခံျပီးတရားစြဲပါတယ္။




၂၀၁၆ခုႏွစ္မွာ တရားရံုးက San Franciaco Baykeeper ကို အႏိုင္ေပးလိုက္ျပီး ဆန္ဟိုေဆးျမိဳ႕အုပ္ခ်ဳပ္ေရးအဖြဲ႔ကို တႏွစ္ကို ၆.၅မိုင္ႏႈန္းနဲ႔ ၁၀ႏွစ္အတြင္း ပိုက္လိုင္းေတြအျပီး ျပင္ဖို႔အမိန္႔ခ်လိုက္ပါတယ္။ မိုးမ်ားတဲ့အခါ ေရလွ်ံတဲ့ေခ်ာင္းဧရိယာေတြမွာ အမိႈက္ေတြပိတ္ဆို႔ေနတာကို မွန္မွန္ရွင္းဖို႔။ ေခ်ာင္းထဲကိုဆင္းတဲ့ ေျမေအာက္ေရႏုတ္ပိုက္ေတြမွာ catch basin ေတြတပ္ဖို႔ ေဒၚလာ သန္း၁၁၀ ကုန္က်မယ့္ green infrastructer စီမံကိန္းတခုေရးဆြဲ အေကာင္အထည္ေဖာ္ဖို႔လည္းပါဝင္ပါတယ္။ တရားလိုျဖစ္တဲ့ San Franciaco Baykeeper ပရဟိတပညာရွင္အဖြဲ႕ကို ဒီအမႈအတြက္ကုန္က်ခဲ့တဲ့ ၃ႏွစ္တာကာလ သုေတသနအတြက္ကုန္က်ေငြ ပညာရွင္ေတြရဲ႕ လစာေငြ ေရွ႕ေနငွားရမ္းခေတြပါ ေပးေခ်ဖို႔ပါဝင္ပါတယ္။

ျမိဳ႕ေတာ္ရန္ကုန္မွာေတာ့ လူဦးေရဟာ ၅ သန္းေက်ာ္ေနျပီး (YCDC) တေန႔ကို ေသာက္သံုးေရ ဂါလံ သန္း၁၆၀ ျဖန္႔ေနရပါတယ္။ ဒီထဲမွာ ေရဘိုးပိုက္ဆံရတာက ဂါလံ ၅၄သန္းဘိုးပဲရွိပါတယ္တဲ့။ မသန္႔စင္ႏိုင္ပဲ ဒီအတိုင္းျဖန္႔ေနရတာလို႔ဆိုပါတယ္။




စြန္႔ပစ္ေရက ၁၈၈၈ခုႏွစ္ထဲက ျဗိတိသွ်အစိုးရ လုပ္ထားတဲ့ စနစ္ျဖစ္ျပီး ရန္ကုန္ျမိဳ႕ထဲက ၆ျမိဳ႕နယ္မွာေနထိုင္တဲ့ လူဦးေရ ၄ေသာင္းအတြက္ပဲျဖစ္ပါတယ္။ အခုေနထိုင္သူဦးေရက ၃သိန္းေက်ာ္ေနပါျပီ။ ဟိုတုန္းက စြန္႕ပစ္ေရကို မသန္႔စင္ပဲ ရန္ကုန္ျမစ္ထဲ တိုက္ရိုက္ထုတ္ထားတဲ့ စနစ္ပါ။ ဒါေၾကာင့္မို႔လို႔ လက္ခုပ္ကုန္းဖက္က ေဂဟစနစ္ေတြပ်က္ကုန္တယ္လို႔လည္း ေျပာၾကပါတယ္။


Projected new wastewater plants in Yangon

၂၀၀၅ခုႏွစ္မွာေတာ့ ဗိုလ္တေထာင္ သန္လွ်က္စြန္းမွာ သန္႔စင္စက္ရံုတည္ျပီးေနာက္ပိုင္းမွာ စြန္႔ပစ္ေရေတြကို သန္႔စင္ျပီးမွ ျမစ္ထဲကို သြန္ပါတယ္။ ရန္ကုန္ျမိဳ႕ထဲက စြန္႔ပစ္ေရေတြဟာ ေျမေအာက္ပိုက္ကေန စက္ရံုကို ဂါလံ ၁၁၁၈၄၀ ေရာက္ပါတယ္။ အိမ္သာက်င္း (septic tank)ေတြဆီက ကားနဲ႔ သယ္လာတာေတြပါေပါင္းရင္ေတာ့ တေန႔ကို ဂါလံ ၆သိန္း ထြက္ပါတယ္။ စက္ရံုက တေန႔ကို ဂါလံ ၃.၂၅ သန္း အား သန္႔စင္ႏိုင္ပါတယ္တဲ့။