ကုိသန္းလြင္ ● ဆရာႀကီးမင္းသုဝဏ္အထိမ္းအမွတ္႐ုပ္တုႏွင့္ စာၾကည့္တိုက္

ကုိသန္းလြင္ ● ဆရာႀကီးမင္းသုဝဏ္အထိမ္းအမွတ္႐ုပ္တုႏွင့္ စာၾကည့္တိုက္
(မုိးမခ) ဇူလုိင္ ၁၁၊ ၂၀၁၇

(၁)
၁၉၃၃ခု မတ္လတြင္ ရန္ကုန္တကၠသိုလ္မ်ား ဓမၼာ႐ုံအေဆာက္အဦးကို ရန္ကုန္တကၠသိုလ္ဗုဒၶဘာသာအသင္း အမႈေဆာင္လူႀကီးမ်ားကအုတ္ျမစ္ခ်ခဲ့ၾကပါသည္။ အက်ိဳးေဆာင္လူႀကီးတစ္ဦးအျဖစ္ ဆရာႀကီးမင္းသုဝဏ္သည္လည္း အုတ္ျမစ္ခ်ရာ တြင္ ပါဝင္ခဲ့ပါသည္။ ယခု ၂ဝ၁၇ခု ေမလ (၃) ရက္ေန႔က ဆရာႀကီးမင္းသုဝဏ္၏ အထိမ္းအမွတ္႐ုပ္တုႏွင့္ စာၾကည့္တိုက္ ကိုဆရာႀကီး၏ဇာတိ ကြမ္းျခံကုန္းၿမိဳ႕တြင္ တည္ေဆာက္ရန္ အလုပ္အမႈေဆာင္ေကာ္မတီကို ရန္ကုန္တကၠသိုလ္ ဓမၼာ႐ုံႀကီး၌ ပင္ စည္းေဝးဖြဲ႔စည္းခဲ့ၾကပါသည္။

တည္ေဆာက္ၾကမည့္ စာၾကည့္တိုက္ႏွင့္ ႐ုပ္တုအတြက္ ကြမ္းျခံကုန္းၿမိဳ႕တြင္ ေျမေနရာကိုလည္းသတ္မွတ္ၿပီးၾကၿပီဟု ၾကားသိလိုက္ရပါသည္။ ယခင္ကလည္း ဆရာႀကီး၏႐ုပ္တုတည္ေဆာက္ရန္ ေကာ္မတီတရပ္ ဖြဲ႔စည္းခဲ့ ၾကဖူးသည္။ သို႔ ေသာ္ အေကာင္အထည္မေပၚခဲ့ေပ။

(၂)
ဆရာႀကီးမင္းသုဝဏ္ကို ၁၉ဝ၉ ခုႏွစ္က ကြမ္းျခံကုန္းၿမိဳ႕တြင္ ေမြးဖြားခဲ့ၿပီး ဆရာႀကီးအရြယ္ေရာက္ သိတတ္ခ်ိန္မွစ၍ သူ႔ ဘဝကို ျမန္မာစာေပဖြံ႕ၿဖိဳးတိုးတက္ေရးအလုပ္မ်ား၌သာ နစ္ျမႇဳပ္ထားခဲ့ပါသည္။ မစၥတာဖါနီဗယ္ ဦးစီးထုတ္ေဝေသာ ဂႏၳ ေလာကမဂၢဇင္းတြင္ အယ္ဒီတာအျဖစ္ ေဆာင္ရြက္ခဲ့ေသာ ဆရာႀကီးသည္ ေခတ္စမ္းစာေပဟူ၍ ဆန္းသစ္ေသာ ျမန္မာ စာေပ ေပၚေပါက္ေရးလႈပ္ရွားမႈတြင္လည္း စဦးကတည္းက ပါဝင္ခဲ့ပါသည္။

ဆရာႀကီးဇာတိၿမိဳ႕မွ ၿမိဳ႕သူၿမိဳ႕သား လူငယ္မ်ားက ေခါင္းေဆာင္၍ စာၾကည့္တိုက္ျဖစ္ေျမာက္ရန္ က်ိဳးစားမႈကို ျမင္ရေသာအခါ အဂၤလန္ႏိုင္ငံ၏ ဝန္ႀကီးခ်ဳပ္ေဟာင္း မစၥတာ ဂလက္စတုန္း (William Gladstone) ၏ စာၾကည့္တိုက္အေၾကာင္းကို သြားၿပီးကြ်န္ေတာ္သတိရမိလိုက္ပါသည္။

အေမရိကန္သမၼတႀကီးမ်ား တာဝန္မွ အနားယူၿပီးအခ်ိန္တြင္ အထိမ္းအမွတ္စာၾကည့္တိုက္မ်ား တည္ေဆာက္ၾကသည္မွာ မဆန္းေတာ့ပါ၊ အဂၤလန္ႏိုင္ငံတြင္မူ ၁၈၈၉ ခုႏွစ္ အလုပ္တာဝန္မွအနားယူၿပီးခ်ိန္၌ တည္ေဆာက္ခဲ့ေသာဝန္ႀကီးခ်ဳပ္ေဟာင္း၏စာၾကည့္တိုက္မွာ ဤတခုသာရွိသည္။ အသက္ ၈၂ ႏွစ္အရြယ္ မစၥတာဂလက္စတုန္းမွာ အသိပညာဗဟုသုတ ျပန္႔ပြား ေရးအတြက္ အဂၤလန္ႏွင့္ေဝးလ္နယ္ နယ္္ျခားမ်ဥ္းအနီးရွိ သူ၏ဇာတိၿမိဳ႕တြင္ စာၾကည့္တိုက္ကို တည္ေဆာက္ခဲ့ျခင္း ျဖစ္ပါ သည္။ သူစတင္တည္ေဆာက္ခ်ိန္တြင္ သံဖရိန္မ်ားျဖင့္ အခန္းႀကီး ႏွစ္ခု၊ စာဖတ္ခန္းေျခာက္ခုသာ ပါဝင္သည္။ သူ၏ စာ အုပ္ေပါင္း ၃၂ဝဝဝ ေက်ာ္ကို မိုင္တစိတ္ခန္႔ေဝးေသာ သူ႔ေနအိမ္မွ ေရႊ႕ေျပာင္းခဲ့ရာတြင္ သူ၏သမီးတေယာက္ႏွင့္အကူတေယာက္အကူအညီႏွင့္သူကိုယ္တိုင္ လက္တြန္းလွည္းကို တြန္းခဲ့သည္ဟု ဆိုၾကပါသည္။ စာအုပ္စင္မ်ားေပၚတြင္ စာအုပ္မ်ားကို သူကိုယ္တိုင္ စီခဲ့ ထပ္ခဲ့သည္။

သူပိုင္ေငြ ေပါင္ ၄ဝ,ဝဝဝ ကို မတည္ၿပီး ေဆာက္ခဲ့ေသာ စာၾကည့္တိုက္အေဆာက္အဦးအတြက္ ေမွ်ာ္လင့္ခ်က္ႀကီးစြာ ထားခဲ့ပါသည္။ ဝါသနာသက္သက္ အခ်ိန္ျဖဳန္းရန္သက္သက္မဟုတ္ပါ။ သူကြယ္လြန္ေသာအခါ သူ႔မိသားစုက အေဆာက္ အဦးကို အခိုင္အမာတည္ေဆာက္ရန္ ျပင္ပမွအေထာက္အကူ ရန္ပံုေငြရွာေဖြခဲ့ၾကပါသည္။ ေပါင္ ၉ဝဝဝ ေက်ာ္မွ်ရရွိခဲ့သည္။ အေဆာက္အဦးအသစ္ကို ၂ဝ ရာစုအစ ၁၉ဝ၂ ေအာက္တိုဘာလတြင္ ဖြင့္လွစ္ႏိုင္ခဲ့သည္။ စာၾကည့္တိုက္ကို လူအမ်ား တည္းခိုႏိုင္ေသာ အိပ္ခန္းေဆာင္မ်ားကိုပါတည္ေဆာက္ရန္ မစၥတာဂလက္စတုန္းက ဆႏၵရွိခဲ့သည့္အတိုင္း သူ႔မိသားစုက အခန္း ၂၆ ခန္းပါ တိုးခ်ဲ႕အိပ္ခန္းေဆာင္ေတာင္ပံ ႏွစ္ခုကို ထပ္မံတည္ေဆာက္ခဲ့ၾကသည္။  ညဥ့္အိပ္ဧည့္သည္မ်ားကို ၁၉ဝ၆ ခု ဇြန္လဆန္းမွစတင္၍လက္ခံႏိုင္ခဲ့ၾကသည္။

စာၾကည့္တိုက္ရွိ စားေသာက္ဆိုင္၏အမည္မွာ “Food For Thought” ဟုေခၚသည္။ မိမိဘာသာ တဦးတည္း စဥ္းစားေတြး ေခၚရန္ျဖစ္ေစ၊ အမ်ားသူငါႏွင့္ေဆြးေႏြးညွႇိႏႈိုင္းရန္ျဖစ္ေစ ေနရာႏွင့္လိုအပ္ေသာ ကရိယာတန္ဆာပလာမ်ားကို စံုေစ့ေအာင္ ဖန္တီးေပးထားသည္။ ေဟာေျပာပြဲမ်ား၊ အထိမ္းအမွတ္ပြဲမ်ား၊ အဆက္မျပတ္က်င္းပေနၾကၿပီး စာေရးဆရာႀကီးမ်ား၊ ေတြး ေခၚပညာရွင္ႀကီးမ်ား၊ အႏုပညာရွင္မ်ားစုေဝးရာ အယူဝါဒခ်င္း ညႇိႏႈိင္းေဆြးေႏြးၾကရာေနရာျဖစ္သည္။ ေအးခ်မ္းျငိမ္သက္မႈ ေၾကာင့္ စာအုပ္ေရးရန္ ရက္ရွည္ လာေရာက္တည္းခိုေနသူေတြလည္း ရွိသည္။ ပေရာဂ်က္လုပ္ရန္ မေအႏွင့္သမီး အတူလာေရာက္တည္းခိုေနသူေတြရွိသည္။

စာၾကည့္တိုက္သည္ မည္သည့္အဖြဲ႔အစည္း၏ အေထာက္အပံ့ကိုမွ်မယူရန္ဘဲ သီးသန္႔ရပ္တည္ႏိုင္သည္။ စာၾကည့္တိုက္ ရန္ပံုေငြမွ ေက်ာင္းသားမ်ားအတြက္ စေကာလားရွစ္ႏွင့္ စတိုင္ပင္ ေထာက္ပံ့ေၾကးမ်ားလည္းေပးသည္။

စာၾကည့္တိုက္၏ ဝန္ေဆာင္ေပးမႈလုပ္ငန္းမ်ားမွ မည္သူတဦးတေယာက္ကိုမွ် စီးပြားျဖစ္ထြန္းေစရန္ မရည္ရြယ္ သည့္အ တြက္ တည္းခိုခ၊ စားေသာက္ခ ေစ်းႏႈန္းမ်ားမွာ ခ်ိဳသာလွပါသည္။

အဂၤလိပ္ေတြးေခၚပညာရွင္ ဂြ်န္ေလာ့ခ္ (John Locke) မွာ “လြတ္လပ္ျခင္း ညီမွ်ျခင္း” သေဘာေဆာင္သည့္ လစ္ဘရယ္ဝါဒ (Liberalism) ကို ထူေထာင္သူဟု အဆိုရွိသည္။ ဝန္ႀကီးခ်ဳပ္ ဂလက္စတုန္းက သူ၏ႏိုင္ငံေရး သက္တမ္းတေလွ်ာက္လံုး လစ္ဘရယ္ဝါဒီတဦးအျဖစ္ ရပ္တည္ခဲ့မႈေၾကာင့္ ဘုရင္မႀကီး ဗစ္တိုးရီးယားကပင္ သူ႔ကို “သူလို ငါလို” သာ ဆက္ဆံသည္ဟု ျငီးတြားခဲ့ဖူးသည္။

၂ဝ၁၆ခုႏွစ္တြင္ ျဗိတိန္က ဥေရာပေကာင္စီမွထြက္ခြါရန္ မဲထည့္ခဲ့ၾကျခင္း၊ အေမရိကန္ျပည္တြင္ မစၥတာထရန္႔ သမၼတအျဖစ္ ေရြးေကာက္ခံရျခင္းတို႔ေၾကာင့္ ကမာၻ႔ျပည္သူမ်ားအၾကားတြင္ လစ္ဘရယ္ဝါဒ ေမွးမွိန္သြားရၿပီဟု စိုးရိမ္မႈမ်ား ျဖစ္ေပၚခဲ့ၾက ပါသည္။

ထိုအျဖစ္အပ်က္မ်ားေၾကာင့္ လစ္ဘရယ္ဝါဒကို ေလ့လာဖတ္ရႈမူမ်ား ျပန္လည္ေခတ္စားလာပါသည္။ ၂ဝ၁၇ ႏွစ္စတြင္ စာ ၾကည့္တိုက္သို႔ ေရာက္လာၾကသူေပါင္းမွာ ၅ဝ ရာခုိင္ႏႈန္းမွ် ပိုမ်ားလာသည္။ ညအိပ္ညဥ့္ေန တည္းခိုသူအေရအတြက္မွာ ၂၉ ရာခိုင္ႏႈန္း ပိုတိုးလာခဲ့သည္။ စာၾကည့္တိုက္၏အဓိက စာအုပ္မ်ားမွာ မစၥတာဂလက္စတုန္း ႏွစ္သက္ခဲ့ေသာ သမိုင္း၊ ဖီလိုဆိုဖီ၊ အယူဝါဒကိုးကြယ္ယံုၾကည္မႈ ႏွင့္ ႏိုင္ငံေရးစာအုပ္ မ်ားျဖစ္သည္။

စာၾကည့္တိုက္တြင္ စာေပပြဲေတာ္ႏွင့္ အခမ္းအနားမ်ားက်င္းပရန္ ေဟာေျပာပြဲခမ္းမအသစ္ တည္ေဆာက္ၾကရန္ ရွိသည္။ ဗီဒီယိုစက္မ်ားထားရွိရန္ႏွင့္ အိုင္တီပစၥည္းကရိယာမ်ားျဖင့္ ေခတ္မွီစာၾကည့္တိုက္ႀကီးတခုျဖစ္လာေစရန္ ရန္ရည္ရြယ္ထား ၾကသည္။

(၃)
ကြၽန္ေတာ္က ဆရာႀကီးမင္းသုဝဏ္၏စာၾကည့္တိုက္တြင္ တည္းခိုစရာအိပ္ခန္းမ်ားထားရွိသင့္ပါသည္ဟု အႀကံျပဳေနျခင္း မဟုတ္ပါ။ သက္တမ္း ႏွစ္ ၁၂ဝ ေက်ာ္လာၿပီျဖစ္ေသာ အဂၤလန္ႏိုင္ငံမွ စာၾကည့္တိုက္ႀကီး၏အဆင့္သို႔ေရာက္ရန္ ကြၽန္ေတာ္တို႔မ်ားစြာက်ိဳးစားၾကရပါဦးမည္။ သူတို႔သည္လည္း ေန႔ခ်င္း ညခ်င္း ေဆာင္ရြက္ႏိုင္ၾကသည္မဟုတ္၊ သားစဥ္ေျမးဆက္ တာဝန္ယူၾကရပါသည္။ ယခုအခါ စာအုပ္ေပါင္း ႏွစ္သိန္းခြဲေက်ာ္ရွိေနၿပီး ရန္ပံုေငြမွာ ေဒၚလာဆယ္သန္း ေက်ာ္သြားၿပီျဖစ္ သည္။

ျဗိတိန္ႏိုင္ငံဝန္ႀကီးခ်ဳပ္အျဖစ္ ေလးၾကိမ္တိုင္တိုင္တာဝန္ထမ္းေဆာင္ခဲ့သူ မစၥတာဂလက္စတုန္းမွာ ျဗိတိသွ် အင္ပိုင္ယာႀကီးမွလူသန္းေပါင္းမ်ားစြာတို႔၏ ဘဝေပါင္းမ်ားစြာတို႔ကို ေကာင္းရာမြန္ရာျဖစ္ေစရန္ ေျပာင္းလဲေပး ႏိုင္ခဲ့သူျဖစ္သည္။ ဆရာႀကီး ဦးဝန္မွာ အာဏာႏွင့္ ပါဝါမရွိ၊ ဂါရဝတရားႏွင့္ နိဝါတတရား သာရွိသည္။ ဆရာႀကီး တကၠသိုလ္အဘိဓာန္စာအုပ္ျပဳစုေန သည္မွာ “ဆ” အကၡရာသို႔ေရာက္ေနၿပီ၊ စာမ်က္ႏွာ ၁၂ဝဝ ေက်ာ္ေနၿပီ၊ အထက္အာဏာပိုင္ အရာရွိမ်ားက မၾကိဳက္ မႏွစ္ သက္၍ စာအုပ္ထုတ္ေဝခြင့္မျပဳဆိုေသာအခါ အမုန္းႏွင့္ အာဃာတ တရားမရွိ၊ ေဒါသမပါဘဲခံႏိုင္ရည္ရွိခဲ့သူျဖစ္ခဲ့သည္။

 “သေျပသီးေကာက္သြားၾကမယ္”၊ “လယ္ေစာင့္တဲ” “ဥပုသ္သယ္” စသည္ျဖင့္ လွပေသာ ကေလးကဗ်ာေလးမ်ားကို ဖန္တီးခဲ့ရာဆရာႀကီး၏ဇာတိၿမိဳ႕နွင့္စာၾကည့္တိုက္မွာ အလြန္လိုက္ဖက္ပါလိမ့္မည္။ ဆရာႀကီး၏ကဗ်ာမ်ားသည္ “ႏုႏုယဥ္ယဥ္၊ သိမ္သိမ္ေမြ႔ေမြ႔၊ ေျပေျပျပစ္ျပစ္” ရွိလွသည္ဟု ခ်ီးက်ဴးၾကသည္။ ထိုကဗ်ာမ်ားကိုေရး စပ္ေနခ်ိန္တြင္ ဆရာႀကီး၏ရင္ထဲ၌ ျမန္မာလူငယ္ကေလးမ်ားကို စာရိတၱျဖဴစင္သန္႔ရွင္းေစလိုျခင္း၊ ဘာသာ တရားကို ရိုေသကိုင္းရိႈင္းေစလိုျခင္း စိတ္ေစတနာမ်ား ကိန္းေအာင္းေနပါလိမ့္မည္။ ကြၽန္ေတာ္တို႔အပါအဝင္ ျမန္မာတျပည္လံုးမွ ေက်ာင္းသားလူငယ္ သန္းေပါင္းမ်ားစြာတို႔က ထိုကဗ်ာေလးမ်ားကို တဖြဖြရြတ္ဆိုခဲ့ၾကပါသည္။

သူ႔စာၾကည့္တိုက္တြင္ ပန္းျပပြဲတခုလုပ္ရန္အတြက္ ဂလက္စတုန္းကို ဖိတ္ေခၚခဲ့ရာ ပန္းပင္ႏွင့္ပန္းေတြအေၾကာင္းကို ရက္ သတၱေပါင္းမ်ားစြာ ဖတ္ရႈေလ့လာၿပီးမွ ပန္းေတြအေၾကာင္း အေကာင္းဆံုးစကားေျပာခဲ့သည္ဟု ၾကားသိရဖူးသည္။ ဆရာ ႀကီး မင္းသုဝဏ္အဖို႔မွာလည္း ဘယ္အရာကိုမွ ေပါ့ေပါ့တန္တန္လုပ္ခဲ့သည္ဟုမရွိ၊ ဆရာႀကီး၏လက္ရာမ်ားမွာ ေခတ္ေျပာင္း ၍ ရိုးသြားသည္ဟု မရွိခဲ့ပါ။

ျမန္မာတို႔၏ယဥ္ေက်းမႈအတြက္ ဆရာႀကီးေပးခဲ့ေသာအေမြမ်ားကို ဆရာႀကီး၏ စာၾကည့္တိုက္က ထိန္းသိမ္းေပးပါလိမ့္မည္၊ လုပ္ငန္းေကာ္မတီဥကၠဌက ဆရာႀကီး၏  “ယဥ္ေက်းမႈအေမြကို လက္ဆင့္ကမ္းဖို႔ စာၾကည့္တိုက္ ကို တည္ေဆာက္ခဲ့ရပါသည္” ဟုဆိုထားေပရာ ဆရာႀကီးအေၾကာင္းကို သိလိုသူေက်ာင္းသား လူငယ္မ်ား ဤစာၾကည့္တိုက္သို႔ သြားၾကပါလိမ့္မည္၊ ဆ ရာႀကီး၏႐ုပ္တုကိုျမင္လွ်င္ ျမန္မာစာေပ၏အုတ္ျမစ္ကို ခိုင္ခ့ံေအာင္ တည္ေဆာက္ေပးခဲ့ေသာ ဆရာႀကီး၏ေက်းဇူးမ်ားကို အမွတ္ရၾကပါလိမ့္မည္။

ဆရာႀကီးေရးခဲ့ေသာစာအုပ္မ်ား၊ ေရးဖြဲ႔ခဲ့ေသာကဗ်ာမ်ား၊ စာတမ္း၊ စာအုပ္၊ စာစီစာကံုးစသည္ျဖင့္ ဆရာႀကီး၏ အႏုပညာလက္ရာမ်ားကိုတစုတေဝးတည္းေတြ႔ျမင္ၾကပါလိမ့္မည္၊ အိုင္တီေခတ္တြင္ ဆရာႀကီး၏လက္ရာမ်ားကို ဒီဂ်စ္တယ္ ရီေကာ့မ်ားအျဖစ္ဖန္တီးၾကပါလိမ့္မည္၊ ဆရာႀကီး၏႐ုပ္တုထားရာ ေက်ာက္တိုင္၏ ေလးမ်က္ႏွာတြင္ ဆရာႀကီး၏ အေကာင္းဆံုး ကဗ်ာ မ်ားကိုေရးသားထားၾကရန္ ရည္ရြယ္သည္ဟု ၾကားသိရပါသည္။ ရသေျမာက္ေသာကဗ်ာကေလးမ်ားထဲမွ အေကာင္းဆံုး ကဗ်ာအနည္းငယ္ကိုသာ ေရြးထုတ္ရန္မွာ ကြၽန္ေတာ္တို႔ ဉာဏ္မမီွပါ၊ ဆရာႀကီး၏သားသမီးမ်ားႏွင့္ ျမန္မာစာေပပညာရွင္ မ်ားကဦးေဆာင္၍ ေရြးခ်ယ္ေပးၾကမည္ဟု သိရပါသည္။

ဆာဂလက္စတုန္း၏ စာၾကည့္တိုက္တြင္ ျမင္ေတြ႔ရေသာအေတြ႔အၾကံဳတစ္ခုမွာ စာၾကည့္တိုက္ကို တျဖည္ျဖည္းသာ ထိန္းသိမ္းျပဳျပင္ၾကရျခင္းျဖစ္ပါသည္။

ႏိုင္ငံဂုဏ္ေဆာင္စာဆိုေတာ္ႀကီးမင္းသုဝဏ္၏ အထိမ္းအမွတ္ စာၾကည့္တိုက္တည္ေဆာက္ေရးကို ျမန္မာတျပည္လံုးမွ အင္ တိုက္ အားတိုက္ အားေပးေဆာင္ရြက္ၾကရန္လိုပါသည္။ ဆရာႀကီး၏ မိသားစုအဖို႔မွာလည္း ဂလက္စတုန္း စာၾကည့္တိုက္မွ ဥပမာအတိုင္း သားစဥ္ေျမးဆက္ တိုးတက္ေအာင္ ထိန္းသိမ္းေစာင့္ရွာက္ၾကရမည္ျဖစ္ပါသည္။

ကိုသန္းလြင္

Ref:A refuge for Liberal Values, Stephen Castle, New York Times May 1 2017