လွေက်ာ္ေဇာ ● ၂၁ ရာစုပိုးလမ္းမႀကီးအေၾကာင္း သိေကာင္းစရာမ်ား အပိုင္း (၅)

လွေက်ာ္ေဇာ ● ၂၁ ရာစုပိုးလမ္းမႀကီးအေၾကာင္း သိေကာင္းစရာမ်ား   အပိုင္း (၅)

(မုိးမခ) ဇူလုိင္ ၃၊ ၂ဝ၁၇

● နိဂံုးခ်ဳပ္
တ႐ုတ္ရဲ႕ ဒီမဟာဗ်ဴဟာေျခလွမ္းကို တျခားႏိုင္ငံမ်ားက ၾကည့္ျမင္ရာမွာ သက္ဆိုင္ရာႏိုင္ငံမ်ားရဲ႕ ပထဝီအေနအထား အ ေျခခံအေတြးအေခၚ အယူအဆမ်ားေပၚမူတည္ၿပီး ကြဲျပားျခားနားမႈေတြရွိပါတယ္။ အထူးသျဖင့္ ႏိုင္ငံေရး၊ စီးပြားေရးပံုစံ ေဟာင္းမ်ားနဲ႔ အလုပ္ျဖစ္ေနတဲ့ ဖြံ႕ျဖိဳးတိုးတက္ၿပီးႏိုင္ငံမ်ားက မိမိတို႔အက်ိဳးစီးပြားထိခိုက္မယ္ထင္ၿပီး လက္မခံႏိုင္ျဖစ္ေနပါ တယ္။ ဒါ့အျပင္ ဝါဒျဖန္႔ခ်ိေရးစက္ယႏၱရားေတြကိုလည္း တကမာၻလံုးနဲ႔ခ်ီၿပီး သူတို႔ကကိုင္ထားႏိုင္တာျဖစ္ေလေတာ့ သူတို႔ ေျပာသမွ်၊ လႊင့္သမွ်ေတြက အေပၚစီးရေနပါေတာ့တယ္။

ႏိုင္ငံေရးၾသဇာနဲ႔ ဓနအင္အားနည္းပါးတဲ့ ႏိုင္ငံငယ္၊ လတ္မ်ားကလည္း သံသယေတြရွိေနပါတယ္။ အထူးသျဖင့္ ယံုၾကည္မႈ တန္ဖိုးထားမႈမ်ား (values) မတူတဲ့ႏိုင္ငံမ်ားက ပိုသံသယႀကီးပါတယ္။

တ႐ုတ္ ပါကစၥတန္စႀကၤန္လမ္း

တ႐ုတ္ရဲ႕ဒီ ၂၁ရာစုပိုးလမ္းမစီမံကိန္းဟာ အယူအဆတရပ္ (concept) ျဖစ္ၿပီး အစိတ္အပိုင္း (၂) ရပ္ပါဝင္ပါတယ္။

(က) အမာထည္မ်ား (Hardware)
အေျခခံအေဆာက္အအံု၊ လမ္းပန္းဆက္သြယ္ေရးလမ္းေၾကာင္းမ်ား (ကုန္းလမ္း၊ ေရလမ္း၊ ရထားလမ္း၊ ေလေၾကာင္းလမ္း၊စြမ္းအင္ဆိုင္ရာပိုက္လိုင္းမ်ား ... စသျဖင့္)။

(ခ) အေပ်ာ့ထည္မ်ား (Software)
ဆက္သြယ္ေရးလမ္းေၾကာင္းအမ်ိဳးမ်ိဳး၊ (Telecommunications)၊ ကုန္သြယ္ေရးဆိုင္ရာထိန္းညိႇမႈအမ်ဳိးမ်ဳိး (ဥပမာ ေပၚလစီ ထိန္းညိႇမ်ား၊ အခြန္ေကာက္ခံမႈစနစ္မ်ား၊ ယဥ္ေက်းမႈဖလွယ္ေရးမ်ား၊ ဘာသာရပ္သင္ၾကားမႈမ်ား ... စသျဖင့္) ပါဝင္ပါတယ္။

ႏိုင္ငံငယ္မ်ားအေနနဲ႔ မိမိတို႔ႏိုင္ငံရဲ႕အခ်ဳပ္အျခာအာဏာ ထိခိုက္မယ့္ကိစၥေတြ၊ သယံဇာတေတြ ကုန္ခန္းသြားမယ့္ကိစၥ ေတြ၊ သဘာဝပတ္ဝန္းက်င္ထိခိုက္မယ့္ကိစၥေတြ (တ႐ုတ္က ႏိုင္ငံတိုင္း မိမိႏိုင္ငံရဲ႕ဖြံ႕ျဖိဳးတိုးတက္မႈပံုစံကို လြတ္လြတ္လပ္လပ္ေရြး ခ်ယ္ခြင့္ရွိပါတယ္လို႔ဆိုထားေပမယ့္) စသျဖင့္ ပူပန္စရာေတြအမ်ားႀကီးပါ။ ဒါေတြကို အျပန္အလွန္ အႀကိမ္ႀကိမ္အခါခါ ေဆြး ေႏြးညႇိႏႈိင္းတိုင္ပင္ၿပီး လုပ္ဟန္တခု ယႏၱရားတခု (Sustained institutional mechanism) ေပၚလာေအာင္ တ႐ုတ္က ႀကိဳးစားေပးေနပါတယ္။ ေဒသအလိုက္ သုေတသနအဖြဲ႔ေတြ Think tank ေတြ စီးပြားေရးလုပ္ငန္းရွင္ေတြကို ႏိုင္ငံအသီးသီးက ေနဖိတ္ေခၚၿပီး ဖိုရမ္ေတြ ေဆြးေႏြးပြဲေတြ အဆက္မျပတ္လုပ္ေပးေနပါတယ္။ ယဥ္ေက်းမႈဆိုင္ရာဖလွယ္ပြဲေတြလည္း တၿခိမ့္ ၿခိမ့္ပါ။ တ႐ုတ္ဘာသာစာသင္ေက်ာင္းေတြ (ကြန္ျဖဴးရွပ္ေက်ာင္း) လည္း ကမာၻအႏွံ႔ လိုက္ဖြင့္ထားၿပီး၊ တ႐ုတ္ျပည္မွာလည္းႏိုင္ငံျခားဘာသာအမ်ိဳးမ်ိဳးကိုလည္း သင္ၾကားေပးေနပါတယ္။ ပညာေတာ္သင္မ်ားလည္း အမ်ားအျပားလက္ခံထားၿပီး ဘက္ စံု (ပညာေရး၊ အားကစား၊ အုပ္ခ်ဳပ္ေရး လယ္ယာစိုက္ပ်ိဳးေရး စစ္ပညာ စသျဖင့္) တည္ေဆာက္ေပးပါတယ္။ လူသားစြမ္း အင္ျမႇင့္တင္ေပးတဲ့လုပ္ငန္းမ်ား (ဥပမာ ေအစီယမ္ႏိုင္ငံမ်ားက ေက်ာင္းသားမ်ားကို ပညာေတာ္သင္ဆု (၅ ႏွစ္အတြင္း ဆု တေသာင္းခ်ီးျမႇင့္) ကိုလည္း လုပ္ေဆာင္ေနပါတယ္။

ဒီနည္းလမ္းေတြကို တ႐ုတ္က ပါဝါအေပ်ာ့ပံုစံနဲ႔ လုပ္ေဆာင္ေနတာပါ။ ဒီလိုနည္းနဲ႔ ပိုးလမ္းမတေလွ်ာက္က ႏိုင္ငံမ်ား (၆ဝ ေက်ာ္) ရဲ႕ဖြံ႕ၿဖိဳးတိုးတက္ေရးပံုစံေတြကို ပိုးလမ္းမစီမံကိန္းနဲ႔ အျပန္အလွန္ထိန္းညိႇလုပ္ေဆာင္ေနတာပါ။    ပိုးလမ္းမစီမံကိန္း ဟာ ရာစုႏွစ္နဲ႔ခ်ီၿပီးတည္ေဆာက္မယ့္ မဟာစီမံကိန္းႀကီးျဖစ္တာေၾကာင့္ တျဖည္းျဖည္းတဆင့္ၿပီးမွ ေနာက္တဆင့္တက္ တ စ တစေျပာင္းလဲျဖစ္ေပၚ ႀကီးပြားလာတဲ့ျဖစ္စဥ္ (Evolution) တရပ္သာျဖစ္ၿပီး ေရရွည္ဝိုင္းဝန္းလုပ္ေဆာင္မွ ေအာင္ျမင္ႏိုင္မွာ ျဖစ္ပါတယ္။

တ႐ုတ္ကေတာ့ ေမလကက်င္းပခဲ့တဲ့ ဖိုရမ္အပိတ္ေန႔မွာ ေနာက္ (၂) ႏွစ္အၾကာ (၂ဝ၁၉) မွာ ဒီလိုမ်ိဳးဖိုရမ္တခု တ႐ုတ္မွာ ထပ္လုပ္ၿပီး ၂ ႏွစ္ခရီးအတြင္း လုပ္ေဆာင္ခ်က္မ်ားကို ျပန္လည္သံုးသပ္မယ္လို႔ ေျပာသြားပါတယ္။ သူတို႔စီမံကိန္းဘယ္ ေလာက္ခရီးေရာက္တယ္၊ ဘာေတြျပင္ရဦးမယ္၊ စတာေတြ ဝိုင္းဝန္းေဆြးေႏြးဖို႔လည္း ဖိတ္ေခၚထားပါတယ္။
 
ပါကစၥတန္က ဂြာတာဆိပ္ကမ္း

ဒီပိုးလမ္းမႀကီးဖိုရမ္ကို အိႏၵိယက အဆင့္နိမ့္အရာရွိေတြပဲလႊတ္ၿပီး သူတို႔ရဲ႕မေက်နပ္မႈက ေဖာ္ျပခဲ့ပါတယ္။ တ႐ုတ္ရဲ႕ ပါကစၥ တန္ေပၚထားတဲ့သေဘာထားအေပၚ မေက်လည္လို႔ပါ။ ဒါကို တ႐ုတ္က ေရးႀကီးခြင္က်ယ္မလုပ္ဘဲ၊ မသိမသာပဲထားခဲ့ပါ တယ္။ တခ်ိဳ႕ကိစၥေတြမွာ ကာယကံရွင္ေတြ သေဘာေပါက္မွျဖစ္တာေၾကာင့္ သူတို႔ဘက္က စိတ္ရွည္လက္ရွည္ေစာင့္တာ ပါ။ ႏိုင္ငံအားလံုးကို ဝင္ေရာက္ပါဝင္ျခင္းမရွိေသးလည္း လာေရာက္ေလ့လာပါလို႔ဖိတ္လို႔ အေမရိကန္ ဂ်ပန္စတဲ့ႏိုင္ငံမ်ားက ေတာင္ ကိုယ္စားလွယ္အဖြဲ႕ေတြလႊတ္ထားတာပါ။ အေမရိကန္ကဆိုရင္ ျပည္နယ္အလိုက္ ကိုယ္စားလွယ္အဖြဲ႕ေတြေတာင္လာၾကပါတယ္။ ၂၂၊ ၆၊ ၂ဝ၁၇ ေန႔က တ႐ုတ္အဆင့္ျမင့္သံတမန္ ရန္က်ဲ႕ခ်င္ (ႏိုင္ငံျခားေရးဝန္ႀကီးေဟာင္း) နဲ႔ေတြ႕ဆံုစဥ္ သမၼတထရာမ့္က တ႐ုတ္ရဲ႕ ပိုးလမ္းမစီမံကိန္းထဲက အေမရိကန္ပါဝင္လုပ္ေဆာင္ႏိုင္မယ့္လုပ္ငန္းမ်ားကို ေလ့လာေနပါ တယ္လို႔ ေျပာလိုက္ပါတယ္။ အေမရိကန္အေနနဲ႔က သူတို႔ႏိုင္ငံရဲ႕အေျခခံအေဆာက္အအံုေတြ အဆင့္ျမႇင့္ဖို႔လိုေနတာပါ။

တ႐ုတ္တို႔အေနနဲ႔ စီးပြားေရးဂလိုဘယ္လာေဇးရွင္းႀကီးကို (တကမာၻလံုးအတြက္) ဘက္စံုျပည့္စံု ရင့္က်က္လာေအာင္ တ ဘက္ကႀကဳိးစားလုပ္ေဆာင္ရင္း ဂလိုဘယ္လာေဇးရွင္းကို စီးပြားေရးဘက္တြင္သာမက ႏိုင္ငံေရးအရေရာ၊ အုပ္ခ်ဳပ္ေရး ဘက္မ်ားမွာပါ အသံုးက်လာေရး (global governance) အတြက္ ကုလသမဂြနဲ႔ပူးေပါင္းၿပီး ထိုးထြင္းတီထြင္လုပ္ေဆာင္ေနတာေတြေတြ႕ရပါတယ္။ အထူးသျဖင့္ ကုလသမဂြကဦးေဆာင္လုပ္ေဆာင္ေနတဲ့ တကမာၻလံုးအတြက္ စဥ္ဆက္မျပတ္ဖြံ႕ျဖိဳးတိုးတက္ေရးရည္မွန္းခ်က္ (၁၇) ခ်က္ (Sustainable Devolpment Goals (17) S.D.G (17)) ကို အားတက္သေရာ ေထာက္ ခံလုပ္ေဆာင္ေနပံုေတြကိုၾကည့္ပါ။ ဒါေၾကာင့္ဘဲ ကုလသမဂြကလည္း တ႐ုတ္ရဲ႕ပိုးလမ္းမကို ေထာက္ခံအားေပးေန တာပါ။

ဒါ့အျပင္ တ႐ုတ္က တျခားစင္ျပိဳင္အဖြဲ႕အစည္းမ်ား (BRICS) ဘရာဇီး၊ ႐ုရွား၊ အိႏၵိယ၊ တ႐ုတ္၊ ေတာင္အာဖရိက ငါးႏိုင္ငံ ေပါင္း ဖြဲ႕စည္းထားတဲ့အဖြဲ႕အစည္း၊ (ဒီအဖြဲ႕အစည္းရဲ႕ထိပ္သီးေဆြးေႏြးပြဲကိုလည္း လာမယ့္စက္တင္ဘာမွာ တ႐ုတ္ျပည္မွာ လုပ္မွာပါ။) ၿပီးေနာက္ (SCO) ရွံဟဲ ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္ေရးအဖြဲ႕) ရဲ႕လုပ္ငန္းမ်ားကိုလည္း တက္တက္ႂကြႂကြလုပ္ေဆာင္ ေနပါေသးတယ္။ (ဒီေနရာမွာ SCO အေၾကာင္း အနည္းငယ္ေျပာျပခ်င္ပါတယ္။ ဒီအဖြဲ႕ကို ရွံဟဲ (တ႐ုတ္ျပည္) မွာ၂ဝဝ၁ ခု ႏွစ္က စဖြဲ႕ခဲ့တာပါ။ တ႐ုတ္နဲ႔႐ုရွားကဦးေဆာင္ၿပီး အရင္ ဆိုဗီယက္ယူနီယံကခြဲထြက္ႏိုင္ငံ ၄ ႏိုင္ငံံ (ကာဇတ္စတန္၊ ကာ ဂ်စ္ကစၥတန္၊ တာဂ်စ္ကစၥတန္၊ ဥစၥဘက္ကစၥတန္) တို႔ ပါဝင္ပါတယ္။ အဓိကကေတာ့ လံုျခံဳေရးဆိုင္ရာလုပ္ငန္းေတြပူးတြဲ လုပ္ေဆာင္ဖို႔ျဖစ္ပါတယ္။ အၾကမ္းဖက္ဝါဒ၊ ခြဲထြက္ေရးနဲ႔ အစြန္းေရာက္သမားမ်ားကို တိုက္ဖ်က္ဖို႔လို႔ ေႂကြးေၾကာ္ထားေပ မယ့္ တျခားကုန္သြယ္ေရးကိစၥ၊ နယ္နိမိတ္ျပသာနာမ်ား စတာေတြလည္း ေဆြးေႏြးေျဖရွင္းေနတာေတြေတြ႕ရပါတယ္။ ထိပ္ သီးေဆြးေႏြးပြဲမ်ားကိုလည္း တႏွစ္တႀကိမ္အဖြဲ႕ဝင္္ႏိုင္ငံေတြကို လွည့္္ၿပီးက်င္းပေလ့ရွိပါတယ္။ ဒီႏွစ္ ႐ုရွားမွာျပဳလုပ္တဲ့ အစည္းအေဝးမွာ အိႏၵိယနဲ႔ ပါကစၥတန္ ၂ ႏိုင္ငံကို အဖြဲ႕ဝင္မ်ားအျဖစ္ လက္ခံလိုက္ပါတယ္။ အီရန္ကလည္း အဖြဲ႕ဝင္အျဖစ္ ေလွ်ာက္ထားတယ္လို႔ ၾကားရပါတယ္။ အာဖဂန္နစၥတန္၊ တူရကီ၊ မြန္ဂိုလီးယား စတဲ့ႏိုင္ငံမ်ားကလည္း ေလ့လာသူမ်ား အ ျဖစ္တက္ေရာက္တာေတြ႕ရပါတယ္။ ဒီလို အိႏၵိယနဲ႔ပါကစၥတန္ ၂ ႏိုင္ငံလံုး ပါဝင္လာမႈဟာ အလြန္အျပဳသေဘာေဆာင္ၿပီး ေဒသဆိုင္ရာတည္ျငိမ္ေရးကို အေထာက္အကူျပဳႏိုင္ပါတယ္။ ဒါ့ေၾကာင့္ပဲ အိႏၵိယရဲ႕ပိုးလမ္းမစီမံကိန္းအေပၚ မတက္မႂကြ  ျဖစ္ေနမႈအေပၚ တ႐ုတ္က ေရးႀကီးခြင္က်ယ္ မလုပ္ဟန္တူပါတယ္။ တ႐ုတ္ ပါကစၥတန္စႀကၤန္လမ္းဟာ နယ္ေျမအျငင္းပြား မႈျဖစ္ေနတဲ့ ကက္ရွမီးယားကိုျဖတ္တဲ့အေပၚ အိႏၵိယက မေက်မလည္ျဖစ္ေနတာပါ။ ဒါကို အခ်ိန္ေပးသင့္တယ္လို႔ တ႐ုတ္က တြက္ပံုရပါတယ္။

ဒါ့အျပင္ South South Cooperation ဆိုတဲ့ ဖြံ႕ျဖိဳးဆဲႏိုင္ငံမ်ားအခ်င္းခ်င္းၾကား ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္ေရး ဆိုတဲ့ အဖြဲ႕အစည္း တရပ္လည္း ရွိပါေသးတယ္။ ဖြံ႕ျဖိဳးၿပီးႏိုင္ငံမ်ားက ပိတ္ဆို႔ထားတဲ့ အဆင့္ျမင့္နည္းပညာေတြရရွိဖို႔ သုေတသနလုပ္ငန္းေတြလည္းအားသြန္ခြန္စိုက္လုပ္ေနတာပါ။ ဒီလိုနည္းနဲ႔အဆင့္ျမင့္နည္းပညာေတြကို တ႐ုတ္ကရရွိေအာင္ႀကိဳးစားေနရံုမွ်မက တ ျခားဖြံ႕ျဖိဳးဆဲႏိုင္ငံမ်ားကိုလည္း မွ်ေဝေပးေနပါတယ္။ (ဥပမာ အျမန္ရထားထုတ္လုပ္မႈ) ဒီလိုနည္းနဲ႔ ၂၁ ရာစုကမာၻႀကီးအတြက္ သင့္ေတာ္မယ့္လမ္းေၾကာင္းေတြကို အရင္းရွင္စနစ္အတြင္းကေရာ၊ ဆိုရွယ္လစ္စနစ္အတြင္းကေရာ လက္ေတြ႕လုပ္ေဆာင္ ၾကည့္ရင္း ရွာေဖြေဖာ္ထုတ္ေနပါတယ္။
 
တ႐ုတ္ျပည္ကထုတ္လုပ္တဲ့ က်ည္ဆံရထားမ်ား

ဘယ္ေလာက္ေအာင္ျမင္မယ္ဆိုတာကေတာ့ ေရရွည္ ဆက္လက္ေစာင့္ၾကည့္ရမွာျဖစ္ပါတယ္။   ဗမာျပည္အပါအဝင္ အ ဆင့္နိမ့္ႏိုင္ငံငယ္မ်ားအဖို႔ေတာ့ အဲသလိုႏိုင္ငံႀကီးမ်ားရဲ႕ ေသနဂၤဗ်ဴဟာေျခလွမ္းမ်ားၾကားက မိမိတိုင္းျပည္အတြက္ အက်ိိဳးရွိ ရာရွိေၾကာင္း လမ္းမ်ားကိုရွာေဖြသင့္ပါတယ္။ အဓိကအေရးႀကီးတာက ျပည္သူလူထုႀကီးရဲ႕ အက်ိဳးစီးပြားကို အမွန္တကယ္ ကိုယ္စားျပဳတဲ့ အစိုးရတရပ္ (တနည္း) ကိုယ့္လိုခ်င္တဲ့အစိုးရကို ေရြးခ်ယ္ႏိုင္တဲ့ ႏိုင္ငံေရးစနစ္တရပ္ရွိေရးပါပဲ။

ျပည္သူလူထုကိုအမွန္တကယ္ ကိုယ္စားျပဳတဲ့ အစိုးရတရပ္က ကိုယ့္တိုင္းျပည္နဲ႔ ကိုယ့္ျပည္သူလူထုအက်ိဳးစီးပြားဘက္က ျပတ္ျပတ္သားသားရပ္ခံတဲ့ ရပ္တည္ခ်က္နဲ႔ ကိုယ့္တိုင္းျပည္အတြက္ အက်ိဳးျပဳႏိုင္မယ့္ အခြင့္အလမ္းကိုသာ ဆုပ္ကိုင္တတ္ မယ္ဆိုရင္ ဘယ္ႏိုင္ငံနဲ႔ ဆက္ဆံပတ္သက္ရသည္ျဖစ္ေစ ေၾကာက္စရာမလိုပါ။

ေၾကာက္ရမွာက ရသမွ်ကိုယ့္အိတ္ထဲထည့္ဖို႔သာ စဥ္းစားတဲ့အစိုးရမ်ိဳးကိုပါ။ (ဗမာျပည္သူေတြအေနနဲ႔ ရွင္ႀကီးဝမ္းလည္း ဝင္ဘူးၿပီးျပီ။ ရွင္ငယ္ဝမ္းလည္း ဝင္ၾကည့္ေနၾကပါျပီ။)

ကမာၻႀကီးရဲ႕သတင္းအခ်က္အလက္နည္းပညာေတြထြန္းကားလာမႈေအာက္မွာ ဘယ္ႏိုင္ငံမဆို ဘယ္လူမဆို အေျပာနဲ႔လက္ ေတြ႕ညီ မညီ အလြယ္တကူသိျမင္ႏိုင္ေနပါျပီ။ ဘာမွေၾကာက္စရာမရွိေတာ့ပါ။ သတိရွ္ိဖို႔သာ လိုပါတယ္။

၂၆ ၆ ၂ဝ၁၇။