ေဇာ္ေအာင္ (မုံရြာ) ● ကခ်င္ျပည္နယ္ႏွင့္ တ႐ုတ္၊ ျမန္မာတို႔ႏွင့္ အာစီယံမဟာဓာတ္အားလိုင္း သြယ္တန္းေရး

ေဇာ္ေအာင္ (မုံရြာ) ● ကခ်င္ျပည္နယ္ႏွင့္ တ႐ုတ္၊ ျမန္မာတို႔ႏွင့္ အာစီယံမဟာဓာတ္အားလိုင္း သြယ္တန္းေရး
(မုိးမခ) ၾသဂတ္စ္ ၉၊ ၂ဝ၁၇

ကခ်င္ျပည္နယ္ လမ္းပန္းဆက္သြယ္ေရး၊ လွ်ပ္စစ္နဲ႔ စက္မႈလက္မႈဝန္ႀကီး ဦးဝင္းညြန္႔ ဇူလိုင္ ၂ဝ၁၇ RFA ကို "ကခ်င္ ျပည္ နယ္မွာ လွ်ပ္စစ္ထုတ္လုပ္မႈ ၁၃၃ မဂၢါဝပ္ ရွိၿပီး၊ ပိုလွ်ံလွ်ပ္စစ္ဓာတ္အား ၉ဝ မဂၢါဝပ္ေလာက္ရွိေၾကာင္း၊ ရြာေပါင္း ၂ဝဝဝ ေက်ာ္ ထဲက ၈ဝဝ ေက်ာ္သာ လွ်ပ္စစ္မီးရရွိၿပီး ရြာေပါင္း ၁၂ဝဝ ေက်ာ္ကို မီးမေပးႏိုင္ေသးေၾကာင္း၊ ၁၁ ေကဗြီလိုင္း ဆြဲေန၊ ဆြဲၿပီး ေနေပမဲ့ ခရီးေဝးဆိုရင္ ဓာတ္အားဆံုးရံႈးမႈေတြမ်ားေၾကာင္း၊ ၆၆/၃၃ ေကဗြီ ဆြဲခြင့္ ျပည္နယ္အစိုးရကို ေပးေစလိုေၾကာင္း။ ၆၆ ဓာတ္အားလိုင္း ဖားကန္႔၊ ကားမိုင္း ဓာတ္အားခြဲစက္ရံုေတြလဲ ေဆာက္ၿပီးေပမဲ့ နယ္ေျမလံုျခံဳမႈ မရေသးလုိ႔ မျဖန္႔ျဖဴးႏိုင္ ေသးေၾကာင္း" .. ေျပာသြားပါတယ္။

ျပႆနာမ်ားကေတာ့ ...
၁။ ကခ်င္ျပည္နယ္တြင္ လက္ရွိ လွ်ပ္စစ္ ပိုလွ်ံၿပီး၊ မဟာဓာတ္အားလိုင္းမရွိသျဖင့္ ေက်းရြာႏွင့္ အျခားေဒသမ်ားသို႔ မျဖန္႔ ျဖဴးႏိုင္ေသး။
၂။ ျမစ္ႀကီးနား၊ ဝိုင္းေမာ္ လွ်ပ္စစ္ဓာတ္အားခ အလြန္ေစ်းႀကီးေနျခင္း တယူနစ္ ၃ဝဝ က်ပ္
၃။ ကခ်င္ျပည္နယ္တြင္း မီနီဂရစ္ ေရအားလွ်ပ္စစ္ အေသးစားမ်ား ေဆာက္လုပ္ရန္
၄။ ၆၆/၃၃ ေကဗြီ လိုင္းဆြဲခြင့္ ျပည္နယ္အစိုးရအား ေပးအပ္ရန္ (၁၁ ေကဗြီလိုင္း ဓာတ္အားလိုင္း ဆံုးရံႈးမႈမ်ားလုိ႔ ျဖစ္ပါတယ္။)

ကခ်င္ျပည္နယ္အနာဂါတ္မွာ ေရအားလွ်ပ္စစ္ အေျမာက္အမ်ား ထုတ္လုပ္ႏိုင္မွာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ ျဖန္႕ျဖဴးဖုိ႔ မိုင္ေပါင္းမ်ားစြာအတြက္ ၂၃ဝေကဗီ၊ ၁၁ဝေကဗြီ မဟာဓာတ္အားလိုင္းမ်ား အရင္သြယ္တန္းဖုိ႔လိုပါတယ္။ ကမာၻ႔ဘဏ္က ေခ်းေငြနဲ႔ မဟာဓာတ္အားလိုင္းမ်ားက ကခ်င္ျပည္နယ္က လွ်ပ္စစ္ကို လိုင္းဆံုရံႈးမႈနည္းစြာနဲ႔ သြယ္တန္း၊ ယူသံုးဖုိ႔လည္း လိုအပ္ပါတယ္။

● ကမာၻ႔ႏိုင္ငံမ်ား လွ်ပ္စစ္ေရာင္းခ်ျခင္းမ်ား
ပထမဆံုး မဟာဓာတ္အားလိုင္းက ၁၈၈၅ ခုႏွစ္ အီတလီႏိုင္ငံမွာ စတင္ခဲ့ၿပီး၊ ၁၉ ကီလိုမီတာ 2 KV, 22KW ျဖစ္ၿပီး Siemens & Halske ေအာ္တာေနတာသံုးပါတယ္။ ဥေရာပႏိုင္ငံမ်ားကေတာ့ လွ်ပ္စစ္ဓာတ္အားလိုင္းမ်ား ကား၊ ရထားလမ္းလိုပဲ ဆက္ သြယ္ေရာင္းခ်ၾကတာ ၁၉ ရာစုကတည္းက ျဖစ္ပါတယ္။ ဗို႔အား 300KV နဲ႔လႊတ္ရင္ ကီလိုမီတာတရာေလာက္ကို လွ်ပ္စစ္ ေလလြင့္မႈ ၄ % အထိရွိၿပီး၊ ဗို႔အားျမင့္ 600KV လႊတ္ရင္ ဝ.၅ % အထိ ေရာ့နည္းပါတယ္။ ဒီစီလိုင္း HVDC ကေတာ့ အ ေကာင္းဆံုးျဖစ္ေပမဲ့ ေစ်းအလြန္ႀကီးလုိ႔ ဧရာမမဟာဓာတ္အားလိုင္းေတြပဲ သံုးပါတယ္။

တိုးတက္တဲ့ႏိုင္ငံ အေမရိကန္ နယူးေယာက္ျမိဳ႕က ကေနဒါႏိုင္ငံက 1000 MW လွ်ပ္စစ္ဝယ္သံုးသလို ခ်မ္းသာတဲ့ ဆြီဒင္ႏိုင္ ငံက ဆင္းရဲတဲ့ပိုလန္ႏိုင္ငံကို SwePol ၂၅၄ ကီလိုမီတာရွည္တဲ့ မဟာဓာတ္အားလိုင္းနဲ႔ 450 KV, 600 MW ကို ပို႔လႊတ္ေပး ပါတယ္။ ၆၄ကီလိုမီတာ စပိန္နဲ႔ ျပင္သစ္ မဟာဓာတ္အားလိုင္း 2000 MW လႊတ္ေပးပါတယ္။ ျပင္သစ္က လွ်ပ္စစ္ မဟာဓာတ္အားလိုင္းေတြ အဂၤလန္ကိုေရာင္းပါတယ္။ ဥေရာပတိုက္ လွ်ပ္စစ္ေရာင္းဝယ္တဲ့ မဟာဓာတ္အားလိုင္းမ်ားစြာ ရွိ ပါတယ္။

အာဖရိကတိုက္ ကင္ညာႏိုင္ငံက ပိုလွ်ံလွ်ပ္စစ္မ်ားကို အိမ္နီးခ်င္း ယူဂန္ဒါ၊ တန္ဇန္နီးယား၊ ရဝမ္ဒါတို႔ကို ေရာင္းခ်ၿပီး ကင္ ညာကပဲ အီသီယိုပီးယားႏိုင္ငံက လွ်ပ္စစ္ကို ပါဝါဂရစ္မရွိတဲ့ေဒသမ်ားအတြက္ ျပန္ဝယ္သံုးေနပါတယ္။ အီသီယိုပီးယား ႏိုင္ ငံမွာ ေရအားလွ်ပ္စစ္မ်ားစြာရလုိ႔ ပတ္ဝန္းက်င္ႏိုင္ငံမ်ားနဲ႔ ပါဝါဂရစ္ဆင္ထားၿပီး ေရာင္းခ် ဝင္ေငြေကာင္းေနပါတယ္။ အိႏၵိယ ႏိုင္ငံက လွ်ပ္စစ္လိုေနတဲ့ နိေပါႏိုင္ငံကို မဟာဓာတ္အားလိုင္သြယ္တန္းၿပီး လွ်ပ္စစ္ေရာင္းေပးပါတယ္။ နိေပါႏိုင္ငံမွာ ေရ အရင္းျမစ္ႂကြယ္ဝလုိ႔ အိႏိၵယအကူညီနဲ႔ US$1.5 billion 900MW ေရအားလွ်ပ္စစ္ Upper Karnali hydropower plant စီမံကိန္း ၿပီးရင္ နီေပါႏိုင္ငံက လွ်ပ္စစ္ကို အိႏိၵက ျပန္ဝယ္သံုးပါမယ္။ အေရွ႕ေတာင္အာရွမွာ ထိုင္း-မေလးရွား ကီလိုမီတာ ၁၁ဝ အရွည္ HVDC 300V , 300 MW မဟာဓာတ္အားလိုင္းကို ၂ဝဝ၂ ခုႏွစ္မွာ တပ္ဆင္ၿပီးစီးခဲ့ပါတယ္။ လာအိုႏိုင္ငံမွာလည္း ေရအားလွ်ပ္စစ္ပိုလွ်ံစြာရွိလုိ႔ ထိုင္းႏိုင္ငံနဲ႔ မေလးရွားႏိုင္ငံတို႔ကို ေရာင္းခ်ေနၿပီး၊ အေဝးႀကီးျဖစ္တဲ့ စင္ကာပူႏိုင္ငံပါ ဝယ္ဖုိ႔လုပ္ေနပါတယ္။ ျမန္မာႏိုင္ငံပါဝါဂရစ္ဆီကို မဟာဓာတ္အားလိုင္း ဆက္မထားေသးေတာ့ မဝယ္ႏိုင္ျဖစ္ေနပါတယ္။
(ပံု၂ - အာစီယံ ပါဝါဂရစ္၊ ပံု-၃ ျမန္မာပါဝါဂရစ္)

ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ ေရအားလွ်ပ္စစ္ မ်ားစြာရွိၿပီး တ႐ုတ္အကူညီနဲ႔ တည္ေဆာက္ေရာင္းခ်ဖို႔ စီစဥ္ခဲ့ပါတယ္။ စာခ်ဳပ္ေတြက ျမန္မာ ႏိုင္ငံအတြက္ အက်ိဳးမရိွလုိ႔ လူထုကန္႔ကြက္ခဲ့တယ္။ ျမစ္ဆံုစီမံကိန္းနဲ႔ စီမံကိန္းအမ်ားစုကေတာ့၂ဝ၁၂ မွာ ဆိုင္းငံထားပါ တယ္။ အခ်ိဳ႕စီမံကိန္းမ်ားကို ျပန္လည္စတင္ဖို႔လည္း ခက္ေနပါတယ္။ သံလြင္ျမစ္ ေရအားလွ်ပ္စစ္စီမံကိန္းေတြလဲ ျမစ္ဆံု ျပႆနာေၾကာင့္ ဆိုင္းငံျဖစ္သြားၾကပါတယ္။ တ႐ုတ္ကုမၸဏီမ်ားရဲ့စာခ်ဳပ္မ်ားကို ျပန္လည္စိစစ္ဖို႔လိုအပ္သလို၊ ႏိုင္ငံတကာယံု ၾကည္မႈ ျပန္လည္တည္ေဆာက္ဖို႔လည္း ပိုအေရးႀကီးပါတယ္။ ျမစ္ဆံုစီမံကိန္း ဆိုင္းငံျဖစ္သြားေတာ့ ကမာၻ႔ရင္းႏွီးျမႇဳတ္ႏွံသူမ်ား အျမင္မွာ စိတ္မခ်ရတဲ့ႏိုင္ငံအျဖစ္ ယံုၾကည္မႈက်ဆင္းေနတာလဲ ျပနာႆတစ္ခု ျဖစ္ေနပါတယ္။

● ျမန္မာႏိုင္ငံအတြက္ လွ်ပ္စစ္ဝယ္ယူသံုးစြဲရန္
ကမာၻ႔စီးပြားမေကာင္းတာေၾကာင့္ တ႐ုတ္ႏိုင္ငံက ပိုလွ်ံလွ်ပ္စစ္ ျမန္မာကဝယ္ယူဖို႔ ေဆြးေႏြးေနေပမဲ့၊ ခ်က္ျခင္း ျဖစ္မလာႏိုင္ ေသးပါဘူး။ တ႐ုတ္ႏိုင္ငံက မဟာဓာတ္အားလိုင္းမရွိေသးေတာ့ ခက္ခဲပါတယ္။ ျမန္မာႏိုင္ငံရဲ့ ႏိုင္ငံျခားအမွီခိုကင္းေရး စိုးရိမ္ မႈလဲ ရွိပါတယ္။ ႏိုင္ငံတကာစီးပြားေရးစာခ်ဳပ္မွာ အႏိုင္က်င့္မႈမရွိေအာင္ အရင္ကလို ျမစ္ဆံု၊ ေၾကးနီ၊ ဓာတ္ေငြ႕လိုင္း စီမံကိန္း စာခ်ဳပ္မ်ား တဖတ္သတ္စာခ်ဳပ္ေတြကလဲ အရိပ္မဲေတြ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ ဒီခ်ဳပ္အစိုးရက လွ်ပ္စစ္စာခ်ဳပ္ တတ္ကြၽမ္းတဲ့ ႏိုင္ငံျခားပညာရွင္/အတိုင္ပင္ကုမၸဏီငွားရမ္းၿပီး စာခ်ဳပ္ခ်ဳပ္ဆိုဖုိ႔ လိုပါတယ္။

နယ္စပ္ေဒသမ်ားမွာ ထိုင္း၊ လာအို၊ အိႏိၵယ စတဲ့ႏိုင္ငံမ်ားကလည္း ပိုလွ်ံတဲ့လွ်ပ္စစ္ ျမန္မာကို ေရာင္းခ်လိုေပမဲ့ ျမန္မာပါဝါ ဂရစ္ဆီကိုေရာက္တဲ့ မဟာဓာတ္အားလိုင္းမရွိေသးေတာ့ ခက္ခဲ့ေနပါတယ္။ ျမန္မာေတြက အေသးစား၊ တႏိုင္တပိုင္ လွ်ပ္ စစ္ဝယ္ယူသံုးစြဲရေပမဲ့ အႀကီးစား လွ်ပ္စစ္ဝယ္ယူျခင္းကို မလုပ္ႏိုင္ေသးပါဘူး။ ႏွစ္ဖက္မွ်တတဲ့ Win-Win စာခ်ဳပ္မ်ား ခ်ဳပ္ဖို႔ ဒါေလာက္မခက္ခဲပါဘူး။

တ႐ုတ္ႏိုင္ငံက လွ်ပ္စစ္ျဖတ္ေတာက္ၿပီး အႏိုင္က်င့္မွာလဲ စိုးရိမ္စရာမရွိေတာ့ပါ။ ျမန္မာဓာတ္ေငြ၊ ေရနံပိုက္လိုင္းမ်ား တ႐ုတ္၊ ထိုင္းႏိုင္ငံမ်ားကို ပို႔ေပးေနတာလဲ အျပန္အလွန္အက်ိဳးျပဳျခင္း ျဖစ္ပါတယ္။ တႏိုင္ငံနဲ႔တႏိုင္ငံ ေရနံ၊ ဓာတ္ေငြ႕၊ လွ်ပ္စစ္၊ ေသာက္သံုးေရ၊ အျပန္အလွန္ ျဖတ္သန္းလုပ္ကိုင္ေနတဲ့ ေခတ္ကာလ ျဖစ္ပါတယ္။ အဓိကေတာ့ ကြၽမ္းက်င္တဲ့ ပညာရွင္မ်ား မရွိေသးရင္၊ ငွားရမ္းဖို႔ အစိုးရရဲ့ တာဝန္ျဖစ္ပါတယ္။ ထိုင္းႏိုင္ငံပို႔ေနတဲ့ ျမန္မာဓာေငြလိုင္း ၂ဝဝ၈၊ ၂ဝ၁၂၊ ၂ဝ၁၃ ႏွစ္မ်ားမွာ၊ ျပဳျပင္ထိန္းသိမ္းမႈေၾကာင့္ တင္ပို႔မႈကို ေခတၱရပ္ဆိုင္းခ်ိန္မွာ ထိုင္းႏိုင္ငံက လွ်ပ္စစ္စက္႐ံုအခ်ိဳ႕အား ျပန္လည္ လည္ပတ္ေစၿပီး တစ္ႏိုင္ငံလံုး၌ လွ်ပ္စစ္ဓာတ္အား သံုးစြဲမႈ ေခြၽတာ သံုးစြဲၾကရပါတယ္။ ဒီလိုအစီအစဥ္မ်ိဳး အစိုးရကပဲ လုပ္ေဆာင္ရပါတယ္။

ဘယ္လိုျဖစ္ပါေစ၊ ျမန္မာႏိုင္ငံ ႏိုင္ငံေရးအေျခအေနတည္ျငိမ္လာရင္ ေရအားလွ်ပ္စစ္ အေျမာက္အမ်ားရႏိုင္ေပမဲ့ ယာယီ အေျဖ ကေတာ့ အိမ္နီးျခင္းမ်ားထံက လွ်ပ္စစ္ ဝယ္သံုးတဲ့နည္းလမ္းပါပဲ။ ပါဝါဂရစ္ ဆက္ထားဖို႔၊ မဟာဓာတ္အားလိုင္းဆြဲထားဖို႔ စီမံကိန္းအျမန္လုပ္ရပါမယ္။

● ျမန္မာႏိုင္ငံရဲ့ လွ်ပ္စစ္ခန္႔မွန္းခ်က္
၂ဝ၁၇ သံုးစြဲမႈ 3192 MW၊ လိုအပ္မႈ 450 MW
၂ဝ၁၈ သံုးစြဲမႈ 3587 MW၊ လိုအပ္မႈ 844 MW

လွ်ပ္စစ္နဲ႔စြမ္းအင္ ဒုဝန္ႀကီး ေဒါက္တာထြန္းႏိုင္က မတ္လ-၂ဝ၁၇ လႊတ္ေတာ္မွာ ျမန္မာႏိုင္ငံ လွ်ပ္စစ္စီမံကိန္း ၅ဝ ခုတို႔မွာ ေရအားလွ်ပ္စစ္တြင္ MOU ေရးထိုးၿပီး စီမံကိန္း ၂၈ ခု၊ MOA ေရးထိုးၿပီး ၁၂ ခု၊ ပဋိညာဥ္စာခ်ဳပ္ ခ်ဳပ္ဆိုၿပီး သုံးခုႏွင့္ JVA ခ်ဳပ္ ဆိုၿပီး ခုႏွစ္ခုတို႔ျဖစ္ေၾကာင္း၊ ေနေရာင္ျခည္ စြမ္းအင္သုံးတြင္ MOU ေရးထိုးၿပီး သုံးခု၊ MOA ေရးထိုးၿပီး ႏွစ္ခုတို႔ျဖစ္ေၾကာင္း၊ ေလစြမ္းအင္သုံးတြင္ MOU ေရးထိုးၿပီး ေလးခု၊ MOA ေရးထိုးၿပီးတခုတို႔ျဖစ္ေၾကာင္း ရွင္းျပခဲ့ပါတယ္။

● မဟာဓာတ္အားနဲ႔လွ်ပ္စစ္ျဖန္႕ျဖဴးျခင္းစီမံကိိန္း ကုန္က်စရိတ္ ေလ့လာျခင္း
ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ လွ်ပ္စစ္ မဟာဓာတ္အားလိုင္းမ်ား တပ္ဆင္၊ သြယ္တန္း၊ ျဖန္႕ျဖဴးျခင္းလုပ္ငန္း အေျမာက္အျမား လုပ္ေဆာင္ ေနျပီျဖစ္ပါတယ္။ တစ္ခုတည္းေသာ ျပိဳင္ဖက္မရွိ ျမန္မာ့လွ်ပ္စစ္ဓာတ္အားေကာ္ပိုေရးရွင္းစီမံကိန္းဌာနက ျမန္မာႏိုင္ငံကို လာသမွ် လွ်ပ္စစ္ေခ်းေငြ အကူညီမ်ားကို စီမံေနပါတယ္။ ကမာၻ႔ဘဏ္က ၂ဝ၃ဝ ခုႏွစ္မွာ ျမန္မာႏိုင္ငံတခုလံုး မီးလင္းဖုိ႔ ဘီလ်ံေဒၚလာ ၃ဝ ဘီလ်ံ ရရွိဖုိ႔လိုေၾကာင္း၊ ကမာၻ႔ဘဏ္တခုတည္းက ေဒၚလာ ၆.၈ ဘီလ်ံ ကူညီဖုိ႔ရွိေပမဲ့ အစိုးရ၊ ပုဂၢလိက ရင္းႏွီးျမႇဳတ္ႏွံမႈေတြ ရွာဖုိ႔ေျပာပါတယ္။ မဟာဓာတ္အားလိုင္း ပစၥည္းမ်ားေရာင္းခ်ေနတဲ့ ABB ကုမၸဏီႀကီးရဲ့ ထိုင္း၊ ျမန္မာ ဆိုင္ရာအႀကီးကဲကေတာ့ ေက်းလက္ ၇ဝ % ေဒသျမန္ျမန္မီးလင္းဖုိ႔ မီနီဂရစ္ဆိုတဲ့ အေသးစား ဓာတ္အားျဖန္႔ျဖဴးျခင္းကို ေရ အား၊ ေလအား၊ ေနေရာင္ျခည္အားနဲ႔ ထုတ္လုပ္ဖုိ႔ ေျပာပါတယ္။

ျမန္မာႏိုင္ငံအစိုးရမွာ လွ်ပ္စစ္စီမံကိန္းမ်ားကို တကယ္လုပ္ေဆာင္ႏိုင္တဲ့ပညာရွင္မ်ား နည္းသထက္ နည္းပါးလာပါတယ္။ အားလံုးနီးပါးဟာ ပုဂၢလိက ကုမၸဏီမ်ားဆီ ေျပာင္းေရႊ႕ေနၾကတဲ့အတြက္ မ်ိဳးဆက္သစ္ ပ်ိဳးေထာင္ေရး အလြန္လိုအပ္ေနပါ တယ္။ ၂ဝ၁၆-၁၇ လွ်ပ္စစ္၊ စြမ္းအင္ဝန္ႀကီးဌာနက ဘတ္ဂ်တ္ရဲ့ ၂၄.၃၂ % (က်ပ္ ၄၉၂၈ ဘီလ်ံ = US$ 3700 millions) နဲ႔ အမ်ားဆံုးသံုးစြဲေနပါတယ္။ ကာကြယ္ေရးစရိတ္ေတာင္မွ ၁၄.၃၁ % ပဲရွိပါတယ္။ ဒီခ်ဳပ္အစိုးရရဲ့ လွ်ပ္စစ္နဲ႔စြမ္းအင္ဝန္ႀကီး ႏႈတ္ထြက္သြားၿပီး အစိုးရလွ်ပ္စစ္လုပ္ငန္းမ်ားရဲ့ သတင္းကလည္း မေကာင္းလွပါ။ ေငြမ်ားမ်ားသံုးစြဲရတဲ့ ဌာနျဖစ္တဲ့အတြက္ အညႇီရွိရာ ယင္အံုဆိုသလို ျပႆနာေပါင္းမ်ားစြာ ရွိမွာေသခ်ာပါတယ္။

ကမာၻဘဏ္ ကလည္း ျမန္မာႏိုင္ငံ ၇ဝ % ေက်းလက္ေဒသေတြ မီးလင္းေရးနဲ႔၊ ၂ဝ၃ဝမွာ တႏိုင္ငံလံုး မီးလင္းဖုိ႔ ကန္ေဒၚလာ ဘီလ်ံ ၃ဝ ရင္းႏွီးျမႇဳတ္ႏွံမႈလိုအပ္ေၾကာင္း၊ ကမာၻ႔ဘဏ္က မဟာဓာတ္အားနဲ႔လွ်ပ္စစ္ျဖန္႔ျဖဴးျခင္းအတြက္ ကန္ေဒၚလာ သန္း ၄ဝဝ ေခ်းေငြ ကူညီတဲ့အေၾကာင္း၊ ၂ဝ၃ဝ အထိ ကန္ေဒၚလာ ၆.၈ ဘီလ်ံ ဆက္လက္ကူညီ ေခ်းေငြေပးသြားမဲ့အေၾကာင္း ေျပာပါတယ္။ ဓာတ္အားထုတ္လုပ္ျခင္းအတြက္ေတာ့ ေခ်းေငြရရွိမႈ အလြန္ခက္ခဲေနလုိ႔ ပုဂၢလိက ရင္းႏွီးျမႇဳတ္ႏွံမႈေတြကို အားကိုးေနရပါတယ္။

● မဟာဓာတ္အားလိုင္း ကုန္က်စရိတ္
Transmittion & Substation Capital Cost (ပံု-၁)
WECC Western Electricity Ordination Council ဆိုတဲ့ အေမရိကန္အဖြဲ႕အစည္းႀကီးကို လွ်ပ္စစ္ဓာတ္အား ကန္ထရိုက္တာ Black & Veatch ကုမၸဏီက မဟာဓာတ္အားလိုင္း ကုန္က်စရိတ္ကို တင္ျပထားပါတယ္။ တြက္ခ်က္ထားတဲ့ နည္းလမ္း ကေတာ့ လုပ္ငန္းရွင္တဦးေတာင္မွ နားလည္ပါတယ္။ ျမန္မာအစိုးရ လွ်ပ္စစ္အင္ဂ်င္နီယာတဦးဆိုရင္ ပိုၿပီးအေသးစိတ္ နားလည္မွာပါ။ ဥပမာ မိုင္၂ဝဝရွည္တဲ့ ၂၃ဝ ေကဗြီ လိုင္းတခုကို တည္ေဆာက္မယ္ဆိုရင္ တမိုင္အတြက္ ကုန္က်စရိတ္၂ဝ၁၅ ေစ်းႏႈန္းအရ US$ 959000 per mile ျဖစ္လုိ႔ US$ 192 million ကုန္ပါမယ္။ ေငြေဖာင္းပြႏႈန္းအရ ေနာက္တႏွစ္ဆို ၂% ေလာက္ ပိုကုန္က်ႏိုင္ပါတယ္။ ဓာတ္ႀကိဳးအမ်ိဳးအစား Conductor Type (ACSR, ACSS, HTLS..etc), Structure Type နဲ႔ Lenght of Line အခ်က္ေတြနဲ႔ တြက္ခ်က္ပါတယ္။ လိုင္းအရွည္ ၁ဝ မိုင္ေက်ာ္ရင္ ကုန္က်ေငြ အဆ 1.00 (Cost Multiplier)၊ လိုင္းအရွည္ ၃ မိုင္နဲ႔ ၁ဝ မိုင္အတြက္ အဆ 1.20 က်သင့္ၿပီး၊ လိုင္းအရွည္ ၁ဝ မိုင္အထက္ဆိုရင္ အဆ 1.50 က်သင့္မယ္ျဖစ္ ပါတယ္။ လိုင္းရွည္ရွည္ဆြဲရင္ ေငြကုန္သက္သာပါတယ္။ ရွိၿပီးသား တာဝါတိုင္ေပၚကို ႀကိဳးအေဟာင္းျဖဳတ္ၿပီး အသစ္ဆြဲရင္ ေတာ့ (Re-conductoring) အသစ္ကုန္က်စရိတ္ရဲ့ ၃၅ % ကေန ၅၅ % ပဲ ကုန္က်ပါတယ္။

တာဝါတိုင္မ်ား Terrian Mulplier တည္ေဆာက္ဖုိ႔အတြက္လည္း ျခံဳေတာေျမ၊ ကႏၱာရေျမ၊ လယ္ယာေျမ၊ သစ္ေတာေျမ၊ ေတာင္တန္းေျမ၊ လူေနၿမိဳ႕တြင္း၊ လူေနၿမိဳ႕ျပင္ စတဲ့ေနရာေပၚမူတည္ၿပီး တည္ေဆာက္စရိတ္ မတူပါဘူး။ လယ္ယာေျမမွာ အဆ 1.00၊ ေတာင္ကုန္းေျမဆိုရင္ အဆ 1.30၊ သစ္ေတာ၊ ေတာင္ေပၚ၊ ၿမိဳ႕ေပၚမွာ အဆ 1.50၊ စသျဖင့္ ကုန္က်ၿပီး၊ တာဝါ တိုင္အမ်ိဳးအစား (PG&E, SEC, SOG&E, WREP, WECC ရွိေပမဲ့ ေစ်းႏႈန္း သိပ္မေျပာင္းလဲပါဘူး။

● ေျမေလ်ာ္ေၾကးေငြ (ငွားရမ္းခ) Right of Way Cost
မဟာဓာတ္အားလိုင္းအတြက္ အက်ယ္ ၁၂၅ ေပနဲ႔တြက္ရင္ တမိုင္အရွည္ကို ေျမ ၁၅.၁၄ ဧက လိုအပ္ပါတယ္။ BLM Land Rental & Land Capital Cost ကုမၸဏီရဲ့တြက္ခ်က္မႈအရ ေျမအမ်ိဳးအစား ၁၂ မ်ဳိး သတ္မွတ္ထားပါတယ္။ အႏိုမ့္ဆံုးေစ်းႏႈန္း အဆင့္ (၁) က ငွားရမ္းခ တဧက တႏွစ္ US$7.00 ျဖစ္ၿပီး၊ အဆင့္ (၁၂) တဧက တႏွစ္ကို US$ 3449 ေစ်းႏႈန္း ရွိပါတယ္။ ေျမကို အၿပီးေရာ္ေၾကးေပးျခင္းႏႈန္းကေတာ့ အနိမ့္ဆံုး US$85 per Acre (တဧက က်ပ္တစ္သိန္း) ျဖစ္ၿပီး၊ အျမင့္ဆံုး တဧက US$ 34,141 per Acre (တဧက က်ပ္ သိန္း ၄၃ဝ) ျဖစ္ပါတယ္။
(ပံု-၄ ေျမေလ်ာ္ေၾကး @ ငွာရမ္းခေပါက္ေစ်း ၂ဝ၁၅)

230KV ဓာတ္အားခြဲစက္ရံုနဲ႔ထရန္စဖြန္မာ တန္ဖိုး (Base Substation Capital Cost)
Base Station Cost = US$ 1,706,250
ထရန္စဖြန္မာ Ring Bus Position Transformers = US$ 11,400 (သိန္း၁၄ဝ)
ထရန္စဖြန္မာ Breaker&Half Position Transformers အဆ 1.50 = US$ 171,00
ကပက္စီတာဘဏ္တခုေစ်းႏႈန္း၊ Static VAR Compensators (S$$88,000), Shunt Reactors ($20,700), Series Capacitor ($31,000) ျဖစ္ပါတယ္။

● HVDC Converter Station
ျမန္မာႏိုင္ငံအတြက္ေတာ့ ေစ်းႀကီးလြန္းလုိ႔ မသံုးႏိုင္ေသးပါဘူး။ အလြန္ႀကီးမားတဲ့ မဟာဓာတ္အားလိုင္း မိုင္ရာ၊ ေထာင္ခ်ီခရီး ကို ေအစီ-ဒီစီ ေျပာင္းၿပီး ပို႔လႊတ္ပါတယ္။ Efficiency ေကာင္းၿပီး၊ လွ်ပ္စစ္ေလလြင့္မႈ အလြန္နည္းပါတယ္။ ေစ်းအလြန္ႀကီးၿပီး US$ 506 million ကုန္က်ပါတယ္။ 500kv, 600kv မဟာဓာတ္အားလိုင္း အႀကီးစားေတြမွာပဲ သံုးပါတယ္။ ဘရာဇီးႏိုင္ငံက ±600 kV, 3150 MW အႀကီးဆံုး HVDC လိုင္းက အရွည္ ၁၄၇၆မိုင္ နဲ႔ အရွည္ဆံုးျဖစ္ပါတယ္။ တ႐ုတ္ႏိုင္ငံ Three Gorges - Changzhou က ၈၉ဝ ကီလိုမီတာရွည္ၿပီး 500KV, 3000 MW အိႏၵိယ Talcher-Kolar ကေတာ့ ၁၄၅ဝ ကီလိုမီတာ ရွည္ၿပီး၊ 500 KV, 2500 MW ပို႔လႊတ္ပါတယ္။ ျမန္မာတႏိုင္ငံလံုး လွ်ပ္စစ္သံုးတာ 3192 MW ပဲ ရွိပါေသးတယ္။

အသံုးမ်ားတဲ့ မဟာဓာတ္အားလိုင္း သံုးတဲ့ပစၥည္းမ်ားကေတာ့ Siemens, ABB ၂ ခုပဲ ျဖစ္ၾကၿပီး၊ ဂ်ပန္မွာေတာ့ Hitachi, Toshiba, Mitsubishi တို႔ျဖစ္ပါတယ္။

● အေထြေထြစရိတ္
Allowance for Fund Used During Construction (AFUDC) & Overhead Costs
ေအာက္ဆံုးကုန္က်စရိတ္ျဖစ္ပါတယ္။ တည္ေဆာက္ေနတဲ့ကာလအတြင္းမွာ ကာလ၊ ေဒသ၊ အေျခအေနေပၚမူတည္ၿပီး၊ ပုဂၢလိက (သို႔မဟုတ္) လွ်ပ္စစ္ေရာင္းတဲ့ကုမၸဏီ (သို႔မဟုတ္) အစိုးရ Public Utlity ရဲ့ ကုန္က်စရိတ္(၂)မ်ိဳးကိုလည္း AFUD (7%) + Overhead Cost (10%) = 17 % သတ္မွတ္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ေဒၚလာ သန္း၁ဝဝ ကုန္က်ရင္ အပိုေငြ ၁၇ သန္း က အေထြေထြကုန္က်စရိတ္ ျဖစ္ပါတယ္။ ဖြံ႕ျဖိဳးဆဲႏိုင္ငံ၊ အဂတိလိုက္စားမႈမ်ားတဲ့ ႏိုင္ငံဆိုရင္ အေထြေထြစရိတ္ ပိုမ်ားပါ တယ္။ ဇယားကို အစိုးရထုတ္လုပ္ျဖန္႔ျဖဴးမႈစရိတ္က ၂၇ % အထိ ပိုမိုကုန္က်ႏိုင္ေၾကာင္း ေတြ႕ရပါတယ္။
● နိဂံုး
ျမန္မာႏိုင္ငံက ႂကြယ္ဝတဲ့ ေရအားလွ်ပ္စစ္ကို ေရရွည္အတြက္ ရင္းႏွီးျမႇဳတ္ႏွံဖုိ႔ ကူညီမဲ့ေခ်းေငြမ်ားစြာ လိုေနပါတယ္။ ေက်ာက္မီးေသြး ဓာတ္အားေပးရံုမ်ား တည္ေဆာက္တဲ့ ထိုင္း၊ အင္ဒိုနီးရွားကုမၸဏီမ်ားရဲ့စာခ်ဳပ္မ်ားကလည္း ေရရွည္မွာ လွ်ပ္စစ္ေစ်းႀကီးသြားႏိုင္တဲ့ မမွ်တတဲ့စာခ်ဳပ္မ်ားျဖစ္ဖုိ႔မ်ားပါတယ္။ ဓာတ္ေငြ႕၊ အယ္အင္ဂ်ီ ဓာတ္အားစက္ရံုမ်ား တည္ ေဆာက္ျခင္းလဲ ရင္းႏွီးေငြလိုပါတယ္။ ေနာက္ဆံုးေတာ့ အိမ္နီးခ်င္းႏိုင္ငံမ်ားက လွ်ပ္စစ္ဝယ္ယူျခင္းက ေဘးအကင္းဆံုး ယာ ယီအေျဖျဖစ္ပါတယ္။

လွ်ပ္စစ္ဝယ္ယူဖုိ႔ အာစီယံ မဟာဓာတ္အားလိုင္း ပံုကိုၾကည့္လိုက္ရင္၊ ထိုင္း-ျမန္မာ မိုင္၂ဝဝ ေလာက္ပဲ သြယ္တန္းဖုိ႔လိုတာ ေတြ႕ႏိုင္ပါတယ္။ US$ 192 millions ကုန္က်ပါမယ္။ အေထြေထြစရိတ္ ၂၇ % (US$ 52 million) ကုန္တယ္ပဲ ထားလိုက္။ US$ 244 million ကုန္ပါမယ္။ ABB ပစၥည္းေတြ သံုးၿပီး၊ အေမရိကန္ နည္းပညာသံုးမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ တ႐ုတ္နည္းပညာနဲ႔ မဟာဓာတ္အားလိုင္းဆိုရင္လဲ အတူတူပဲကုန္မွာပါ။ ေခ်းေငြ အတိုးမ်ားၿပီး၊ ျမန္မာအလုပ္သမား၊ တက္ကနီရွင္ေတြ အလုပ္ မရတာပဲ အဖတ္တင္ပါမယ္။

ဒါေၾကာင့္ ထိုင္း-ျမန္မာ မဟာဓာတ္အားလိုင္း အျမန္ဆြဲဖုိ႔ ျမန္မာအစိုးရ ျပင္ဆင္ေနျပီဆိုရင္၊ လွ်ပ္စစ္ဝန္ႀကီးဌာန ကိုင္တြယ္ တာထက္၊ ႏိုင္ငံျခားကုမၸဏီမ်ားကို မိုဘိုင္းဖုန္းေအာ္ပေရတာ (တယ္လီေနာနဲ႔ ေအာ္ရီဒူးေရြးသလို) ႏိုင္ငံျခားလွ်ပ္စစ္ကုမၸဏီ ကိုပဲ မဟာဓာတ္အားလိုင္းအလုပ္တင္ဒါကို ေမွ်ာ္လင့္မိပါတယ္ခင္ဗ်ား။

ေဇာ္ေအာင္ (မံုရြာ)
ၾသဂုတ္ ၅၊ ၂ဝ၁၇

ကိုးကားဆိုဒ္မ်ား
၁။ Black & Veatch ကုမၸဏီ မဟာဓာတ္အားလိုင္း ကုန္က်စရိတ္စာတန္း။
https://www.wecc.biz/…/2014_TEPPC_Transmission_CapCost_Repo…

၂။ မဟာဓာတ္အားလိုင္း လွ်ပ္စစ္ပို႔လႊတ္ျခင္း
https://en.wikipedia.org/wiki/Electric_power_transmission