စိုးသန္းေက်ာ္-ဗမာျပည္ေက်ာင္းသားလႈပ္ရွားမႈ၊ေက်ာင္းသားမ်ားအေရးေတာ္ပံုစာအုပ္နဲ႔ သခင္ဘဟိန္းရဲ႕အခန္းက႑

စုိးသန္းေက်ာ္ ● ဗမာျပည္ေက်ာင္းသားလႈပ္ရွားမႈ၊ ေက်ာင္းသားမ်ားအေရးေတာ္ပံုစာအုပ္နဲ႔ သခင္ဘဟိန္းရဲ႕အခန္းက႑

(မိုးမခ) ဇူလိုင္ ၉၊ ၂၀၁၇

(၁)

ဗမာျပည္ေက်ာင္းသားလႈပ္ရွားမႈကိုစေျပာရမယ္ဆိုရင္ ဗမာျပည္ကို ကိုလိုနီပညာေရး စတင္ဝင္ေရာက္ခဲ့တဲ့ အခ်ိန္ကစေျပာရမွာပါ။ ကိုလိုနီေခတ္ပညာေရးစတင္ခဲ့တဲ့အခ်ိန္က အဂၤလိပ္ျမန္မာတတိယစစ္ပြဲမစခင္ ကာလ (၁၈၈၄) ခုႏွစ္မွာ အဂၤလိပ္တို႔သိမ္းထားတဲ့ ေအာက္ဗမာျပည္မွာ စတင္ခဲ့တာပါ။ စတင္ခဲ့ပုံက ကာလကတၱားတကၠသိုလ္ရဲ႕လက္ေအာက္ခံ ရန္ကုန္္ေကာလိပ္ဆိုတာကို စတင္ဖြင့္လွစ္ခဲ့ၿပီး အက္ဖ္ေအ (ၤငမ်အ ဗမအ) လို႔ေခၚတဲ့ သင္တန္းေတြနဲ႔ စခဲ့တာပါ။

ၿဗိတိသွ်အစိုးရရဲ႕ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာစတင္ခဲ့တဲ့ပညာေရးဟာ တကယ္ေတာ့ ၁၈၃၅ ခုႏွစ္ အိႏၵိယမွာ မေကၠာေလးဆိုသူတင္သြင္းတဲ့ ပညာေရးအစီရင္ခံစာအေပၚအေျခခံခဲ့တဲ့ ပညာေရးစနစ္ပါ။ သူ႔အစီရင္ခံစာရဲ႕အခ်ဳပ္က-

(၁) အေရွ႕တိုင္းပညာရပ္နဲ႔စာေပကို ခ်ီးေျမႇာက္ရမယ့္ေနရာမွာ အေနာက္တိုင္းအဂၤလိပ္စာကို အားေပး ခ်ီးေျမႇာက္ဖို႔။

(၂) အဂၤလိပ္ဘာသာစာေပကို သင္ၾကားမႈရဲ႕မ႑ိဳင္အျဖစ္အသံုးျပဳဖို႔နဲ႔...

(၃) အသားအေရာင္ညိဳေပမယ့္ အဂၤလိပ္စာေပတတ္ေတြမ်ားလာၿပီး အဂၤလိပ္လိုေတြး၊ အဂၤလိပ္ စိတ္ဓာတ္ေပါက္ေနတဲ့ လူ႔အလႊာတရပ္ကိုေမြးထုတ္ဖို႔၊ အဲဒီလူ႔အလႊာက အုပ္စိုးသူအဂၤလိပ္အစိုးရနဲ႔ ကြၽန္ ျဖစ္ေနတဲ့ ဗမာျပည္သူေတြၾကားမွာ ေပါင္းကူးတံတားလို ကိုယ္စားလွယ္အျဖစ္ေဆာင္ရြက္ေပးဖို႔ပါ။

ခ်ဳပ္ၿပီးေျပာရရင္ မေကၠာေလးရဲ႕အစီရင္ခံစာဟာ ျမန္မာႏိုင္ငံကို ကြၽန္သက္ရွည္ေအာင္ အဓိကထား ေရးဆြဲခဲ့တဲ့ ပညာေရးစနစ္ပါ။ ဒီလိုနဲ႔စတင္ခဲ့တဲ့ကိုလိုနီပညာေရးဟာ ၿဗိတိသွ်တို႔ ဗမာျပည္တျပည္လံုးကို သိမ္းပိုက္ၿပီးေနာက္ပိုင္း (၁၉၁ဝ)ခုႏွစ္ကစလို႔ အစဥ္အလာအရ ရွိခဲ့တဲ့ ဘုန္းႀကီးေက်ာင္းပညာေရးေနရာ အားလံုးကို ေလာကဓာတ္ေက်ာင္းေတြနဲ႔ အစားထိုး ေနရာယူခဲ့ၾကတာျဖစ္ပါတယ္။

(၂)

အဲဒီကိုလိုနီေခတ္မွာစတင္ခဲ့တဲ့ နယ္ခ်ဲ႕ဆန္႔က်င္ေရး ကနဦးေက်ာင္းသားလႈပ္ရွားမႈဟာ ၁၉ဝ၃ ခုႏွစ္မွာ စတင္ခဲ့တာပါ။ ရန္ကုန္ဟိုက္ စကူးေက်ာင္းကေက်ာင္းသားေတြကို အစိုးရက ရွိခိုးခိုင္းတာနဲ႔ပတ္သက္ၿပီး စခဲ့တယ္လို႔ဆိုရပါမယ္။ ျမန္မာရာဇဝင္ေရးဆရာ မစၥတာေကာ့ဆိုသူက ရန္ကုန္ဟိုက္စကူး ေက်ာင္းသား ေတြကို ပညာေရးဌာနက အရာရွိေတြကို ရွိခိုးအ႐ိုအေသေပးဖို႔ စတင္အမိန္႔ ေပးစမ္းသပ္ခဲ့တာပါ။

ပထမဆုံး ဒါကိုမေက်နပ္ၾကတဲ့ ရန္ကုန္ဟိုက္စကူးေက်ာင္းသားေတြ ဒီအမိန္႔ကိုလက္မခံႏိုင္ပဲ ကန္႔ကြက္ လႈ႔ံေဆာ္ၾကဖို႔ စုေဝးေဆြးေႏြးၾက ပါတယ္။ စုၾကတဲ့ေနရာ အခု ရန္ကုန္ျပည္သူ႔ေဆး႐ံု ႀကီးေနရာမွာပါ။ မူလက အဲဒီေနရာဟာ ရန္ကုန္တိရစၧာန္ဥယ်ာဥ္ေနရာပါ။ ေနာက္ေတာ့ ေက်ာင္းသားေတြ၊ ေက်ာင္းသား မိဘေတြကပါ မေက်နပ္ျဖစ္လာတာေၾကာင့္ ဝိတိုရိယ ေဟာလ္ (ေခၚ) ေလွ်ာ္တန္း႐ံု၊ အခု (ဃနညအမေူ ံသအနူ) ေနရာမွာ အစည္းအေဝးက်င္းပၿပီး ကန္႔ကြက္ ခဲ့တာေၾကာင့္ အဲဒီရွိခိုးဖို႔အမိန္႔က ဖ်က္သိမ္းပစ္ခဲ့ ရပါတယ္။ ဒါဟာ ပထမဆံုးလို႔ဆုိရမယ့္ ကိုလို နီနယ္ခ်ဲ႕ဆန္႔က်င္ေရးေက်ာင္းသားလႈပ္ရွားမႈျဖစ္ပါတယ္။

တကယ္ေတာ့ ကိုလိုနီပညာေရးစနစ္က ပညာရွင္ေတြ၊ သိပၸံပါရဂူေတြ၊ အင္ဂ်င္နီယာေတြ၊ ဗိသု ကာဆရာေတြ အစရွိတဲ့ လူ႔အဖြဲ႔အစည္းကိုအက်ိဳးျပဳမယ့္ ပညာတတ္ေတြကို ေမြးထုတ္ေပးဖို႔မဟုတ္ပါဘူး။ ဒီလိုပညာရွင္ပညာတတ္ေတြကို မေပါက္ဖြားေအာင္၊ မေပၚေပါက္ေအာင္တားဆီးဖို႔ပါ။ သူတို႔ ကိုလိုနီ ယႏၲရားလည္ပတ္ဖို႔အတြက္အသံုးခ်ဖို႔သက္သက္ပါ။ ဒါေၾကာင့္ ႐ံုးလုပ္ငန္း၊ ေျမတိုင္း၊ ေအာက္တန္း ေရွ႕ေန ေက်ာင္းဆရာ စတဲ့လုပ္ငန္းမ်ိဳးေတြကို လုပ္ခနည္းနည္းနဲ႔ခိုင္းၿပီး ဗမာစင္စစ္ကေနအဂၤလိပ္စိတ္ ေပါက္ေအာင္နဲ႔ အမ်ိဳးသား အားမာန္ယုတ္ေလ်ာ့ပ်က္ျပားေစဖို႔အတြက္သာ အဓိကရည္ရြယ္ရင္း ရွိခဲ့တာပါ။

ဒီေနရာမွာ ဗမာအမ်ိဳးသားေက်ာင္းသားေတြဟာ အဂၤလိပ္အစိုးရရဲ႕ မူလကရည္ရြယ္ ခ်က္နဲ႔ကြဲလြဲ စြာပဲ အဂၤလိပ္စာတတမာက္မႈနဲ႔ ျပင္ပကမၻာရဲ႕တုိးတက္ေျပာင္းလဲေနတဲ့ အေျခအေနတခုလုံး လွမ္းေမွ်ာ္ ၾကည့္ႏိုင္ခဲ့တာပါ။ ျပင္ပကမၻာနဲ႔ဆက္စပ္ဖို႔၊ ကမၻာမွာ ဗမာကိုထင္ရွားေစဖို႔ မ်ိဳးခ်စ္စိတ္ဓာတ္ကိန္းေအာင္းခဲ့ တာလည္း အက်ိဳးျပဳခ်က္တခုျဖစ္တယ္လုိ႔ဆုိရပါမယ္။ ဗမာျပည္ကြၽန္သက္ရွည္ဖို႔အတြက္ ျပ႒ာန္းလိုက္တဲ့ ရန္ကုန္တကၠသိုလ္ဥပေဒကို စတင္သပိတ္ေမွာက္ခဲ့တဲ့၊ (၁၉၂ဝ) ပထမေက်ာင္းသားသပိတ္ဟာ ကိုလိုနီ ပညာေရးကို ဆန္႔က်င္ သပိတ္ေမွာက္ခဲ့တဲ့ကိစၥတခုတည္းမဟုတ္ပဲ၊ ဗမာတမ်ိဳးသားလံုးနဲ႔ဆိုင္တဲ့ ႏိုင္ငံေရး လႈပ္ရွားမႈ ႀကီးလည္းျဖစ္ခဲ့ပါတယ္။

ငုပ္လွ်ိဳးေနတဲ့နယ္ခ်ဲ႕ဆန္႔က်င္ေရးစိတ္ဓာတ္ကိုထုတ္ေဖာ္ႏိုးၾကားေအာင္ ေဆာင္ရြက္ေပးႏိုင္တဲ့ပထမဦး ဆံုးေသာေက်ာင္းသားသပိတ္ ႀကီးလည္း ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီသပိတ္ႀကီးကို အဲဒီအခ်ိန္က တႏိုင္ငံလံုးမွာရွိတဲ့ ေက်ာင္းသားေတြက ေထာက္ခံသပိတ္ေမွာက္ခဲ့သလို ျပည္သူ တရပ္လုံးက ေထာက္ခံခဲ့တဲ့အထိ ႀကီးက်ယ္ ခဲ့ပါတယ္။

ဒီသပိတ္ႀကီးရဲ႕အက်ိဳးဆက္ေၾကာင့္ ကရက္ေဒါက္စီမံကိန္းနဲ႔ ျမန္မာႏိုင္ငံကိုအုပ္ခ်ဳပ္မဲ့အစီအမံဟာ (၁၉၂ဝ) ပထမေက်ာင္းသား သပိတ္ေၾကာင့္ပ်က္ခဲ့ရၿပီး မူလဝိုင္အမ္ဘီေအရဲ႕ ေခါင္းေဆာင္မႈနဲ႔ေတာင္းဆိုခဲ့ တဲ့ ဒိုင္အာခီကို အဂၤလိပ္ကေပးခဲ့ရပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ အဲဒီ အခ်ိန္က (၁၉၂ဝ) ပထမေက်ာင္းသားသပိတ္ရဲ႕ အရွိန္ နဲ႔ လူထုရဲ႕အမ်ိဳးသားေရးႏိုးၾကားလႈပ္ရွားမႈရဲ႕ ေတာင္းဆိုခ်က္ကေတာ့ ဒိုင္အာခီနဲ႔ မလံုေလာက္ေတာ့ ပါဘူး။ ဟုမၼ႐ူးလို႔ ေခၚတဲ့ ကိုယ္ပိုင္အုပ္ခ်ဳပ္ေရးေတာင္းဆိုဖို႔ျဖစ္လာပါၿပီ။ အဂၤလိပ္က ဒိုင္အာခီေပးလိုက္လို႔ လက္ခံခဲ့ တာေၾကာင့္ ဗမာအမ်ိဳးသားတို႔ရဲ႕ ဂ်ီစီဘီေအလို႔ေခၚတဲ့အဖြဲ႔ခ်ဳပ္ႀကီး ၿပိဳကြဲခဲ့ရပါတယ္။

နာက္အက်ိဳးျပဳခ်က္ကေတာ့ ပထမေက်ာင္းသားသပိတ္ႀကီးေၾကာင့္ တႏိုင္ငံလံုးမွာ အမ်ိဳးသား ေက်ာင္းေတြေပၚလာခဲ့ၿပီး အဲဒီအမ်ိဳးသားေက်ာင္းေတြမွာ ေက်ာင္းဆရာအလုပ္ လုပ္ခဲ့သူေတြ၊ အမ်ိဳးသား ေက်ာင္းမွာေက်ာင္းတက္ခဲ့သူအမ်ိဳးသားေက်ာင္းထြက္ေတြဟာ ေနာင္(၁၉၃၆)ဒုတိယေက်ာင္းသားသပိတ္၊ တို႔ဗမာအစည္းအ႐ံုးနဲ႔ ၁၃ဝဝ ျပည့္အေရးေတာ္ပံုကိုေခါင္းေဆာင္ၿပီး လြတ္လပ္ေရးကိုတုိက္ယူေပးမယ့္ သခင္ဘဟိန္း၊ သခင္ေအာင္ဆန္းတို႔လုိ ေခါင္းေဆာင္မ်ိဳးဆက္ကို ေမြးထုတ္ေပးႏုိင္ခဲ့ပါတယ္။ ဒီေနရာမွ ေက်ာင္းသားသမဂၢ ေပၚေပါက္လာမႈ အေၾကာင္းနဲ႔အတူ ဗမာျပည္ေက်ာင္းသားလႈပ္ရွားမႈႀကီးတခုလုံးျဖစ္စဥ္ သမိုင္းေၾကာင္းကို မတင္ျပေတာ့ပဲ ေက်ာင္းသားလႈပ္ရွားမႈရဲ႕အေရးႀကီးတ့ဲႏုိင္ငံေရးဆန္တဲ့အခ်ဳိးအေကြ႔နဲ႔ သခင္ဘဟိန္း ေရးခဲ့တဲ့ ေက်ာင္းသားအေရးေတာ္ပုံစာအုပ္ရဲ႕အေရးပါဝင္မႈ သခင္ဘဟိန္းရဲ႕ေခါင္းေဆာင္မႈ က႑ကိုပဲ ဆက္လက္တင္ ျပသြားပါမယ္။

(၃)

 သခင္ဘဟိန္းဟာ အမ်ိဳးသားေက်ာင္းေတြက ေမြးထုတ္ေပးခဲ့တဲ့ေခါင္းေဆာင္တဦးပါ။ ၁၉၃၈ ခုႏွစ္ မွာ ဗမာျပည္ေက်ာင္းသားလႈပ္ ရွားမႈကို သူေခါင္းေဆာင္ရတဲ့အခ်ိန္မွာ ႏိုင္ငံေရးအျမင္သမိုင္းေရးအျမင္နဲ႔ ခ်ဥ္းကပ္ထား၊ ႐ႈျမင္ထားတဲ့ ေက်ာင္းသားလႈပ္ရွားမႈအေၾကာင္း ကို ပထမဆံုးေရးခဲ့သူျဖစ္ပါတယ္။

အဲဒီစာအုပ္က ေက်ာင္းသားမ်ားအေရးေတာ္ပံုစာအုပ္ပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီစာအုပ္ဟာ ကိုလိုနီနယ္ခ်ဲ႕ဆန္႔က်င္ ေရး ေခတ္ကေန ေနာင္ေခတ္အဆက္ဆက္ေက်ာင္းသားလႈပ္ရွားမႈေတြအထိပါ ႏိုင္ငံေရးအရ ရွင္းလင္းစြာနဲ႔ အဓိပၸာယ္ဖြင့္ဆို ေပးတဲ့စာအုပ္လို႔ ဆိုရပါတယ္။

ဗမာျပည္လြတ္လပ္ေရးသမိုင္း၊ အမ်ဳိးသားလြတ္ေျမာက္လႈပ္ရွားမႈတုိင္းမွာ ေက်ာင္းသားလႈပ္ရွားမႈ ဟာ ဘယ္တုန္းကမွ သူ႔ဘာသာသူ သီးျခားကင္းကြာၿပီး လႈပ္ရွားေနတာမဟုတ္ပါဘူး။ အဆင့္အသီးသီးနဲ႔ ကာလအသီးသီးမွာ ဗမာျပည္အမ်ိဳးသားလႈပ္ရွားမႈနဲ႔ ဆက္စပ္ ေနတဲ့ အျပန္အလွန္သက္ေရာက္ေနတဲ့ ပါဝင္ ေပါင္းစပ္ေနတဲ့အစိတ္အပိုင္းႀကီးတရပ္ ျဖစ္ခဲ့ပါတယ္။ 

သခင္ဘဟိန္းေရးသားခဲ့တဲ့ ေက်ာင္းသားအေရးေတာ္ပံုစာအုပ္ဟာ ၁၉၂ဝ ပထမ ေက်ာင္းသား သပိတ္ႀကီးကစၿပီး ၁၃ဝဝ ျပည့္အေရးေတာ္ပံုေနာက္ပိုင္းကာလအထိကို ျပည္ တြင္းႏိုင္ငံေရးအေျခအေနနဲ႔ ႏိုင္ငံတကာအေျခအေနေပၚက ေက်ာင္းသားသပိတ္တိုက္ပြဲ ဘာ့ေၾကာင့္ျဖစ္ရတယ္၊ဘာ့ေၾကာင့္ေအာင္ျမင္ သင့္သေလာက္ မေအာင္ျမင္ရတယ္၊ အဲဒီကာလေတြရဲ႕ေက်ာင္းသားေတြႏိုင္ငံေရးႏိုးၾကားမႈနဲ႔ အဆင့္တိုင္း၊ သပိတ္တိုက္ပြဲတိုင္းမွာ ႏိုင္ငံေရးအဆင့္ ဘယ္ေလာက္ျမင့္မားလာတယ္ဆိုတာေတြကို အခိုင္အမာဖြင့္ဆို ရွင္းျပထားခဲ့ပါတယ္။

ဒီေနရာမွာ အေရးႀကီးဆံုးအခ်က္တခ်က္ကိုထုတ္ျပလိုတာကေတာ့ ေက်ာင္းေတြမွာ ေက်ာင္းသားသမဂၢ တည္ရွိေရး၊ မရွိေရးနဲ႔ ေက်ာင္းသားေတြ ႏိုင္ငံေရးလုပ္သင့္သလား၊ မလုပ္သင့္ဘူးလား၊ ေက်ာင္းသားဟာ ေက်ာင္းသားေရးသက္သက္ကိုသာ လုပ္သင့္တယ္လို႔ ေျပာဆိုမႈေတြဟာ ဘယ္သူေတြက ေျပာတာလဲ ဘယ္သူ႔ဘက္ကေျပာဆိုမႈေတြလဲဆိုတာကို သခင္ဘဟိန္းက ေက်ာင္းသားမ်ားအေရး ေတာ္ပံုစာအုပ္မွာ ရွင္းလင္းေရးသားထားခဲ့ပါတယ္။ ဒီေနရာမွာ သခင္ဘဟိန္းစာအုပ္မွ ကိုးကားခ်က္ကို ထုတ္ႏႈတ္ တင္ျပရ ရင္...

''ႏိုင္ငံေရးကိုေၾကာက္စရာ၊ မသတီစရာ ေဆးျခယ္ၿပီး ေက်ာင္းသားမ်ားကို ေျခာက္လွန္႔ ေလ့ရွိ သည္မွာ နယ္ခ်ဲ႕သမားမ်ား၏ ယုတ္ပတ္ေသာအက်င့္တခုျဖစ္ေလသည္။ နယ္ခ်ဲ႕သမားမ်ား၏စားႂကြင္းစားက်န္ျဖင့္ အသက္ရွင္ေနၾကေသာ လက္ပါးေစမ်ားကလည္း ေက်ာင္းသား မ်ားႏိုင္ငံေရးႏွင့္မဆိုင္ဟုေယာင္ဝါး၍ စကားပစ္သံကို မၾကာခဏၾကားရေလသည္။ နယ္ခ်ဲ႕သမားတုိ႔က ေက်ာင္းသားမ်ားႏိုင္ငံေရးထဲဝင္လာသည္ကိုေၾကာက္လန္႔ၾကျခင္းကိုေထာက္သျဖင့္ ေက်ာင္းသားမ်ားသည္ နယ္ခ်ဲ႕စနစ္သုတ္သင္ေရးတြင္ မည္မွ်အေရးပါ အရာေရာက္သည္ကို ခ်င့္ခ်ိန္ႏိုင္ေပမည္'' လို႔ ဆိုထားခဲ့ပါ တယ္။
ဒီအခ်က္ဟာ ေက်ာင္းသားေတြရဲ႕လက္ေတြ႔ ႏိုင္ငံေရးအလုပ္တာဝန္ေတြက ဘယ္လိုေတြ ျဖစ္တယ္ဆိုတာ ကို ဗမာျပည္ေက်ာင္းသားလႈပ္ရွားမႈကို တာဝန္ခံသူတေယာက္အေနနဲ႔ လက္ေတြ႔တိုက္ပြဲေတြရဲ႕ေတာင္းဆိုခ်က္ေပၚကေန ေထာက္ျပညြန္းဆုိထားခဲ့တာလည္း ျဖစ္ပါတယ္။

ဗမာျပည္ေက်ာင္းသားလႈပ္ရွားမႈရဲ႕ေနာက္တဆင့္ေျပာင္းလဲသြားတဲ့လႈပ္ရွားမႈဟာ ၁၉၃၆ ခုႏွစ္ ဒုတိယ ေက်ာင္းသားသပိတ္ႀကီးပါ။ ဒီ ဒုတိယေက်ာင္းသားသပိတ္ႀကီးဟာ ၁၉၂ဝ ခုႏွစ္ ပထမ ေက်ာင္းသပိတ္ႀကီး ရဲ႕ မၿပီးေသးတဲ့ႏိုင္ငံေရးတာဝန္ ဆက္လက္ထမ္းေဆာင္တုိက္ပြဲဝင္ခဲ့တဲ့ သပိတ္ပါ။

ဒီသပိတ္ႀကီးရဲ႕အဆုံးသတ္တုိက္ပြဲဟာ ေအာင္ျမင္မႈမရခဲ့ေသာ္လည္းပဲ၊ ႀကီးမားတဲ့အက်ိဳးျပဳ ခ်က္(၃)ခု ျဖစ္ေပၚခဲ့ပါတယ္။ ပထမ အက်ဳိးျပဳခ်က္တခုက ၁၉၃၆ ခုႏွစ္ ေမလ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕ ဂ်ဴဗလီေဟာ (အခု စစ္ သမိုင္းျပတိုက္) ေနရာမွာက်င္းပခဲ့တဲ့ပထမအႀကိမ္ ဗမာႏိုင္ငံလုံးဆုိင္ရာေက်ာင္းသားကြန္ဖရင့္မွာ ဗမာ ျပည္အရပ္ရပ္က သပိတ္ေမွာက္ေက်ာင္းသားေတြဟာ သမုိင္းအစဥ္အလာႀကီးမားလွတဲ့ ဗမာႏုိင္ငံလုံးဆုိင္ ရာေက်ာင္းသားမ်ားသမဂၢ ဗကသလို႔ေခၚတ့ဲ ေက်ာင္းသားတပ္ေပါင္းစုႀကီး ဖြဲ႔စည္းတည္ေထာင္လုိက္ႏိုင္ ျခင္းပဲျဖစ္ပါတယ္။

ဒုတိယအက်ိဳးျပဳခ်က္တခုက ေက်ာင္းသားသပိတ္တုိက္ပြဲဟာ ပညာေရးလြတ္လပ္ခြင့္တုိက္ပြဲနဲ႔ တင္မဟုတ္ ဘဲ ႏုိင္ငံေရးႏိုးၾကားမႈပါလိုအပ္တယ္ဆိုတာရယ္၊ တတိယအက်ဳိးျပဳခ်က္က တုိ႔ဗမာအစည္းအ႐ုံးနဲ႔ ေက်ာင္း သားလႈပ္ရွားမႈတုိ႔ အဲ့ဒီအခ်ိန္ကစၿပီး နီးကပ္စြာ ပူးေပါင္းဖို႔ စတင္ေဆာင္ ရြက္ႏုိင္ျခင္းပဲျဖစ္ပါတယ္။

(၄)

၁၉၃၈ ခုႏွစ္မွာ ဗမာႏုိင္ငံလုံးဆုိင္ရာေက်ာင္းသားမ်ားသမဂၢကို သခင္ဘဟိန္းဥကၠ႒လုပ္ၿပီး ေခါင္း ေဆာင္မႈေပးခဲ့တဲ့အခ်ိန္ဟာ ဗမာျပည္ေက်ာင္းသားလႈပ္ရွားမႈက လုံးဝတဆစ္ခ်ဳိး ေျပာင္းသြားတဲ့အခ်ိန္နဲ႔ ကာလလုိ႔ ဆုိရပါမယ္။

တုိက္ပြဲအဆင့္ဆင့္အမ်ိဳးမ်ိဳးနဲ႕႐ုန္းကန္းေက်ာ္ျဖတ္လာခဲ့တဲ့ေက်ာင္းသားသမဂၢနဲ႔ေက်ာင္းသား လႈပ္ရွားမႈဟာ အမ်ဳိးသားလြတ္ေျမာက္ေရးတိုက္ပြဲမွာ ေရွ႕တန္းကပါဝင္ဖုိ႔ အဆင္သင့္ျဖစ္ေနတဲ့အေျခအေနတခုကိုေရာက္ ေနၿပီလို႔ သခင္ဘဟိန္းရဲ႕ေက်ာင္းသားမ်ားအေရးေတာ္ပုံစာအုပ္မွာ သုံးသပ္ျပထားခဲ့ပါတယ္။

ဒီေနရာမွာ သူ႔ရဲ႕ေခါင္းေဆာင္မႈကအေရးႀကီးတယ္ဆုိတာသိႏုိင္ဖို႔က လြတ္လြပ္ေရး တုိက္ပြဲနဲ႔နီး ကပ္ဖို႔အေျခအေနေတြ ရင့္မွည့္ေနတယ္ဆုိေပမယ့္လည္း၊ ဒီအေျခအေနကိုဆုပ္ကိုင္ၿပီး ေျပာင္းလဲေပးႏုိင္ မယ့္ေခါင္းေဆာင္မရွိရင္ေတာ့ လြတ္လပ္ေရးတိုက္ပြဲလမ္းေၾကာင္း လမ္းလြဲသြားႏုိင္ပါတယ္။ ဒီအေျခအေန ကို သခင္ဘဟိန္းက ဆုပ္ကိုင္ေျပာင္းလဲႏိုင္ခဲ့သူ ျဖစ္ပါတယ္။

သခင္ဘဟိန္းကိုယ္တိုင္နဲ႔ သူေခါင္းေဆာင္ခဲ့တဲ့ေက်ာင္းသားလႈပ္ရွားမႈဟာ အဲဒီအခ်ိန္နဲ႔ ေခတ္ ကာလမွာ ႀကီးမားက်ယ္ျပန္႔လွတဲ့ သမိုင္းေရးအလွည့္အေျပာင္း(၅)ခုကို ထမ္းေဆာင္ႏိုင္ခဲ့ပါတယ္။

ပထမသမိုင္းေရးအလွည့္အေျပာင္းက ဗမာျပည္ေက်ာင္းသားလႈပ္ရွားမႈကိုႏိုင္ငံတကာ ေက်ာင္း သားလႈပ္ရွားမႈနဲ႔ ဆက္စပ္ေပးႏိုင္ခဲ့တာျဖစ္ပါတယ္။ ဗမာျပည္ေက်ာင္းသားလႈပ္ရွားမႈဟာ သူ႔ဟာသူ သီးျခား ကင္းလြတ္တည္ရွိေနတာမဟုတ္ဘဲနဲ႔ လြတ္လပ္မႈနဲ႔ယဥ္ေက်းမႈမ်ားကိုအရင္းခံၿပီးတည္ေထာင္ထားတဲ့ ကမၻာလံုးဆုိင္ရာေက်ာင္းသားမ်ားသမဂၢအသင္းႀကီးရဲ႕ အစိတ္ အပိုင္းတခုအျဖစ္မွတ္ယူၿပီး ခ်ိတ္ဆက္ ေဆာင္ရြက္ထားႏိုင္ခဲ့တာပါ။ အဲဒီအခ်ိန္က ကမၻာလံုး ဆိုင္ရာ ေက်ာင္းသားသမဂၢႀကီးဟာ ျပင္သစ္ႏိုင္ငံ ပါရီ ၿမိဳ႕မွာ ရွိတာျဖစ္ပါတယ္။ အဲဒီကာလကတည္းက ဗမာျပည္ေက်ာင္းသားကိုယ္စားလွယ္ေတြကို ေစလႊတ္ခဲ့ တာျဖစ္ပါတယ္။

ဒုတိယသမိုင္းေရးအလွည့္အေျပာင္းက နယ္ခ်ဲ႕ဆန္႔က်င္ေရးအမ်ိဳးသားလြတ္ေျမာက္ေရး တိုက္ပြဲ လမ္းေၾကာင္းေပၚကို ေက်ာင္း သားလႈပ္ရွားမႈကို ေျပာင္းေပးႏိုင္ခဲ့တာျဖစ္ပါတယ္။ အစဥ္အလာေကာင္း ေကာင္း အဆင့္ဆင့္႐ုန္းကန္ေက်ာ္ျဖတ္ခဲ့ရတဲ့ ဗမာႏိုင္ငံလံုးဆိုင္ရာ ေက်ာင္းသားမ်ားသမဂၢကေခါင္းေဆာင္မႈေပးခဲ့တဲ့ ေက်ာင္းသားလႈပ္ရွားမႈကို ၁၉၃၈ ခုႏွစ္ ၁၃ဝဝ ျပည့္လူထုအေရးေတာ္ပံုႀကီးနဲ႔ ေပါင္းစပ္ေပးခဲ့ တာျဖစ္ပါတယ္။ တနည္းေျပာရရင္ တို႔ဗမာအစည္းအ႐ံုးရဲ႕ေခါင္းေဆာင္မႈနဲ႔ အဂၤလိပ္နယ္ခ်ဲ႕သမားကို ဥပေဒတြင္း လက္ေတြ႔လူထု တိုက္ပြဲနဲ႔ ေပါင္းစပ္ေပးခဲ့တာျဖစ္ပါတယ္။

တတိယသမိုင္းေရးအလွည့္အေျပာင္းတခုက ေက်ာင္းသားလႈပ္ရွားမႈကို လူတန္းစားအျမင္၊ လူ တန္းစားတိုက္ပြဲနဲ႔ခ်ိတ္ဆက္ေပးႏိုင္ ခဲ့တာျဖစ္ပါတယ္။ ဗမာျပည္ႏုိင္ငံေရးျဖစ္စဥ္မွာ ဖိႏွိပ္ခံျပည္သူတို႔ကို ကိုယ္စားျပဳတဲ့ အဖြဲ႔အစည္းတရပ္လိုအပ္တယ္ဆုိတဲ့သိျမင္မႈေပၚလာ ျခင္းဟာ၊ အေရးႀကီးတဲ့ႏုိင္ငံေရး ပႏၷက္ တုိင္စုိက္ထူထားႏိုင္မႈပါ။

အမ်ဳိးသားလြတ္ေျမာက္ေရး(ေခၚ)အမ်ိဳးသားဒီမိုကေရစီေတာ္လွန္ေရးမွာ မွန္ကန္တဲ့အေတြး အေခၚနဲ႔ မွန္ကန္တဲ့လမ္းစဥ္ေတြရွိၿပီး သံ မဏိစည္းကမ္းကိုလိုက္နာက်င့္သံုးတဲ့၊ ေခတ္မီ အလုပ္သမားလူတန္းစား ပါတီတရပ္ကို သခင္ဘဟိန္းကိုယ္တိုင္ဦးေဆာင္ၿပီး ဖြဲ႔စည္းေပးႏိုင္ခဲ့တာျဖစ္ပါတယ္။

အဲဒီလိုဖြဲ႔စည္းတည္ေထာင္စည္း႐ံုးတဲ့အခါမွာလည္း ႏိုင္ငံေရးအရ အဆင့္တခုကို ကူးေျပာင္း နားလည္ လက္ခံႏိုင္တဲ့ေက်ာင္းသားေခါင္းေဆာင္ေတြနဲ႔ ေက်ာင္းသားအစုေခါင္းေဆာင္ေတြ ေက်ာ႐ိုးမ႑ိဳင္ျပဳၿပီး ဖြဲ႔စည္းႏိုင္ခဲ့တာျဖစ္ပါတယ္။

စတုတၴသမိုင္းေရးအလွည့္အေျပာင္းက အဲဒီေက်ာင္းသားတိုက္ပြဲနဲ႔ လူထုတိုက္ပြဲကို ေပါင္းစပ္ေပး ၿပီး၊ အဆံုးအျဖတ္တိုက္ပြဲကိုတိုက္ယူရမည့္ လက္နက္ကိုင္အင္အားစု ေမြးထုတ္ရယူေပးခဲ့တာျဖစ္ပါတယ္။ အဂၤလိပ္အစိုးရက ဗမာျပည္ကိုသိမ္းပိုက္ၿပီးခ်ိန္မွာ (၆) လက္မအရြယ္ ဓားေျမႇာင္ကိုကိုင္ေဆာင္ရင္ေတာင္ လက္နက္ကိုင္ေဆာင္မႈနဲ႔ ဥပေဒအရအေရးယူခံရမယ္လို႔ထုတ္ျပန္ထားတဲ့အခ်ိန္မွာ လက္နက္ကိုင္ၿပီး ေတာ္ လွန္ဖို႔ စဥ္းစားအားထုတ္မႈဟာ ႀကီးမားေသာလွည့္ေျပာင္းမႈတခုပါ။ ဗမာျပည္ပထမဆံုးမ်ဳိးခ်စ္ လက္နက္ ကိုင္တပ္ဆိုတာ ေက်ာင္းသားသမဂၢမွာသေႏၶတည္ၿပီး တိုက္ပြဲစဥ္ေတြက ေပၚထြက္လာခဲ့တဲ့ ေက်ာင္းသား ပညာတတ္အင္အားစုေတြစုစည္းၿပီး လက္နက္ကိုင္အျမဳေတဖြဲ႔ စည္းေပးႏုိင္ခဲ့တာျဖစ္ပါတယ္။

ပထမဆံုးဗမာ့တပ္မေတာ္ရဲ႕အစလို႔ေျပာရမယ့္ ရဲေဘာ္သံုးက်ိပ္မွာ ေက်ာင္းသားသပိတ္ကိုေခါင္းေဆာင္ခဲ့ တဲ့သူေတြနဲ႔ ေက်ာင္းသားရဲေဘာ္ (၁ဝ)ဦးကိုအေျချပဳ ပါဝင္ဖြဲ႔စည္းထူေထာင္ထားခဲ့တာျဖစ္ပါတယ္။

ပဥၥမသမိုင္းေရးအလွည့္အေျပာင္းက သခင္ဘဟိန္းကိုယ္တိုင္ပါဝင္ၿပီး ေက်ာင္းသားလႈပ္ရွားမႈအျမင့္ ဆံုးအစုအဖြဲ႔ေတြကုိ စုစည္း ခါင္းေဆာင္ကာ ေက်ာင္းသားလႈပ္ရွားမႈကို အမ်ဳိးသားလြတ္ေျမာက္ေရး လက္ နက္ကိုင္တိုက္ပြဲနဲ႔ေပါင္းစပ္ေပးႏိုင္ခဲ့တာျဖစ္ပါတယ္။

အဂၤလိပ္နယ္ခ်ဲ႕တိုက္ထုတ္ေရး၊ ဖက္ဆစ္ဂ်ပန္ဆန္႔က်င္ေတာ္လွန္ေရးေတြမွာ ေက်ာင္းသားလႈပ္ရွားမႈမွာ ပါဝင္ေခါင္းေဆာင္ခဲ့ၾကသူေတြ ကို ႏိုင္ငံေရးအျမင္၊ စစ္ေရးအျမင္တပ္ဆင္ေပးၿပီး လက္နက္ကိုင္တိုက္ပြဲကို လက္ေတြ႔ေပါင္းစပ္ေပးႏိုင္ခဲ့တာျဖစ္ပါတယ္။

ဗမာျပည္ရဲ႕စစ္ေျမ ျပင္မွာ လူထုနဲ႔အတူေျပာက္က်ားစစ္နဲ႔ ျပည္သူ႔စစ္အျမင္ကိုစိုက္ထူၿပီး လက္နက္ကိုင္ တိုက္ပြဲကို ပံုေဖာ္ႏိုင္ခဲ့တာျဖစ္ပါတယ္။

ဒီေဖာ္ျပပါ သမိုင္းေရးအလွည့္အေျပာင္း(၅)ခုဟာ ေနာင္ဗမာျပည္ေက်ာင္းသားလႈပ္ရွားမႈအဆက္ ဆက္အတြက္ ႏိုင္ငံေရး အေမြေကာင္းနဲ႔ အစဥ္အလာေကာင္းကုိလည္း ခ်န္ထားေပးႏိုင္ခဲ့တာျဖစ္ပါတယ္။

(၅)

ဒီေနရာမွာ သခင္ဘဟိန္းရဲ႕ အဲဒီအခ်ိန္ကာလက သူ႔ရဲ႕ႏုိင္ငံေရးသိျမင္နားလည္ႏိုင္မႈ၊ ႏုိင္ငံတကာ အျမင္စိုက္ထူထားႏုိင္မႈေတြဟာ ဘယ္ေလာက္ေတာင္က်ယ္ျပန္႔သလဲဆိုတာကို သူ႔ရဲ႕ပုဂၢိဳလ္တဦးခ်င္း စြမ္း ေဆာင္ခ်က္ေတြကို အေသးစိတ္ေလ့လာရင္လည္း ေတြ႔ျမင္ရမွာျဖစ္ပါတယ္။ သူ႔ရဲ႕ပုဂၢိဳလ္တဦးခ်င္းစြန္႔လႊတ္ အနစ္နာခံမႈႏွင့္ ပုဂၢိဳလ္ေရးျဖစ္စဥ္ဟာ ဗမာျပည္အမ်ဳိးသားလြတ္ေျမာက္ေရးျဖစ္စဥ္ႏွင့္အတူ ထပ္တူရွိေနခဲ့ တာကိုလည္း ေတြ႔ျမင္ရမွာျဖစ္ပါတယ္။ အထက္မွာေရးသားေဖာ္ျပထားခဲ့တဲ့ ေက်ာင္းသားလႈပ္ရွားမႈရဲ႕ သမုိင္းေရးလွည့္ေျပာင္းမႈ (၅) ခုမွာ သခင္ဘဟိန္းကိုယ္တုိင္ အစဥ္တစိုက္ပါဝင္ၿပီး လွည့္ေျပာင္းခဲ့တာေတြ လည္း ျဖစ္ပါတယ္။

သခင္ဘဟိန္းသည္ အစဥ္အလာႀကီးမားလွေသာေက်ာင္းသားေခါင္းေဆာင္တဦး၊ လူထုတုိက္ပြဲကို စည္း႐ုံးေခါင္းေဆာင္ခဲ့သူတဦး၊ အလုပ္သမားလူတန္းစားပါတီရဲ႕ေခါင္းေဆာင္တဦး၊ စစ္ရဲ႕ေသနဂၤဗ်ဴဟာနဲ႔ ေျပာက္က်ားစစ္ရဲ႕နည္းပရိယာယ္ေတြကိုသိနားလည္ေသာ စစ္ေခါင္းေဆာင္တဦး၊ အလုပ္သမားသမဂၢထု ရဲ႕ ေခါင္းေဆာင္တဦးျဖစ္တဲ့အျပင္ အမ်ိဳးသားညီညြတ္ေရး တပ္ေပါင္းစုႀကီးကို ကမ,ကထျပဳ စုစည္းထားႏုိင္ ခဲ့တဲ့ေခါင္းေဆာင္အျဖစ္ပါ တခ်ိန္တည္း တည္ရွိေနခဲ့တာပါ။ သူ႔ရဲ႕ပုဂၢိဳလ္ထူးျခားမႈအရ သူျဖတ္သန္းလာတဲ့ တုိက္ပြဲအသီးသီးေပၚမွာ ညီညြတ္ ေရးကိုတိုက္ပြဲဆင္ရင္း တည္ေဆာက္သူအျဖစ္ သူ႔ကိုအသိအမွတ္ျပဳၾက တာ ျဖစ္ပါတယ္။

ကိုလိုနီေခတ္ဗမာျပည္ေက်ာင္းသားလႈပ္ရွားမႈမွာ ေခါင္းေဆာင္ပါဝင္ခဲ့သူေတြ သမုိင္းမွာ အေတာ္ အတန္ ရွိခဲ့ပါတယ္။ သခင္ဘဟိန္းလုိ မွန္ကန္တဲ့ႏိုင္ငံေရးလွည့္ေျပာင္းမႈျဖစ္စဥ္ထဲမွာ ေရဆုံးမုိးဆုံးပါဝင္ သြားခဲ့တဲ့ ေခါင္းေဆာင္တေယာက္မွမရွိခဲ့ပါဘူး။

လြတ္လပ္ေရးလမ္းတဝက္မွာ လြတ္လပ္ေရးတိုက္ပြဲကို သစၥာေဖာက္သြားခဲ့သူေတြ၊ လူထုကို သစၥာေဖာက္ ခဲ့သူေတြနဲ႔ အမ်ဳိးသားေရး သက္သက္အဆင့္ေလာက္နဲ႔ သူတို႔ရဲ႕ပါဝင္မႈေတြကို အဆုံးသတ္သြားၾကတဲ့သူ ေတြ အမ်ားအျပားရွိခဲ့တယ္ဆုိတာ သမုိင္းမွာျမင္ေတြ႔ရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။

သခင္ဘဟိန္းဟာ ႏုိင္ငံေရးအလွည့္အေျပာင္းနဲ႔သမုိင္းေရးအလွည့္အေျပာင္းေတြကို ႏုိင္ငံေရး အေျမာ္အျမင္ႀကီးႀကီးနဲ႔ပါဝင္ေခါင္း ေဆာင္ႏုိင္သူျဖစ္တာေၾကာင့္ ဗမာျပည္ ေက်ာင္းသားလႈပ္ရွားမႈရဲ႕မ်ဳိး ဆက္အသီးသီးက သခင္ဘဟိန္းရဲႏိုင္ငံေရးႏႈန္းစံကို အခုခ်ိန္ထိတိုင္ေအာင္ တည္ေဆာက္ရယူလိုၾကတာ ျဖစ္ပါတယ္။ သခင္ဘဟိန္းလို ေက်ာင္းသားေခါင္းေဆာင္မ်ိဳး ျဖစ္လိုၾကတာျဖစ္ပါတယ္။

ဗမာျပည္ေက်ာင္းသားလႈပ္ရွားမႈမွာ သခင္ဘဟိန္းဟာ ပုဂၢိဳလ္အရေရာ ႏုိင္ငံေရးအရပါ စံနမူနာေကာင္း ပုဂၢိဳလ္တဦးလည္း ျဖစ္ပါတယ္။

ဒါေၾကာင့္ ႏွစ္(၈ဝ)ေက်ာ္မၿပီးဆုံးေသာႏုိင္ငံေရးတာဝန္ေတြကို ဆက္လက္ထမ္းေဆာင္ဖုိ႔ ႀကံ့ႀကံ့ ခံၿပီး ေက်ာင္းသားလႈပ္ရွားမႈ တည္တံ့ေနခဲ့တယ္ဆုိတာဟာ သခင္ဘဟိန္းခ်မွတ္ေပးခဲ့တဲ့ ႏုိင္ငံေရးမ်ဳိးေစ့ ဟာ အားေကာင္းေမာင္းသန္ရွင္သန္ေနတာေၾကာင့္ျဖစ္ ပါတယ္။ အဲဒါေၾကာင့္ ဗမာျပည္ေက်ာင္းသားထု ႀကီးထဲမွာ သခင္ဘဟိန္းဟာ ယေန႔တုိင္လႊမ္းမိုး ႀကီးစိုးေနဆဲပါ။

သခင္ဘဟိန္းခ်မွတ္တည္ေဆာက္ထားခဲ့တဲ့ႏိုင္ငံေရးစံျပဳခ်က္၊ ႏုိင္ငံေရးအစဥ္အလာ နမူနာ ေကာင္း၊ ႏုိင္ငံေရးအေတြးအေခၚ၊ ညီညြတ္ေရးႏႈန္းစံေတြကို အတုယူေလ့လာ လုိက္နာက်င့္သုံးရင္း သခင္ ဘဟိန္းရဲ႕ႏွစ္တရာျပည့္ကို ဦးညြတ္ဂုဏ္ျပဳလုိက္ပါတယ္။