ေမာင္ေမာင္စုိး ● ရခိုင္ျပည္နယ္ ဘဂၤါလီအေရး - အပိုင္း (၆)

ေမာင္ေမာင္စုိး ● ရခိုင္ျပည္နယ္ ဘဂၤါလီအေရး - အပိုင္း (၆)
(မုိးမခ) ၾသဂတ္စ္ ၁၇၊ ၂၀၁၇

● ၂ဝ၁၂ ခုႏွစ္ ရခိုင္ ဘဂၤါလီအေရးအခင္း
၂ဝ၁၂ ခုႏွစ္ ရခိုင္ ဘဂၤါလီအေရးအခင္းသည္ ၂ဝ၁၂ ခုႏွစ္ ေမလ ၂၈ ရက္ေန႔တြင္ ရမ္းျဗဲၿမိဳ႕နယ္ ေက်ာက္နီေမာ္ေက်းရြာ၌ ရခိုင္အမ်ဳိးသမီးငယ္ မသီတာေထြး မုဒိန္းက်င့္သတ္ျဖတ္ခံရျခင္း ၂ဝ၁၂ ခုႏွစ္ ဇြန္လ ၃ ရက္ေန႔တြင္ ေတာင္ကုတ္ၿမိဳ႕တြင္ မြတ္စလင္ ၁ဝ ဦးအား လူတစုက သတ္ျဖတ္လက္စားေခ်ျခင္းမွစတင္သည္ဟု ဆိုၾကသည္။  ထိုျဖစ္စဥ္အား အစိုးရ၏ ကိုင္ တြယ္မႈ အားနည္းျခင္းေၾကာင့္ သုိ႔မဟုတ္ ျပႆနာဖန္တီးလိုသူ အစြန္းေရာက္လူတစုက ဖန္တီးျခင္းေၾကာင့္ဟုလည္း ဆိုၾက သည္။  ထိုသု္ိ႔ဆိုနိုင္သည့္ အေၾကာင္းအခ်က္မ်ားလည္း ရွိပါသည္။  သုိ႔ေသာ္ တကယ္တမ္းဆိုရလ်င္ တကယ္ျပႆနာမွာ ႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာရွိေနသည့္ ရခိုင္ျပည္နယ္ရွိ ဘဂၤါလီျပႆနာအား မွန္ကန္စြာေျဖရွင္းျခင္းမရွိဘဲ ျပႆနာမရွိသက့ဲသုိ႔ ထား ခ့ဲျခင္း၏ အက်ဳိ းဆက္ျဖစ္သည္ဟုဆိုရပါမည္။  ျပႆနာဖန္တီးသူတုိ႔က မည္သုိ႔ ဖန္တီးခ်င္သည္ျဖစ္ေစ မူရင္းေရခံေျမခံမရွိ ဘဲ ျပႆနာႀကီး ေပၚေပါက္လာႏိုင္ျခင္းမရွိေပ။

ထုိ႔ေၾကာင့္လည္း လူေသာင္းခ်ီေသဆံုးခ့ဲသည့္ ၁၉၄၂ ခုႏွစ္ ရခိုင္ ဘဂၤါလီအေရးအခင္းအၿပီး ႏွစ္ေပါင္း ၇ဝ အၾကာတြင္ ႀကီး မားသည့္ ဒုတိယအၾကိမ္ ရခိုင္ဘဂၤါလီအေရးအခင္းျဖစ္ေပၚလာခ့ဲသည္။  ထုိ႔ျပင္ ဤျပႆနာသည္နိုင္ငံတကာက အာ႐ုံစိုက္ သည့္ ျပႆနာလည္းျဖစ္လာခ့ဲသည္။  ၾကာျမင့္စြာပစ္ထားခ့ဲ၍ ေရာဂါရင့္မွကုသရသည့္ အေျခအေနမ်ဳိးလည္းျဖစ္ေနေပ ေတာ့သည္။

ေက်ာက္နီေမာ္ႏွင့္ ေတာင္ကုတ္ျပႆနာမ်ားေပၚထြက္လာသည့္ ရက္ပိုင္းအတြင္း ဘဂၤါလီမြတ္စလင္မ်ား အမ်ားစုေနထိုင္ သည့္ ေမာင္ေတာၿမိဳ႕၌ ၂ဝ၁၂ ဇြန္လ ၈ ရက္ ေသာၾကာေန႔တြင္ ေန႔ဝတ္ျပဳဆုေတာင္းပြဲအၿပီး ဗလီအတြင္းမွ ထြက္လာေသာ ေထာင္ႏွင့္ခ်ီေသာ ဘဂၤါလီ မြတ္စလင္မ်ားသည္ တုတ္ဒါးလက္နက္စြဲကိုင္၍ ရခိုင္တိုင္းရင္းသား ဗုဒၶဘာသာဝင္မ်ားႏွင့္ေနအိမ္ အေဆာက္အုံမ်ား ဗုဒၶဘာသာ ဘာသာေရးအေဆာက္အအုံမ်ားကို တိုက္ခိုက္ၾကေတာ့သည္။  ဤသုိ႔ေမာင္ေတာ၌ ဆူပူအုံ ႂကြမႈသည္ ေက်ာက္နီေမာ္ႏွင့္ေတာင္ကုတ္အေရးေၾကာင့္သက္သက္ ေပၚလာသည္ဟု ယူဆ၍မရေပ။ အဘယ္ေၾကာင့္ ဆိုေသာ္ ဤသုိ႔ျပႆနာမ်ားမရွိမီ ၁၉၈၈ ခုႏွစ္ကလည္း တႀကိမ္ျဖစ္ဘူးခ့ဲ၍ ျဖစ္သည္။

၁၉၈၈ ခုႏွစ္ ေမလ ၁၃ ရက္ေန႔ည ၇ နာရီခန္႔တြင္ ဘဂၤါလီမြတ္စလင္လူဦးေရ ၅ဝဝဝဝ ခန္႔သည္ ေမာင္ေတာၿမိဳ႕အား ဝိုင္း၍ ေႂကြးေၾကာ္သံမ်ားဟစ္ေႂကြး၍ ဆူပူမႈျဖစ္ပြားခ့ဲသည္။ ေနအိမ္အခ်ဳိ ့ႏွွင့္ ဘုန္းႀကီးေက်ာင္းတေက်ာင္းအား ဖ်က္ဆီးမႈ ျပဳခ့ဲ သည္။ ၿမိဳ႕တြင္း ရဲတပ္ဖြဲ႕ႏွင့္ထိမ္းသိမ္းရန္ မလြယ္ကူခ့ဲေပ။ ၿမိဳ႕အားဝိုင္းထားစဥ္ ဖုန္းလိုင္းမ်ားပါျဖတ္ေတာက္ထားခ့ဲ၍ ၿမိဳ႕ ႏွင့္ ၄ မိုင္အကြာရွိ လုံထိန္းတပ္ဖြဲ႕သုိ႔ ကားျဖင့္ေဖါက္ထြက္ၿပီး အကူအညီရယူၿပီး လုံထိန္းတပ္ဖြဲ႕ေရာက္လာမွပင္အေျခအေန ထိမ္းသိမ္းနိုင္ၿပီး မနက္မိုးမလင္းမီ ဘဂၤါလီမြတ္စလင္မ်ား လူစုခြဲသြားၾကသည္။ ဤအေျခအေနသည္ ရခိုင္ျပည္နယ္အျခား ေနရာမ်ားတြင္ မည့္သည့္အျဖစ္အပ်က္မ်ားမွမရွိဘဲ ျဖစ္ပြားခ့ဲျခင္းျဖစ္သည္။ ဤလႈပ္ရွားမႈေနာက္ကြယ္တြင္ RSO ေခၚ ႐ုိ ဟင္ဂ်ာေသြး စည္းညီညြတ္ေရးအဖြဲ႕ကႀကိဳ းကိုင္ေနသည္ဟု ယူဆၾကသည္။  ထိုလုပ္ေဆာင္ခ်က္အား ရဲတုိ႔အား မေက်နပ္၍ ဆႏၵျပသည္ဟူ၍ ရွင္းလင္းမႈမ်ားရိွေသာ္လည္း ညဘက္လူအင္အားအမ်ားအျပားႏွင့္ ၿမိဳ႕အားဝိုင္းျခင္းသည္ သာမန္ဆႏၵျပမႈ မ်ဳိးေတာ့မဟုတ္ေပ။ သုိ႔ေသာ္ ၁၉၈၈ ခုႏွစ္တြင္ ျပည္တြင္း၌လည္း နိုင္ငံေရးအၾကပ္အတည္းျဖစ္ေပၚေနရာ ဤကိစၥအား ျပည္တြင္းမွေရာ နိုင္ငံတကာကပါ အာ႐ုံမစိုက္မိေပ။

သုိ႔ုျဖစ္ရာ ၂ဝ၁၂ ခုႏွစ္ ဇြန္လ ၈ ရက္ေန႔ ေမာင္ေတာဆူပူမႈသည္ ေက်ာက္နီေမာ္ ေတာင္ကုတ္ျပႆနာတုိ႔ေၾကာင့္ ေရွာင္ တခင္ေပၚလာသည့္ျပသနာမဟုတ္ ေရရွွည္အျမစ္တြယ္ေနသည့္ျပႆနာေၾကာင့္ျဖစ္သည္။ အခြင့္အခါေကာင္းတြင္ ျပန္ လည္ ေပၚလာသည့္ျပႆနာျဖစ္သည္။  ေမာင္ေတာဆူပူမႈ အတြင္း ၿမိဳ႕တြင္းရွိ အိမ္မ်ား ေစ်းဆိုင္မ်ား ဘုန္းႀကီးေက်ာင္းမ်ား ဖ်က္ဆီးခံရသက့ဲသုိ႔ ေမာင္ေတာၿမိဳ႕ အေနာက္ေတာင္ဖက္ရွိ ရခိုင္တိုင္းရင္းသားေက်းရြာ ၁ဝ ရြာခန္႔ မီး႐ႈွိ႕ဖ်က္ဆီးခံ လိုက္ရ သည္။

ထုိ႔ေနာက္ ၂ဝ၁၂ ဇြန္လ ၉ ရက္ေန႔တြင္ စစ္ေတြၿမိဳ႕၌ ဆူပူမႈျဖစ္သည္။ ေနအိမ္မ်ား ရပ္ကြက္မ်ား ရြာမ်ားအျပန္အလွန္ မီး႐ႈိ႕ ဖ်က္ဆီးၾကေတာ့သည္။ ထုိ႔ေနာက္မၿငိမ္သက္မႈမ်ားမွာ ေအာက္တိုဘာလအထိ ျဖစ္ပြားသည္။  ေက်ာက္ျဖဴၿမိဳ႕တြင္ ေအာက္ တိုဘာလ ၂၂ ရက္ေန႔တြင္ျဖစ္ပြားသည္။  အျပန္အလွန္တိုက္ခိုက္မႈမ်ားၾကားတြင္ မီးေလာင္ပ်က္စီးမႈ မ်ား ေသေၾကဒဏ္ရာရမႈ မ်ား မ်ားျပားခ့ဲသည္။  စစ္ေတြ ေက်ာက္ျဖဴရွိ ဘဂၤါလီတုိ႔၏အိမ္မ်ား ဗလီမ်ား အဖ်က္ခံခ့ဲရသက့ဲသု္ိ႔ ရခိုင္တုိ႔၏အိမ္မ်ား ဘုန္း ႀကီးေက်ာင္းမ်ားလည္း ဖ်က္ဆီးခံခဲရသည္။  သုိ႔ျဖစ္ရာ ၂ဝ၁၂ ရခိုင္ ဘဂၤါလီ အေရးအခင္းသည္ ဇြန္လမွ ေအာက္တိုဘာလအထိ ၅ လတာၾကာျမင့္ခ့ဲၿပီး ဆံုး႐ႈံးပ်က္စီး ေသေၾကဒဏ္ရာရမႈ မ်ားစြာျဖစ္ပြားခ့ဲသည္။  ဒုကၡသည္စခန္းမ်ားစြာ ေပၚေပါက္ခ့ဲသည္။  အျပန္အလွန္စြပ္စြဲမႈ မ်ားစြာေပၚခ့ဲသည္။  မီးအား မည္သူက စ႐ႈိ႕သည္မည္သူက စတင္တိုက္ခိုက္သည္ဆိုသည္တုိ႔ အျပန္အ လွန္ ျငင္းခုံခ့ဲၾကသည္။ အျပန္အလွန္ယုံၾကည္မႈ ပ်က္ျပားသြားသည္ကေတာ့ အေသအခ်ာျဖစ္သည္။

ယခုအခ်ိန္တြင္ ရခိုင္ဒုကၡသည္စခန္းမ်ားကို ျပန္လည္ေနရာခ် ေပးနိုင္ျပီျဖစ္ေသာ္လည္း ဘဂၤါလီမြတ္စလင္ဒုကၡသည္စခန္းမ်ား ကို ျပန္လည္ေနရာခ်ေပးနိုင္ျခင္း မရွိေသးပါ။

● အနီးေခတ္ ဘဂၤါလီမြတ္စလင္တုိ႔၏ ပုန္ကန္ထႂကြမႈမ်ား
၁၉၈၈ ခုႏွစ္ေမလ ေမာင္ေတာၿမိဳ႕ အား ဝိုင္းၿပီး မၾကာမီ ၁၉၉၄ ခုႏွစ္တြင္ RSO ေခၚ ဘဂၤါလီမြတ္စလင္ လက္နက္ကိုင္အဖြဲ႕ အင္အား ၁၂ဝ ခန္႔သည္ ပင္လယ္ေရေၾကာင္းလမ္းမွ ေမာင္ေတာၿမိဳ႕နယ္တြင္းသုိ႔ ဝင္ေရာက္လာခ့ဲသည္။ ၁၉၉၄ ခုႏွစ္ ဧျပီလ ၂၈ ရက္ေန႔ညတြင္ ေမာင္ေတာၿမိဳ႕ ေနရာ ၁၂ ေနရာ ဗံုးမ်ားခြဲရာ ဗံုး ၉ လုံးေပါက္ကြဲသည္။ မေပါက္ကြဲေသာ ဗံုး ၃ လုံးအား အာဏာပိုင္မ်ားက သိမ္းဆီးရမိခ့ဲသည္။ ထိုေန႔ညတြင္ RSO အင္အား ၈ဝ ခန္႔က ေမာင္ေတာေတာင္ပိုင္းသုိ႔လည္းေကာင္း၊ အင္အား ၄ဝ ခန္႔က ေျမာက္ပိုင္းသုိ႔လည္းေကာင္း ဝင္ေရာက္ခ့ဲသည္။

ေမာင္ေတာေတာင္ပိုင္းသုိ႔ဝင္ေရာက္သည့္ RSO မ်ား ေက်ာက္ပန္းဒူရြာ ေဇယ်ဝတီရြာတုိ႔ကို တိုက္ခိုက္ခ့ဲသည္။  ေျမာက္ပိုင္း သုိ႔ဝင္ေသာ RSO မ်ားက ေရႊေတာင္ရြာအား တိုက္ခိုက္ခ့ဲသည္။  ထိုေနာက္ တပ္မေတာ္က ဝင္ေရာက္ရွင္းလင္းရာ ရက္ ၂ဝ ခန္႔အတြင္း RSO ၅၈ ဦးေသဆံုး၍ လက္နက္ခဲယမ္းမ်ားသိမ္းဆည္းရမိကာ ဗံုးေထာင္ရာတြင္ ပါဝင္သူ ၈ ဦးအား ဖမ္းဆီးရမိခ့ဲ သည္။  RSO လႈပ္ရွားမႈ အေရးနိမ့္သြားခ့ဲသည္။

၂ဝ၁၂ အေရးအခင္းမ်ားအၿပီး ၄ ႏွစ္အၾကာ ၂ဝ၁၆ ခုႏွစ္ ေအာက္တိုဘာ ၉ ရက္တြင္ ေနာက္တၾကိမ္ အစိုးရ နယ္ျခားေစာင့္ ရဲစခန္းမ်ားကို တိုက္ခိုက္ခ့ဲသည္။  ေမာင္ေတာၿမိဳ႕နယ္အတြင္းရွိ အမွတ္ ၁ နယ္ျခားေစာင့္ရဲတပ္ဖြဲ႕ ကြပ္ကဲမႈဌာနခ်ဳပ္ရွိရာ က်ီးကန္းျပင္စခန္း၊ ငါးခူရစခန္းႏွင့္ ကိုးတန္ေကာက္စခန္းတုိ႔ကို တျပိဳင္နက္တည္း ဝင္ေရာက္တိုက္ခိုက္ခ့ဲသည္။  အဆိုပါ ေအာက္တိုဘာတလအတြင္း ရဲတပ္ဖြဲ႕မွ ၉ ဦးက်ဆံုး တပ္မေတာ္က ၅ ဦးက်ဆံုးကာ လက္နက္ ၄၈ လက္ ဆံုး႐ႈံးခ့ဲသည္။  ဘဂၤါလီမြတ္စလင္လက္နက္ကိုင္မ်ားဖက္ကလည္း ၃၄ ဦးေသၿပီး ၄၉ ဦး ဖမ္းဆီးခံခ့ဲရသည္။

ထိုမွစ၍ ေမာင္ေတာေဒသတြင္း၌ လက္နက္ကိုင္တိုက္ခိုက္မႈႏွင့္ မတည္ျငိမ္မႈမ်ားျဖစ္ပြားခ့ဲသည္။ ၂ဝ၁၆ ခုႏွစ္ကုန္ပိုင္းတြင္ အစိုးရႏွင့္တပ္ကအေျခအေနကို ျပန္လည္ထိမ္းခ်ဳပ္နိုင္ခ့ဲသည္။ လက္ရွိ ေမာင္ေတာနယ္အတြင္း ဘဂၤါလီမြတ္စလင္တုိ႔၏ လက္ နက္ကိုင္ လႈပ္ရွားမႈကို အကာမူ မူဂ်ာဟစ္ဒင္အဖြဲ႕က ဦးေဆာင္ေနသည္ဟု ဆိုသည္။ တိုက္ပြဲမ်ားအတြင္း RSO တံ ဆိပ္မ်ား အလံမ်ားကိုလည္း ေတြ႕ရသည္ဟု ဆိုသည္။

လတ္တေလာတြင္ တိုက္ခိုက္မႈမ်ားၿငိမ္သက္ေနေသာ္လည္း လႈပ္ရွားမႈမ်ားရွိေနဆဲျဖစ္သည္။  ၂ဝ၁၇ ေမလ ၃၁ ရက္ေန႔က ေမာင္ေတာၿမိဳ႕နယ္ေခ်ာင္းကုလားေျမာက္ေက်းရြာမွ ေမာ္လဝီဆရာတေယာက္အိမ္တြင္ လမ္းေလွ်ာက္စကားေျပာစက္ အ လုံး ၄ဝ သိမ္းဆည္းရမိၿပီး လူကမူ ထြက္ေျပးလြတ္ေျမာက္ေနသည္ဟု ဆိုသည္။ ထုိ႔ျပင္ ၂ဝ၁၆ ေအာက္တိုဘာ ၉ ရက္မွ ေမလကုန္အထိ အရပ္သား ၃ဝ ေသဆံုး ၂၂ ေပ်ာက္ဆံုး စုစုေပါင္း ၅၂ ဦးထိရွိျပီျဖစ္သည္။ အစိုးရအုပ္ခ်ဳပ္ေရးပိုင္းႏွင့္ နီး စပ္ေသာ ဘဂၤါလီမြတ္စလင္လူႀကီးမ်ား ေက် းရြာအုပ္ခ်ဳပ္ေရးမွဴ းမ်ား ေသဆံုးသည့္အထဲတြင္ ဆက္တိုက္လိုပါဝင္လာသည္ကို ေတြ႕ရသည္။

ထုိ႔ျပင္ ေမလအတြင္း ဗံုးျပဳလုပ္ရာမွ ေပါက္ကြဲမႈျဖစ္ပြားၿပီးေသဆံုးရာတြင္ ပါကစၥတန္နိုင္ငံသား ၂ ဦးပါဝင္သည္ကို ေတြ႕ရ သည္။  လက္ရွိ ဘဂၤါလီမြတ္စလင္တုိ႔၏ လက္နက္ကိုင္အဖြဲ႕အစည္းမ်ားသည္ နိုင္ငံတကာအၾကမ္းဖက္အဖြဲ႕စည္းမ်ား ႏွင့္ ဆက္စပ္ေနၾကသည္။

ဗိုလ္ေနဝင္းအာဏာသိမ္းၿပီး ၁၉၆၃ ခုႏွစ္ မတရားသင္းေၾကညာရာတြင္ ႐ုိဟင္ဂ်ာအမည္တပ္ထားေသာ အဖြဲ႕အစည္းအားလုံး ပါသြားသည္။  ႐ုိဟင္ဂ်ာေက်ာင္းသားသမဂၢေခါင္းေဆာင္ မိုဟာမက္ ဂ်ဖါ ဟာဘစ္ Mohammad Jafar Habib အပါအဝင္ တက္ႂကြလႈပ္ရွားသူမ်ားက ေျမေအာက္ေရာက္သြားၾကၿပီး ၁၉၆၃ ေမလတြင္ ႐ုိဟင္ဂ်ာလြတ္လပ္ေရးတပ္ဖြဲ႕ Rohingya Independence Force RIF ကိုစတင္ဖြဲ႕စည္းရာ အေစာဆံုး ႐ုိဟင္ဂ်ာအမည္ခံ သူပုန္အဖြဲ႕ျဖစ္လာခ့ဲသည္။  ၁၉၆၁ ခုႏွစ္ မူ ဂ်ာဟစ္ဒင္မ်ား အဆံုးသတ္သြားၿပီး ျပန္လည္ေပၚလာေသာ သူပုန္အဖြဲ႕ဟု ဆိုရမည္။ ၁၉၇၄ ခုႏွစ္တြင္ ထိုအဖြဲ႕သည္ Rohingya Patriotic Front RPF ဟုျဖစ္လာေသာ္လည္း ရခိုင္တြင္ မလႈပ္ရွားနိုင္ဘဲ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ စစ္တေကာင္းတြင္ အေျခ ျပဳလႈပ္ရွားခ့ဲသည္။

၁၉၇၈ ခုႏွစ္ ျမန္မာနိုင္ငံတြင္း ေနထိုင္သူမ်ားအား စစ္ေဆးရန္ နဂါးမင္းစစ္ဆင္ေရးျပဳလုပ္သည့္အခါ ဘဂၤါလီ ၂၅ဝဝဝဝ ခန္႔ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္သုိ႔ထြက္ေျပးေသာအခါ နိုင္ငံတကာ၏ အာ႐ုံစိုက္မႈရရွိၿပီး ေဆာ္ဒီအာေရဗ်၏အကူအညီ စတင္ရရွိခ့ဲသည္။

ထိုသုိ႔နိုင္ငံတကာအေထာက္ပ့ံမ်ားရလာေသာအခါ ပို၍ စစ္ေသြးႂကြေသာ အစိတ္အပိုင္းမ်ားသည္ RPF မွ ခြဲထြက္ၿပီး RSO ကို ထူေထာင္ခ့ဲၾကသည္။  ပို၍တင္းၾကပ္ေသာ ဘာသာေရးစည္းကမ္းမ်ားေၾကာင့္ ကမာၻ႔မြတ္စလင္အသိုင္းအဝိုင္းရွိ အလား တူအဖြဲ႕မ်ား၏ ေထာက္ခံမႈ ရခ့ဲသည္။  ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ အာဖဂန္ မေလးရွား ကက္ရွမီးယားတုိ႔မွ အဖြဲ႕မ်ား၏ ေထာက္ခံမႈ ရ လာၿပီး ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ Ukhia ရွိ RSO စခန္းမ်ားတြင္ အာဖဂန္နည္းျပမ်ားကို ေတြ႕လာရၿပီး RSO ၁ဝဝ ခန္႔မွာလည္း အာဖဂန္ သုိ႔သင္တန္းသြားတက္ခ့ဲသည္။ ၁၉၉၄ တြင္ ရခိုင္သုိ႔ RSO တုိ႔ဝင္ေရာက္ခ့ဲေသာ္လည္း အေရးနိမ့္ခ့ဲသည္။

ဘဂၤါလီမြတ္စလင္မ်ားထဲမွ အလယ္အလတ္က်ေသာသူမ်ားသည္ Arakan Rohingya Islamic Front ARIF ဟူ၍ ဖြဲ႕စည္း ခ့ဲသည္။  RPF လက္က်န္ႏွင့္ RSO မ်ားထြက္ေျပးလားသူမ်ားႏွင့္ဖြဲ႕စည္းခ့ဲေသာ္လည္း အင္အားႀကီးထြားမလာဘဲ ဘဂၤလား ေဒ့ရွ္တြင္လည္း ေျခကုပ္ေကာင္းစြာမရခ့ဲဟု ဆိုပါသည္။  ၁၉၉၈ ခုႏွစ္တြင္ Arankan Rohingya National Organization အာရကန္႐ုိဟင္ဂ်ာအမ်ဳိးသားအဖြဲ႕ျဖစ္လာၿပီး အလယ္အလတ္အယူဝါဒကိုေဖၚျပ၍ စစ္တေကာင္းႏွင့္ ေကာ့ဘဇားတြင္ ျပည္ေျပးအျဖစ္ ရပ္တည္ခ့ဲၾကသည္။ သုိ႔ေသာ္ ေနာက္ပိုင္း ဘဂၤလားေဒ့ရွ္အစိုးရက နယ္စပ္ကို ပို၍ထိမ္းခ်ဳပ္လာၿပီးသည့္ ေနာက္ပိုင္း ထိုအဖြဲ႕မ်ားသည္ သိပ္အလုပ္မျဖစ္ေတာ့ဟုူ၍လည္း ဆိုၾကသည္။

သုိ႔ေသာ္ ရခိုင္ရွိ ဘဂၤါလီမြတ္စလင္မ်ားထဲမွ တက္ႂကြသူမ်ားသည္ ေနာက္ပိုင္း၌ မေလးရွားဖီလစ္ပိုင္ အင္ဒိုနီးရွားတုိ႔ရွိ မြတ္ စလင္စစ္ေသြးႂကြမ်ားႏွင့္ အဆက္အစပ္ပိုရွိလာသည္။  ထိုျပင္ ပို၍တက္ႂကြသည့္ မ်ဳိးဆက္တခု ထြက္ေပၚလာသည္ဟု သုံး သပ္ၾကသည္။  ၂ဝ၁၄ ခုႏွစ္ ေဖဖဝါရီႏွင့္ေမလကလည္း အေသအေပ်ာက္မ်ားေသာ တိုက္ခိုက္မႈမ်ားျပဳလုပ္ခ့ဲေသာ္လည္း ျပည္တြင္းမီဒီယာမ်ားတြင္ ေဖၚျပျခင္းမရွိဟုဆိုပါသည္။ ေနာက္တဖန္ ၂ဝ၁၆ခုႏွစ္ ေအာက္တိုဘာမွစ၍ ထပ္မံတိုက္ခိုက္မႈ မ်ားေပၚလာသည္။

အဆိုပါစစ္ေသြးႂကြမ်ားအား ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ႏွင့္ ပါကစၥတန္နယ္စပ္မ်ားတြင္ ေလ့က်င့္ေပးေနၾကသည္။ ဖိလစ္ပိုင္ မေလးရွား အင္ဒိုနီးရွားမွ အၾကမ္းဖက္အဖြဲ႕မ်ားႏွင့္ အဆက္အသြယ္ရွိၾကသည္။  လက္ရွိလႈပ္ရွားမႈ ေနာက္ကြယ္မွ အဓိကေခါင္းေဆာင္မွ ရခိုင္ျပည္နယ္မွမိဘမ်ားမွ ပါကစၥတန္နိုင္ငံတြင္ ဖြားျမင္သူ Abdus Qadoos Burmi ဟူ၍လည္း ဆိုၾကသည္။  ယခုအခ်ိန္ထိ စစ္ေသြးႂကြ မည္မွ်ရွိသည္။ မည္သုိ႔လက္နက္တပ္ဆင္ထားသည္။ မည္သူကေခါင္းေဆာင္ျဖစ္၍ မည္သည့္အဖြဲ႕အစည္းျဖစ္သည္ဆိုသည္တုိ႔မွာ ယခုအခ်ိန္ထိ ရွင္းရွင္းလင္လင္းမရွိေသးပါ။  အမည္အမ်ဳိးမ်ဳိးေခၚေဝၚသုံးစြဲေနၾကဆဲျဖစ္သည္ဟု ျမန္မာ့အေရးကြၽမ္းက်င္သူတဦးျဖစ္သူ ဘာေတးလင္နာက သုံးသပ္ေဖၚျပထားပါသည္။

၂ဝ၁၇ ဇြန္လအတြင္း ျမန္မာအစိုးရ၏ သတင္းထုတ္ျပန္ခ်က္မ်ားအရ ၂ဝ၁၆ ခုႏွစ္ ေအာက္တိုဘာ အၾကမ္းဖက္တိုက္ခိုက္မႈ ျဖစ္စဥ္အား Aqua Mul Mujahidin ေခၚ AMM အဖြဲ႕က ဦးေဆာင္ျခင္းျဖစ္ၿပီး ၎အဖြဲ႕အျပင္ Rohinja National Security Committee အဖြဲ႕လည္း ရွိခ့ဲသည္ဟု ဆိုပါသည္။  ထို ၂ ဖြဲ႕ေပါင္း၍ Arakan Rohigya Salvation Army ARSA အား ၂ဝ၁၇ ခုႏွစ္ မတ္လ ၁၅ ရက္ေန႔တြင္ ေျပာင္းလဲဖြဲ႕စည္းခ့ဲၿပီး စစ္ေရးတာဝန္ခံမွာ Aqua Mul Mujahidin AMM မွ ဟာဘစ္ဒူဟာ ျဖစ္သည္ဟုဆိုသည္။ ၂ဝ၁၇ ခုႏွစ္ ဇြန္လအတြင္း မယူေတာင္တန္းေပၚရွိ ARSA စခန္းတခုအား တပ္မေတာ္က ရွင္းလင္း ႏိုင္ခ့ဲသည္ဟု ဆိုသည္။  ထို႔အျပင္ ထို ARSA အဖြဲ႕သည္ ေက်းရြာ ဆယ္အိမ္မွဴး ရာအိမ္မွဴး စာၾကည့္တိုက္မွဴး မ်ားအပါ အဝင္ အရပ္သား ၃၄ ဦးအားသတ္ျဖတ္ၿပီး ၂၂ ဦးအား ဖမ္းဆီးေခၚေဆာင္သြားသည္ဟု အစိုးရက တရားဝင္ထုတ္ျပန္ထား ပါသည္။

ေသခ်ာသည္မွာ လက္ရိွေမာင္ေတာေဒသတြင္ လႈပ္ရွားေနေသာအဖြဲ႕မ်ားသည္ နိုင္ငံတကာ အစၥလမ္ စစ္ေသြးႂကြမ်ား ISIS စသည္တုိ႔ႏွင့္ အဆက္အသြယ္ရွွိသည္က ေသခ်ာသေလာက္ျဖစ္သည္။  ထုိ႔ေၾကာင့္လည္း ၂ဝ၁၆ ခုႏွစ္ေမာင္ေတာျဖစ္စဥ္အား ၾကည့္၍ Jane's defence စာေစာင္က ၂ဝ၁၇ ခုႏွစ္တြင္ အၾကမ္းဖက္မႈမ်ား ပိုဆိုးလာနိုင္သည္ဟု သုံးသပ္သည္။  ဖီလစ္ပိုင္ မာရဝီၿမိဳ႕တိုက္ခိုက္မႈ ထိုင္းေတာင္ပိုင္းတိုက္ခိုက္မႈမ်ားေၾကာင့္ အေရွ႕ေတာင္အာရွတြင္ မြတ္စလင္စစ္ေသြးႂကြတုိ႔၏ တိုက္ ခိုက္မႈ ပိုလာနိုင္သည္ဟု သုံးသပ္ေနၾကသည္။

၂ဝ၁၆ ခုႏွစ္ ႏွစ္ကုန္ပိုင္း ေမာင္ေတာတိုက္ခိုက္မႈျဖစ္စဥ္တြင္ အထူးသတိထားရမည္မွာ နိုင္ငံတကာ အစၥလမ္မစ္ အစြန္း ေရာက္အၾကမ္းဖက္သမားမ်ားႏွင့္ ဆက္ႏြယ္မႈဟု ဆိုသည္။

ဆက္လက္ေဖၚျပပါမည္။
ေမာင္ေမာင္စိုး

(ဧရာဝတီ ျမန္မာပိုင္း၌ ဇူလုိင္ ၂၅၊ ၂၀၁၇ ရက္ေန႔က ေဖာ္ျပၿပီးျဖစ္သည္။)

Photo credit : Getty Images